Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả trong việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh ở trường THPT Nguyễn Đức Mậu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:67

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm nghiên cứu các phương pháp giáo dục trong hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Đặc biệt nghiên cứu và áp dụng các hình thức tổ chức hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu; Góp phần đưa ra những giải pháp cụ thể vào việc nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống và giúp học sinh tự khám phá bản than, tìm hiểu, định hướng nghề nghiệp tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả trong việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh ở trường THPT Nguyễn Đức Mậu

SỞ GD & ĐT NGHỆ AN TRƯỜNG THPT NGUYỄN ĐỨC MẬU ===    === ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG VIỆC TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP, HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH THPT Ở TRƯỜNG THPT NGUYỄN ĐỨC MẬU” Lĩnh vực: Trải nghiệm – Hướng nghiệp Nhóm thực hiện: 1. HOÀNG THỊ BÍCH HIỀN – THPT Nguyễn Đức Mậu Phó Hiệu trưởng- tổ KHXH Số điện thoại : 0976706626 2. TRẦN THỊ HUẾ – THPT Nguyễn Đức Mậu Tổ : Toán-Tin Số điện thoại : 0973548882 3. HỒ THỊ LIÊN – THPT Nguyễn Đức Mậu Tổ : Toán-Tin Số điện thoại : 0365660007 Năm học: 2022 – 2023 0
A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài. Trong định hướng chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đảng đã nêu rõ “thực sự coi giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Đào tạo con người phát triển toàn diện đã được cụ thể hoá trong các Nghị quyết và Chiến lược phát triển của Đảng, của Bộ Giáo dục và Đào tạo và các địa phương. Để làm được điều đó, trong những năm qua chương trình đào tạo ở các cấp học và ngành học mà Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng, ngoài các môn học cung cấp kiến thức văn hoá cơ bản còn có các hoạt động giáo dục bổ trợ, trong đó phải kể đến hoạt đông giáo dục ngoài giờ lên lớp và trải nghiệm, hướng nghiệp (HĐGD NGLL và TNHN). Đặc biệt trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, hoạt động TNHN và TNHN đã trở thành hoạt động giáo dục bắt buộc. Trong chương trình giáo dục phổ thông HĐGD NGLL và TNHN thực sự là một bộ phận quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Một mặt nó kiểm nghiệm kiến thức đã có, bổ sung những kiến thức còn thiếu hụt và mở rộng kiến thức; mặt khác thông qua các HĐGD NGLL và TNHN người học nâng cao tầm hiểu biết và nhận thức đầy đủ hơn về xã hội, gắn kiến thức đã học với thực tế trong cuộc sống, tăng cường phát triển trí lực, thể lực, rèn luyện kỹ năng sống và tính thẩm mỹ. Đây là con đường dẫn dắt các em từng bước đến với nền văn hóa, xã hội của dân tộc và nền văn hóa văn minh của nhân loại, học tập những cái hay, cái đẹp mà thế giới và dân tộc đã để lại. Bên cạnh đó HĐ TN, HN còn giúp học sinh khám phá về bản thân, có định hướng đúng đắn để lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. Với những đặc điểm riêng biệt về tâm lý, về xã hội của tuổi học trò việc tổ chức các HĐGD NGLL và TNHN đã tạo cho các em có cơ hội tham gia các hoạt động thực tiễn để có thêm những hiểu biết, tích lũy thêm những kinh nghiệm giao tiếp và làm giàu thêm vốn sống cho bản thân, mở rộng được tầm nhìn thực tế. HĐGD NGLL và TNHN nếu tổ chức các hoạt động trò chơi dân gian, tham gia lễ hội ở địa phương, văn hóa nghệ thuật truyền thống dân tộc và chăm sóc đài tưởng niệm, nghĩa trang liệt sĩ... thì càng có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ về tình cảm, đạo lý: “Uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây”, “lòng tự hào dân tộc”. Từ đó giúp các em có ý thức gìn giữ, bảo tồn và phát huy nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Các hoạt động tập thể trong HĐGD NGLLvà TNHN còn giúp các em trải nghiệm, hình thành các kỹ năng quan trọng như kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình, phản biện… Nhờ đó các em sẽ có ý thức phấn đấu trở thành những công dân năng động, tích cực, góp phần hình thành nhân cách mới con người Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và thích ứng với xu thế hội nhập quốc tế. Hiện nay, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, TNHN là một hoạt động rất được coi trọng, được triển khai và thực hiện đồng bộ trong hệ thống giáo dục phổ 1
thông ở nước ta và đã thu được những kết quả nhất định. Thời gian qua trong công tác quản lý, triển khai chương trình giáo dục ở trường THPT nói chung và trường THPT Nguyễn Đức Mậu nói riêng HĐGD NGLL và TNHN cho học sinh đã có những sự thay đổi vượt bậc, được chú trọng, quan tâm đầu tư thích đáng cả về kế hoạch, nguồn lực, kinh phí; nội dung, hình thức tổ chức; học sinh đã dần dần thích nghi, tích cực, chủ động tham gia... Vì thế đã phần nhiều phát huy được tác dụng của HĐGD NGLL và TNHN trong việc hình thành, phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh. Bên cạnh đó quá trình lập kế hoạch, triển khai và thực hiện kế hoạch còn có những bất cập, khó khăn nhất định. Là những giáo viên tham gia trực tiếp giảng dạy, chủ nhiệm lớp và cán bộ quản lý, chúng tôi có nhiều băn khoăn, trăn trở là làm thế nào để hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tổ chức thực hiện vừa đúng mục đích, ý nghĩa vừa phát huy tính tích cực, lòng hăng say, nhiệt tình của giáo viên và học sinh, các lực lượng ngoài nhà trường. Từ những lý do trên, chúng tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả trong việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh ở trường THPT Nguyễn Đức Mậu”. 