Quá trình hình thành và hoạt động của Hội đồng Mục vụ Giáo xứ (Trường hợp giáo xứ Ngọc Thạch)

Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 7 - 2012<br /> <br /> 52<br /> <br /> QU¸ TR×NH H×NH THµNH Vµ HO¹T §éNG<br /> CñA HéI §åNG MôC Vô GI¸O Xø<br /> (Tr­êng hîp gi¸o xø Ngäc Th¹ch)<br /> NguyÔn Ngäc Phóc(*)<br /> <br /> H<br /> <br /> éi<br /> <br /> ®ång<br /> <br /> Môc<br /> <br /> vô<br /> <br /> gi¸o<br /> <br /> xø<br /> <br /> (H§MVGX) lµ mét tæ chøc trong<br /> <br /> gi¸o xø, nhiÖm vô chÝnh lµ t­ vÊn cho<br /> <br /> linh môc së, tham gia ®iÒu hµnh gi¸o xø,<br /> s¨n sãc vµ cæ vò nh÷ng sinh ho¹t môc vô.<br /> Tr¶i qua<br /> <br /> tõng thêi k×, H§MVGX cã<br /> <br /> nh÷ng tªn gäi kh¸c nhau nh­ Ban Chøc<br /> <br /> viÖc, Ban Trïm hä, Ban quý chøc, Héi<br /> <br /> ®ång gi¸o xø, Ban Quíi chøc, Héi ®ång<br /> môc vô… Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i<br /> <br /> sö dông côm tõ “Héi ®ång Môc vô gi¸o<br /> xø” ®Ó thay cho c¸c côm tõ ®ång nghÜa<br /> nªu trªn.<br /> <br /> H§MVGX lµ c¬ chÕ gåm nh÷ng gi¸o<br /> <br /> d©n thuéc gi¸o xø ®­îc mêi gäi vµ tuyÓn<br /> chän ®Ó hîp lùc céng t¸c víi linh môc<br /> chÝnh xø trong viÖc qu¶n trÞ gi¸o xø, tæ<br /> <br /> chøc vµ ®iÒu hµnh c¸c sinh ho¹t môc vô,<br /> x©y ®¾p t×nh liªn ®íi vµ sù hiÖp th«ng,<br /> gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò, “gi¶i táa nh÷ng<br /> bÊt ®ång, nh»m gãp phÇn x©y dùng gi¸o<br /> xø thµnh mét céng ®oµn t­ tÕ phông thê<br /> <br /> Thiªn Chóa, sèng, lµm chøng vµ loan<br /> <br /> truyÒn Tin Mõng, yªu th­¬ng vµ phôc vô<br /> cho sù sèng vµ phÈm gi¸ con ng­êi trong<br /> bèi c¶nh v¨n ho¸ x· héi ngµy nay”(1).<br /> <br /> Gi¸o xø Ngäc Th¹ch mµ chóng t«i chän<br /> <br /> ®Ó nghiªn cøu lµ n¬i tiªu biÓu cho viÖc<br /> t¸i t¹o c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña<br /> <br /> H§MVGX ë MiÒn B¾c, khi gi¸o d©n di c­<br /> ®Õn ®Þnh c­ ë Dinh ®iÒn C¸i S¾n (1956).