Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của sáng kiến "Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS" nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Giáo dục công dân, tạo sự hấp dẫn, hứng thú cho học sinh trong quá trình học tập và làm cho môn Giáo dục công dân thật sự xứng đáng với vị trí, vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của bộ môn trong nhà trường THCS.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS

PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ. 1. Tên đề tài. Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS. 2. Lý do chọn đề tài. Trong những năm gần đây tình trạng đạo đức nói chung và bạo lực học đường nói riêng của học sinh ngày càng trở nên nghiêm trọng, tính chất phức tạp, nguy hiểm ngày càng cao, nguyên nhân là do thiếu sự quan tâm giáo dục, thiếu sân chơi lành mạnh, bổ ích, tầm thường hóa bộ môn Giáo dục công dân - Cái nền tảng để hình thành nhân cách con người lại bị bỏ quên. Phụ huynh luôn nhắc con em mình tập trung vào môn chính, còn xem thường bộ môn Giáo dục công dân là môn phụ. Nhưng trong thực tế, việc dạy học m«n Giáo dục công dân không chỉ trang bị cho học sinh một lượng kiến thức tối đa làm nền tảng vững chắc cho cuộc sống sau này mà còn rèn luyện cho các em những kỹ năng xử lý các vấn đề nảy sinh trong cuộc sống xã hội ®Ó c¸c em tù ®iÒu chØnh hµnh vi vµ h×nh thµnh nh©n c¸ch. Giáo dục công dân lµ bé m«n võa mang tÝnh trõu tîng cao, võa rÊt cô thÓ v× kiÕn thøc c¬ b¶n bé m«n ®ßi hái tÝnh khoa häc, chÝnh x¸c cao, nhng l¹i g¾n liÒn víi c¸c mèi quan hÖ øng xö cña mỗi ngêi trong cuéc sèng hiÖn t¹i. với lượng thông tin và tri thức ngày càng tăng và thay đổi nhanh chóng nh vËy thì việc dạy học nếu chỉ với mục đích trang bị kiến thức cho học sinh là chưa đủ mà cần dạy cho các em cách học, cách tiếp cận, vận dụng tri thức vào trong cuộc sống và sáng tạo tri thức mới. Do đó, nội dung giảng dạy ngày nay cần chú trọng kiến thức cơ bản vÒ ®¹o ®øc vµ ph¸p luËt, gi¸o viªn ph¶i g¾n liÒn bµi häc víi thùc tÕ. Trong nhµ trêng bộ môn Giáo dục công dân cã mét vÞ trÝ, ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ, là môn học có tính giáo dục cao và yêu cầu học sinh phải biết thực hiện các chuẩn mực đạo đức và Pháp luật đã học vào trong cuộc sống. Trên cơ sở đó góp phần hình thành những phẩm chất nhân cách của con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với xu thế phát triển của thời đại. Hơn nữa, môn Giáo dục công dân có vai trò giáo dục giới tính, kế hoạch hóa gia đình, bảo vệ môi trường, giáo dục về an toàn giao thông không vi phạm pháp luật. Vì điều kiện đó bản thân mỗi giáo viên đang trực tiếp giảng dạy môn Giáo dục công dân cần thấy rõ yêu cầu trách nhiệm của mình trong công tác 1/22
giảng dạy bộ môn mà mình đảm nhiệm. Môn Giáo dục công dân trong những năm gần đây đã được ngành giáo dục quan tâm, có những chỉ đạo tới các cấp giáo dục thể hiện qua việc đưa môn Giáo dục công dân vào một trong những tiêu chí để đánh giá kết quả rèn luyện ý thức đạo đức của học sinh. Từ thực tế đó, giáo viên trực tiếp giảng dạy cần nắm rõ trách nhiệm của mình để đánh giá chất lượng giáo dục bộ môn và có biện pháp kịp thời để uốn nắn phẩm chất, nhân cách và nhận xét đánh giá chính xác đến từng học sinh. Chương trình môn giáo dục công dân theo hướng đổi mới có nhiều nội dung phù hợp với các phương pháp mới như phương pháp tổ chức trò chơi, phương pháp kích thích tư duy, phương pháp đóng vai, phương pháp giải quyết vấn đề và phương pháp thảo luận nhóm .... Trong quá trình giảng dạy, việc giáo dục đạo đức và pháp luật cho học sinh để các em trở thành những công dân tốt, những người có ích cho xã hội, là một việc làm hết sức quan trọng. Bởi vì trong thực tế không ít người trình độ hiểu biết xã hội và pháp luật còn hạn chế, nên thường hay vi phạm đạo đức và pháp luật, đó là điều hết sức nguy hiểm. Bởi lẽ đó mà việc học môn Giáo dục công dân trong nhà trường là rất cần thiết, làm thế nào để học sinh có nhận thức tốt về đạo đức, về kiến thức pháp luật nhằm giúp các em có thể tự tin bước ra ngoài xã hội, giúp các em nhận thức đúng đắn về xã hội, nắm vững pháp luật của nhà nước. Các em bước ra ngoài xã hội phải là những công dân chân chính. Khi dạy học trực tuyến, có rất nhiều phương pháp dạy học như phương pháp kích thích tư duy, phương pháp tổ chức trò chơi, phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp dạy học đề án....Nhưng với phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom, khi dạy giáo viên phải biết kết hợp hài hòa nhằm giúp cho các em có ý thức đạo đức tốt, nghiêm chỉnh chấp hành Pháp luật, mạnh dạn đấu tranh chống các hành vi vi phạm Pháp luật và đặc biệt là tạo được hứng thú, sự chủ động, tích cực của các em trong học tập nhằm nâng cao chất lượng bộ môn, cho nên tôi đã vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom khi dạy học trực tuyến trong các tiết học. Phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, khắc phục được sự nhàm chán khi dạy học trực tuyến. Vì vậy, gây hứng thú cho người học, kích thích học sinh tư duy tích cực học tập. Kết quả cho thấy học sinh học tập tích cực, chăm chỉ, hứng thú, xử lý nhanh các tình huống và kết quả học tập cao hơn rất nhiều. Từ lý do trên tôi đã quyết định lựa chọn đề tài này để nêu lên những kinh nghiệm bản thân đóng góp một phần vào quá trình đổi mới phương pháp dạy học và sau đây là một số kinh nghiệm của tôi trong giảng dạy 2/22
