Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ lớp 10 THPT tại Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ lớp 10 THPT tại Nghệ An" là nghiên cứu đánh giá kết quả thành tích của học sinh nữ trong bộ môn nhảy cao ở trường THPT và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác GDTC của nhà trường, đề tài đã tiến hành lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ của các trường THPT sao cho phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm góp phần nâng cao thành tích cho đối tượng nghiên cứu. Đồng thời thông qua quá trình thực nghiệm sư phạm, đề tài tiến hành kiểm nghiệm và xác định hiệu quả một số bài tập đã lựa chọn trong thực tiễn công tác giảng dạy để nâng cao thành tích cho học sinh nữ ở trường THPT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ lớp 10 THPT tại Nghệ An

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN ---------@------------ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: MỘT SỐ BÀI TẬP PHÁT TRIỂN SỨC MẠNH NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH NHẢY CAO CHO HỌC SINH NỮ LỚP 10 THPT TẠI NGHỆ AN Lĩnh vực: Thể Dục Nhóm người thực hiện: Đậu Hồng Sơn - Trường THPT Quỳnh Lưu 3 SĐT: 0978 030 348 Email:hongson1983ql3@gmail.com Nguyễn Văn Ngọc - Trường THPT Diễn Châu 4 SĐT: 0362 992 567 Email: nguyenvanngoc1978dc4@gmail.com Năm thực hiện: Năm 2022 Nghệ An, tháng 04/2022
MỤC LỤC Trang PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................. 2 1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................2 2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................3 3. Nhiệm vụ nghiên cứu..............................................................................................3 4. Đối tượng khách thể nghiên cứu.............................................................................3 5. Kế hoạch nghiên cứu, địa điể nghiên cứu.............................................................. 3 6. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................ 3 7. Đóng góp đề tài....................................................................................................... 5 PHẦN II: NỘI DUNG................................................................................................. 6 1. Cơ sở lý luận của vấn đề......................................................................................... 6 2. Cơ sở thực tiễn...................................................................................................... 11 3. Giải pháp và tổ chức thực hiện............................................................................. 11 4. Thực nghiệm sư phạm...........................................................................................21 PHẦN III. Kết luận và đề xuất................................................................................. 27 1. Kết luận................................................................................................................. 27 2. Đề xuất.................................................................................................................. 27 PHỤ LỤC..................................................................................................................29 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 36 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................... 37
