Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp kiến tạo lớp học hạnh phúc thông qua công tác chủ nhiệm lớp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm học sinh của lớp chủ nhiệm được giáo dục bằng tình yêu thương và sự tôn trọng. Từ đó, chúng tôi đưa ra biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc giúp học sinh lớp chủ nhiệm được phát triển toàn diện về năng lực, phẩm chất, đạo đức…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp kiến tạo lớp học hạnh phúc thông qua công tác chủ nhiệm lớp

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP KIẾN TẠO LỚP HỌC HẠNH PHÚC TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Lĩnh vực: CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM ----------------------- Nhóm tác giả: Tạ Khắc Định Trường THPT Diễn Châu 2 Trần Thị Thu Hiền Trường THPT Diễn Châu 2 Nguyễn Thị Hồng Thương Trường THPT Diễn Châu 2 Năm thực hiện: 2023
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ `1. Lý do chọn đề tài Khi đề cập đến mục tiêu giáo dục của Việt Nam, luật Giáo dục năm 2019 khẳng định: giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ tổ quốc và hội nhập quốc tế. Trên thực tế thì sao? Những sự việc đau lòng, câu chuyện học đường không vui như: tỉ lệ stress học đường tăng nhanh, bạo lực học đường đáng báo động, mối quan hệ thầy trò căng thẳng, Đó là những tệ nạn xã hội như xem phim ảnh cấm, trộm cắp, nghiện hút, ham điện tử thâu đêm… vô lễ, coi thường, chống đổi cả với thầy cô dạy mình. Bên cạnh đó đạo đức nhà giáo cũng cần phải cảnh tỉnh bằng một hồi chuông dài, đó là gian lận thi cử, đó là cư xử thô bạo với trẻ nhỏ… được phản ánh thường xuyên qua các kênh truyền thông, điều đó đang là vấn đề nhức nhối trong xã hội nói chung và nền giáo dục nói riêng. Câu hỏi đặt ra, làm sao để hiện thực hóa mục tiêu phát triển toàn diện? Làm thế nào để mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui, giáo viên đến trường mỗi ngày là một niềm hạnh phúc, quan hệ thầy trò là động lực để học sinh vươn tới tri thức? Theo chúng tôi, xây dựng trường học hạnh phúc là biện pháp hiệu quả để phát triển toàn diện con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, là việc cấp thiết cần được các nhà giáo dục quan tâm lúc này. Ngày (24/9), tại Đà Năng Hội thảo "Thay đổi vì một trường học hạnh phúc" với chủ đề "Chọn Yêu thương - Chọn Hạnh phúc" đã được tổ chức với sự tham gia của 400 Hiệu trưởng. Xây dựng trường học hạnh phúc, mỗi trường học đều hướng tới mục tiêu: xây dựng môi trường giáo dục đem đến niềm vui, hạnh phúc cho cả giáo viên và học sinh, thầy cô thân thiện, học sinh tích cực. Trường học hạnh phúc là nơi không có bạo lực học đường, không có hành vi vi phạm đạo đức nhà giáo, không có những hành xử xúc phạm danh dự, nhân phẩm, thân thể nhà giáo và học sinh. Trường học hạnh phúc là nơi thầy cô và học sinh vui sống trong sẻ chia, cảm thông và yêu thương nhau. Đồng thời, nơi đó cũng là mái nhà chung mà mỗi ngày giáo viên và học sinh đến trường là một niềm hạnh phúc. Để kiến tạo được trường học hạnh phúc thì mỗi đơn vị lớp học trong nhà trường cũng cần xây dựng lớp học hạnh phúc. Nhưng thực tế thì sao? Hàng loạt câu chuyện không vui xuất hiện trong học đường vừa qua: tỉ lệ stress học đường tăng nhanh chóng, bạo lực học đường đáng báo động, mối quan hệ thầy trò căng thẳng,...tất cả những điều đó được phản ánh thường xuyên qua các kênh truyền thông, là một điều nhức nhối trong xã hội nói chung và nền giáo dục nói riêng. Câu hỏi lớn đặt ra lúc này là: Làm thế nào để mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui, giáo viên đến trường mỗi ngày là một niềm hạnh phúc, quan hệ thầy trò là động lực để học sinh vươn tới tri thức? Theo chúng tôi, xây dựng 1
trường học hạnh phúc là việc làm cấp thiết cần được các nhà giáo dục quan tâm lúc này. Muốn vậy, chúng ta cần xây dựng hạnh phúc từ chính lớp học của mình. Hiện tại rất ít tài liệu bàn sâu và đưa ra các giải pháp cho vấn đề này, đồng nghiệp, nhà trường chưa có kinh nghiệm nhiều để giải quyết, khắc phục. Chính vì vậy chúng tôi chọn đề tài:“ Một số biện pháp kiến tạo lớp học hạnh phúc thông qua công tác chủ nhiệm lớp” để tìm ra câu trả lời thiết thực nhất cho bản thân, cho đồng nghiệp và cho các em học sinh. 2. Mục đích đề tài Chúng tôi nghiên cứu đề tài này, với mong muốn: - Bản thân chúng tôi có điều kiện tự nhìn nhận, đánh giá lại phương pháp giáo dục của mình, khắc phục hạn chế, phát huy ưu điểm, nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm ở những năm học tiếp theo. - Thông qua đề tài, chúng tôi có cơ hội để trao đổi về phương pháp chủ nhiệm cùng với đồng nghiệp. Trên cơ sở đó, chúng tôi có thể mở rộng và vận dụng tùy từng hoàn cảnh cụ thể của nhà trường, của từng lớp chủ nhiệm để đạt kết quả tốt hơn trong việc giáo dục học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và uy tín của nhà trường. - Học sinh của lớp chủ nhiệm được giáo dục bằng tình yêu thương và sự tôn trọng. Từ đó, chúng tôi đưa ra biện pháp xây dựng lớp học hạnh phúc giúp học sinh lớp chủ nhiệm được phát triển toàn diện về năng lực, phẩm chất, đạo đức… - Đề tài của chúng tôi cũng nhằm giúp cho mục tiêu xây dựng trường học hạnh phúc thành công, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. 3. Phạm vi đề tài Đề tài hướng đến xây dựng mô hình lớp học hạnh phúc vì sự phát triển toàn diện của học sinh được thực nghiệm tại lớp 10A6 và lớp 11E, 12C trường THPT Diễn Châu 2 từ năm học 2021- 2022 đến năm học 2022-2023. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp điều tra Sử dụng phương pháp điều tra, thu thập các số liệu liên quan đến các đối tượng được nghiên cứu khảo sát là giáo viên và học sinh. https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdDkj18J7ORaObpYGpea3 w3lqsDrTfjhPIPNJ_xf7fOuq1nZQ/viewform?usp=sf_link https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfYMEGsLDzYOnEmmkna EJjSbbISyQk8Sg8obXkjAdL9K__wzA/viewform?usp=sf_link https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdmGrjgrEkyVegUUtsXz_w z1KZbJz-2AY3ZdoXTsOskgEPVyQ/viewform?usp=sf_link 4.2. Phương pháp quan sát: quan sát hành động, diễn biến tâm sinh lí của học sinh và sự chăm sóc, quan tâm, cách ứng xử của cha mẹ, quan hệ bạn bè của học sinh. 2
