Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non" nhằm xây dựng và tổ chức, áp dụng các biện pháp linh hoạt trong hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi với mục đích góp phần phát triển toàn diện cho trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG MẦM NON TẢN HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên sáng kiến: “Một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non” Tác giả: Lê Thị Ngọc Bích Đơn vị công tác: Trường mầm non Tản Hồng Chức vụ: Giáo viên
2 Năm học: 2022 – 2023 Mục lục NỘI DUNG Trang Phần I: ĐẶT VẤN ĐỀ 3 1. Lý do chọn đề tài 3 2. Cơ sở lý luận 3 2.1. Cơ sở thực tiễn 4 3. Mục đích nghiên cứu của đề tài 5 4. Đối tượng nghiên cứu 5 5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm 5 6. Phương pháp nghiên cứu 5 7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 5 Phần II: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 5 1.Tên đề tài SKKN 5 2. Nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến đề tài 5 3. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 7 * Thuận lợi 7 * Khó khăn 8 4. Số liệu khảo sát trước khi thực hiện đề tài 8 5. Các biện pháp thực hiện 9 6.Những biện pháp thực hiện từng phần. 9 7. Kết quả đạt được, so sánh đối chứng. 19 Phần III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 19 1.Kết luận 19 2.Bài học kinh nghiệm 20 3.Đề xuất và khuyến nghị 20
3 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: Bác Hồ đã nói: “Người có tài mà không có đức là người vô dụng Người có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó” Có nghĩa là giáo dục con người là phải giáo dục một cách toàn diện “Tài đức song toàn”. Vậy muốn nuôi dạy những đứa trẻ trở thành những đứa trẻ có trí hướng lớn chúng ta không thể coi nhẹ việc giáo dục khoa học vì sự đam mê tìm hiểu được nảy mầm từ đây. Trẻ lứa tuổi mầm non “Học mà chơi, chơi mà học”, trẻ học thế giới xung quanh qua “Lăng kính chủ quan” của trẻ, tất cả đều mới lạ “Với biết bao điều kỳ diệu!” và “Vì sao thế nhỉ?” luôn là những câu hỏi thắc mắc, là những điều trẻ luôn khao khát muốn biết, muốn tìm hiểu và khám phá. Quả thực! Hoạt động khám phá về môi trường xung quanh có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển tâm lí của trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng. Vì vậy, cho trẻ khám phá chính là cơ hội và tổ chức các hoạt động để trẻ tích cực tìm tòi. Tuy nhiên, trên thực tế việc tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi hiện nay còn gặp nhiều khó khăn vì chưa có biện pháp bài bản, chưa được trú trọng, đi sâu khám phá để trẻ có thể lĩnh hội tri thức thông qua trải nghiệm tích cực. Chính vì lẽ đó mà việc tổ chức cho trẻ khám phá là vấn đề vô cùng cần thiết đối với trẻ vì qua hoạt động giúp trẻ nhận ra những quy luật trong sinh hoạt hàng ngày của con người, được củng cố, khám phá, giúp trẻ biết giải quyết yêu cầu của cô đưa ra một cách linh hoạt, sáng tạo, thông minh có phản ứng nhanh trước các sự vật hiện tượng từ đó giúp trẻ vận dụng và liên hệ vào thực tế một cách dễ dàng. Tôi rất quan tâm và trăn trở về việc làm sao để có những phương pháp hay và hữu ích nhất giúp trẻ thỏa mãn được nhu cầu khám phá và tìm hiểu thế giới xung quanh, mai này biết đâu đó những “Mầm non” ấy sẽ tiếp tục là những nhà khoa học khám phá ra những điều kì vĩ hơn nữa. Chính vì thế tôi không những áp dụng những phương pháp vốn có trong trường, lớp, sách vở mà thường xuyên học hỏi từ đồng nghiệp, sách báo. Khi áp dụng sáng kiến vào trẻ tôi thật sự cảm nhận rõ vai trò riêng của từng sáng kiến. Mỗi sáng kiến lại như phần nào góp phần thêm vào sự hoàn thiện cho buổi học. Với mong muốn được góp phần nào vào sự nghiệp giáo dục đặc biệt lĩnh vực khám phá nên bản thân tôi đã đề cập tới đề tài : “Một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non”.
4 2. Cơ sở lý luận: Môi trường xung quanh như là một phương tiện giáo dục trẻ em, và từ lâu nó đã được các nhà giáo dục trên thế giới quan tâm.Theo quan điểm của rất nhiều nhà khoa học, cách tốt nhất để học khoa học là làm khoa học. Đối với trẻ mầm non làm khoa học cũng chính là quá trình khám phá nó.Đây là những hoạt động để tìm kiếm phát hiện cái mới, cái ẩn dấu. Khám phá khoa học có thể được tiến hành qua rất nhiều lĩnh vực khác nhau: môi trường xung quanh, tạo hình, âm nhạc, toán, thể chất, chữ cái.. và ở các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ.Cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh chính là giáo viên tạo ra các điều kiện , cơ hội và tổ chức các hoạt động để trẻ tích cực tìm tòi , phát hiện ra những điều thú vị về các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ.Đây thực chất là giáo viên tạo ra môi trường, tạo ra tình huống, các hoạt động để cho trẻ tiếp xúc, trải nghiệm với các sự vật, hiện tượng… Thông qua đó trẻ hiểu về đặc điểm, thuộc tính của sự vật hiện tượng, các mối quan hệ qua lại, sự thay đổi và phát triển của chúng.Điều quan trọng hơn cả là thông qua các hoạt động khám phá trẻ học được các kĩ năng quan sát, so sánh, phân loại, đo lường, phán đoán , giải quyết vấn đề, chuyển tải ý kiến của mình và đưa ra kết luận. Như chúng ta đã biết, trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động khám phá khoa học ở lớp mẫu giáo lớn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức cơ bản ban đầu cho trẻ trước khi vào trường tiểu học. Thế nhưng, khi nghe nói đến từ "Khoa học" ta cảm thấy đau đầu vì nghĩ rằng cần phải huy động nhiều kiến thức và phải vắt óc suy nghĩ. Trên thực tế, khoa học dành cho trẻ không khó đến thế vì có thể tìm nội dung hoạt động khám phá khoa học trong kinh nghiệm sinh hoạt hằng ngày, qua nững trải nghiệm và những thực hành bé từng được trông thấy và làm theo. Nếu suy nghĩ như thế thì chúng ta sẽ bớt căng thăng và thấy dễ dàng hơn.Và để làm được điều đó tôi đã định hướng tới những biện pháp giúp trẻ hứng thú tham gia tích cực hơn vào hoạt động khám phá. 3. Cơ sở thực tiễn: Năm học 2022 - 2023, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công giảng dạy lớp 5 - 6 tuổi A2. Đa số các các cháu đã được làm quen với các hoạt động khám phá ở lớp 4 tuổi.Việc tổ chức cho trẻ khám phá từ lâu đã được đưa vào. Trong thực tế là giáo viên mầm non tôi rất quan tâm và đã biết cách cho trẻ tham gia vào hoạt động khám phá đạt được một số hiệu quả nhất định. Đó là trẻ hiểu biết một số sự vật hiện tượng xung quanh như: biết tên gọi, đặc điểm, ích lợi của sự vật hiện