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Công tác giáo dục thể chất học đường có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong giai đoạn phát triển của mỗi con người, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh. Thể hiện ở các mặt: - Góp phần giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực và tầm vóc phù hợp với độ tuổi, giới tính và đặc điểm sức khỏe cá nhân của từng học sinh. - Phát triển thể lực toàn diện, các kỹ năng vận động cơ bản và các năng lực vận động cốt lõi: Năng lực tự động, sáng tạo; năng lực giao tiếp ứng xử; năng lực thể lực (sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự khéo léo); năng lực phối hợp vận động; năng lực vượt chướng ngại vật; năng lực phòng chống đuối nước; năng lực thích ứng với môi trường xã hội...Trên cơ sở đó giáo dục các phẩm chất đạo đức, ý chí, hình thành văn hóa thể chất cá nhân và xây dựng lối sống lành mạnh. Nghị quyết 29 - NQ/TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nhấn mạnh “coi trọng phát triển thể chất để phát triển toàn diện cả về Đức - Trí - Thể - Mỹ cho học sinh”. Để thực hiện mục tiêu giáo dục nói chung và GDTC nói riêng, giáo viên GDTC không ngừng trau dồi chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao hiệu quả dạy học. Trong đó có nội dung nhảy cao cho học sinh nữ THPT. Trên thực tế hiện nay, xuất phát từ kinh nghiệm dạy học của 2 trường THPT Quỳnh Lưu 3 và THPT Diễn Châu 4 thì việc dạy học nội dung nhảy cao nữ đã có nhiều hiệu quả đáng khích lệ như: Các em tham gia tập luyện hứng thú hơn, phần đa các em thực hiện đúng/đủ các bước của kỹ thuật và thành tích cao hơn…Tuy nhiên, do yếu tố sinh lý của giới tính nên các em học sinh nữ còn có nhiều hạn chế, ngại tập các bài tập GDTC nói chung và đặc biệt là vấn đề giáo dục sức mạnh nói riêng. Xuất phát từ hạn chế trên, với trao đổi, hợp tác giữa giáo viên GDTC ở 2 trường chúng tôi đã đi đến thống nhất tìm hiểu và mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ lớp 10 THPT tại Nghệ An”. 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài là: Trên cơ sở nghiên cứu đánh giá kết quả thành tích của học sinh nữ trong bộ môn nhảy cao ở trường THPT và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác GDTC của nhà trường, đề tài đã tiến hành lựa chọn một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ của các trường THPT sao cho phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm góp phần 2
nâng cao thành tích cho đối tượng nghiên cứu. Đồng thời thông qua quá trình thực nghiệm sư phạm, đề tài tiến hành kiểm nghiệm và xác định hiệu quả một số bài tập đã lựa chọn trong thực tiễn công tác giảng dạy để nâng cao thành tích cho học sinh nữ ở trường THPT. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên đề tài đã giải quyết 2 nhiệm vụ nghiên cứu sau: Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu thực trạng công tác giảng dạy bộ môn nhảy cao của học sinh nữ ở trường THPT. Nhiệm vụ 2: Lựa chọn một số bài tập nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ ở trường THPT và đánh giá hiệu quả của các biện pháp đó. 4. Đối tượng, khách thể nghiên cứu Học sinh nữ trường THPT Diễn Châu 4 và trường THPT Quỳnh Lưu 3 5. Kế hoạch nghiên cứu, địa điểm nghiên cứu - Kế hoạch TT Nội dung Sản phẩm 1 Từ tháng 8- tháng 9/2020 Lựa chọn đề tài 2 Từ tháng 10/2020 - tháng 6/2020 Viết đề cương Viết sáng kiến kinh nghiệm chi 3 Từ tháng 8/2020- tháng 3/2022 tiết, hoàn thành - Địa điểm: Trường THPT Diễn Châu 4, trường THPT Quỳnh Lưu 3 6. Phương pháp nghiên cứu Muốn giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu Phương pháp này được sử dụng với mục đích tham khảo các tài liệu khoa học, các văn kiện nghị quyết của Đảng, Nhà nước, của ngành TDTT và của Bộ Giáo dục - Đào tạo về định hướng phát triển công tác GDTC. Từ phân tích tiếp thu và sử dụng các thông tin khoa học cần thiết liên quan, tổng hợp lại thành những vấn đề cơ bản có tính định lượng, cần thiết. Tìm hiểu các cơ sở lý luận về mục tiêu, nhiệm vụ, đường lối phát triển ngành TDTT nói chung và công tác GDTC trong các trường THPT nói riêng. 3