4.3. Phương pháp nghiên cứu, phân tích, tổng hợp: tham khảo, nghiên cứu các tài liệu về tâm lí học đường, các văn bản, thông tư, công văn của Bộ, của Sở Giáo dục; theo sát kế hoạch giáo dục của Ban giám hiệu nhà trường; học tập và ứng dụng kinh nghiệm của các đồng nghiệp; rút kinh nghiệm công tác chủ nhiệm của bản thân từ các khóa học trước. Phân tích và xử lý các số liệu thu thập được để đưa ra các nhận định và đánh giá về một số giải pháp xây dựng lớp học hạnh phúc. Quang cảnh trường THPT Diễn Châu 2 3
PHẦN II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận 1.1. Khái niệm hạnh phúc: - “Hạnh phúc là cảm xúc vui sướng, hài lòng của con người trong cuộc sống khi được đáp ứng, thỏa mãn các nhu cầu cầu vật chất và tinh thần”. Hạnh phúc cá nhân gắn liền với hạnh phúc của xã hội, không có hạnh phúc riêng lẻ. - Hạnh phúc của học sinh trung học rất đơn giản và có thể thực hiện được như: luôn cố gắng và đạt được kết quả cao trong học tập không phụ lòng cha mẹ; luôn được sự động viên, khen ngợi của mọi người về thành tích học tập cũng như hành động, cư xử của mình; được sống và học tập trong một môi trường thân thiện, gia đình, người thân tạo điều kiện vật chất, tinh thần trong khả năng hiện có phục vụ cho học tập và rèn luyện; được thầy cô và bạn bè yêu mến, tôn trọng, được tiếp thu kiến thức tiên tiến của nhân loại và vận dụng nó vào đời sống, làm hành trang cho bản thân; được chia sẻ với mọi người về những điều mà mình biết, được khẳng định và trải nghiệm…. 1.2. Khái niệm lớp học hạnh phúc: Lớp học hạnh phúc là nơi giúp giáo viên và học sinh hình thành và duy trì các trạng thái cảm xúc tích cực. Mỗi lớp học hạnh phúc sẽ tạo nên một môi trường học đường mà ai tham gia cũng cảm thấy hạnh phúc. Được tham gia vào các lớp học hạnh phúc sẽ giúp cho mỗi cá nhân thiết lập được các tình cảm lành mạnh, góp phần phát triển nhân cách tốt đẹp. Lớp học hạnh phúc là lớp học có sự tương tác chủ động, tích cực với xúc cảm dương tính từ hai phía: nhà tổ chức và chủ thể thực hiện. Lớp học hạnh phúc là điểm đến mà mỗi cá nhân cảm thấy muốn đến, khi đến có những hứng thú, có niềm vui, có sự mong chờ, có rung cảm... Lớp học hạnh phúc là nơi có thể cảm nhận được sự an toàn, sự nâng đỡ hay sự thú vị khi có nhiều điều nằm trong nhu cầu được thỏa mãn... Học sinh đến trường như thế nào là hạnh phúc, có thể quy thành một mệnh đề: Mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Cần khẳng định không quá lý tưởng đến mức vui mà không nhớ hay không hiểu nhiệm vụ thay vào đó là thực hiện nhiệm vụ một cách chủ động, tích cực với sự thoải mái, khao khát, cố gắng tích cực nhất. Bên cạnh đó, người học cảm thấy có niềm tin, có rung động, có động lực khi đến lớp và dễ nhớ nhung nếu không đến lớp... Lớp học hạnh phúc là mỗi học sinh trong lớp học đều cảm nhận được sự ấm áp, yêu thương từ thầy cô, bạn bè. Đến lớp các em đón nhận nhiều niềm vui và nếu có nỗi buồn, khó khăn thì luôn được san sẻ. Hạnh phúc với người học đôi khi rất giản dị, đó có thể là một lời hỏi thăm, nhắn nhủ, động viên; một lời phê, nhận xét chính xác, chân tình; một giờ giảng hay, hấp dẫn; một phong 4
cách giản dị, trong sáng, mực thước với trí tuệ uyên bác của thầy cô đều để lại những ấn tượng, hình ảnh đẹp sẽ theo người học suốt cuộc đời. Hạnh phúc còn là khi nỗ lực, cố gắng của người học được đền đáp, ghi nhận qua những điểm số chính xác, bằng những phần thưởng nho nhỏ động viên; là sự chân thành, hồn nhiên, trong sáng của tình bạn; là những vấn vương, rung động đầu đời của tuổi mới lớn; là khung cảnh nên thơ, trữ tình của hàng cây, ghế đá… Những hành động đẹp, lời nói đẹp, cảnh quan đẹp của thầy cô, bè bạn, mái trường đều góp phần dệt nên xúc cảm hạnh phúc, hân hoan trong trái tim, suy nghĩ tuổi học trò. 1.3. Thực trạng của phong trào “Xây dựng lớp học hạnh phúc” ở trường THPT Diễn châu 2 Trên thực tế, thiết lập mô hình lớp học hạnh phúc ở nhà trường gặp những thuận lợi và khó khăn sau: 1.3.1. Thuận lợi Năm học 2022-2023, chúng tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 10A6 định hướng Toán, Lý Anh, 11E định hướng Toán, Hóa Sinh, 12C định hướng Văn, Sử, Địa Hình ảnh tập thể lớp 11E, 12C năm học 2022-2023 - Trường có đầy đủ cơ sở vật chất, phù hợp với nhu cầu thực tại của nhà trường như các phong làm việc, phòng học, các phòng chức năng, sân học, sân chơi, nhà vệ sinh, hệ thống điện nước, quạt mát, điều hòa, loa đài… đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và an toàn tuyệt đối, tạo cảm giác yên tâm, tin tưởng cho giáo viên, học sinh và phụ huynh. - Cảnh quan nhà trường được bố trí khoa học, đảm bảo xanh, sạch, đẹp, an toàn, thân thiện. - Không gian lớp học thoáng mát, ấm cúng và thân thiện. - Được sự quan tâm của chính quyền địa phương và các bậc phụ huynh. 5
