Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Đổi mới phương pháp dạy học môn Ngoài giờ lên lớp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:42

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Đổi mới phương pháp dạy học môn Ngoài giờ lên lớp" nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động giáo dục Ngoài giờ lên lớp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Đổi mới phương pháp dạy học môn Ngoài giờ lên lớp

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập –Tự do –Hạnh phúc ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên đề tài : "ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN NGOÀI GIỜ LÊN LỚP" ***************** A . PHẦN MỞ ĐẦU I) Lí do chọn đề tài 1. Cơ sở lí luận : Một trong những tư tưởng đổi mới giáo dục và đào tạo hiện nay là phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm, tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh. Bên cạnh đó là sự giáo dục toàn diện cho học sinh được thể hiện trong nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản của Bộ giáo dục và Đào tạo. Luật giáo dục năm 2000 đã xác định: “Mục tiêu của giáo dục đào tạo là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân …’’(điều 23 - Luật giáo dục ). Điều 2, 4.1 của Luật giáo dục cũng ghi rõ: “Giáo dục phổ thông phải phát huy tính tíc cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS, phù hợp với đạo đức của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ Giáo viên: 1
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS” và mục tiêu giáo dục là: “ Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2001- 2010 cũng nhấn mạnh: “ Bồi dưỡng thế hệ trẻ tinh thần yêu nước, yêu quê hương, gia đình, và tự tôn dân tộc, lòng nhân ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tinh thần hiếu học, chí tiến thủ, nhạy cảm với cái mới, có ý thức vươn lên về khoa hoc công nghệ”. Trong diễn văn khai mạc Hội nghị Trung ương 2( khóa VIII ), nguyên Tổng bí thư Đỗ Mười nêu rõ: “ Giáo dục đào tạo phải theo hướng cân đối giữa dạy người, dạy chữ và dạy nghề”. Trong đó “ Dạy người” là mục tiêu cao nhất. Hơn nữa, trong chỉ thị số 40/ 2008/ CT- BGDĐT ngày 22/7/2008 của Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ GD & ĐT Nguyễn Thiện Nhân về phát động phong trào thi đua: “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các nhà trường THPT giai đoạn 2008- 2013 xác định: “ Tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của HS trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng, với thái độ tự giác, chủ động và sáng tạo” và “ Huy động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động của các tổ chức, cá nhân trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống cách mạng cho HS” với mục tiêu “ Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp ứng yêu cầu của xã hội”. Đó là những giá trị đạo đức cơ bản và năng lực nghề nghiệp cần có ở con người lao động thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Những giá trị đạo Giáo viên: 2
đức và năng lực nghề nghiệp của người lao động được hình thành không chỉ bằng giờ học trên lớp mà còn được rèn luyện, củng cố và phát triển qua các hoạt động giáo dục, trong đó hoạt động giáo dục NGLL có vai trò vô cùng quan trọng. * Nhân cách học sinh được hình thành qua hai con đường: con đường dạy học trên lớp và con đường hoạt động NGLL. Hoạt động giáo dục NGLL là một bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục ở trường phổ thông trung học cơ sở. Đó là hoạt động được tổ chức ngoài các môn học văn hóa trên lớp. hoạt động giáo dục NGLL là sự tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp, là con đường gắn lí thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin và sự phát triển nhân cách cho các em. Hoạt động giáo dục NGLL là điều kiện thuận lợi