bằng “Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS.” 3. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối 9 ở trường THCS. 4. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: Đề tài được áp dụng vào các giờ dạy trên lớp năm học 2021-2022 và những năm học tiếp theo. 5. Mục đích nghiên cứu: Sự phát triển của xã hội đòi hỏi giáo dục phải đổi mới để đáp ứng tốt hơn nhu cầu giáo dục toàn diện của xã hội và cá nhân, từ cách thiết kế chương trình, tìm tòi những phương pháp và cách thức giáo dục thích hợp hơn. Môn Giáo dục công dân là một bộ môn nhằm giáo dục học sinh về các chuẩn mực đạo đức phù hợp với những quy định của pháp luật, qua đó để hình thành nhân cách con người. Nhưng trong thực tế giảng dạy và kết quả kiểm tra nội dung kiến thức đầu năm tôi nhận thấy, các em học sinh chưa hứng thú với môn học này, cho đó là môn phụ không cần thiết. Vì vậy, để nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Giáo dục công dân, tạo sự hấp dẫn, hứng thú cho học sinh trong quá trình học tập và làm cho môn Giáo dục công dân thật sự xứng đáng với vị trí, vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của bộ môn trong nhà trường THCS. Từ lý do trên tôi đã mạnh dạn nghiên cứu sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến nhằm kích thích, gây hứng thú và nâng cao chất lượng học tập cho học sinh và khuyến khích các em tham gia thi học sinh giỏi cấp Huyện đạt kết quả cao trong quá trình hoc tập. PHẦN THỨ HAI: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. 1. Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện. Thực tế hiện nay cho thấy, việc giáo dục đạo đức và Pháp luật trong nhà trường là vô cùng quan trọng vì giáo dục đạo đức và Pháp luật trong nhà trường nhằm mục đích trang bị cho học sinh những kiến thức Pháp luật, ®¹o ®øc cơ bản. Từ đó góp phần điều chỉnh hành vi, cách xử xự của các em, đồng thời góp phần hình thành ở các em phong cách sống và làm việc theo Pháp luật, là một trong những biện pháp tích cực nhất trong hoạt động phòng ngừa, ngăn chặn hành vi vi phạm đạo đức, pháp luật có thể xảy ra sau này. Trong nhưng năm gần đây tình trạng đạo đức nói chung và bạo lực học đường nói riêng của học sinh ngày càng trở nên nghiêm trọng, tính chất phức tạp, nguy hiểm ngày càng cao, nguyên nhân là do thiếu sự quan tâm giáo dục, thiếu sân chơi lành mạnh, bổ ích, tầm thường hóa 3/22
bộ môn Giáo dục công dân, cái nền tảng để hình thành nhân cách con người lại bị bỏ quên. Phụ huynh còn xem thường bộ môn Giáo dục công dân là môn phụ không được chú trọng. Kiến thức học tập ngày càng nặng, học sinh chỉ biết tập trung vào học, học sinh ít có thời gian vui chơi giải trí lành mạnh. Thời gian còn lại đa phần các em lao vào các quán nét để chơi game, rồi từ đó nhân cách các em bị méo mó bởi những trò chơi bạo lực. Trong khi đó nhà trường ít có những hoạt động ngoại khóa cho học sinh, nếu có tổ chức thì phạm vi ảnh hưởng chưa cao. Trước tình hình đó việc đổi mới phương pháp dạy học vào các giờ học Giáo dục công dân là cần thiết, các em được "học mà chơi, chơi mà học" nhằm gây hứng thú cho các em khi học bộ môn này. Thế nhưng trong thực tế, là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Giáo dục công dân ở cấp THCS, với tình hình dịch bệnh Covid 19 kéo dài học sinh không được đến trường học mà phải học trực tuyến, tôi nhận thấy học sinh chưa thực sự yêu thích môn học các em chưa tích cực tương tác, bởi các em coi đó là môn phụ nên không nắm bắt được những kiến thức cơ bản phổ thông về đạo đức và pháp luật, chưa có cách ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội. Đặc biệt ở các em kỹ năng giải quyết các tình huống đạo đức, pháp luật còn hạn chế. Học sinh thường cảm thấy gặp khó khăn trong nhiều bài học vì nhiều bài học này khô khan và khó nhớ. Nếu như chỉ dùng phương pháp vấn đáp hoặc thuyết trình thì các em sẽ không hiểu được cặn kẽ vấn đề dẫn đến các em dễ rơi vào tình trạng “học vẹt”, học thuộc lý thuyết mà không hiểu nên rất nhanh quên. Còn khi giảng dạy bằng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom khi dạy học trực tuyến sẽ giúp cho học sinh dễ hiểu và dễ nhớ các vấn đề phức tạp. Thông qua thảo luận, học sinh có thể tự rút ra những kiến thức lý luận và bài học bổ ích đồng thời ghi nhớ những kiến thức này một cách dễ dàng trong thời gian dài. Vì vậy việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom để giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân khi học trực tuyến hết sức cần thiết, đặc biệt là trong giáo dục ý thức cho học sinh. Mặc dù trong giảng dạy giáo viên đã có sử dụng nhưng chưa được chú trọng. Giáo viên khi được phân công giảng dạy bộ môn giáo dục công dân, còn chưa thực sự đầu tư, nghiên cứu, tìm tòi để hiểu nội dung mục tiêu bài học và chuẩn bị phương pháp dạy học mới cho phù hợp, giáo viên chủ yếu sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống ngại phân học sinh thảo luận nhóm vì vào phòng zoom học sinh không thảo luận, mất thời gian, không truyền thụ hết kiến thức nội dung bài học. Nếu có sử dụng phương pháp này thì chỉ tổ chức cho có hình thức. Chính 4/22
điều đó dẫn đến hiệu quả giờ dạy chưa cao, chưa giáo dục được học sinh qua môn học. Trong quá trình giảng dạy, ôn luyện nhiều giáo viên chưa có phương pháp phù hợp để tạo nên hứng thú, kích thích sự say mê, tìm tòi sáng tạo của học sinh. Khả năng thực hành giải quyết các vấn đề chưa cao, thiếu cách ứng xử trong cuộc sống, kiến thức còn phải học hỏi nhiều. Phương pháp dạy học còn đơn điệu, nhiều giáo viên khả năng ra đề còn hạn chế, việc kết hợp đa dạng các phương pháp ôn tập chưa tốt, tính sáng tạo trong giảng dạy chưa cao.Việc áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại như: Tổ chức trò chơi, giải quyết vấn đề, đề án…và đặc biệt là phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom đưa vào dạy học môn Giáo dục công dân còn nhiều hạn chế, mang tính đối phó và nếu có áp dụng thì vẫn chưa đem lại hiệu quả cao trong dạy học môn Giáo dục công dân, chưa phát huy hết ưu điểm của phương pháp này. Đây là phương pháp dạy học mới nên giáo viên và học sinh không tránh khỏi lúng túng trong một số kĩ năng, nội dung kiến thức... Nội dung môn Giáo dục công dân thì khô khan, khó hiểu khi dạy phần kiến thức pháp luật cho nên học sinh không thích học. Trong khi dó, năng lực học sinh không đồng đều vì vậy đôi khi việc thảo luận nhóm là sự máy móc không hiệu quả. Môn học này đòi hỏi giáo viên phải có nhiều kĩ năng khác ngoài kĩ năng sư phạm. Trong nhiều năm giảng dạy và qua dự giờ học hỏi trau dồi với các đồng nghiệp tôi nhận thấy, khi sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng đổi mới, trong đó có phương pháp thảo luận nhóm vào giảng dạy môn Giáo dục công dân, khi mà có sự