Đa số các em học sinh chăm ngoan, hiếu học. - Được sự quan tâm giúp đỡ, chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu và các ban ngành đoàn thể trong nhà trường giúp các lớp chúng tôi thực hiện tốt mục tiêu đề ra trong năm học 2022–2023 là xây dựng lớp học hạnh phúc. - Có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm với giáo viên bộ môn trong công tác giảng dạy và quản lý học sinh lớp. - Bản thân chúng tôi là giáo viên chủ nhiệm nhiều năm luôn nhiệt tình trong công tác, quan tâm giáo dục học sinh về mọi mặt. Vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ, có khả năng sử dụng công nghệ thông tin và tận tâm với nghề. - Được sự quan tâm giúp đỡ, ủng hộ của phụ huynh học sinh và các em học sinh trong lớp rất hứng thú với các phong trào xây dựng lớp học hạnh phúc. 1.3.2. Khó khăn - Một bộ phận học sinh có lối sống thiếu quan tâm chia sẻ, thiếu tinh thần cộng đồng. Một bộ phận học sinh chưa chăm học, thiếu tinh thần phấn đấu, thiếu ý thức tự lập, tự rèn. Việc chưa chăm học luôn gắn liền với việc “Hổng kiến thức cơ bản” và tình trạng gian lận trong học tập, kiểm tra, thi cử khiến cho việc thực hiện chủ trương “Hai không” chưa thật hiệu quả. - Trong tình trạng hiện nay với sự bùng nổ của công nghệ thông tin lôi kéo sự ham chơi, say mê các trò chơi trên intenet dẫn đến một số em có biểu hiện lười biếng, chán học. - Một số phụ huynh ít quan tâm đến việc học của các em, có tư tưởng phó thác cho giáo viên. Do đó, một số em học sinh thường không có ý thức trong học tập, thậm chí các em không hề soạn bài, không xem bài mới hay học bài cũ ở nhà. - Địa bàn tuyển sinh của trường rộng gồm 9 xã, đa số gia đình các em làm nghề nông nên việc đi lại đến trường còn gặp nhiều khó khăn. - Sự tương tác giữa các học sinh chưa nhiều, hay ganh đua lẫn nhau, tính tập thể chưa cao. Học sinh chủ yếu thiên về các môn khoa học tự nhiên hoặc khoa học xã hội nên kĩ năng giao tiếp, kĩ năng xã hội còn hạn chế. Bên cạnh đó học sinh cũng chịu áp lực từ kì vọng của phụ huynh và yêu cầu cao về chất lượng mà nhà trường đặt ra chỉ tiêu cho tập thể lớp. 6
Hình ảnh tập thể lớp 11E, tri ân thầy cô năm học 2022 - 2023 1.3.3. Kết quả khảo sát Nhóm tác giả đã tiến hành khảo sát trên học sinh lớp chủ nhiệm và lớp giảng dạy vào tháng 11/2022 về những điều mà học sinh mong muốn ở thầy cô để việc học được hạnh phúc hơn đã cho kết quả rất bất ngờ. Kết quả thống kê như sau: Mong muốn của học sinh Kết quả 1 Mong thầy, cô giáo cười nhiều hơn. 92,8% 2 Mong được học tập xen lẫn vui chơi, trải nghiệm. 85% 3 Mong cô nhẹ nhàng hơn khi học sinh làm sai. 84% 4 Mong được thầy, cô khen thưởng nhiều hơn trách móc. 79% 5 Mong thầy, cô không phê bình trước mặt bạn bè. 71% 6 Mong được khám phá và trải nghiệm thực tế 65% 7 Mong thầy, cô chấp nhận suy nghĩ và hành vi của các 84% em dù nó khác thường và không được như mong đợi 8 Mong thầy, cô bớt bài tập về nhà. 79% 9 Mong thầy, cô đừng nhắc lại môn học này là quan trọng. 71% 10 Mong thầy, cô đừng bắt học thuộc lòng quá nhiều. 75,4% 1.4. Các thành tố lớp học hạnh phúc Để xây dựng lớp học hạnh phúc, trước hết cần xác định các thành tố tạo nên lớp học hạnh phúc. Đó là nhóm thành tố con người, bao gồm: giáo viên, học 7
sinh, phụ huynh học sinh; nhóm thành tố cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và cảnh quan môi trường sư phạm; nhóm các thành tố phi vật chất, bao gồm: các giá trị tinh thần. 1.4.1. Giáo viên hạnh phúc: Một xã hội muốn tiến bộ, phát triển bền vững thì con người sống trong xã hội đó phải là những người đồng cảm, khoan dung, có mối quan hệ tích cực và sáng tạo; có kỹ năng sẵn sàng hợp tác và biết sống chung một cách tốt đẹp. Những kỹ năng và giá trị nền tảng đó thường được tạo dựng từ trong nhà trường. Những tố chất ấy sẽ được đảm bảo và phát huy nếu từ nhỏ, học sinh được học trong những trường học hạnh phúc. Trường học phải là nơi tạo ra sự hạnh phúc cho người dạy và người học. Trường học hạnh phúc đề cao cảm xúc tích cực của mỗi cá thể trong nhà trường, các mối quan hệ tốt đẹp, trên cơ sở tinh thần dân chủ, công bằng, tôn trọng sự khác biệt, lắng nghe lẫn nhau, đồng cảm, yêu thương và chia sẻ. Bên cạnh phương pháp giảng dạy vui vẻ, lôi cuốn, học sinh được tự do sáng tạo, có môi trường gắn kết nhau; giáo viên, học sinh và người lao động có cơ hội thể hiện, khẳng định và được công nhận giá trị của bản thân. Theo nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ, giáo viên hạnh phúc thì học sinh mới hạnh phúc, trường học hạnh phúc. Giáo viên hạnh phúc thể hiện trước hết ở những công việc thuộc trách niệm của chính mình. Khi chuẩn bị bài, chuẩn bị kế hoạch dạy học, thích thú và thấm thía với những kiến thức của bài học, thích thú khi nghĩ đến việc mình sẽ giúp học sinh khám phá vấn đề này, rèn luyện kĩ năng kia, học sinh của mình sẽ vui thích khi học bài học này… Qua bài học, mình sẽ khám phá, phát hiện mới về học sinh, rằng em này có khả năng tư duy nhanh, em này trình bày thật cảm xúc, em này có giọng nói dễ thương, em này còn nhát quá, em này thật tinh nghịch, còn em này lầm lì ít nói…Giống như là giáo viên đang đi học, học từ chính học trò những điều thú vị. Giáo viên hạnh phúc khi được sự chỉ đạo, hướng dẫn thông suốt các nhiệm vụ năm học của cấp trên; được cấp trên thấu hiểu, giúp đỡ, được làm việc đúng với khả năng sở trường của mình, được chuyện trò, trao đổi, được nói ra nguyện vọng, được lắng nghe lời góp ý, được tôn trọng. Thầy cô hạnh phúc là hạt nhân của trường học hạnh phúc bởi Thầy cô hạnh phúc có thể thay đổi cả thế giới! (Thiền sư Thích Nhất Hạnh). Và khi hạnh phúc, thầy cô sẽ gieo trồng lan tỏa hạnh phúc, nảy lộc những ý tưởng hay, hướng đến những hành động đẹp. Mỗi ngày đến lớp là một tương tác và trải nghiệm. Giáo viên không đặt ra yêu cầu và áp lực quá cao cho mình như trước nữa. Khi giáo viên đủ hiểu biết, trình độ, kỹ năng để trút bỏ áp lực, lớp học, học sinh sẽ hạnh phúc. Thay vì làm những điều lớn lao, cao xa, thì ngay từ bây giờ, mỗi thầy cô giáo cần học cách làm những việc nhỏ bé, bình thường như: bình tĩnh lắng nghe; đặt mình vào vị trí của người khác khi xử lý công việc; chú ý đến cảm xúc của người khác khi làm việc; gọi tên cảm xúc; sẵn sàng nói lời xin lỗi; kết nối và mở lòng, cùng 8
