Quy luật giá trị thặng dư

Chia sẻ: Tran Thi Kim Dung | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

2.614
lượt xem 312
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mỗi phương thức sản xuất có một quy luật kinh tế tuyệt đối, quy luật phản ánh mối quan hệ kinh tế bản chất nhất của phương thức sản xuất đó.Theo C.Mác,chế tạo ra giá trị thặng dư,đó là quy luật tuyệt đối của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quy luật giá trị thặng dư

Mỗi phương thức sản xuất có một quy luật kinh tế tuyệt đối ,quy luật phản ánh mối quan hệ kinh tế bản chất nhất của phương thức sản xuất đó.Theo C.Mác,chế tạo ra giá trị thặng dư,đó là quy luật tuyệt đối của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Theo đánh giá của VL.Lenin thì lí luận về giá trị thặng dư là hòn đá tảng cuả học thuyết kinh tế của Mác.Các nhà tư bản để đạt được mục đích tối đa của mình ,họ đã mua sức lao động của người công nhân kết hợp với tư liêụ sản xuất để sản xuất ra sản phẩm và thu về giá trị thặng dư.Thật vậy,giá trị thặng dư-phần gía trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao dộng do công nhân làm thuê tạo ra và bị nhà tư bản chiếm không ,phản ánh mối quan hệ kinh tế bản chất nhất của chủ nghĩa tư bản -quan hệ tư bản bóc lột lao động làm thuê.Giá trị thặng dư do lao động không công của công nhân làm thuê tạo ra là nguồn gốc làm giàu của các nhà tư bản. Quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư là quá trình sản xuất ra giá trị vượt khỏi điểm mà ở đó sức lao động của người công nhân đã tạo ra một lượng giá trị mới ngang bằng với gía trị sức lao động hay mức tiền công mà nhà tư bản đã trả cho họ .Thực chất của sản xuất giá trị thặng dư là sản xuất ra giá trị vượt khỏi giới hạn tại điểm đó là sức lao động được trả ngang giá . Mục đích của sản xuất tư bản chủ nghĩa không phải là giá trị s ử dụng mà là sản xuất ra giá trị thặng dư ,là nhân giá trị lên.Theo đuổi giá trị thặng dư tối đa là mục đích và là động cơ thúc đ ẩy sự hoạt động của nhà tư bản ,cũng như của toàn bộ xã hội tư bản.Nhà tu bản cố gắng sản xuất ra hàng hóa với chất lượng tốt đi chăng n ữa ,thì đó cũng chỉ vì nhà tư bản muốn thu được nhiều giá trị thặng dư. Sản xuất giá trị thặng dư tối đa không chỉ phản ánh mục đích của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa ,mà còn vạch rõ phương tiện ,thủ đoạn mà các nhà tư bản sử dụng để đạt được mục đích như tăng cường bóc lôt công nhân làm thuê bằng cách tăng cường đ ộ lao động và kéo dài ngày lao động ,tăng năng suất lao động và mở rộng sản xuất.
Như vậy ,sản xuất ra giá trị thặng dư là quy luật kinh tế tuyệt đối của chủ nghĩa tư bản,là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của chủ nghiã tư bản .Nội dung của nó là sản xuất ra giá trị thặng dư tối đa b ằng cách tăng cường bóc lột lao động làm thuê.Quy luật giá trị thặng dư ra đời và tại cùng với sự ra đời và tồn tại của chủ nghĩa t ư b ản.Nó quyết định các mặt chủ yếu ,các quá trình kinh tế chủ yếu của chủ nghĩa tư bản .Nó là động lực vận động ,phát triển của chủ nghĩa tư bản ,đặc biệt là mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản ngày càng sâu sắc ,đưa đến sự thay thế tất yếu chủ nghĩa tư bản bằng một xã hội mới cao hơn.Cụ thể,quy luật sản xuất giá trị thặng dư có tác động mạnh mẽ tới nhiều mặt của đời sống xã hội.Một mặt ,nó thúc đẩy kĩ thuật và phân công lao động xã hội phát triển,làm cho l ực lượng sản xuất trong xã hội tư bản chủ nghĩa phát triển với toc độ nhanh và nâng cao năng suất lao động .Mặt khác ,nó làm cho các mâu thuẫn vốn có của chủ nghĩa tư bản ,trước hết là mâu thuẫn giữa tính chất xã hội của sản xuất với sự chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất ngày càng gay gắt. Biểu hiện của sự hoạt động của quy luật sản xuất giá trị thặng dư trong hai giai đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản: - Giai đoạn tự do cạnh tranh (giữa thế kỉ 18_thế kỉ 19)biểu hiện thành quy luật tỉ suất lợi nhuận bình quân và lợi nhận bình quân. -Giai đoạn độc quyền biểu hiện thành quy luật lợi nhuận đ ộc quy ền cao. Chủ nghĩa tư bản ngày nay tuy có những điều chỉnh nhất định về hình thức sở hữu ,quản lý và phân phối để thích nghi ở mức đ ộ nào đó với điều kiện mới,nhưng sự thống trị của chủ nghĩa tư bản tư nhân vẫn tồn tại nguyên vẹn,bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản vẫn không thay đổi.Nhà nước tư sản hiện nay tuy có tăng cường can thiệp vào đời sống kinh tế và xã hội ,nhưng về cơ bản nó vẫn là bộ máy thống trị của giai cấp tư sản . Tuy nhiên,do trình độ đã đạt được của văn minh nhân loại và do cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân ,mà một bộ phận không nhỏ
công nhân ở các nước tư bản phát triển có mức sống tương đối sung túc ,nhưng về cơ bản ,họ vẫn phải bán sức lao động và vẫn bị nhà tư bản bóc lột giá trị tư bản thặng dư.Nhưng trong điều kiện hiện nay ,sản xuất giá trị thặng dư có những đặc điểm mới: Một là,do kỹ thuật và công nghệ hiện đại được áp dụng rộng rãi nên khối lượng giá trị thặng dư được tạo ra chủ yếu nhờ tăng năng suất lao nxnđộng.Việc tăng năng suất lao động do áp dụng kĩ thuật và công nghệ hiên đại có đặc điểm là chi phí lao động sống trong một đơn vị sản phẩm giảm nhanh ,vì máy móc hiện đại thay thế được nhiều lao động sống hơn. Hai là ,cơ cấu lao động xã hội ở các nước tư bản phát triển hiện nay có sự biến đổi lớn .Do áp dụng rộng rãi kĩ thuật và công nghệ hi ện đại nên lao động phức tạp ,lao động trí tuệ tăng lên và thay th ế lao động giản đơn,lao động cơ bắp .Do đó lao động trí tuệ ,lao động có trình độ kĩ thuật cao ngày càng có vai trò quyết đ ịnh trong vi ệc sản xuất ra giá tri thặng dư.Chính nhờ sử dụng lực lượng lao động ngày nay mà tỷ suất và khối lượng giá trị thăng dư đã tăng lên rất nhiêù ., Ba là,sự bóc lột của các nước tư bản phát triển trên phạm vi quốc tế ngày càng được mở rộng dưới nhiều hình thức xuất khẩu tư bản và hàng hóa ,trao đổi không ngang giá ...lợi nhuận siêu ngạch mà các nước tư bản phát triển bòn rút từ các nước kém phát triển trong mấy chục năm qua đã tăng lên gấp nhiều lần .Sự cách biệt giữa những nước giàu và những nước nghèo ngày càng tăng và đang trở thành mâu thuẫn nổi bật trong thời đại ngày nay.Các nước tư bản phát triển đã bòn rút chất xám ,hủy hoại môi sinh cũng như cội r ễ đ ời sống văn hóa cuả các nước lạc hậu ,châm phát triển Kết luận: Mục đích của các nhà tư bản không phải là gía trị sử dụng mà là sản xuất ra giá trị thặng dư .Sản xuất giá trị thặng dư là động lực vận động của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.C.Mác viết:''Mục đích của sản xuất tư bản chủ nghĩa là làm giàu ,nhân giá trị lên ,làm tăng giá trị do đó bảo tồn gía trị trước kia và tạo ra giá trị thặng dư ''
Để sản xuất giá trị thặng dư tối đa ,các nhà tư bản dùng mọi thủ đoạn để bóc lột công nhân làm thuê như "kéo dài ngày lao đ ộng và tăng cường độ lao động".Như vậy ,nội dung của quy luật giá trị thặng dư là để thu được giá trị thặng dư tối đa,nhà tư bản đã tăng số lượng lao động làm thuê và tìm mọi cách ,moị thủ đoạn để bóc lột họ. Tong giai đoạn hiện nay ,các nhà tư bản đã thực hiện cải ti ến thi ết bị máy móc trong sản xuất để tăng năng suất lao động,làm giảm giá trị hàng hóa đồng thời thu hút đội ngũ kỹ sư có trình đ ộ cao mà chức năng của họ chủ yếu là đảm bảo sử dụng hiệu quả tất cả các nhân