Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt của lớp 10A2 trường THPT Tuần Giáo

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt của lớp 10A2 trường THPT Tuần Giáo" nhằm giúp giáo viên chủ nhiệm có những định hướng cụ thể, phương pháp thiết thực, hiệu quả trong công tác chủ nhiệm. Từ đó giáo viên chủ nhiệm có thêm kỹ năng sư phạm để giải quyết các tình huống nảy sinh trong lớp chủ nhiệm của mình một cách chủ động, linh hoạt và mềm dẻo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt của lớp 10A2 trường THPT Tuần Giáo

NỘI DUNG GIẢI PHÁP A. SỰ CẦN THIẾT, MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC THỰC HIỆN SÁNG KIẾN Thực tế ở tập thể nào cũng có học sinh cá biệt. Tuy số học sinh này không nhiều nhưng đây là lực cản lớn nhất cho phong trào thi đua của lớp và gây khó khăn cho công tác chủ nhiệm. Giáo dục một học sinh cá biệt trở thành một học sinh ngoan, một học trò giỏi cần có sự tác động của nhiều phía nhưng quan trọng nhất là sự tác động của giáo viên chủ nhiệm. Có lẽ trong thâm tâm của mỗi thầy cô giáo đã, đang đứng lớp chúng tôi luôn mong muốn học trò của mình ngoan hiền, lễ phép, biết vâng lời và có ý chí vươn lên, học tập thật tốt để thành tài sau này. Khi học trò mắc lỗi, phạt học trò như thế nào để các em tâm phục, khẩu phục, thâm tâm người thầy thấy an yên luôn là điều chúng tôi đau đầu. Chúng tôi đã thay đổi cách quản lí giáo dục, trao quyền tự chủ, tự quyết cho các em nhiều hơn. Tìm ra những ưu điểm để khen ngợi các em nhiều hơn thay vì trách phạt. Điều đáng mừng là học sinh của chúng tôi đã tiến bộ rõ rệt trong học tập và rèn luyện phẩm chất, đạo đức. Xuất phát từ những thực trạng và kinh nghiệm chủ nhiệm của bản thân, chúng tôi đề xuất biện pháp: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT CỦA LỚP 10A2 TRƯỜNG THPT TUẦN GIÁO” để góp phần giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm, đặc biệt là học sinh cá biệt nhằm giúp các em tiến bộ trong học tập cũng như rèn luyện ở trường THPT. B. PHẠM VI TRIỂN KHAI THỰC HIỆN - Đối tượng: Học sinh lớp 10A2 trường THPT Tuần Giáo. - Thời gian: Từ tháng 11/ 2023 đến tháng 4/2024. - Địa điểm: Trường THPT Tuần Giáo. C. NỘI DUNG I. Tình trạng giải pháp đã biết Từ năm học 2008 đến nay, chúng tôi công tác tại trường THPT Tuần Giáo và được BGH nhà trường phân công chủ nhiệm và dạy môn Ngữ Văn và môn Tin. Năm học 2023 - 2024 chúng tôi được BGH phân công chủ nhiệm lớp 10A2, giảng dạy môn Ngữ Văn, môn Tin học. Với tổng số HS 39 đa số học sinh ngoan, có ý thức tu dưỡng học tập và rèn luyện. Tuy nhiên nhiều em HS có hoàn cảnh gia đình khó khăn, nhiều em bố mẹ buôn bán, ly hôn sống chung với ông bà. Một số HS còn chưa ngoan, ý thức tổ chức kỉ luật và học tập còn yếu kém. Hơn nữa, đối tượng học sinh cấp THCS các em đang có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, dễ vui, dễ buồn, hành động nhiều khi theo bản năng, bộc phát… Bên cạnh đó một số em bố mẹ làm viên chức, gia đình hòa thuận, hạnh phúc nên có điều kiện quan tâm, chăm sóc con em mình cả về vật chất lẫn tinh thần vẫn còn một vài em có hoàn cảnh gia đình cần lưu tâm. Mặc dù cùng tuổi nhưng mỗi học sinh lại có nét tính cách, tâm lí khác nhau. Có những học sinh ngoan hiền, chăm học. Có nhóm học sinh thông minh, năng động. Có