nhau đưa ra giải pháp. Mỗi buổi lên lớp, thầy cô thấy học sinh lắng nghe bài giảng, hiểu bài hơn, vui hơn, học sinh thay đổi tích cực hơn, thì đó là hạnh phúc. 1.4.2. Học sinh hạnh phúc Học sinh đến trường không phải chỉ để học, mà đến trường là để sống, để trải nghiệm, để khám phá các khả năng của bản thân, khám phá những niềm đam mê mới, học những kĩ năng mới, sử dụng thời gian quý giá này để chuẩn bị cho bản thân và rèn luyện những kĩ năng mà các em cần để theo đuổi sự nghiệp mà các em thích. Các em có thể thăm dò những khả năng rất khác nhau của mình. Giờ họa các em có thể trở thành một họa sĩ; giờ văn, em là một nhà văn; giờ toán, lý, hóa, em là một nhà khoa học, giờ lịch sử là một nhà sử học hay một người thợ mộc trong giờ kĩ thuật... Đây là khoảng thời gian để các em tìm kiếm những mối quan tâm mới và kiểm tra những ý tưởng mới. Và càng tìm kiếm nhiều các em càng sớm tìm ra năng lực nổi trội nhất của mình, sở thích thật sự của mình, từ đó tìm ra nghề nghiệp mà em muốn theo đuổi. Điều này có nghĩa là hạnh phúc không quá lý tưởng đến mức vui mà không nhớ hay không hiểu nhiệm vụ thay vào đó là thực hiện nhiệm vụ một cách chủ động, tích cực với sự thoải mái, khao khát, cố gắng tích cực nhất. Bên cạnh đó, người học cảm thấy có niềm tin, có rung động, có động lực khi đến lớp và dễ nhớ nhung nếu không đến lớp... Mức độ hạnh phúc của học sinh khi đến trường phụ thuộc chủ yếu vào sáu yếu tố gồm: mối quan hệ bạn bè; các hoạt động học tập ở trường; sự hài lòng với lớp học; việc kiểm tra, đánh giá ở trường học; mối quan hệ với giáo viên; cảm giác an toàn ở trường. Học sinh có tâm lý học tích cực, tâm thế học chủ động, vượt qua những cảm xúc tiêu cực, tràn đầy năng lượng, luôn yêu thương, sẻ chia. 1.4.3. Phụ huynh hạnh phúc Trong trường học hạnh phúc, cha mẹ học sinh phải là những người hạnh phúc. Hạnh phúc của họ thể hiện ở niềm tin tuyệt đối vào nhà trường, rằng từ mái trường, con mình lớn lên, trưởng thành hơn từng ngày, thành công hơn trong học tập và cuộc sống. Họ đồng hành cùng nhà trường để thực hiện những nhiệm vụ giáo dục, để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc khi nhà trường gặp phải. Họ sẵn sàng chia sẻ những thông tin chân thực về con em mình để cùng thầy cô có biện pháp giáo dục hiệu quả nhất. Họ sẵn sàng ủng hộ cơ sở vật chất phục vụ công tác dạy và học tốt hơn. Họ sẵn sàng cho con học ở trường học hạnh phúc thay vì chạy theo trường chuyên. Họ luôn nói những điều tốt đẹp về trường với một niềm yêu mến, mến phục. Điều đó cho ta biết rằng phụ huynh đang hạnh phúc. Như vậy, lớp học hạnh phúc là một lớp học mà các đối tượng trong lớp từ giáo viên, học sinh, phụ huynh đều hạnh phúc. 9
1.5. Tiêu chí xây dựng lớp học hạnh phúc Đánh giá về những bất cập, hạn chế của lĩnh vực giáo dục những năm qua, Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: "Đổi mới tư duy và hoạt động giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng tốt yêu cầu đặt ra… Chưa chú trọng đúng mức đến phát triển phẩm chất và kỹ năng người học. Giáo dục làm người, đạo đức lối sống có lúc, có nơi bị xem nhẹ… Còn không ít tiêu cực trong giáo dục và đào tạo".Vì thế xây dựng mô hình trường học hạnh phúc là một trong những việc làm hàng đầu cần được quan tâm và thực hiện trong các nhà trường hiên nay. Ngày 22/4/2019, Bộ GD&ĐT đã tổ chức Lễ phát động “Triển khai kế hoạch nâng cao năng lực ứng xử sư phạm, đạo đức nhà giáo vì một trường học hạnh phúc”. Mục tiêu của kế hoạch nhằm tạo sự chuyển biến căn bản trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên, hướng tới sự chuẩn mực trong ứng xử, không vi phạm các quy chế, quy định của ngành. Với việc xây dựng mô hình điểm “Trường học hạnh phúc - Thầy cô hạnh phúc - Học sinh hạnh phúc”, trong đó lấy tiêu chí trường học không có hiện tượng vi phạm đạo đức nhà giáo làm tiêu chí chính. Khi các em học sinh cảm thấy được hạnh phúc, được quan tâm, yêu thương; thấy trường học thực sự là nơi hữu ích, sẽ tạo cho các em sự phấn chấn, mê say trong học tập, nghiên cứu khoa học để trở thành người hữu ích cho xã hội. Vì thế, có thể nói trường học hạnh phúc, lớp học hạnh phúc là nền tảng, bệ đỡ tinh thần để những ý tưởng, mục tiêu giáo dục, đào tạo được thực thi một cách hiệu quả, ý nghĩa nhất. Để xây dựng một lớp học hạnh phúc cần đảm bảo 3 tiêu chí sau: Tiêu chí 1: Về môi trường lớp học và phát triển cá nhân - Học sinh tham gia đầy đủ các hoạt động giao lưu văn nghệ, TDTT, được học tập và tham gia các hoạt động giáo dục kĩ năng sống để tăng cường sức khoẻ thể chất và tinh thần của học sinh. - Phòng học được sắp xếp, bài trí gọn gàng, đạt chuẩn theo quy định, đảm bảo an toàn, phòng chống tai nạn thương tích. - Phối hợp với phụ huynh phát huy mọi nguồn lực để tạo dựng khung cảnh sư phạm lớp học thêm sáng - thoáng - xanh - sạch - đẹp, thân thiện và cởi mở. - GVCN thường xuyên sử dụng các biện pháp quản lý, giáo dục kỉ luật tích cực. Phát huy hiệu quả vai trò của công tác tư vấn học đường tại lớp. - Tạo cơ hội để mỗi học sinh, mỗi thầy cô giáo đều được phát triển tối đa tiềm năng của bản thân, không ai bị bỏ lại, không ai bị lãng quên, tất cả đều thay đổi để phù hợp và tiến bộ hơn so với chính mình. 10
Tiêu chí 2: Về dạy và học - Trong mọi hoạt động giáo dục, hoạt động dạy và học, thầy cô giáo là tấm gương cho học sinh noi theo. - Thầy cô thực hiện việc phân công nhiệm vụ cho học sinh một cách công bằng, hợp lý, phù hợp với điều kiện và khả năng của bản thân. - Mọi hoạt động liên quan đến kế hoạch của lớp đều được bàn bạc, cởi mở, lắng nghe, thấu hiểu và đối thoại tích cực. - Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học của các thầy cô chú trọng tạo hứng thú, phù hợp, thấu hiểu và chấp nhận sự khác biệt về tâm lí, thể chất, hoàn cảnh của từng em. - Thầy cô tạo nhiều cơ hội cho học sinh được phản hồi, sáng tạo và gắn kết, được chủ động thể hiện quan điểm, ý tưởng, thói quen làm việc nhóm và hợp tác. Tiêu chí 3: Về các mối quan hệ trong lớp - Học sinh và giáo viên biết chia sẻ, động viên, hỗ trợ lẫn nhau trong các nhiệm vụ được giao của lớp. - Học sinh kính trọng, lễ phép với thầy cô, đoàn kết với bạn bè, không có sự phân biệt, đối xử kì thị. - Thầy cô lắng nghe tích cực, phản hồi mang tính xây dựng trong xử lý tình huống