tích hợp nhiều vấn đề, nhất là giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thì nhiều giáo viên còn lúng túng, chưa biết sử dụng phương pháp này như thế nào cho có hiệu quả, đạt được mục tiêu của bài học Giáo dục công dân. Và cũng nhiều giáo viên rất ngại khi sử dụng phương pháp này vì họ sợ mất thời gian, cháy giáo án, không đạt được mục tiêu của bài học. Kết quả học tập của học sinh còn thấp. Đặc biệt là ở các kỳ thi học sinh giỏi cấp trường, cấp huyện và cấp thành phố hằng năm. Trước tình hình đó, là một giáo viên giảng dạy đã nhiều năm trong nghề, trực tiếp giảng dạy môn Giáo dục công dân đã khá lâu và tham gia bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi cấp huyện nhiều năm liên tiếp đạt kết quả cao, trong hiện tại đã từng tham dự một số chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học môn Giáo dục công dân do các cấp ngành tổ chức. Tôi luôn ý thức được rằng phải luôn đổi mới phương pháp dạy học thì mới đem lại hiệu quả cao. Tôi luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để đổi mới phương pháp đạt hiệu quả cao nhất trong giảng dạy và học tập. Làm sao không những các em nắm được bài mà còn nhớ được bài, khắc sâu những điều đã 5/22
học và biết vận dụng bài học vào thực tế cuộc sống. Các em yêu thích môn học, say mê môn học. Vì thế, tôi mạnh dạn nêu ra một số kinh nghiệm bản thân trong dạy học bằng sử dụng phương pháp thảo luân nhóm khi dạy trực tuyến trong giờ học môn Giáo dục công dân, nhằm gây hứng thú và nâng cao chất lượng bộ môn cho học sinh. Để góp phần nhỏ của mình vào thực hiện đổi mới phương pháp dạy và học nhằm nâng cao giáo dục toàn diện học sinh. Các em không những có kiến thức nhất định, có những hành vi đạo đức tốt mà còn biết ứng xử khi giao tiếp với mọi người xung quanh, biết tuân theo pháp luật để trở thành một người công dân tốt, công dân có ích đáp ứng yêu cầu xã hội hiện nay. Tạo sự ham thích tìm hiểu kiến thức bộ môn, gây hứng thú trong việc tìm tòi, giải quyết, xử lý các tình huống. Các em học tập tích cực, khả năng nắm bắt kiến thức khá tốt, biết so sánh đánh giá và nhận biết các hành vi trong thực tế cuộc sống hiện tại. 2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện. Đầu năm khi được nhà trường phân công trực tiếp giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân lớp 9, tôi nhận thấy hầu hết học sinh không hứng thú học bộ môn này. Vì các em cho đó là môn phụ, khô khan nên không cần thiết. Các em không nhận thức được đây là môn học quan trọng nhằm giáo dục học sinh về các chuẩn mực đạo đức, phù hợp với quy định của pháp luật. Qua đó để hình thành nhân cách con người. Qua tìm hiểu và khảo sát thực tế thống kê khi chưa áp dụng phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến trong giảng dạy môn Giáo dục công dân, kết quả thu thập được với 133 học sinh khối 9 năm học 2021- 2022 cho thấy: - 67,7% học sinh không hứng thú học môn Giáo dục công dân. - 32,3% học sinh thích học môn Giáo dục công dân. Như vậy, đa số các em không say mê hứng thú khi học bộ môn này. Tôi tiếp tục cho các em làm bài khảo sát đầu năm để nắm được tình hình thực tế. Kết quả cụ thể như sau: Giỏi Khá Trung bình Yếu Lớp Sĩ số SL % SL % SL % SL % 9A 44 32 72,7 % 12 27,3 % 0 0 0 0 9B 44 22 50,0 % 17 38,6 % 5 11,4 % 0 0 6/22
9C 45 19 42,2 % 20 44,5 % 6 13,3 % 0 0 Qua số liệu điều tra và kết quả khảo sát thực tế đầu năm, chất lượng bộ môn chưa đảm bảo với yêu cầu giáo dục hiện nay. Tôi quyết tâm nghiên cứu thực hiện đề tài với mong muốn gây được hứng thú và nâng cao chất lượng bộ môn Giáo dục công dân cho học sinh cấp THCS. 3. Nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn. Môn Giáo dục công dân ở trường THCS trong những năm gần đây đã được Bộ giáo dục quan tâm hơn, có những chỉ đạo tới các cấp giáo dục thể hiện qua việc đưa môn Giáo dục công dân là một trong những tiêu chí để đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức của học sinh. Giáo viên giảng dạy bộ môn này được đi tập huấn chuyên đề, được tham gia thi giáo viên dạy giỏi, nên giáo viên đã được học hỏi nhưng chưa đủ mà giáo viên cần phải tìm tòi, sáng tạo phương pháp dạy học mới để phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo đồng thời gợi niềm say mê, hứng thú cho học sinh đối với bộ môn giáo dục nhân cách này. Từ thực tế đó, phòng giáo dục và nhà trường cũng có những chỉ đạo đúng đắn để đánh giá chất lượng giáo dục bộ môn Giáo dục công dân và có chỉ đạo kịp thời để uốn nắn phẩm chất, nhân cách của học sinh. Chương trình môn Giáo dục công dân theo hướng đổi mới có nhiều nội dung phù hợp với phương pháp thảo luận nhóm, không những thế mà còn phát huy hiệu quả cao khi giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến. Như chúng ta đã biết, dạy một giờ Giáo dục công dân có nhiều hoạt động như hoạt động thảo luận nhóm, kích thích tư duy. giải quyết vấn đề và hoạt động tổ chức trò chơi....Thi hát, hay đọc ca dao, tục ngữ... các hoạt động này được xen kẽ trong các tiết dạy với thời gian ít phút. Nên tùy từng tiết, từng bài mà giáo viên có thể chọn các hoạt động kết hợp cho phù hợp với nội dung bài học, mục đích truyền thụ những điều cần truyền thụ được khắc sâu. Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến môn Giáo dục công dân cho học sinh THCS cần định hướng vào việc phát triển tính tích cực nhận thức, kĩ năng học tập, kỹ năng sống, thái độ tự giác và chủ động, khả năng phát hiện và cùng nhau giải quyết vấn đề của học sinh. Khi dạy học bằng phương pháp thảo luận nhóm sẽ giúp cho các em có cơ hội thể hiện lập trường, ý kiến của bản thân về những vấn đề đạo đức, pháp luật trong cuộc sống. Bên cạnh đó phương pháp này còn có tác dụng kích thích học sinh suy nghĩ, phán đoán, lựa chọn những 7/22