2 học sinh nhận thức chưa nhanh lại nhút nhát chưa tự tin khi giao tiếp với thầy cô. Bên cạnh những học sinh có ý thức thực hiện tốt nội qui trường lớp thì vẫn còn một số học sinh hay vi phạm như đi học muộn, mặc sai đồng phục, chưa làm bài tập, sử dụng điện thoại hay làm việc riêng trong giờ. Có học sinh sau giờ học chưa về nhà ngay, hay la cà các hàng quán gần khu vực cổng trường, tụ tập đánh nhau ngoài trường học. Trên thực tế có học sinh vi phạm một lần và không tái phạm nhưng cũng có em vi phạm nhiều lần. Mỗi lần nhắc nhở, các em lại đưa ra các lí do để biện minh cho sai phạm của mình. Cụ thể như: Trong lớp chủ nhiệm của chúng tôi, khảo sát và tìm hiểu cho thấy, có rất nhiều học sinh với những môi trường, điều kiên, hoàn cảnh sống khác nhau đã tác động không nhỏ tới ý thức của học sinh. Thực tế cho thấy nếu lớp học nào có học sinh cá biệt thì ít nhiều học sinh đó đều làm ảnh hưởng đến các phong trào học tập và thi đua của lớp. Như em Nguyễn Đỗ Thiên Trường, Lò Minh Tuấn, Cà Vũ Nguyên... Có nhiều quan điểm khác nhau khi nói về học sinh được coi là cá biệt. Tuy nhiên, chúng ta có thể nhận thấy rằng học sinh cá biệt là những học sinh có sự bất thường về đặc điểm tính cách, thiếu động cơ học tập đúng đắn, thường hay vi phạm nội quy một cách có tính hệ thống. + Em: Giàng Thị Vân hay nghỉ học không phép + Em: Nguyễn Đỗ Thiên Trường hay sử dụng điện thoại trong tiết học, nói nhiều và vi phạm nhiều lần nội quy của trường của lớp. + Em: Cà Vũ Nguyên nhiều lần trốn tiết đi chơi tại các quán NET gần cổng trường. Trong năm học tôi đã áp dụng nhiều hình thức kỉ luật nhưng các em vẫn tiếp tục vi phạm và thậm chí còn tìm cách trốn lỗi. Bị phạt nhiều, các em có thái độ lầm lì, tỏ ý chống đối. Mối quan hệ thầy trò khá căng thẳng, ảnh hưởng đến không khí lớp học. Đây cũng là điều mà tôi băn khoăn, trăn trở. II. Nội dung của giải pháp. 1. Mục đích cụ thể, chi tiết của giải pháp. Đề tài nhằm giúp giáo viên chủ nhiệm có những định hướng cụ thể ,phương pháp thiết thực, hiệu quả trong công tác chủ nhiệm . Từ đó giáo viên chủ nhiệm có thêm kỹ năng sư phạm để giải quyết các tình huống nảy sinh trong lớp chủ nhiệm của mình một cách chủ động,linh hoạt và mềm dẻo. Nhằm xây dựng một chuyên đề sâu, chi tiết có thể làm tài liệu tham khảo cho các đồng nghiệp trong và ngoài trường 2. Mô tả bản chất, nội dung của giải pháp. Để tạo một môi trường học tập hạnh phúc cho lớp chủ nhiệm, chúng tôi luôn quan tâm đến từng đối tượng HS đặc biệt là với HS thuộc diện cá biệt. Khi HS được tôn trọng, được đối xử bình đẳng như nhau sẽ là động lực lớn để các em vươn lên khẳng định mình và sẽ có nhiều cống hiến cho xã hội.
