Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả phòng học bộ môn tại trường THPT Tân Kỳ 3 đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:64

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm nghiên cứu lí luận và đánh giá thực trạng quản lí PHBM ở trường THPT Tân Kỳ 3, chúng tôi muốn đề xuất các biện pháp quản lí, sử dụng PHBM góp phần nâng cao hiệu quả dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả phòng học bộ môn tại trường THPT Tân Kỳ 3 đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÒNG HỌC BỘ MÔN TẠI TRƯỜNG THPT TÂN KỲ 3 ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG LĨNH VỰC: QUẢN LÝ
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT TÂN KỲ 3 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÒNG HỌC BỘ MÔN TẠI TRƯỜNG THPT TÂN KỲ 3 ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG LĨNH VỰC: QUẢN LÝ Tên tác giả : GV: 1. Đặng Thị Hà - GV Hóa học Số điện thoại: 0977928013 GV: 2. Võ Duy Cường - Phó Hiệu trưởng Số điện thoại: 0912341373 GV: 3. Đặng Minh Tuấn - GV Hóa học Số điện thoại: 0914569777 Năm thực hiện: 2022-2023
MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 2 4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu .................................................................... 3 5. Thời gian thực hiện:......................................................................................... 3 6. Tính mới của đề tài .......................................................................................... 3 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................ 4 1. Cơ sở lí luận .................................................................................................... 4 2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................ 8 3. Thực trạng phòng học bộ môn ở trường trung học phổ thông Tân Kỳ 3- tỉnh Nghệ An ....................................................................................................... 9 3.1. Số lượng ................................................................................................. 9 3.2. Đánh giá PHBM ..................................................................................... 9 3.3 Thực trạng quản lí phòng học bộ môn ở trường trung học phổ thông Tân Kỳ 3 ............................................................................................... 10 4. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí PHBM đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục PT tại trường THPT Tân Kỳ 3...................................................... 12 4.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, học sinh về vị trí, vai trò của phòng học bộ môn .......................................................................... 12 4.2. Xây dựng kế hoạch quản lí PHBM phù hợp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ............................................................................... 16 4.3. Tăng cường đầu tư nâng cấp, xây dựng phòng học bộ môn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ..................................................... 25 4.4. Đổi mới quản lí hoạt động PHBM theo hướng ứng dụng CNTT đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông .............................................. 27 4.5. Tập huấn nâng cao kĩ năng sử dụng phòng học bộ môn cho cán bộ, giáo viên, nhân viên phụ trách thiết bị đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ....................................................................................... 29 4.6. Tổ chức sử dụng hiệu quả phòng học bộ môn phục vụ dạy học ............ 34 5. Thực nghiệm sư phạm: .................................................................................. 39 5.1. Mục đích thực nghiệm ........................................................................... 39
5.2. Đối tượng, địa bàn thực nghiệm ............................................................ 39 5.2.1. Đối tượng, địa bàn thực nghiệm ....................................................... 39 5.2.2. Thời gian thực nghiệm...................................................................... 40 5.3. Tiến trình thực nghiệm .......................................................................... 40 5.4. Kết quả khảo sát thực nghiệm................................................................ 40 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................... 42 1. Kết luận ......................................................................................................... 42 2. Một số đề xuất ............................................................................................... 42 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................. 