với cha mẹ học sinh và học sinh. Và để xây dựng lớp học, trường học hạnh phúc, đúng như nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ từng nhấn mạnh, có ba tiêu chí để xây dựng nên một trường học hạnh phúc, đó là: yêu thương, an toàn và tôn trọng; đồng thời xác định hoạt động nâng cao năng lực ứng xử sư phạm, đạo đức nhà giáo – người lao động là yếu tố quyết định để xây dựng nên một trường học hạnh phúc. Đây được xem là một hoạt động trọng tâm của ngành Giáo dục từ năm học 2018 – 2019 đến những năm tiếp theo, nhằm giúp cho đội ngũ giáo viên ngày càng vững mạnh về mọi mặt và sẵn sàng tích cực đồng hành với lộ trình đổi mới giáo dục của nước nhà. 1.6. Đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh THPT Học sinh THPT là lứa tuổi “nhạy cảm”, đang dần hoàn thiện cả về trí tuệ và nhân cách. Ở lứa tuổi này, các em có nhiều ước mơ hoài bão, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết về xã hội. Học sinh rất hăng hái nhiệt tình trong công việc, rất lạc quan yêu đời nhưng cũng dễ bi quan chán nản khi gặp thất bại. Đây cũng là giai đoạn tiếp thu cái mới nhanh, các em thông minh sáng tạo nhưng cũng dễ sinh ra chủ quan, nông nổi. Các em luôn muốn khẳng định mình, muốn thể hiện cá tính, muốn người khác quan tâm, chú ý đến mình nhưng lại chưa kiểm soát được hành vi của bản thân. Vì thế, các em rất cần sự quan 11
tâm kịp thời với các biện pháp giáo dục tích cực của các thầy cô giáo để góp phần hoàn thiện nhân cách, đồng thời giúp các em có định hướng cho tương lai. 1.7. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc xây dựng lớp học hạnh phúc. Giáo viên chủ nhiệm là người được Hiệu trưởng bổ nhiệm, phân công chịu trách nhiệm về một lớp. Điều lệ trường Trung học ghi rõ: “Mỗi lớp có một giáo viên chủ nhiệm lớp do hiệu trưởng chỉ định, chọn trong số giáo viên giảng dạy ở lớp đó”. Như vậy, theo quy định, giáo viên chủ nhiệm là một chức danh được đặt ra để phục vụ công tác đào tạo và quản lý học sinh. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người thay mặt hiệu trưởng nhà trường quản lý, tổ chức, giáo dục học sinh trong một lớp và chịu trách nhiệm trước ban giám hiệu, trước hội đồng giáo dục nhà trường về chất lượng giáo dục của lớp mình phụ trách. Chính vì thế, giáo viên chủ nhiệm là cầu nối đa chiều giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Có thể nói giáo viên chủ nhiệm chính là linh hồn của tập thể lớp, vừa là nhà quản lí, vừa là nhà giáo dục trong một tập thể thu nhỏ. Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng trọng việc giáo dục nhân cách học sinh một cách toàn diện. Bởi lẽ họ là người trực tiếp đảm đương vai trò quản lí học sinh một lớp, trực tiếp tổ chức cho học sinh thực thi mọi yêu cầu giáo dục do nhà trường đặt ra. Giáo viên chủ nhiệm được coi là cha mẹ trong một gia đình lớn mà ở đó những người con chính là học sinh thân yêu của mình. Giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi học sinh nhất, hiểu rõ tâm tư tình cảm của học sinh, luôn trực tiếp uốn nắn kịp thời những hành vi sai trái và giúp đỡ học sinh trong học tập, chia sẻ, động viên học sinh trong học tập và cuộc sống. Giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng khối đoàn kết trong tập thể, dìu dắt các em như con em mình trưởng thành theo từng năm tháng. Học sinh kính yêu giáo viên chủ nhiệm như cha mẹ mình, đoàn kết thân ái với bạn bè như anh em ruột thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh, hạnh phúc. Tình cảm của các thành viên trong lớp càng bền chặt, tinh thần trách nhiệm và uy tín của giáo viên chủ nhiệm càng cao thì chất lượng giáo dục càng tốt. Công tác chủ nhiệm lớp là một vấn đề không mới nhưng nó luôn được yêu cầu đổi mới cho phù hợp với sự phát triển. Giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất quan trọng đến sự phát triển nhân cách học sinh và các phong trào hoạt động của một tập thể lớp. Để có một tập thể vững mạnh, điển hình tiên tiến là điều mong ước của nhiều thầy cô giáo làm công tác chủ nhiệm. Nhưng điều này thật khó khăn! Chúng ta ai cũng biết rằng mỗi tập thể học sinh là mỗi mảnh ghép trong một bức tranh toàn cảnh của tập thể lớn nhà trường. Mỗi tập thể lớp có một không gian, một sắc màu riêng. Mỗi tập thể lớp có những thế mạnh, có những điểm yếu khác nhau nhưng đều chịu tác động bởi mục tiêu giáo dục chung của nhà trường. Tập thể học sinh có vững mạnh hay không, học sinh đến trường có hạnh phúc hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng một trong 12
những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất vẫn là vai trò của giáo viên chủ nhiệm. Để xây dựng một lớp học hạnh phúc, người làm công tác chủ nhiệm cần giáo dục học sinh thông qua rất nhiều các hoạt động tập thể như: sinh hoạt chi đoàn, sinh hoạt theo chủ điểm hàng tháng, tham quan, trải nghiệm, thăm hỏi, giúp đỡ công việc gia đình của những em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn…Giáo viên chủ nhiệm phải biết cách tổ chức, lôi cuốn học sinh vào hoạt động tập thể để giáo dục dễ dàng, có hiệu quả hơn. Vai trò tổ chức của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong việc thành lập bộ máy tự quản của lớp, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân, các tổ, nhóm, đồng thời tổ chức thực hiện các mặt hoạt động theo kế hoạch giáo dục được xây dựng hàng năm. Các hoạt động của lớp được tổ chức đa dạng và toàn diện, giáo viên chủ nhiệm lớp quán xuyến tất cả các hoạt động một cách cụ thể, chặt chẽ. Các phong trào thi đua học tập đi vào thực chất, các cuộc sinh hoạt các đoàn thể có nội dung hấp dẫn thanh, thiếu niên, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể thao được tiến hành thường xuyên… Chất lượng học tập và tu dưỡng đạo đức của học sinh phụ thuộc rất nhiều vào trật tự, kỉ luật, vào tinh thần đoàn kết và truyền thống của tập thể lớp cũng như các hoạt động đa dạng của lớp. Ngoài ra, để