<br /> <br /> 1. S¬ l­îc lÞch sö h×nh thµnh Héi ®ång<br /> <br /> Môc vô Gi¸o xø<br /> <br /> Theo mét sè tµi liÖu, C«ng gi¸o ®­îc<br /> <br /> truyÒn vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1533, khëi<br /> <br /> ®Çu tõ Linh môc I-ni-Khu, ng­êi Bå §µo<br /> Nha. Ngay tõ buæi ®Çu, c¸c gi¸o sÜ gÆp<br /> <br /> nhiÒu khã kh¨n vÒ ng«n ng÷, phong tôc<br /> tËp qu¸n, sù truy ®uæi cña chÝnh quyÒn,<br /> v.v…V× thÕ, c¸c linh môc Dßng Tªn, c¸c vÞ<br /> <br /> Thõa sai Paris, dßng §a Minh ®· tæ chøc<br /> céng t¸c viªn bËc gi¸o d©n ®Ó gióp ®ì<br /> trong qu¸ tr×nh truyÒn gi¸o. Nh÷ng céng<br /> t¸c viªn nµy ®¶m nhËn c«ng viÖc d¹y<br /> <br /> gi¸o lÝ, ban phÐp röa téi, an ñi bÖnh<br /> nh©n, c«ng t¸c x· héi, v.v… Hä ®­îc gäi<br /> <br /> lµ nh÷ng quý chøc. Nh÷ng quý chøc nµy<br /> <br /> ®­îc chän trong mçi hä ®¹o, ho¹t ®éng<br /> <br /> trong ph¹m vi hä ®¹o. Nh÷ng ng­êi ®­îc<br /> chän ph¶i cã uy tÝn trong hä ®¹o, cã häc<br /> thøc vµ th­êng lµ nh÷ng gia tr­ëng.<br /> Còng cã thÓ gäi nh÷ng quý chøc nµy lµ<br /> <br /> nh÷ng «ng trïm cña céng ®oµn tÝn h÷u,<br /> lµ tr¸i tim hay linh hån cña céng ®oµn<br /> <br /> *. ThS., Phßng Gi¸o dôc huyÖn VÜnh Th¹nh, Thµnh<br /> phè CÇn Th¬.<br /> 1. Quy chÕ Héi ®ång Môc vô gi¸o xø Tæng Gi¸o<br /> phËn Tp. HCM, n¨m 2003.<br /> <br /> NguyÔn Ngäc Phóc. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng...<br /> <br /> 53<br /> <br /> gi¸o d©n, c¸nh tay mÆt cña cha thõa sai,<br /> <br /> dung chñ yÕu lµ hÖ thèng hãa nh÷ng<br /> <br /> nh÷ng gi¸o sÜ thõa sai, héi tr­ëng cña tiÓu<br /> <br /> ®¹o. Theo ®ã, H§MVGX ®­îc tæ chøc theo<br /> <br /> céng t¸c viªn th©n tÝn vµ quý träng cña<br /> <br /> Gi¸o héi ®Þa ph­¬ng. Tuy nhiªn, cuéc b¸ch<br /> <br /> h¹i l©u dµi cña chÝnh quyÒn phong kiÕn<br /> céng víi c¸c cuéc néi chiÕn ®· g©y bao<br /> <br /> khèn khæ cho gi¸o d©n. Trong bèi c¶nh ®ã,<br /> nh÷ng “«ng trïm” ®ãng vai trß hÕt søc<br /> <br /> quan träng trong viÖc hµnh lÔ, tËp hîp<br /> gi¸o d©n vµ duy tr× sinh ho¹t trong hä ®¹o<br /> <br /> khi c¸c vÞ linh môc v¾ng mÆt hoÆc do lÈn<br /> trèn. Nh­ng th©n phËn chÝnh thøc cña<br /> nh÷ng quý chøc nµy ch­a ®­îc thõa nhËn.