Trong khi thực hiện đề tài, chúng tôi đã tìm hiểu, sưu tầm, tổng hợp và phân tích nghiên cứu các loại sách, tư liệu như các văn bản của Đảng và Nhà nước về công tác GDTC trong nhà trường các cấp. Các quy định văn bản pháp quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo về GDTC cho học sinh, sinh viên. Các loại sách, tạp chí chuyên ngành, tập san khoa học, thông tin khoa học TDTT và các tài liệu có liên quan đến GDTC, trưng cầu ý kiến của các GV và HLV TDTT trong khu vực. - Phương pháp phỏng vấn Trong đề tài sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp và gián tiếp - Phương pháp quan sát sư phạm Phương pháp này được sử dụng để khảo sát, phân tích đánh giá khách quan thực trạng GDTC cho HS trong trường THPT. Tiếp cận đối tượng nghiên cứu, chấm điểm kỹ năng thực hành, đánh giá kết quả thực hành của lớp thực nghiệm và đối chứng. Đánh giá các điều kiện đảm bảo, cơ sở vật chất, sân bãi dụng cụ và phương pháp giảng dạy. Từ đó, giúp cho công tác đánh giá thực trạng việc sử dụng các bài tập nhằm phát triển thể chất cho HS ở trường THPT. Hình thành một phương án thực nghiệm mang tính khả thi. - Phương pháp kiểm tra sư phạm. Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi tiến hành tổ chức kiểm tra sư phạm. Mục đích của quá trình này nhằm kiểm nghiệm trong thực tiễn công tác giảng dạy, cũng như kiểm tra tính thực tiễn, tính khả thi của hệ thống các chỉ tiêu, tiêu chuẩn đã xây dựng trong quá trình nghiên cứu. Quá trình tổ chức kiểm tra sư phạm được tiến hành trong 8 tháng. Đối tượng thực nghiệm của đề tài là nữ học sinh các lớp 10A2, 10D2, của trường THPT Quỳnh Lưu 3 và nữ học sinh lớp 11A9, 11A10 trường THPT Diễn Châu 4. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. Phương pháp này được sử dụng nhằm xác định hiệu quả và giải quyết các đề xuất nhằm ứng dụng cho HS ở trường THPT, chúng tôi tiến hành thực nghiệm 64 em HS nữ ở hai lớp 10 (10A2 và 10D2) của trường THPT Quỳnh Lưu 3 và 68 nữ học sinh lớp 11A9, 11A10 trường THPT Diễn Châu 4. với hệ thống các biện pháp cơ bản đã được xác định có ảnh hưởng tích cực đến việc nâng cao chất lượng đào tạo như: Tuyên truyền giáo dục nhận thức cho HS về vai trò tác dụng của TDTT dưới nhiều hình thức; công tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS trong quá trình học tập; tăng cường các tổ chức hoạt động ngoại khoá có tổ chức, có sự hướng dẫn của giáo viên cho nhóm thực nghiệm. Để đánh giá một cách khách quan và toàn diện, chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm theo một số yêu cầu như sau: - Thực nghiệm tiến hành toàn diện trên tất cả các khâu như: Nội dung, 4
quỹ thời gian, cấu trúc chương trình. - Đối tượng nghiên cứu tương đối đồng đều về lứa tuổi, trình độ thể lực, số lượng, giới tính. - Điều kiện thực hiện tương đối đồng nhất về sân bãi, dụng cụ, thời gian, giáo viên giảng dạy cũng như phương pháp giảng dạy, huấn luyện. - Thời gian thực nghiệm đủ dài để có thể đánh giá kết quả một cách chính xác. Các nhóm thực nghiệm và đối chứng tiến hành đồng thời song song trong quá trình tiến hành thực nghiệm. - Phương pháp toán học thống kê. Phương pháp này được sử dụng trong việc phân tích và xử lý các số liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu của đề tài như: Xác định các giá trị trung bình và độ lệch chuẩn về các chỉ tiêu kiểm tra của đối tượng nghiên cứu. Từ đó xác định mức tăng trưởng thể lực của đối tượng nghiên cứu và là căn cứ để đánh giá mức độ phát triển thể chất của học sinh ở trường THPT. Việc sử dụng phương pháp này còn nhằm mục đích so sánh các giá trị trung bình giữa các đối tượng trong quá trình nghiên cứu nhằm xác định có hay không có sự khác biệt về mức độ phát triển thể chất giữa các đối tượng này. Đây cũng là căn cứ để xác định có hay không có sự khác biệt trong việc xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá cho đối tượng nghiên cứu. Trong quá trình xử lý các số liệu của đề tài, các tham số và các công thức toán thống kê truyền thống được trình bày trong cuốn “Đo lường thể thao”, “Những cơ sở của toán học thống kê”, “Phương pháp thống kê trong TDTT”. 7. Đóng góp của đề tài Đề tài đưa ra một số bài tập nhảy xa cho học sinh nữ ở trường THPT Quỳnh Lưu 3 và trường THPT Diễn Châu 4. 5