5 tượng. Thông qua đó hình thành cho trẻ một số kỹ năng nhằm phát triển toàn diện trẻ. Giáo viên chưa cho trẻ tự trải nghiệm, tự giải quyết vấn đề và còn lúng túng trong việc thiết kế những trò chơi và sử dụng các trò chơi chưa linh hoạt, phù hợp với đặc điểm cá nhân trẻ và điểu kiện thực tiễn của trường lớp, địa phương. Bên cạnh đó phụ huynh là nông thôn, ngày qua ngày lo kinh tế, ít có thời gian quan tâm đến trẻ, mọi hoạt động đều nhờ đến trường, ít có thời gian trò chuyện quan tâm đến con trẻ. Từ đó dẫn đến trẻ chưa tự tin, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động, các kiến thức của trẻ nắm bắt chưa được chắc chắn, hay quên, hay nhầm lẫn với sự vật hiện tượng, kỹ năng của trẻ chưa được rèn luyện tới hiệu quả giáo dục chưa cao. Điều đó cũng có nghĩa là chúng ta chưa hình thành thói quen chủ động, thích tự trải nghiệm khám phá, giải quyết vấn đề, truy vấn các đối tượng mà trẻ đang khám phá. 3. Mục đích nghiên cứu của đề tài: Xây dựng và tổ chức, áp dụng các biện pháp linh hoạt trong hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi với mục đích góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. 4. Đối tượng nghiên cứu: - Trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi lớp A2 5. Đối tượng khảo sát thực nghiệm: - Trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi lớp A2 6. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu lý luận: + Đọc và phân tích tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu - Phương pháp quan sát: + Quan sát nhằm tìm hiểu khả năng nhận thức, tiếp thu của từng cá nhân trẻ trong quá trình tham gia hoạt động. + Phương pháp thực nghiệm sư phạm: + Áp dụng một số biện pháp và hình thức tổ chức giáo dục khám phá khoa học để trẻ được trải nghiệm, thực hành trong chính các hoạt động khám phá khi trẻ được tham gia, giúp trẻ có hình thành các kỹ năng, thao tác đạt hiệu quả. - Phương pháp dùng lời nói: + Giải thích cho trẻ ý nghĩa mang lại khi tham gia hoạt động khám phá khoa học. 7. Thời gian, phạm vi nghiên cứu: - Thời gian thực hiện: từ tháng 9/2022 đến tháng 5/2023 - Phạm vi nghiên cứu: Đề tài được thực hiện tại lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi A2 trường mầm non Tản Hồng- Ba Vì - Hà Nội. PHẦN II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
6 1. Tên đề tài:“Một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non”. 2. Nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến đề tài: * Khái niệm hoạt động khám phá là gì? Hoạt động khám phá chính là hệ thống các tác động qua lại giữa giáo viên với trẻ, tổ chức các hoạt động thực tiễn của trẻ nhằm giúp trẻ tiếp thu những tri thức, kỹ năng và thói quen mới hình thành thế giới quan và phát triển năng lực. Phương pháp dạy học cho thấy giáo viên đem lại cho trẻ tri thức bằng cách nào, việc nắm tri thức là sản phẩm hoạt động của trẻ mà không phải của giáo viên, giáo viên tổ chức hoạt động cho trẻ và bằng cách nào đó làm cho chúng nắm được tri thức mới. * Tổ chức hoạt động khám phá trẻ 5 - 6 tuổi là gì? Ở tuổi này, trẻ đã biết tương đối nhiều về bản thân, biết điều khiển những cảm xúc và hành vi, điều đó tạo điều kiện cho sự chủ động của hành vi. Ở mẫu giáo lớn ý thức bản ngã của trẻ đã được xác định, có khả năng so sánh mình với người khác. Trẻ bắt đầu hiểu có thể biểu thị bằng một sự vật hay một hình tượng nào đó bằng những từ ngữ hay những ký hiệu. * Đặc điểm nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi Trẻ 5 - 6 tuổi rất ham học hỏi, tìm tòi, thích quan sát, tìm hiểu thế giới xung quanh và đặc biệt trẻ hứng thú với điều mới lạ. Khi phạm vi tiếp xúc với thế giới xung quanh ngày càng được mở rộng thêm hiểu biết của trẻ càng được phong phú và sâu sắc hơn dẫn tới nhu cầu nhận thức ngày càng cao hơn. Trẻ 5 - 6 tuổi không thỏa mãn với những hiểu biết về bên ngoài của các sự vật hiện tượng xung quanh mà chúng bắt đầu muốn khám phá. Những hoạt động khám phá và những kinh nghiệm có thể cho trẻ mầm non được trau dồi khi trẻ thăm dò khám phá thế giới xung quanh đó là: quan sát, so sánh, phân loại, dự đoán, thử nghiệm, suy luận... cô đặt câu hỏi trẻ trả lời, được cô gợi mở trẻ sẽ nhận ra các sự vật hiện tượng và con người có mối quan hệ tác động tương hỗ lẫn nhau từ đó suy nghĩ của trẻ trở lên khách quan. Trẻ thường hỏi: Tại sao ngày lại sáng? Tại sao đêm lại tối?... * Vai trò của việc tổ chức hoạt động khám phá cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Hoạt động khám phá có vai trò rất lớn trong cuộc sống của con người, nhờ có khám phá mà con người có thể trao đổi với nhau những hiểu biết, cùng nhau khám phá những điều bí ấn trong cuộc sống, truyền cho nhau những kinh nghiệm, những bài học quý giá. Trong nền giáo dục thế hệ mầm non cho đất nước chúng ta càng thấy rõ vai trò của hoạt động khám phá. Khám phá đã góp phần đào tạo các em trở thành con người hoàn thiện. Khám phá có vai trò rất lớn trong việc giáo dục trí tuệ cho trẻ, khám phá là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh. Khám phá chính là cơ sở của