<br /> <br /> Cho ®Õn khi hai C«ng nghÞ MiÒn lÇn l­ît<br /> ®­îc tæ chøc ë B¾c Kú (1670) vµ Nam Kú<br /> <br /> (1672). C¶ hai lÇn c«ng nghÞ ®Òu do Gi¸m<br /> <br /> môc Lambert de la Motte chñ täa. Trong<br /> c«ng nghÞ, cã nh÷ng nghÞ quyÕt hÕt søc<br /> <br /> ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña H§MVGX trong hä<br /> <br /> nhiÒu cÊp bËc. Hä ®¹o lín cã Trïm phñ,<br /> Trïm nhÊt, Trïm nh×, BiÖn viÖc, BiÖn së<br /> <br /> vµ Gi¸p. Hä ®¹o nhá th× cã C©u nhÊt, C©u<br /> nh×, BiÖn viÖc, BiÖn së vµ Gi¸p. C¸c vÞ<br /> <br /> nµy ®­îc bÇu cö trong gi¸o hä ra vµ ph¶i<br /> ®­îc sù chÊp thuËn cña linh môc xø.<br /> NhiÖm vô cña c¸c vÞ nªu trªn ®­îc quy<br /> ®Þnh cô thÓ, râ rµng nh­:<br /> <br /> Trïm phñ: lµ bËc ®µn anh trªn hÕt c¸c<br /> <br /> chøc së cña hä ®¹o vµ trong c¶ gi¸o phËn.<br /> <br /> Trïm hä: ®øng ®Çu Héi ®ång Quý chøc<br /> <br /> trong hä, chñ tr× ®äc kinh, gi¶i hßa vµ<br /> ph©n xö c¸c vô xÝch mÝch trong hä.<br /> <br /> C©u hä: lo qu¸n xuyÕn cña c¶i trong<br /> <br /> quan träng liªn quan ®Õn ®Þnh chÕ cña quý<br /> <br /> hä, v­ên vµ ruéng Nhµ chung.<br /> <br /> cña quý chøc trong khi vÞ linh môc v¾ng<br /> <br /> chÝnh, lo viÖc chi tiªu cña nhµ thê, s¾m<br /> <br /> chøc hä ®¹o. Nh÷ng bæn phËn, nhiÖm vô<br /> mÆt lµ ch¨m lo viÖc cÇu nguyÖn, th¨m<br /> <br /> viÕng bÖnh nh©n, gióp ®ì tÝn h÷u sèng<br /> Phóc ¢m. Nh­ thÕ “vai trß vµ nhiÖm vô cña<br /> <br /> quý chøc ®· ®­îc thõa nhËn vµ quy ®Þnh<br /> bëi gi¸o quyÒn. Hä kh«ng chØ lµ nh÷ng tÝn<br /> h÷u ®øc h¹nh, mµ cßn lµ nh÷ng céng t¸c<br /> viªn cña linh môc, nh÷ng «ng trïm cña hä<br /> <br /> ®¹o. Trong thêi buæi cÊp b¸ch, trong lóc<br /> <br /> thiÕu v¾ng linh môc, hä lµ nh÷ng ng­êi<br /> thay thÕ vµ lµm v­¬n lªn sinh ho¹t hä ®¹o<br /> <br /> vÒ mÆt thiªng liªng, lu©n lÝ ®¹o ®øc còng<br /> nh­ vÒ mÆt vËt chÊt”(2).<br /> <br /> N¨m 1858, Ph¸p x©m l­îc ViÖt Nam.<br /> <br /> Cuéc kh¸ng chiÕn cña nh©n d©n ta diÔn ra<br /> lÇn l­ît tõ Nam ra B¾c, lßng tin cña gi¸o<br /> <br /> d©n ®èi víi c¸c vÞ gi¸o sÜ cã liªn quan ®Õn<br /> sù x©m chiÕm ViÖt Nam bÞ suy gi¶m.<br /> <br /> Trong bèi c¶nh ®ã, ®Ó tæ chøc l¹i c¸c<br /> <br /> hä ®¹o, n¨m 1884 Gi¸m môc Colombert<br /> <br /> cho Ên hµnh cuèn “Chøc së Môc lÖ”, néi<br /> <br /> BiÖn viÖc: phô tr¸ch c«ng t¸c tµi<br /> <br /> söa c¸c ®å thî ph­îng trong nhµ thê.