PHẦN II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận của vấn đề 1.1 Đặc điểm của tố chất sức mạnh 1.1.1 Xác định khái niệm Thành tích nhảy cao phụ thuộc vào trình độ kĩ thuật và sức lực của người nhảy. Việc hình thành và hoàn thiện kĩ thuật trong môn thể dục, thể thao và đặc biệt trong môn nhảy cao ngoài việc phát triển các tố chất thể lực có liên quan cần phải chú trọng đến quá trình hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động đó là yếu tố cấu thành mức độ hoàn thiện động tác kỹ thuật. Ngoài ra chúng ta cần phải chú ý: Tính bền vững của kỹ năng vận động chỉ có giá trị khi động tác đúng không cần sửa chữa. Để nâng cao hiệu quả quá trình giảng dạy giáo viên cần phải phát hiện sớm những sai lầm để đưa ra những bài tập khắc phục những sai lầm vào đúng thời điểm, giai đoạn trong quá trình hình thành động tác. Để đạt thành tích nhảy cao tốt đòi hỏi học sinh phải phối hợp tốt các giai đoạn với nhau như: - Giai đoạn chạy đà : Đối với học sinh THPT, nên chạy đà 6 - 8 bước (bước chẵn) hoặc 7 - 11 bước (bước lẻ). Mỗi bước tương đương độ dài của 5 - 6 bàn chân nối tiếp nhau. Góc chạy đà chếch với xà ngang khoảng 30 - 40 độ; giậm nhẩy chân phải đứng phía bên phải của xà theo chiều nhìn vào xà và ngược lại (Hình dưới). Gồm 2 phần. Phần 1: Từ lúc xuất phát đến trước 3 bước đà cuối, độ dài và tốc độ bước chạy tăng dần, độ ngả của thần giảm dần. Phần 2: Gồm 3 bước cuối trước khi giậm nhảy. Nhiệm vụ của phần chạy đà này là duy trì tốc độ đã đạt được và chuẩn bị giậm nhảy sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Ở đây độ dài, nhịp điệu của các bước chạy, tư thế của thân người, của bàn chân cũng như hai tay có tầm quan trọng. Cụ thể: Bước thứ nhất, chân giậm nhảy bước ra trước nhanh hơn bước trước đó, chạm đất bằng gót bàn chân, tiếp theo đưa nhanh chân lăng ra trước để thực hiện bước thứ hai. Bước thứ hai, bước này dài nhất trong 3 bước đà cuối, chân chạm đất (chân đá lăng) hơi miết bàn chân xuống dưới - ra sau, giữ thẳng không ngả vai 6
ra sau trước khi kết thúc thời kỳ chống tựa. Bàn chân khi chạm đất cần thẳng hướng chạy đà, tránh đặt lệch. Bước thứ ba, đây là bước đặt chân vào điểm giậm nhảy. Bước này ngắn hơn hai bước trước một chút, nhưng cần thực hiện rất nhanh. Khi đặt chân vào điểm giậm nhảy, chân gần như thẳng từ gót chân rồi cả bàn chân, chân lăng co ở phía sau, thân và hai vai hơi ngả ra sau, đầu và cổ không ngả theo mà hướng mặt về trước, hai tay phối hợp tự nhiên hoặc hơi co, hai khuỷu tay hướng ra sau. - Giai đoạn giậm nhảy: Sau khi đặt chân vào điểm giậm nhảy, chân giậm nhảy hơi chùng ở gối tạo thế co cơ, sau đó dồn sức để giậm nhảy. Khi đá lăng chân ra trước cần chủ động dùng sức của đùi và độ linh hoạt của khớp hông đá chân lên cao, hai tay phối hợp gần như đồng thời với chân lăng, đánh hơi vòng xuống dưới - lên cao, khi hai khuỷu tay đến ngang vai thì dừng lại để tạo thế nâng người lên. (hình dưới). Giậm nhảy là giai đoạn quan trọng nhất trong nhảy cao. Sự phối hợp chính xác, nhịp nhàng giữa giậm nhảy đá lăng và đánh tay với tốc độ di chuyển của cơ thể (do chạy đà tạo ra) là yếu tố quyết định hiệu quả giậm nhảy. 7
- Giai đoạn trên không: Giai đoạn trên không bắt đầu từ khi chân giậm nhảy rời khỏi mặt đất. Tiếp theo co nhanh chân giậm nhảy đồng thời xoay mũi chân đá lăng về phía xà (hoặc xoay gót chân ra ngoài) tạo cho thân người nằm nghiêng so với xà (chân giậm nhảy co ở phía dưới, chân đá lăng thẳng ở phía trên), giống như tư thế khi ta nằm nghiêng, hai tay phối hợp khéo léo để qua xà (hình dưới) TRÊN KHÔNG - Giai đoạn tiếp đất: Sau khi qua xà chân giậm nhảy duỗi nhanh để chủ động tiếp đất, 2 tay duỗi thẳng ra để hỗ trợ giữ thăng bằng. Khi chân giậm nhảy bắt đầu tiếp đất cần chủ động chùng chân để giảm chấn động (hình dưới) TIẾP ĐẤT Như vậy, muốn thực hiện được tốt các giai đoạn của kỹ thuật nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” đòi hỏi HS phải biết phối kết hợp các giai đoạn một cách thuần thục và nhuẫn nhuyễn thi mới đạt được thành tích cao trong khi kiểm tra cũng như thi đấu. Trong quá trình giảng dạy cho thấy kỹ thuật nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” là kỹ thuật tương đối phức tạp, nên trong quá trình giảng dạy 8