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề. Hiện nay, hoạt động HĐGD NGLL và TNHN là một hoạt động rất được coi trọng, được triển khai và thực hiện đồng bộ trong hệ thống giáo dục phổ thông ở nước ta và đã thu được những kết quả nhất định. Đã có nhiều tác giả nghiên cứu, đúc rút được nhiều biện pháp tích cực để nâng cao hiệu quả, chất lượng trong việc tổ chức các HĐGD NGLL và TNHN. Đề cập đến một vấn đề không phải hoàn toàn mới, chúng tôi đã nghiên cứu, thực hành và tìm ra những cách thức riêng, con đường riêng khi thực hiện gắn liền với đối tượng học sinh trong môi trường giáo dục mà chúng tôi đang trực tiếp giảng dạy: - Xác định vai trò, tầm quan trọng của các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN định hướng phát triển ý thức, nhân cách, đạo đức học sinh. - Tạo tâm lí hứng thú cho học sinh qua tất cả các khâu trong quá trình giáo dục. - Đề tài xây dựng được các biện pháp nâng cao hiệu quả, chất lượng công trong việc tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. - Nghiên cứu Chương trình, nội dung hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường trung học phổ thông. - Nghiên cứu các phương pháp giáo dục trong hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Đặc biệt nghiên cứu và áp dụng các hình thức tổ chức hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu. - Góp phần đưa ra những giải pháp cụ thể vào việc nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống và giúp học sinh tự khám phá bản than, tìm hiểu, định hướng nghề nghiệp tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu. 2
4. Đối tượng nghiên cứu. - Nghiên cứu về thực trạng việc tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu. - Công tác phối hợp giữa các tổ chức, cá nhân trong việc tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu. 5. Phạm vi nghiên cứu. - Khuôn khổ nghiên cứu là một số biện pháp nâng cao hiệu quả trong việc tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. - Đối tượng khảo sát là học sinh và giáo viên của nhà trường. - Thời gian nghiên cứu: Năm học 2022-2023: Từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023. 6. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Luật giáo dục, điều lệ trường THPT và Trường phổ thông có nhiều cấp học, dự thảo chương trình giáo dục phổ thông mới. - Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Kết hợp phương pháp tìm hiểu nghiên cứu trò chuyện, điều tra bằng phiếu, phỏng vấn giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh. - Phương pháp thống kê, xử lí số liệu: Thống kê, sử dụng thuật toán thống kê để xử lý số liệu đã thu thập được, phân tích, so sánh, tổng hợp và rút ra những nhận xét để tìm hiểu nguyên nhân, đề ra giải pháp phù hợp. - Phương pháp gặp gỡ trao đổi trực tiếp với học sinh: Tư vấn tâm lý học đường để hiểu và nắm bắt tâm lý. 7. Đóng góp của đề tài. Xác định vai trò, tầm quan trọng của các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN trong việc giáo dục, định hướng phát triển ý thức, nhân cách, đạo đức học sinh; Tạo tâm lí hứng thú cho học sinh qua tất cả các khâu trong quá trình giáo dục, qua đó học sinh chủ động phát triển năng lực của mình trong các họat động. Đề tài đã xây dựng được các biện pháp nhằm tổ chức hiệu quả các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. 3
B. NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ. 1. Cơ sở lí luận. 1.1. Vị trí và vai trò của hoạt động hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở cấp THPT giúp học sinh phát triển các phẩm chất, năng lực đã được hình thành ở cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở. Kết thúc giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, học sinh có khả năng thích ứng với các điều kiện sống, học tập và làm việc khác nhau; thích ứng với những thay đổi của xã hội hiện đại; có khả năng tổ chức cuộc sống, công việc và quản lí bản thân; có khả năng phát triển hứng thú nghề nghiệp và ra quyết định lựa chọn được nghề nghiệp tương lai; xây dựng được kế hoạch rèn luyện đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và trở thành người công dân có ích. - Hoạt động HĐGD NGLL và TNHN có một vị trí vai trò rất quan trọng trong hoạt động giáo dục. - Là môn học bắt buộc được quy định trong kết hoạch giáo dục ở THPT nhằm góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra. - Là một bộ phận hữu cơ của hệ thống hoạt động giáo dục ở THPT. Nếu tổ chức có hiệu quả hoạt động HĐGD NGLL và TNHN sẽ giúp gắn liền nhà trường với đời sống xã hội, góp phần phát huy vai trò của các lực lượng giáo dục trong nhiệm vụ giáo dục. - Quá trình giáo dục không ngừng được thực hiện qua các hoạt động giáo dục trên lớp mà còn qua các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. 1.2. Nội dung hoạt động trải nghiệm và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Nội dung hoạt động HĐGD NGLL và TNHN được xây dựng dựa trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh với bản thân, với xã hội, với tự nhiên, với nghề nghiệp và được tổ chức thành 4 mạch hoạt động sau: Hoạt động hướng vào bản thân, Hoạt động hướng đến xã hội, hoạt động hướng đến tự nhiên và Hoạt động hướng nghiệp. Hoạt động hoạt động HĐGD NGLL và TNHN được thực hiện trong và ngoài lớp học, trong và ngoài trường học; theo quy mô nhóm, lớp học, khối lớp hoặc quy mô trường; với bốn loại hình hoạt động chủ yếu là Sinh hoạt dưới cờ, Sinh hoạt lớp, Hoạt động giáo dục theo chủ đề và Hoạt động câu lạc bộ; với sự tham gia, phối hợp, liên kết của nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: Giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên môn học, cán bộ tư vấn tâm lí học đường, cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Giám hiệu nhà trường, cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân trong xã hội. 4
