Sáng kiến kinh nghiệm: Biện pháp hướng dẫn kĩ năng vẽ các loại biểu đồ cơ bản trong chương trình Địa lí 12

BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KỸ NĂNG VẼ CÁC LOẠI VÀ DẠNG BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ LỚP 12<br /> <br /> Mar.<br /> 31<br /> <br /> SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI<br /> TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> TỔ : SỬ-ĐỊA–CÔNG DÂN<br /> <br /> Đề tài sáng kiến kinh nghiệm<br /> <br /> BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ<br /> CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ<br /> CƠ BẢN TRONG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12<br /> <br /> Năm<br /> học<br /> 2011 - 2012<br /> <br /> <br /> <br /> Người thực hiện : NGUYỄN PHƯỚC TÂM<br /> Giáo viên Trường THPT Hồng Bàng<br /> <br /> NGUYỄN PHƢỚC TÂM- TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> <br /> BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KỸ NĂNG VẼ CÁC LOẠI VÀ DẠNG BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ LỚP 12<br /> <br /> Mar.<br /> 31<br /> <br /> SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI<br /> ĐƠN VỊ :TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> <br /> BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KĨ<br /> NĂNG VẼ CÁC LOẠI BIỂU<br /> ĐỒ CƠ BẢN TRONG<br /> CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12<br /> Ngƣời thực hiện:Nguyễn Phƣớc Tâm<br /> Lĩnh vực nghiên cứu:Phƣơng pháp dạy học<br /> bộ môn địa lí<br /> Năm học 2011-2012<br /> <br /> NGUYỄN PHƢỚC TÂM- TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> <br /> BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KỸ NĂNG VẼ CÁC LOẠI VÀ DẠNG BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ LỚP 12<br /> <br /> Mar.<br /> 31<br /> <br /> SƠ LƢỢC LÍ LỊCH KHOA HỌC<br /> I.THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN<br /> 1.Nguyễn Phƣớc Tâm<br /> 2.Ngày tháng năm sinh:28/8/1981<br /> 3.Nam/nữ:Nam<br /> 4.Địa chỉ:Xuân Trƣờng –Xuân lộc –Đồng nai<br /> 5.Điện thoại:0907708873<br /> 6.Chức vụ:Giáo viên<br /> II.TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO<br /> -Học vị:cử nhân địa lí<br /> -Năm nhận bằng:2005<br /> -Chuyên ngành đào tạo:địa lí<br /> III.KINH NGHIỆM KHOA HỌC<br /> -Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm:giảng dạy môn địa lí<br /> -Số năm có kinh nghiệm:7 năm<br /> -Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:<br /> +sử dụng sơ đồ trong dạy học địa lí<br /> +Hƣớng dẫn kĩ năng vẽ biểu đồ<br /> <br /> NGUYỄN PHƢỚC TÂM- TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> <br /> BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KỸ NĂNG VẼ CÁC LOẠI VÀ DẠNG BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ LỚP 12<br /> <br /> Mar.<br /> 31<br /> <br /> BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ CƠ BẢN<br /> TRONG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12<br />  NGUYỄN PHƢỚC TÂM<br />  TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> PHẦN I<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1/ Tính cấp thiết của đề tài :<br /> Từ thực tiễn của việc giảng dạy địa lí<br /> lớp 12 và thi tốt nghiệp THPT đối với<br /> bộ môn ở trong trƣờng THPT Buôn Ma<br /> Thuột chính là lí do cấp thiết khiến tôi<br /> chọn đề tài này.