44 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ cái viết tắt/ Ký hiệu Cụm từ đầy đủ CNTT Công nghệ thông tin CSVC Cơ sở vật chất GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên HĐDH Hoạt động dạy học HS Học sinh KT - XH Kinh tế - xã hội NV Nhân viên NVTB Nhân viên thiết bị PHBM Phòng học bộ môn QLGD Quản lí giáo dục QTDH Quá trình dạy học SKKN Sáng kiến kinh nghiệm TBDH Thiết bị dạy học THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã khẳng định “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. Mục tiêu của giáo dục và đào tạo được khẳng định trong Nghị quyết Đại hội là “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập và Chủ nghĩa Xã hội, hình thành bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Để thực hiện được mục tiêu trên, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, quyết sách lớn đầu tư cho chiến lược phát triển GD & ĐT nhằm nâng cao chất lượng, đáp ứng nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nhà nước đã xây dựng bốn chương trình Quốc gia bao gồm: đổi mới nội dung, chương trình, sách giáo khoa; đổi mới phương pháp dạy học; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Trong đó việc đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới nội dung chương trình, sách giáo khoa và mua sắm TBDH được đặc biệt quan tâm. Hội nghị lần thứ Hai Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII đã chỉ rõ: “…. Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến, phương pháp hiện đại vào quá trình dạy học ...”. TBDH vừa là nguồn tri thức, vừa là phương tiện truyền tải thông tin nhằm tích cực hóa quá trình nhận thức, kích thích hứng thú học tập, phát triển trí tuệ, kỹ năng thực hành của học sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. TBDH còn góp phần đảm bảo tính trực quan trong quá trình dạy học, mở rộng khả năng tiếp cận với các sự vật và hiện tượng, cho phép HS có điều kiện tự chiếm lĩnh kiến thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo. Trên địa bàn tỉnh Nghệ An, trong những năm qua, nhiều trường trung học phổ thông, trong đó có trường THPT Tân Kỳ 3 đã chú trọng xây dựng PHBM, nhằm giúp học sinh sớm làm quen với môi trường khoa học và những kĩ năng thực hành. Để xây dựng phòng học bộ môn đáp ứng yêu cầu dạy và học hiện nay, nhà trường trang bị đồng bộ cho PHBM các thiết bị dạy học hiện đại như: bàn ghế thí nghiệm, hệ thống điện, cấp thoát nước, bảng chống lóa, các trang thiết bị phục vụ cho giờ thí nghiệm, máy tính, máy chiếu, bảng tương tác thông minh và nhiều những thiết bị, đồ dùng dạy học tiên tiến, hiện đại, tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ… phục vụ hoạt động dạy và học. Tuy nhiên, số PHBM của trường THPT Tân Kỳ 3 hiện nay vẫn chưa đủ so với quy chuẩn (có 06 phòng). Chính điều này đã 1
gây nên nhiều khó khăn trong việc vận hành và sắp xếp thời khóa biểu. Bên cạnh đó, giáo viên thiết bị kiêm nhiệm, gián đoạn do nghỉ để học nâng cao nghiệp vụ, chuyên ngành được đào tạo chưa phù hợp với vị trí công tác; một số giáo viên bộ môn còn có tư tưởng ngại sử dụng thiết bị do những hạn chế trong việc tiếp cận quy trình sử dụng, vận hành thiết bị,.. từ đó nhiều thiết bị không được sử dụng gây lãng phí. Xuất phát từ thực tiễn đó, với mong muốn làm tốt hơn nữa công tác quản lí đồng thời phát huy hiệu quả phòng học bộ môn trong nhà trường, chúng tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả phòng học bộ môn tại trường THPT Tân Kỳ 3 đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông”. 2. Mục đích nghiên cứu Thời gian qua, công tác quản lí phòng học bộ môn ở trường trung học phổ thông Tân Kỳ 3, đã có nhiều chuyển biến song vẫn còn tồn tại những hạn chế so với yêu cầu đổi mới giáo dục đặt ra. Nếu áp dụng đồng bộ các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức tầm quan trọng của phòng học bộ môn cho đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh; tăng cường quản lí và sử dụng phòng học bộ môn, sự phối hợp giữa phó hiệu trưởng phụ trách dạy học, tổ trưởng chuyên môn, viên chức thiết bị và giáo viên bộ môn đồng bộ thì chất lượng dạy học sẽ được nâng cao, góp phần thực hiện thắng lợi chương trình giáo dục phổ thông mới. Trong sáng kiến này, trên cơ sở nghiên cứu lí luận và đánh giá thực trạng quản lí PHBM ở trường THPT Tân Kỳ 3, chúng tôi muốn đề xuất các biện pháp quản lí, sử dụng PHBM góp phần nâng cao hiệu quả dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 3. Phương pháp nghiên cứu Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí luận Nghiên cứu tài liệu liên quan đến nhà trường phổ thông: Luật giáo dục, Điều lệ nhà trường, văn bản pháp quy, quy chế về lĩnh vực giáo dục phổ thông, các tài liệu về khoa học quản lí và quản lí giáo dục, lí luận dạy học và các tài liệu có liên quan đến đề tài để xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Quan sát cách thức quản lí PHBM của Hiệu trưởng -phó hiệu trưởng, nhân viên phụ trách PHBM và hoạt động dạy - học ở các PHBM của giáo viên và học sinh Nghiên cứu các loại hồ sơ liên quan đến quản lí thiết bị dạy học như: Sổ theo dõi, quản lí tài sản của nhà trường và của từng PHBM; sổ đăng ký sử dụng TBDH dùng chung; phiếu nhập kho, xuất kho khi mua sắm TBDH; biên bản kiểm kê tài sản hàng năm; sổ ghi kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng TBDH; kế hoạch mua sắm, trang bị TBDH, 2
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu - Phạm vi áp dụng: Quá trình công tác quản lí của BGH và dạy học của GV trong trường THPT Tân Kỳ 3 - Đối tượng áp dụng: giáo viên ,nhân viên thiết bị ,học sinh các bộ môn có sử dụng PHBM 5. Thời gian thực hiện: - Bắt đầu từ: 09/2021 - Kết thúc: 03/2023 6. Tính mới của đề tài - Cung cấp những giá trị cụ thể về mức độ thành công của việc quản lý và sử dụng PHBM cũng như TBDH một cách khoa học, hiệu quả vào thực tiễn giảng dạy nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh và đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GDPT 2018. - Ứng dụng và phát huy vai trò của công nghệ thông tin trong công tác dạy học chương trình GDPT mới. - Nâng cao ý thức tự học hỏi, phát triển năng lực chuyên môn của GV, đồng thời trau dồi khả năng thích ứng với mọi hoàn cảnh cho học sinh THPT. 3
