Sáng kiến kinh nghiệm: Hướng dẫn học sinh rèn kỹ năng học tốt môn Địa lí ở bậc THCS

SƠ YẾU LÍ LỊCH I/- THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: Nguyễn Hồng Hải 2. Ngày tháng năm sinh: 01/05/1979 3. Giới tính: Nam 4. Địa chỉ: Trường PTDTNT liên huyện Tân Phú Định Quán. 5. Điện thoại: Cơ quan: 0613 856 483; Di động 01234 789 776 6. E-mail: Haisam@Gmail. Com.vn 7. Chức vụ : Giáo viên 8. Đơn vị công tác : Trường PTDTNT liên huyện Tân Phú Định Quán II/- TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao nhất) cao nhất : Đại học sư phạm Năm nhận bằng : 2011 Chuyên ngành đào tạo : Địa lí III/- KINH NGHIỆM KHOA HỌC Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy môn Địa lí Số năm kinh nghiệm: 12 năm Các sáng kiến kinh nghiệm có trong 5 năm gần đây: * Nâng cao hiệu quả giảng dạy một tiết Địa lí 7 (năm 2003) * Sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Địa lí (năm 2006) * Nâng cao hiệu quả giảng dạy Địa lí 7 bằng kênh hình ( năm 2007) * Ứng dụng CNTT vào soạn giảng môn Địa lí 7 (năm 2011). 1 MỤC LỤC LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: ....................................................................... Trang 3 TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI ...................................................... Trang 5 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN: ........................................................................ Trang 5 1.1 Khái niệm về kỹ năng Địa lí: ....................................................... Trang 5 1.2 Đặc diểm môn Địa lí:................................................................... Trang 5 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC ĐỊA LÍ Ở TRƢỜNG THCS: ........ Trang 6 3. NỘI DUNG, BIỆN PHÁP CỤ THỂ HƢỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TẬP ĐỊA LÍ ......................................................................................... Trang 8 HIỆU QUẢ ĐỀ TÀI : ........................................................................ Trang 25 1. Đối với giáo viên: ........................................................................ Trang 25 2. Đối với học sinh: ......................................................................... Trang 25 3. Hiệu quả tiết dạy : ....................................................................... Trang 25 ĐỀ XUẤT KHUYẾN NGHỊ : .......................................................... Trang 27 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ Trang 28 2 LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI X ã hội luôn luôn vận động và phát triển, tư duy của loài người không một giây phút “ngủ yên” sự thăng tiến của loài người từ xưa tới nay đã chứng minh điều đó. Chính vì vậy, mở rộng tri thức là việc làm cấp bách đối với tất cả mọi người và đặc biệt quan trọng hơn đối với thế hệ trẻ mà điển hình là các em học sinh. Điều đó lại càng quan trọng và cấp bách hơn bao giờ hết khi chúng ta đã và đang đặt chân bước lên bậc thềm thế kỉ XXI và toàn cầu hoá thị trường thế giới. Thế nhưng trong xã hội hiện đại đang biến đổi nhanh với sự bùng nổ thông tin, khoa học kĩ thuật công nghệ phát triển như vũ bão, thì không thể nhồi nhét vào đầu óc trẻ khối lượng kiến thức càng nhiều. Nếu cứ tiếp tục dạy và học (D&H) thụ động như thế, giáo dục sẽ không đáp ứng được nhu cầu mới của xã hội. Sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, sự thách thức trước nguy cơ tụt hậu trên con đường tiến vào thế kỉ XXI bằng cạnh tranh trí tuệ đang đòi hỏi đổi mới giáo dục, trong đó có sự đổi mới về căn bản dạy và học. Đây không phải là vấn đề riêng của nước ta mà là vấn đề quan trọng ở mọi quốc gia trong chiến lược phát triền nguồn lực con người phục vụ mục tiêu kinh tế, xã hội. Chính vì thế những năm gần đây sau cải cách giáo dục ở trường phổ thông đã dấy lên phong trào đổi mới phương pháp dạy và học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, tư duy sáng tạo, độc lập trong học tập của học sinh, “lấy trò làm trung tâm”. Nhiều cuộc hội thảo đã xoay quanh vấn đề sử dung sách giáo khoa mới như thế nào cho tốt, lựa chọn câu hỏi đàm thoại với học sinh ra sao? Sử dụng phương pháp giảng dạy theo chương trình đổi mới để phát triển năng lực tư duy qua các kênh hình, kênh chữ, sách giáo khoa cũng như đồ dùng dạy học ở môn Địa lí như thế nào? Làm sao để học sinh khai thác, tiếp thu kiến thức mới về môn Địa lí? Thì trước hết phải đổi mới phương pháp cho phù hợp, nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, tìm tòi khám phá gây hứng thú trong học tập cho học sinh qua từng tiết dạy. 3 Tất cả điều tôi trình bày trên đây là lí do, là động lực giúp tôi sử dụng phương pháp mới vào quá trình dạy học. Chính vì vậy tôi chọn đề tài “Hƣớng dẫn học sinh rèn kỹ năng học tốt môn Địa lí ở bậc THCS”. 4 TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1/-CƠ SỞ LÝ LUẬN: 1.1.Khái niệm về kĩ năng Địa lí: Kĩ năng, kĩ xảo nói chung là phương thức thực hiện một hành động nào đó, thích hợp với mục đích và những điều kiện hành động. Kĩ năng, kĩ xảo thực chất là những hành động thực tiễn mà học sinh hoàn thành được một cách có ý thức trên cơ sở những kiến thức Địa lí. Muốn có kĩ năng, kĩ xảo, trước hết học sinh phải có kiến thức và biết cách vận dụng chúng vào thực tiễn. Kĩ năng được lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ trở thành kĩ xảo. Kĩ năng hoàn thiện được hình thành sau khi đã có kĩ xảo. Kĩ năng hoàn thiện đòi hỏi ở học sinh kinh nghiệm và một mức độ sáng tạo nhất định trong hành động. 1.2. Đặc điểm môn Địa lí: Môn Địa lí trong nhà trường có khả năng bồi dưỡng cho học sinh một khối lượng kiến thức phong phú về địa lí tự nhiên, địa lí kinh tế - xã hội và những kĩ năng, kĩ xảo cần thiết trong cuộc sống, đặc biệt là kĩ năng bản đồ mà ít môn học đề cập tới. Vì vậy, để giúp học sinh hiểu, nắm vững các kĩ năng và kiến thức địa lí trong dạy học Địa lí giáo viên cần đặc biệt coi trọng các vấn đề sau: Hình thành cho học sinh hệ thống các biểu tượng, khái niệm địa lí, các mối quan hệ địa lí, nhất là mối quan hệ nhân quả. Phát triển cho học sinh tư duy địa lí đó là tư duy liên hệ tổng hợp xét đoán dựa trên bản đồ. Tận dụng triệt để các thiết bị dạy học Địa lí như tranh ảnh, bản đồ, biểu đồ, bảng thống kê, băng đĩa hình, trong đó quan trọng nhất là bản đồ. Qua bản đồ, học sinh dễ dàng có được các biểu tượng trong không gian đồng thời phát triển tư duy Địa lí. Tăng cường hướng dẫn học sinh quan sát, thu thập thông tin, vận dụng kiến thức, kĩ năng Địa lí để giải quyết vấn đề có liên quan trong cuộc sống. 5