xây dựng một lớp học hạnh phúc, người làm công tác chủ nhiệm cần giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục. Gia đình, nhà trường và xã hội là ba lực lượng giáo dục, trong đó nhà trường là cơ quan giáo dục chuyên nghiệp, hoạt động có mục tiêu, nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở khoa học, do vậy giáo viên chủ nhiệm phải là người chủ đạo trong điều phối các hoạt động giáo dục cùng với các lực lượng giáo dục đó một cách có hiệu quả nhất. Năng lực, uy tín chuyên môn, kinh nghiệm công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp là điều kiện quan trọng để tập hợp lực lượng, phối hợp thành công các hoạt động giáo dục cho học sinh trong lớp, mang lại lợi ích cho học sinh lớp chủ nhiệm và tạo niềm hứng khởi cho các em khi đến lớp. 2. Thực trạng vấn đề 2.1. Về phía bản thân giáo viên Bản thân giáo viên chủ nhiệm chúng tôi bị áp lực từ nhiều phía: + Trước hết, không thể không nói tới áp lực đến từ nội dung kiến thức, chương trình. Thứ hai là áp lực từ kết quả thi, đánh giá kết quả trong giáo dục. Thứ ba là áp lực đến từ phụ huynh học sinh. Thứ tư là áp lực đến từ xã hội. Và cuối cùng đó là áp lực đến từ chính bản thân luôn muốn làm tròn các vai trò trách nhiệm của mình. Do đó, chúng tôi đã tự đưa mình và học sinh vào những khuôn khổ, những đích do mình tự đặt ra mà đôi khi không phù hợp với người học hiện nay. + Chúng tôi luôn mong muốn, kỳ vọng học sinh phải hoàn thành tốt mọi 13
điều mà mình lập trình sẵn. Có như vậy mới là con ngoan, trò giỏi. Và thế là, giáo viên chủ nhiệm đã dồn tất cả những áp lực ấy lên học sinh lúc nào không hay. Đến khi thực tế học trò không đạt được những kì vọng: học tập không tiến bộ, không chăm chỉ và có thái độ không đúng đắn...khiến cho chúng tôi nhiều lúc cảm thấy chán nản, mệt mỏi, thiếu đam mê, nhiệt huyết với nghề giảm sút. + Năm học 2022-2023, chúng tôi được BGH nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 10A6, 11E, 12C. Theo nhìn nhận của chúng tôi, đa số học sinh chăm ngoan, có ý thức tu dưỡng học tập và rèn luyện, có mục tiêu phấn đấu cao, động cơ học tập rất rõ ràng, các em nhận được sự quan tâm, đầu tư nhiều cho việc học từ bố mẹ. Các em chịu nhiều áp lực về học tập từ bố mẹ, từ thầy cô, từ chính bản thân các em. Hơn nữa, học sinh bước vào tuổi mới lớn (15 -18 tuổi), và ở ngưỡng của tuổi trưởng thành, các em đang có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, dễ vui, dễ buồn, hành động nhiều khi theo bản năng, bộc phát, thích thể hiện cái tôi... Kĩ năng sống của nhiều học sinh còn hạn chế. Đây là những khó khăn không nhỏ để chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ chủ nhiệm lớp. Chúng tôi đã trăn trở rất nhiều là làm sao để học sinh lớp mình chủ nhiệm vừa ngoan, vừa học giỏi và có kỹ năng sống tốt, làm sao để học sinh lớp mình chủ nhiệm đạt được kết quả cao trong học tập và đặc biệt là làm sao giúp học sinh lớp chủ nhiệm mỗi ngày đến trường, đến lớp là một ngày hạnh phúc, ý nghĩa. 2.2. Về phía học sinh: Chúng tôi đã tiến hành khảo sát về tâm lý của học sinh ngay sau khi nhận lớp chủ nhiệm vào tháng 9/2022, năm học 2022-2023. Số học sinh được khảo sát tại hai lớp: 40 HS lớp 10A6 và và 44 HS lớp 12C, 11E với câu hỏi "Các em có hạnh phúc khi đến trường không?". Kết quả khảo sát được tổng hợp qua bảng sau: Mức độ 10A6 12C 11E 1 Chưa bao giờ hạnh phúc 1HS( 2,32%) 1HS ( 2,32 % ) 2 Hiếm khi hạnh phúc 11HS(25,58%) 11HS(25,58%) 12HS(27,3%) 3 Thỉnh Thoảng hạnh phúc 25HS(58,14%) 25HS(58,14%) 22HS(31,8%) 4 Thường xuyên hạnh phúc 6HS(13,96%) 6HS(13,96%) 10HS(22,7%) Từ bảng kết quả trên, chúng tôi nhận thấy vẫn có học sinh chưa bao giờ hạnh phúc, có những học sinh hiếm khi hạnh phúc khi đến trường và tỉ lệ học sinh và thỉnh thoảng hạnh phúc cao hơn rất nhiều tỉ lệ học sinh thường xuyên hạnh phúc. Vẫn có học sinh thường xuyên hạnh phúc khi đến trường nhưng tỉ lệ rất thấp. Điều đó chứng tỏ rằng học sinh hai lớp tuy khác nhau nhưng cảm giác được hạnh phúc khi đến trường đều không cao. 14
Nguyên nhân học sinh lớp ít hạnh phúc: Tại tọa đàm "Trường học hạnh phúc" do Viện Tâm lý và Tâm thần học Việt - Pháp tổ chức chiều 8/10 ở Hà Nội, giáo sư tâm lý trẻ em và giáo dục Agnes Florin (Đại học Nantes, Pháp) chỉ ra sáu nhóm yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số hạnh phúc ở trường của trẻ, gồm: mối quan hệ bạn bè, các hoạt động học tập ở trường, lớp học, quan điểm về tiến trình đánh giá, mối quan hệ với giáo viên và cảm giác an toàn. Như vậy: - Nguyên nhân chủ quan: học sinh chịu áp lực học tập quá lớn. Một số học sinh luôn cảm thấy kém cỏi, thiếu tự tin, ngại giao tiếp, không biết thể hiện bản thân… Một số học sinh bị thú vui lôi kéo như nghiện game, chơi đánh bài, hút thuốc lá điện tử… - Nguyên nhân khách quan: do áp lực trong giờ học, thi cử và sự kì vọng của thầy cô và phụ huynh; thầy cô hay quát mắng nặng lời với học sinh trước đám đông, nhất là học sinh phạm lỗi; giáo viên dạy không gây hứng thú cho người học; có giáo viên luôn tạo áp lực quá sức cho học sinh khiến giờ học căng thẳng; do bạo lực học đường, do không được chia sẻ, không được quan tâm từ bạn bè và thầy cô, gia đình… 3.Các biện pháp kiến tạo lớp học hạnh phúc thông qua công tác chủ nhiệm lớp 3.1.Nắm bắt chính xác và cụ thể từng đối tượng học sinh của lớp chủ nhiệm Bản thân chúng tôi ra trường đã 18 – 23 năm, thực hiện công tác chủ nhiệm nhiều năm, khi đứng trước nhiều đối tượng học trò với nhận thức, tính cách, hoàn cảnh sống khác nhau, chúng tôi luôn tìm ra những biện pháp khác nhau để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Trong đó, chúng tôi luôn tâm niệm và đề cao biện pháp đầu tiên có ý nghĩa quyết định, đó là: giáo viên chủ nhiệm hãy biến mình là người mẹ thứ 2 của tập thể lớp. Thật vậy, giáo viên chủ nhiệm chính là linh hồn của tập thể lớp, vừa là nhà quản lí, vừa là nhà giáo dục trong một tập thể thu nhỏ. Giáo viên chủ nhiệm được coi là “Hiệu trưởng” của một lớp, là người gần gũi học sinh nhất, hiểu rõ tâm tư tình cảm của học sinh, luôn trực tiếp uốn nắn kịp thời những hành vi sai trái của học sinh và giúp đỡ học sinh. Giáo viên chủ nhiệm cũng là người kịp thời phát hiện và phát huy những năng lực nổi bật và phẩm chất học sinh. Để có một tập thể tốt về mọi mặt trước hết chúng tôi phải được học sinh chấp nhận là “người cha người mẹ thứ hai”. Muốn vậy, chúng tôi phải gần gũi các em, phải có tấm lòng yêu thương chia sẻ cùng các em. Đồng thời giáo viên chủ nhiệm là chỗ dựa vững chắc để học sinh trao đổi tâm sự cùng hướng những niềm vui và cùng tháo gỡ những vướng mắc trong học tập và sinh hoạt, tạo niềm tin cho các em có ý chí vươn lên và coi tập thể lớp là tổ ấm thứ hai của mình. K.