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở lí luận Theo Thông tư 14/2020/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 5 năm 2020 của Bộ GDĐT giải thích “Phòng học bộ môn là phòng học đặc thù được trang bị, lắp đặt các thiết bị dạy học chuyên dụng để tổ chức dạy học một hoặc một số môn học theo yêu cầu chương trình giáo dục”. Ở trường THPT có các phòng học bộ môn: Vật lí, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học, Ngoại nữ, Âm nhạc, Mĩ thuật, Đa chức năng, Khoa học xã hội. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. Để thực hiện tốt mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, cần có nhận thức đúng về bản chất của đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học và một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng này. Đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là loại bỏ các phương pháp dạy học truyền thống quen thuộc mà cần bắt đầu bằng việc cải tiến để nâng cao hiệu quả và hạn chế nhược điểm của chúng. Đổi mới phương pháp dạy học đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS vận dụng được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, phải thực hiện chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ một chiều” sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ giáo viên - học sinh theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức và kĩ năng riêng lẻ của các môn học chuyên môn cần bổ sung các chủ đề học tập tích hợp liên môn nhằm phát triển năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp. Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình thành và phát triển năng lực tự học (sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi chép, tìm kiếm thông tin...), trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy. Có thể chọn lựa một cách linh hoạt các phương pháp chung và phương pháp đặc thù của môn học để thực hiện. Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ phương pháp nào cũng phải đảm bảo được nguyên tắc “Học sinh tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức 4
với sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên”. Đó mới thực sự là cái đích hướng tới vĩnh viễn của quá trình giáo dục. Việc sử dụng phương pháp dạy học gắn chặt với các hình thức tổ chức dạy học đã trở thành một yêu cầu bắt buộc. Theo đó, người dạy cần căn cứ theo mục tiêu, nội dung, đối tượng và điều kiện cụ thể mà có những hình thức tổ chức thích hợp như học cá nhân, học nhóm; học trong lớp, học ở ngoài lớp... Cần chuẩn bị tốt về phương pháp đối với các giờ thực hành để đảm bảo yêu cầu rèn luyện kĩ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, nâng cao hứng thú cho người học. Cần sử dụng đủ và hiệu quả các thiết bị dạy học môn học tối thiểu đã quy định. Có thể sử dụng các đồ dùng dạy học tự làm nếu xét thấy cần thiết với nội dung học và phù hợp với đối tượng học sinh. Tích cực vận dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Quá trình dạy học được xem như một hệ thống toàn vẹn bao gồm các thành tố liên hệ tương tác với nhau tạo nên chất lượng mới. Trong đó mục tiêu quy định nội dung chương trình, nội dung đó truyền đạt cho học sinh theo phương pháp đặc trưng với mỗi lứa tuổi, người truyền đạt đó là giáo viên. Để truyền đạt nội dung đó phải có điều kiện về cơ sở vật chất. Các thành tố phải đặt trong mối quan hệ biện chứng để cho kết quả đầu ra như mong muốn. Chính vì thế, việc xây dựng PHBM ở các trường THPT là ý tưởng mang tầm chiến lược trong chủ trương đổi mới phương pháp dạy học. Điều này giúp học sinh sớm làm quen với môi trường khoa học, có những kiến thức thực tiễn, đồng thời, giúp công việc giảng dạy của giáo viên tiện lợi hơn. Vì vậy, các nhà trường đều coi đó như là một trong những mục tiêu chiến lược tạo nên thành công trong việc “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” và xây dựng trường chuẩn Quốc gia. Lí luận và thực tiễn đã khẳng định, sự ra đời của PHBM là xu hướng tất yếu mang tính khách quan và quy luật. Xây dựng PHBM là một đòi hỏi khách quan của các nhà trường phổ thông hiện nay ở nước ta. Thứ nhất, PHBM làm tăng tần suất sử dụng và độ bền của TBDH và đem lại những lợi ích về kinh tế, vì không phải chuyển TBDH từ lớp này sang lớp khác do đó sẽ tránh được hư hỏng khi di chuyển đồng thời tiết kiệm được thời gian. Điều quan trọng nữa là GV không thể dạy chay khi xung quanh họ các TBDH được chuẩn bị sẵn sàng. Chính vì lẽ đó mà phần lớn các TBDH đều được khai thác triệt để sử dụng một cách có hiệu quả. Các tủ và giá đựng thiết bị là những giá tủ chuyên dùng theo tiêu chuẩn quy định. Có những loại tủ chỉ đựng hoá chất, có những tủ chỉ đựng tiêu bản, có những tủ chỉ đựng các dụng cụ khác. Bởi vậy mà TBDH được được bảo quản một cách tốt nhất. Điều này tránh được thực trạng cái gọi là “Phòng thiết bị” của các trường hiện nay tất cả đều được chất vào một kho. Có những loại thiết bị mà có lẽ khi nhận về lại nay vẫn còn nguyên hộp thậm chí hết hạn sử dụng mà cán bộ quản lý, giáo viên bộ môn vẫn chưa biết. 5