phương án để xử lý nhờ đó mà học sinh tích cực hoạt động được học mà chơi, chơi mà học. Phương pháp dạy học thông qua hoạt động thảo luận nhóm trong phòng zoom là phương pháp giúp cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm chán. Qua đó, ý nghĩa của nội dung bài học được truyền tải đến học sinh một cách nhẹ nhàng, nhưng sâu sắc và dễ hiểu. Học sinh được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giảm bớt được sự căng thẳng, mệt mỏi trong quá trình học tập bộ môn này. Tuy nhiên, bên cạnh việc đề cao sự hợp tác, phối hợp trong học tập thì phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến lại nhấn mạnh về thực chất, học tập là một hoạt động cá nhân có tính tích cực cao, những kiến thức mà cá nhân thu nhận được thông qua quá trình cọ sát, chia sẻ, hợp tác. Nếu không có quan hệ, không có sự thúc đẩy của hoàn cảnh sống, của xã hội, của bạn học con người không có động lực để học. Còn sự cạnh tranh đấu tranh giữa những nhận thức trái ngược nhau đã tạo nên động lực thôi thúc sự tìm tòi chân lí của mỗi cá nhân, thúc đẩy cá nhân hoạt động để tự khẳng định mình. Chính vì vậy mà “Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS” là việc làm trong đổi mới phương pháp giảng dạy gây hứng thú cho học sinh để tiết học đạt kết quả cao. Sử dụng phương pháp dạy học này nhằm giúp các em không những nhớ nhanh mà còn khắc sâu được ý nghĩa trong nội dung bài học. Giúp các em có cách ứng xử, xử lý kip thời được những tình huống khi gặp trong thực tế cuộc sống. Đặc biệt khi kết hợp tốt các phương pháp dạy học hiện nay sẽ tạo bầu không khí sôi nổi, các em chơi mà học, các em sẽ nắm vững và khắc sâu bài học nhiều hơn vừa học, vừa hành, các em dễ nhớ và có ý thức thực hiện các chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Ngoài ra giúp các em được phát biểu trình bày ý kiến của mình, các em được hoạt động nhiều hơn, mạnh dạn hơn trước đông người, khắc phục tính rụt rè thiếu tự tin ở một số em. Giáo viên sẽ là người hướng dẫn kích thích học sinh chủ động, tự lực tìm hiểu các vấn đề, tìm giải pháp cần thiết để giải quyết vấn đề đó. Từ đó, việc chiếm lĩnh tri thức đối với học sinh sẽ dễ dàng hơn, các em sẽ rút ra bài học cho bản thân, định hướng được thái độ, hành vi của mình theo hướng tích cực trong cuộc sống. Để mỗi giờ dạy đạt kết quả cao, giáo viên phải vừa giảng dạy, vừa nghiên cứu tìm tòi và học hỏi đồng nghiệp, áp dụng những phương pháp mới vào giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực chủ động học tập của học sinh. Đồng thời giáo viên 8/22
phát hiện đối tượng học sinh đại trà và học sinh khá, giỏi để kịp thời bồi dưỡng học sinh giỏi cấp Huyện, cấp Thành phố hằng năm. * Đối với học sinh đại trà: Phải xác định rõ trọng tâm của các đơn vị kiến thức, chú ý các chuẩn mực đạo đức và pháp luật, điều tra sự nắm bắt nội dung kiến thức của học sinh để ra các dạng bài tập khác nhau nhằm rèn kỹ năng thực hành các dạng bài tập cho học sinh. * Đối với học sinh giỏi: Phát hiện là yếu tố quan trọng trong quá trình ôn luyện bồi dưỡng học sinh giỏi cấp huyện, cấp thành phố môn Giáo dục công dân. Tất cả các đối tượng học sinh cần phải chịu khó, yêu thích môn học. Có trí nhớ tốt, khả năng so sánh, nhận xét nhạy bén, biết xử lý các tình huống trong bài học và ngoài thực tế cuộc sống. Chữ viết cần rõ ràng, sạch đẹp, trình bày bài cẩn thận khoa học. Sau một thời gian tích cực sử dụng phương pháp thảo luận nhóm nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS, tôi thấy học sinh yêu thích môn học hơn, tiết học trở nên sinh động, hấp dẫn hơn cho nên tôi xin đưa ra đây một số kinh nghiệm để đồng nghiệp cùng tham khảo và xin lấy các bài Giáo dục công dân 9 làm ví dụ minh họa. Phương pháp và hình thức giảng dạy môn Giáo dục công dân rất đa dạng và phong phú, giáo viên phải biết kết hợp sáng tạo giữa phương pháp truyền thống và hiện đại sao cho phù hợp. Học sinh hoạt động theo cá nhân, theo nhóm, theo lớp để nắm được nội dung kiến thức. Như vậy, phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến một mặt vừa chú trọng phát huy tính tích cực cao, tính chủ thể của người học, mặt khác lại chú trọng sự phối hợp, hợp tác cao giữa các chủ thể đó trong quá trình học tập. Cần kết hợp tốt giữa năng lực cạnh tranh và năng lực hợp tác ở người học, để sử dụng có hiệu quả phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom, xây dựng vị thế của mỗi người học trong nhóm, hình thành kĩ năng làm việc nhóm cho học sinh. Phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến là phương pháp dạy học mà học sinh được phân từng nhóm nhỏ riêng biệt, chịu trách nhiệm về mục tiêu duy nhất, được thực hiện thông qua nhiệm vụ riêng của từng người. Các hoạt động cá nhân riêng biệt được tổ chức lại, liên kết với nhau nhằm thực hiện một mục tiêu chung. Phương pháp thảo luận nhóm được sử dụng nhằm giúp cho các em học sinh tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập, tạo cơ hội cho các em có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ý kiến để giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội 9/22
dung bài học, các em có cơ hội được giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cùng nhau hợp tác để giải quyết những nhiệm vụ chung. Phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến được sử dụng nhằm giúp cho học sinh tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập. Tạo cơ hội cho các em có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ý kiến để giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội dung bài học, tạo cơ hội cho các em được giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cùng nhau hợp tác giải quyết những nhiệm vụ chung. Chính vì vậy để sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến đạt hiệu quả cao, giáo viên và học sinh cần có sự chuẩn bị sau: * Giáo viên: Xác định rõ ràng, đúng mục tiêu bài học, tiết hoc để từ đó chuẩn bị tốt phương tiện dạy học, nhất là chuẩn bị tốt phương pháp dạy học phù hợp để đạt được hiệu quả cao. Từ đó sử dụng phương pháp thảo luận nhóm vào từng phần của nội dung bài học ví dụ như hình thành nội dung các chủ điểm đạo đức, biểu hiện, ý nghĩa, cách rèn luyện... cũng như khi thực hiện chủ điểm pháp luật. Hướng dẫn cho học sinh chuẩn bị trước những yêu cầu cần thiết đối với tiết học đó có liên quan đến nội dung bài học. * Học sinh: Học bài và chuẩn bị bài tốt theo yêu cầu hướng dẫn của giáo viên. Học tập và tiếp thu bài trên lớp cần chú ý, tích cực, chủ động trong hoạt động của học sinh ở tiết học. Đây là phương pháp hiện đại được sử dụng rộng rãi, nhằm giúp học sinh tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập. Học sinh có thể chia sẻ kinh nghiệm, ý kiến hay của mình để giải quyết một vấn đề, một tình huống nào đó về đạo đức hay pháp luật. Giáo viên chuẩn bị câu hỏi thảo luận nhóm. Học sinh chuẩn bị máy tính, giấy, bút ghi chép để ghi ý kiến đóng góp của các bạn trong nhóm sau đó tập hợp chia sẻ nội dung thảo luận của nhóm mình. * Cách thực hiện: - Giáo viên tạo phòng nhóm trong dạy học trực tuyến: có 3 cách tạo phòng. + Chỉ định tự động vào phòng nhóm. + Chỉ định thủ công vào phòng nhóm. + Để người tham gia tự chọn phòng nhóm. - Giáo viên tổ chức chia học sinh thành các nhóm trong phòng zoom, mỗi nhóm (từ 4 đến 8 học sinh) có đủ các thành phần giỏi, khá, trung bình, yếu. Học 10/22