<br /> <br /> BiÖn së: chÞu tr¸ch nhiÖm lo toan mäi<br /> <br /> viÖc trong xãm ®¹o, chÞu tr¸ch nhiÖm<br /> trùc tiÕp tr­íc linh môc së. C«ng viÖc cña<br /> BiÖn së rÊt nhiÒu, cã vai trß rÊt lín trong<br /> xãm tõ viÖc d¹y gi¸o lÝ cho bæn ®¹o ®Õn<br /> <br /> viÖc gióp hä cã c¬m ¨n, nhµ ë, nh¾c nhë<br /> bËc cha mÑ trong viÖc gi¸o dôc con c¸i<br /> vµ nhiÒu c«ng viÖc trong ®êi sèng x· héi<br /> kh¸c.<br /> <br /> Gi¸p: phô t¸ biÖn së, cã quyÒn tham dù<br /> <br /> c¸c buæi héi chøc së nh­ng kh«ng cã<br /> quyÒn bµn luËn.<br /> <br /> Cuèn “Chøc së Môc lÖ” do Gi¸m môc<br /> <br /> Colombert so¹n ®· kh¼ng ®Þnh H§MVGX<br /> <br /> cña hä ®¹o t¹i ViÖt Nam thËt sù lµ mét<br /> thùc thÓ cã tæ chøc vµ cã ®Þnh chÕ.<br /> <br /> 2. Mai §øc Vinh. Héi ®ång Quý chøc, Nxb. Gi¸o xø<br /> ViÖt Nam t¹i Pari, 2008.<br /> <br /> 53<br /> <br /> Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 7 - 2012<br /> <br /> 54<br /> N¨m 1899, Gi¸m môc Gi¸o phËn Hµ<br /> <br /> tiªu chÝnh cña C«ng ®ång lµ thÝch øng<br /> <br /> c¸c linh môc xø. Trong th­ chung nµy,<br /> <br /> C«ng gi¸o TiÕn hµnh. ViÖc thÝch øng c¬<br /> <br /> Néi P. M. Gendreau ®· gëi th­ chung cho<br /> Gi¸m môc P. M. Gendreau v¹ch ra nh÷ng<br /> quy<br /> <br /> ®Þnh chÝnh cho<br /> <br /> sù<br /> <br /> t¸i<br /> <br /> tæ<br /> <br /> chøc<br /> <br /> H§MVGX. Toµn bé nh÷ng ph­¬ng thøc<br /> <br /> tæ chøc cña H§MVGX lµ ®ång nhÊt cho<br /> ®Þa phËn B¾c Kú vµ ®Þa phËn Nam Kú.<br /> <br /> So víi néi dung cuèn “Chøc së Môc lÖ”<br /> <br /> th× Th­ chung cña Gi¸m môc P. M.<br /> <br /> Gendreau còng cã vµi ®iÓm míi trong tæ<br /> <br /> chøc H§MVGX nh­: ng­êi ®øng ®Çu cña<br /> <br /> hä ®¹o ë B¾c Kú ®­îc gäi lµ “Ch¸nh<br /> tr­¬ng”, ë Nam Kú lµ “Trïm nhÊt”. Ng­êi<br /> <br /> ®øng ®Çu hä ®¹o nhá ë B¾c Kú gäi lµ<br /> <br /> “Trïm hä”, ë Nam Kú lµ “BiÖn së” hay sù<br /> <br /> ®ãng gãp nªu danh, sù lu©n phiªn phô<br /> <br /> viÖc tæ chøc H§MVGX vµo ®Þnh chÕ<br /> cÊu cña H§MVGX vËn dông vµo tæ chøc<br /> <br /> C«ng gi¸o TiÕn hµnh nh»m gióp c¸c<br /> thõa sai qu¶n trÞ hä ®¹o vÒ ph­¬ng<br /> <br /> diÖn thiªng liªng còng nh­ thÕ tôc,<br /> <br /> chóng cã thÓ lîi Ých cho c«ng tr×nh<br /> cñng cè ®øc tin ng­êi tÝn h÷u vµ truyÒn<br /> <br /> b¸ ®øc tin cho l­¬ng d©n… nÕu nh÷ng<br /> <br /> quý chøc ®­îc tuyÓn chän kÜ l­ìng,<br /> nghÜa lµ ®­îc huÊn luyÖn, sèng c­¬ng<br /> <br /> trùc, c«ng chÝnh, ®øc h¹nh vµ ®¹o ®øc,<br /> hä sÏ lµ thµnh phÇn ­u tó cña céng<br /> <br /> ®oµn tÝn h÷u, lµ h¹t nh©n cho sù h×nh<br /> thµnh C«ng gi¸o TiÕn hµnh.<br /> <br /> Nh÷ng v¨n b¶n cña C«ng ®ång §«ng<br /> <br /> tr¸ch nh÷ng b÷a ¨n, v.v… ®ã lµ do ë B¾c<br /> <br /> D­¬ng còng nh­ nh÷ng th­ chung cña<br /> <br /> kh«ng cã.<br /> <br /> cña c¸c gi¸o phËn (HuÕ: 1940; Quy Nh¬n:<br /> <br /> Kú cã nh÷ng tËp qu¸n mµ Nam Kú<br /> NhËn<br /> <br /> thÊy<br /> <br /> tÇm<br /> <br /> quan<br /> <br /> träng<br /> <br /> cña<br /> <br /> H§MVGX trong viÖc gióp linh môc së<br /> <br /> trong hµnh lÔ còng nh­ trong c«ng t¸c<br /> <br /> x· héi. V× thÕ, qua tõng thêi k× cña lÞch<br /> sö Gi¸o héi C«ng gi¸o, viÖc ®Çu tiªn lµ<br /> sù bæ sung vµ hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n<br /> cã<br /> <br /> liªn<br /> <br /> quan<br /> <br /> ®Õn<br /> <br /> ho¹t<br /> <br /> ®éng<br /> <br /> cña<br /> <br /> H§MVGX. Theo ®ã, vµo n¨m 1900 vµ<br /> n¨m 1912 C«ng nghÞ MiÒn ®­îc tæ chøc<br /> <br /> hai lÇn ë ®Þa phËn B¾c Kú. Tuy nhiªn,<br /> nh÷ng ®Þnh chÕ mang tÝnh ®Þa ph­¬ng<br /> ®·<br /> <br /> lµm<br /> <br /> cho<br /> <br /> ho¹t<br /> <br /> ®éng<br /> <br /> cña<br /> <br /> Héi<br /> <br /> H§MVGX ë mçi miÒn kh¸c nhau. V×<br /> <br /> thÕ, ngµy 17/11/1934, C«ng ®ång §«ng<br /> D­¬ng ®­îc triÖu tËp do Tæng Gi¸m<br /> môc Columban M. Dreyer O. P chñ täa.<br /> Thµnh phÇn triÖu tËp gåm cã: tÊt c¶ c¸c<br /> <br /> gi¸m môc ViÖt Nam, Cao Miªn, Lµo vµ<br /> mét sè ®«ng linh môc. B¶n v¨n cña<br /> C«ng ®ång cã nhiÒu nghÞ quyÕt liªn<br /> quan ®Õn H§MVGX cña hä ®¹o, môc<br /> <br /> c¸c gi¸m môc, hay nh÷ng cuèn chØ nam<br /> 1942…) lu«n ¨n khíp víi nhau, tÊt c¶ chØ<br /> <br /> lÆp ®i, lÆp l¹i nh÷ng ®iÒu hiÖn h÷u tõ l©u<br /> trong ®êi sèng hä ®¹o ë ViÖt Nam. Sù<br /> thùc lµ chØ thay ®æi trong nh÷ng ®iÒu chi<br /> <br /> tiÕt, ngoµi ra, toµn bé c¬ cÊu cña hä ®¹o<br /> <br /> vµ cña H§MVGX ®­îc gi÷ nguyªn. C¬<br /> cÊu cña H§MVGX ho¹t ®éng trªn nÒn<br /> t¶ng c¨n b¶n theo cuèn “Chøc së Môc lÖ”<br /> <br /> vµ cho ®Õn nay ch­a thÊy cã sù thay ®æi<br /> lín nµo.