để học sinh phát huy vai trò chủ thể của mình trong hoạt động, nâng cao tính tích cực hoạt động rèn luyện nhân cách phát triển toàn diện cho học sinh. 2.Cơ sở thực tiễn : Cùng với sự đổi mới về phương pháp dạy học. Năm 2008 Bộ giáo dục và đào tạo tiến hành đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhưng thực tế hiện nay do nhiều nguyên nhân khác nhau, một số trường chỉ chú trọng dạy học kiến thức văn hóa, giáo dục đạo đức thuần túy mà xem nhẹ tiết hoạt động giáo dục ngời giờ lên lớp. Ở một số trường thực hiện hoạt động này cho có chứ chưa có hiệu quả giáo dục, đôi khi lãng phí thời gian mà lại gây nhàm chán cho học sinh .Vì vậy với tình hình đổi mới phương pháp giáo dục hiện nay, chúng ta phải làm thế nào để có một tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiệu quả, gây sự hứng thú, rèn kĩ năng sống cho học sinh, đồng thời củng cố, nâng cao được kiến thức mà thực tế các tiết học trên lớp các em chưa có điều kiện tiếp cận . Giáo viên: 3
Hơn nữa, trong những năm gần đây, tình trạng thanh, thiếu niên, đặc biệt là học sinh trung học cơ sở phạm pháp ngày càng gia tăng và mức độ nghiêm trọng của nó đã đến mức báo động. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này nhưng một trong những nguyên nhân chính đó là học sinh ngày nay rất thiếu các kĩ năng sống cần thiết. Tình trạng thiếu kĩ năng sống đang khiến giới trẻ gặp lúng túng trong việc giải quyết các vấn đề của bản thân, của nhóm. Từ đó dẫn đến trạng thái khủng hoảng tâm lí khi thiếu một bản lĩnh vững vàng và kĩ năng ứng phó. Nếu như có một chương trình hoạt động phong phú, có sự định hướng tốt của giáo viên, với vai trò chủ động của học sinh thì chắc chắn các hoạt động sẽ mang lại tác dụng giáo dục tốt cho các em .Chính vì vậy, đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục NGLL thực sự là yêu cầu quan trọng trong quá trình giáo dục ở trường trung học cơ sở. Xuất phát từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên, tôi đã chủ động tổ chức một số tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo phương pháp đổi mới nhằm nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt và phát huy được tính tự giác tích cực học tập của học sinh cũng như thực hiện được nhiệm vụ năm học. Đó là lí do tôi chọn đề tài này. II. Mục đích nghiên cứu. Khi nghiên cứu đề tài này tôi hướng tới mục đích: Nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động giáo dục NGLL. III. Đối tượng nghiên cứu. Đổi mới phương pháp dạy học môn NGLL . IV. Phương pháp nghiên cứu. Giáo viên: 4
Để thực hiện đề tài này, tôi sử dụng rất nhiều phương pháp nhưng chủ yếu tôi đã sử dụng một số phương pháp sau: - Phương pháp đọc tài liệu. - Phương pháp quan sát, điều tra, trao đổi. - Phương pháp phân tích, tổng hợp và thống kê . V. Phạm vi và thời gian nghiên cứu Đề tài này được thực hiện trong phạm vi lớp 9A trường THCS Phú Đông năm học 2013-2014. B. PHẦN NỘI DUNG I) NHỮNG NỘI DUNG LÍ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGLL 1. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là gì? Hoạt động giáo dục NGLL là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hoá ở trên lớp. Hoạt động giáo dục NGLL là bộ phận tiếp nối và thống nhất hữu cơ với hoạt động học tập trong giờ học, làm phong phú thêm con dường hình thành nhân cách cho học sinh, tạo điều kiện cho học sinh rèn luyện theo các chuẩn mực đạo đức xã hội và hành vi văn minh trong giao tiếp. 2. Vị trí, vai trò của hoạt động giáo dục NGLL *Vị trí: Thứ nhất, học sinh THCS ở các độ tuổi từ 11- 15 là lứa tuổi có những đặc điểm tâm sinmh lí rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách con người. Giáo viên: 5
