Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

Chia sẻ: Hoangnhanduc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non" nhằm giúp trẻ phát huy tốt nhất khả năng sáng tạo, kích thích trí tò mò, ham hiểu biết của trẻ nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu: Giáo dục Mầm non giữ một vị trí quan trọng hàng đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân. Dưới mái trường mầm non trẻ sẽ được chăm sóc và giáo dục phát triển toàn diện thông qua các hoạt động “Học mà chơi, chơi mà học”. Trẻ ở tuổi mầm non là giai đoạn đầu của sự hình thành và phát triển nhân cách. Hiện nay đồ dùng, đồ chơi cho trẻ em có rất nhiều trên thị trường, tuy nhiên nhiều loại đồ dùng đồ chất liệu không đảm bảo an toàn cho trẻ, tính giáo dục không cao, không thể để đáp ứng đầy đủ các nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường Mầm non. Hơn nữa việc mua quá nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ làm ảnh hưởng đến kinh tế của các bậc phụ huynh trong khi các đồ phế phẩm từ gia đình, các nguyên vật liệu đã qua sử dụng đang sẵn có và có rất nhiều có thể tái sử dụng tạo làm đồ chơi cho trẻ. Khi có món đồ chơi do cô và trẻ hoặc tự trẻ tự tay làm ra, các con sẽ cảm thấy yêu quý và hứng thú hơn rất nhiều so với các đồ chơi mua sẵn. Đây cũng là một hình thức dạy cho trẻ biết yêu quý sức lao động ngay khi còn bé. Xuất phát từ những ý tưởng nêu trên, tôi nghĩ rằng việc tự làm đồ dùng, đồ chơi là việc làm hết sức cần thiết và bổ ích cho trẻ mầm non. Trong thực tế hiện nay, trong điều kiện trường mầm non nông thôn kinh phí còn hạn hẹp chưa đầu tư được nhiều để mua sắm đồ dùng đồ chơi sẵn có. Do đó việc làm đồ dùng đồ chơi từ phế liệu bỏ đi có ý nghĩa lớn về mặt kinh tế (tiết kiệm, rẻ tiền), thể hiện được sự sáng tạo, khéo léo của người giáo viên. Với mong muốn giúp trẻ phát huy tốt nhất khả năng sáng tạo, kích thích trí tò mò, ham hiểu biết của trẻ nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện hơn. Tôi luôn suy nghĩ: làm sao để tạo ra được nhiều đồ dùng, đồ chơi để cho trẻ được trải nghiệm? Làm thế nào để thu hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tự làm đồ dùng đồ chơi, đặc biệt làm đồ dùng đồ chơi bằng các nguyên vật liệu thiên nhiên, nguyên liệu tái chế? Từ những lí do trên tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non” làm đề tài nghiên cứu, với mong muốn góp phần vào sự nghiệp giáo dục mầm non ngày một tốt đẹp hơn. 2. Tên sáng kiến: - Một số biện pháp làm đồ dùng đồ chơi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non. 3. Tác giả sáng kiến: - Họ và tên: Quảng Thị Hiền - Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Mầm Non Đại tự. 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Quảng Thị Hiền 0
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lĩnh vực phát triển thẩm mỹ. 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Tháng 9 năm 2020. 7. Mô tả bản chất của sáng kiến: 7.1. Cơ sở của đề tài: 7.1.1. Cơ sở lý luận: - Phát triển tình cảm - xã hội: Trong quá trình chơi với đồ chơi tự tạo, trẻ sẽ học cách giao tiếp, ứng xử một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, qua đó góp phần hình thành nhân cách cho trẻ. Thông qua hoạt động làm và chơi với các đồ dùng đồ chơi mà phát triển ở trẻ tinh thần hợp tác, gắn kết, chia sẻ giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với cô. - Phát triển thẩm mỹ: Sau khi hoàn thành một đồ dùng đồ chơi do mình làm ra trẻ sẽ rất vui vẻ, thỏa mái khi giới thiệu sản phẩm và chơi cùng sản phẩm của mình. Tôn trọng, giữ gìn sản phẩm do mình và người khác làm ra. Biết cần phải biết bảo vệ môi trường. Việc tận dụng những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động là một việc