<br /> <br /> Nh­ vËy, tõ khi h×nh thµnh cho ®Õn<br /> <br /> n¨m 1954 (tr­íc khi ng­êi C«ng gi¸o di<br /> c­<br /> <br /> vµo<br /> <br /> Nam)<br /> <br /> c¬<br /> <br /> cÊu<br /> <br /> tæ<br /> <br /> chøc<br /> <br /> cña<br /> <br /> H§MVGX cña c¸c ®Þa phËn MiÒn B¾c<br /> ®­îc cô thÓ hãa trong cuèn “ChØ Nam”<br /> cña<br /> <br /> Gi¸o<br /> <br /> phËn<br /> <br /> Hµ<br /> <br /> Néi.<br /> <br /> Theo<br /> <br /> ®ã,<br /> <br /> H§MVGX ®­îc gäi theo nhiÒu c¸ch kh¸c<br /> nhau, tªn chÝnh thøc lµ “Héi Hµng Phñ”<br /> <br /> (Ban hµnh phñ, Ban phñ xø, Ban hµng<br /> xø, Ban chøc viÖc).<br /> <br /> 54<br /> <br /> NguyÔn Ngäc Phóc. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng...<br /> <br /> 55<br /> <br /> S¬ ®å 1: C¬ cÊu tæ chøc cña Héi ®ång Môc vô gi¸o xø MiÒn B¾c n¨m 1954<br /> <br /> Nhµ xø<br /> Linh môc xø<br /> <br /> Héi Hµng Phñ<br /> Ch¸nh tr­¬ng<br /> <br /> Thñ Quü<br /> <br /> Th­ kÝ<br /> <br /> Hä ®¹o:<br /> - Trïm xãm<br /> - Qu¶n gi¸o<br /> <br /> Phã tr­¬ng<br /> <br /> Hä ®¹o:<br /> - Trïm xãm<br /> - Qu¶n gi¸o<br /> <br /> Theo s¬ ®å, Ban TrÞ sù gåm cã ch¸nh<br /> <br /> tr­¬ng, phã tr­¬ng, th­ kÝ, thñ quü,<br /> tr­¬ng phiªn, trïm hä, qu¶n gi¸o.<br /> <br /> Tr­¬ng phiªn<br /> <br /> Hä ®¹o:<br /> - Trïm xãm<br /> - Qu¶n gi¸o<br /> <br /> 2. C¬ cÊu tæ chøc Héi ®ång Môc vô<br /> <br /> gi¸o xø Ngäc Th¹ch ë Tp. CÇn Th¬<br /> <br /> 2.1. T¸i c¬ cÊu tæ chøc Héi ®ång Môc<br /> <br /> NhiÖm vô cña c¸c thµnh viªn trong<br /> <br /> vô gi¸o xø<br /> <br /> Ch¸nh tr­¬ng: gióp linh môc xø tr«ng<br /> <br /> lµn sãng di c­ vµo Nam ch­a tõng cã<br /> <br /> Phã<br /> <br /> c¸c gi¸o d©n C«ng gi¸o. N¨m 1956, chÝnh<br /> <br /> Ban trÞ sù lµ:<br /> <br /> coi c¸c viÖc cña xø;<br /> tr­¬ng;<br /> <br /> tr­¬ng:<br /> <br /> gióp<br /> <br /> viÖc<br /> <br /> cho<br /> <br /> ch¸nh<br /> <br /> Th­ kÝ: ghi sæ s¸ch;<br /> Thñ quü: coi sãc cña c«ng;<br /> Tr­¬ng phiªn: phô gióp ch¸nh tr­¬ng;<br /> Trïm: ®øng ®Çu mét hä, coi sãc viÖc hä;<br /> Qu¶n gi¸o: ch¨m sãc trÎ em, trËt tù<br /> <br /> trong hä.