3 Chúng tôi thường có các việc làm cụ thể như sau: Thứ 1: Chúng tôi tìm hiểu về học sinh cá biệt, như hoàn cảnh gia đình, quan hệ bạn bè, sở thích cá nhân. Thậm chí tôi tìm hiểu kỹ về quá khứ của học sinh đó, tìm hiểu nguyên nhân làm cho học sinh đó trở thành cá biệt. Sự tìm hiểu này có thể thông qua lý lịch học sinh, qua gia đình, bạn bè trong lớp hoặc giáo viên chủ nhiệm cũ. Bản thân chúng tôi ra trường đã hơn 15 năm, thực hiện công tác chủ nhiệm nhiều năm, khi đứng trước nhiều đối tượng học trò với nhận thức, tính cách, hoàn cảnh sống khác nhau, chúng tôi luôn tìm ra những biện pháp khác nhau để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Trong đó, chúng tôi luôn tâm niệm và đề cao biện pháp đầu tiên có ý nghĩa quyết định, đó là: giáo viên chủ nhiệm hãy biến mình là người mẹ thứ 2 của tập thể lớp. Thật vậy, GVCN chính là linh hồn của tập thể lớp, vừa là nhà quản lí, vừa là nhà giáo dục trong một tập thể thu nhỏ. GVCN được coi là “Hiệu trưởng” của một lớp, là người gần gũi học sinh nhất, hiểu rõ tâm tư tình cảm của học sinh, luôn trực tiếp uốn nắn kịp thời những hành vi sai trái của học sinh và giúp đỡ học sinh. GVCN cũng là người kịp thời phát hiện và phát huy những năng lực nổi bật và phẩm chất HS. Để có một tập thể tốt về mọi mặt trước hết chúng tôi phải được học sinh chấp nhận là “người mẹ thứ hai”. Muốn vậy chúng tôi phải gần gũi các em, phải có tấm lòng yêu thương chia sẻ cùng các em. Đồng thời là chỗ dựa vững chắc để học sinh trao đổi tâm sự cùng hướng những niềm vui và cùng tháo gỡ những vướng mắc trong học tập và sinh hoạt, tạo niềm tin cho các em có ý chí vươn lên và coi tập thể lớp là tổ ấm thứ hai của mình. K.Đ. USin XKi đã nói: “Muốn giáo dục con người về mọi mặt thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Nhận thức rõ điều đó trong quá trình giáo dục học sinh, tôi luôn cố gắng tìm hiểu thông tin để nắm được đặc điểm tính cách, hoàn cảnh gia đình, các mối quan hệ xã hội của các em. Vì vậy, được BGH phân công lớp chủ nhiệm, trước hết chúng tôi đã tìm hiểu hoàn cảnh, đặc điểm tâm sinh lý, nhân cách, những ưu điểm, hạn chế của từng học sinh thông qua các biện pháp sau: - Nghiên cứu tình hình gia đình học sinh như trình độ học vấn, nghề nghiệp của cha mẹ học sinh, hoàn cảnh, mức sống, phương pháp giáo dục và những đặc điểm khác... - Nghiên cứu học sinh: chất lượng học tập, đặc điểm cá biệt, thực trạng về tính chuyên cần, về phương pháp học tập, kết quả học tập, ý thức rèn luyện ở các lớp trước… - Gặp giáo viên chủ nhiệm cũ để nắm bắt tình hình chung, tình hình của từng HS. - Nắm bắt thông tin học sinh qua phiếu điều tra cơ bản sau:
4 SỞ GD&ĐT ĐIỆN BIÊN CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG THPT TUẦN GIÁO Độc lập - Tự do - Hạnh phúc PHIẾU TÌM HIỂU THÔNG TIN HỌC SINH LỚP 10A2 NĂM HỌC 2023 – 2024 1. Họ và tên: ................................................, Ngày sinh: .......................... Nam/ Nữ: ……… Nơi sinh: ……………………………………………………………………………..……..………… Quê quán: ……………………………………………………………………….……………………… Chỗ ở hiện nay:........................................................................................................................ Số điện thoại cá nhân: ............................................................................................................. Địa chỉ email: .......................................................................................................................... 2. Họ và tên cha: ..................................................................................................................... Nghề nghiệp (làm gì, ở đâu?):................................................................................................... ............................................................................Số điện thoại:................................................ 