7 mọi suy nghĩ và công cụ của tư duy. Trẻ em có nhu cầu rất lớn trong việc nhận thức thế giới xung quanh, trong quá trình nhận thức những sự vật hiện tượng, muốn cho các cháu phân biệt các vật này với vật khác, biết được tên gọi, hình dạng, công dụng, những thuộc tính cơ bản của vật, nếu chỉ cho các cháu xem xét mà không dùng khám phá giải thích, hướng dẫn và khẳng định những kết quả đã quan sát được thì những tri thức mà các cháu thu được đó nhất định sẽ hời hợt, nông cạn, có khi còn sai lệch hẳn. Khi đứa trẻ đã lớn nhận thức của trẻ phát triển. Trẻ không chỉ nhận thức những sự vật, hiện tượng trẻ không trực tiếp nhìn thấy. Trẻ muốn biết cả về quá khứ cả về tương lai: trẻ muốn biết cả công việc của người lớn, của bố mẹ, của Bác Hồ, của chú bộ đội… Để đáp ứng những nhu cầu đó trẻ không có cách nào khác là thông qua việc khám phá có kết hợp với hình ảnh trực quan. Trẻ còn dùng khám phá để đặt ra muôn vàn câu hỏi, yêu cầu, nguyện vọng, thể hiện biết bao thái độ, tình cảm yêu, ghét giúp cho nhận thức của trẻ được sâu sắc hơn, tạo điều kiện cho trẻ được sống trong môi trường có các hoạt động giao tiếp sẽ giúp trẻ nảy sinh những suy nghĩ sáng tạo mới. Vì vậy, trong trường mầm non khi cho trẻ tiến hành các hoạt động vui chơi, lao động, hoc tập, cần tạo điều kiện kích thích trẻ khám phá. 3. Khảo sát thực trạng của vấn đề nghiên cứu: Nhận thấy vai trò và tầm quan trọng của hoạt động khám phá giúp trẻ có thêm nhiều kiến thức cũng như kỹ năng thực hành, áp dụng để đáp ứng nhu cầu của trẻ giúp trẻ phát triển toàn diện. Xong để thực hiện đề tài ,trong quá trình thực hiện đề tài này tôi nhận thấy những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: - Về phía nhà trường: + Trường được xây dựng ở trung tâm của xã, đông dân cư sinh sống gần trường nên việc đưa đón trẻ đến trường rất thuận lợi . + Trường vừa được xây mới và đạt chuẩn cấp độ 1 khang trang, sáng- xanh sạch- đẹp, quang cảnh sư phạm đẹp thu hút được yêu mến tin yêu của các bậc phụ huynh. + Trường có đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho công tác dạy học cho cô và trẻ hoạt động. - Về phía giáo viên: + Được Ban giám hiệu quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất cũng như chú ý đến công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. + Thường xuyên được tham gia học hỏi các chuyên đề đã được tiếp thu ở trường bạn để phục vụ tốt cho quá trình giảng dạy hàng ngày của mình, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.
8 + Được cập nhật các phương pháp hình thức tổ chức mới như montesori, steam, tem để có được những bài giảng hay, sáng tạo. + Có nhiều năm công tác ,kinh nghiệm chuyên môn vững, nên đã nắm bắt được rõ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. + Có khả năng tổ chức các hoạt động khám phá linh hoạt, sáng tạo dưới nhiều hình thức, thu hút sự tìm tòi khám phá của trẻ. + Biết áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động một cách thích hợp. - Về phía trẻ: + Các con hầu hết đều là con con em của địa phương nên đảm bảo được chuyên cần đến lớp của trẻ. + Các con cùng một độ tuổi và khoẻ mạnh nên thuận lợi trong công tác chăm sóc giảng dạy của giáo viên.Trẻ yêu mến cô giáo và bạn bè trong lớp. - Về phía phụ huynh: + Đa số phụ huynh tuổi rất trẻ ,rất quan tâm đến con em của mình, cập nhật nền giáo dục mới rất nhanh thuận lợi cho việc cùng với nhà trường giáo dục,phát triển toàn diện cho trẻ. + Nắm bắt nhanh những thông tin, thông báo của trường của lớp, tương tác tốt với cô trên lớp thông qua hội nhóm chung do lớp lập ra * Khó khăn: - Về phía nhà trường: + Trường vừa mới xây dựng nên việc bổ sung các cây xanh, khuôn viên sư phạm để trẻ được trải nghiệm , khám phá còn bị hạn chế. + Trang thiết bị phục vụ các hoạt động khám phá chưa đầy đủ. - Về phía giáo viên: + Phương pháp mà giáo viên sử dụng để tổ chức cho trẻ khám phá khoa học chủ yếu là các phương pháp trực quan và dùng lời nên việc truyền thụ những kiến thức khoa học trừu tượng cho trẻ gặp rất nhiều khó khăn + Tài liệu sách báo về các thí nghiệm khám phá khoa học còn hạn chế. - Về phía trẻ: + Do nghỉ học quá lâu thời gian trẻ học lớp 4 tuổi ngắn nên cũng ảnh hưởng tới việc tham gia hoạt động nhóm và đó cũng là hạn chế ở trẻ mà tôi nhận thấy ngay từ khi nghiên cứu đề tài. + Vốn hiểu biết của trẻ về môi trường xung quanh hạn chế + Trẻ dễ tiếp thu nhưng lại dễ quên kiến thức vừa họ - Về phía phụ huynh: + Các bậc phụ huynh đa số tuổi còn trẻ, tập trung vào công vệc làm ăn và hay đi làm xa nên việc kèm cặp cho con chủ yếu là ông bà ở nhà giúp
9 + Các phụ huynh chỉ nghĩ đơn giản trẻ đến trường chỉ học múa, học hát, đọc thơ, nghe kể truyện.... chưa quan tâm đến hoạt động khám phá khoa học cho trẻ. 4. Số liệu khảo sát trước khi thực hiện đề tài : Trước khi tiến hành nghiên cứu đề tài, tôi đã tiến hành khảo sát thực tế để nắm bắt tình hình và lựa chọn, đưa ra những phương pháp cho phù hợp: Tổng số trẻ của lớp là: 24 trẻ. Trong đó: Số trẻ nam là: 11 cháu chiếm 46% Số trẻ nữ là: 13 cháu chiếm 54% * Số liệu điều tra trước khi thực hiện : Minh chứng kèm theo bảng 1: Xuất phát từ đặc điểm nội dung, mục tiêu yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non với niềm đam mê của bản thân cùng với sự giúp đỡ của các bạn đồng nghiệp, sự hướng dẫn gợi mở của các cấp lãnh đạo đặc biệt là Ban giám hiệu tôi đã đi sâu nghiên cứu nhằm thực hiện tốt các hoat động khám phá khoa học nhằm giúp trẻ phát triển một cách tích 5. Các biện pháp thực hiện để giải quyết vấn đề. 5.1.Biện pháp 1: Lập kế hoạch nội dung khám phá khoa học theo tháng, chủ đề - sự kiện 5.2. Biện pháp 2: Chuẩn bị tốt mọi điều kiện về cơ sở vật chất, tinh thần cho trẻ tham gia hoạt động khám phá. 5.3. Biện pháp 3: Lồng ghép các hình thức tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ linh hoạt sáng tạo. 5.4. Biện pháp 4: Tổ chức các thí nghiệm cho trẻ trải nghiệm trong hoạt động khám phá. 5.5. Biện pháp 5: Kết hợp với phụ huynh trong công tác xã hội hóa. 6.Những biện pháp từng phần: 6.1.Biện pháp 1: Lập kế hoạch nội dung khám phá khoa học theo tháng, chủ đề - sự kiện *. Xây dựng kế hoạch Với mong muốn trẻ có nhiều kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại, dự đoán… và được nâng cao hiểu biết của mình về thế giới tự nhiên. Do vậy, ngay từ đầu năm tôi đã lập kế hoạch hoạt động khám phá theo tháng, chủ đề - sự kiện. Minh chứng 1: Bảng kế hoạch hoạt động năm học b. Xác định hoạt động phù hợp với trẻ. Mỗi trẻ có một sở thích khác nhau và điều đó sẽ chi phối việc lựa chọn hoạt động nào cho phù hợp với trẻ. Một bộ sưu tập cát và đá sẽ là sự vui thích của một bé gái 5 tuổi nhưng lại không phải với một bé trai 5 tuổi.