sinh tự vào phòng nhóm mình. Giao nhiệm vụ để các nhóm tiến hành thảo luận, phân công vị trí làm việc của các nhóm để thảo luận những vấn đề của bài học dưới sự hướng dẫn của giáo viên. - Giáo Viên giới thiệu chủ đề thảo luận, quy định thời gian thảo luận. - Nêu các câu hỏi có liên quan đến chủ đề. - Phân công nhóm trưởng, thư ký ghi ý kiến (Luân phiên thay đổi thư ký để học sinh thể hiện kỹ năng của mình) - Giáo viên giới thiệu chủ đề cuộc thảo luận hoặc đưa ra câu hỏi thảo luận. - Khi thảo luận các thành viên của nhóm trong phòng zoom trao đổi liên tục, nhóm trưởng quán xuyến điều khiển cuộc thảo luận, động viên các bạn của nhóm đóng góp ý kiến.Thư ký có nhiệm vụ ghi ý kiến thảo luận để chia sẻ. - Quy định thời gian thảo luận: Khoảng 3-> 5 phút nếu chỉ có một câu hỏi thảo luận cho các nhóm hoặc mỗi nhóm một câu hỏi khác nhau. (Trong khi học sinh thảo luận, Giáo viên cần bao quát vào các phòng nhóm kiểm tra, kịp thời nhắc nhở, uấn nắn học sinh chưa chú tâm còn lơ là hoặc ngồi im không thảo luận…) - Khi hết thời gian thảo luận. Giáo viên kết thúc rời phòng nhóm để học sinh quay trở về phòng học. Giáo viên yêu cầu học sinh đại diện các nhóm chia sẻ kết quả thảo luận nhóm mình lên và trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình, các nhóm khác theo dõi nhận xét và bổ sung. - Nếu có ít câu hỏi thảo luận, có thể phân công 2 nhóm hoặc 3 nhóm thảo luận cùng một câu hỏi. Khi hết thời gian thảo luận, các nhóm chia sẻ kết quả của nhóm mình lên bảng. - Yêu cầu học sinh đại diện chia sẻ trình bày nội dung thảo luận của nhóm mình. (Nếu nhóm này trình bày thì nhóm còn lại nhận xét, bổ sung). Cho cả lớp nhận xét bổ sung. - Giáo viên chốt lại vấn đề qua kết quả thảo luận, phù hợp với yêu cầu câu hỏi. - Giáo viên nhận xét tinh thần thảo luận của nhóm, tuyên dương nhóm có ý đúng nhiều nhất, động viên các nhóm chưa thật tốt. * Các biện pháp thực hiện cụ thể: Chương trình môn Giáo dục công dân ở cấp trung học cơ sở được xây dựng theo nguyên tắc đồng tâm và phát triển. Vì vậy nội dung của từng khối, bài học rất phong phú, đa dạng. Nên khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến cho từng bài, tiết học giáo viên cần phải sử dụng một cách hợp lí để tránh lạm dụng sẽ gây giờ học nhàm chán, đơn điệu. Tôi mạnh dạn đưa ra các biện pháp thực hiện sau: 11/22
* Chia nhóm học sinh và hướng dẫn cách hoạt động nhóm: - Hoạt động nhóm có thể tiến hành theo các bước sau: + Giáo viên giới thiệu chủ đề hoạt động, sau đó chia nhóm và giao nhiệm vụ hoạt động cho mỗi nhóm, quy định thời gian và phân công việc làm cho các nhóm. + Các nhóm tiến hành hoạt động giải quyết nhiệm vụ được giao. + Từng nhóm chia sẻ trình bày kết quả hoạt động của các nhóm mình. Các nhóm khác quan sát, lắng nghe, chất vấn, bình luận và bổ sung ý kiến. - Việc phân nhóm có thể: + Theo sổ điểm danh, theo màu sắc, biểu tượng, theo kết quả học tập ...sao cho phù hợp. + Quy mô lớn hay nhỏ tuỳ thuộc vào nhiệm vụ. * Thiết kế câu hỏi, giao nhiệm vụ hoạt động cho các nhóm: - Các câu hỏi, nhiệm vụ hoạt động nhóm có thể giống nhau và khác nhau hoặc khác nhau giữa các nhóm. - Việc đặt ra câu hỏi và nhiệm vụ phải: + Rõ ràng, cụ thể. + Phù hợp với chủ đề bài học, mục tiêu của hoạt động. + Phải phù hợp với trình độ học sinh. + Phù hợp với thời gian. - Nếu mỗi nhóm phải thực hiện nhiều câu hỏi, nhiệm vụ thì câu hỏi, nhiệm vụ đó phải được sắp xếp theo một trật tự hợp lí. * Ví dụ: - Khi dạy bài 1 “Chí công vô tư” môn Giáo dục công dân 9. - Để thực hiện mục tiêu bài học 1: Học sinh nêu được thế nào là chí công vô tư. Nếu quy định cho mục tiêu bài học này là 10 phút thì giáo viên tổ chức cho học sinh: + Giáo viên hướng dẫn học sinh tự đọc. + Chia lớp 3 nhóm, thảo luận nhóm (5 phút) theo nội dung câu hỏi: * Nhóm 1: Nhận xét của em về việc làm của Vũ Tán Đường và Trần Trung Tá? Vì sao Tô Hiến Thành lại chọn Trần Trung Tá thay thế ông lo việc nhà? Việc làm của Tô Hiến Thành biểu hiện của những đức tính gì? * Nhóm 2: Mong muốn của Bác Hồ là gì? Mục đích mà Bác theo đuổi là gì? Tình cảm của nhân dân ta đối với Bác như thế nào? Suy nghĩ của bản thân em? 12/22
* Nhóm 3: Việc làm của Tô Hiến Thành và Chủ tịch Hồ Chí Minh có chung một phẩm chất của đức tính gì? Qua 2 câu chuyện về Tô Hiến Thành và Chủ tịch Hồ Chí Minh, em rút ra bài học gì cho bản thân và mọi người? - Học sinh các nhóm chia sẻ trình bày. - Thời gian: 5 phút học sinh trình bày, giáo viên củng cố và hoàn thành nội dung thảo luận. - Khi thực hiện mục tiêu bài học 2: Nêu biểu hiện của Chí công vô tư. - Nếu quy định thời gian cho phần này là 10 phút, giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận 2 nhóm, thời gian thảo luận 3 phút. + Học sinh trình bày. + Thời gian 7 phút, học sinh trình bày, giáo viên củng cố và rút ra đơn vị kiến thức. Với mục tiêu yêu cầu hoạt động 3 phút. Quy định thời gian như vậy? Vì phần trước học sinh đã được hình thành nội dung và các em đã nắm được đặc điểm cơ bản của chủ điểm đạo đức này rồi nên phần biểu hiện chỉ cho học sinh củng cố và khắc sâu nội dung kiến thức nên thời gian ít hơn. *Ví dụ: Khi dạy bài 7 “Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.” môn Giáo dục công dân 9. + Để đạt mục tiêu kiến thức hình thành khái niệm Truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Với mục tiêu này, giáo viên hướng dẫn học sinh tự đọc nội dung bài trong sách giáo khoa, sau đó tổ chức cho học sinh thảo luận dưới hình thức câu hỏi hoạt động nhóm khác nhau. Vì vậy, giáo viên phải căn cứ vào số lượng, trình độ học sinh, đặc biệt câu hỏi phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí. + Cụ thể giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm như sau: *Nhóm 1+3: Câu hỏi 1: Lòng yêu nước của dân tộc ta được thể hiện như thế nào qua lời dạy của Bác Hồ? Chứng minh thực tiễn như thế nào? Lòng yêu nước đó thể hiện truyền thống gì của dân tộc ta? *Nhóm 2+4: Câu hỏi 2: Cụ Chu Văn An là người như thế nào? Nhận xét cách cư xử của học trò cụ Chu văn An đối với thầy giáo cũ? Biểu hiện qua cử chỉ, hành vi gì? Cách cư xử này thể hiện truyền thống gì của dân tộc? + Sau thời gian quy định thảo luận trong phòng zoom, đại diện các nhóm chia sẻ trình bày, yêu cầu hai nhóm nhận xét chéo. Giáo viên chốt lại từng nội dung. *Ví dụ: Khi dạy bài 2 “Tự chủ” môn Giáo dục công dân lớp 9. 13/22
+ Để đạt mục tiêu nội dung bài học 2: Biểu hiện của đức tính tự chủ. Mục tiêu này, câu hỏi nhiệm vụ hoạt động nhóm giống nhau. + Câu hỏi thảo luận nhóm như sau: Nêu biểu hiện của đức tính tự chủ và trái với tự chủ? + Giáo viên chia lớp hoạt động thành 3 nhóm cùng thực hiện một nhiệm vụ trên. Sau đó các em cử đại diện mỗi nhóm từ 3 -> 5 bạn tham gia trò chơi tiếp sức trình bày kết quả hoạt động của nhóm mình. Yêu cầu các biểu hiện không được lặp lại. + Sau đó cho học sinh 3 nhóm nhận xét chéo. Cuối cùng giáo viên đánh giá, chấm cho điểm từng đội, chốt nội dung. - Thời gian quy định cho thảo luận nhóm dài ngắn khác nhau có thể căn cứ vào nội dung thảo luận. Với yêu cầu này đòi hỏi người giáo viên phải xác định mục tiêu nội dung, dự kiến phương pháp thực hiện cho từng phần mục tiêu bài học. Tránh trường hợp quá lạm dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom thời gian dài cho hoạt động nhóm dẫn tới không đạt được mục tiêu bài học. Tóm lại, tuỳ thuộc vào từng nội dung, từng mục tiêu của bài học mà giáo viên có thể tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm trong dạy học trực tuyến đảm bảo yêu cầu bài học. * Tổ chức, điều khiển hoạt động nhóm trong phòng zoom của giáo viên: - Khi chia học sinh thảo luận nhóm tuỳ thuộc vào từng lớp, đặc điểm học sinh mà giáo viên có cách chia nhóm cho hợp lí. Giáo viên có thể chia nhóm nhỏ, nhóm lớn tuỳ thuộc vào nội dung bài học. Ví dụ khi dạy chủ đề bài 8 "Năng động, sáng tạo” giáo viên cho học sinh tìm biểu hiện của năng động, sáng tạo và trái với năng động, sáng tạo trong học tập, lao động và sinh hoạt hàng ngày. Giáo viên chia học sinh làm 3 nhóm học tập. Trong trường hợp này giáo viên có thể lấy ngay tổ học tập của lớp để làm nhóm học tập. - Khi phân nhóm thực hiện nhiệm vụ của nhóm thì giáo viên phải giao nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng, phù hợp với đối tượng học sinh. - Khi nội dung thảo luận có nhiều câu hỏi, giáo viên phải chiếu tất cả các câu hỏi để học sinh ghi câu hỏi cho từng nhóm. Đồng thời có cách thể hiện cho các nhóm khác biết nội dung thảo luận của nhóm bạn để tiện theo dõi, đánh giá, góp ý và bổ sung. - Nội dung câu hỏi nếu mang tính chất gợi tìm nhiều thì giao cho nhóm có đối tượng học sinh trung bình - khá. Nếu câu hỏi mang suy luận đánh giá thì giao cho nhóm học sinh có đối tượng khá - giỏi. 14/22
- Trong suốt quá trình học sinh thảo luận nhóm, giáo viên cần đi vào từng phòng zoom của từng nhóm quan sát và lắng nghe ý kiến của học sinh, gợi ý, giúp đỡ học sinh khi cần thiết. + Giáo viên phải là người điều khiển, theo dõi, quản lí các nhóm làm việc. + Phải vào phòng quan sát và theo dõi hoạt động, công việc của từng nhóm để tìm ra cách giải quyết hợp lí nhất. + Trong quá trình vào các phòng quan sát các nhóm làm việc, giáo viên phải biết phát hiện những sai lầm mà các nhóm mắc phải khi tham gia nhóm, những sai lầm mang tính điển hình và chưa được sửa chữa để cuối phần thảo luận giáo viên có nhận xét, góp ý. + Ngoài những vấn đề mà các thành viên thảo luận nhóm tổng hợp để trình bày thì giáo viên phải đặt thêm những câu hỏi bổ sung để phát huy tính tích cực của hoạt động nhóm. + Giáo viên phải nhắc lại các ý kiến mà các nhóm đã trình bày một lần nữa khẳng định ý kiến của nhóm để nhóm cần bổ sung ý kiến hay không. Nhấn mạnh các khái niệm, các ý quan trọng của bài học. + Giáo viên tóm tắt, tổng hợp ý kiến của từng nhóm thảo luận theo thứ tự để nêu bật được nội dung bài học. + Giáo viên là người hướng dẫn và giúp đỡ các nhóm nếu các nhóm có gặp khó khăn trong quá trình thảo luận. - Quá trình tổ chức học sinh thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến, giáo viên chọn một trong những thành viên của nhóm làm nhóm trưởng để điều khiển hoạt động của nhóm. Đồng thời trong nhóm phải có người ghi biên bản (thư kí) để ghi lại những nội dung chính của cuộc thảo luận, sau đó trình bày trước cả lớp. Học sinh cần luân phiên nhau làm thư kí, nhóm trưởng, luân phiên nhau đại diện nhóm trình bày kết quả. Tránh trường hợp tạo điều kiện cho một số học sinh có cơ hội đứng ngoài cuộc, không tham gia hoạt động nhóm học tập. * Xác lập vai trò của nhóm trưởng: Nhóm trưởng phải là người triển khai nội dung. Phải xác định đúng mục tiêu của phần thảo luận nhóm, hướng dẫn các thành viên nhóm chuẩn bị tài liệu và cung cấp tài liệu cho từng người, phân công nhiệm vụ cho từng người cho hợp lí để các nhóm viên trình bày nội dung của mình. Trong khi thảo luận, người nhóm trưởng phải điều động được tất cả các thành viên trong nhóm tham gia tích cực vào buổi thảo luận, nhóm trưởng phải biết lắng nghe, khuyến khích các thành viên còn rụt rè tham gia, ngăn chặn những người nói 15/22