Đ. USin XKi đã nói: “Muốn giáo dục con người về mọi mặt thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Nhận thức rõ điều đó trong quá trình giáo dục học 15
sinh, tôi luôn cố gắng tìm hiểu thông tin để nắm được đặc điểm tính cách, hoàn cảnh gia đình, các mối quan hệ xã hội của các em. Dựa trên tình hình cụ thể của lớp chủ nhiệm, chúng tôi đã tìm ra một số biện pháp phù hợp với lớp. Ngay từ đầu năm học chúng tôi đã phân loại học sinh và tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, đề ra biện pháp thích hợp nhằm hướng các em đã có thành tích thì phát huy, những học sinh có cá tính thì cần khắc phục. Để xây dựng một lớp học hạnh phúc, trước hết chúng tôi phải được học sinh chấp nhận là “người mẹ thứ hai”. Muốn vậy, giáo viên chủ nhiệm phải gần gũi các em, phải có tấm lòng yêu thương chia sẻ cùng các em. Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm là chỗ dựa vững chắc để học sinh trao đổi tâm sự cùng hướng những niềm vui và cùng tháo gỡ những vướng mắc trong học tập và sinh hoạt, tạo niềm tin cho các em có ý chí vươn lên và coi tập thể lớp là tổ ấm thứ hai của mình. Vì vậy, khi được Ban giám hiệu phân công lớp chủ nhiệm, trước hết chúng tôi đã tìm hiểu hoàn cảnh, đặc điểm tâm sinh lý, nhân cách, những ưu điểm, hạn chế của từng học sinh thông qua các biện pháp sau : - Nghiên cứu tình hình gia đình học sinh như trình độ học vấn, nghề nghiệp của cha mẹ học sinh, hoàn cảnh, mức sống, phương pháp giáo dục và những đặc điểm khác... - Nghiên cứu học sinh: chất lượng học tập, đặc điểm cá biệt, thực trạng về tính chuyên cần, về phương pháp học tập, kết quả học tập, ý thức rèn luyện ở các lớp trước… - Gặp giáo viên chủ nhiệm cũ để nắm bắt tình hình chung, tình hình của từng học sinh. - Nắm bắt thông tin học sinh qua phiếu điều tra cơ bản sau: 16
SỞ GD & ĐT NGHỆ AN CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 2 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc PHIẾU TÌM HIỂU THÔNG TIN HỌC ĐẦU NĂM 2022 – 2023 1. Họ và tên: ........................................................., Ngày sinh: ................................. Nam/ Nữ: ……….…………. Nơi sinh: ……………………………………………………………………………..……..……………………….. Quê quán: ……………………………………………………………………….…………………………………… Chỗ ở hiện nay:.............................................................................................................. .............................................. Số điện thoại cá nhân: ...................................................................................................... ............................................ Địa chỉ email: ............................................................................................................................................................... Học sinh trường THCS......................................................................................................... ......... ………………….. Đoàn viên: Ngày vào Đoàn: ............................ Nơi kết nạp ................................................. 2. Họ và tên cha: ........................................................................................................... ............................................... Nghề nghiệp (làm gì, ở đâu?):................................................................................................ ...................................... ............................................................................Số điện thoại:.................................................................................... 3. Họ và tên mẹ: ............................................................................................................ ............................................... Nghề nghiệp (làm gì, ở đâu?):................................................................................................ ...................................... ............................................................................Số điện thoại:................................................... 2. Số anh chị em: .......(Anh ......, chị ....., em......) (đang học trường nào hay làm việc ở đâu) ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... 3. Hoàn cảnh kinh tế gia đình: (Đánh dấu vào vào ô thích hợp) Hộ cận nghèo  Hộ nghèo  (Lưu ý: Hộ nghèo và cận nghèo phải có giấy chứng nhận, HS photo nộp kèm phiếu này) 4. Diện chính sách: Con thương binh  Con bệnh binh  5. Về kết quả học tập: (Sử dụng kết quả năm học 2019 - 2020) ĐTB Xếp loại Điểm trung bình từng môn học Điểm xét các tuyển vào HL HK Toán Lý Hóa Sinh Anh Văn Sử Địa môn lớp định hướng Môn học yêu thích nhất: .................................. Lý do: ........................................................... ................................... Môn học yếu nhất: ........................................... Lý do: .............................................................................................. Năng lực nổi bật của bản thân:( năng khiếu) ……………………………..…….…….….