10 Những trẻ có nhiều sở thích khác nhau sẽ nhận thấy có nhiều hoạt động khám phá khoa học thú vị. Hiểu rõ đặc điểm của trẻ tôi sẽ có quyết định đúng nhất trong việc lựa chọn các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ. Tôi sử dụng những hoạt động không quá khó và cũng không quá dễ đối với trẻ. Tôi chọn những hoạt động dễ hơn, bởi vì nếu mọi việc quá khó sẽ khiến bản chất khoa học khó khăn. Người lớn thường cho rằng trẻ con cần những thú có hình thức đẹp đẽ cho cảm hứng khoa học, nhưng thực chất suy nghĩ này là sai lầm. Hãy xem xét đến nhân cách và những thói quen xã hội của trẻ. Có những việc có thể làm tốt bởi cá nhân nhưng một số khác lại cần được làm trong quy mô nhóm. Một số thì cần có sự giúp đỡ, một số khác chỉ yêu cầu một vài giúp đỡ nhỏ hay hoàn toàn không cần đến sự hỗ trợ của người lớn. Hoạt động đơn lẻ có thể phù hợp với một số trẻ, trong khi những trẻ khác lại thích thú với hoạt động nhóm. Dựa vào đặc điểm cá nhân của trẻ trong lớp tôi đã lựa chọn thí nghiệm, phân nhóm chơi cho phù hợp, những trẻ yếu kém, chậm chạp nên chọn những thí nghiệm đơn giản, sau đó nâng dần độ khó để tạo cho trẻ sự tự tin từ những thành công mà trẻ đã đạt được. Ví dụ 2: Trẻ yếu kém tôi cho trẻ tham gia thí nghiệm vật chìm - vật nổi (Hình ảnh minh chứng 2: thí nghiệm vật chìm vật nổi) 6.2. Biện pháp 2: Chuẩn bị tốt mọi điều kiện về cơ sở vật chất, tinh thần cho trẻ tham gia hoạt động khám phá. Để cung cấp những cơ hội khám phá cho trẻ, giáo viên cần tạo cho trẻ môi trường hoạt động khoa học phong phú, hấp dẫn với các đồ dùng, đồ chơi, các nguyên vật liệu khác nhau * Tạo môi trường, cơ sở vật chất cho trẻ học tập Tạo môi trường phong phú, hấp dẫn có ảnh hưởng trực tiếp đến tính tò mò ham hiểu biết của trẻ, kích thích sự hứng thú của trẻ để trẻ tự do trải nghiệm và tự do tìm hiểu các sự vật, hiện tượng Ví dụ 1: Chủ đề thực vật: tôi chuẩn bị những hạt giống, hạt nảy mầm dễ lên, hàng ngày cho trẻ quan sát, chăm sóc cùng nhau thảo luận quá trình nảy mầm của những hạt mầm đó… (Hình ảnh minh chứng 3: hình ảnh vườn rau) Ví dụ 2: Ở góc khám phá tôi làm bảng theo dõi thời tiết hàng ngày, các dạng bài tập cho trẻ tham gia vào hoạt động khám phá, một số thí nghiệm cho trẻ tham gia vào hoạt động khám phá cho trẻ tích cực tham gia hoạt động. (Hình ảnh minh chứng 4: Góc khám phá) Môi trường hoạt động không nhất thiết phải là môi trường ở một nơi nào đó nhất định mà có thể là môi trường mọi lúc, mọi nơi, cho trẻ khám phá và nhận ra
11 những đặc điểm đặc trưng của đồ vật và những hiện tượng quan sát bằng cách sử dụng tất cả các giác quan một cách thích hợp. Để chuẩn bị tốt trò chơi tôi đã làm tốt công tác chuẩn bị như đồ dùng, đồ chơi an toàn, phù hợp bố trí thời gian chơi và không gian chơi hợp lý. Đối với trò chơi được sử dụng trong hoạt động chung, cần chuẩn bị đầy đủ đồ chơi để tạo cơ hội cho trẻ tất cả được chơi. Ví dụ 3: Ở hoạt động học: Khám phá dầu ăn Tôi chuẩn bị 1 chai dầu ăn, cho trẻ quan sát chai dầu ăn sau đó cho trẻ về nhóm, mỗi nhóm chuẩn bị 1 chai dầu ăn, bát,… cho trẻ đổ dầu ăn của nhóm mình ra bát rồi sờ vào bát dầu ăn để cảm nhận xem dầu ăn có màu gì? Có mùi gì? Rắn hay lỏng? (Hình ảnh minh chứng 5: Tìm hiểu về dầu ăn) Tất cả những đồ dùng, đồ chơi tôi đều để ở trạng thái mở để kích thich trẻ tự lấy, tự chọn, bố trí không gian phù hợp để kích thích trẻ chơi trong nhóm nhỏ. * Tạo hứng thú cho trẻ thích khám phá khoa học Để gây hứng thú cho trẻ yêu thích hoạt động khám phá khoa học tôi đã sử dụng công nghệ thông tin để trẻ suy nghĩ, phán đoán và truy vấn đối tượng, truy vấn các bạn trong lớp, sự phát triển của hệ thống mạng cùng với những tiện ích, ứng dụng phong phú đã tạo nên một cuộc cách mạng trong mọi người, mọi ngành và đặc biệt là giáo dục. Chính vì vậy, ngay từ cấp học mầm non trẻ đã được làm quen với công nghệ thông tin như một phần của hoạt động giáo dục không thể thiếu. Không chỉ với người lớn mà đối với trẻ em mầm non thì công nghệ thông tin luôn mang lại nhiều điều kì thú và hữu ích trong việc tiếp thu kinh nghiệm sống. Hơn nữa trong việc giáo dục, truyền đạt kiết thức cho trẻ không phải sự vật hiện tượng nào cũng có sẵn để trẻ được trực tiếp tri giác, nhất là với hoạt động khám phá như tìm hiểu động vật sống dưới biển, quan sát máy bay, các hiện tượng tự nhiên… Khi sử dụng công nghệ thông tin khá thành thạo tôi rất quan tâm và thường xuyên sử dụng công nghệ thông tin như các bài power point vào các bài dạy. Tôi nhận thấy khi sử dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động khám phá trẻ tỏ ra rất hào hứng, thích thú và cũng giúp trẻ nhận biết sự vật- hiện tượng một cách rõ ràng hơn. Ví dụ 1: Hoạt động STEM “Làm hoa sáng tạo” Ở hoạt động E2: Khám phá các nguyên liệu làm hoa sáng tạo Trước tiên tôi cho trẻ quan sát hình ảnh về một số loài hoa, trẻ cùng nhau truy vấn về hình dạng, màu sắc, kích thước… của các loài hoa mà trẻ vừa được quan sát. Sau đó, tôi đưa một số nguyên liệu có thể làm được các loại hoa cho các nhóm. Trẻ cùng nhau về nhóm thảo luận, tìm hiểu… các nguyên liệu có thể làm