việc hoàn thiện kỹ thuật là nhiệm vụ quan trọng không thể thiếu, nếu sai kỹ thuật sẽ dẫn đến định hình động tác sai và khó sửa chữa. Để xác định khái niệm tố chất thể lực người ta thường dùng cách đánh giá chung. Sức mạnh được đo bằng lực kế cho thấy sức mạnh là khả năng sinh ra lực cơ bằng nổ lực cơ bắp. Sức mạnh của con người là khả năng khắc phục lực đối kháng bên ngoài hoặc đề kháng lại nó bằng sự nổ lực của cơ bắp. - Cơ bắp có thể sinh ra lực trong những trường hợp sau: + Không thay đổi độ dài cơ (chế độ tĩnh). + Giảm độ dài cơ (chế độ khắc phục). + Tăng độ dài cơ (chế độ nhượng bộ). Chế độ khắc phục và chế độ nhượng bộ hợp thành chế độ động lực. Trong các chế độ hoạt động như vậy, cơ bắp sản ra các lực có giá trị khác nhau, chế độ hoạt động của cơ là cơ sở phân biệt các lọai sức mạnh cơ bản. 1.1.2 Sự phụ thuộc của sức mạnh vào điều kiện biểu hiện - Năng lực hoạt động sức mạnh của cơ bắp phụ thuộc vào các yếu tố sau: + Khả năng điều chỉnh và tự điều chỉnh của hệ thần kinh. + Cấu trúc hoàn thiện của hệ thống cơ bắp như cấu trúc sợi cơ, độ đàn hồi của cơ, bắp cơ. + Các phẩm chất về tâm lý, nổ lực ý chí, tinh thần. + Năng lực huy động nhanh chóng nguồn năng lượng thiếu Oxy. + Trình độ kỹ thuật thể thao, khả năng thực hiện hợp lý kỹ thuật. 1.2 Phương pháp phát triển sức mạnh 1.2.1 Cấu trúc phương pháp sử dụng lượng vận động nhằm giáo dục sức mạnh tối đa. Sức mạnh tối đa được biểu hiện sức mạnh lớn nhất mà lượng vận động phát huy được nhờ co cơ tối đa. Mục đích của giáo dục sức mạnh tối đa là nhằm tạo tiềm năng cho cơ thể tối đa trong thời gian ngắn nhất. Phương pháp tập luyện chủ yếu là lặp lại và lặp lại có biến đổi. 1.2.2 Cấu trúc phương pháp sử dụng lượng vận động nhằm giáo dục sức mạnh nhanh. Sức mạnh nhanh là năng lực lượng vận động phát huy sức mạnh trong thời gian ngắn nhất, co cơ cường độ cao nhất. Mục đích của giáo dục sức mạnh nhanh là tạo tiềm năng cho phát huy sức mạnh với tốc độ vận động lớn. 1.2.3 Những đặc điểm giáo dục sức mạnh trong các môn thể thao có chu kỳ 9
Trong các môn thể thao có chu kỳ mà thời gian hoạt động tối đa dưới một phút thì các qúa trình yếm khí chiếm ưu thế. Nhiệm vụ là nâng cao khả năng yếm khí. Đối với giáo dục sức mạnh trong hoạt động với cường độ cực đại, cận cực đại, cường độ lớn, trung bình thì phải sử dụng rộng rãi các phương pháp lặp lại nhiều lần các đợt, các bài tập bổ trợ có sự lựa chọn. Khi giáo dục sức mạnh phải chú ý đến những đặc điểm cá biệt của người tập; trình độ, thể lực là khác nhau trong từng vùng hoạt động khác nhau. 1.3 Đặc điểm phát triển sức mạnh trong Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” 1.3.1 Đặc điểm môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” là một môn trong Nhảy cao, thành tích phụ thuộc rất nhiều vào sức mạnh. Với một quãng đường không dài nên cần phải giữ được tốc độ chạy ở mức độ cao, ổn định đòi hỏi người tập phải có khả năng duy trì các hoạt động, tuần hoàn ở mức độ tốt nhất. Đồng thời phải có hệ thần kinh vững chắc với khả năng tâm lý ổn định, phẩm chất ý chí cao mới hoàn thành tốt được lượng vận động với công suất tối đa và đạt hiệu quả cao nhất như mong muốn. 1.3.2 Đặc điểm sinh lý, sinh hoá trong Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”. Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” tốc độ chạy được tăng dần từ chậm đến nhanh, với cường độ như vậy cơ thể cũng có những thay đổi rất lớn. Hoạt động của máu cũng có những thay đổi rõ rệt, số lượng máu tham gia vào tuần hoàn tăng lên, hàm lượng Axít lắc tích giảm so với quá trình phân giải Glucoza ưa khí, độ PH tăng làm mất cân bằng nội môi. Ngay sau khi bắt đầu vận động tần số co bóp của tim tăng lên nhanh, tần số và độ sâu hô hấp cũng tăng. 1.3.3Đặc điểmtập luyện phát triển sức mạnhtrongNhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”. Căn cứ vào cơ sở lý luận và thực tiễn của việc giáo dục sức mạnh, Căn cứ vào cơ sở sinh lý, sinh hoá và đặc điểm của môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” có thể lựa chọn hệ thống các bài tập để phát triển sức mạnh cho người tập theo các xu hướng dưới đây: - Sử dụng các bài tập nhằm phát triển sức mạnh yếm khí, sức mạnh chung bằng phương pháp lặp lại nhiều lần liên tục theo trình độ người tập. - Các bài tập rèn luyện tâm lý, ý chí nâng cao khả năng tuần hoàn, vận động với việc thực hiện lặp lại các bài tập, với cường độ 80 - 85% năng lực tố đa của người tập. - Các bài tập lặp lại ở các cự ly ngắn với công suất tối đa thời gian nghĩ giữa quãng tăng dần sau mỗi buổi tập. - Các bài tập nâng cao khả năng cung cấp yếm khí, hoàn thiện chức năng tuần hoàn, vận động với sự lặp lại các đoạn ngắn hơn tốc độ 95 - 100%. 10
- Các bài tập hoàn thiện cơ chế CP bằng việc lặp lại các cự ly thời gian ngắn, quãng nghĩ đầy đủ, công suất tối đa. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1 Giáo dục sức mạnh trong hệ thống GDTC trên thế giới và Việt Nam GDTC là một quá trình sư phạm nhằm giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ hoàn thiện về thể chất và nhân cách, nâng cao khả năng làm việc và kéo dài tuổi thọ của con người. Để đạt được những mục tiêu của mình GDTC phải hoàn thiện ba nhiệm vụ cơ bản là: Phát triển tố chất thể lực, hoàn thiện các kỹ năng, kỹ xảo và tăng cường sức khoẻ cho người tập. Trong phát triển các tố chất vận động thì phát triển sức mạnh là một thử thách đối với học sinh trong giai đoạn kinh tế - xã hội hiện nay. Với sự phát triển khoa học, kỹ thuật và phương tiện đi lại của học sinh chủ yếu bằng xe máy, ô tô, xe đạp điện và các phương tiện công cộng khác. Như vậy việc đi bộ để rèn luyện đôi chân hàng ngày của học sinh so với trước đây là giảm đi đáng kể. Cùng với việc học tập và sinh hoạt ngày nay bị bó hẹp trong khuôn viên lớp học, phòng thí nghiệm, việc rèn luyện thể lực thường xuyên, đối với học sinh chưa thực sự đồng đều và đầy đủ. Để phát triển thể lực cần sử dụng những phương pháp hợp lý, những bài tập có hiệu quả để nâng cao sức nhanh, sức mạnh tăng cường sức khoẻ cho học sinh trong quá trình nâng cao vị thế của công tác GDTC. 2.2 Đặc điểm tâm, sinh lý của lứa tuổi HS với việc giáo dục sức mạnh Tuổi học sinh chính quy trong các trường phổ thông thường dao động trong khoảng 16 - 19 (tuổi). Ở lứa tuổi này hệ vận động; hệ tim mạch, hệ hô hấp của cơ thể đang phát triển mạnh. Về mặt tâm lý ở lứa tuổi này rất hiếu động, nghịch, bắt trước, học đòi, ham chơi...mà rất lừa vận động. Đặc biệt còn thích triết lý, suy luận, nóng vội nhưng thiếu thực tế, trí tưởng tượng thì phong phú, khả năng ghi nhớ thì máy móc, trong học tập thì không tóm tắt được vấn đề, thích thể hiện tính độc lập, thích tìm tòi suy nghĩ giải quyết vấn đề theo cách riêng của bản thân. Nói tóm lại; các hệ cơ quan trong cơ thể ở lứa tuổi này đang phát triển mạnh nên chú ý khi tham gia các hoạt động thể lực với cường độ khác nhau, tùy theo nhiệm vụ của tập luyện và thi đấu thể thao. 3. Giải pháp và tổ chức thực hiện. 3.1 Giải quyết nhiệm vụ 1 "Đánh giá thực trạng của việc sử dụng các bài tập trong giảng dạy Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” cho Nữ THPT ". 3.1.1 Thực trạng, mức độ phát triển sức mạnh của Nữ học sinh trong việc sử dụng các bài tập giảng dạy Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”. 11