nhiều, theo dõi và quan sát phản ứng của từng người để điều chỉnh buổi thảo luận. Khai thác nội dung bằng cách đặt câu hỏi kích thích tư duy của từng người. Phát hiện những mâu thuẫn trong cách trình bày của mỗi thành viên, tổng kết lại ý kiến của nhóm ở cuối buổi thảo luận. Nói tóm lại, nhóm trưởng là người có vai trò quan trọng, để lựa chọn một học sinh làm nhóm trưởng thì giáo viên phải biết quan sát, theo dõi thái độ và cách làm việc của từng học sinh để lựa chọn. Như vậy, nhóm trưởng là người có vai trò quan trọng cho buổi thảo luận của nhóm, họ phải thể hiện tốt vai trò của mình để kích thích các thành viên trong nhóm hoạt động nhưng không phải nhóm trưởng là người quyết định thành công cho việc thảo luận của nhóm. Trong nhiều trường hợp, nếu giáo viên không cử thư kí để ghi lại biên bản thì nhóm trưởng sẽ cử một thư kí để ghi lại những nội dung chính của cuộc thảo luận để chia sẻ trình bày trước lớp. Khi trình bày kết quả thảo luận, nhóm trưởng có thể là người đại diện nhóm chia sẻ trình bày kết quả. Hoặc có thể nhóm trưởng cử đại diện của nhóm mình trình bày. Trong bất kì yêu cầu nào của giáo viên thì nhóm trưởng cần điều khiển tất cả các thành viên trong nhóm tham gia để khi trình bày kết quả ai cũng trình bày được tránh trường hợp chỉ có nhóm trưởng và thư kí mới được trình bày kết quả. * Trình bày kết quả thảo luận: Kết quả thảo luận các nhóm có thể được trình bày dưới nhiều hình thức: Bằng trả lời, hoặc chia sẻ lên máy trình bày để các nhóm khác theo dõi. Áp dụng phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến, tôi thấy học sinh tiếp thu bài tốt và lớp học rất sôi nổi, các em hứng thú học tập. Nhờ không khí thảo luận, học sinh nhút nhát trở nên bạo dạn hơn, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác của học sinh được phát triển hơn các em say mê hứng thú với môn học hơn. 4. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng. "Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng Zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS", tôi nhận thấy học sinh rất hứng thú với môn học, nâng cao trình độ nhận thức bài học ở mức vận dụng, các em có cơ hội để vận dụng các kiến thức đã học được, nâng cao khả năng tư duy, sáng tạo của các em. Học sinh không bị phụ thuộc vào ý kiến và quyết định của giáo viên khi giải quyết một tình huống cụ thể mà có thể đưa ra các phương án giải quyết sáng tạo. Giáo viên còn có nhiều điều kiện trao đổi, quan tâm, tiếp xúc với học sinh, hiểu rõ hơn về nhận thức, thái độ, tình cảm của các em. Trong phương pháp giảng dạy truyền 16/22
thống, quá trình tiếp nhận thông tin diễn ra gần như một chiều giữa giáo viên và học sinh, thì phương pháp giảng dạy này tạo ra một môi trường học tích cực có sự tương tác giữa học sinh và giáo viên, giữa các học sinh với nhau. Các em có thể chia sẻ tri thức, kinh nghiệm cho nhau, học được những ý kiến, quan điểm, thông tin từ những bạn học khác làm phong phú hơn vốn tri thức của mình. Phương pháp dạy học này còn làm tăng giá trị thực tiễn của môn học giúp học sinh có thể phát hiện ra những vấn đề cuộc sống đặt ra và rèn cho các em một số kỹ năng cơ bản như kỹ năng làm việc nhóm, tranh luận và thuyết trình, kỹ năng phát biểu trước đám đông một cách khúc chiết, mạch lạc, dễ hiểu, kỹ năng phân tích vấn đề một cách lôgich, có kỹ năng tự học, tự nghiên cứu và kỹ năng sống. Vì vậy sử dụng phương pháp dạy học hiện đại này làm tăng sự hứng thú của học sinh đối với môn học, kích thích người học tham gia tích cực vào các hoạt động học tập nhằm nâng cao chất lượng bộ môn Giáo dục công dân. Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm, tiết học trở lên nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm chán. Các em được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giảm sự căng thẳng, mệt mỏi trong học tập cho học sinh, nhất là học sinh lớp 9, khi bị áp lực của thi vào lớp10. Qua đó, học sinh được rèn luyện kĩ năng sống, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng hợp tác, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng chia sẻ cảm xúc ……Nội dung bài học nắm chắc và sâu hơn vì bản thân các em được tự khám phá. Giáo viên cần tạo không khí thoải mái, tạo sân chơi lành mạnh, cởi mở để học sinh tranh luận tham gia các hoạt động, tạo cho tiết học thêm sinh động, hấp dẫn. Phương pháp dạy học theo hướng đổi mới hiện đại đòi hỏi người giáo viên phải là người tích cực đầu tư bài giảng, biết cách tổ chức lớp học, bố trí thời lượng, đặt câu hỏi, tổ chức và khuyến khích học sinh thảo luận, nhận xét nhau và cũng cần phối hợp có hiệu quả với các phương pháp khác để nâng cao chất lượng giảng dạy. Sử dụng pháp thảo luận nhóm trong bộ môn Giáo dục công có tác động lớn tới hoạt động dạy học, phát huy được sự chủ động, tích cực, sáng tạo, gây hứng thú, đam mê cho người học. Thảo luận nhóm là một trong những phương pháp giảng dạy hiệu quả bởi qua phương pháp này khơi dậy được sự nhiệt tình của học sinh, khuyến khích tham gia vào quá trình học tập tốt. Đồng thời qua đó, học sinh cũng tập phản ứng với những môi trường phức tạp và có thật sẽ gặp trong cuộc sống hàng ngày. Kiến thức của học sinh sẽ giảm bớt tính chủ quan, phiến diện, làm tăng tính khách quan khoa học. Qua phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến học sinh xây dựng được tinh thần đồng đội và các mối quan hệ tương hỗ. 17/22
Cân bằng tâm lí, khả năng hoà nhập, kĩ năng giao tiếp và tính tự trọng tốt hơn. Nhờ không khí thảo luận nhóm cởi mở giúp học sinh thấy thoải mái, tự tin hơn trong việc trình bày ý kiến của mình và biết lắng nghe có phê phán ý kiến của những thành viên khác. Nhất là qua áp dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng học zoom kiến thức học sinh tiếp thu được trở nên sâu sắc, bền vững, dễ nhớ và nhớ nhanh hơn do được giao lưu học hỏi giữa các thành viên trong nhóm. Có thể nói việc đổi mới và sử dụng phương pháp dạy học hiện đại kích thích sự tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Từ đó, chất lượng môn học cũng được cải thiện và nâng lên rõ rệt. Sau một thời gian tích cực sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh học môn Giáo dục công dân cấp THCS, tôi nhận thấy học sinh hứng thú và yêu thích môn học hơn, tiết học trở nên sinh động, hấp dẫn hơn. Học sinh nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn Giáo dục công dân là hình thành nhân cách con người, cho nên tôi xin viết ra đây một số kinh nghiệm để đồng nghiệp cùng tham khảo và xin lấy một số bài Giáo dục công dân 9 làm ví dụ minh họa. Qua giảng dạy bằng phương pháp này, các em được “học mà chơi, chơi mà học”. Từ đó các em say mê, hứng thú với môn học hơn rất nhiều so với đầu năm cụ thể là: - 90,2% học sinh hứng thú, yêu thích môn học. - 9,8% học sinh chưa thực sự yêu thích môn học. Như vậy, qua thực hiện đề tài cho thấy kết quả học tập khá, giỏi so với đầu năm tăng lên rõ rệt. 4 em học sinh tham gia thi học sinh giỏi cấp huyện đạt giải cao. Kết quả cụ thể đạt được sau khi thực hiện đề tài. Giỏi Khá Trung bình Yếu Lớp Sĩ số SL % SL % SL % SL % 9A 44 44 100 % 0 0 0 0 0 0 9B 44 36 81,8 % 8 18,2 % 0 0 0 0 9C 45 29 64,4 % 16 35,6 % 0 0 0 0 Kết quả trong kì thi học sinh giỏi các cấp: 4 em đạt giải học sinh giỏi cấp huyện. Trong đó: 1 em đạt giải nhì cấp huyện. 18/22