<br /> <br /> C¬ cÊu tæ chøc cña “Héi Hµng Phñ”<br /> <br /> ®­îc sö dông cho ®Õn khi cuéc di c­ vµo<br /> Nam cña c¸c tÝn ®å C«ng gi¸o (1954).<br /> <br /> Sau hiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ n¨m 1954, mét<br /> <br /> trong lÞch sö d©n téc, ®«ng ®¶o nhÊt lµ<br /> <br /> quyÒn Sµi Gßn lËp dinh ®iÒn C¸i S¾n, ®­a<br /> gi¸o d©n C«ng gi¸o ®Õn ®Þnh c­.<br /> <br /> Khi ®Þnh c­ ë vïng ®Êt míi, nh÷ng<br /> <br /> gi¸o d©n di c­ b¾t tay vµo c«ng cuéc g©y<br /> <br /> dùng vµ cñng cè c¬ së thê tù. Sè l­îng<br /> c¸c hä ®¹o ®Þnh c­ t¹i dinh ®iÒn C¸i S¾n<br /> <br /> rÊt nhiÒu, phæ biÕn nh­: V¹n §ån, BÝch<br /> Du, H¶i H­ng, v.v… V× nhiÒu hä ®¹o, c­<br /> <br /> tró l¹i ph©n t¸n, nªn viÖc tËp trung c¸c<br /> hä ®¹o thuÇn nhÊt lµ viÖc rÊt khã kh¨n.<br /> […] Tßa Gi¸m môc Gi¸o<br /> <br /> phËn Long<br /> <br /> Xuyªn khi thµnh lËp vµo nh÷ng n¨m<br /> <br /> 55<br /> <br /> Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 7 - 2012<br /> <br /> 56<br /> 1960 chñ tr­¬ng thµnh lËp c¸c gi¸o xø<br /> <br /> ®iÓm kh¸c so víi tæ chøc H§MVGX ë<br /> <br /> chÕ nh­ nhµ thê, nhµ xø t­¬ng ®èi hoµn<br /> <br /> (trïm tr­ëng t­¬ng ®­¬ng víi chñ tÞch<br /> <br /> gåm c¸c hä nh¸nh víi ®Çy ®ñ c¸c thiÕt<br /> chØnh… t¹o ®iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c<br /> <br /> gi¸o xø míi tõ c¸c hä nh¸nh cho c¸c giai<br /> ®o¹n sau nµy(3).<br /> <br /> Gi¸o xø Ngäc Th¹ch mµ chóng t«i kh¶o<br /> <br /> s¸t cho thÊy ë buæi ®Çu hä ®¹o chØ lµ hä<br /> <br /> gi¸o xø Ngäc Th¹ch nh­ gäi: «ng trïm<br /> Héi ®ång gi¸o xø sau nµy), «ng c©u 1,<br /> «ng c©u 2 cßn gäi lµ «ng c©u hä, «ng<br /> biÖn. c¸c «ng biÖn lo ®Æc tr¸ch c¸c ban<br /> môc vô, «ng gi¸p ®øng ®Çu c¸c gi¸p hä.<br /> <br /> Thêi k× sau C«ng ®ång Vatican II: tæ<br /> <br /> nh¸nh, sau khi ®­îc n©ng lªn thµnh gi¸o<br /> <br /> chøc H§MVGX vÉn thiÕt lËp theo m« h×nh<br /> <br /> n÷a mµ thay vµo ®ã lµ c¸c gi¸o khu, c¬ cÊu<br /> <br /> trïm, c©u, biÖn, gi¸p ®­îc thay thÕ b»ng<br /> <br /> xø th× c¸c gi¸o hä (hä nh¸nh) kh«ng cßn<br /> héi ®ång môc vô tËp trung, kh«ng ph©n<br /> quyÒn cho c¸c gi¸o khu.