tố của sản xuất trước hết là sức lao động ,chính vì vậy mà tăng giá trị thặng dư. Ý nghĩa ngày nay của học thuyết về sản xuất giá trị thặng dư đối với Việt Nam: Trong học thuyết về giá trị thặng dư,C.Mác đã có một nhận định có tính chất dự báo khoa học trong xã hội hiện nay ,đó là "Mục đích thường xuyên của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa là làm thế nào để với một lượng tư bản ứng trước tối thiểu ,sản xuất ra một giá trị thặng dư hay sản phẩm thặng dư tối đa và trong chừng mực mà kết quả ấy không phải đạt được bằng lao động quá sức của những người công nhân thì đó là một khuynh hướng của tư bản ,thể hiện ra trong các nguyện vọng muốn sản xuất ra một sản phẩm nhất định với những chi phí ít nhất về sức lực và tư liệu ,tức là một khuynh hướng kinh tế của tư bản dạy cho loài người biết chi phí sức lực của mình một cách tiết kiệm và đạt tới mục đích với chi phí ít nhất về tư liệu" Từ việc nghiên cứu học thuyết giá trị thặng dư của C.Mác ,chúng ta thấy rõ ba vấn đề lớn trong giai đoạn phát triển hiện nay cuả đất nước . Một là ,trong thời kỳ quá độ nền kinh tế ở nước ta ,trong một chừng mực nào đó ,quan hệ bóc lột chưa thể bị xóa bỏ ngay ,sạch trơn theo cách tiếp cận giáo điều và xơ cứng cũ.Càng phát triển nền kinh
tế nhiều thành phần chúng ta càng thấy rõ chừng nào quan hệ bóc lột còn có tác dụng giải phóng sức sản xuất và thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển thì chừng đó chúng ta còn phải chấp nhận sự hiện diện của nó. Hai là,trong thực tế nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay ,mọi phương án tìm cách định lượng rành mạch ,máy móc và xơ cứng vê mức độ bóc lột trong việc hoạch định các chủ trương chính sách ,cũng như có thái độ phân biệt đối xử với tầng lớp doanh nhân mới đều xa rời thực tế và không thể thực hi ện được .Điều có sức thuyết phục hơn cả hiện nay là quan hệ phân phối phải được thể chế hóa bằng luật.Đường lối chủ trương chính sách của Đảng và Nhà Nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ,lấy luật làm công cụ và cơ sở để điều chỉnh các hành vi xã hội nói chung ,mà còn cả hành vi bóc lột nói riêng.Ai chấp hành đúng pháp luật thì được xã hội thừa nhận ,tôn vinh .Trong nhận thức ,quan điểm chung nên coi đó là mức độ bóc lột được xã hôi chấp nhận ,tức là làm giàu hợp pháp .Trong quản lý xã hội thì phải kiểm soát chặt chẽ thu nhập cá nhân ,thu nhập doanh nghiệp để một mặt chống thất thu thuế ,mặt khác đảm bảo sự công bằng trong phân phối thông qua nhà nước và bằng các "kênh"phân phối lại và điều tiết thu nhập xã hôị .Thiết nghĩ ,đây là một hướng tiếp cận vấn đề bóc lột giúp chúng ta tránh được những nhận thức giáo điều ,phi bi ện chứng về quan hệ bóc lột ,cũng như việc vận dụng nó trong một giai đoạn lịch sử cụ thể của việc giaỉ phóng sức sản xuất ,tạo động lực phát triển kinh tế và chủ động hội nhập thành công với nền kinh tế quốc tế. Ba là,mặt khác ,cũng phải bảo vệ những quyền chính đáng của cả người lao động lẫn giới chủ sử dụng lao động bằng luậtvà bằng các chế tài thậ cụ thể mới đảm bảo công khai ,minh bạch ,bền vững .Những mâu thuẫn về lợi ích trong quá trình sử dụng lao động là một thực tế ,việc phân xử các mâu thuẫn ấy như thế nào để tránh những xung đột không cần thiết cũng lại là một yêu cầu cấp thi ết hi ện nay ,thể hiện trong bản chất của chế độ mới .Bảo vệ được những quyền lợi chính đáng ,của tất cả các quan hệ lao động là một bảo đảm cho việc vận dụng một cách hợp lý quan hệ bóc lột trong đi ều
kiện hiện nay đồng thời cũng là những đóng góp cơ bản cho cả quá trình hoàn thiện và xây dựng mô hình kinh tế thị trường đ ịnh hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.