12 được hoa. Trẻ cùng nhau lựa chọn các nguyên liệu phù hợp để thiết kế được loại hoa cho nhóm mình và thực hiện làm nên sản phẩm. (Hình ảnh minh chứng 6:Làm hoa bằng nguyên liệu tự tạo) Việc triển khai chuyên đề công nghệ thông tin trong trường mầm non được Ban giám hiệu và giáo viên rất quan tâm đặc biệt là đối với trẻ 5-6 tuổi. Biết được điều đó tôi thường xuyên tìm hiểu những trò chơi thông minh có liên quan tới chủ đề mà trẻ đang học vừa giúp trẻ thỏa mãn tính tò mò cũng như củng cố, mở rộng hiểu biết về bài học với trẻ hơn. Ví dụ 2: Tìm hiểu về “Mưa có từ đâu?” Tôi sử dụng bài power point trình chiếu các quá trình tạo thành mưa (ánh nắng chiếu xuống mặt nước - Nước bốc hơi - Tạo thành mây - Gió thổi mây thành đám nặng rồi rơi xuống thành mưa) (Hình ảnh minh chứng 7: quá trình tạo thành mưa) Ví dụ 3: Trò chơi “Nhìn nhanh đoán giỏi” Ở trò chơi này tôi đã thiết kế một số hình ảnh động (Máy bay, ôtô, tàu thuỷ) trẻ phải đoán thật nhanh đó là phương tiện giao thông gì? Thuộc đường nào? Ngoài cách gây hứng thú bằng những hình ảnh, video tôi còn gây hứng thú cho trẻ với bài hát, bài đồng dao, ca dao, bài thơ do tôi sưu tầm và tự sáng tác từ đó kích thích trẻ hứng thú vào hoạt động khám phá. Ví dụ 4: Ở hoạt động cho trẻ khám phá về các loại đất, tôi cho trẻ đọc bài thơ: “Đất và gạch” Đất vào lò tô luyện Lửa hun nóng đêm ngày Xây lên cửa lên nhà Đất sẵn sang chịu đựng Muốn trở thành có ích Nằm mơ một ngày mai Gian khổ phải vượt qua Ví dụ 2: Khám phá về động vật sống dưới nước, khi hỏi về cấu tạo và môi trường sống của con cá, tôi đọc cho trẻ nghe một câu thơ nói về môi trường sống của con cá: Đêm hè lặng gió Ơi chú cá nhỏ Cá ngủ ở đâu? Đọc xong câu thơ, tôi hỏi trẻ” Theo các con, cá ngủ ở đâu? Chỉ cần vài câu thơ, câu đố hoặc bài đồng dao sẽ làm cho tiết học không bị trầm, thu hút trẻ vào hoạt động khám phá.
13 6.3. Biện pháp 3: Lồng ghép các hình thức tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ linh hoạt sáng tạo. Khám phá khoa học của trẻ nhỏ bắt nguồn từ sự tò mò của trẻ với các sự vật, hiện tượng xung quanh. Sự tò mò của trẻ cùng với sự hỗ trợ và khuyến khích của tôi sẽ dẫn tới sự khám phá và tìm tòi thực sự ở trẻ. Trong quá trình tổ chức hoạt động tôi không nhất thiết phải dạy hoặc giải thích những kiến thức cho trẻ mà chủ yếu là giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng đang nhìn thấy và đang làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, dự đoán, suy luận về các sự vật, hiện tượng xung quanh và thảo luận, chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, trẻ băn khoăn, thắc mắc. Ví dụ 1: Cô và trẻ quan sát vườn hoa hồng trong trường + Các con hãy quan sát và đưa ra nhận xét của mình về cây hoa hồng! + Các con thấy cây hoa hồng như thế nào? + Chúng có những đặc điểm gì? + Ai có nhận xét về màu sắc, thân, cành, lá… của cây hoa hồng? (Hình ảnh minh chứng 8:Trẻ quan sát hoa hồng) Trẻ được quan sát kỹ, có được đầy đủ các đặc điểm của đối tượng nên trẻ so sánh rất tốt và phân loại rất nhanh. Tạo cho trẻ môi trường hoạt động khoa học phong phú, hấp dẫn với các đồ dùng, đồ chơi, các nguyên vật liệu khác nhau.Tôi tìm kiếm những những chủ đề và nội dung khám phá khoa học từ môi trường xung quanh Ví dụ 2: Cho trẻ làm thí nghiệm: “Hoa nở trong nước” - Chuẩn bị: Mỗi trẻ 3, 4 bông hoa gấp từ giấy và khay nước - Cách tiến hành: Cho trẻ lần lượt thả hoa vào khay nước và trẻ quan sát. Cô đặt câu hỏi để trẻ đưa ra phán đoán, nhận xét, giải thích của mình. - Giải thích và kết luận: Nụ hoa làm bằng giấy khi thả xuống nước, sau một thời gian nước sẽ ngấm vào bông hoa sẽ nở ra (Hình ảnh minh chứng 9:thí nghiệm hoa nở trong nước) Đặc điểm tâm lý của trẻ Mầm non là trẻ nhanh nhớ và cũng chóng quên, khả năng ghi nhớ của trẻ không linh hoạt. Theo phương pháp dạy học tích hợp, hoạt động khám phá có thể lồng ghép kết hợp với tất cả các hoạt động khác sẽ giúp các hoạt động khác trở lên sinh động hơn. Đồng thời trẻ sẽ nhớ kiến thức sâu hơn. Trong dạy học không có hoạt động nào, không có phương pháp nào là duy nhất, mà để đạt được hiệu quả giáo dục cần phải phối hợp lồng ghép giữa các lĩnh vực, các phương pháp mới có được hiệu quả tốt nhất với người học. Hiểu được vấn đề ấy trong các hoạt động tôi thường xuyên lồng ghép khám phá vào trong các hoạt động khác như Làm quen với toán, âm nhạc, văn học, … Ví dụ trong hoạt động âm nhạc: Trẻ học bài hát “Cá vàng bơi”