3. Họ và tên mẹ: ....................................................................................................................... Nghề nghiệp (làm gì, ở đâu?):................................................................................................... ............................................................................Số điện thoại:................................................ 4. Số anh chị em: .......(Anh ......, chị ....., em......) (đang học trường nào hay làm việc ở đâu) ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 5. Hoàn cảnh kinh tế gia đình: (Đánh dấu vào vào ô thích hợp) Giàu có  Khá  Đủ ăn  Hộ cận nghèo  Hộ nghèo  (Lưu ý: Hộ nghèo và cận nghèo phải có giấy chứng nhận, HS photo nộp kèm phiếu này) 6. Diện chính sách: Con thương binh  Con bệnh binh  7. Về kết quả học tập: (Sử dụng kết quả năm học 2023 - 2024) ĐTB Xếp loại Điểm trung bình từng môn học các KT& Công HL HK Toán Văn Anh Sử Địa Tin môn PL Nghệ Môn học yêu thích nhất: .................................. Lý do: ............................................................ Môn học yếu nhất: ........................................... Lý do: ............................................................ Năng lực nổi bật của bản thân:……………………………………………..…….…….…… Mục tiêu của việc học: ……………………………………………………………………… Thời gian dành cho học tập ở nhà là bao nhiêu: …………………………..……………..…. Phương pháp học tập của bản thân: ………………………………………………………… Phương hướng phấn đấu trong các năm học tại trường THPT: ……………………………
5 ……………………………………………………………………………………………… Trong học tập và cuộc sống em gặp phải khó khăn gì: ………………………………….…. …………………………………………………………………………………………….… Em mong ước gì khi ở lớp: ..................................................................................................... 8. Kết quả thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh (nếu có, ghi rõ loại giải, môn): …............... ................................................................................................................................................... 9. Các nhiệm vụ đã làm năm lớp: …. (lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó ...): ................ 10. Dự định tương lai: Ước mơ làm nghề gì? Tại sao? ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Tuần Giáo, ngày …………… Xác nhận của cha, mẹ học sinh Học sinh (Ký, ghi rõ họ, tên) (Ký, ghi rõ họ, tên) Thứ 2: Chúng tôi trao đổi riêng với học sinh cá biệt về những khuyết điểm mà học sinh đã gây nên. Thông thường học sinh cá biệt không nhận thức được về việc làm sai trái của mình và hay đưa ra những lý lẽ để biện minh. Chúng tôi phân tích cho học sinh thấy được những điều sai trái đó một cách khách quan chứ không được áp đặt hay đe dọa. Sự trao đổi này diễn ra một cách dân chủ, trong bầu không khí nhẹ nhàng, cởi mở. Câu chuyện về học sinh Nguyệt là một ví dụ cho thấy hiệu quả của sự thấu hiểu trong công tác chủ nhiệm của chúng tôi: Tòng Thị Nguyệt là học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn, bố bị ốm, mẹ không có việc làm ổn định nhà đông anh em. Em là học sinh ngoan hiền, học giỏi. Khi nắm rõ thông tin về hoàn cảnh gia đình học sinh chúng tôi đã gặp mẹ em để trao đổi, động viên. Tiếp đó chúng tôi cũng đã bàn bạc với ban đại diện cha mẹ học sinh và các bác đã thành lập quĩ hỗ trợ học đường của lớp 10A2. Quĩ hỗ trợ này đã giúp đỡ được 3 và một số học sinh khác trong lớp. Chúng tôi cũng đã nói chuyện cùng học sinh để các em hiểu hoàn cảnh của bạn từ đó có cách chia sẻ. Nhưng Nguyệt cũng là một cô bé giàu lòng tự trọng, hiểu được suy nghĩ của em, trong giờ sinh hoạt lớp chúng tôi đã chia sẻ với cả lớp về phương pháp học và nêu tấm gương ý chí và nghị lực của Nguyệt. Cả lớp đã hiểu hoàn cảnh và yêu mến, quí trọng Nguyệt, em cũng tự tin, hòa đồng hơn với các bạn. Thứ 3: Chúng tôi tìm cách cảm hóa học sinh cá biệt này trở thành học sinh ngoan, học giỏi. Để làm được điều này chúng tôi thường động viên, thuyết phục học sinh cá biệt từ bỏ những thói hư, tật xấu trong học tập và rèn luyện. Giúp cho học sinh xây dựng động cơ, mục tiêu phấn đấu của mình. Bằng sự thân thiện, gần gũi, thái độ quan tâm của tôi sẽ là động lực lớn cho học sinh cá biệt lấy lại niềm tin.