Trong thực tế, những GV có tâm huyết với việc dạy có thiết bị đã phải vất vả khi mang thiết bị dạy học đến từng lớp. Điều đó buộc GV phải lựa chọn một vài thí nghiệm với những dụng cụ nhẹ, gọn, dễ vận chuyển, không độc hại. Đó là chưa kể đến các thiết bị nặng như máy chiếu qua đầu, máy vi tính để sử dụng phần mềm dạy học. GV dạy Hoá học rất khó vận chuyển những thiết bị, dụng cụ bằng thuỷ tinh dễ vỡ đến lớp (chưa nói đến nhiều loại hoá chất độc hại bị dính vào người, quần áo...). Để giải quyết những khó khăn này là phải dạy học tại các PHBM. Thứ hai, chỉ có PHBM mới có điều kiện lắp đặt phương tiện dạy học hiện đại. Như chúng ta đã biết ngày nay với sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ, của công nghệ thông tin (CNTT), bởi vậy việc sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại trong nhà trường không còn là vấn đề xa lạ. Các phương tiện nghe nhìn đã được sử dụng rất nhiều trong giáo dục, phương tiện nghe nhìn bao gồm 02 khối: Khối mạng thông tin (phim, ảnh, bản trong, đĩa mềm,...) và khối chuyển tải thông tin (máy chiếu qua đầu, radio, catsette, máy vi tính, máy chiếu đa năng...) để sử dụng khối mạng thông tin thì bắt buộc phải có khối chuyển tải thông tin, khối này không thể nào mang đến từng lớp được mà phải lắp đặt cố định ở PHBM. Những phương tiện này phần lớn là cồng kềnh, dễ vỡ, dễ hư hỏng, đặc biệt lại đắt tiền, vì vậy nếu không có PHBM thì đành nằm “chờ” ở kho và việc khai thác kém hiệu quả. Thứ ba, PHBM giúp cho năng lực thực hành của GV được nâng lên và đòi hỏi GV phải nâng cao trình độ tiếp cận với khoa học công nghệ. Một thực tế khá phổ biến đối với GV đứng lớp hiện nay là: năng lực sư phạm, trình độ chuyên môn, năng lực thực hành của một số GV còn yếu kém. Điều này cũng dễ hiểu do đã từ lâu “lối mòn” đọc chép, nhìn chép cùng với tâm lý ngại chuẩn bị TBDH để đỡ mất thời gian. Vì thế muốn sử dụng thành thạo các TBDH hiện đại đòi hỏi GV phải không ngừng học hỏi nâng cao kỹ năng sử dụng đáp ứng với nhu cầu bài dạy... Bởi vậy việc tổ chức dạy học tại PHBM giúp cho trình độ chuyên môn của GV được nâng lên. Năng lực thực hành, tư duy logic, tư duy sáng tạo của thầy và trò không ngừng được phát triển. Khi đã sử dụng nhiều lần thì trình độ sử dụng TBDH của GV sẽ thành thạo, họ sẽ bớt ngại làm thí nghiệm từ đó tạo không khí học tập nghiên cứu của thầy trò thực sự nghiêm túc, có hiệu quả. Thứ tư, PHBM tạo ra được không khí học tập khoa học của HS và hình thành nên những năng lực chuyên biệt của môn học, bởi đã đến học tại PHBM điều tất yếu các em HS đã mang theo một tâm thế là ở đó sẽ được quan sát thí nghiệm do GV làm hoặc các em trực tiếp làm thí nghiệm, sử dụng một loại thiết bị nào đó. Trường hợp những thiết bị khó hoặc gây nguy hiểm cho giáo viên và học sinh thì các em được quan sát thí nghiệm ảo hoặc qua phim ảnh. Học ở PHBM dần dần các em sẽ hình thành các kĩ năng sau:Kĩ năng tổ chức lao động khoa học, Kĩ năng quan sát, nhận biết, Kĩ năng thực hành, Kĩ năng hợp tác... 6
QTDH hiện nay được tiến hành trong điều kiện CSVC và phương tiện dạy học ngày càng hiện đại, có tác dụng gây hứng thú học tập cho HS, giúp họ lĩnh hội nhanh và dễ dàng hơn những tri thức và vận dụng những tri thức đó vào thực tiễn cuộc sống. Đồng thời, phương tiện dạy học mới, hiện đại sẽ làm giảm cường độ lao động của giáo viên về mặt truyền đạt thông tin để tập trung thời gian suy nghĩ hướng dẫn, tổ chức học sinh lĩnh hội và vận dụng tri thức, tìm tòi các biện pháp mới để dạy cho các em cách học tập có hiệu quả nhất. Việc tăng cường trang bị những phương tiện dạy học, đặc biệt là những phương tiện kĩ thuật không có nghĩa là hạ thấp trình độ nghiệp vụ của người GV, lại càng không có nghĩa thay thế người GV, trái lại càng đòi hỏi trình độ nghề nghiệp của họ phải cao. Thực tiễn dạy học đã khẳng định, với việc trang bị những phương tiện dạy học hiện đại mà trình độ nghiệp vụ của GV thấp hiệu quả dạy học không những không tăng mà còn giảm nghiêm trọng. Đổi mới giáo dục phổ thông là quy luật phát triển tất yếu của dạy học, bắt nguồn từ việc đổi mới quan niệm về dạy học: dạy học không chỉ tập trung vào nội dung (tức là chỉ lo dạy “cái gì”) mà còn tập trung hình thành phương pháp học tập, tự phát hiện, tự giải quyết vấn đề thuộc phạm vi bài học để tự chiếm lĩnh kiến thức mới; giáo viên đóng vai trò tổ chức, điều khiển, hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện để học sinh chủ động, tự lực, sáng tạo chiếm lĩnh kiến thức và kĩ năng mới, kế thừa có chọn lọc một cách sáng tạo các phương pháp dạy học truyền thống, bổ sung các phương pháp kĩ thuật dạy học tích cực cùng với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và các phương tiện dạy học, đồ dùng dạy học, thiết bị thí nghiệm… Nhân tố PHBM là điều kiện quan trọng trong quá trình đổi mới giáo dục phổ thông. Không ở môi trường học tập nào, học sinh có cơ hội hoạt động nhiều như ở PHBM. Ở đây các em không chỉ được rèn luyện kĩ năng thực hành mà còn được quan sát, nhận xét, tranh luận những vấn đề nảy sinh trong thực tế. Chính nhờ đó, khắc phục được những thói quen xấu cho học sinh trong học tập như: thụ động, ỉ lại, tiếp thu một chiều… Hoạt động của PHBM không chỉ tác động tích cực đến học sinh về khả năng tư duy, sáng tạo mà ngay cả giáo viên trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cũng được nâng cao. Khi tiếp xúc với công nghệ thông tin và sử dụng thiết bị dạy học nhiều lần, chính bản thân giáo viên sẽ gắn bó với bài giảng, hứng thú với việc thiết kế bài giảng điện tử, không ngại làm thí nghiệm. Đối với thí nghiệm khó, giáo viên còn có thể dùng công nghệ thông tin để mô phỏng lại… qua đó tự bồi dưỡng được chuyên môn. Việc quản lí CSVC thiết bị dạy học ở PHBM là hết sức quan trọng, bởi hiệu quả sử dụng PHBM, thiết bị dạy học đạt hiệu quả phụ thuộc rất nhiều vào khâu quản lí. Mỗi nhà trường đều có 1 hoặc 2 biên chế nhân viên thiết bị dạy học. Tuy nhiên cho thấy với số lượng công việc quản lí và trình độ của nhân viên thiết bị trên thực tế còn nhiều hạn chế bởi vậy nhà trường nên cử thêm 1 giáo viên chuyên trách môn học cùng với nhân viên phụ trách PHBM đó làm công tác quản lí thiết bị thì mới đạt hiệu quả. 7