<br /> 2/ Tình hình nghiên cứu :<br /> Trong quá trình giảng dạy địa lí cấp<br /> THPT ,các giáo viên đã sử dụng nhiều<br /> phƣơng pháp dạy học, trong đó phƣơng<br /> pháp dạy thực hành - đặc biệt là thực<br /> hành kỹ năng vẽ biểu đồ cho lớp 12<br /> chƣa thực sự đƣợc chú ý; trong khi đề<br /> kiểm tra và đánh giá, kể cả kỳ thi tốt<br /> nghiệp THPT đều có phần kiến thức<br /> này. Chính vì vậy phần thực hành kỹ<br /> năng vẽ trong chƣơng trình địa lí lớp<br /> 12 thƣờng không đạt kết qủa cao.<br /> Trong các tài liệu tham khảo, có nhiều<br /> tác giả đã đề cập đến những kỹ năng<br /> làm bài thực hành, tuy vậy đến nay<br /> chƣa có một giáo trình chuyên biệt nào<br /> giảng dạy riêng cho thực hành kỹ năng<br /> địa lí nói chung và việc vẽ biểu đồ nói<br /> riêng.<br /> Việc nghiên cứu và thử nghiệm biện<br /> pháp hƣớng dẫn thực hành kỹ năng địa<br /> lí vẽ các loại và dạng biểu đồ cơ bản<br /> trong các bài tập địa lí lớp 12 có ý<br /> nghĩa lí luận và thực tiễn cấp bách .<br /> 3/ Mục đích, đối tượng và nhiệm vụ<br /> nghiên cứu, phạm vi và giá trị sử<br /> dụng của đề tài:<br /> 3.1. Mục đích, đối tượng :<br /> * Mục đích :<br /> - Hƣớng dẫn học sinh kỹ năng vẽ các<br /> loại và dạng biểu đồ địa lí trong<br /> chƣơng trình SGK địa lí lớp 12.<br /> <br /> - Góp phần nâng cao kết qủa học tập,<br /> đặc biệt trong các bài kiểm tra chất<br /> lƣợng học kỳ và thi tốt nghiệp THPT<br /> của bộ môn Địa lí.<br /> * Đối tƣợng nghiên cứu :<br /> - Giáo viên trong việc giảng dạy.<br /> - Học sinh trong việc học tập.<br /> 3.2. Nhiệm vụ :<br /> - Nghiên cứu phƣơng pháp dạy thực<br /> hành vẽ các loại và dạng biểu đồ .<br /> - Đƣa ra những nguyên tắc chung về<br /> thực hành kỹ năng vẽ biểu đồ cơ bản<br /> trong chƣơng trình địa lí lớp 12 qua<br /> thực tế kiểm nghiệm của bản thân.<br /> 3.3. Phạm vi của đề tài :<br /> - Các bài tập thực hành trong chƣơng<br /> trình SGK địa lí lớp 12 .<br /> - Giới hạn trong phƣơng pháp dạy học<br /> thực hành kỹ năng địa lí : Vẽ các loại<br /> và dạng biểu đồ cơ bản trong chƣơng<br /> trình địa lí lớp 12.<br /> 3.4. Giá trị sử dụng của đề tài :<br /> - Đề tài có thể ứng dụng hoặc làm tài<br /> liệu tham khảo trong việc giảng dạy địa<br /> lí nói chung và hƣớng dẫn thực hành<br /> kỹ năng vẽ biểu đồ trong chƣơng trình<br /> địa lí lớp 12 nói riêng ở trƣờng THPT<br /> Buôn Ma Thuột .<br /> - Làm tài liệu tham khảo học tập, ôn<br /> luyện thi tốt nghiệp THPT và thi<br /> ĐH_CĐ cho học sinh 12.<br /> 4/ Phương pháp nghiên cứu :<br /> - Kinh nghiệm thực tế của việc giảng<br /> dạy địa lí lớp 12 và chấm thi tốt nghiệp<br /> THPT, chấm thi Đại học khối C trong<br /> nhiều năm.<br /> - Phƣơng pháp thử nghiệm .<br /> - Các phƣơng pháp có liên quan đến lí<br /> luận dạy học đổi mới.<br /> <br /> NGUYỄN PHƢỚC TÂM- TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> <br /> BIỆN PHÁP HƢỚNG DẪN KỸ NĂNG VẼ CÁC LOẠI VÀ DẠNG BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ LỚP 12<br /> <br /> Mar.