6 Thứ 4: Chúng tôi vận động học sinh trong lớp giúp đỡ những học sinh cá biệt về mọi mặt, như tạo sự bình đẳng không phân biệt đối xử, tình tương thân tương ái trong cuộc sống, trao đổi kiến thức trong học tập...Tạo dư luận tập thể tốt để cảm hóa học sinh cá biệt trở thành thành viên tốt của lớp. Cô và trò cùng chung tay xây dựng tập thể lớp gắn kết, hợp tác và sẻ chia. Ông cha ta từng nhắc nhở: “Một cây làm chẳng lên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” Ở bất kì đâu, trong hoàn cảnh nào thì đoàn kết vẫn là sức mạnh để tạo nên thành công. Với 10A2 của tôi, tinh thần đoàn kết chung sức đồng lòng giữa cô và trò đã giúp chúng tôi tạo nên một diện mạo mới, gặt hái được những thành công mới. Đầu năm học 2023 - 2024 chúng tôi chủ động xây dựng nội qui lớp học cho các em. Trong nội qui tôi cũng luôn nhấn mạnh đến những điều cấm vi phạm, đi liền đó là hình thức xử phạt khá nặng nề. Thâm tâm tôi luôn nghĩ, đưa ra hình thức xử phạt càng nặng các em sẽ càng sợ và không dám vi phạm. Nhưng thực tế mắc lỗi là điều tất yếu đối với học trò, chính vì thế bản thân tôi lại rơi vào tình huống khó xử khi áp dụng hình phạt, học sinh cũng rấtcăng thẳng khi bị xử lí. Sau khi trao đổi với các em chúng tôi đã hiểu được mong muốn của học sinh. Chúng tôi đã để học sinh cùng tham gia xây dựng nội qui, chế độ khen thưởng và xử phạt của lớp. Chúng tôi nghĩ đây cũng là một hình thức giáo dục thể hiện tính dân chủ, phát huy tinh thần trách nhiệm và tự giác của học trò. Để có được nội qui lớp học Chúng tôi yêu cầu học sinh tìm hiểu, nắm rõ nội qui của nhà trường từ đó xây dựng qui chế riêng phù hợp cho lớp của mình. Các em sẽ tự thảo luận theo tổ. Mỗi một thành viên đều có ít nhất một đề xuất cho nội qui của lớp. Mỗi điều trong nội qui phải được đa số thành viên đồng ý. Nếu không đồng ý, học sinh sẽ phân tích, giải thích rõ lí do. Sau khi nội qui được thống nhất, các em sẽ chép lại, xin ý kiến của bố mẹ và tự giữ bản nội qui đó để thực hiện. Nội qui lần này là do học sinh tham gia xây dựng, được tất cả thành viên lớp thông qua, được sự đồng thuận của cha mẹ học sinh nên các em đều đã cố gắng thực hiện. Áp dụng nội qui này, tôi nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của học sinh đặc biệt là đối tượng HS cá biệt. Đó là kết quả của sự chung tay xây dựng đầy yêu thương, gắn bó của cô trò chúng tôi. Như vậy, với biện pháp trên, chúng tôi đã giáo dục học sinh ý thức trách nhiệm với bản thân và với tập thể lớp. Các em được dân chủ và công khai thảo luận – xây dựng nội quy, qui định lớp học. Nội quy lớp chúng tôi, do chính học sinh trong lớp đề ra. Do vậy, trong suốt năm học, phần lớn các em rất tôn trọng nội quy và nghiêm túc thực hiện. NỘI QUY LỚP 10A2 TRƯỜNG THPT TUẦN GIÁO - Đi học đúng giờ Thực hiện: - Mặc đúng đồng phục 3 ĐÚNG - Giao tiếp đúng mực
7 - Nhớ học bài, làm bài đầy đủ Chia sẻ: - Nhớ nghiêm túc trong kiểm tra, thi cử * 4 NHỚ - Nhớ vệ sinh lớp học sạch sẽ - Nhớ tham gia đầy đủ, hiệu quả các hoạt động tập thể - Không sử dụng điện thoại trong giờ học - Không xả rác bừa bãi Ghi nhớ: - Không nói tục chửi bậy 5 KHÔNG - Không gây gổ đánh nhau* - Không vi phạm luật giao thông* - Sẽ được khen thưởng cuối kì khi thực hiện tốt nội qui trường lớp - Sẽ trực nhật lớp 02 ngày nếu vi phạm 1 lỗi - Sẽ trực nhật lớp 01 tuần và lao động công ích tại trường 01 buổi nếu vi phạm 2 lỗi/tuần Đừng quên - Sẽ trực nhật 01 tuần và hạ hạnh kiểm tháng nếu phạm 01 lỗi nghiêm 6 SẼ trọng. - Sẽ hạ1 bậc hạnh kiểm của kì học nếu phạm 3-5 lỗi/kì tùy vào mức độ sai phạm. - Chịu hình thức kỉ luật của nhà trường nếu phạm lỗi trong các hoạt động do nhà trường tổ chức. LƯU Ý Vi phạm những điều có dấu * là phạm lỗi