2. Cơ sở thực tiễn Sau gần 10 năm thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện, nền giáo dục nước ta đang ngày càng có nhiều chuyển biến tích cực và có nhiều thành tựu đáng khích lệ. Trên địa bàn tỉnh Nghệ An, nhìn chung trong những năm gần đây, ngoài việc nền giáo dục tỉnh nhà có nhiều chuyển biến tích cực, phát triển về quy mô, chất lượng như Báo cáo tổng kết năm học 2019 - 2020 và phương hướng nhiệm vụ năm học 2020 - 2021 của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đã nêu bật thành tích: “Tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, với vị trí tốp đầu toàn quốc về kết quả học sinh giỏi quốc gia, khu vực, quốc tế ...” Tuy nhiên, thực tiễn đã cho chúng ta thấy nền giáo dục nước ta còn nhiều vấn đề cần phải bàn bạc và xem xét kỹ. Khi đánh giá những mặt hạn chế của Giáo dục và Đào tạo sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng khóa XII, quyết nghị của Đại hội XIII đã khẳng định: “...Giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ chưa trở thành động lực then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Lĩnh vực văn hóa, xã hội chưa có nhiều đột phá, hiệu quả chưa cao...” Những năm gần đây, việc đổi mới phương pháp dạy học các môn tự nhiên nói riêng và các môn học có sử dụng PHBM nói chung ở trường THPT đã có một số chuyển biến tích cực. Trong mỗi tiết dạy, giáo viên đã quan tâm đến việc chuyển từ học tập một chiều, thụ động sang học tập chủ động, chú trọng năng lực thực hành cho HS đáp ứng chương trình GDPT 2018. Các hình thức dạy học tích cực đã được vận dụng làm cho việc học tập HS trở nên hứng thú hơn, đồng thời với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin được áp dụng vào quá trình dạy học, việc học của HS thuận lợi rất nhiều, tạo điều kiện để HS có thể tự mình khám phá tri thức mới theo nhiều cách khác nhau chứ không phụ thuộc quá nhiều vào giáo viên. Tuy nhiên, năng lực của GV trong việc tiếp cận với chương trình đổi mới phương pháp dạy học ở các trường và các địa phương không đồng đều. Nhiều GV chỉ chú trọng việc rèn luyện các dạng bài tập để luyện thi đại học, học sinh học để vượt qua các kì thi. Nhiều giáo viên chưa thực sự hiểu rõ bản chất và quy trình của phương pháp giảng dạy tại PHBM và còn lúng túng khi thiết kế các hoạt động trên lớp học ở PHBM Mặt khác, số lượng PHBM ở trường cũng còn hạn chế, sự chồng chéo thời khóa biểu giữa các GV không được khắc phục và một phần còn có sự nương tay trong công tác đánh giá ,xếp loại GV …và một vài khó khăn khác mà chúng tôi đã thăm dò qua câu hỏi khảo sát ở bảng biểu dưới đây. 8
Để góp phần khắc phục những hạn chế trên, chúng ta phải tích cực đổi mới phương pháp dạy học, trong đó vận dụng PHBM có hiệu quả để dạy học là một trong những việc cấp thiết hàng đầu nhằm đưa giáo dục tỉnh nhà ngày càng đi lên .Vấn đề đó, ngoài việc có rất nhiều công trình, tài liệu nghiên cứu và đề xuất các giải pháp thì trong thực tiễn đã có rất nhiều cách làm hay và thiết thực, hiệu quả đáng ghi nhận. 3. Thực trạng phòng học bộ môn ở trường trung học phổ thông Tân Kỳ 3-tỉnh Nghệ An 3.1. Số lượng Số lượng PHBM trường THPT Tân Kỳ 3 hiện nay mới có 06 PHBM (Hóa học, Vật lí, Ngoại ngữ, tin học, sinh học, ngoại ngữ ) và 01 phòng học thông minh, chưa có phòng mỹ thuật- âm nhạc, KHXH…các phòng này hoặc là tạm thời trưng dụng phòng học bố trí thiết bị dạy đỡ hoặc ghép với một số PHBM khác từ đó việc sắp xếp thời khóa biểu gặp nhiều khó khăn. Với xu hướng số lượng học sinh, số lớp của trường tăng ổn định như hiện nay, đòi hỏi số lượng PHBM cần được tiếp tục quan tâm đầu tư xây dựng thêm trong thời gian tới để đáp ứng nhu cầu dạy học. 3.2. Đánh giá PHBM Phòng học bộ môn Vật lí: Trường có PHBM Vật lí; phòng Vật lí được trang bị nội thất đầy đủ, đảm bảo về yêu cầu kỹ thuật PHBM kích thước và trang thiết bị cơ bản đúng tiêu chuẩn của Bộ GD&ĐT. Phòng bộ môn gồm một phòng chuẩn bị từ 20 m2 đến 30 m2, phòng thực hành trên 60 m2; được bố trí hai cửa ra vào, cửa sổ; bàn ghế…; hướng ánh sáng tự nhiên, hệ thống đèn chiếu sáng nhân tạo, hệ thống tủ, giá, hệ thống phòng cháy chữa cháy… đạt chuẩn theo quy định. Phòng chuẩn bị được bố trí liền kề, liên thông với PHBM nên việc chuẩn bị thuận lợi. Phòng học bộ môn Hóa học: Trường có PHBM, đáp ứng được yêu cầu dạy và học. Có hệ thống thoát nước, máy hút mùi khử độc tránh ô nhiễm môi trường. Phòng chuẩn bị liền kề và liên thông với PHBM thuận lợi cho giáo viên chuẩn bị thí nghiệm trước tiết dạy. 9