1.3. Vị trí và vai trò của cán bộ quản lí, giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Cán bộ giáo viên là lực lượng nòng cốt quyết định chất lượng các hoạt động trong nhà trường đặc biệt là các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Trước hết là đối với Ban giám hiệu, người cán bộ quản lý trường học phải nhận thức đúng đắn vai trò,vị trí của hoạt động GDNGLL đối với việc giáo dục toàn diện cho học sinh hướng tới mục tiêu đào tạo của nhà trường phổ thông. Từ đó Ban Giám hiệu có hướng chỉ đạo phù hợp để nâng cao chất lượng của hoạt động. Ban Giám hiệu nói chung, cán bộ quản lý trực tiếp phụ trách nói riêng phải chỉ đạo sát sao từ việc xây dựng kế hoạch cho đến tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN, có nhận xét, đánh giá cụ thể từng hoạt động và tổng hợp toàn diện các mặt hoạt động để từ đó có sự điều chỉnh phù hợp, hợp lí. Đối với giáo viên đại diện cho tập thể giáo dục của nhà trường quản lý giáo dục toàn diện một tập thể học sinh trong một hoạt động cụ thể. Tổ chức tập thể học sinh hoạt động tự quản nhằm phát huy tiềm năng tích cực của mọi học sinh. Là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức xã hội trong và ngoài trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục. Đánh giá khách quan kết quả rèn luyện của mỗi học sinh và tập thể. 2. Cơ sở thực tiễn. Hiện nay, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một hoạt động rất được coi trọng, được triển khai và thực hiện ở tất cả các trường THPT trong toàn quốc và thu được những kết quả nhất định. Đối với trường THPT Nguyễn Đức Mậu đã quán triệt tinh thần thực hiện kế hoạch năm học nghiêm túc. Ban Giám hiệu nhà trường đã phân công đồng chí Phó Hiệu trưởng phụ trách HĐGD NGLL và TNHN. Đồng chí Phó Hiệu trưởng phụ trách hoạt động này đã lập kế hoạch điều hành. Trên cơ sở định hướng chương trình, kế hoạch năm học chung đã phối hợp với các bộ phận lập kế hoạch tổng thể cho cả năm, trong đó có công việc cho từng quý, tháng, tuần và ngày. II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ. 1. Đặc điểm chung của trường THPT Nguyễn Đức Mậu. 1.1. Tổng quan về kinh tế - xã hội của huyện Quỳnh Lưu. Huyện Quỳnh Lưu nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Nghệ An. Huyện lỵ là thị trấn Cầu Giát, cách thành phố Vinh khoảng 60 km, có vị trí địa lý: Phía đông giáp thị xã Hoàng Mai và Biển Đông. Phía tây giáp huyện Nghĩa Đàn, huyện Tân Kỳ và thị xã Thái Hòa với ranh giới khoảng 33 km, được hình thành một cách tự nhiên bằng các dãy núi kéo liên tục mà giữa chúng có nhiều đèo thấp tạo ra những con đường nối liền hai huyện với nhau. Phía nam giáp huyện Yên Thành và huyện Diễn Châu. Vùng phía nam huyện có chung khu vực đông bằng với huyện 5
Diễn Châu và huyện Yên Thành (thường gọi là đồng bằng Diễn - Yên - Quỳnh). Phía bắc giáp thị xã Nghi Sơn và huyện Như Thanh thuộc tỉnh Thanh Hóa. Theo thống kê năm 2019, huyện Quỳnh Lưu có diện tích 445,1 km², dân số là 276.259 người, mật độ dân số đạt 621 người/km². Quỳnh Lưu là huyện đông dân nhất tỉnh Nghệ An sau thành phố Vinh. 26% dân số theo đạo Thiên Chúa. Hiện nay Huyện Quỳnh Lưu còn lại 1 thị trấn, 1 thị xã và 32 xã trực thuộc. Với đặc điểm địa lý của huyện, người dân miền tây chủ yếu khai thác cây công nghiệp như: Nhựa thông, bạch đàn, tràm… Người dân vùng đồng bằng chủ yếu là trồng lúa Người dân vùng biển thường sống bằng nghề đánh bắt cá, làm muối và trồng rau. Điều kiện kinh tế ngày càng phát triển, đường xá được nâng cấp dần, giao thông đi lại được cải thiện. Song trình độ dân trí không đồng đều. 1.2. Một số đặc điểm nổi bật của trường THPT Nguyễn Đức Mậu. Trường THPT Nguyễn Đức Mậu là một trường thành lập muộn so với các trường trong địa bàn của huyện, trường lại nằm trên vùng bãi dọc ven biển nên còn gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình dạy và học của giáo viên, học sinh. Mặt khác trình độ dân trí ở đây chưa cao, không đồng đều. Chất lượng đầu vào của học sinh hàng năm thường thấp nhất so với các trường công lập của huyện, các em còn thiếu nhiều kiến thức về xã hội, kiến thức về kĩ năng sống, về cách nhìn nhận và giao lưu tiếp thu những tri thức của thời đại. Chính vì thế việc xây dựng một môi trường học tập thân thiện, tích cực và việc rèn luyện các kĩ năng sống cho các em có một vai trò rất quan trọng và có ý nghĩa to lớn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục. Tuy nhiên, với sự quan tâm đặc biệt của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, với sự nỗ lực của toàn thể CB, GV, NV nhà trường nên đã đạt được những kết quả khả quan bước đầu. 2. Thực trạng việc tổ chức hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường trung học phổ thông. 2.1. Thực trạng tổ chức hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường trung học phổ thông. Hoạt động HĐGD NGLL và TNHN của học sinh ở các nhà trường tại các địa phương diễn ra khá phong phú và đa dạng dưới nhiều hình thức tổ chức khác nhau. Trước khi thực hiện chương trình GDPT 2018, đa số các nhà trường đều thực hiện tổ chức HĐGD NGLL và TNHN ngoài giờ học chính khóa, với việc lên kế hoạch, lịch trình và nội dung hoạt động cụ thể. Vì vậy, các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN đều diễn ra nhanh gọn song hiệu quả không cao. Những năm gần đây và nhất là từ năm học 2022-2023 khi Chương trình GDPT 2018 được thực hiện ở bậc THPT thì HĐGD NGLL và TNHN ở các nhà trường đã tổ chức một cách chính quy, bài bản và hiệu quả hơn. Các nhà trường kết hợp với phụ huynh tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN gắn với đặc thù vùng miền, nhằm đưa học sinh về với những giá trị thực tiễn ngay trên mảnh đất 6