nghiêm trọng. Thứ 5: Chúng tôi tạo điều kiện cho học sinh cá biệt tham gia vào các hoạt động tập thể nhằm xóa đi những mặc cảm cá nhân và giúp cho học sinh cá biệt thể hiện được những tài năng của mình để càng làm tăng thêm niềm tin và uy tín trước tập thể. Một điều đặc biệt quan trọng là tôi nhận thức rõ việc giáo dục một học sinh cá biệt là cả một quá trình chứ không phải ngày một, ngày hai mà được. Vì vậy tôi không được phép chủ quan, nóng vội. Có như vậy, tôi mới xây dựng được tập thể lớp hạnh phúc. Thứ 6: Giáo viên chủ nhiệm cần đảm bảo nguyên tắc tôn trọng và đối xử công bằng với học sinh lớp chủ nhiệm. Trong trường học việc thực hiện các nguyên tắc không phải chỉ là nghĩa vụ và trách nhiệm của học sinh mà trước hết chính thầy cô giáo phải gương mẫu thực hiện. Với bản thân tôi nguyên tắc vàng trong ứng xử với học sinh là “Tôn trọng và đối xử công bằng”. Trong đời sống tình cảm chúng ta yêu mến người này hơn người khác cũng là cảm xúc tất yếu, hợp qui luật tự nhiên. Nhưng những chuyện thiên vị cảm tính đó không thể để chi phối quá trình quản lí và giáo dục học sinh. Tôn trọng học sinh là phải tôn trọng cá tính, sự khác biệt của các em. Tôn trọng lời nói, hành động, suy
8 nghĩ quan điểm của các em. Sự tôn trọng sẽ đi liền với cách đánh giá công bằng, khách quan. Chúng tôi nhận thấy các thầy cô giáo chủ nhiệm thường có xu hướng thiên vị các bạn trong ban cán sự lớp. Bởi những học sinh này là trợ thủ đắc lực của thầy cô trong công tác chủ nhiệm. Tuy nhiên sự thiên vị đó nếu kéo dài sẽ dẫn đến sự thiếu tôn trọng của học sinh trong lớp đối với chúng ta. Các em sẽ nhận thấy chúng ta đối xử thiếu công bằng, các em thấy không được tôn trọng… từ đó sẽ dẫn đến sự phản đối, không phục thầy cô. Trong lớp 10A2 có những học sinh có nhiều đóng góp cho tập thể lớp nhưng khi học sinh đó có lỗi chúng tôi vẫn phải xử lí sai phạm đúng mức, đúng qui trình vừa giúp học sinh nhận ra khuyết điểm vừa để nhắc nhở các học sinh khác. Ngược lại, có học sinh hay vi phạm nhưng khi em có tiến bộ hay có đóng góp cho lớp chúng tôi cũng phải nhìn nhận công bằng để tuyên dương, khen thưởng khi các em có lỗi phải xử lí, khi các em có thành tích phải tuyên dương khen thưởng. Nhân vô thập toàn, trong cuộc sống cũng như trong quá trình giáo dục không phải lúc nào thầy cô cũng đúng. Đôi khi tôi cũng đã đưa ra những kết luận không phù hợp, đôi khi cách giải quyết của chúng tôi chưa đúng bọn tôi không ngần ngại nói lời xin lỗi trước học sinh, sau lời xin lỗi là lời cảm ơn các em đã giúp tôi nhận ra điều chưa hợp lí đó. Hành động này cũng là thông điệp mà chúng tôi gửi tới học sinh: chúng ta không chỉ học hỏi được từ thầy cô hay những người lớn hơn ta về độ tuổi hoặc học vấn mà tất cả mọi người xung quanh kể cả khi trình độ của họ thấp hơn nhưng nếu biết tôn trọng, lắng nghe chúng ta có thể thu nhận được rất nhiều điều. Môi trường giáo dục làm việc trên cơ sở trách nhiệm, tình thương nhưng phải có kỉ cương. Xử lí vi phạm của học trò là điều không ai mong muốn song lại cần thiết để giúp các em phát triển toàn diện. Để hạn chế vi phạm của học trò, chúng tôi đã cố gắng tuân thủ nguyên tắc trong giáo dục của mình. Luôn tôn trọng, đối xử công bằng, luôn kiểm soát cảm xúc cá nhân tránh xung đột không đáng có. Tuy nhiên việc mắc lỗi của học sinh là tất yếu trong quá trình học tập và phát triển. Để học sinh nhận ra sai phạm và tự giác sữa chữa rất cần sự chủ động, bình tĩnh và sáng suốt của thầy cô. Chúng tôi đã áp dụng cách xử lí vi phạm theo 5 bước cũng là cách để các em suy nghĩ và tự giác thay đổi: Bước 1: Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sai phạm của học sinh trước khi đưa ra hình thức xử phạt. Luôn có sự bao dung, độ lượng khi nhìn nhận những sai phạm của các em. Bước 2: Để học trò đánh giá hành động của mình bằng cách: - Trình bày lại sự việc - Phân tích tình huống, nhận xét thái độ của bản thân và người khác lúc đó (tại sao lại có thái độ như thế); - Nêu ra cách xử lí tình huống theo hướng khác? Bước 3: Phân tích đúng/sai; phù hợp/không phù hợp để học sinh hiểu Bước 4: Để học sinh tự nhận khung hình phạt