làm rất có ý nghĩa, vừa tiết kiệm được tiền mua sắm nguyên vật liệu, tạo ra những đồ dùng, đồ chơi mang tính sáng tạo, phong phú vừa làm tăng số lượng đồ dùng, đồ chơi cho trẻ, mà hiệu quả sử dụng lại khá cao đồng thời góp phần làm giảm thiểu lượng rác thải, giảm chi phí cho công tác vệ sinh môi trường. Hiểu được tầm quan trọng của đồ dùng đồ chơi đối với trẻ và hiểu được việc làm thế nào để thu hút được trẻ tham gia vào hoạt động làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu thiên nhiên và nguyên vật liệu phế thải nên tôi đã nghiên cứu và thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này. 7.1.2. Cơ sở thực tiễn: * Khó khăn: Đồ chơi hiện có trong lớp còn chưa đa dạng, hạn chế về số lượng, ít được thay đổi và chưa đáp ứng được thông tư 01/VBHN- BGD&ĐT ngày 23/03/3015 về ban hành danh mục đồ dùng, đồ chơi, thiết bị dạy học tối thiểu dùng cho giáo dục mầm non. Đồ dùng đồ chơi sử dụng từ năm này sang năm khác nên không đảm bảo tính thẩm mỹ trong các hoạt động học tập và vui chơi của trẻ. Trẻ ít được tham gia làm đồ dùng đồ chơi trong các hoạt động hàng ngày cùng cô. Phụ huynh chưa thấy rõ được tầm quan trọng của đồ dùng đồ tự tạo trong các hoạt động học và chơi của trẻ, do bận nhiều công việc trong lao động sản xuất chưa quan tâm đến việc chơi và sử dụng đồ chơi của con em mình và sợ khi con tham gia hoạt động với nguyên liệu tái chế mất vệ sinh, không an toàn. 1
Mặc dù đã tích cực nhưng kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi của tôi và một số giáo viên trong trường còn hạn chế. Nguyên vật liệu tái chế và vật liệu thiên nhiên đa dạng nhưng tại lớp không có nhiều, hạn chế về chủng loại, không phù hợp với trẻ. Kết quả khảo sát đầu năm Từ những thuận lợi và khó khăn thực tế trên tôi đã tiến hành khảo sát trẻ tại lớp mình và tìm hiểu sự hứng thú của trẻ trong việc sử dụng đồ dùng đồ chơi như sau: Tổng số trẻ: 35 Với bảng khảo sát trên ta thấy, kết quả khảo sát trẻ ở các nội dung nhìn chung đều thấp. Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động học và chơi còn ít, chưa phong phú và sáng tạo nên hiệu quả giáo dục chưa cao. Tỉ lệ trẻ đạt ở nội dung hứng thú tham gia, sáng tạo trong làm đồ dùng đồ chơi còn thấp (chỉ đạt 29%). Nhiều trẻ chưa hứng thú, tự tin khi tham gia vào các hoạt động, chưa có ý thức giữ gìn sản phẩm do mình làm ra. Chính vì vậy, tôi đã đưa ra một số biện pháp giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động làm đồ dùng đồ chơi từ phế liệu như sau: 7.2. Một số biện pháp thực hiện: Là một giáo viên bản thân tôi luôn học tập nâng cao trình độ chuyên môn, tôi tham gia các lớp tập huấn do phòng tổ chức. Ngoài ra tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt học tập tại trường, bên cạnh đó tôi học hỏi đồng nghiệp đi trước có nhiều kinh nghiệm trong cách làm đồ dùng đồ chơi phục vụ tiết học, hoạt động vui chơi. Tôi tự học qua tài liệu, qua sách báo như sách “ Hướng dẫn làm đồ chơi bằng vật liệu dễ tìm” của tác giả Phạm Thị Việt Hà nhà xuất bản Giáo Dục. Đồng thời, tôi tự học qua các trang mầm non trên mạng, các hội nhóm trên facebook như nhóm “Đồ dùng dạy học mầm non”, nhóm “ Đồ chơi tự tạo mầm non” hay trên You Tube hướng dẫn cách làm đồ dùng đồ chơi tự tạo,… 2
Để có thể thực hiện tốt hoạt động làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ trước hết tôi không chỉ nghiên cứu nắm vững mục đích yêu cầu của hoạt động mà tôi còn cần phải nắm chắc được cách tạo ra các đồ dùng đồ chơi có tính thẩm mỹ, đảm bảo an toàn, nguyên liệu dễ tìm, có thể sử dụng vào nhiều nội dung giáo dục khác nhau để giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không bị gò bó, áp đặt giúp trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế hàng ngày của trẻ. Như vậy, Qua việc tự học tập, tự nghiên cứu tài liệu và tự bồi dưỡng những kiến thức làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo tôi đã nhận thấy bản thân mình đã học hỏi và tích lũy được nhiều kiến thức hơn, mở mang tầm mắt hơn và nâng cao được kỹ năng hơn trong việc làm đồ dùng, đồ chơi. Ngoài ra bản thân còn hiểu biết và nắm bắt kịp thời được tâm lý của trẻ lớp mình. Từ đó tôi đã đưa ra cho mình một số biện pháp thiết thực trong việc làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu tự nhiên để giúp trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động và đạt hiệu quả cao. Để lên kế hoạch làm đồ chơi, đồ dùng dạy học, tôi cần căn cứ theo Chương trình giáo dục mầm non của Bộ Giáo dục và Đào tạo, dựa vào danh mục đồ dùng, đồ chơi, thiết bị dạy học tối thiểu đối chiếu với danh mục trên, với thực tế hiện trạng cơ sở vật chất và độ tuổi của lớp học để lựa chọn nội dung, chủ đề tổ chức hoạt động giáo dục cho phù hợp từ đó lập kế hoạch sưu tầm, tận dụng những nguồn vật liệu sẵn có để phát huy khả năng sáng tạo của trẻ trong việc làm đồ chơi cho phù hợp với nội dung đã lựa chọn. Tôi lập một kế hoạch cụ thể về những nguyên vật liệu và đồ dùng đồ chơi cần làm cho từng chủ đề trong suốt một năm học. Kế hoạch sưu tầm nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi cho từng chủ đề: Ngoài ra, để sử dụng đồ dùng đồ chơi tự làm có hiệu quả thì phải có sự tính toán ngay từ khi chuẩn bị làm (làm cái gì? Làm nhằm phục vụ cho hoạt động nào?…) . Trước khi làm một sản phẩm gì thì tôi sẽ định hình phát họa trước đồ dùng đồ chơi đó có dạng hình, khối gì, cần phải có những nguyên vật liệu, phụ liệu gì để làm. Đây là khâu quan trọng để khi thực hiện không bị lúng túng. Định hình các chủ đề, các chủ điểm các con học cần làm, cần dùng các loại đồ chơi có thể làm từ các nguyên vật liệu nào ? Góc chơi nào cần những loại đồ chơi gì và trong lớp mình đang thiếu hoặc cần thiết làm thêm những gì thiết thực phục vụ buổi chơi hoặc phục vụ cho bài dạy của mình. các vật liệu tái chế tìm thấy trong gia đình, ngoài cửa hàng, trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ ở lớp: - Nguyên vật liệu từ thiên nhiên: Đá, sỏi, đất sét, lá cây, cành cây khô, các loại hột hạt, bẹ ngô, xơ mướp, rơm rạ, chai lọ, vỏ hộp,.... những nguyên vật liệu này dễ tìm thấy và gần gũi với trẻ. - Nguyên vật liệu tái chế: chai nhựa, giấy bìa, tạp chí, thùng giấy,…Đây là nguồn nguyên liệu vô cùng phong phú, dễ kiếm để tạo thành các đồ chơi thân thiện, 3
gần gũi với thiên nhiên và còn góp phần giảm lượng rác thải và giúp trẻ có ý thức bảo vệ môi trường sống. - Ngoài ra để trang trí cho đồ dùng đồ chơi tự tạo đẹp và bắt mắt trẻ hơn tôi mua thêm các nguyên vật liệu sẵn có ngoài thị trường như: Xốp màu các loại. keo dính, dập gỗ, giập ghim, mắt các con vật…và một số nguyên liệu khác. Để làm phong phú thêm cho nguồn nguyên vật liệu của lớp, trong buổi họp phụ huynh ngay từ đầu năm học, tôi đã nêu lên tầm quan trọng của đồ dùng đồ chơi tự tạo đối với sự phát triển của trẻ. Qua đó, tôi vận động phụ huynh cùng sưu tầm, đóng góp nguyên vật liệu phế thải, đồ vật sẵn có trong cuộc sống hàng ngày để cô và trẻ làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động. Với trẻ nhỏ, đặc biệt với trẻ mầm non thì việc đảm bảo vệ sinh, an toàn là yếu tố được đặt lên hàng đầu. Vì vậy trong quá trình sử dụng nguyên vật liệu tái chế, nguyên liệu thiên nhiên tôi luôn chú ý lựa chọn, vệ sinh và phân loại nguyên liệu sao cho phù hợp với độ tuổi của trẻ, đảm bảo tính an toàn (không độc, không có sắc cạnh, không dễ vỡ, không quá nhỏ…), dễ tìm kiếm, dễ cầm và có thể sử dụng trong mọi hoạt động của cô và trẻ. 4
Ví dụ: Giờ hoạt động âm nhạc: Nếu như ở tiết hoạt động này chỉ có hát, múa và vỗ tay không thôi chưa đủ mà cần phải có các đồ dùng bổ trợ có như vậy hoạt động đó mới đạt kết quả cao và truyền tải hết nội dung. Từ đó tôi thường nghiên cứu, sáng tạo các trang phục biểu diễn phù hợp các vùng miền như trang phục tứ thân, bà ba, những chiếc váy xinh xắn, những bộ trang phục của các loài chim, cá… bằng vải hoặc bằng chất liệu ni lông bóng, với chất liệu này vừa rẻ tiền, vừa đẹp mắt, phong phú các màu sắc. Sau khi thiết kế tôi cắt theo mẫu và đính các mép lại bằng băng dính, trang trí đường diềm, hoạ tiết bằng giấy đề can. Để thêm sinh động khi biểu diễn tôi làm thêm các mũ múa như: hoa xanh, hoa đỏ, hoa vàng, mũ mèo, cáo, thỏ, chim…. Ngoài việc thiết kế trang phục khi biểu diễn tôi còn nghiên cứu làm đồ dùng đồ chơi như: thanh gõ, trống lắc, xắc xô, nơ… bằng các chất liệu phát ra âm thanh khi có sự tác động vào nó, trang trí đẹp mắt, kích thích trẻ hoạt động khi trẻ lên biểu diễn trẻ sẽ sử dụng những dụng cụ này để vỗ, gỏ theo nhịp bài hát, mỗi loại sẽ có một âm thanh khác nhau rất thú vị. Từ thanh tre làm phách gõ, hòn sỏi bỏ vào ống bơ để chơi lúc lắc tạo thành nhịp, những ống trúc làm sáo, quả bầu khô, gáo dừa làm đàn bầu, nhị, ống nứa làm đàn tơ rưng; hộp bánh làm dàn trống, xốp làm đàn ghi ta… đã tạo cho trẻ được làm, được chơi và tìm hiểu khám phá về dụng cụ âm nhạc các vùng miền. Với hoạt động tạo hình: Tôi có thể cho trẻ làm bưu thiếp, hộp quà, nơ, hoa… để tặng bạn mừng ngày sinh nhật hoặc làm các bức tranh từ vỏ sò, ốc, hột hạt… dán lên bìa cứng tạo nên những bức tranh phong cảnh, những bông hoa xinh xắn, có thể cho trẻ hoạt động theo nhóm, theo tổ để tạo nên một bức tranh, hay một sản phẩm. .. + Phần nhận biết cho trẻ đếm luyện với các loại rau ăn lá xếp tương ứng rau cải, rau muống,… để trẻ luyện đếm và thêm một đối tượng. + Phần trò chơi: Cho trẻ làm bác nông dân “ Thu hoạch mùa” tôi làm cho mỗi tổ một đôi gióng gánh và một chiếc xe, một số củ (củ cải, củ cà rốt…) bằng xốp. Yêu cầu mỗi lần chơi được gánh về xe một củ và trong một thời gian nhất định các tổ phải chuyển về xe số củ cô yêu cầu hoặc chơi cắm hoa, chuẩn bị cho mỗi tổ một bình hoa và các cành hoa bằng giấy, yêu cầu các tổ cắm đủ số lượng bông hoa vào bình…. Ở hoạt động làm quen tác phẩm văn học: Đây là môn học cơ bản để phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non, vì vậy tôi phải nghiên cứu ra nhiều hình thức kể chuyện cho trẻ như: + Kể với mô hình: Tôi làm một mô hình bằng sa bàn phản ánh rõ hình ảnh xuyên suốt của tác phẩm và các nhân vật có thể bằng đất nặn, bìa cứng, ống nhựa…khi kể tôi dùng tay dịch chuyển các nhân vật theo nội dung câu chuyện. 5
+ Kể bằng tranh động: Tôi vẽ cảnh minh hoạ lên bìa cứng, các nhân vật cũng được vẽ lên bìa và cắt rời ra gắn vào dây, gắn qua bức tranh khi kể đến nhân vật nào thì dùng tay kéo dây của nhân vật đó, nhân vật đó sẽ xuất hiện. + Kể bằng chiếu phim: Tôi làm khung chiếu bằng gỗ hoặc nhôm kính có trục quay, vẽ các hình ảnh về nội dung câu chuyện lên vải gắn vào trục quay, khi tôi kể đến đâu thì tôi quay cảnh minh họa tới đó… + Kể với rối tay: Chuyện “Chú thỏ tinh khôn”. Tôi làm sân khấu rối có minh hoạ cảnh vật trong rừng và các con rối tay, thỏ, cá sấu, gậy được làm theo kỷ thuật xốp cứng và vải vụn. Lấy xốp cứng mài thành đầu của con vật, bọc vải, trang trí các hoạ tiết bằng đề can, hoặc thêu len, thân được may bằng vải hình váy, áo để che cánh tay khi điều khiển. + Kể với rối que: Chủ yếu được tôi sử dụng trong các tác phẩm là người như: “Hai anh em, Ba cô gái, Tích chu”… Tôi cũng làm sân khấu rối nhưng nhân vật ở đây tôi làm bằng các ống tre nhỏ, ống nứa, ống nhựa… xâu dây và gắn giữa các bộ phận sau đó trang trí các chi tiết mắt, mũi miệng, tóc thường tôi sử dụng len sợi hoặc vải nhung để trang trí. Khi kể tôi dùng tay giật nhẹ dây con rối sẻ cử động theo ý tưởng của tôi. - Cũng là búp bê nhưng có thể làm bằng rơm rạ, cũng có khi làm bằng ống hộp hay làm bằng vải vụn đan kết tạo thành ... - Với các tác phẩm có nhân vật là các con vật có cánh biết bay như ong bướm, chim tôi làm thân từ xốp cứng, sau đó bọc vải dùng giấy mêca khổ A4 cắt hình cánh của con vật và hai cánh phải cắt liền mảnh, dùng giấy đề can các màu để trang trí cánh, sau đó dán lên thân con vật, cuối cùng dùng que bằng thép cứng gắn xuyên vào dưới bụng để điều khiển cho nó bay. - Có rất nhiều hình thức để đưa vào sử dụng. Mỗi hình thức là một cách khác nhau và đều đem đến điều mới lạ và hấp dẫn trẻ. Với riêng bản thân tôi, tôi luôn muốn thay đổi các hình thức sao cho phù hợp, mới lạ và hấp dẫn trẻ giúp quá trình cảm thụ văn học của trẻ một cách tốt nhất và đạt hiệu quả cao nhất. Với Khám phá khoa học: Môn học này, việc cung cấp cho trẻ quan sát tìm hiểu trên các hình ảnh thật, vật thật là rất cần thiết. Có một số đề tài vì điều kiện không cho phép sử dụng hình ảnh thật, vật thật nên tôi đã sử dụng các đồ dùng đồ chơi trực quan. Nhưng bản thân tôi nhận thấy kết quả trên trẻ rất khả quan, trẻ được thay đổi liên tục với môi trường trong ngoài lớp từ hình ảnh thật đến hình ảnh trực quan nên rất hứng thú tham gia vào hoạt động. Đối với việc sáng tạo trong công tác làm đồ dùng đồ chơi và sử dụng hiệu quả trong dạy và học của cả cô và trẻ thì tôi thiết nghỉ mình cho trẻ sử dụng đồ dùng đồ chơi một cách phù hợp thì trẻ được kích thích và hoạt động tích cực trong quá trình lĩnh hội kiến thức. Các đồ dùng dạy học được tôi thiết kế phù hợp với từng chủ đề, với yêu cầu nội dung của từng bài dạy, với đặc điểm nhận thức của trẻ, và 6
đảm bảo tính thẩm mỹ, tính an toàn khi trẻ hoạt động. Vì vậy, sau mỗi bài dạy trẻ không cảm thấy nhàm chán mà còn có sự tích cực tham gia vào hoạt động. Đây là kết quả mà không một giáo viên mầm non nào khi dạy xong một hoạt động mà không mong đợi. * Qua hoạt động góc: Ở hoạt động góc, tùy theo từng chủ đề, tôi lựa chọn nguyên vật liệu và làm những đồ dùng, đồ chơi cho các góc phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Để trẻ được thỏa mãn nhu cầu chơi cũng như sự sáng tạo của trẻ tôi chú ý tới việc bố trí môi trường hoạt động mở. Ở các góc chơi trong lớp tôi để các rổ hột hạt, lá cây, sỏi, bìa, ống hút, kéo, giấy…để trẻ có thể lựa chọn khi hoạt động. Ví dụ: Ở góc xây dựng, chủ đề trường mầm non, tôi đã sử dũng các hộp sữa probi sơn màu cho trẻ xếp hàng rào, dùng nắp chai cho trẻ sắp xếp và chia các khu vực trong trường, làm cây xanh từ túi nhựa, ngôi trường từ que kem, bông hoa từ ống hút, cổng bằng ống chỉ,…các đồ chơi đó đều làm theo tiêu chí tháo lắp được. Trẻ sẽ sử dụng lắp ghép lại và xây trường mầm non của bé, giúp phát triển khả năng tư duy, sáng tạo cho trẻ. + Khi trẻ chơi ở góc tạo hình: Tôi luôn luôn chuẩn bị nhiều nguyên vật liệu như vỏ ngao, các loại hột hạt, sỏi, hộ sữa chua, chai nước ngọt, lá cây khô, màu nước, keo,… Tôi hướng dẫn trẻ sử dụng các hộp sữa tươi, hộp giấy các loại gắn lại với nhau tạo thành ô tô, tàu hoả, dây điện cũ uốn làm xe đạp, thuyền buồm từ hộp giấy ăn và xốp màu, hộp bia, xốp màu thành máy bay để phục vụ chủ đề giao thông. Hay trong chủ đề động vật tôi cho trẻ sử dụng cây bèo tây, hạt đỗ đen để làm con lợn, lá mít, dây buộc làm con trâu, làm đàn cá từ các loại lá cây, các loại hột hạt gắn thành các con vật,… Nhờ vậy, khả năng thẫm mỹ ở trẻ ngày càng phát triển tốt hơn. + Góc bé tập làm nội trợ: Tôi hướng dẫn trẻ làm các loại bánh, nem rán, củ cà rốt từ miếng xốp ép, đĩa, cốc nhựa dùng1 lần, giấy bóng, xốp màu, tre gọt làm thành những đôi đũa.… + Góc Bán hàng: Tôi sử dụng các loại can rửa bát, hộp sữa chua, dầu ủ tóc, làm nên những bộ đồ dùng gia đình cho trẻ chơi như ấm chén, phích nước, làn giỏ, những đôi dép,… + Góc Bác sỹ: Tủ thuốc nhỏ được làm bằng những hộp bánh các loại, vỏ, hộp thuốc đã sử dụng hết được vệ sinh sạch sẽ, an toàn cho trẻ chơi + Góc học tập: Từ chiếc đĩa nhạc cũ, tôi tạo ra bông hoa kỳ diệu, trên mỗi cánh hoa có gắn số hoặc chữ cái, hình ảnh về chủ đề,…giúp trẻ làm quen với toán, tìm hiểu môi trường xung quanh, nhận biết chữ cái,…Từ đó, giúp phát triển khả năng nhận thức ở trẻ. Như vậy, thông qua các hoạt động chơi trẻ được tiếp xúc với các nguyên vật liệu, các đồ dùng đồ chơi, trẻ được thể hiện mình qua các "vai chơi". Vì vậy để trẻ có thể được chơi một cách vui vẻ và thoải mái nhất và ở bất kỳ chủ đề nào tôi cũng 7
thường xuyên có sự thay đổi về đồ dùng đồ chơi sao cho phù hợp với chủ đề trẻ đang học bằng cách tạo ra những đồ chơi tự tạo đẹp về màu sắc và nhiều về chủng loại để trẻ chơi. Trong giờ dạo chơi ngoài sân trường tôi cho trẻ nhặt những chiếc lá rụng và hướng dẫn trẻ từ những chiếc lá đó có thể làm được rất nhiều đồ chơi, các con cuộn lá lại để làm những chiếc kèn thổi rất hay, hoặc có thể cuộn dọc lá rồi dùng dây buộc lại sau đó lấy một chiếc dây khác buộc phần cuống lại làm con cào cào... ngoài ra từ chiếc lá còn có thể làm con châu chấu. Làm như vậy trẻ vừa được tham gia vào hoạt động dạo chơi, lao động lại vừa góp phần làm sạch sân trường và đặc biệt trẻ làm được một đồ chơi do chính tay mình làm ra, trẻ sẽ rất hứng thú và tham gia một cách rất tích cực Trong các trò chơi vận động: tôi sử dụng mo cau cho trẻ chơi trò chơi “Kéo mo cau”, tôi dán những bông hoa trang trí cho những chiếc tải để trẻ chơi trò chơi “nhảy bao bố”,……. Như vậy khi được hoạt động với những đồ chơi tự tạo từ những nguyên vật liệu tự nhiên do trẻ và cô tìm tòi và tạo ra trẻ sẽ thích thú vào các hoạt động như vậy trẻ sẽ yêu thích lao động và thích tự mình tạo ra các sản phẩm. Khi được sử dụng qua hoạt động vui chơi sẽ phát huy ở trẻ tính tu duy, tự lập và sáng tạo trong hoạt động và trong học tập. + Ví dụ như đầu năm học khả năng của trẻ còn hạn chế nên tôi lựa chọn những nguyên liệu có thể sử dụng luôn như tận dụng hộp thuốc rỗng hay lon bia và bỏ ít viên sỏi vào và đóng nắp lại là trẻ sẽ có ngay một dụng cụ phát ra âm thanh nghe vui tai và lạ mắt... + Còn sau khi trẻ được học một thời gian ( giữa học kì I) trẻ đã quen dần thì tôi có thể sử dụng nguyên vật liệu phế thải tạo hình sẳn và trẻ chỉ cần gắn kết lại thì sẽ thành một món đồ dùng, đồ chơi ưng ý. Đến gần cuối năm học thì khả năng của trẻ phát triển hơn thì tôi phác hoạ hình để cho trẻ tự làm, tự gắn kết (dưới sự chỉ dẫn của cô), trang trí tạo thành một món đồ dùng, đồ chơi. Việc tận dụng nguyên vật liệu phế thải để làm đồ dùng đồ chơi phải đi từ đơn giản đến khó dần, phải phù hợp với từng nội dung, từng chủ đề. Vì mục đích làm đồ dùng, đồ chơi không chỉ là để thoả mãn nhu cầu vui chơi mà còn là để thoả mãn nhu cầu phục vụ cho hoạt động dạy và học của cô và trẻ. - Bước 2: Cô làm mẫu. Vừa làm vừa giảng giải cách làm. (Tôi giải thích chi tiết để trẻ dễ hiểu và dễ làm theo) - Bước 3: Hướng dẫn trẻ làm từng bước theo cô. Tôi bao quát trẻ. Làm xong từng phần rồi mới chuyển tiếp sang phần khác. Còn những chi tiết phụ (trang trí, tô điểm thì tôi để trẻ sáng tạo bằng cách hỏi trẻ (Có thể làm gì thêm để đồ dùng đồ chơi này thêm đẹp mắt ?...) 8