mà các em sống. Nhờ đó, mỗi một hoạt động HĐGD NGLL và TNHN đã mang lại kết quả thiết thực, bổ ích. 2.2.Thực trạng tổ chức hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường THPH Nguyễn Đức Mậu. Trong thời gian qua việc tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN cho học sinh tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu đã được nhà trường và các tổ chức đoàn thể, cá nhân quan tâm và đã tổ chức được nhiều hoạt động thết thực góp phần giáo dục kỹ năng sống và giúp học sinh tư duy nghề và định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Tuy nhiên việc tổ chức một số hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường THPT Nguyễn Đức Mậu vẫn còn một số bất cập, gặp phải không ít khó khăn. Cụ thể như sự khó khăn về thời gian tổ chức. Việc xây dựng kế hoạch, chương trình dạy học hiện nay khá kín về thời lượng. Bên cạnh đó, phải kể đến yếu tố không gian, địa lí. Thông thường, các địa điểm như khu di tích, bảo tàng, các địa danh hay các khu công nghiệp, nông trại thường khá xa trường học. Đồng thời, yếu tố kinh phí thực hiện là khó khăn không nhỏ. Một yếu tố quan trọng phải kể đến, khi tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN nếu không có sự chuẩn bị về tâm lí và phương pháp, các em học sinh dễ bị rơi vào sự thụ động khi tiếp cận đối tượng trải nghiệm hoặc sẽ biến buổi học trải nghiệm, hướng nghiệp thành một cuộc trò chuyện hay là chuyến tham quan. Khi tổ chức, yếu tố về sự an toàn trong quá trình tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN là rất quan trọng. Thực tiễn cho thấy để đạt được mục đích, yêu cầu và hiệu quả của hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tại trường phổ thông nói chung và trường THPT Nguyễn Đức Mậu nói riêng mỗi nhà trường cần có một chương trình, kế hoạch và phương pháp tổ chức thật sự khoa học và phù hợp. Khi xây dựng chương trình, cần chú ý đến hoạt động này trong thời lượng chương trình để việc sắp xếp và tổ chức xen kẽ vừa hợp lí vừa hiệu quả. Các nhà trường tại các địa phương cần căn cứ vào điều kiện thực tế để xây dựng kế hoạch và tiến hành các hoạt động học tập trải nghiệm sao cho hiệu quả, làm tốt công tác phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh, các đoàn thể và các địa phương trong khi tổ chức. Nhận thức rõ những vấn đề nêu trên hàng năm Ban Giám hiệu trường THPT Nguyễn Đức Mậu đã quán triệt tinh thần thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường một cách nghiêm túc. Ban Giám hiệu đã phân công đồng chí Phó Hiệu trưởng phụ trách công tác quản lý đạo đức học sinh và công tác an ninh trường học trực tiếp chỉ đạo HĐGD NGLL; đồng chí Phó hiệu trưởng phụ trách quản lý công tác chuyên môn trực tiếp chỉ đạo Hoạt động TNHN. Dựa trên kế hoạch và mục tiêu giáo dục chung của nhà trường, sự chỉ đạo của Hiệu trưởng các cán bộ quản lý phụ trách trực tiếp đã phối hợp lập kế hoạch chỉ đạo, điều hànhvà lên thời khóa biểu, lịch trình thực hiện. Tổ chức Đoàn Thanh niên và giáo viên chủ nhiệm các 7
lớp dưới sự chỉ đạo của Giám hiệu phụ trách đã lập kế hoạch thực hiện tổng thể cho cả năm, trong đó có công việc cho từng quý, tháng, tuần. Trong năm học 2021 – 2022, nhà trường tổ chức HĐGD NGLL và TNHN theo 2 hình thức sau: - HĐGD NGLL và TNHN lồng ghép trong các hoạt động như: Sinh hoạt lớp, Chi đoàn, chào cờ đầu tuần, tổ chức câu lạc bộ học tập... - HĐGD NGLL và TNHN theo chủ điểm từng tháng. Trong năm học 2022 – 2023, nhà trường tổ chức HĐGD NGLL và TNHN theo 3 hình thức sau: - HĐGD NGLL và TNHN lồng ghép trong các hoạt động như: Sinh hoạt lớp, Chi đoàn, chào cờ đầu tuần, tổ chức câu lạc bộ học tập... - HĐGD NGLL và TNHN theo chủ điểm từng tháng. - HĐGD NGLL và TNHN đưa vào TKB học sinh và giáo viên trong các tiết học (đối với HS khối 10). 2.3. Những kết quả bước đầu về công tác HĐGD NGLL và TNHN ở trường THPT Nguyễn Đức Mậu năm học 2021 – 2022, 2022 – 2023. - Ban Giám hiệu nhà trường đã phối hợp với các tổ chức trong nhà trường xây dựng kế hoạch chi tiết, cụ thể. - Việc triển khai kế hoạch phù hợp với tâm lý của học sinh, tạo thói quen tốt cho các em tham gia các hoạt động tập thể. - Các hoạt động sinh hoạt lớp, chi đoàn được duy trì thường xuyên. - Các đồng chí phụ trách, giáo viên chủ nhiệm tích cực tham gia có hiệu quả. - HĐGD NGLL và TNHN bước đầu đạt được những kết quả nhất định, góp phần phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh. - Học sinh tham gia tích cực, chủ động. Các em thích thú tìm tòi, sáng tạo qua các hoạt động, các chủ đề. Qua đó đã hình thành kĩ năng sống phong phú, biết gắn kết các kiến thức qua các tiết học trên lớp vào thực tế đời sồng, xã hội. Kết quả khảo sát học sinh trong trường về sự yêu thích, chủ động tham gia trong các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Tham gia Tham gia Tổng Số Tích cực, nhưng không không Không Năm học HS khảo hào hứng hào hứng, thường tham gia sát tham gia thích thú xuyên 2021-2022 500 153 267 50 30 2022-2023 500 330 140 22 8 8
- Nhà trường đã kết hợp có hiệu quả các tổ chức trong và ngoài trường tạo lên sự phong phú, đa dạng của nội dung. Ngoài ra làm tang mối gắn kết hai chiều từ các tổ chức, đặc biệt là phụ huynh học sinh. Qua đây phụ huynh sẽ thấy được các hoạt động ý nghĩa từ nhà trường và hơn hết họ thấy được sự chủ động, sáng tạo của con em mình. - Thông qua các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN với sự định hướng nghề nghiệp hợp lí các năm học gần đây khá nhiều em học sinh đã có sự lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với sở trường, sở thích của các em. Tạo cơ hội cao về việc làm khi ra trường. Kết quả phân luồng nghề nghiệp của học sinh K12 trong 2 năm gần đây. Tổng Số Năm học Đại Học Cao Đẳng Học Nghề Đi Làm HS 2020-2021 485 199 30 74 182 2021-2022 467 168 24 180 95 2.4. Những mặt tồn tại hạn chế và nguyên nhân trong công tác HĐGD NGLL và TNHN. 2.4.1. Những mặt tồn tại hạn chế. - Về nhận thức: Vẫn còn một bộ phận cán bộ, giáo viên còn thờ ơ, xem nhẹ HĐGD NGLL và TNHN. Bởi vậy, việc triển khai thực hiện và tham gia chưa đồng bộ. Một số học sinh chỉ coi trọng các môn học văn hoá, ngại sinh hoạt tập thể, tự ti, không muốn thể hiện mình... - Về cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ cho HĐGD NGLL và TNHN lạc hậu, thiếu thốn. - Về công tác chỉ đạo: Ban Giám hiệu đã chỉ đạo xây dựng kế hoạch, phân công trách nhiệm vụ cho từng tổ chức và cá nhân. Tuy nhiên, do kỹ năng và lòng nhiệt huyết của một số giáo viên nên HĐGD NGLL và TNHN vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn. - Về đội ngũ thực hiện: Đội ngũ thực hiện chưa có nghiệp vụ chuyên sâu phụ trách nên khi tổ chức các hoạt động tập thể gặp rất nhiều khó khăn. - Công tác kiểm tra: Do những điều kiện khách quan và chủ quan nên việc kiểm tra chưa được thường xuyên nên chưa đúc rút ra nhiều kinh nghiệm để khắc phục những tồn tai, hạn chế. 9