………………………… Mục tiêu phấn đấu của em trong ba năm học:……………………………………………………………………… Điều gì em mong muốn ở thầy cô và bạn bè: …………………………..……………..….……………………… Phương hướng phấn đấu trong các năm học tại trường THPT: ……………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………….. Trong học tập và cuộc sống em gặp phải khó khăn gì: ………………………………….….………………………. …………………………………………………………………………………………….…………………………. Em tìm đến ai để chia sẽ khi gặp khó khăn: ....................................................................................................................... 8. Kết quả thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh (nếu có, ghi rõ loại giải, môn): …................................................... ..................................................................................................................................................................................... 9. Các nhiệm vụ đã làm năm lớp 8, lớp 9 (lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó VTM, LĐ, chi đội trưởng, liên đội trưởng ...): ..................................................................................................... ............................................................ 10. Dự định tương lai: a) Thi ĐH, CĐ nhóm môn ..................................., ngành ................................., trường .............. ............................. ......................................................., tại ....................................................................................................................... b) Ước mơ làm nghề gì? Tại sao? ..................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………….. Nghệ An, ngày ..... /9/2022 Xác nhận của cha, mẹ học sinh Học sinh (Ký, ghi rõ họ, tên) (Ký, ghi rõ họ, tên) 17
3.2. Thảo luận dân chủ, công khai trong việc xây dựng nội quy lớp học Ở bất kì đâu, trong hoàn cảnh nào thì đoàn kết vẫn là sức mạnh để tạo nên thành công. Với học sinh của chúng tôi, tinh thần đoàn kết chung sức đồng lòng giữa cô và trò đã giúp chúng tôi tạo nên một diện mạo mới, gặt hái được những thành công mới. Đầu năm học, chúng tôi chủ động xây dựng nội quy lớp học cho các em. Với nội dung: Xây dựng nội quy lớp học và biện pháp thực hiện, chia sẻ về việc thực hiện nội quy của trường, lớp và quy định của cộng đồng. Trong nội quy, chúng tôi cũng luôn nhấn mạnh đến những điều cấm vi phạm, đi liền đó là hình thức xử phạt khá nặng nề. Thâm tâm chúng tôi luôn nghĩ, đưa ra hình thức xử phạt càng nặng các em sẽ càng sợ và không dám vi phạm. Nhưng thực tế mắc lỗi là điều tất yếu đối với học trò, chính vì thế bản thân chúng tôi lại rơi vào tình huống khó xử khi áp dụng hình phạt, học sinh cũng rất căng thẳng khi bị xử lí. Sau khi trao đổi với các em, chúng tôi đã hiểu được mong muốn của học sinh. Chúng tôi đã để học sinh cùng tham gia xây dựng nội quy, chế độ khen thưởng và xử phạt của lớp. Chúng tôi nghĩ đây cũng là một hình thức giáo dục thể hiện tính dân chủ, phát huy tinh thần trách nhiệm và tự giác của học trò. Để có được nội quy lớp học, chúng tôi yêu cầu học sinh tìm hiểu, nắm rõ nội quy của nhà trường từ đó xây dựng quy chế riêng phù hợp cho lớp của mình. Các em sẽ tự thảo luận theo tổ. Mỗi một thành viên đều có ít nhất một đề xuất cho nội quy của lớp. Mỗi điều trong nội quy phải được đa số thành viên đồng ý. Nếu không đồng ý, học sinh sẽ phân tích, giải thích rõ lí do. Sau khi nội quy được thống nhất, các em sẽ chép lại, xin ý kiến của bố mẹ và tự giữ bản nội quy đó để thực hiện. Nội quy lần này là do học sinh tham gia xây dựng, được tất cả thành viên lớp thông qua, được sự đồng thuận của cha mẹ học sinh nên các em đều đã cố gắng thực hiện. Áp dụng nội qui này, tôi nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của học sinh. Đó là kết quả của sự chung tay xây dựng đầy yêu thương, gắn bó của cô trò chúng tôi. Thảo luận công khai và dân chủ trong xây dựng nội quy lớp học: Thay vì giáo viên tự xây dựng nội quy lớp học, đưa ra yêu cầu cả lớp thực hiện, ngay từ đầu năm, tôi đã tổ chức cho lớp tự thảo luận xây dựng nội quy lớp. Việc học sinh tham gia vào xây dựng nội quy lớp học sẽ khiến học sinh thực hiện nội quy tốt hơn vì các em đã là học sinh cấp 3 nên hiểu rõ về nội quy và nội quy đó là do chính học sinh đề ra đồng thời có cam kết thực hiện. Thực hành dân chủ trong lớp học có nghĩa là thầy cô và học sinh đều ý thức rõ về quyền hạn, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình với những người xung quanh, với tập thể lớp; phát huy tinh thần chủ động, tích cực tranh luận, trao đổi; ghi nhận những ý tưởng độc đáo, mới lạ; tôn trọng ý kiến người khác… Các bước thực hiện như sau: 18
Hoạt động 1: Giáo viên tổ chức lấy ý kiến của của học sinh về những nội quy cần có: - Chia học sinh thành những nhóm nhỏ và thảo luận theo các câu hỏi: Mong muốn của bản thân em khi đến trường, lớp? Các em mong muốn lớp của mình như thế nào? Em mong muốn gì ở bạn bè, thầy cô? - Từng cá nhân nêu ý kiến, sau đó thống nhất và đưa ra ý kiến của nhóm. Hoạt động 2: Chia sẻ ý kiến giữa các nhóm và thống nhất các ý tưởng - Từng nhóm chia sẻ ý kiến cho cả lớp - Cả lớp thống nhất ý kiến về những điều các em muốn, về lớp học lý tưởng. Hoạt động 3: Thống nhất nội quy lớp học - Tổ chức thảo luận chung về cả lớp theo câu hỏi: Để đạt được những mong đợi đó, học sinh nên và không nên làm gì? - Từ các ý kiến của học sinh, thống nhất nội quy lớp học. Hoạt động 4: Cam kết thực hiện Tất cả mọi thành viên cam kết thực hiện nội quy đã đề ra. Như vậy, với biện pháp trên, chúng tôi đã giáo dục học sinh ý thức trách nhiệm với bản thân và với tập thể lớp. Các em được dân chủ và công khai thảo luận – xây dựng nội quy, qui định lớp học. Nội quy lớp chúng tôi, do chính học sinh trong lớp đề ra. Do vậy, trong suốt năm học, phần lớn các em rất tôn trọng nội quy và nghiêm túc thực hiện. Hình ảnh học sinh 12C thảo luận xây dựng nội quy lớp học 19