Để nâng cao hiệu quả của tập luyện TDTT, Nữ THPT cần phải phát triển năng lực sức mạnh. Trong đợt kiểm tra ban đầu năm học 2021 - 2022 của Nữ học sinh trường (hình dưới) thì nhìn chung là sức mạnh còn yếu. Số liệu kiểm tra sức mạnh thông qua test có kết quả trung bình như sau: - Nhóm thực nghiệm 0,79 ± 0,077. - Nhóm đối chứng 0,81 ± 0,084. Trong kiểm tra 64 Nữ học sinh số liệu cho thấy: - Số học sinh xếp loại giỏi 0 học sinh, chiếm tỷ lệ 0% trên tổng số 64 em được kiểm tra. - Số học sinh loại khá 25 học sinh, chiếm 39% trên tổng số 64 em được kiểm tra. - Số học sinh loại trung bình 16 học sinh, chiếm 25% trên tổng số 64 em được kiểm tra. -Số học sinh loại yếu 23 học sinh, chiếm 36% trên tổng số 64 em được kiểm tra. Với kết quả này, sức mạnh của Nữ THPT xếp loại yếu và trung bình tỷ lệ còn cao. Ngoài ra còn sử dụng test đứng tại chỗ bật xa, đứng lên ngồi xuống bằng một chân để hổ trợ cho việc đánh giá sức mạnh của Nữ học sinh Nếu tính thành tích theo thang điểm 10 thì so với qui định Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” của Nữ học sinh lớp trung bình chỉ tương ứng với 4,9 điểm. 12
Qua kết quả kiểm tra ban đầu, khảo sát cho thấy năng lực sức mạnh của Nữ học sinh mới ở mức yếu, sức mạnh chưa phát triển tương ứng với các tố chất thể lực khác nên thành tích Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” thấp. Do vậy cần phải phát triển sức mạnh để nâng cao thành tích, vì sức mạnh ảnh hưởng lớn đến thành tích Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”. 3.1.2. Những thực trạng hạn chế phát triển sức mạnh của Nữ THPT trong việc sử dụng các bài tập cho giảng dạy Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”. Theo nghiên cứu của chúng tôi, có những nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự phát triển chưa tương xứng của tố chất sức mạnh trong Nữ THPT. Thứ nhất, Nữ THPT tuần tập 2 buổi, kỹ thuật động tác chưa đúng hoàn toàn, phong trào tập luyện phát triển sức mạnh trong học sinh chưa thực sự được phổ biến rộng rãi. Theo quan sát thường ngày nào buổi sáng trên sân vận động trường THPT số lượng học sinh tập luyện phát triển sức mạnh rất ít. Vào các buổi chiều phần ít học sinh tập Bóng chuyền, đá bóng một số ít chơi Cầu lông, Đá cầu, Bóng rổ việc tập luyện các môn bóng, Cầu lông, Đá cầu, có ảnh hưởng tốt đến sức mạnh chung nhưng chỉ giới hạn ở mức hỗ trợ cho sức mạnh chung mà ít ảnh hưởng đến sức mạnh. Trong Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” của học sinh. Bởi vị trí tập luyện của môn Bóng chuyền, Đá cầu, Cầu lông, Bóng rổ không được thoải mái, thích hợp số lượng người chơi quá đông, sân tập ít, sân vận động mưa gió bẩn không thể phát huy hết tốc độ chạy và sức mạnh cần thiết. Thứ hai, các lớp hầu như không ai quan tâm đến phong trào luyện tập TDTT. Một đến vài năm trường mới tổ chức giải Điền kinh, nhưng hầu hết các học sinh không tham gia, số tham gia rất ít, có chẳng chỉ vài học sinh tham gia tập luyện để đi thi học sinh giỏi, dẫn đến sự ảnh hưởng phong trào một phần bị giảm sút. Về mặt tâm lý, do không có phong trào tập luyện thường xuyên nên học sinh rất ngại đi tập cá nhân, mà chỉ có ít học sinh đi tập khi gần đến kỳ thi, các học sinh có thể tập hợp các nhóm đi tập ngoài giờ các môn Bóng chuyền, Bóng đá, Bóng rổ, Cầu lông, Đá cầu ít học sinh đi tập ngoài giờ môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” để phát triển sức mạnh. Theo dõi những học sinh Nữ tập môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” dường như không có,có chỉ một vài người. Thống kê sổ đầu bài nhận thấy, số buổi nghỉ học chính khóa môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” của Nữ học sinh tương đối nhiều. 13