2 em đạt giải ba cấp huyện. 1 em đạt giải khuyến khích cấp huyện. Tóm lại: Là một giáo viên luôn yêu nghề, mến trẻ, tâm huyết với công việc dạy học, tôi nhận thấy trong quá trình thực hiện đề tài được tiến hành một cách phong phú đa dạng trong từng phần học, kiến thức phù hợp với trình độ học sinh, giáo viên luôn chú ý nâng cao để phát hiện bồi dưỡng học sinh giỏi cấp Huyện, cấp Thành phố. Muốn có nhiều học sinh giỏi thì trước hết giáo viên phải giúp học sinh nắm chắc những kiến thức cơ bản và vận dụng những kiến thức đó vào thực tế cuộc sống. Chính vì vậy, trong nhiều năm gần đây được nhà trường phân công bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi, tôi luôn cô gắng và có rất nhiều học sinh giỏi đạt giải nhì, giải ba trong kỳ thi học sinh giỏi cấp Huyện, cấp Thành Phố. Thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài là đúc rút từ kinh nghiệm trong thực tế giảng dạy, mong muốn của bản thân là góp một phần vào quá trình đổi mới môn học, giúp học sinh phát triển về nhân cách, có khả năng xử lý nhanh chính xác các tình huống trong cuộc sống, để trở thành con người phát triển một cách toàn diện, công dân có ích cho xã hội, cho đất nước. Nhằm góp một phần nhỏ bé của mình cho sự nghiệp đổi mới của đất nước. PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ SAU QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI. 1. Kết luận. Trong thời gian dài do dịch bệnh Covid 19 nên các em không được đến trường phải học trực tuyến, tôi đã áp dụng nhiều phương pháp trong quá trình dạy học. Nhưng "Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS" là vô cùng cần thiết nhằm góp phần đổi mới phương pháp dạy học, phát huy được tính tích cực, chủ động, gây hứng thú của người học theo xu thế đổi mới hiện nay. Phương pháp dạy học theo hướng hiện đại này có thể áp dụng trong trường học, dù trường học đó ở thành thị hay nông thôn vẫn có thể thực hiện được mà không đòi hỏi gì nhiều về tiền của, thiết bị. Vận dụng sáng tạo và hiệu quả phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến là một kỹ năng phải được rèn thường xuyên, liên tục trong mỗi tiết dạy. Phải biết linh hoạt trong mọi tình huống. Phải thường xuyên rút kinh nghiệm cho từng nội dung bài giảng, cho từng đối tượng học sinh. Phương pháp giảng dạy phải hết sức linh hoạt, khéo léo, kết hợp nhiều thủ pháp khác nhau trong từng bài giảng. Tạo được sự chuyển biến tích cực về ý thức học tập và rèn luyện của học sinh. Trong quá trình 19/22
giảng dạy, giáo viên cần đáp ứng đúng nhu cầu của học sinh, làm cho học sinh thấy rõ sự cần thiết của tri thức bộ môn, thấy rõ vị trí quan trọng của bộ môn trong nhà trường phổ thông. Trong mỗi tiết dạy, giáo viên nên sử dụng một vài phương pháp, trong những phương pháp hiện đại có phương pháp thảo luận nhóm để kích thích sự hứng thú tham gia học tập của học sinh trong giờ học. Qua đó, học sinh có cơ hội thể hiện thái độ, hành vi của mình, hình thành được niềm tin vào những thái độ hành vi tích cực, các em sẽ rèn luyện được khả năng quyết định, lựa chọn cho mình cách ứng xử đúng đắn phù hợp. Việc học tập được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh động. Học sinh được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm cao. Từ đó, chất lượng dạy và học bộ môn Giáo dục công dân ngày càng được nâng cao. Thực tế cho thấy, học sinh rất say mê hứng thú học tập hơn. Qua sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh tích cực thảo luận nhóm tự phát hiện những kiến thức và hăng hái tham gia các hoạt động để xây dựng bài, góp phần làm cho tiết học thêm sinh động hơn. Trong quá trình học tập, học sinh tự đánh giá cái đúng, cái sai, phân tích được những tình huống có vấn đề để rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân. Bằng việc áp dụng phương pháp dạy học hiện đại, chính là nơi phát hiện ra năng khiếu của học sinh, rèn luyện được phẩm chất, nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa, đủ đáp ứng nhu cầu cần thiết trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên phương pháp dạy học nào cũng vẫn còn những tồn tại, song nếu chúng ta biết hạn chế những nhược điểm của phương pháp này thì đây là một phương pháp dạy học tích cực mang lại hứng thú cho học sinh có hiệu quả. Hơn nữa, phương pháp dạy học này còn có ý nghĩa sư phạm rất lớn vì nó sinh động, thực tế, đồng thời giúp giáo viên kịp thời phát hiện được những chỗ mạnh, chỗ yếu của học sinh để điều chỉnh, khích lệ các em yêu thích, hứng thú học nhằm nâng cao chất lượng bộ môn và cũng để góp phần hình thành nhân cách tốt đẹp của các em, giúp các em trở thành người công dân có ích trong xã hội hiện nay. Sau khi áp dụng đề tài, tôi thu được kết quả đáng khích lệ, các em thích học môn này. Các em cho rằng khi học môn Giáo dục công dân có sử dụng phương pháp hiện đại như thảo luận nhóm, các em cảm thấy giờ học sôi nổi hơn, giảm được căng thẳng, áp lực trong học tập, trong thi cử. Các em có cơ hội vừa học, vừa chơi, kiến thức lại được khắc sâu khi các em được tự khám phá. Các em có cơ hội thể hiện thái độ, hành vi. Chính nhờ sự thể hiện này sẽ hình thành được ở các em niềm tin vào những thái độ, hành vi tích cực, tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống hiện nay. 20/22