Phòng học bộ môn Sinh học: Hiện tại nhà trường có PHBM Sinh học có đầy đủ các mẫu vật, tranh ảnh và các thiết bị được cung cấp theo danh mục ban hành. Các phương tiện âm thanh, máy tính, máy chiếu được kết nối mạng đảm bảo hoạt động dạy học thực hành, thực nghiệm. Phòng học bộ môn Ngoại ngữ: Nhà trường có phòng học Ngoại ngữ với 24 cabin không sử dụng được do lỗi hệ thống điều hành không triển khai hoạt động dạy, học. Phòng Tin học: Có 02 phòng Tin học, đảm bảo 02 học sinh/máy; các máy đều được kết nối với máy chủ của giáo viên; thiết bị máy móc có thời gian sử dụng lâu năm, cũ dẫn đến hư hỏng tốn kém trong công tác bảo trì, bảo dưỡng thiết bị. Phòng học thông minh: có 01 phòng học thông minh tivi 95 inch kết nối internet và tích hợp nhiều phần mềm tiện ích Phòng chứa thiết bị: có 01 phòng chứa thiết bị đủ diện tích để bố trí các giá, các tủ chứa thiết bị phù hợp, khoa học Qua quan sát thực tế nhận thấy phần lớn nền và sàn nhà PHBM của trường dễ làm vệ sinh, không trơn trượt, không có kẽ hở, không bị biến dạng, chống được ẩm, tránh được hiện tượng nồm ướt và chịu được tác động của hóa chất. Có hai cửa ra vào phía đầu và phía cuối phòng, có cửa liên thông giữa PHBM và phòng chuẩn bị. Đảm bảo đủ ánh sáng tự nhiên, thông gió thoáng khí. Bàn ghế đúng quy định và phù hợp với các hình thức tổ chức dạy học. Trang thiết bị dạy học được sắp xếp hợp lí và các PHBM đều có các thiết bị trình chiếu như projector, máy tính, hệ thống âm thanh; Phòng Tin học có máy chủ và hệ thống nối mạng. Các yêu cầu an toàn và kỹ thuật của PHBM cơ bản đạt yêu cầu an toàn và kỹ thuật. Yêu cầu an toàn và kỹ thuật của PHBM đã được quan tâm. Các đường cấp điện, đường cấp thoát nước, thoát khí thải, mùi và hơi độc, hệ thống xử lí chất thải, phòng chống cháy nổ, tủ thuốc y tế, quạt hút đối với phòng Hóa học và Vật lý. Các thiết bị dạy học trong PHBM được trang bị đầy đủ. Có thể nói PHBM bước đầu phát huy hết được ưu thế, có thể đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 3.3 Thực trạng quản lí phòng học bộ môn ở trường trung học phổ thông Tân Kỳ 3 * Thực trạng quản lí đầu tư, xây dựng, mua sắm thiết bị dạy học phòng học bộ môn Quản lí đầu tư, mua sắm TBDH phòng học bộ môn là một trong những khâu quan trọng nhất của quản lí nhà trường, qua khảo sát ý kiến cán bộ quản lí, giáo viên và nhân viên thiết bị cho thấy nhà trường đã có những giải pháp quản lí cơ sở vật chất, thiết bị dạy học PHBM Nội dung quản lí đầu tư mua sắm thiết bị dạy học ngoài thiết bị dạy học tối thiểu, trường đã được đầu tư các thiết bị dạy học hiện đại. Các thiết bị này đã góp 10
phần quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Các điều kiện phục vụ cho công tác dạy và học đã được quan tâm chỉ đạo cụ thể từ khâu xây dựng kế hoạch đến khâu quản lí, khai thác, sử dụng. Hằng năm đã bố trí một phần kinh phí chi thường xuyên để mua sắm bổ sung các thiết bị dạy và học. Tiêu chí quản lí sử dụng thiết bị dạy học ở PHBM việc theo dõi tài sản, thiết bị dạy học ở PHBM được quan tâm chú ý đủ hồ sơ sổ sách theo quy định, bố trí, sắp xếp phòng, kho để sách, thiết bị, phòng học bộ môn, phân loại thiết bị dạy học; bố trí lãnh đạo phụ trách, phân công cán bộ chuyên trách theo dõi cơ sở vật- kỹ thuật theo quy định. Tuy nhiên, việc sắp xếp thiết bị, vật dụng của nhân viên quản lí thiết bị chưa gọn gàng, đôi lúc còn xem nhẹ công tác quản lí phòng thí nghiệm, phòng thực hành bộ môn như: để bẩn, chưa thường xuyên vệ sinh lau chùi. * Thực trạng quản lí sử dụng, khai thác, bảo quản thiết bị phòng học bộ môn Tất cả các PHBM của trường đều đã thiết lập hồ sơ lưu để làm căn cứ quản lí PHBM. Đây là thuận lợi cho việc quản lí PHBM, cơ sở để đăng ký kiểm tra kỹ thuật công nhận PHBM đạt chuẩn. Nhà trường đã xây dựng và triển khai kế hoạch hoạt động PHBM, có sự phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận phụ trách. Qua kiểm tra về kế hoạch hoạt động của PHBM cho thấy các PHBM đã lập kế hoạch chung cho cả năm học, tuy nhiên một số nội dung còn sơ sài, chưa đưa ra những giải pháp cụ thể, phần lớn là GV tổng hợp yêu cầu của mình theo tuần và đăng ký với NVTB, sau đó nhân viên dựa trên yêu cầu đó chuẩn bị cho GV các giờ dạy ở PHBM. Nhân viên thit bị chưa dành nhiều quan tâm đến công tác quản lí PHBM và thường làm theo kinh nghiệm. * Thực trạng sử dụng TBDH trong PHBM Qua theo dõi và quan sát giáo viên thường xuyên sử dụng TBDH trong PHBM. Điều đó cho thấy khi dạy và học ở PHBM có qui định bắt buộc về sử dụng TBDH, đã phát huy được mục đích khi sử dụng PHBM là sử dụng TBDH. Đa số giáo viên biết sử dụng thiết bị, xong tỉ lệ giáo viên chưa thành thạo còn tương đối lớn. Trên thực tế dự giờ thăm lớp chúng tôi nhận thấy một số GV vẫn còn lúng túng khi sử dụng các thiết bị thí nghiệm biểu diễn trong tiết thực hành. Lí do là phần lớn thiết bị cảm biến mới tuy đã được nhà tập huấn sử dụng nhưng thời gian ít, số lượng thiết bị lại nhiều nên chưa nắm rõ quy trình vận hành. GV đã sử dụng sử dụng TBDH để kích thích hứng thú học cho HS, biết tổ chức cho HS chiếm lĩnh tri thức một cách tích cực góp phần đổi mới phương pháp dạy học, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay (chú trọng phát triển năng lực, phẩm chất người học). * Thực trạng quản lí thời khóa biểu, bố trí giáo viên bộ môn, nhân viên thiết bị Hiệu trưởng đã xây dựng được Quy chế hoạt động của PHBM, có quyết định phân công nhiệm vụ cụ thể tới từng thành viên. Hiệu trưởng là người quản lí trực tiếp, chịu trách nhiệm chung. Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn có trách nhiệm phân 11