2.4.2. Nguyên nhân của các hạn chế, tồn tại. Do sự quản lí đôi lúc chưa đồng bộ và toàn diện của BGH nhà trường vể các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Một số giáo viên còn trẻ về tuổi đời nên chưa có nhiều kinh nghiêm. Một bộ phận giáo viên chưa yên tâm công tác, có tư tưởng chuyển về gần gia đình nên đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc chỉ đạo HĐGD NGLL và TNHN. Trường nằm trên địa bàn ven biển, kinh tế phần lớn phụ thuộc vào biển, xa trung tâm. Mặt khác, một bộ phận học sinh chưa thấy tầm quan trọng của HĐGD NGLL và TNHN nên các em còn hờ hững với các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN: Tham gia không nhiệt tình, hoặc không tham gia. Các hình thức tổ chức các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN đã có nhiều hình thức phong phú, nhưng vẫn có một số hoạt động chưa thật sự sinh động, hấp dẫn để thu hút sự tham gia một cách tự giác, say mê từ phía học sinh. Nhà trường đã kết hợp với hội cha mẹ học sinh song vẫn chưa khai thác hết tiềm năng của lực lượng này. Các tổ chức trong và ngoài nhà trường có sự gắn kết nhung vẫn chưa thường xuyên, xuyên suốt. Nhà trường vẫn chưa tổ chức được các hoạt động tham qua, học hỏi, trải nghiệm cho học sinh ở các khu di tích, bảo tàng ….. Vì tại đây học sinh sẽ có sự tác động mạnh mẽ nhất, dễ thay đổi suy nghĩ theo hướng tích cực nhất. Tại đây các em được tiếp xúc trực tiếp với các bằng chứng sống. 2.5. Một số vấn đề đặt ra trong công tác thực hiện HĐGD NGLL và TNHN. - Nâng cao nhận thức đối với đội ngũ CB – GV- NV, phụ huynh và học sinh về HĐGD NGLL và TNHN. - Chú ý, coi trọng công tác xây dựng kế hoạch HĐGD NGLL và TNHN. - Đổi mới và nâng cao chất lượng tổ chức HĐGD NGLL và TNHN cả nội dung và hình thức. - Xây dựng chương trình bồi dưỡng, tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ phụ trách HĐGD NGLL và TNHN. - Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị. - Đẩy mạnh công tác kiểm tra đánh giá HĐGD NGLL và TNHN. III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN. 1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, học sinh và lực lượng ngoài nhà trường. Nhận thức là một vấn đề rất quan trọng trong công tác quản lý, chỉ đạo và thực hiện hoạt đông HĐGD NGLL và TNHN, đây có thể coi là điểm mấu chốt để thực hiện hiệu quả mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh. 10
1.1. Đối với cán bộ giáo viên. Cán bộ giáo viên là lực lượng nòng cốt quyết định chất lượng các hoạt động trong nhà trường vì vậy nâng cao nhận thức là một việc làm cần thiết. Trước hết là đối với Hiệu trưởng, người cán bộ quản lý trường học phải nhận thức đúng đắn vai trò,vị trí của hoạt động HĐGD NGLL và TNHN đối với việc giáo dục toàn diện cho học sinh hướng tới mục tiêu đào tạo của nhà trường phổ thông. Từ đó hiệu trưởng có hướng chỉ đạo phù hợp để nâng cao chất lượng của hoạt động. 1.2. Đối với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm. Sự hợp tác của GVCN và GVBM có vai trò quyết định cho sự thành công của hoạt động HĐGD NGLL và TNHN vì vậy nâng cao nhận thức cho giáo viên là việc cần làm. Thông qua hoạt động ngoại khoá của tổ chuyên môn, các buổi sinh hoạt ngoài giờ giúp giáo viên nhận thức được vai trò vị trí của hoạt động HĐGD NGLL và TNHN đây là mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách mà Nghị quyết Đại hội X của Đảng đã chỉ rõ và là nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục nói chung và trường nói riêng. Hiệu trưởng chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm phối hợp với các giáo viên bộ môn, Đoàn trường, các Chi đoàn để tổ chức tốt hoạt động HĐGD NGLL và TNHN ở lớp mình phụ trách. Hướng dẫn GVCN xây dựng kế hoạch chủ nhiệm, trong đó có kế hoạch hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Thường xuyên sinh hoạt định kỳ hàng tháng để thống nhất nội dung cho tiết sinh hoạt lớp cuối tuần, sơ kế rút kinh nghiệm của tháng trước và để cho GVCN có điều kiện học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp. Quán triệt trong cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường nhận thức đúng về vị trí, vai trò và nhiệm vụ của hoạt động HĐGD NGLL và TNHN trong yêu cầu giáo dục toàn diện cho học sinh. Bên cạnh đó, Hiệu trưởng còn chú trọng vai trò của giáo viên bộ môn, các tổ chuyên môn trong việc tổ chức hoạt động ngoại khóa bộ môn và tham gia trong các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN cho học sinh. Ngoài ra, Ban chỉ đạo còn khai thác tốt các tiềm năng về văn nghệ, thể thao trong tập thể cán bộ giáo viên nhân viên để tổ chức các loại hình hoạt động được phong phú hơn, lôi cuốn được các lực lượng trong trường tham gia tổ chức hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. 1.3. Nhận thức của học sinh. Với việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay lấy học sinh làm trung tâm thì việc nâng cao nhận thức cho học sinh về HĐGD NGLL và TNHN là vô cùng cần thiết. Nâng cao nhận thức cho học sinh về tầm quan trọng của hoạt động này trong nhà trường được thực hiện thường xuyên và có hiệu quả có thể thông qua tiết chào cờ đầu tuần, tiết sinh hoạt lớp hoặc qua hệ thống bảng tin, phát thanh,Website, Fanpage, thông qua đội ngũ cán bộ, giáo viên, cán bộ Đoàn, cán sự lớp và các đội, nhóm của Đoàn thanh niên trong các nhà trường. Trong HĐGDNGLL, học sinh chính là chủ thể trực tiếp tham gia, đề xuất ý tưởng dưới sự 11