<br /> 31<br /> <br /> PHẦN II<br /> NỘI DUNG, KẾT QỦA NGHIÊN<br /> CỨU<br /> 1/ Cơ sở của việc lựa chọn đề tài :<br /> 1.1. Khái quát về chương trình địa lí<br /> lớp 12 :<br /> * Bài mở đầu + 4 chƣơng :<br /> - Chƣơng I : 3 tiết ( các nguồn lực )<br /> - Chƣơng II : 10 tiết ( các vấn đề kinh<br /> tế - xã hội cụ thể )<br /> - Chƣơng III : 8 tiết ( các vấn đề kinh<br /> tế - xã hội trong các vùng )<br /> - Chƣơng IV : 3 tiết ( Việt Nam trong<br /> mối quan hệ với các quốc gia Đông<br /> Nam Á )<br /> * Nội dung chƣơng trình chủ yếu là các<br /> bài lí thuyết, ở cuối mỗi bài thƣờng có<br /> từ 3 - 4 câu hỏi bài tập. Trong đó có<br /> khoảng > 50% câu hỏi tái hiện và mở<br /> rộng kiến thức, 25% câu hỏi suy luận,<br /> < 25% câu hỏi về kỹ năng ( trong đó vẽ<br /> biểu đồ khoảng 10% )<br /> 1.2. Hiện trạng dạy và học địa lí lớp 12<br /> :<br /> - Với nội dung và thời lƣợng nhƣ trên<br /> thì việc giảng dạy chủ yếu nghiêng về<br /> mặt lí thuyết và giảng dạy theo các<br /> phƣơng pháp sau :<br /> + Nêu vấn đề .<br /> + Thuyết trình.<br /> + Trực quan.<br /> + Thảo luận nhóm.<br /> - Vấn đề thực hành vẽ biểu đồ trong<br /> chƣơng trình lớp 12 không đề cập đến<br /> trong 1 tiết dạy cụ thể nào mà chủ yếu<br /> là nằm ở phần bài tập ( 10 % ). Trong<br /> khi kiến thức lí thuyết của các bài họpc<br /> rất dài, giáo viên không còn thời gian<br /> hƣớng dẫn học sinh vẽ biểu đồ. Tuy<br /> học sinh đã đƣợc học ở lớp 11, nhƣng<br /> lên lớp 12 những kỹ năng đó phần nào<br /> đã không còn nắm chắc, trong khi đến<br /> thời điểm này về phần thực hành kỹ<br /> năng vẽ biểu đồ đối với học sinh lớp 12<br /> đã phải hoàn thiện ( phải vẽ nhanh,<br /> đúng, chính xác , đầy đủ và đẹp ).<br /> <br /> * Để đảm bảo đạt đƣợc kết qủa cao<br /> trong việc học tập bộ môn, các thầy cô<br /> giáo cần phải tự bố trí thời gian nhất<br /> định và phù hợp để hƣớng dẫn học sinh<br /> thực hành những kỹ năng cơ bản về vẽ<br /> biểu đồ thƣờng gặp trong các bài thi<br /> chất lƣợng học kỳ và thi tốt nghiệp bộ<br /> môn. Đồng thời phát huy đƣợc khả<br /> năng vẽ biểu đồ nói chung và vẽ biểu<br /> đồ địa lí nói riêng.<br /> 1.3. Khái quát chung về kỹ năng vẽ<br /> biểu đồ địa lí trong chương trình cấp<br /> THPT :<br /> * Biểu đồ là một hình vẽ cho phép mô<br /> tả một cách dễ dàng động thái phát<br /> triển của một đại lƣợng ( hoặc so sánh<br /> động thái phát triển của 2-3 đại lƣợng<br /> ); so sánh tƣơng quan về độ lớn của 1<br /> đại lƣợng ( hoặc 2-3 đại lƣợng ); thể<br /> hiện quy mô và cơ cấu thành phần của<br /> 1 tổng thể .<br /> * Các loại biểu đồ rất phong phú và đa<br /> dạng. Mỗi loại biểu đồ lại có thể dùng<br /> để biểu hiện nhiều mục đích khác nhau.<br /> Vì vậy, việc đầu tiên là phải nắm hiểu<br /> đặc điểm của từng loại và dạng biểu<br /> đồ, sau đó xem xét kĩ bảng số liệu và<br /> phần yêu cầu cụ thể của đề bài ( có thể<br /> nói : đây là 3 căn cứ cơ bản và khoa<br /> học để chọn nhanh, đúng loại và dạng<br /> biểu đồ thích hợp nhất ).<br /> * Tuy vậy, bất kỳ một biểu đồ nào sau<br /> khi vẽ xong cũng cần phải đảm bảo các<br /> yêu cầu cơ bản sau :<br /> + Tính khoa học ( chính xác )<br /> + Tính trực quan ( đúng, đầy đủ )<br /> + Tính thẩm mỹ ( rõ ràng, đẹp ).<br /> 1.4. Các loại biểu đồ thường gặp trong<br /> chương trình dạy và học địa lí :<br /> - Biểu đồ đƣờng ( đồ thị ) : bao gồm<br /> các dạng : 1 đƣờng , 2 hoặc 3 đƣờng<br /> trong cùng 1 biểu đồ .<br /> - Biểu đồ cột : bao gồm các dạng : cột<br /> đơn ( 1 đại lƣợng ); cột nhóm ( nhiều<br /> đại lƣợng ); cột chồng ( cơ cấu thành<br /> phần của một tổng thể ).<br /> <br /> NGUYỄN PHƢỚC TÂM- TRƢỜNG THPT HỒNG BÀNG<br /> <br />