ở lứa tuổi này các em thường ham hoạt động, rất năng động và đặc biệt là ở giai đoạn luôn muốn tự lập, muốn khẳng định mình. Do vậy, quá trình giáo dục đối với lứa tuổi này có nhiều thú vị nhưng cũng không ít phức tạp, đòi hỏi sự khéo léo, kịp thời và đúng đắn, lôi cuốn các em vào hoạt động nhằm hướng tính tự lập của các em thành những tính sáng tạo và ý thức học tập tốt. Vì vậy có thể nói hoạt động giáo dục NGLL đối với HS THCS có vị trí then chốt trong quá trình giáo dục, nhằm điều chỉnh và định hướng quá trình giáo dục toàn diện đạt hiệu quả. Thứ hai, đây chính là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng ở nhà trường THCS nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo của cấp học theo hướng giáo dục: nhân văn, khoa học và kĩ thuật. Vai trò của hoạt động giáo dục NGLL: - Là nơi thể nghiệm, vận dụng và củng cố kiến thức trên lớp . - Là dịp, cơ hội để học sinh bộc lộ nhân cách toàn vẹn, từ đó tự khẳng định vị trí của mình . - Là môi trường nuôi dưỡng và phát triển tính chủ thể của học sinh: chủ động, tích cực, độc lập và sáng tạo. - Là dịp tốt để thu hút cả ba lực lượng giáo dục cùng tham gia giáo dục. - Khi tham gia hoạt động học sinh được tập dượt và thể nghiệm những tình cảm, thái độ, hành động của mình với những sự kiện và tình huống của cuộc sống thực ; được học cách ứng xử có văn hoá với mọi người xung quanh. Do đó hoạt động giáo dục NGLL sẽ góp phần quan trọng giúp học sinh sống có đạo đức . Giáo viên: 6
Tóm lại : từ vị trí, vai trò quan trọng của hoạt động giáo dục NGLL chúng ta càng hiểu rõ hơn việc tổ chức hoạt động giáo dục NGLL thực sự là cần thiết và là bộ phận không thể thiếu của quá trình sư phạm ở trường phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng . Trường nào thực hiện hoạt động giáo dục NGLL có nội dung, kế hoạch, biện pháp và có các phương pháp đa dạng phong phú, trường đó sẽ có hiệu quả giáo dục cao. Học sinh sẽ có tinh thần dám nghĩ, dám làm, năng động, sáng tạo... 3. Mục tiêu của hoạt động giáo dục NGLL Hoạt động giáo dục NGLL ở trường THCS hướng tới những mục tiêu sau: + Giúp HS củng cố, bổ sung kiến thức đã được học qua các môn học ở trên lớp, mở rộng và nâng cao sự hiểu biết của HS trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, từ đó làm phong phú thêm vốn tri thức kinh nghiệm hoạt động tập thể của HS. + Rèn luyện các kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh THCS như: kĩ năng giao tiếp, ứng xử có văn hóa; kĩ năng tổ chức, quản lí và tham gia các hoạt động tập thể với tư cách là chủ thể hoạt động; kĩ năng tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện; củng cố, phát triển các hành vi , thói quen tốt trong học tập, lao động và công tác xã hội . + Bồi dưỡng thái độ tự giác, tích cực tham gia các hoạt động tập thể và hoạt động xã hội; hình thành tình cảm chân thành, niềm tin trong sáng với cuộc sống, với quê hương đất nước. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng cho các em thái độ đúng đắn với các hiện tượng tự nhiên và xã hội Điều đó chứng tỏ hoạt động giáo dục NGLL là cầu nối giữa hoạt động giảng dạy và học tập trên lớp với giáo dục học sinh ở ngoài lớp thông qua Giáo viên: 7
các hoạt động lao động, văn nghệ, xã hội, thể dục, thể thao... hay nói cụ thể hợn đó là sự chuyển hóa giữa giáo dục và tự giáo dục, chuyển hóa những yêu cầu về những chuẩn mực hành vi và thói quen tương ứng. Muốn cho sự chuyển hóa này diễn ra thì phải thông qua các hoạt động học tập, lao động, sinh hoạt tập thể, xã hội , vui chơi giải trí và qua giao lưu với bạn bè . Với các thầy cô giáo, với cha mẹ và với mọi người xung quanh.... 4. Nội dung của hoạt động giáo dục NGLL Nội dung của hoạt động giáo dục NGLL có liên quan đến nội dung của các môn học, các lĩnh vực giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, giáo dục lao động, giáo dục thể chất, giáo dục pháp luật, giáo dục an toàn giao thông, giáo dục môi trường và được thể hiện ở 6 loại hình hoạt động sau đây: 4.1)Hoạt động xã hội - chính trị Những hoạt động này có liên quan đến những dịp kỉ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị xã hội trong nước và quốc tế đang được quan tâm; các hoạt động tìm hiểu truyền thống tốt đẹp của nhà trường, địa phương; các hoạt động nhân đạo, đền ơn đáp nghĩa, ..... 