định hướng, tư vấn của thầy cô giáo nên khi các em cần có nhận thức đầy đủ về HĐGD NGLL và TNHN thì chắc chắn hiệu quả sẽ tốt hơn và thực sự phát huy được phẩm chất, năng lực, sáng tạo của bản thân học sinh. 1.4. Nhận thức của phụ huynh học sinh. Việc giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất và năng lực nhằm giúp học sinh phát triển nhân cách một cách toàn diện là một quá trình lâu dài liên tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội. Vì thế, việc giáo dục toàn diện học sinh luôn luôn đòi hỏi sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ của nhiều lực lượng xã hội và nhất là đòi hỏi sự quan tâm đúng cách của nhà trường, gia đình và mọi người trong xã hội. Vì vậy, việc tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho phụ huynh về HĐGDNGLL là việc làm vô cùng cần thiết. Qua bảng hỏi với các nội dung và mục đính của hoạt động HĐGD NGLL và TNHN 50 phụ huynh trong đó chỉ có 20 phụ huynh đánh giá ở mức độ rất quan trọng, 10 phụ huynh đánh giá ở mức quan trọng, còn lại là đánh giá ở mức không quan trọng. Qua trao đổi với 50 phụ huynh học sinh ý kiến cho thấy: Có tới 30/50 số phụ huynh nhận thức được vai trò của HĐGD NGLL và TNHN mong muốn con em mình được tham gia các hoạt động đó, bởi khi tham gia các hoạt động con em họ được hòa nhập cộng đồng, có thêm các kỹ năng sống sẽ trưởng thành hơn, sẵn sàng tạo điều kiện về thời gian, kinh phí khi cần thiết. 2. Xây dựng kế hoạch và chương trình hoạt động. Theo mục tiêu giáo dục của thời kỳ CNH-HĐH để phát triển toàn diện học sinh ngoài việc học chính khoá học sinh cần phải tham gia các buổi ngoại khoá, các buổi sinh hoạt ngoài giờ. Để giúp học sinh hiểu được được tầm quan trọng của hoạt động này cần phải được chỉ đạo xây dựng kế hoạch từ đầu năm học. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được đưa vào kế hoạch hoạt động của năm học, chọn lọc các hoạt động phù hợp, xác định chủ điểm cho từng thời gian. Căn cứ vào hướng dẫn của Bộ, Sở về chương trình hoạt động giáo dục HĐGD NGLL và TNHN để đề ra kế hoạch. Ví dụ về một chủ đề đã được nhà trường lên kế hoạch: Phát huy truyền thống nhà trường. Yêu cầu Nội dung Loại Tiết Người Thời Địa TT Chủ đề hoạt động hình theo phụ cần đạt điểm điểm giáo dục HĐ PPCT trách Phát - Thực hiện Khai giảng BGH- năm học và Sân đc 1 huy tốt quy SHDC 1 tìm hiểu nội trường Tuấn, truyền định chung quy của nhà Đoàn 12
thống - Lập, trường. Tuần 1 trường nhà thực hiện trường kế hoạch GD truyền Phát huy thống nhà truyền thống trường. Phòng HĐGD 2 GVBM - Biết cách nhà trường học thu hút bạn (HĐ 1,2) vào HĐ chung. Xây dựng nội quy lớp - Đánh giá học và biện Phòng SHL 3 GVCN được ý ghĩa pháp thực học của HĐGD hiện. nhàtrường. Chung tay - Thực hiện phát huy Sân Đoàn HĐ theo chủ truyền thống SHDC 4 trường trường đề của Đoàn. nhà trường. Phát huy truyền thống Phòng nhà trường HĐGD 5 học GVBM (HĐ 3,4) Chia sẻ về Tuần 2 việc thực SHL 6 hiện nội quy của trường, Phòng lớp và quy GVCN học định của cộng đồng Giao lưu với những tấm gương tích Sân Đoàn SHDC 7 cực tham gia trường trường hoạt động Tuần 3 chung. Phát huy Phòng truyền thống HĐGD 8 GVBM học nhà trường 13
(HĐ 5) Ý nghĩa của giáo dục Phòng truyền thống GVCN học nhà trường SHL 9 và hành động phát huy truyền thống. Chương trình văn nghệ ca Sân Đoàn ngợi mái SHDC 10 trường trường trường thân yêu Tuần 4 Phát huy truyền thống Phòng nhà trường HĐGD 11 GVBM học (HĐ 6) Hiệu trưởng chỉ đạo GVCN thực hiện đúng chương trình do Bộ, Sở Giáo dục và Đào tạo qui định. Khi xây dựng kế hoạch, nội dung phải mang tính tầm nhìn, gắn với mục tiêu giáo dục của ngành phát động, mục tiêu giáo dục của nhà trường, bám sát chủ đề năm học và chủ điểm tháng, đặc điểm tình hình trường; thời điểm thực hiện nội dung kế hoạch phải phù hợp với việc thực hiện kế hoạch lên lớp và tránh dồn dập hoặc rời rạc, phải có tác dụng hỗ trợ cho hoạt động dạy và học trên lớp. Chọn nội dung và hình thức hoạt động phù hợp với đối tượng học sinh, hình thức hoạt động càng phong phú, thì càng thu hút và kích thích tính hiếu kì cuả học sinh, hoạt động ngoài giờ càng mang tính thuyết phục và hiệu quả. Mẫu xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, trải nghiệm hướng nghiệp Nội dung Loại Tiết Chủ Yêu cầu Thời Địa Người phụ Tháng hoạt động hình theo đề cần đạt điểm điểm trách giáo dục HĐ PPCT 9 10 11 14
Ngay từ đầu năm học (cuối tháng 8, đầu tháng 9 của năm) Hiệu trưởng yêu cầu Ban chỉ đạo HĐGD NGLL và TNHN hoàn thành kế hoạch chương trình hoạt động để trình duyệt, chỉ đạo các tổ chuyên môn, giáo viên bộ môn, tổ chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm thực hiện các hoạt động bắt buộc và tự chọn đảm bảo chương trình Bộ quy định. Quá trình thực hiện có thể điều chỉnh và bổ sung các hoạt động bị chồng chéo, không hợp lý (nếu có). Nội dung hoạt động cần đặc biệt chú ý đến các trò chơi dân gian, văn hóa nghệ thuật các dân tộc, sân chơi trí tuệ, hướng về nguồn, các ngày lễ kỷ niệm trong năm, ngày hội truyền thống dân tộc ở địa phương, thăm quan du lịch... để gây hứng thú, từ đó phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, vừa duy trì những tình cảm, phát huy những giá trị tốt đẹp truyền thống của dân tộc ta. Bản kế hoạch phải được phổ biến rõ ràng tới các lực lượng tham gia giáo dục. Đối chiếu với cơ sở vật chất hiện có, các điều kiện phục vụ cho các hoạt động để có kế hoạch trang bị bổ sung từ đầu năm. Kế hoạch hoạt động HĐGD NGLL và TNHN phải được xây dựng trên cơ sở kế hoạch năm học của nhà trường. Kế hoạch và lịch hoạt động cho toàn trường, từng khối lớp trong từng thời điểm cụ thể, phải được tổ chức thành nề nếp ổn định thường xuyên, liên tục trong suốt năm học và cả trong khi nghỉ hè. Kế hoạch hoạt động HĐGD NGLL và TNHN phải phù hợp với nhiệm vụ học tập ở từng thời điểm cụ thể, phù hợp với sinh lý và lứa tuổi, sở thích của từng người tham gia và phải đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, tự giác. Hình thức tổ chức phải đa dạng, tránh lập đi lập lại