<br /> <br /> §Ó cã c¸i nh×n tæng thÓ vÒ tæ chøc<br /> <br /> H§MVGX cña gi¸o xø Ngäc Th¹ch, C¸i<br /> <br /> S¾n, CÇn Th¬ qua kh¶o s¸t thùc tÕ, chóng<br /> <br /> gi¸o xø ë Ch©u ¢u, “c¸c danh x­ng nh­<br /> <br /> chñ tÞch (trïm tr­ëng), phã chñ tÞch (c©u<br /> tr­ëng), Héi ®ång gi¸o xø, c¸c tr­ëng ban<br /> <br /> phô tr¸ch c¸c ban ngµnh (c¸c «ng biÖn),<br /> khu vùc tr­ëng (gi¸p tr­ëng)(4).<br /> <br /> Theo quy chÕ H§MVGX cña Gi¸o phËn<br /> <br /> t«i xin ph¸c häa m« h×nh H§MVGX qua<br /> <br /> Long Xuyªn n¨m 2007 th× c¬ cÊu tæ chøc<br /> <br /> Thêi k× tr­íc C«ng ®ång Vatican II:<br /> <br /> xø Ngäc Th¹ch gåm: chñ tÞch (ch¸nh<br /> <br /> c¸c thêi k× nh­ sau:<br /> <br /> Ban ChÊp hµnh cña H§MVGX (1959-1962)<br /> <br /> ë gi¸o xø Ngäc Th¹ch gåm: trïm ch¸nh,<br /> <br /> H§MVGX nhiÖm k× (2008-2012) cña gi¸o<br /> tr­¬ng), phã chñ tÞch ngo¹i vô, phã chñ<br /> <br /> tÞch néi vô, phã chñ tÞch th­ kÝ, phã chñ<br /> <br /> trïm phã, th­ kÝ, thñ quü. C¸ch tæ chøc<br /> <br /> tÞch thñ quü, c¸c ñy viªn (tr­ëng ban<br /> <br /> MiÒn B¾c tr­íc khi céng ®ång C«ng gi¸o<br /> <br /> hµnh khu xãm; tr­ëng mçi ban môc vô;<br /> <br /> nµy ®­îc t¸i t¹o tõ tæ chøc H§MVGX ë<br /> di c­ vµo Nam. Tªn gäi cña H§MVGX ë<br /> <br /> MiÒn Nam tr­íc C«ng ®ång Vatican II cã<br /> <br /> ®iÒu hµnh cña gi¸o hä; tr­ëng ban ®iÒu<br /> tr­ëng giíi, tr­ëng héi ®oµn).<br /> <br /> Sơ ®å 2: C¬ cÊu tæ chøc H§MV gi¸o xø Ngäc Th¹ch hiÖn nay<br /> <br /> Nhµ xø<br /> Linh môc xø<br /> <br /> Hä nh¸nh<br /> Linh môc phã<br /> <br /> Hä nh¸nh<br /> Linh môc phã<br /> <br /> Chñ tÞch H§MV<br /> (Ch¸nh tr­¬ng)<br /> <br /> Phã Chñ tÞch<br /> <br /> Phã Chñ tÞch<br /> <br /> Phã Chñ tÞch<br /> <br /> Phã Chñ tÞch<br /> <br /> (Phã tr­¬ng ngo¹i vô)<br /> <br /> (Phã tr­¬ng néi vô )<br /> <br /> (Phã tr­¬ng Th­ kÝ)<br /> <br /> (Phã tr­¬ng Thñ quü)<br /> <br /> ñy viªn<br /> <br /> ñy viªn<br /> <br /> ñy viªn<br /> <br /> ñy viªn<br /> <br /> (Tr­ëng gi¸o hä)<br /> <br /> (Tr­ëng khu xãm)<br /> <br /> (Tr­ëng c¸c ban môc<br /> vô)<br /> <br /> (Tr­ëng giíi, héi<br /> ®oµn)<br /> <br /> 56<br /> <br />