4.2)Hoạt động văn hóa, nghệ thuật Nội dung của hoạt động văn hóa, nghệ thuật hướng vào việc giáo dục cho HS có được những hiểu biết, những tình cảm chân thành đối với con người, với Tổ quốc, với thiên nhiên và cả với chính bản thân mình. Nội dung của hoạt động văn hóa, nghệ thuật thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như: sinh hoạt văn nghệ, các cuộc thi, biểu diễn văn nghệ, các cuộc tham quan du lịch, cắm trại, câu lạc bộ... phù hợp với lứa tuổi... 4.3)Hoạt động thể dục, thể thao Giáo viên: 8
Hoạt động thể dục, thể thao sẽ giúp HS có điều kiện rèn luyện thể lực, tăng cường sức khỏe, hình thành nhiều phẩm chất tốt. Hoạt động thể dục thể thao diễn ra dưới nhiều hình thức như: thể dục giữa giờ chống mệt mỏi, thể dục nhịp điệu, đá cầu, nhảy dây, các trò chơi tập thể... 4.4)Hoạt động tạo hứng thú khoa học, kĩ thuật Nội dung của các loại hình hoạt động này nhằm đáp ứng những hứng thú và niền say mê tìm tòi cái mới trong học tập, ứng dụng kiến thức của HS vào thực tế. Đó là các hoạt động của các câu lạc bộ chuyên đề ; sưu tầm, tìm hiểu xã hội , khoa học, về danh nhân, về các hiện tượng của tự nhiên, các nhà bác học, những tấm gương ham học, về ngành nghề trong xã hội .... 4.5)Hoạt động lao động công ích Là những hoạt động trong đó HS tham gia giữ gìn và bảo vệ môi trường, cảnh quan của nhà trường, của địa phương bằng những việc làm hữu ích, thiết thực, phù hợp với khả năng và hứng thú của các em. 4.6) Hoạt động vui chơi giải trí Đây là hoạt động giúp HS thư giãn sau những giờ học miệt mài, căng thẳng. Nội dung của hoạt động vui chơi giải trí phải nhẹ nhàng, ngắn gọn, cụ thể, dễ thực hiện và có tác dụng kích thích sự hưng phấn của HS, làm giảm đi sự căng thẳng, mệt mỏi ở các em . Vui chơi giải trí có nhiều hình thức như: thi đố vui, thi thể thao, thi ứng xử, chơi trò chơi... II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGLL Ở TRƯỜNG THCS PHÚ ĐÔNG HIỆN NAY 1.Thuận lợi Giáo viên: 9
- Được sự quan tâm, chỉ đạo của Phòng Giáo dục và đào tạo, Ban giám hiệu nhà trường và sự quan tâm của chính quyền địa phương, hội cha mẹ học sinh. - Đội ngũ giáo viên của trường nhiệt tình, có trách nhiệm cao trong công tác giáo dục học sinh. - Phần lớn học sinh năng động, thích tham gia hoạt động tập thể nên thuận lợi trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL. - Xã hội ngày càng hiện đại, công nghệ thông tin phát triển. Điều đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động NGLL. - Sách giáo khoa phục vụ cho dạy hoạt động NGLL đã có đủ. 2. Khó khăn. - Học sinh THCS đang ở độ tuổi tâm lí chưa ổn định, đang muốn tìm tòi những điều mới mẻ trong cuộc sống, một số em chưa nhận thức được mục đích của việc học nên còn ham chơi, đua đòi.... - Tại địa phương có một số quán games, bi a ...nên một một số em hay trốn học sa vào những quán này ảnh hưởng đến kết quả học tập. - Thực tế, ở trường THCS Phú Đông một số giáo viên đã chú ý cải tiến về nội dung và hình thức hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục và thu hút sự tham gia của học sinh . Song những cải tiến đó chỉ là bộ phận thiếu tính hệ thống và nhất là chưa khai thác hết tiềm năng của học sinh. Do đó vai trò chủ thể của học sinh nhiều khi bị mờ nhạt, nhất là trong các tiết sinh hoạt, giáo viên thường lặp đi lặp lại một vài hình thức hoạt động đơn giản như: sơ kết lớp, vui văn nghệ, tuyên dương khen thưởng học sinh có thành tích tốt , phê bình học sinh mắc lỗi... Giáo viên: 10