9 Bước 5: Áp dụng linh hoạt hình thức xử phạt đã được tập thể qui định. Chúng tôi nghĩ đây là cách làm việc khách quan, dân chủ, tôn trọng. Không phải khi học sinh mắc sai phạm lỗi hoàn toàn thuộc về các em. Hãy lắng nghe, tìm hiểu xem các em cần gì, nguyên nhân nào dẫn đến sự việc học sinh mắc lỗi. Học sinh muốn nhận được sự cảm thông chia sẻ và bao dung của thầy cô nên tuyệt đối tôi không dùng bạo lực (lời nói, hành động thô bạo) làm tổn thương các em. Học trò sau khi nhận ra lỗi lầm của mình sẽ sửa chữa và hoàn thiện bản thân. Thứ 7: Giáo viên chủ nhiệm cần kiểm soát cảm xúc bản thân. Kiểm soát cảm xúc là khả năng con người nhận thức rõ cảm xúc của mình trong một tình huống nào đó và hiểu được ảnh hưởng của cảm xúc đối với bản thân, từ đó biết cách điều chỉnh một các phù hợp. Kĩ năng xử lý cảm xúc còn có nhiều tên gọi khác như: kiềm chế cảm xúc, làm chủ cảm xúc… Quả thật, nghề dạy học hiện nay có nhiều áp lực, song dù căng thẳng đến mấy, thầy cô cũng phải cố gắng kiềm chế cảm xúc. “Nhất quỉ, nhì ma, thứ ba học trò” nhất là những học sinh ở tuổi me sấu ẩm ương nếu thầy cô nếu không kiểm soát cảm xúc có thể có những hành vi, lời nói để lại hậu quả khôn lường làm tổn thương học trò. Bản thân chúng tôi trong quá trình dạy học đã áp dụng cách kiểm soát cảm xúc đơn giản nhưng đủ để tôi bình tĩnh giải quyết mọi việc: + Thả lỏng người: Khi thả lỏng người, cơ thể, nét mặt sẽ chùng xuống, đó cũng là cách chúng tôi biểu hiện sự thất vọng, không đồng tình. + Hít thở sâu: Động tác này sẽ làm tâm trạng chúng tôi dịu đi. + Uống ly nước lọc: Hành động này khiến bản thân chúng tôi bình tâm lại + Không nổi cáu, không lớn tiếng và giải quyết sự việc sau (nếu có thể). Đây cũng là cách để tôi có thời gian nhìn nhận và đánh giá mọi việc một cách bình tĩnh. Trong quá trình làm việc và theo dõi biểu hiện của từng học sinh, chúng tôi nhận thấy một số em chưa biết kiểm soát cảm xúc của mình. Có những em quá bộc trực và nóng tính, thường phản ứng ngay khi có tình huống hoặc sự kiện gì xảy ra. Đặc biệt trong những bài tập hoạt động nhóm, những em này thường làm cho mọi việc trở nên căng thẳng, khiến công việc không hiệu quả. Và lâu dần, các em sẽ khiến những bạn xung quanh thấy mệt mỏi. Đối với những học sinh này, chúng tôi thường nhẹ nhàng góp ý, phân tích để học sinh thấy giải quyết như thế nào cho phù hợp, dần dần các em tiết chế được cảm xúc của mình. 3. Những điểm khác biệt, tính mới của giải pháp so với giải pháp đã và đang được áp dụng. Về phía giáo viên: Có thể giúp giáo viên chủ nhiệm có những định hướng cụ thể thiết thực, hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp. Về phía học sinh: Học sinh thấy được sự tận tâm,nhiệt tình,gần gũi và sát sao ở cô giáo chủ nhiệm từ đó các em có sự tin tưởng và sẵn sàng tâm sự hay hỏi ý kiến cô