14 Tôi cho trẻ quan sát bể cá thật có rất nhiều loại cá, trong đó có những chú cá vàng đáng yêu sau đó hỏi trẻ: + Chúng mình quan sát xem trong bể cá có cá gì? + Các con hãy nêu các đặc điểm của chúng? + Chúng thường được nuôi ở đâu? để làm gì? Nêu cảm nhận của các con về những chú cá vàng này? Sau khi trò chuyện, tìm hiểu về những chú cá vàng tôi giới thiệu với trẻ tên bài hát nói về những chú cá đáng yêu này. Bài hát “Cá vàng bơi”. Qua buổi học âm nhạc tôi đã giúp trẻ có thêm những hiểu biết về đặc điểm và vai trò của những con cá vàng từ đó trẻ cảm thấy yêu thích bài hát hơn, hoạt động âm nhạc trở nên hứng thú hơn. Và những hoạt động khám phá thường được quan niệm khô khan thì tôi luôn khéo léo lồng ghép tích hợp các hoạt động khác như: Toán, âm nhạc, tạo hình,văn học… để trẻ thêm hứng thú, ghi nhớ tốt hơn, hiểu vấn đề sâu và rộng hơn. (Hình ảnh minh chứng 10:Trẻ quan sát bể cá hoa trong giờ HĐ âm nhạc) Ví dụ trong bài dạy làm quen với động vật sống dưới nước. Tôi cho trẻ thi “Đố vui” hai đội ra câu đố cho nhau và giải câu đố đội bạn.Như vậy trẻ được trả lời câu đố rất vui vẻ hào hứng, kích thích tư duy, làm phong phú vốn từ và ngôn ngữ mạch lạc... Trong bài dạy tôi cũng lồng ghép hoạt động làm quen với toán, tôi sử dụng loto con cua, cô và trẻ cùng đếm số chân cua sau đó đọc câu đồng dao, bài hát về con cua, sự kết hợp ấy giúp tiết học không nhàm chán, khô khan mà còn giúp trẻ tìm hiểu được một cách tổng quát nhất về con cua. Hoạt động dạo chơi thăm quan ngoài trời, không những để trẻ khám phá thế giới xung quanh mình mà tôi còn giáo dục tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường. Tôi cũng luôn chú ý kiến thức xã hội với trẻ về công việc của mỗi người, về mối quan hệ giữa con người với nhau, đặc biệt là giáo dục bảo vệ môi trường. Với trẻ mặc dù những kiến thức rất đơn giản như tạo cho trẻ thói quen vứt rác đúng nơi quy định, chăm sóc vườn rau, bắt sâu cho rau và ý thức bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp. Ví dụ trong giờ hoạt động ngoài trời: Hoạt động nhặt lá vàng rơi Tôi cho trẻ nhặt lá vàng rơi sau đó cho trẻ tự quan sát, khám phá chiếc là mà mình đã nhặt được. Tiếp theo cho trẻ trao đổi chiếc lá cho nhau và cùng nhau so sánh chiếc lá đó xem 2 chiếc lá có gì giống và khác nhau. Đưa ra phán đoán, suy luận của mình về chiếc lá đó như: + Tại sao lá có màu xanh, lá có màu vàng? + Tại sao lá vàng lại rụng? + Lá vàng rụng chúng ta có thể làm được những sản phẩm nào?
15 (Hình ảnh minh chứng 11: Trẻ nhặt lá và làm sản phẩm trong giờ HĐNT) Hay trong hoạt động quan sát thời tiết: Tôi cho trẻ ra sân và hỏi trẻ: + Các con thấy thời tiết hôm nay như thế nào? + Khi ra nắng thì con cảm thấy thế nào? + Trời mưa thì sao? => Giáo dục trẻ khi ra mưa, nắng phải có mũ hay ô để đội. Ví dụ trong giờ phát triển vận động: Trò chơi: Ném vòng vào cổ chai Cách chơi: Chia trẻ thành 2 đội, lần lượt các con của đội đứng trước vạch chuẩn cầm vòng ném vào cổ chai. Luật chơi: Trò chơi diễn ra một bản nhạc, hết bản nhạc đội nào ném được nhiều vòng vào cổ chai đội đó sẽ chiến thắng. Mỗi bạn chỉ được ném 1 vòng, vòng có màu gì phải ném vào đúng chai màu đó. Những vòng ném sai màu và vòng rơi ra ngoài không được tính + Tại sao đội bạn lại ném được vòng vào cổ chai? Trò chơi: Thả bóng vào ô + Tại sao quả bóng này không thả vào ô + Quả bóng to không thả được vào ô vì bóng to hơn ô 6.4. Biện pháp 4: Tổ chức các thí nghiệm cho trẻ trải nghiệm trong hoạt động khám phá. Khi nghe đến hai từ: “khoa học” chúng ta thường có cảm giác rất căng thẳng vì chúng ta luôn có sẵn một ý nghĩ rằng: Thế những suy nghĩ theo hướng nào là tìm hiểu những kinh nghiệm trong cuộc sống hàng ngày nhất là đối với trẻ mầm non thì thí nghiệm khoa học chỉ đơn giản là để trẻ hiểu thế nào? và làm thế nào là khoa học nhất? Chương trình đào tạo đã nhấn mạnh mục tiêu sâu sắc của việc giáo dục dành cho trẻ mầm non là: “Trong quá trình học hoạt động khám phá cho trẻ mầm non là làm cho trẻ hiểu được tên của đồ vật, biết cách thích ứng và cảm thấy vui thú với cuộc sống hiện tại và tương lai”. Chính vì điều đó mà trong kế hoạch tháng với những chủ đề sự kiện tôi đều cố gắng nghiên cứu để tìm kiếm nội dung khám phá phù hợp với mục đích là cho trẻ được trải nghiệm, biện luận, suy nghĩ, tìm tòi, khám phá về các vấn đề. Từ đó sẽ kích thích khả năng sáng tạo, củng cố, mở rộng tập hợp kiến thức cho trẻ sau mỗi hoạt động. * Thí nghiệm 1: sự nảy mầm từ hạt Để khơi dậy ở trẻ tính tò mò tự nhiên và tạo cho trẻ cơ hội khám phá về đặc điểm nổi bật và lợi ích của cây cối, một vài mối liên hệ đơn giản giữa cây và môi trường sống, cách chăm sóc và bảo vệ chúng, đồng thời trau dồi óc quan sát, so sánh, nhận xét và phán đoán của trẻ, hình thành ở trẻ tình cảm, thái độ đúng đắn đối với cây cỏ, hoa lá và với môi trường sống.