Với thực trạng trên, việc tổ chức tập luyện nghiêm túc để phát triển tố chất sức mạnh cho Nữ học sinh trong giai đoạn hiện nay là vô cùng cần thiết. Đòi hỏi phải có biện pháp tích cực để thúc đẩy học sinh Nữ thường xuyên luyện tập phát triển sức mạnh để nâng cao thành tích Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”. Bên cạnh đó các tố chất thể lực cũng ảnh hưởng rất lớn đến thành tích Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”, đặc biệt là tố chất sức mạnh, đây là tố chất mà khả năng của con người hoàn thành những hoạt động vận động trong khoảng thời gian ngắn nhất. Đối với sức mạnh phụ thuộc vào sự căng cơ, lực tác dụng và hoạt động của hệ thần kinh, còn với sức nhanh thì phụ thuộc vào độ dài của bước chạy, cụ thể là phụ thuộc vào độ dài của 2 chân và bước đạp sau. Chính vì vậy muốn phát huy được thành tích Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” không chỉ chú ý đến mình sức mạnh hay sức nhanh mà cần phải có sự phối hợp, tổng hợp của các yếu tố thể lực,tùy từng nội dung mà yếu tố thể lực nào giữ vai trò quan trọng. 3.2 Giải quyết nhiệm vụ 2 “Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nầng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ THPT tại Nghệ An”. 3.2.1 Những căn cứ để lựa chọn bài tập Trên cơ sở tổng hợp và lý luận, cũng như thực trạng môn học Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” của Nữ THPT đã trình bày ở phần trước tôi xác định khi xây dựng bài tập phát triển thành tích cho đối tượng nghiên cứu cần phải dựa vào những căn cứ sau: - Các bài tập được xây dựng phải có nội dung và hình thức phù hợp với mục đích,nhiệm vụ của quá trình giảng dạy - huấn luyện. - Các bài tập được sử dụng một cách thích hợp để phát triển các tiền đề thành tích cần thiết cho học sinh, kỹ thuật động tác phải phù hợp với yêu cầu của cấu trúc bài tập, khả năng chịu đựng lượng vận động phải được nâng cao một cách liêntục. - Bài tập cần xây dựng trên cơ sở đặc điểm trình độ, cũng như điều kiện trang thiết bị tập luyện của đối tượng tập giảng dạy - huấn luyện. 3.2.2 Lựa chọn một số bài tập để nâng cao thành tích trong môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”. 3.2.2.1 Xây dựng nội dung bài tập Dựa trên cơ sở sinh lý và lý luận chuyên nghành tôi đề ra một số bài tập nhằm phát triển sức mạnh cho Nữ học sinh trường THPT. Nhưng với điều kiện cơ sở vật chất trong trường THPT chưa thể áp dụng rộng rãi được. Do đó tôi đưa ra 12 bài tập giúp cho việc phát triển sức mạnh nhằm nâng cao hiệu qủa Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” (Bảng: 1). 14
Bảng 1: Khối lượng và cường độ một số bài tập phát triển sức mạnh Mục đích phát Phương TT Nội dung Cường độ triển pháp Tại chỗ tập đánh tay luôn phiên Sức mạnh của tay Lặp lại với quãng - Thời gian: 50 - 60 giây nghỉ ngắn Cận cực đại 1 - Số lần: 2 - 3 lần Ngồi xổm trên một chân Sức mạnh củaLặp lại với quãng - Thời gian: 50 - 60 giây chân nghỉ đầyđủ Lớn 2 Số lần: 2 - 3 lần Lò cò một chân Sức mạnh và sức Lặp lại nghỉ giữa 2 - Số lượt:04 nhanh phút Cực đại 3 - Cự ly:9m Bật cóc 30m Sức mạnh của 2 Lặp lại nghỉ 3 phút - Số lượt:04 chân Cực đại 4 - Cự ly:60m Bật nhảy tại chỗ đổi chân liên tục Sức mạnh và sức Lặp lại quãng nghỉ - Thời gian: 40giây nhanh ngắn Cực đại 5 - Số lượt: 03 Bật nhảy bằng 2 chân (1 chân) với 2 tay Sức mạnh và sức Lặp lại quãng nghỉ vào vật chuẩn trên cao nhanh 2 phút Cực đại 6 - Thời gian: 60giây - Số lượt: 03 Chạy đạp sau Sức mạnh và sức Lặp lại nghỉ giữa 2 - Thời gian: 90giây nhanh phút Cực đại 7 - Số lượt: 04 Đứng lên ngồi xuống có mang trọng vật Sức mạnh Lặp lại nghỉ quãng khoảng 5 kg (Nữ) giữa 3 phút Cực đại 8 - Thời gian: 90giây - Số lượt: 04 Nằm sấp chống đẩy Sức mạnh của tay Lặp lại nghỉ giữa 9 - Số lượt:02 1 phút Cực đại - Mỗi lượt: 20cái Bật xa tại chỗ mỗi tổ Sức mạnh củaLặp lại với quãng - Số lượt:10 chân nghỉ 2 phút Cực đại 10 - Thực hiện: 2tổ 15
Bật nhảy co gối trên cát 30 giây Sức mạnh nhóm Lặp lại với quãng Nhỏ trung bình 11 cơ chân nghỉ dài 30 - 75% Nhảy dây 3 phút Sức bền và khảLặp lại với quãng Trung bình 12 năng phối hợpnghỉ đầyđủ vận động Đội hình tập luyện Bật xa Nằm sấp chống đẩy 16
Ngồi xổm trên 1 chân Tại chỗ tập đánh tay 17
Nhảy dây Bật nhảy bằng hai chân 18
Bật cóc Chạy đạp sau Lò cò 1 chân 19