nhiều lần, vì bản chất con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Đời sống xã hội ngày càng được cải thiện và tiến bộ về mọi mặt, quá trình giáo dục ngày càng đổi mới và hoàn thiện, nhưng vẫn mang tính mục đích, tính kế hoạch, nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục là: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đầy đủ tri thức có sức khỏe thẩm mỹ và nghề nghiệp…” Hàng tuần có các hoạt động chính như sau: Trong tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần sau phần sơ kết hoạt động dạy-học của nhà trường tuần đã qua và triển khai công tác tuần tiếp theo của Hiệu trưởng. Tổ chức Đoàn Thanh niên sẽ sơ kết hoạt động TNHN đã qua có nhận xét đánh giá, biểu dương khen thưởng đồng thời tổ chức thực hiện hoạt động TNHN tiếp theo dựa trên kế hoạch đã ban hành. Giáo viên chủ nhiệm trực tiếp lên lớp tổ chức các hoạt động TNHN cho học sinh vào tiết sinh hoạt cuối tuần ( riêng khối 10 còn có 1 tiết HĐ TNHN trong tuần theo thời khóa biểu học chính khóa cũng do GV chủ nhiệm trực tiếp lên lớp) Ngoài các hoạt động thường xuyên hàng tuần, hoạt động HĐGD NGLL và TNHN còn được thực hiện theo chủ điểm hành động hàng tháng hoặc nhân dịp các ngày lễ lớn trong năm như 20/11, 26/3…Ngoài ra các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN còn được tổ chức thực hiện trong các buổi sinh hoạt tuyên truyền và giáo 15
dục về dân số sức khỏe sinh sản vị thành niên, phòng chống tai nạn, thương tích phòng chống ma túy, tìm hiểu HIV/AIDS, Luật ATGT… Qua các hình thức hoạt động HĐGD NGLL và TNHN nói trên học sinh đã được học tập, vui chơi và rèn luyện những phẩm chất đạo đức, những kỹ năng hoạt động xã hội, kỹ năng ứng xử giao tiếp. Đồng thời, các em cũng được tìm hiểu và tiếp thu những tinh hoa văn hoá của dân tộc, biết quý trọng và giữ gìn bản sắc văn hóa để nó không bị mai một. 3. Xây dựng điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí cho hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. - Đầu tư kinh phí để mua sắm một số trang thiết bị tối thiểu để triển khai nội dung giáo dục như: dụng cụ thể dục thể thao, nhạc cụ, loa đài, trống, sách báo, tài liệu tham khảo. - Tận dụng tất cả những cơ sở vật chất sẵn có của trường đồng thời phải biết khai thác tiềm năng CSVC của xã hội để tổ chức hoạt động cho học sinh. - HĐGD NGLL và TNHN ngoài những nội dung được tổ chức tại lớp, tại sân trường, còn có những hoạt động khác như tham quan, dã ngoại, cắm trại, các hoạt động về môi trường, an toàn giao thông, phòng chống các tệ nạn xã hội, kết nghĩa giao lưu, văn nghệ, thể dục, thể thao... tổ chức tốt các hoạt động trên, không chỉ cần con người mà cần thiết phải có cơ sở vật chất, tài chính và thời gian. Các thiết bị phục vụ cho HĐGD NGLL và TNHN lớp theo định hướng xây dựng trường học thân thiện hết sức đa dạng, phong phú, vì nó liên quan đến nhiều loại hình hoạt động khác nhau, song bất kỳ một hoạt động nào muốn thực hiện thành công cần phải có CSVC, trang thiết bị cần thiết. Đối với những hoạt động phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh như biểu diễn nghệ thuật, tìm hiểu kiến thức khoa học thì rất cần các phòng học bộ môn, nhà đa năng, phải có đầu vi deo, máy chiếu, màn hình, âm li, loa đài, nhạc cụ, trống bảng biểu, sơ đồ, giấy, bút mầu, các đồ dùng để vui chơi... Phòng đọc thư viện cần diện tích rộng rãi, tài liệu phong phú, đa dạng để thu hút học sinh đến đọc tìm tòi khai thác thông tin... - Để khắc phục tình trạng thiếu cơ sở vật chất, trước mắt nhà trường cần có kế hoạch tu sửa, trang bị, duy trì dử dụng có hiệu quả các điều kiện cơ sở vật chất đã có, khuyến khích động viên học sinh tìm tòi tự tạo ra những trang thiết bị, phương tiện đơn giản phục vụ cho hoạt động phù hợp với điều kiện, khả năng của lớp, của trường và phù hợp với địa phương. Đây là cách làm rất có tác dụng nhằm phát triển ở học sinh khả năng sáng tạo và ý thức trách nhiệm của bản thân đối với hoạt động của tập thể, nhà trường. - Để tăng cường cơ sở vật chất, trang thiệt bị cho HĐGD NGLL và TNHN, Hiệu trưởng phải xây dựng kế hoạch dài hạn để xác định rõ nguồn kinh phí, trang thiết bị hỗ trợ, ngoài ra trích một phần kinh phí trong ngân sách dành cho việc tổ chức các hoạt động. Tích cực tham gia công tác xã hội giáo dục, tham mưu với 16
chính quyền địa phương quyên góp để có sân chơi, bãi tập, xây dựng môi trường học tập an toàn và thân thiện. - Tuyên truyền và vận động phụ huynh học sinh ủng hộ, tặng trang thiết bị như đàn, nhạc cụ truyền thống... cho các lớp học, phòng đa năng. Phát động phong trào kế hoạch nhỏ trong toàn trường để gây quỹ khen thưởng phục vụ hoạt động. - Ban chỉ đạo hoạt động phải có kế hoạch xây dựng cơ sở vật chất trước mắt và lâu dài cho nhà trường bằng các nguồn lực: từ ngân sách nhà nước để nhà trường phân bổ kinh phí hợp lí. Biết phát huy mọi tiềm năng có thể từ: các tổ chức, doanh nghiệp, nhân dân đóng góp; để có một nguồn kinh phí mua sắm, bổ sung trang thiết bị, vận động giáo viên và học sinh sưu tầm, hoặc tự làm các dụng cụ về hoạt động trò chơi dân gian, hoạt động văn hóa nghệ thuật các dân tộc phục vụ cho HĐGD NGLL và TNHN theo định hướng xây dựng trường học thân thiện. 4. Chỉ đạo và tổ chức hoạt động. - Để chỉ đạo tốt hoạt động HĐGD NGLL và TNHN cần phải thành lập ban chỉ đạo hoạt động. - Hiệu trưởng cần chỉ đạo chặt chẽ trong việc lập kế hoạch tổ chức các hoạt động trong trường nói chung và hoạt động HĐGD NGLL và TNHN nói riêng. Mỗi một hoạt động cần phải nêu rõ mục đích yêu cầu chính của hoạt động đó nhằm đảm bảo thực hiện được ba nhiệm vụ về nhận thức, về thái độ và nhiệm vụ rèn luyện kỹ năng. - Nội dung chỉ đạo GVCN được đưa vào kế hoạch hoạt động HĐGD NGLL và TNHN, kế hoạch này cần: Thấy rõ khả năng phong phú của các hình thức hoạt động để thể hiện tính liên tục, đồng bộ trong nội dung công tác này. Thể hiện thành lịch công tác, ổn định thành nề nếp thường xuyên, hoạt động cần đều đặn, cân đối trong suốt năm học. Phát triển tất cả các loại hình hoạt động với các hình thức cụ thể khác nhau. Từng bước đưa các hoạt động này vào nề nếp ổn định, có hiệu quả giáo dục. Có lịch hoạt động hàng tháng, hàng tuần chủ động kết hợp các hình thức và nội dung sinh hoạt với nhau để công việc không bị chồng chéo, mất thời gian. Khéo léo sắp xếp và lồng ghép chương trình công tác của cấp trên vào hoạt động HĐGD NGLL và TNHN của nhà trường. Dựa vào đặc điểm tình hình của địa phương và hoàn cảnh cụ thể của nhà trường để lựa chọn các loại hình hoạt động HĐGD NGLL và TNHN phù hợp với trường để rút kinh nghiệm và định hình hóa các quy trình thực hiện. Hàng tháng thông qua các cuộc họp định kỳ để lập kế hoạch và sơ kết đánh giá: - Trưởng ban chỉ đạo trình bày những nội dung công tác trong tháng. 17
- Sau đó giao cho GVCN lập kế hoạch triển khai cụ thể cho hoạt động HĐGD NGLL và TNHN tiếp theo 5. Kiểm tra đánh giá, rút kinh nghiệm các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Kiểm tra đánh giá là một biện pháp tích cực để nâng cao chất lượng hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. Bất kỳ một hoạt động nào ở trường cũng phải chú ý đến khâu kiểm tra, đánh giá. Không kiểm tra đánh giá có nghĩa là không có quá trình quản lý. Vì vậy CBQL phải phối hợp với Đoàn Thanh niên, GVCNvà các đoàn thể khác trong nhà trường để thường xuyên kiểm tra đánh giá cụ thể công tác HĐGD NGLL và TNHN. Thực tế việc kiểm tra đánh giá hoạt động của nhà trường phần nhiều mang tích chủ quan, đánh giá một chiều từ giáo viên đến học sinh, chưa phát huy khả năng tự kiểm tra đánh giá hoạt động của từng cá nhân, học sinh, các em tự rút kinh nghiệm cho bản thân dưới sự cố vấn của giáo viên sẽ tạo ra một động lực thúc đẩy quá trình phát triển toàn diện trong học tập và rèn luyện hàng ngày của học sinh ở nhà trường. Kiểm tra, đánh giá phải vừa ghi nhận thành quả đạt được dù chỉ là nhỏ bé, vừa nắm bắt được những khó khăn của giáo viên và học sinh trong quá trình tổ chức thực hiện đồng thời phải có những định hướng, biện pháp giúp đỡ họ để khắc phục những mặt tồn tại, tạo điều kiện cho họ có những ý tưởng mới từ đó thúc đẩy sự phát triển HĐGD NGLL và TNHN theo định hướng xây dựng trường học thân thiện như vậy việc kiểm tra, đánh giá mới có ý nghĩa và đạt được mục tiêu giáo dục. 5.1. Nội dung kiểm tra đánh giá việc tổ chức, thực hiên các hoạt động HĐGD NGLL và TNHN. - Kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động HĐGD NGLL và TNHN của các bộ phận của các lớp. - Kiểm tra đánh giá hiệu quả giáo dục thông qua hoạt động của học sinh. - Kiểm tra công việc nêu trong kế hoạch có được thực hiện không? Chỉ ra những công việc chưa làm được, nguyên nhân của nó, so sánh kết quả đạt được (kết quả có thể quan sát, kiểm tra được) với mục đích yêu cầu của hoạt động. - Kiểm tra việc làm cụ thể của học sinh để đi đến đánh giá về mục tiêu (của hoạt động đang được kiểm tra) nội dung (tính đa dạng thiết thực, toàn diện của nội dung), hình thức và biện pháp tổ chức các phương pháp thực hiện có đảm bảo tính độc lập sáng tạo, tự quản của học sinh không? - Kiểm tra các công việc nêu trong kế hoạch có được thực hiện không? Qua đó chỉ ra những việc đã làm và những việc chưa làm được, xác định nguyên nhân và so sánh kết quả đã đạt được với các kết quả quan sát được, kiểm tra được với mục đích yêu cầu của hoạt động. - Kiểm tra kế hoạch thực hiện HĐGD NGLL và TNHN của GVCN hàng tuần, kế hoạch hoạt động theo chủ điểm hàng tháng, xem lựa chọn nội dung hoạt 18
động có phù hợp với đối tượng không, hình thức tổ chức có đảm bảo tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh không? Và kết quả có đạt được mục tiêu không? - Kiểm tra giáo án: Giáo án là cơ sở pháp lý, là cẩm nang hoạt động không thể thiếu đối với giáo viên, trong giáo án thể hiện rõ về mục tiêu, nội dung hoạt động, công tác chuẩn bị, phương pháp, hình thức tổ chức và kết thúc hoạt động. Nếu giáo án mà soạn chi tiết, công phu, thì nội dung hoạt động của thầy và trò được thể hiện trên trang giáo án có thể đánh giá là bài soạn có chất lượng. - Kiểm tra việc làm cụ thể của học sinh thông qua dự các buổi hoạt động và các phong trào thi đua, cần chú ý về các mặt: Nhận thức, động cơ, thái độ tham gia, nề nếp sinh hoạt, sự hợp tác, hành vi, kỹ năng thực hiện hoạt động. Thông qua dự giờ thấy được mức độ chuẩn bị của giáo viên và học sinh, mức độ thiết kế bài soạn của giáo viên, thấy được khả năng của giáo viên cũng như khả năng của học sinh thực hiện hoạt động. - Kiểm tra việc thực hiện chương trình có đúng theo quy định của Bộ và Sở GD -ĐT. - Sau khi kiểm tra cần đánh giá cụ thể những mặt mạnh, mặt yếu từ đó rút ra kinh nghiệm về hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động để bổ sung vào kế hoạch. 5.2. Các mặt kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục ở học sinh. Phát huy vai trò tự kiểm tra của học sinh các lớp, các chi đoàn, các đội nhóm xung kích, Tình nguyện, Câu lạc bộ,…dưới sự chỉ đạo giúp đỡ giám sát của giáo viên chủ nhiệm, Đoàn thanh niên, giáo viên phụ trách. - Nhận thức, động cơ, thái độ tham gia hoạt động. - Nề nếp sinh hoạt, học tập, thói quen đạo đức, kỹ năng hành vi. 5.3. Các hình thức kiểm tra, đánh giá. Có nhiều hình thức kiểm tra, đánh giá có thể là kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kỳ theo kế hoạch. - Dự một số hoạt động cụ thể. - Quan sát hoạt động của học sinh. - Kiểm tra hồ sơ sổ sách sản phẩm hoạt động. - Trao đổi trò chuyện cùng giáo viên bộ môn và học sinh. - Kết quả giáo dục học sinh gắn liền với kết quả công tác thi đua của giáo viên chủ nhiệm. 5.4. Nguyên tắc kiểm tra, đánh giá. Kiểm tra phải tuân theo các nguyên tắc nhất định để đảm bảo mục tiêu giáo dục: - Đảm bảo tính kế hoạch: xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá phù hợp với điều kiện nhà trường và đưa vào kế hoạch chung của trường. 19