16 Hoạt động thử nghiệm: Cây tưới nước và cây không tưới nước? Mục đích: Trau dồi óc quan sát và khả năng phỏng đoán và suy luận, chú ý. Chuẩn bị: 2 chậu cây cảnh Tiến hành: Trồng 2 cây cảnh vào 2 chậu khác nhau (1 chậu được tưới nước ( màu trắng ) và 1 chậu không được tưới nước ( màu đỏ) =>Trẻ quan sát, theo dõi trả lời: - Điều gì xảy ra với chậu cây không có nước?... - So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa các cây (rễ, thân, lá,). - Cô có thể cho trẻ vẽ hoặc dùng biểu đồ ghi lại sự phát triển của cây qua các lần quan sát, theo dõi. (Hình ảnh minh chứng 12:thử nghiệm cây cần nước) * Thí nghiệm 2: Cơn mưa màu sắc Mục đích: Giúp trẻ hiểu được tác dụng của nước, màu và dầu ăn Chuẩn bị: 2 chiếc cốc, 1 chai dầu ăn, 1 chai nước lọc, màu xanh, màu vàng, màu đỏ, que đè lưỡi. Tiến hành: - Bước 1: Rót dầu ăn ra cốc, cho dung dịch màu vào cốc, dùng que đè lưỡi khuấy đều. - Bước 2: Rót nước lọc ra cốc sau đó đổ cốc có đung dịch dầu ăn có màu vào cốc nước. - Bước 3: Quan sát và giải thích vì sao có hiện tượng: “Những giọt màu từ từ rơi xuống dưới đáy cốc”? (Hình ảnh minh chứng 13: Cơn mưa sắc màu) * Thí nghiệm 3: Đèn dầu Mục đích: Trẻ biết tác dụng của muối ăn khi kết hợp với dầu ăn sẽ làm cho cục bông cháy Chuẩn bị: 1 bát sứ, 1 chai dầu ăn, 1 lọ muối, bông, diêm, que đè lưỡi. Tiến hành: - Bước 1: Rót dầu ăn vào bát sứ - Bước 2: Cho muối ăn vào bát dầu ăn - Bước 3: Cho bông vào lấy que đè lưỡi khuấy cho dung dịch muối và dầu ăn ngấm vào bông. - Bước 4: Dùng bật lửa châm vào đầu của bông - Bước 5: Quan sát và giải thích hiện tượng (Hình ảnh minh chứng 14: thí nghiệm đèn dầu) * Thí nghiệm 4: Bóng tự thổi Mục đích: Trẻ biết được tác dụng của bột baking soda và giấm
17 Chuẩn bị: Bóng bay, 1 chai giấm, 1 lọ bột baking soda, chai có vạch xanh, phễu nhựa, thìa Tiến hành: - Bước 1: Đổ giấm vào chai đến vạch xanh - Bước 2: Cho 3 thìa bột baking soda vào quả bóng - Bước 3: Chùm đầu bóng vào miệng chai - Bước 4: Lắc nhẹ chai sau đó quan sát hiện tượng (Hình ảnh minh chứng 15:thí nghiệm bóng tự thổi) * Thí nghiệm 5: Núi lửa phun trào Mục đích: Trẻ biết được tác dụng của viên sủi với màu. Chuẩn bị: Cốc có chia vạch xanh và vàng, 1 chai nước lọc, 1 chai dầu ăn, màu, viên sủi Tiến hành: - Bước 1: Rót nước lọc vào cốc đến vạch vàng - Bước 2: Rót dầu ăn vào cốc nước đến vạch xanh - Bước 3: Cho màu thực phẩm vào cốc có dung dịch nước và dầu ăn - Bước 4: Cho viên sủi vào hỗn hợp dung dịch nước, dầu ăn và màu - Bước 5: Quan sát và giải thích hiện tượng: “Màu phun trào” (Hình ảnh minh chứng 16: thí nghiệm núi lửa phun trào) * Thí nghiệm 6: Màu sắc kì diệu Mục đích: Trẻ biết được tính chất của dầu ăn Chuẩn bị: Cốc có chia vạch, 1 chai dầu ăn, 1 chai mật ong, 1 chai nước lọc, màu, que đè lưỡi Tiến hành: - Bước 1: Rót mật ong vào cốc có vạch vàng thứ nhất - Bước 2: Rót nước lọc vào cốc, cho vài giọt màu - Bước 3: Đổ cốc nước màu vào dung dịch cốc có mật ong đến vạch màu vàng thứ 2 - Bước 4: Cho dầu ăn vào dung dịch cốc có mật ong và nước màu đến vạch vàng thứ 3 - Bước 5: Dùng que đè lưỡi khấy đều, quan sát và giải thích hiện tượng: “Vì sao khi dùng que đè lưỡi khuấy đều hỗn hợp 3 dung dịch: mật ong, nước màu và dầu ăn thì các dùng dịch vẫn ở nguyên trạng thái ban đầu”? (Hình ảnh minh chứng 17 :thí nghiệm màu sắc kì diệu) * Thí nghiệm 7: Hạt gạo nhảy múa Mục đích: Trẻ biết được tác dụng của bột baking soda tác dụng với giấm sẽ làm gạo nhảy trong cốc nước
18 Chuẩn bị: 1 chai nước lọc, 1 cốc nước có chia vạch, 1 lọ giấm, 1 lọ bột baking soda, 1 lọ gạo, thìa. Tiến hành: - Bước 1: Đổ nước lọc vào cốc đến vạch xanh - Bước 2: Cho 1 thìa bột baking soda vào cốc nước và khuấy tan. - Bước 3: Đổ thêm giấm vào cốc nước có dung dịch bột bking soda - Bước 4: Cho 1 thìa gạo vào cốc nước chứa bột baking soda và giấm - Bước 5: Quan sát hiện tượng: “Hạt gạo nhảy múa” * Thí nghiệm 8: Lốc xoáy Mục đích: Trẻ biết tác dụng của nước rửa tay với với nước tạo thành bọt Chuẩn bị: 1 chai nước, 1 lọ kim tuyến, 1 chai nước rửa tay, thìa Tiến hành: - Bước 1: Cho nước rửa tay vào chai nước - Bước 2: Cho 1 thìa nhũ kim tuyến - Bước 3: Lắc đều dung dịch chai nước có chứa nước rửa tay và kim tuyến - Bước 4: Quan sát hiện tượng: “Lốc xoáy” (Hình ảnh minh chứng 18:thí nghiệm lốc xoáy) * Thí nghiệm 10: Quả trứng chìm - quả trứng nổi Mục đích: Trẻ biết tác dụng của muối khi được hòa tan vào nước sẽ làm quả trứng nổi lên trên mặt nước. Chuẩn bị: 1 chai nước, 1 chiếc cốc có chia vạch xanh, 1 cốc có chia vạch vàng, 2 quả trứng, 1 lọ muối, thìa Tiến hành: - Bước 1: Đổ nước vào cốc có vạch vàng - Bước 2: Thả 1 quả trứng vào cốc có vạch vàng - Bước 3: Đổ nước vào cốc có vạch xanh - Bước 4: Cho 1 thìa muối vào cốc nước có vạch xanh và khuấy tan - Bước 5: Thả quả trứng còn lại vào cốc nước có dung dịch muối. - Bước 6: Quan sát hiện tượng và giải thích: “Vì sao quả trứng ở cốc nước có vạch màu xanh lại nổi lên trên mặt nước? (Hình ảnh minh chứng 19: Quả trứng chìm - quả trứng nổi) 6.5. Biện pháp 5: Kết hợp với phụ huynh trong công tác xã hội hóa. Để giúp trẻ phát triển toàn diện thì việc phối kết hợp giữa nhà trường và gia đình là vô cùng quan trọng. Chính vì vậy giáo viên cần phải trao đổi thường xuyên việc học tập và vui chơi của trẻ tới các bậc phụ huynh, để việc học của trẻ được tốt nhất khi đến trường cũng như khi ở nhà.