Mặt khác, Ở trường THCS Phú Đông hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đã được phân công cụ thể đến từng giáo viên dạy . Các giáo viên đã tiến hành giảng dạy đúng theo chương trình song việc tích cực đổi mới, sáng tạo về nội dung và phương pháp giảng dạy thì chưa được quan tâm. Vì vậy hiệu quả giáo dục chưa cao, gây sự nhàm chán , tạo bầu không khí uể oải cho học sinh. HS chưa hứng thú học môn này. III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH 1) Khảo sát thực tế *Phải nói rằng hoạt động giáo dục NGLL ở trường THCS đã và đang diễn ra rất phong phú, nó giúp các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra. Song để biết được các giáo viên chủ nhiệm thường tổ chức các hoạt động nào và ít hoặc không tổ chức hoạt động nào trong khi dạy hoạt động NGLL, tôi có một cuộc khảo sát với 7 giáo viên chủ nhiệm của trường được phân công dạy hoạt động giáo dục NGLL, kết quả thu được như sau: Nội dung và hình thức STT Tốt(%) Khá(%) TB(%) Yếu(%) Kém(%) hoạt động 1 Sinh hoạt dưới cờ 62,5 28,4 6,3 2,8 0,0 2 Sinh hoạt cuối tuần 47,2 42,0 8,3 1,2 1,3 3 Hội diễn văn nghệ 36,4 57,1 4,0 2,5 0,0 4 Thi TDTT 37,6 51,2 8,5 4,7 0,0 Sinh hoạt câu lạc bộ 5 (thơ, Tiếng Anh...), 22,7 17,3 56,2 1,6 2,2 ngoại khóa... Các hoạt động nhân 6 43,6 46,2 8,4 1,8 0,0 đạo, từ thiện Chuyên đề, kể chuyện 7 22,4 31,6 25,3 16,4 4,3 tư tưởng Hồ Chí Minh 8 Nghe báo cáo các vấn 17,2 21,3 41,5 15,9 4,1 đề nổi cộm ( an toàn giao thông, ma túy, cờ Giáo viên: 11
bạc) Các cuộc thi do 9 66,4 24,7 8,9 0,0 0,0 ngành, đoàn phát động Các hoạt động bảo vệ 10 64,3 31,4 14,3 0,0 0,0 môi trường 11 Phát động thi đua 57,2 29,4 13,4 0,0 0,0 Qua kết quả khảo sát trên cho thấy: Trong số các hoạt động giáo dục NGLL thường tổ chức trong nhà trường có những nội dung và hình thức hoạt động được giáo viên chủ nhiệm quan tâm rất cao( hoạt động sinh hoạt dưới cờ và sinh hoạt cuối tuần - chiếm 90,9 % và 89,2% khá, tốt; Các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao chiếm 36,4% đến 43,6% tốt và 46,2% -> 57,1% khá; Các hoạt động nhân đạo, từ thiện; Các cuộc thi tìm hiểu và phong trào thi đua giữa các lớp chiểm 57,2 -> 66,4% tốt. Tuy nhiên, còn nhiều hoạt động chưa được giáo viên chủ nhiệm quan tâm, từ đó kết quả đánh giá không cao như: các hoạt động sinh hoạt câu lạc bộ, các buổi ngoại khóa.... * Tiếp theo tôi làm cuộc điều tra với học sinh về nội dung được GVCN thực hiện trong giờ sinh hoạt lớp cuối tuần. Kết quả thu được như sau: Mức độ thực hiện(%) STT Nội dung thực hiện Thường Thỉnh Không xuyên thoảng thực hiện GVCN nghe cán bộ lớp báo 1 cáo tình hình của lớp trong 86,4 13,6 0 tuần Biểu dương những cá nhân có 2 45,5 51,7 3,8 thành tích tốt Phê bình những HS vi phạm 3 69,8 29,5 0,7 nội quy của trường, lớp 4 Sinh hoạt văn nghệ 5,7 46,3 48,0 5 Trao đổi một số chuyên đề HS 7,6 71,5 20,9 Giáo viên: 12
quan tâm Phổ biến nội dung, kế họach 6 66,3 33,7 0 của trường 7 Đố vui các môn học 6,2 31,7 62,1 Qua khảo sát cho thấy: Nội dung và hình thức sinh hoạt cuối tuần ở các lớp còn khá đơn điệu. Hầu hết chỉ dừng lại ở một vài hoạt động quen thuộc như nghe cán bộ lớp báo cáo tình hình hoạt động của lớp trong tuần ( 84,6%). Giáo viên chủ nhiệm nhắc nhở, khiển trách HS vi phạm nội quy ( 69,8%) và phổ biến kế hoạch của trường tuần tới ( 66,3%). Ngoài ra các nội dung khác ít được quan tâm và tổ chức, có những hoạt động ở mức độ không thực hiện lên tới 62,1% ( đố vui các môn học) Nhìn chung phần lớn các giáo viên chủ nhiệm có nhận thức rằng: hoạt động giáo dục NGLL chỉ là hoạt động của phong trào Đoàn, Đội. * Qua thực tế giảng dạy một số tiết ngoài giờ lên lớp chưa theo hướng đổi mới, tôi nhận thấy các em chưa có hứng thú học môn này, một số học sinh còn lợi dụng tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là cơ hội để các em nói chuyện, đùa nghịch . * Qua khảo sát bằng hình thức phát vấn ở lớp 9A năm học 2013-2014 khi chưa thực hiện đề tài có kết quả như sau: Mức độ hứng Thích Bình thường Không thích thú Tỉ lệ HS 40% 30% 30% Lí do Bổ ích, được trau Nếu tổ chức Mất thời gian dồi kiến thức, học được thì ở lại hỏi được nhiều chơi, nếu không điều hay. tổ chức thì được về sớm . Giáo viên: 13
*Qua điều tra bằng hình thức quan sát thực tế cho thấy: ban cán sự lớp còn rất rụt rè, chưa có kinh nghiệm trong điều hành các công việc của lớp . Xuất phát từ tình hình thực tế trên nên tôi đã thực hiện một số biện pháp sau : 2)Các biện pháp thực hiện 2.1. Những yêu cầu khi thực hiện Việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo phương pháp đổi mới nhằm nâng cao chất lượng cần đảm bảo các yêu cầu sau : - Đảm bảo tính thực tiễn . - Tăng cường sự tham gia của học sinh . - Đa dạng hoá các lọai hình hoạt động . - Hoạt động dựa trên cách tiếp cận kĩ năng sống . 2.2) Phương pháp thực hiện Phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THCS rất đa dạng và phong phú, tuy nhiên việc kết hợp các phương pháp phải phù hợp với từng nội dung, từng hình thức thực hiện luôn đóng vai trò quyết định mức độ đạt được. Các biện pháp mà tôi thường thực hiện là : a) Phương pháp thảo luận nhóm : Thảo luận nhóm là phương pháp mà trong đó các thành viên trong tổ phải trao đổi, bàn bạc cùng nhau để giải quyết chung một vấn đề. Nhờ đó các thành vên trong tổ có cơ hội làm quen với nhau để hiểu nhau hơn và đặc biệt là được kiểm chứng ý kiến của mình . b)Phương pháp đóng vai : Phương pháp này có tác dụng giúp học sinh thực hành những cách ứng xử, bày tỏ thái độ trong những tình huống giả định hoặc trên cơ sở óc tưởng tượng và suy nghĩ, sáng tạo của các em. Nhờ đó rèn cho học sinh kĩ năng giao tiếp ứng xử. c)Phương pháp tình huống Giáo viên: 14
Tình huống là một hoàn cảnh gắn với câu chuyện có chứa mâu thuẫn. Học sinh đặt mình vào tình huống đòi hỏi phải đưa ra các phương án giải quyết. Phương pháp này rèn cho học sinh kĩ năng tìm đáp án . Chẳng hạn, trong lớp tôi chủ nhiệm có một HS thỉnh thoảng lại nghỉ học 1, 2 buổi liền để đi chơi điện tử và tự viết giấy phép là bị ốm. Qua trao đổi với phụ huynh tôi đã biết được là em nói dối. Trong một buổi hoạt đọng NGLL tôi có đưa ra tình huống tương tự như lỗi vi phạm của em đó ( nhưng không nói tên để em đỡ ngại) và hỏi : Nếu em là bố, mẹ hoặc là GVCN mà có con, học sinh của mình nói dối như vậy thì tâm trạng của em như thế nào? Cả lớp thảo luận rất sôi nổi tình huống đó.Có lẽ em HS đó đã nghĩ chắc cô giáo biết mình như vậy nên đã không nghỉ học nói dối thầy cô để đi chơi điện tử nữa. d) Phương pháp giao nhiệm vụ Đây là phương pháp đặt học sinh vào vị trí nhất định buộc các em phải thực hiện trách nhiệm cá nhân. Nhờ đó giúp các em có cơ hội thể hiện khả năng của mình nhằm tích luỹ kinh nghiệm cho bản thân các em . Khi giao bất kì nhiệm vụ gì cho HS tôi phải cân nhắc đến khả năng thực hiện của từng em. Từ đó mức độ hoàn thành công việc tôi đat được gần như 100%. e) Phương pháp trò chơi Phương pháp này có thể sử dụng trong nhiều tình huống, có những thuận lợi như: phát huy tính sáng tạo, hấp dẫn và gây hứng thú cho học sinh, tạo được bầu không khí thân thiện, tạo cho học sinh tác phong nhanh nhẹn, phương pháp này còn phát triển tốt các nhân cách cho học sinh. 2.3) Cách tổ chức thực hiện a) Lập kế hoạch: Trước khi tổ chức hoạt động NGLL, tôi phải : - Xác định mục tiêu, chủ đề, chủ điểm sinh hoạt. - Dự kiến thời gian thực hiện, hình thức tổ chức. Giáo viên: 15
- Xây dựng chương trình hoạt động - Phổ biến trước lớp, hướng dẫn các em thực hiện, phân công nhiệm vụ cho từng HS. -Tổ chức thực hiện, đánh giá rút kinh nghiệm. b)Soạn nội dung chương trình - Trước hết tôi soạn nội dung chương trình theo 2 phần: phần bắt buộc và phần mở rộng . + Phần bắt buộc: Là phần theo mục tiêu chủ điểm của từng tháng như trong quy định của phân phối chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Mỗi chủ điểm giáo dục thường gắn với một ngày kỉ niệm lịch sử trong tháng. + Phần mở rộng: là phần nội dung không theo khung phân phối chương trình nhưng có tính giáo dục cao và phải phù hợp với điều kiện nhà trường . Phần này rất đa dạng, có thể tổ chức dưới mọi hình thức và là phần có tính phát huy tính tự giác, sự hứng thú cho học sinh nhiều nhất . Vì vậy tôi thiết nghĩ đã là hoạt động thì không nên lạm dụng để trở nên quá nặng nề, tràn ngập kiến thức khiến học sinh nhàm chán. Mỗi tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải soạn theo phần bắt buộc nhằm tương tác tốt với môn học nhưng đa dạng phần mở rộng và đặc biệt là phải hấp dẫn để học sinh tự chủ động thực hiện chương trình, cụ thể như sau: *Phần bắt buộc : Phần thực hiện theo chủ điểm từng tháng - Chủ điểm tháng 9: Truyền thống nhà trường . - Chủ điểm tháng 10: Chăm ngoan học giỏi. - Chủ điểm tháng 11: Tôn sư trọng đạo . - Chủ điểm tháng 12: Uống nước nhớ nguồn . - Chủ điểm tháng 1,2: Mừng Đảng –mừng xuân. - Chủ điểm tháng 3: Tiến bước lên đoàn . - Chủ điểm tháng 4: Hoà bình và hữu nghị . - Chủ điểm tháng 5: Thiếu nhi vui khoẻ . Giáo viên: 16
Mỗi tháng thực hiện 2 tiết của một chủ điểm theo quy định. *Phần mở rộng : giáo viên phải dựa trên đặc điểm tình hình của lớp mình, thời gian để xây dựng nội dung kế hoạch và hình thức thực hiện cho từng phần phù hợp với mục tiêu của chủ điểm. Ví dụ : nội dung và hình thức hoạt động chủ điểm tháng 11 trong chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp lớp 9: 1. Đăng kí tuần học tốt . 2. Thảo luận chủ đề : Tình nghĩa thầy trò . 3.Thi viết, kể chuyện về thầy cô giáo . 4. Tổ chức kỉ niệm ngày 20/11. Với 4 nội dung và hình thức gợi ý trên, tôi phải lựa chọn 2 hoạt động (hai tiết theo phân phối chương trình). Tuy nhiên không nhất thiết chọn cả hai hoạt động theo sách hướng dẫn mà có thể chọn một hoặc hai nội dung nhưng có thể chọn nội dung nhưng với hình thức khác . c)Tiến hành thực hiện Trong việc tiến hành hoạt động , học sinh đóng vai trò là trung tâm, là chủ thể hoạt động, tự điều hành mọi hoạt động của tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.Giáo viên chủ nhiệm chỉ là cố vấn và là đại biểu đến dự. 2.4) Phương thức tổ chức hoạt động giáo dục NGLL. * Tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần Tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần là một dạng hoạt động giáo dục NGLL có tính chất tổng hợp nhằm giáo dục cho HS lòng yêu quê hương, đất nước; khắc sâu ý thức phục vụ vị Tổ quốc, Đảng, Bác Hồ; xác định trách nhiệm của mình là học tập vì Tổ quốc; định hướng những yêu cầu trọng tâm của nhà trường trong từng thời điểm, thúc đẩy HS hăng say rèn luyện; mở rộng mối liên hệ giữa các tập thể lớp, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, khắc phục tính hẹp hòi, cục bộ trong nhà trường. Tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần được tổ chức theo quy mô toàn trường với sự tham gia điều khiển của giáo viên và HS. Giáo viên: 17
Nội dung của tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần gắn liền với nội dung của chủ điểm giáo dục tháng. Đó là các nội dung hoạt động như: báo các kết quả thi đua, rèn luyện của các tập thể và cá nhân trong trường; phát động thi đua theo một chủ đề nhất định; tổ chức văn nghệ..... Từ những nội dung hoạt động này có thể thiết kế thành các mô hình sinh hoạt chào cờ là: sơ kết thi đua tuần trước, phổ biến nhiệm vụ tuần tới hoặc phát động thi đua thực hiện chủ điểm giáo dục tháng... văn nghệ . *Tiết sinh hoạt lớp cuối tuần: Đây là một dạng của hoạt động giáo dục NGLL, là một hình thức tổ chức giáo dục tự quản HS và là một trong những biện pháp cơ bản góp phần xây dựng tập thể đoàn kết. Tiết sinh hoạt lớp cuối tuần do HS cùng nhau tự tổ chức dưới sự giúp đỡ, cố vấn của giáo viên chủ nhiệm. Nội dung hoạt động của tiết sinh hoạt lớp cuối tuần gắn với nội dung hoạt động của chủ điểm giáo dục tháng, phù hợp với nhu cầu và hứng thú của HS. * Ngày hoạt động cao điểm trong tháng Mỗi một chủ điểm giáo dục có một ngày hoạt động cao điểm, đó là ngày kỉ niệm lịch sử trong tháng. Đây là dịp để HS thể hiện kết quả hoạt động của một tháng và được coi là ngày hội của các em. Ngày hoạt động cao điểm giúp HS có cơ hội mở rộng giao tiếp với bạn bè, thầy cô...Do đó sẽ có tác dụng bồi dưỡng cho HS thái độ và tình cảm trong tháng, rèn kĩ năng giao tiếp và các kĩ năng cơ bản khác. BÀI DẠY ÁP DỤNG Chủ điểm tháng 11: “TÔN SƯ TRỌNG ĐẠO” Chương trình sinh hoạt với chủ đề: Giáo viên: 18
“LỄ PHÉP, TÔN TRỌNG VÀ BIẾT ƠN THẦY CÔ GIÁO” I.Yêu cầu giáo dục: Giúp học sinh: - Nhận thức sâu sắc ý nghĩa của ngày Nhà giáo Việt Nam 20 - 11 và truyền thống “ Tôn sư trọng đạo của dân tộc”. - Kính trọng và biết ơn các thấy, cô giáo, biết vâng lời thầy cô và chăm chỉ học tập, rèn luyện để góp phần phát huy truyền thống “ Tôn sư trọng đạo” của dân tộc.. II. Nội dung và hình thức hoạt động 1.Nội dung -Truyền thống “Tôn sư trọng đạo” trong lịch sử Việt nam. - Chủ đề : lễ phép, tôn trọng và biết ơn thầy, cô giáo. 2. Hình thức - Trao đổi, thảo luận . -Văn nghệ . III.Chuẩn bị -Giáo viên phân công chuẩn bị một số tiết mục văn nghệ. -Phân công người điều khiển chương trình, thư kí, trang trí lớp. IV. Tiến trình hoạt động.(thời gian 90 phút) 1.Ổn định tổ chức : A Nghi lễ: Chào cờ B. Giáo viên chủ nhiệm tuyên bố lí do, mục đích, ý nghĩa của buổi sinh hoạt: Kính thưa các thầy cô giáo, thưa toàn thể các em học sinh thân mến! Chúng ta đang bước vào chặng cuối của đợt thi đua thứ hai, đợt thi đua chào mừng 31 năm ngày Nhà giáo Việt nam (20/11/1982 – 20/11/2013). Trong đợt thi đua này, mỗi đội viên chi đội lớp 9A đều đoàn kết, nhất trí,cố gắng vươn lên, lập nhiều thành tích trong học tập, trong rèn luyện, tu dưỡng đạo đức. Tất cả những thành tích đó là những bông hoa tươi thắm Giáo viên: 19
nhất và ý nghĩa nhất mà mỗi chúng ta muốn kính tặng các thầy cô để bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến những công lao dạy dỗ của các thầy cô đã dìu dắt chúng ta nên người. Hôm nay trong không khí thắm thiết tình thầy trò, chi đội lớp 9A long trọng tổ chức buổi sinh hoạt chi đội với chủ đề: “Lễ phép, tôn trọng và biết ơn thầy cô giáo”. C.Giới thiệu đại biểu Đến dự buổi sinh hoạt ngày hôm nay,chúng ta vinh dự được đón: 1.Thầy Chu Quang Hùng – Hiệu trưởng nhà trường 2.Cô Chu Thị Bích Ngọc – Phó hiệu trưởng nhà trường. 3.Cô Phùng Hồng Hạnh – Tổng phụ trách Đội. Cùng toàn thể các thầy cô giáo chủ nhiệm của các lớp đến dự đông đủ. Các em thân mến ! Trong cuộc sống hàng ngày, với người trên để tỏ lòng kính trọng, Chúng ta phải biết lễ phép. Với thầy cô giáo, các em có hiểu vì sao chúng ta phải tôn trọng, lễ phép và biết ơn thầy cô không? Và điều đó được thể hiện như thế nào? Trong buổi sinh hoạt hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu rõ điều đó. Mong các em tham gia sôi nổi để buổi sinh hoạt đạt kết quả tốt. 2.Nội dung của buổi sinh hoạt Kính thưa các thầy cô giáo, thưa toàn thể các em học sinh thân mến. Nội dung chính của buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp với chủ đề “Lễ phép – tôn trọng và biết ơn thầy cô giáo” của chúng ta gồm những phần sau đây : Phần 1: Thảo luận về sự tôn trọng, lễ phép với thầy cô giáo. Phần 2: Chúng ta nghe kể chuyện về tấm gương một thầy giáo và thảo luận về nội dung câu chuyện đó. Phần 3: những việc làm mà các bạn đội viên trong lớp đã làm để chào mừng ngày 20/11. Phần4: Trò chơi “Kết hoa tặng cô”. Buổi sinh hoạt xin phép được bắt đầu! Giáo viên: 20