công chuyên môn, xếp thời khóa biểu dạy ở PHBM; các tổ trưởng bộ môn lên kế hoạch dạy và học ở PHBM của tổ mình phụ trách; NVTB phụ trách quản lí trực tiếp việc sử dụng TBDH ở PHBM; các giáo viên dạy bộ môn dạy ở PHBM phải thực hiện đúng quy chế và kế hoach đã xây dựng để đạt hiệu quả cao nhất. Xếp TKB cho PHBM là công việc khó khăn của nhà trường, vì trường có nhiều lớp mà chỉ có 01 PHBM, thêm vào đó số lượng thiết bị thí nghiệm chỉ có 1 đến 2 bộ trong khi số lớp đông và nhiều giáo viên dạy trên cùng khối lớp. Ngoài ra, việc phải thường xuyên chia lại TKB do giáo viên nữ nghỉ sinh hoặc đi dạy lại sau khi nghỉ hộ sản, giáo viên hợp đồng mới, phân công bồi dưỡng học sinh giỏi...đòi hỏi NVTB và Phó hiệu trưởng phụ trách PHBM phải quan tâm sát sao lịch từng tuần, nếu không sẽ dẫn đến nhầm lẫn. * Thực trạng quả lí công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động của phòng học bộ môn Thực hiện kế hoạch kiểm tra nội bộ, nhà trường thường xuyên kiểm tra và đánh giá lại quá trình hoạt động PHBM của giáo viên, của cán bộ thiết bị. Nội dung kiểm tra hệ thống sổ sách quản lí các PHBM và việc sử dụng trang thiết bị của PHBM thông qua sổ sách của nhân viên quản lí thiết bị, việc thực hiện nội qui, quy định của PHBM theo qui trình bảo quản và sử dụng thiết bị ở PHBM đã được chú trọng Hiệu trưởng nhận định các ưu nhược điểm để đôn đốc thực hiện bảo quản và sử dụng thiết bị. Việc thực hiện đăng kí sử dụng của giáo viên thông qua TKB đã được lên lịch tại các PHBM và trên kế hoạch của nhà trường. Hiệu trưởng có biện pháp thông qua tổ trưởng chuyên môn thực hiện kiểm tra thường xuyên việc đăng ký sử dụng PHBM của GV. Tuy vậy, việc phối hợp giữa nhân viên thiết bị và giáo viên bộ môn còn có những hạn chế. Hiệu trưởng chỉ đạo Tổ trưởng chuyên môn giám sát việc thực hiện công tác giảng dạy sử dụng, mượn trả, bảo quản của GV qua hệ thống hồ sơ sổ sách tại PHBM, áp dụng nội dung bồi dưỡng công tác giảng dạy có sử dụng PHBM của GV. Kiểm tra đi liền với đánh giá, xếp loại GV trong từng học kì và từng năm học. Việc kiểm tra và điều chỉnh quy chế hoạt động PHBM qua dự giờ các tiết có sử dụng nhiều thiết bị dạy học tại PHBM. Hiệu trưởng và cán bộ quản lí giải pháp dự giờ tiết mẫu, kiểm tra đột xuất được thực hiện đều đặn nhằm tạo nếp dạy học có sử dụng PHBM trong đội ngũ GV, điều chỉnh kế hoạch sử dụng PHBM và áp dụng vào thực tiễn nhằm phát triển năng lực của các GV. 4. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí PHBM đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục PT tại trường THPT Tân Kỳ 3 4.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, học sinh về vị trí, vai trò của phòng học bộ môn Có thể nói đây là biện pháp đầu tiên và quan trọng nhất bởi vì có nhận thức đúng đắn thì mới có hành động đúng và có nhận thức đúng vấn đề mới tìm 12
ra các giải pháp để đạt mục tiêu đề ra, để khắc phục những yếu kém đang tồn tại ở bậc giáo dục phổ thông; để theo kịp, hội nhập với xu hướng phát triển chung của thế giới thì giáo dục phổ thông phải không ngừng cải cách, đổi mới. Cả nước đang quyết liệt thực hiện chủ trương đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục, xem đó chính là điểm hội tụ của những đổi mới trên tất cả các lĩnh vực, là điều tất yếu khách quan, là chìa khóa để phát triển xã hội. Công việc chuẩn bị cho công tác triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới và thay sách giáo khoa đang được gấp rút thực hiện trong toàn ngành giáo dục. Tuy nhiên chương trình giáo dục phổ thông mới có đi vào cuộc sống một cách hiệu quả nhất hay không phụ thuộc rất lớn vào năng lực của đội ngũ nhà giáo - những người được xem là linh hồn của ngành giáo dục mà trong đó sự thay đổi tích cực nhận thức về vai trò ,vị trí của PHBM để đi đến việc dạy học có sử dụng PHBM là một điểm sáng trong việc đổi mới phương pháp dạy học đáp ứng chương trình GD PT 2018. Ý nghĩa biện pháp Trước hết, biện pháp này giúp nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, GV, NVTB và HS hiểu về tầm quan trọng và vai trò của PHBM đối với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện trong giai đoạn hiện nay. Biến nhận thức thành ý thức, hành động trách nhiệm trong việc quản lí, sử dụng có hiệu quả PHBM của từng thành viên trong nhà trường để thực hiện mục tiêu phát triển nhà trường trở thành “nhà trường hiệu quả”. Ngoài ra, biện pháp này còn giúp CBQL, GV, NV nắm được những quan điểm của Đảng, Nhà nước và của địa phương về vai trò, vị trí, nhiệm vụ, mục tiêu phát triển giáo dục trong đó có giáo dục THPT. Đồng thời, cũng hiểu một cách đầy đủ các chế định của ngành từ Luật giáo dục, Quy chế, Điều lệ, Thông tư...cho đến các văn bản hướng dẫn của ngành đối với HĐDH ở PHBM của bậc học. Nội dung biện pháp Đội ngũ cán bộ quản lí cần nắm vững các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, Pháp luật, Luật giáo dục, đặc biệt là công tác đổi mới QLGD theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XI của Đảng và Nghị quyết TW VI lần 2 về phát triển giáo dục, khoa học và công nghệ trong thời kỳ đổi mới ; các văn bản chỉ đạo và hướng dẫn thực hiện chương trình GDPT mới, văn bản hướng dẫn thực hiện đảm bảo cơ sở vật chất ,trang thiết bị dạy học trong các cấp học của UBND Tỉnh Nghệ An... Bồi dưỡng nâng cao nhận thức chính trị, phẩm chất, lối sống và đạo đức nghề nghiệp cho CB, GV, NV. Tăng cường các biện pháp tuyên truyền với CBQL và GV, NV trong nhà trường về vai trò của PHBM để có được nhận thức sâu sắc, thấu đáo về tầm quan trọng và sự cần thiết của PHBM đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Nắm vững nội dung, phương pháp quản lí để chỉ đạo 13