19 Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng nội dung tuyên truyền với các bậc phụ huynh giúp các con thực hành được các thí nghiệm đạt kết quả cao và nội dung được hiện như sau: Về nội dung: Thông báo đến từng chủ đề - sự kiện các con đang học để các bậc phụ huynh nắm bắt được tình hình cùng ôn bài với con vào buổi tối khi về nhà Lên kế hoạch trước về nội dung khám phá trong chủ đề - sự kiện Vận động phụ huynh ủng hộ, đóng góp các nguyên vật liệu như: vỏ hộp, chai lọ nhựa, giấy đề can, sách truyện, giá treo tường để các thí nghiệm... để các con có nhiều đồ dùng phong phú hơn, tạo cho góc hoạt động khám phá thêm đẹp mắt, giúp trẻ hứng thú tham gia thực hành trải nghiệm các thí nghiệm nói riêng và tạo cho môi trường nhóm lớp thêm đẹp mắt, có nhiều đồ dùng, đồ chơi,… giúp trẻ thỏa sức sáng tạo, thích thú và tích cực khi tham gia các hoạt động hơn. Tuyên truyền với phụ huynh cần quan tâm, giải thích và cùng thực hiện những thí nghiệm khó mà trẻ chưa thực hiện được khi về nhà Về hình thức: Thông báo qua bảng tuyên truyền của lớp. Gửi nội dung về kế hoạch khám phá khoa học qua zalo lớp tới các bậc phụ huynh để các bậc phụ huynh nắm bắt. Viết thư ngỏ với những kế hoạch quan trọng trong chủ để Trao đổi trực tiếp với các bậc phụ huynh trong các giờ đón, trả trẻ để phụ huynh hiểu được các nội dung và yêu cầu thực hiện trong chủ đề. (Hình ảnh minh chứng 20:Phụ huynh ủng hộ đồ dùng cho lớp) 7. Kết quả đạt được, so sánh đối chứng. Sau khi áp dụng các giải pháp trên, tôi đã tạo cho trẻ: Có sự hứng thú, tò mò, thích khám phá các sự vật, hiện tượng xung quanh Hình thành cho trẻ một số kỹ năng, thao tác khi tham gia vào các hoạt động thí nghiệm, trải nghiệm Trẻ ngày càng có kỹ năng quan sát tốt, biết suy đoán, phán đoán nhằm tìm ra một kết quả chính xác. Góp phần giáo dục trẻ yêu thiên nhiên, cỏ cây, hoa lá… biết bảo vệ môi trường, phát triển khả năng vận động, tính khéo léo cho trẻ. Phụ huynh luôn tin tưởng, hiểu được các hoạt động diễn ra hàng ngày của trường, của lớp. Từ đó, phụ huynh rất quan tâm đến việc học tập của con em mình. Phụ huynh còn ủng hộ các nguyên vật liệu để làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động khám phá để trẻ được trải nghiệm nhiều hơn * Kết quả so sánh đối chứng với đầu năm học: Minh chứng kèm theo bảng 2: PHẦN III: KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
20 1. Kết luận Từ những biện pháp nêu trên tôi đã thực hiện với trẻ lớp tôi trong năm học này, đến nay tôi nhận thấy kết quả rất khả quan. Điều đó chứng tỏ việc áp dụng các biện pháp của đề tài đã có hiệu quả nhất định. Tuy kinh nghiệm còn khiêm tốn nhưng được rút ra từ thực tiễn giảng dạy cùng với sự đóng góp một phần không nhỏ của ban giám hiệu nhà trường cùng các bạn đồng nghiệp. 2. Bài học kinh nghiệm: Qua quá trình thực hiện đề tài bản thân tôi đã rút ra được những kinh nghiệm như sau: - Bản thân cần phải tích cực tìm tòi học hỏi, nhận thức sâu sắc những nội dung giáo dục và lựa chọn nội dung phù hợp đưa vào dạy trẻ lớp mình. - Thường xuyên nghiên cứu tài liệu nâng cao trình độ chuyên môn. - Ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động khám phá . - Luôn tìm tòi, đầu tư thời gian nghiên cứu, sưu tầm thêm các trò chơi áp dụng trong và ngoài tiết học, các thí nghiệm đơn giản nhưng thú vị. - Nâng cao kỹ năng quan sát, so sánh và phân loại ở trẻ. - Cho trẻ khám phá dưới nhiều hình thức khác nhau. - Lồng ghép hoạt động khám phá vào các hoạt động khác. - Kết hợp với với phụ huynh, tạo uy tín và tiềm năng đối với phụ huynh và đối với trẻ. 3. Kiến nghị, đề xuất Đề nghị các cấp lãnh đạo và Ban giám hiệu nhà trường đầu tư thêm kinh phí để tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động khám phá cho trẻ Tiếp tục mở các chuyên đề, bồi dưỡng về phương pháp tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ theo chương trình giáo dục mầm non. Tổ chức cho giáo viên thăm quan, học hỏi các đơn vị bạn trong thành phố nhiều hơn nữa để học hỏi nhiều kinh nghiệm về việc tổ chức các hoạt động khám phá cho trẻ nói riêng cũng như các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi đã được áp dụng trong năm học 2022 - 2023 và đã mang lại những kết quả nhất định. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện cũng không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong được sự đóng góp của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp để tôi có thể hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ được giao trong những năm học . Tôi xin chân thành cảm ơn! Tôi xin cam đoan đây là đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi. Không sao chép nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm!