zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:24

Báo xấu

23
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THCS "Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh" được thực hiện với mục đích tìm hiểu, nghiên cứu, hệ thống hoá các quan điểm khác nhau về vẽ đề tài và phương pháp dạy vẽ tranh đề tài ở trường THCS. Qua đó xác định một phương pháp tốt để định hướng cho học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh

Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Mỹ thuật gắn liền với cuộc sống con người. Dạy mỹ thuật trong nhà trường THCS là một yêu cầu rất quan trọng trong chương trình đào tạo. Mỹ thuật cùng các môn học khác góp phần hoàn thiện nhân cách con người. Vẽ tranh ở THCS là một phân môn trong bộ môn mỹ thuật, có tính tổng hợp nhiều môn học như: Vẽ theo mẫu, mầu sắc, phương pháp sắp xếp hình mảng, đậm nhạt… nhằm ghi lại, tạo lên hình ảnh của một phong cảnh sinh hoạt hoặc nêu lên một vấn đề trong cuộc sống. Các em học sinh THCS đã có tư duy hơn học sinh Tiểu học, mẫu giáo, các em đã biết quan sát xung quanh và thể hiện được tranh vẽ theo đề tài cho trước. Đặc biệt lứa tuổi các em rất thích học hỏi và có ấn tượng mạnh với một phong cảnh đẹp,với những cảnh sinh hoạt gần gũi với các em là: Học tập, gia đình, vui chơi, lao động với những người thân bên cạnh các em. Vẽ tranh đề tài trong trường THCS giúp học sinh thể hiện được những nhận thức cái đẹp của thế giới khách quan trên tranh vẽ bằng đường nét, mầu sắc và cảm xúc của bản thân. Qua đó hình thành ở các em thị hiếu thẩm mỹ và cảm quan thẩm mỹ. Thực tế trong trường THCS, học sinh vẽ tranh đề tài có nhiều cách khác nhau. Trong đó nổi bật là hai cách: Vẽ theo cảm nhận của bản thân có sáng tạo và vẽ bắt trước người lớn, tranh truyện. Trong khi đó một số giáo viên hiểu chưa sâu sắc về cách nhìn nhận đanh giá tranh của học sinh. Do những đặc điểm trên, tôi mạnh dạn đưa ra môti vài ý kiến để học sinh THCS vẽ tranh đề tài được tốt hơn. I.2/ TÍNH CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI. Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 1
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Đề tài viết ra khi áp dụng vào giảng dạy sẽ giải quyết được những vấn đề sau: Định hướng cho học sinh vẽ tranh theo suy nghĩ, cảm nhận của bản thân và có sáng tạo. Xoá bỏ tình trạng học sinh vẽ tranh theo kiểu bắt chước giáo viên hay một tranh nào đó trong sách, báo, truyện tranh … Định hướng cho một số giáo viên có cách nhìn nhận đánh giá tranh của học sinh một cách sâu sắc và đúng đăn hơn. I.3/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU. Tìm hiểu, nghiên cứu, hệ thống hoá các quan điểm khác nhau về vẽ đề tài và phương pháp dạy vẽ tranh đề tài ở trường THCS. Qua đó xác định một phương pháp tốt để định hướng cho học sinh I.4/ ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, THỜI GIAN NGHIÊN CỨU 4.1/ Đối tượng nghiên cứu. Là học sinh trường THCS Mạo Khê II 4.2/ Phạm vi nghiên cứu. Phạm vi luận văn nghiên cứu về đặc điểm tranh vẽ theo đề tài ở trường THCS và phương pháp dạy vẽ theo đề tài. 4.3/ Thời gian nghiên cứu Trong nhiều năm. I.5/ ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT LÝ LUẬN THỰC TIỄN. */ Về mặt lý luận. Mục đích của nền giáo dục của chúng ta là đào tạo những con người phát triển toàn diện ( đức, trí, thể, mĩ). Hài hoà cân đối giữa các mặt. Nếu thiếu một trong các mắt đó thì việc đào tạo sẽ mất cân đối. Thực hiện giáo dục thẩm mỹ phải thông qua nhiều hoạt động, nhiều môn học, trong đó mĩ thuật giữ một vị trí quan trọng là môn cơ sở của mỹ dục. Môn mỹ thuật chỉ ra những quan điểm những tiêu chuẩn của cái đẹp. Vì Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 2
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh vậy đã từ lâu môn mỹ thuật là một môn học chính thức trong chương trình giảng dạy trong nhà trường phổ thông nó gắn bó chặt chẽ với các môn học khác để tạo ra và nâng cao chất lượng. Vẽ tranh là một trong những phân môn trong chương trình mỹ thuật ở trường THCS. Vẽ tranh cùng các phân môn khác đều nhằm mục đích phát triển khả năng sáng tạo của học sinh. */ Về mặt thực tiễn. Hiện nay môn mỹ thuật đã được dạy đồng đều, nhất quán ở tất cả các trường THCS. Có điều do quan niệm chưa đúng của một số gia đình, nhà trường, xã hội, còn cho là môn học phụ nên dẫn đến việc giảng dạy chưa đồng bộ, chưa quan tâm đến bộ môn. Muốn cho môn Mỹ thuật đạt hiệu quả cao thì vẽ tranh là phân môn phải được đưa lên hàng đầu, vì đây là môn học gây nhiều hứng thú cho học sinh nhất. Mục đích của vẽ tranh là nhằm rèn luyện và phát triển ở học sinh trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo giúp các em thể hiện được những nhận thức về cái đẹp của thế giới khách quan, trên tranh vẽ bằng đường nét, màu sắc và cảm xúc của bản thân. Qua đó hình thành ở các em thị hiếu thẩm mỹ và tình cảm thẩm mỹ, các em sẽ yêu cái đẹp và mong muốn thể hiện nó trong cuộc sống. Ở mỗi lứa tuổi học sinh có nhận thức khác nhau nên trong nhiều năm học qua tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm dạy học sinh cách vẽ tranh đạt kết quả cao và luôn gây hứng thú cho các em trong các giờ học. II. PHẦN NỘI DUNG. II.1/ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ II.1.1/ SƠ LƯỢC VỀ TRƯỜNG NƠI TÁC GIẢ VIẾT ĐỀ TÀI. */ Thuận lợi: Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 3
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Trường THCS Mạo Khê II nằm ở trung tâm thị trấn Mạo Khê, một thị trấn lớn, có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, mạnh. Nhà trường đã mua sắm thiết bị dạy học tương đối đầy đủ. Nhà trường đã có phòng học bộ môn riêng. +/ Đối với HS : có điều kiện thuận lợi tiếp cận các thông tin văn hoá, phần lớn HS là con em công nhân viên chức nhà nước, phụ huynh học sinh có nhiều sự quan tâm tới việc học tập của con em họ. +/ Đối với GV: Đã được dự các lớp tập huấn đổi mới phương pháp giảng dạy do Sở, Phòng Giáo dục Đào tạo tổ chức. Đặc biệt GV đã được tham dự lớp bồi dưỡng tin học do phòng giáo dục tổ chức. * Khó khăn: +/ Đối với trường: Tuy đã được trang bị máy chiếu, máy vi tính nhưng còn ch ưa đủ cho các phòng học. +/ Đối với giáo viên: Trình độ tin học còn chưa cao. +/ Với học sinh: + Phần lớn học sinh còn coi đây là môn phụ trong các môn học nên việc đầu tư thời gian cho việc học môn này còn ít. Các em thích vẽ nhưng lại không muốn vẽ theo sự hướng dẫn của giáo viên mà thích chép lại một tranh nào đó trong sách giáo khoa. Nên bài vẽ nhìn tưởng đẹp nhưng lại khô cứng không đẹp vì nó không có hồn. Mặt khác khả năng tiếp thu của HS còn chưa đồng đều trong một lớp học, một số em còn lười học và không có đồ dùng đầy đủ, do vậy ảnh hưởng lớn đến chất lượng bộ môn. + Việc đầu tư của phụ huynh học sinh cho việc học của con em mình về bộ môn Mỹ thuật còn ít. II1.2/ MỘT SỐ THÀNH TỰU,( KẾT QUẢ ) ĐẠT ĐƯỢC. Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 4
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Mục đích của môn Mỹ thuật ở trường phổ thông chủ yếu là giáo dục thẩm mĩ, tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc, làm quen và thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên xung quanh và của các tác phẩm Mỹ thuật, qua đó vận dụng những hiểu biết về cái đẹp vào sinh hoạt và học tập hằng ngày. Trong thời gian giảng dạy Mỹ thuật tại trường THCS Mạo Khê II tôi nhận thấy: Đa số các em học sinh rất yêu thích môn học và khi học đã biết vận dụng những hiểu biết về cái đẹp vào sinh hoạt và học tập hằng ngày như: Các lớp đã tự biết sắp xếp trang trí phòng học của lớp mình một cách khoa học và đẹp. Các em có năng khiếu đa tham gia các cuộc thi vẽ tranh của trường tổ chức và đạt kết qủa tốt. Các em đã có tranh tham gia chương trình phát thanh măng non do Hội liên hiệp Phụ nữ Tỉnh Quảng Ninh tổ chức. Đặc biệt các em thường xuyên tham gia vẽ tranh tuyên truyền về các tệ nạn xã hội. Kết quả cuối năm của bộ môn thường đạt từ 70% 75% Khá và Giỏi, không có học sinh có học lực Kém trong môn học này. II1.3/ MỘT SỐ TỒN TẠI VÀ NGUYÊN NHÂN. */Tồn tại: Học sinh vẫn có thói quen vẽ tranh theo kiểu bắt chước một tranh ở đâu đó của người lớn hay hình minh hoạ của một tác phẩm văn học Khi vẽ tranh thường không chú trọng đến bố cục. Vẫn còn thói quen dùng thước trong khi vẽ tranh. Hình ảnh còn nghèo nàn đơn điệu. Mầu sắc còn thiếu đậm. */ Nguyên nhân: Do còn thiếu giáo viên dạy mĩ thuật nên một số lớp còn tình trạng giáo viên không có chuyên môn tham gia giảnh dạy mĩ thuật, nên cứ đến giờ vẽ là cho học sinh vẽ theo sách và dùng thước kẻ vẽ tranh… dẫn đến học sinh có thói quen chép tranh, dùng thước kẻ ngôi nhà đường đi… Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 5
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Học sinh không được học bài bản nên không biết cách tìm bố cục cho tranh vẽ. Không được luyện nhiều, ký hoạ nhiều dẫn đến hình ảnh trong tranh còn nghèo nàn đơn điệu. Mầu sắc thì đa số học sinh chỉ thích dùng nhiều mầu để tô lên tranh mà không chú trọng đến không gian, ánh sáng, nên tranh vẽ nhiều mầu mà vẫn thiếu đậm. II.1.4/ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA: Đặc điểm tranh vẽ của học sinh THCS Tranh vẽ ở lứa tuổi THCS. Sự khác biệt giữ tranh vẽ của hoạ sĩ và tranh vẽ của học sinh. Sự tác động của giáo viên dạy mĩ thuật đối với học sinh, Sử dụng tranh thị phạm như nào cho có hiệu quả. Áp dụng CNTT vào giảng dạy ở phần nào cho phù hợp và có hiệu quả. Sử dụng những phương pháp nào để phù hợp với phân môn vẽ tranh và sử dụng như nào để học sinh tiếp thu bài tốt nhất. II.2/ ÁP DỤNG TRONG GIẢNG DẠY. II.2.1/ CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH: Trẻ em rất thích vẽ, vẽ là nhu cầu của trẻ. Hội hoạ đối với trẻ em nói chung và đối với học sinh THCS nói nói riêng, là cả một thế giới muôn hình mầu sắc với những nét ngây thơ sinh động. a. Tranh vẽ ở lứa tuổi học sinh THCS. Ở lứa tuổi này tư duy của học sinh có tính trưu tượng lô gích, tư duy trừu tượng tranh vẽ của học sinh dần dần sát với thực tế và tính liệt kê, tính ước lệ trong tranh của các em cũng dần mất đi ở lứa tuổi tiếp theo. Màu sắc đã biết pha trộn với nhau và dùng nhiều màu hơn. Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 6
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Bố cục tranh đã biết sắp xếp các ý đồ hơn ở lứa tuổi học sinh Tiểu học. Hình vẽ đã biết so sánh hình trong tranh và hình ở ngoài thực tế. Tuy nhiên vẫn rất ngây thơ, ngộ nghĩnh. b. Sự khác biệt giữa tranh vẽ của hoạ sĩ và tranh vẽ theo đề tài của học sinh THCS Tranh vẽ của hoạ sĩ là sự sắp xếp logic, là ý thức. Với hoạ sĩ khi vẽ tranh về một đề tài gì thì phải thâm nhập vào cuộc sống đó, phải kí hoạ hoặc quan sát nhiều lần, làm nhiều phác thảo. Có nghĩa là phải đi lấy tài liệu từ thực tế rồi mới cho ra đời một bức tranh. Còn với học sinh, chúng vẽ theo sự cảm nhận của chính mình, chúng nhìn nhận mọi sự vật xung quanh rất đơn giản, chúng chỉ quan sát hình thức bề ngoài, chứ ít để ý đến nội dung bên trong. Đây cũng chính là tư duy của học sinh THCS c. Thực tế của học sinh THCS với tranh vẽ theo đề tài. Học sinh THCS rất thích vẽ tranh theo đề tài, vì trong tranh thể hiện được những xúc cảm, tình cảm của các em. Các em vẽ về tất cả cảnh vật và con người thân quen gần gũi với các em, gắn bó cuộc sống của các em. Tôi là giáo viên giảng dạy môn mỹ thuật. Đã có thời gian tôi dạy ở một trường thuộc vùng nông thôn. Tôi nhận thấy trong tranh vẽ theo đề tài của học sinh trường mình, các em vẽ chủ yếu về cảnh nông thôn: Có cây đa, bến nước, sân đình, đống rơm, cây chuối...rất gần gũi với các em, các em vẽ về cảnh quê hương có bố mẹ, có những người nông dân lao động trên cánh đồng quê hương mình. Ví dụ: Tranh vẽ theo đề tài: Ngày Tết và mùa xuân (Mỹ thuật 6). Các em thường vẽ rất nhiều người. Đó là những người các em thường gặp, các bạn ăn mặc đẹp đi chơi xuân, bố mẹ, anh chị em đi chợ tết, đi chúc tết, đi chùa xem và tham gia các trò chơi dân gian mà các em vẫn thường chơi hoặc xem như: Chơi đu, đấu vật, kéo co... cảnh ở đây là cảnh chùa triền, đình làng, có Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 7
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh những cây cổ thụ to lớn. Mầu sắc tưng bừng tươi sáng,chủ yéu là mầu nguyên chất không pha trộn. Các em vẽ như chính các em đang chơi trong ngày Tết đó. Khác với trẻ em nông thôn, hiện nay tôi đang dạy ở một trường thị trấn ( trường THCS Mạo Khê II Đông Triều _ Quảng Ninh ). Trẻ em thành phố, thị xã, các em thường vẽ về phố phường, những dãy nhà cao tầng, đường phố tấp lập xe cộ qua lại với rất nhiều người, các em vẽ về nhà máy, có những cô chú công nhân lao động. Đấy là những hình ảnh thân quen gần gũi của trẻ em thị xã. Còn với trẻ em vùng biển thì lại vẽ nhiều biển, vẽ những ngư dân với nước da đen sạm, chắc khoẻ. Tình cảm của quê hương, của những người thân, được các em tiếp nhận và tạo được xúc cảm trong bản thân các em và đã được các em thể hiện trong tranh vẽ của mình. Các em muốn biểu đạt, muốn nói về những xúc cảm đó bằng hình vẽ, bằng màu với mọi người. Những tranh vẽ bằng xúc cảm thực sự là những bức tranh đẹp, bởi trong những loại tranh đó người xem thấy được cái không khí, tình cảm thực sự của người vẽ. Hồ Chủ Tịch có nói: "Bác nghĩ rằng nghệ thuật phải gắn với cuộc sống..." Trong thực tế không phải tất cả học sinh THCS vẽ tranh theo đề tài bằng tình cảm thật của mình. Còn có em chưa hiểu đúng về vẽ tranh, các em thường vẽ người phải giống người thật, cảnh phải như cảnh thật, có em còn bắt chước người lớn, vẽ theo như tranh người lớn, có em lại tô lại ảnh và tranh truyện. Đây là một nhận thức sai của các em Giáo viên cần phải phân tích cho các em rõ hơn. Những tranh đó, người xem không thấy được không khí thật của nội dung, mà chỉ thấy gò cứng, trong tranh không thất được sự sáng tạo. Tô lại tranh truyện hoặc tranh của người khác sẽ không tạo ra sự hứng thú, say mê tìm tòi và thể hiện cái mới. Hình ảnh trong tranh bị cứng nhắc, vì các em cố gò cho giống hình thực, cảnh thực, em đâu biết rằng: Có những cái vô duyên Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 8
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh trong hiện thực lại có duyên trong nghệ thuật, và có cái có duyên trong hiện thực lại vô duyên trong nghệ thuật. Hội hoạ lấy từ cuộc đời và trả về cuộc đời ở dạng tinh khiết hơn. Màu sắc ở loại tranh này thường là gọn gàng khô cứng ít tạo được cảm xúc đối với người xem, màu bị lệ thuộc vào thiên nhiên, hoặc lệ thuộc vào người khác. Các em tô màu cây thường là xanh, tóc đen, mây trắng, nắng hồng... Tranh vẽ bắt chiếc người lớn, tô lại trong tranh truyện là loại tranh chưa đẹp, vì trong tranh không phải là những người luôn gần gũi với các em, không có tình cảm thật sự của các em, mà chỉ là những hình ảnh mượn, những con người xa lạ mà các em thoáng nhìn tưởng là đẹp, là tốt. Do hình ảnh mượn nên màu sắc cũng không thể tạo được và cũng phải lệ thuộc. Như vậy những bức tranh đó không phải không được đánh giá cao, bởi không có sự sáng tạo. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã định nghĩa: "Nghệ thuật là hiểu biết, khám phá, sáng tạo." Sự sáng tạo trong nghệ thuật sẽ nảy sinh những cái mới, cái đẹp, cái rung động lòng người. d. Sự tác động của giáo viên dạy Mỹ thuật đối với học sinh. Các Mác nói "Nếu anh muốn thưởng thức nghệ thuật thì anh phải là người được giáo dục về nghệ thuật". Mác thường nói: "Một bản nhạc hay cũng không có ý nghĩa gì với một đôi tai không xành âm nhạc". Với mỗi học sinh, đặc biệt là học sinh THCS muốn cảm nhận được cái đẹp, biến cái đẹp thành cái của mình thì việc đầu tiên phải học về cái đẹp. Cái đẹp ở đây là cái đẹp trong cuộc sống được chắt lọc để đưa vào tranh. Điều đó rất cần có sự hỗ trợ của người lớn, nhà trường, đặc biệt là giáo viên giảng dạy trực tiếp môn mỹ thuật. Bác Hồ dặn: "Mỗi con người đều có cái thiện và cái ác ở trong lòng. Ta phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi." Như ở phần trên đã nói, thực ttế học sinh THCS vẽ tranh đề tài theo hai hướng: Tranh vẽ Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 9
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh theo cảm xúc và tranh vẽ bắt chước người khác. Trước thực trạng đó, giáo viên phải nắm được những yêu cầu đối với một bài vẽ tranh đề tài. Ví dụ: Với một đề tài: "Ngày Tết và mùa xuân" (Lớp 6) Yêu cầu đối với đề tài này, học sinh chỉ cần làm toát lên được cái không khí của ngày Tết và Mùa Xuân chứ không nên đòi hỏi cao quá như: Động tác rõ ràng công việc cụ thể. Yêu cầu cao không phù hợp với lứa tuổi, sẽ ảnh hưởng tới sự hứng thú của học sinh. Đối với một giờ học vẽ mà không gây được hứng thú cho học sinh thì không có kết quả cao, và cũng không còn nghĩa của giờ học vẽ nữa. Tôi đã có dịp đi dự giờ vẽ theo đề tài: "Vệ sinh môi trường" (lớp 7) của một giáo viên trường bạn. Khi hứơng dẫn học sinh cách vẽ, giáo viên vẽ mâu lên bảng từng bước đến hoàn thành bức tranh. Khi học sinh thực hành giáo viên không xoá bảng, bức tranh của cô vẽ trên bảng vẫn còn đó, các em cú thế chép theo, thế là lớp học có 48 em thì có 48 bài vẽ tương đối giống nhau. Cuối buổi giáo viên chấm bài, cứ ai vẽ giống cô nhất, sẽ điểm cao nhất. Tiết dạy vẽ tranh như vậy chưa đạt được yêu cầu, vì cô giáo đã biến tiết dạy thành tiết học công thức, cứng nhắc, quá nặng nề căng thẳng. Với mỗi người giáo viên giảng dạy mỹ thuật: Là thông qua bài dạy kích thích, gợi mở tạo điều kiện để học sinh được tiếp xúc nhiều với nghệ thuật và phát huy tính tích cực, độc lập sáng tạo trong các bài tập thực hành và trong cách suy nghĩ, cách cảm thụ trước cái đẹp. Có như vậy thì kết quả dạy và học sẽ cao hơn và có nghĩa hơn. Dạy vẽ trong trường THCS nếu có kết quả tốt sẽ có ảnh hưởng rất lớn với môn học khác, mỹ thuật cùng với những môn học khác phát triển và hoàn thiện nhân cách của trẻ, nếu giáo viên không định hướng được cho học sinh, không nhận thấy cái đẹp trong tranh thiếu nhi thì sẽ làm thui trột sự phát triển thẩm mỹ của trẻ. Người giáo viên dạy môn Mỹ thuật phải cần có quan niệm đúng với môn của mình, có như vậy mới phát huy được tính tích cực của học sinh. Giáo viên cần tìm tòi, sáng tạo những phương pháp tốt nhất để dạy cho học sinh Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 10
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh phát huy tính tưởng tượng thị giác và khả năng tổ hợp. Giáo viên cần tạo điều kiện để học sinh phát triển cảm giác về màu sắc, học cách chọn và dùng màu, bố trí hợp lý sự sáng tối, từng bước dạy cho các em tạo dựng ý đồ nghệ thuật tìm con đường và phương tiện tốt nhất để thể hiện ý đồ đó. e. Phương pháp hướng dẫn học sinh THCS vẽ tranh đề tài + Tranh thị phạm Chuẩn bị tốt cho giờ dạy cụ thể: Nắm vững yêu cầu của bài, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học. Đồ dùng dạy học cho giờ vẽ cho đề tài thường là những bài vẽ của học sinh cũ, đồ dùng phải gần gũi, gắn bó với các em. Gọi là tranh thị phạm. Ví dụ: Đối tượng học sinh là trẻ em nông thôn thì hình ảnh giáo viên đưa ra nên dùng: Cảnh làng quê có những cây tre, đống rơm, đàn gà...và những người nông dân lao động.và ngược lại với trẻ em thị trấn, thành phố thì hình ảnh GV đưa ra nên dùng là: Cảnh đường phố có nhiều nhà cao tàng, có xe cộ đi lại tấp lập, có nhà máy,xí nghiệp … Tranh thị phạm trong giờ dạy mỹ thuật có vai trò rất quan trọng đến chất lượng bài vẽ. Sử dụng tranh thị phạm có hiệu quả: Giới thiệu đúng lúc, đúng chỗ Phân tích rõ trọng tâm Cất đồ dùng dạy học, để học sinh nhớ lại, suy nghĩ và tưởng tượng + Các giai đoạn tiến hành Vẽ tranh theo đề tài thường gồm hai phần lớn. Phần một: Giới thiệu nội dung bao gồm: Cung cấp kiến th ức và vạch ra cách vẽ, hướng dẫn từ đơn giản đến phức tạp, từ khái quát đến chi tiết. Giai đoạn này không kéo dài quá mười phút( tổng số 45 phút). Tâm lý học sinh không thích nghe nhiều, mà thích vẽ ngay, các em thích thể hiện ngay trí tưởng tượng của mình, không cần biết có đẹp hay không. Ơ lứa tuổ học Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 11
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh sinh THCS các em vẽ có sự so sánh, hình vẽ gần với thực tế nên ở giai đoạn này các em cảm thấy khó vẽ. Do vậy giáo viên cần phải giảng giải phân tích cho học sinh hiểu. Giáo viên cần có phương pháp thích hợp để lôi cuốn sự chú ý của học sinh vào nghe giảng. Phần hai: Học sinh làm bài tập. Phần này có ý nghĩa quyết định đến kết quả bài dạy, nó được thể hiện một cách sinh động, rõ ràng ngay trên bài vẽ của học sinh: Đẹp hay chưa đẹp Khi giáo viên ra đề tài, để các em tự xác định nội dung vẽ, không nên áp đặt, mà phải hướng học sinh tìm nội dung gần gũi gắn bó đối với các em. Ví dụ: Đề tài “Phong cảnh mùa hè” nghe tưởng là dễ nhưng học sinh rất khó sác định được nội dung để vẽ, vì vậy người giáo viên cần phải hương học sinh đên những gì gần gũi với các em như: Hoa gì báo hiệu mùa hè đến? ( Hoa phượng). Mầu sắc mùa hè khác với các mùa khác như thế nào?( Mầu sắc của mọi vật rõ ràng hơn,). Hoa gì chỉ nở vào mùa hè?( Hoa sen, hoa súng) … Tìm bố cục: Đối với học sinh chuyên nghiệp, bố cục là sự sắp xếp ý tưởng, ở giai đoạn này thời gian cũng rất nhiều, do vậy mỗi bài vẽ đề tài cần làm 45 cái phác thảo để so sánh và quan trọng hơn là tập tư duy hình ảnh cụ thể. Còn với học sinh THCS, cac em vẽ theo trí tưởng tượng của mình, không so sánh với hình ảnh thực, với lại thời gian chỉ có 45 phút cho cả tiết học( từ lúc nghe giảng đến hoàn thành tiết học). Do vậy việc tìm bố cục phải rất nhanh và hình ảnh phải gắn bó với các em. Tìm mầu: Hoàn toàn do các em, nhưng giáo viên phải nói được cảm xúc trong mầu sắc. Ví dụ: Vui thườg dùng mầu ấm nong, êm ả thường dùng mầu lạnh…không nên quá lệ thuộc vào thiên nhiên. Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 12
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Thể hiện: Tạo cho các em có ý thức toàn diện, đồng bộ, tỷ lệ khung trong tờ giấy. Vì cái đẹp phải có nền, hình, mảng. Cái đẹp ở đây là cái đẹp trong chỉnh thể. Ở phần hai: Sự quan tâm, nhắc nhở, gợi ý, động viên, khuyến khích hay bổ sung kiến thức uốn nắn những sai lệch của giáo viên đối với học sinh, có tác động không nhỏ đến kết quả bài vẽ của học sinh. Nừu ở phần một thời gian có hạn, giáo viên chỉ cung cấp những kiến thức cơ bản, vạch ra cách giải quyết chung chung cho tất cả học sinh, thì phần hai là phần thể hiện biến hoá, sáng tạo của học sinh. Bài vẽ phong phú là ở phần này. Giáo viên sẽ phải làm việc với từng em trên từng bài vẽ, mỗi học sinh có cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm tưởng khác nhau về bài học. Chỉ ra cho học sinh những cái được cái chưa được ngay trên bài vẽ chứ không được vẽ hộ cho học sinh hoặc vẽ mẫu để học sinh chép lại. Có như vậy mới thực là dạy của giáo viên và học sinh lúc ấy mới thực là học. Phần này kéo dài 25 phút, Không nên phó thác cho học sinh tự “ xoay sở” một mình. Đây cũng là đặc điểm của dạy mĩ thuật. Ở phần này ngoài làm việc với các học sinh, Giáo viên có thể nói chuyện xung quanh nội dung bài vẽ vẫn không ảnh hưởng đến chất lượng. Ví dụ: 1. Cô giáo có thể kể chuyện về quê hương để khắc sâu tình cảm của các em đối với quê hương. 2. Chiếc lá có mầu sắc khác nhau, lá non thì màu xanh non, lá già thì mầu xanh đậm, vào cuối mùa thu lá chuyển hẳn sang mầu vàng, mầu đỏ rồi lá rụng, có chiếc lá thì bản chất của nó da có màu đỏ, màu tía ( lá cây Tía Tô) … +. Các phương pháp giảng dạy: Đối với tranh vẽ theo đề tài ở trường THCS nên dùng các phương pháp sau: a. Phương pháp thuyết trình: Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 13
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Nên đặt ra câu hỏi trước cho cả lớp suy nghĩ để tìm ra cách trả lời (hoặc không) rồi sau đó giáo viên bổ sung tóm tắt, nhấn mạnh để làm rõ nội dung. b. Phương pháp gợi mở: Thường nâng cao năng lực tư duy, khả năng sáng tạo của học sinh. Những câu hỏi có tính nghi vấn: Còn có thể vẽ gì nữa? Hình vẽ này đã đẹp chưa? Màu nào dùng vào đây sẽ đẹp hơn...Kích thích độc lập suy nghĩ, lòng tự tin vào khả năng của mỗi học sinh. Các em sẽ tự tìm ra cách vẽ, cách sửa chữa theo ý mình, như vậy bài vẽ mới thật sự là bài vẽ của học sinh. Giáo viên chỉ là người chỉ đường dẫn lối, học sinh phải độc lập sáng tạo dưới sự chỉ dẫn của giáo viên. Cuối cùng bài vẽ đẹp hay không một phần rất lớn phụ thuộc vào việc học sinh có thích vẽ hay không. Do vậy giáo viên cần suy nghĩ dạy sao cho vui, ngay từ phút đầu của giờ học dù là đề tài đơn giản hay phức tạp, gần gũi hay xa lạ cũng phải tạo cho học sinh không khí hào hứng, chờ đón (mong muốn được vẽ, mong muốn vẽ đẹp, có tranh đẹp). Giáo viên có thể đặt câu hỏi bằng câu chuyện nhỏ. Gây cho học sinh sự ngạc nhiên, suy nghĩ chủ động hướng tới bài học, và cũng là cách vào bài có hiệu quả cao hơn cả. Mỗi môn học có đặc trưng riêng, có cách dạy riêng. Mỹ thuật là môn nghệ thuật, nghệ thuật tạo ra cái đẹp. Cái đẹp có cái chung, có cái riêng. Cái đẹp là cái mới, là cái đẹp nhiều hình vẽ. Bài vẽ của học sinh phải khác nhau về nội dung, về bố cục (sắp xếp) về hình vẽ, về màu sắc. Vì học sinh tiếp thu kiến thức chung, nhưng thể hiện theo cách nhìn, cách nghĩ và quan trọng hơn cả là cách cảm thụ riêng của mình. Làm cho học sinh thích vẽ, đó là bí quyết của phương pháp dạy vẽ tranh theo đề tài ở bậc THCS. c. Phương pháp thực hành luyện tập. Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 14
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Phương pháp này cũng là một phương pháp rất quan trọng trong dạy mỹ thuật. Bởi vì nếu chỉ có lý thuyết mà không có thực hành thì không đạt kết quả tốt. N.P.Xa Cu Li Na nhà tâm lý học Nga cho rằng: Hoạt động tạo hình chỉ có tính chất sáng tạo khi sự cảm thụ thẩm mỹ được phát triển và trẻ đã nắm được những kĩ năng, kĩ xảo cần thiết để thể hiện bài vẽ. Khi học sinh thực hành vẽ giáo viên phải thường xuyên đền với từng học sinh để hướng dẫn học sinh cáh bbố cục hình vẽ trên giấy, cách sử dụng mầu và cách sử dụng các hình tượng với các đặc điểm nổi bật của chúnh. d. Phương pháp dạy học nhằ phát huy tính tích cực hoạt động của học sinh. Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh đang được thực hiện ở tất cả các môn học. Đối với việc giảng dạy mỹ thuật cần vận dụng phương pháp này một cách hợp lý để phát huy được tính tích cực của học sinh.Giáo viên là người tổ chức hoạt động và hướng dẫn học sinh hoạt động, có thể tổ chức giờ học bằng cắc hình thức tổ chức sau: +. Tổ chức trò chơi: Vào đầu giờ học, để tạo hứng thú và kích thích học sinh tích cực hoạt động, giáo viên có thể tổ chức các trò chơi giúp các em có tinh thần sảng khoái trước khi bước vào bài học mới. Ví dụ: Trong bài vẽ tranh: Cảnh đẹp đất nước (lớp 7), giáo viên cho học sinh chơi trò chơi : Kể tên những cảnh đẹp mà em biết trên đất nước ta. Hát một câu hát giới thiệu về cảnh đẹp đó. Về đề tài học tập, vui chơi hay đề tài bộ đội … cũng có thể sử dụng trò chơi như trên. Kể tên đồ dùng học tập, kể tên các trò chơi… Trò chơi kết thúc trong giờ học cũng tạo cho cac em gứng thú khi xem lại bài vẽ của mình và của bạn. Các em sẽ sung sướng, tự hào khi bức trnh của mình được bạn ưa thích và tự giới thiệu cho tất cả mọi người cùng nghe Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 15
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh thông qua việc chnj tranh dần dần hình thành ở các em khả năng cảm thụ thẩm mỹ. +. Tổ chức thảo luận nhóm: Có thể tổ chức cho các em ngồi theo nhóm, giáo vên phát cho mỗi nhóm một câu hỏi để thảo luận, hay tất cả các nhom cùng thảo luận một câu hỏi. Ví dụ: Vẽ tranh đề tài bộ đội : Giáo viên phát mỗi nhóm tìm hiểu một câu hỏi: Nhóm 1: Em hãy kể tên các binh chủng bộ đội? Nhóm 2: Em hãy cho biết bộ đội hải quân làm công việc gì? Nhóm 3: Em hãy cho biết bộ đội không quân làm công việc gì? Mỗi nhóm thảo luận trong vòng 4 phút sau đps nhóm trương sẽ phát biểu ý kiến của nhóm mình, các nhom khác bổ sung ý kiến. Sau khi các nhom trình bày, giáo viên có thể cho học inh xem tranh ảnh hoặc cho học sinh xem một đoạn phim giới thiệu về các binh chủng bộ đội mà học sinh vừa thảo luận để nhăm chính xác hoá các biể tượng vè chú bộ đội. II.2.2/ BÀI DẠY MINH HOẠ. VD 1: Vẽ tranh : Đề tài cảnh đẹp quê hương (Mĩ thuật 6) a. Mục tiêu bài học Phát huy trí tưởng tượng, bồi dưỡng tình yêu với phong cảnh quê hương, đất nước. Vẽ được bức tranh phong cảnh theo ý niệm có bố cục, hình mảng, đường nét và màu sắc phù hợ với lứa tuổi. b. Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Một số tranh ảnh đẹp về phong cảnh nông thôn, đường phố, đình chùa (để so sánh) Một số tranh vẽ theo đề tài cảnh đẹp của thiếu nhi. c. Tiến trình giờ dạy. c.1. Giới thiệu: Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 16
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Nơi nào cũng có phong cảnh, phong cảnh ở mỗi nơi, mỗi vùng có những đặc điểm khác nhau. (Giáo viên cho học sinh xem một số tranh phong cảnh nói lên điều đó). Cảnh đẹp có thể chỉ là một ngôi đình, chùa cổ kính. Cây đa bến nước sân đình, cổng làng hoặc chỉ là một đống rơm với những cây chuối, cây khoai nước, đường phố... Cảnh nào cũng đẹp nếu như em yêu thích và gắn bó với nó. Hãy vẽ những cảnh gần gũi với các em. c.2. Hướng dẫn học sinh tìm và chọn nội dung đề tài Để học sinh tập trung vào cảnh đẹp do mình tưởng tượng ra, giáo viên đặt câu hỏi: Chỗ em ở có cảnh gì? Hàng ngày đi học em thấy phong cảnh thế nào? Em hãy kể lại những cảnh đó. Từ lời kể của học sinh, giáo viên bổ sung thêm chi tiết phù hợp, nhưng cố gắng không trùng lặp. Với học sinh ở nông thôn, các câu hỏi và gợi ý thiên về đường làng, ngõ xóm với cây đa, giếng nước, cổng làng, bụi chuối, bụi tre. Với vùng biển là thuyền bè, rặng phi lao, bãi cát vàng. Với những thành phố là nhà cửa, phố xá, ôtô, xe máy...cố găng liên hệ tới các di tích lịch sử, văn hoá của điạ phương. Giáo viên hỏi câu hỏi có tính gợi mở như: Mái đình khác mái nhà như thế nào? Màu sắc của mái ngói, tường vôi, đống rơm, cây chuối...thế nào? Phần hướng dẫn giáo viên chính là người dẫn chuyện và gợi ý, học sinh chính là người kể chuyện bằng hình vẽ. c.3. Hướng dẫn học sinh cách vẽ: Hướng dẫn học sinh sắp xếp hình ảnh vừa với khổ giấy: Hình không to quá, không nhỏ quá. Sắp xếp những mảng lớn trước sau đó mới cụ thể Giáo viên đến với từng em để hướng dẫn học sinh vẽ đẹp hơn Không bắt học sinh phải theo ý cô, không vẽ hộ học sinh. Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 17
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Nhắc nhở học sinh: Vẽ cảnh mà em thích nhất, quen thuộc hoặc nhìn thấy nhiều lần Giáo viên có thể đọc bài thơ "Quê hương" (Tế Hanh) Để gợi được tình cảm yêu dấu và nảy sinh được nhiều hình ảnh đẹp về quê hương. Học sinh vẽ hình song rồi tô màu, để học sinh tô màu, giáo viên hướng cho học sinh biết được màu trong bài đẹp ở chỗ nào, và chưa đẹp ở chỗ nào. Độ dày mỏng của màu quyết định sự trong trẻo. Bài vẽ đẹp là bài vẽ của các em có gắn bó với thiên nhiên và đã được tô màu xong. c.4. Hướng dẫn học sinh làm bài tập Giáo viên theo dõi giúp các em tìm và sắp xếp hình. Gợi ý các em nhớ lại cảnh đẹp của thiên nhiên, mầu sắc (ở những nơi đã đên và đang sống). Trong lúc các em vẽ bài, giáo viên quan sát nếu học sinh nào trở lại tranh, ảnh giáo viên phải nhắc nhở uốn nắn lại hình ảnh quen thuộc và đẹp để vẽ Một số hình tượng: Cây, hoa, nhà, người. Giáo viên vẽ trên bảng (sau đó xoá đi). VD 2: Vẽ tranh đề tài: "Hoạt động trong những ngày nghỉ hè" (MT 7). I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức: Học sinh hướng đến những hoạt động bổ ích và có ý nghĩa trong những ngày nghỉ hè 2. Kỹ năng: Vẽ được tranh về các hoạt động hè theo cảm xúc của mình. 3. Thái độ: Có tinh thần trách nhiệm khi tham gia các hoạt động tập thể II. Đồ dùng dạy học 1.GV: Sưu tầm tranh, ảnh của hoạ sĩ, học sinh năm trước về đề tài này, băng hình quay một số hoạt động tập thể của học sinh, sinh viên trong kỳ nghỉ hè 2. HS: Mang đủ đồ dùng học tập, sưu tầm tranh ảnh liên quan đến bài học Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 18
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh III. Phương pháp Thuyết trình, vấn đáp, minh hoạ IV. Tiến trình giờ dạy 1. Giới thiệu: Vào những kỳ nghỉ hè, các em thường được bố mẹ cho đi tắm biển, về quê thăm gia đình, đi công viên...hoặc được nhà trường tổ chức cho tham gia các hoạt động như: cắm trại, trồng cây... Em hãy vẽ tranh về những hoạt động đó 2. Tìm và chọn nội dung Để học sinh vẽ trong hưng phấn và vẽ đẹp, giáo viên cho học sinh xem băng hình chiếu một số hoạt động của học sinh trong những ngày nghỉ hè. ? Em hãy kể cho cô và các bạn nghe vào các kỳ nghỉ hè em thường làm gì? + Em đi về quê thăm gia đình + Em tham gia cắm trại cùng các bạn thiếu nhi trong khu + Em đi thả diều... GV cho HS xem một số tranh vẽ về các đề tài trên hướng các em suy nghĩ, quan sát, nhận xét... ? Em đã được đi tắm biển chưa? Biển có những gì? + Biển có nhiều tầu du lịch, có thuyền buồm, có các đảo, có các ngọn núi, có chim hải âu bay lượn ? Ngoài vẽ những cảnh đó em còn phải vẽ gì nữa? + Em vẽ người: Em và bố mẹ đang tắm biển, xung quanh có nhiều người khách du lịch cũng đang tắm biển + Em cùng các bạn, các thầy cô đi thăm các đảo các hang động... ? Mọi người tìm hiểu các hang động, các đảo như thế nào? Chúng ta đi them nhóm và đi đến đâu lại tập trung lại nghe cô hướng dẫn viên du lịch giới thiệu cho nghe 3. Hướng dẫn cách vẽ Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 19
Đổi mới phương pháp dạy học trong phân môn vẽ tranh Sau khi đã hướng dẫn HS quan sát nhận xét đề tài và nêu nội dung xong, GV đặt câu hỏi: ? Em hãy nêu lại các bước vẽ tranh đề tài đã học + Tìm nội dung + Tìm bố cục + Vẽ hình ảnh chính, phụ + Vẽ mầu theo ý thích GV gợi ý hướng dẫn HS từng bước cụ thể bàng hình minh hoạ GV có thể đặt câu hỏi: Em ăn lo quá hoặc đói quá có được không? (Không). Vẽ cũng vậy, hình to quá hoặc nhỏ quá trong tờ giấy đều không được, phải vừa phải. Có nhiều cách vẽ: Vẽ người (em, bố mẹ, anh chị, các bạn...) trước, sau đó vẽ thêm cảnh vật (cây cối, đường đi, biển, sông núi, thuyền buồm...) hay vẽ cảnh vật trước sau đó vẽ hoạt động của con người. + Hình ảnh chính phải rõ, nổi, tập trung, không nên gỉai đều + Hình ảnh có chính, có phụ + Vẽ xong hình rồi vẽ mầu (hạn chế tính nóng vội trong các em). Màu sắc tươi vui, biểu hiện được không khí hoạt động của những ngày nghỉ hè...Để các em tự vẽ màu nhưng phải hướng các em vẽ màu có sự chạy màu không để dồn cục. Nét bút tự nhiên không quá tẩy bẩn. Mảng mầu phải đủ no. 4. Hướng dẫn HS vẽ bài Giáo viên nhắc nhở học sinh phải tự vẽ, tự suy nghĩ, tự tưởng tượng ra một hoạt động nào đó trong đó có em tham gia. Giáo viên chú ý đến cách tìm hình, vẽ hình tượng và cách sắp xếp các hình tượng, đồng thời giúp học sinh cách tô màu: Có đậm, có nhạt. Với một số học sinh chưa được đi chơi bao giờ thì GV phải cho HS xem nhiều tranh ảnh có các hoạt động tập thể, kể chuyện về các hoạt động tập thể hay cá nhân để kích thích trí tưởng tượng và tư duy sáng tạo của học sinh. Ngô Thị Thu Huyền THCS Mạo Khê II 20

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.