- Bước 4: Trưng bày sản phẩm. Trẻ nhận xét, đánh giá về sản phẩm vừa làm ra. Tôi động viên, khích lệ trẻ. Tuyệt đối không chê bai sản phẩm của trẻ làm ra dù là nó không vừa ý. Hướng dẫn trẻ chơi và trưng bày sản phẩm. Sau khi được quan sát cô hướng dẫn cách làm sẽ kích thích trẻ làm đồ dùng đồ chơi. Đây là một hoạt động rất thiết thực để góp phần phát triển thẩm mĩ, rèn sự khéo léo của đôi bàn tay, tính kiên trì của trẻ. Tôi khuyến khích cho trẻ thực hiện vào các giờ hoạt động trên tiết học, hoạt động vui chơi và hoạt động chiều. Với chủ đề “ Trường mầm non” Đề tài: “ Làm ống đựng bút ’’ * Chuẩn bị: Lõi giấy vệ sinh, bìa cứng, keo, kéo, giấy màu hoặc giấy hoa * Cách làm: + Đầu tiên tôi hướng dẫn trẻ dùng kéo để cắt ống giấy vệ sinh ra làm nhiều phần có độ dài ngắn khác nhau + Tiếp theo tôi cho trẻ lấy keo dính giấy màu mà tôi đã cắt sẵn theo kích thước của lõi giấy dính xung quanh lõi giấy vệ sinh, rồi sắp xếp chúng lại với nhau + Sau đó tôi cho trẻ lấy keo phết lên mặt tấm bìa cứng và đặt những lõi giấy lên tấm bìa cứng đó sao cho chúng dính lại với nhau thành khối vững chắc. + Cuối cùng tôi cho trẻ dùng kéo cắt bớt phần bìa cứng thừa ở xung quanh. Trong quá trình trẻ làm tôi đã bao quát hướng dẫn giúp đỡ trẻ làm, trẻ tỏ ra rất hứng thú và tham gia rất tích cực. Như vậy, chỉ với cách làm đơn giản từ những nguyên vật liệu cũng hết sức đơn giản dễ tìm trẻ đã tạo thành những ống đựng bút cho mình thật đẹp, có thể sử dụng để trang trí góc chơi của trẻ ở trong lớp hay dùng cho trẻ đựng bút màu ở góc học tập. Sản phẩm của trẻ: Khi trẻ đã làm được đồ chơi cho riêng mình, tôi cho trẻ nói lên cảm nhận của mình khi làm. Đối với trẻ mầm non sản phẩm do trẻ làm ra dù nhỏ bé nhưng đều rất đáng trân trọng. Vì vậy, tất cả những sản phẩm cô và trẻ làm được tôi không cất đi mà sử dụng nó để trang trí cho lớp, bày cho trẻ chơi ở các góc chơi hoặc cho trẻ mang về tặng bố mẹ... Nhiều trẻ làm được các con vật trông thật ngộ nghĩnh, đáng yêu như các con vật từ lõi giấy vệ sinh, vỏ sữa chua hay đơn giản là con nghé làm từ lá cây...Trẻ rất vui và phấn khích khi đã làm được đồ chơi mà trẻ yêu thích. Việc tổ chức cho trẻ làm đồ chơi được xem như là một phương thức giáo dục có hiệu quả về mặt tư duy, óc sáng tạo cũng như đạo đức tính thẩm mỹ ở trẻ, trong quá trình làm đồ chơi trẻ có cơ hội được tìm tòi, hiểu biết về thế giới xung quanh, sử dụng các giác quan của mình để tự sáng tạo ra những đồ chơi sống động, những sản phẩm do chính bàn tay trẻ làm ra. Từ việc khuyến khích trẻ làm đồ dùng đồ chơi cùng cô tôi nhận thấy trẻ tự tin, tiếp xúc với mọi 9
người xung quanh, không còn rụt rè nhút nhát. Trẻ còn nhanh nhẹn, khéo léo hơn trong các hoạt động tạo hình và biết giữ gìn sản phẩm của mình, của bạn. Sau khi có được sự tin tưởng, ủng hộ của các bậc phụ huynh vào tháng 10 khi tổ chức họp phụ huynh của lớp tôi trao đổi, nhờ phụ huynh ủng hộ lớp bằng cách đem các nguyên liệu tái chế, thiên nhiên ở nhà tới cho lớp. Đồng thời khuyến khích phụ huynh cùng con làm đồ chơi và chơi với con. Do đó, phụ huynh tích cực hơn trong việc hỗ trợ các nguyên vật liệu phế thải làm phong phú nguồn nguyên vật liệu sẵn có cho lớp. Đây là một trong những giải pháp giúp tôi và trẻ thành công trong việc làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo. 8. Những thông tin cần được bảo mật: Không có 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Để có thể áp dụng tốt sáng kiến theo kế hoạch đã đề ra tôi có một số kiến nghị đối với nhà trường như sau: - Sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện trang bị đầy đủ cơ sở vật chất. - Cần có sự đồng đều về độ tuổi của trẻ và sự giúp đỡ của đồng nghiệp. - Giáo viên đã công tác nhiều năm trong nghề, có kinh nghiệm, trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình, yêu trẻ. - Tuyên truyền phối hợp với các bậc phụ huynh trong việc tạo môi trường giáo dục, ủng hộ nguyên vật liệu và làm thêm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động. 