tốt công tác quản lí PHBM đáp ứng mục tiêu giáo dục, phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và khu vực. Tổ chức thực hiện Đối với cán bộ quản lí Tổ chức chỉ đạo nghiên cứu đầy đủ các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn của ngành và cơ quan quản lí cấp trên, đồng thời tham gia đầy đủ các lớp tập huấn của Sở GD&ĐT về PHBM và TBDH. Trên cơ sở đó vận dụng có hiệu quả vào công tác quản lí PHBM, từ đó tuyên truyền cho cán bộ giáo viên, nhân viên, học sinh ở trường hiểu được và vận dụng trong thực tiễn. Quản lí PHBM hiệu quả phụ thuộc rất nhiều vào nhận thức và ý thức chủ động của Hiệu trưởng, vì thế Hiệu trưởng nhà trường cần có nhận thức sâu sắc về vai trò, tầm quan trọng của PHBM để đưa ra những chủ trương và các giải pháp phù hợp với thực tiễn của nhà trường. Không ngừng học tập về tu dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, về lí luận chính trị, về quản lí Nhà nước, QLGD để có kiến thức quản lí nhà trường trong giai đoạn đổi mới về giáo dục. Người quản lí phải học hỏi từ đồng nghiệp, biết lắng nghe và biết tự điều chỉnh mình. Tham quan học tập ở các trường đạt chuẩn Quốc gia có mô hình quản lí PHBM hiệu quả, học hỏi các điển hình tiên tiến để đúc rút kinh nghiệm và tổng kết kinh nghiệm của các mô hình về quản lí PHBM, áp dụng có hiệu quả vào thực tiễn của trường mình. Xây dựng kế hoạch và tổ chức bồi dưỡng nhận thức cho GV, NVTB. Nếu có điều kiện mời giảng viên chuyên ngành về bồi dưỡng cho GV tại trường. Từ đó tổ chức cho GV nghiên cứu và học tập nâng cao nhận thức về lí luận và khoa học PHBM, quá trình thực hiện QTDH ở PHBM. Trong quá trình tổ chức đó người quản lí phải chủ động đi đầu và tạo điều kiện cho GV từng bước áp dụng trong QTDH, phù hợp với đặc trưng của môn học và khả năng của mỗi GV, trình độ của HS. Tổ chức học tập, nghiên cứu đầy đủ, kịp thời các chế định về GD&ĐT đặc biệt là các văn bản mới như: tiêu chuẩn đánh giá chất lượng trường THPT, chuẩn hiệu trưởng, chuẩn nghề nghiệp giáo viên THPT, tiêu chuẩn trường trung học đạt chuẩn quốc gia, phòng học bộ môn, thư viện chuẩn... để mọi người hiểu cần đổi mới quản lí HĐDH để hướng tới chuẩn hoá trường học một cách toàn diện. Đối với các tổ trưởng chuyên môn Theo Thông tư 14/2020/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 5 năm 2020 của Bộ GD&ĐT Ban hành Quy định về PHBM của cơ sở giáo dục phổ thông quy định rõ: “Tổ trưởng chuyên môn chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động và thời khóa biểu của phòng học bộ môn theo tuần, tháng, học kỳ, năm học; giám sát hoạt động của phòng học bộ môn theo quy định của cơ sở giáo dục phổ thông”, vì thế Tổ trưởng chuyên môn cần nhận thức đúng tầm quan trọng của PHBM và vai trò, nhiệm vụ của mình để chỉ đạo tổ chuyên môn dạy học ở PHBM có hiệu quả. 14
Người tổ trưởng chuyên môn phải được thường xuyên bồi dưỡng về chuyên môn và nghiệp vụ quản lí để có nhân cách tổng hòa của người GV môn học, nhà sư phạm và là nhà tổ chức các hoạt động chuyên môn của tổ. Từ nhận thức đúng và toàn diện, tổ trưởng chuyên môn nắm bắt được các định hướng chuyên môn về PHBM của Sở GD&ĐT và của nhà trường để từ đó xây dựng kế hoạch, giải pháp thực hiện. Cần lựa chọn những GV có năng lực chuyên môn tốt làm “nhân tố” để thực hiện hiệu quả vai trò của PHBM. Đối với đội ngũ giáo viên, nhân viên Trong nhà trường, GV, NV là lực lượng lao động trực tiếp nhất và là lực lượng chính trong công tác dạy học ở nhà trường nói chung và PHBM nói riêng. GV trực tiếp tạo ra sản phẩm của giáo dục và quyết định chất lượng dạy học. Vì thế đội ngũ GV dạy ở PHBM và NV phụ trách PHBM có vai trò rất quan trọng. Cần tạo điều kiện cho GV, NV được bồi dưỡng chuyên đề về PHBM và đổi mới PPDH để từ đó GV được đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức và trách nhiệm để sáng tạo trong nghề dạy học. Để tăng cường nhận thức cho GV, NV có thể tạo điều kiện cho GV đi học các lớp bồi dưỡng ngắn ngày hoặc trên chuẩn, tại chức để nâng cao nhận thức chính trị, chuyên môn nghiệp vụ. 100% GV, NV phải được nghiên cứu học tập các văn bản quy định về PHBM, đặc biệt hiểu được vị trí, tầm quan trọng của PHBM trong quá trình giáo dục và giảng dạy. Thổi bùng lên trong GV, NV ngọn lửa về ý thức trách nhiệm, lòng yêu nghề, tự giác, tích cực sáng tạo để mọi GV, NV đều hiểu rõ và thực hiện đúng. GV, NV cần làm tốt công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng, GV cần có sổ sinh hoạt chuyên môn để ghi chép nội dung sinh hoạt chuyên đề, rút ra những bài học kinh nghiệm cho bản thân. Tích cực đọc sách báo, sách tham khảo, nghiên cứu tài liệu để tích lũy kinh nghiệm. Học hỏi các đồng nghiệp có năng lực chuyên môn giỏi để có thêm những vốn quý trong giảng dạy. So sánh cách dạy học ở PHBM của trường mình và các trường bạn, các mô hình giáo dục tiên tiến của khu vực và các nước trên thế giới và rút ra những bài học để áp dụng cho phù hợp với thực tiễn ở địa phương mình. Đào tạo nâng cao trình độ nhận thức, chuyên môn nghiệp vụ và việc giáo viên tự học, tự bồi dưỡng là rất quan trọng. Đòi hỏi người lãnh đạo phải có tầm nhìn, định hướng được sự phát triển. Mặt khác phải là sự tự giác của bản thân mỗi giáo viên. Bởi vì khoa học luôn phát triển không ngừng, đòi hỏi những nhà giáo dục phải đổi mới để đáp ứng được yêu cầu thời đại. Đối với học sinh HS là nhân vật trung tâm của nhà trường, nâng cao nhận thức về PHBM cho HS sẽ giúp cho HS có động cơ tốt trong học tập và làm cho HS tích cực, chủ động, say mê học tập hơn. Tâm lí của học sinh bậc THPT luôn muốn khám phá cái mới vì thế dạy học ở PHBM có thể tạo ra được hứng thú cho HS và là môi trường khoa học để HS phát huy tính tích cực. Từ đó nâng cao được ý thức tổ chức kỷ luật, vừa 15