10 giáo chủ nhiệm khi gặp những khúc mắc hay khó khăn trong cuộc sống.Từ đó sẽ tạo nên một tập thể lớp vui vẻ,đoàn kết và gắn bó. Tính ưu việt của giải pháp là lựa chọn tối ưu nhất hiện tại phù hợp công tác chủ nhiêm và cũng phù hợp với mục tiêu của nhà trường trong công tác chủ nhiệm. III. Khả năng áp dụng của giải pháp 1. Việc áp dụng vào thực tế: Nội dung của sáng kiến đã được đưa vào áp dụng thực tế trong quá trình chủ nhiệm tại trường THPT Tuần Giáo, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên 2. Lĩnh vực áp dụng: Những nội dung, giải pháp của sáng kiến có thể áp dụng trong lĩnh vực giáo dục, tiếp tục đổi mới phương pháp, cách thức chủ nhiệm của giáo viên trường THPT. 3. Điều kiện áp dụng: Để áp dụng các giải pháp đã nêu cần bảo đảm các yêu cầu sau: Một là: Thời lượng 45 phút - 1 tiết học không nhiều. Để làm được những nội dung trên cần có sự kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và phụ huynh học sinh Hai là: Giáo viên ngoài việc trang bị vững vàng về kiến thức, phương pháp chủ nhiệm giáo viên cần có sự tìm tòi, học hỏi không ngừng và có thái độ thực sự cầu thị và có tâm với công tác chủ nhiệm Ba là: việc áp dụng các giải pháp vào công tác chủ nhiệm là quá trình lâu dài đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải kiên trì, mềm dẻo và linh hoạt Bốn là: cùng một cách thức nhưng GV vẫn nên tìm hiểu kỹ đối tượng HS trước khi thiết kế chi tiết tiến trình để có cách tiếp cận hợp lý và đạt được mục tiêu đề ra, tránh tình trạng áp đặt với HS. 4. Phạm vi có thể áp dụng: Những biện pháp nêu ra trong sáng kiến đã được thử nghiệm và áp dụng ở các lớp 10A2 trong năm học 2023 - 2024 đạt kết quả tốt. Giải pháp đưa ra không có tính chuyên biệt cho một đối tượng hay bị giới hạn bởi phạm vi nào vì các bước chuyển giao đều là cơ bản, chi tiết và vừa sức. Vì vậy, giải pháp có thể áp dụng rộng rãi trong công tác chủ nhiệm tại trường THPT Tuần Giáo và các trường học trên địa bàn của huyện Tuần Giáo. IV. Hiệu quả, lợi ích thu được Qua một thời gian áp dụng những phương pháp trên, bản thân Chúng tôi nhận thấy lớp học đã đạt được những kết quả như sau: - Nề nếp lớp học ngày một tốt hơn, có quy củ hơn. Học sinh cá biệt của lớp như : +Em :Giàng Thị Vân đã không còn hiện tượng nghỉ học không phép đã tự giác trong học tập và các hoạt động của Đoàn, nhà trường phát động.
11 +Em: Nguyễn Đỗ Thiên Trường đã không còn sử dụng điện thoại trong tiết học tập trung và có tiến bộ hơn trong học tập +Em:Cà Vũ Nguyên không còn hiện tượng trốn tiết, kết quả thi cuối kỳ 1 và giữa kỳ 2 đã có sự tiến bộ - Các em yêu trường, yêu lớp hơn rất nhiều. HS cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc khi đến lớp. Từ đó, tích cực học tập, hăng hái xây dựng phát biểu bài cũng như tham gia vào các hoạt động tập thể. - Kỹ năng giao tiếp của các em trôi chảy, lưu loát hơn; các em tự tin hơn trong giao tiếp, học tập, mạnh dạn trao đổi những khó khăn vướng mắc với giáo viên chủ nhiệm. - Học sinh ý thức được tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động, phong trào thi đua của lớp; tinh thần đoàn kết, kĩ năng hợp tác và khả năng làm việc theo nhóm hiệu quả cao hơn. V. Phạm vi ảnh hưởng của giải pháp - Biện pháp hoàn toàn có khả năng áp dụng và đem lại hiệu quả giáo dục cao trong công tác chủ nhiệm tại trường THPT Tuần Giáo. VI. Kiến nghị và đề xuất - Kính mong BGH trường THPT Tuần Giáo, Sở GD và ĐT Điện Biên tổ chức thêm các cuộc hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm giữa các trường trong và ngoài tỉnh để giáo viên có điều kiện trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, nâng cao hơn nữa về kĩ năng, phương pháp để chất lượng giáo dục, đào tạo ngày càng đi lên đáp ứng yêu cầu của chương trình Giáo dục phổ thông 2018. VII. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu - Học sinh 01 lớp 10A2, trường THPT Tuần Giáo năm học 2023-2024. D. Danh sách đồng tác giả: Nguyễn Thị Đông, Hà Thị Hương Tuần Giáo, ngày…tháng….năm 2024 Tuần Giáo, ngày 19 tháng 4 năm 2024 XÁC NHẬN CỦA NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ (ký, ghi rõ họ tên) (ký, ghi rõ họ tên) Hà Thị Hương Nguyễn Thị Đông