10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (Nếu có) theo nội dung sau: 10.1. Đánh giá lợi ích thu được theo ý kiến của tác giả: Sau một thời gian thực hiện các biện pháp trên vào làm đồ dùng đồ chơi từ các đồ phế thải, tôi thấy ở trẻ có những chuyển biến rõ rệt, chất lượng ngày càng được nâng cao và thu được kết quả như sau: * Đối với phụ huynh: - Đa số phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của đồ dùng đồ chơi tự tạo đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Phụ huynh cảm nhận được sự tiến bộ hàng ngày của con ở lớp. - Phụ huynh quan tâm đến các hoạt động của lớp, thường xuyên trao đổi với cô về tình hình của con, đồng thời hay mang nguyên liệu đến cho lớp. * Đối với giáo viên: 10
- Bản thân tôi có thêm nhiều kinh nghiệm, khéo tay hơn trong việc làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên, nguyên liệu tái chế. Linh hoạt hơn trong việc làm đồ chơi và tổ chức hoạt động làm đồ chơi cùng trẻ. - Tiết kiệm được nguồn kinh phí cho nhà trường và cho bản thân - Môi trường trong lớp phong phú hơn về chủng loại đồ dùng đồ chơi, bổ sung được nhiều đồ dùng đồ chơi cho các góc. Các giờ học diễn ra sôi nổi, trẻ tích cực hoạt động. * Đối với trẻ: Sau khi nghiên cứu, vận dụng và hướng dẫn trẻ tôi đã tiến hành khảo sát trẻ và thu được những kết quả sau đây: Tổng số trẻ: 35 * So sánh kết quả khảo sát lần 1 và lần 2: Với kết quả trên cho thấy sau khi nghiên cứu và áp dụng các biện pháp trong đề tài này, tôi nhận thấy trẻ trong lớp tôi đã có những tiến bộ rõ ràng. Trẻ rất hứng thú và say mê học tập, sáng tạo, say mê tìm tòi, khám phá sự vật hiện tượng xung quanh trẻ một cách hứng thú, cũng từ chính những đồ dùng đó đã mang lại kết quả giờ học của trẻ được nâng lên rõ rệt. - Trẻ hứng thú tham gia, sáng tạo trong làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên liệu tái chế tăng cao nhất ( 57%). Tích cực từ khâu sưu tầm nguyên vật liệu đến khâu cùng cô sáng tạo ra sản phẩm từ các nguyên vật liệu đó. Ngoài ra, trẻ phát triển hơn về tư duy, óc tưởng tượng, khả năng quan sát, ghi nhớ, kiên trì khi thực hiện hoạt động. Có ý thức hơn trong việc giữ gìn trân trọng sản phẩm do mình làm ra. - Trẻ luôn mong muốn được tham gia các hoạt động học tập và vui chơi, tích cực tham gia tìm hiểu, làm đồ dùng đồ chơi cùng cô. Như vậy có thể nói là sáng kiến được thử nghiệm rất thành công và có thể được nhân rộng ra các trường mầm non khác. 10.2. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức cá nhân. Sáng kiến kinh nghiêm này khi triển khai thực hiện mở rộng cho giáo viên trong tổ 5 tuổi ở trường tôi đã được các giáo viên đón nhận hưởng ứng nhiệt tình, đánh giá cao. Các giáo viên đều có nhận xét là sáng kiến hay và thiết thực, có thể áp dụng rộng rãi để bồi dưỡng cho các giáo viên dạy trẻ 5-6 tuổi ở các trường mầm non khác. 11
Khi áp dụng sáng kiến này trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, chất lượng giáo dục trẻ được nâng lên rõ rệt, giúp phát triển toàn diện nhân cách trẻ. 11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có): Số Tên tổ chức/cá Địa chỉ Phạm vi/Lĩnh vực TT nhân áp dụng sáng kiến Quảng Thị Hiền Trường Mầm non Áp dụng các giải pháp của 1 Đại Tự sáng kiến vào giáo dục phát triển thẩm mỹ cho trẻ 5 - 6 Các cá nhân: tuổi thông qua làm đồ dùng - Nguyễn Thị Huệ. đồ chơi từ phế liệu sẵn có ở - Nguyễn Thị Ánh. địa phương để nâng cao hiệu Tổ chuyên môn - Nguyễn Thị quả giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi 5-6 tuổi trường Quỳnh ở trường mầm non Mầm non Đại Tự - Nguyễn Thị Thu Hằng - Đặng Thị Năm Đại tự, ngày.....tháng 5 năm 2021 Đại tự, ngày 20 tháng 5 năm 2021 Thủ trưởng đơn vị Tác giả sáng kiến (Ký tên, đóng dấu) Quảng Thị Hiền 12