Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp duy trì tỷ lệ chuyên cần lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa

Chia sẻ: Nguyễn Đức Hiển | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số giải pháp duy trì tỷ lệ chuyên cần lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa" nhằm giúp cho mục tiêu xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực thành công. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp duy trì tỷ lệ chuyên cần lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI TRƯỜNG THPT SỐ 2 SA PA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP DUY TRÌ TỶ LỆ CHUYÊN CẦN LỚP 11A2 TRƯỜNG THPT SỐ 2 SA PA Tác giả: Đào Thị Xương Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường THPT số 2 Sa Pa Sa Pa, tháng 02 năm 2023
MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................. 2 I. Lý do chọn đề tài....................................................................... 2 II. Mục đích nghiên cứu............................................................... 3 III. Đối tượng nghiên cứu............................................................. 3 IV. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu............................................. 3 V. Phương pháp nghiên cứu.......................................................... 4 NỘI DUNG.................................................................................. 4 I. Cơ sở lý luận............................................................................. 4 II. Cơ sở thực tiễn……………………………………………….. 5 III. Giải pháp duy trì tỷ lệ chuyên cần lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa 9 IV. Kiểm chứng trước tác động và sau tác động 15 KẾT LUẬN 16 TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………. . 17 1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lí do chọn đề tài Đơn vị trường THPT số 2 Sa Pa được thành lập vào năm 2005, năm học 2022-2023 với tổng số 12 lớp 497 học sinh. Trường học được nằm trên địa bàn xã khó khăn, là một địa phương có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống nên phụ huynh học sinh phần lớn nằm trong diện lao động nghèo, hoàn cảnh khó khăn. Vì thế việc đến trường của các em cũng hay gián đoạn do phải phụ giúp công việc gia đình, thêm vào đó kinh tế thiếu thốn không có điều kiện cho con em theo học, thời gian đầu tư cho học tập của các em hạn chế dẫn đến kết quả học tập yếu kém nên dễ bị chán nản, vắng học ngày càng nhiều rồi bỏ học giữa chừng. Tỷ lệ học sinh nghỉ học bỏ học giữa chừng của học sinh trường THPT số 2 Sa Pa tương đối lớn, việc duy trì tỷ lệ chuyên cần của trường chưa thực sự tốt vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Riêng sĩ số lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa đã có sự thay đổi lớn giữa năm học 2021 - 2022 và năm học 2022 - 2023 So sánh duy trì sĩ số học sinh bỏ học của năm học 2021 – 2022 và năm học 2022 – 2023 của lớp 11a2 như sau: Năm học 2021 - 2022 Năm học 2022 - 2023 Tổng số HS HS bỏ học Tỷ lệ duy Tổng số HS HS bỏ học Tỷ lệ duy trì sĩ số trì sĩ số 41 4 (9,75%) 90,25% 37 1 (2,7%) 97,3% Đa số học sinh bỏ học là con em trong gia đình nghèo, thiếu sự quan tâm, học sinh bỏ học đi làm nương rẫy và đi làm xa kiếm tiền về cho gia đình. Sự phối hợp giữa gia đình học sinh với nhà trường chưa cao, nhiều phụ huynh còn có tư tưởng trông chờ, phó mặc con em mình cho nhà trường, lên nương, ở lán lâu ngày không về. Một số học sinh học lực yếu kém thường bi quan trước lực học của mình, thiếu niềm tin vào khả năng học tập, không theo kịp chương trình, thua kiến thức bạn bè dẫn đến tâm lý chán nản, mặc cảm muốn nghỉ học. 2
Một số học sinh học lực yếu kém thường bi quan trước lực học của mình, thiếu niềm tin vào khả năng học tập, không theo kịp chương trình, thua kiến thức bạn bè dẫn đến tâm lý chán nản, mặc cảm muốn nghỉ học. Một số em vì hoàn cảnh gia đình khó khăn dẫn đến tâm lí mặc cảm, tự ti nên nuôi suy nghĩ muốn nghỉ học. Từ thực trạng trên tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến sau: “ Một số giải pháp duy trì tỷ lệ chuyên cần lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa” II. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm: Duy trì tốt tỷ lệ chuyên cần nhằm nâng cao chất lượng chuyên môn của lớp 11a2 nói riêng, nhà trường nói chung. Nâng cao ý thức của học sinh, qua đó giúp các em học sinh tự hoàn thiện bản thân. Tạo ra một tập thể lớp học đoàn kết để nâng cao chất lượng hoạt động do nhà trường, Đoàn thanh niên tổ chức. Hạn chế việc học sinh bỏ học giữa chừng, rèn luyện cho các em sự tự tin nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Giúp cho mục tiêu xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực thành công. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Với đề tài này tôi muốn tìm ra giải pháp nhằm duy trì số lượng học sinh lớp 11a2 nói riêng và góp công nhỏ vào việc duy trì tỷ lệ chuyên cần trường THPT số 2 Sa Pa. III. Đối tượng nghiên cứu Học sinh lớp 11A2, Trường THPT số 2 Thị xã Sa Pa IV. Phạm vi, đối tượng, khách thể - Phạm vi: Lớp 11a2 trường THPT số 2 thị xã Sa Pa. - Đối tượng nghiên cứu: Một số giải pháp duy trì tỷ lệ chuyên cần lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa 3
- Khách thể nghiên cứu: học sinh lớp 11a2 của trường THPT số 2 thị xã Sa Pa. V. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tiến hành thu thập và nghiên cứu tài liệu chuyên môn nhằm xây dựng cơ sở thực tiễn cho quá trình nghiên cứu. - Phương pháp quan sát: Quan sát thực trạng đang diễn ra tại trường THPT, trường THPT số 2 Sa Pa, lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa. - Phương pháp điều tra: Các bảng hỏi khảo sát. - Phương pháp thống kê phân tích số liệu. - Thực nghiệm mô hình giải pháp: + Điều tra khảo sát số lượng học sinh lớp 10a2 năm học 2021-2022 (nay là lớp 11a2 năm học 2022-2023) + Khảo sát các câu hỏi thực nghiệm đối với học sinh 11a2 + Kiểm chứng thực nghiệm. PHẦN II. NỘI DUNG I. Cơ sở lí luận: Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp học, là người góp phần không nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách học sinh, những chủ nhân tương lai của đất nước. Nói như PGS.TS Đặng Quốc Bảo - học viện quản lý giáo dục - thì giáo viên chủ nhiệm lớp là nhà quản lý không có dấu đỏ. Ngày nay, với sự nhận thức ngày càng đúng đắn và sâu sắc về giáo dục, có thể coi giáo viên chủ nhiệm như một nhà quản lý với các vai trò: người lãnh đạo lớp học; người điều khiển lớp học; người làm công tác phát triển lớp học; người làm công tác tổ chức lớp học; người giúp hiệu trưởng bao quát lớp học; người giúp hiệu trưởng thực hiện việc kiểm tra sự tu dưỡng và rèn luyện của học sinh; người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp. Một người giáo viên chủ nhiệm giỏi sẽ góp phần 4
xây dựng nên một tập thể lớp giỏi, nhiều tập thể lớp giỏi sẽ xây dựng nên một nhà trường vững mạnh. Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa nhà trường - gia đình và xã hội, là cánh tay nối dài của hiệu trưởng. Nếu thực hiện thành công công tác chủ nhiệm sẽ góp phần giáo dục học sinh sau này trở thành thế hệ trẻ năng động, sáng tạo và tài năng, có ý thức tổ chức và kỷ luật tốt. Giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp mình phụ trách, đồng thời là người chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng, trước hội đồng giáo dục nhà trường về chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh trong lớp khi tổngkết năm học. Giáo viên chủ nhiệm phải là cầu nối giữa ban giám hiệu nhà trường, các tổ chức trong trường, các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm còn giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục: gia đình, nhà trường và xã hội. II. Cơ sở thực tiễn 1. Vài nét về tình hình địa phương và nhà trường Trường THPT số 2 Sa Pa đặt tại địa bàn Xã Bản Hồ, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai, đây là xã thuộc vùng đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên,trường tôi luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo địa phương, sự đồng lòng của phụ huynh học sinh. Những năm gần đây tỷ lệ học sinh đi học có tăng lên, chất lượng giáo dục cũng có sự chuyển biến tốt hơn. Tuy nhiên, thành phần học sinh của trường nói chung, lớp tôi chủ nhiệm nói riêng đến từ nhiều vùng quê khác nhau, thuộc cả địa bàn khu vực thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Các em đi học xa nhà, nhiều em thuộc vùng I không được hưởng chế độ của nhà nước, đây cũng là những trở ngại nhất định đối với việc duy trì tỷ lệ chuyên cần. Nhà trường luôn đặt vấn đề duy trì tỷ lệ chuyên cần lên hàng đầu, chính vì vậy Ban giám hiệu nhà trường quan tâm đến công tác chủ nhiệm. 5
Nhà trường luôn tạo ra một môi trường giáo dục thân thiện, xây dựng nhà trường theo tiêu chí “trường học hạnh phúc”. Nhà trường đưa ra nhiều biện pháp để duy trì tỷ lệ chuyên cần, ví dụ như: xây dựng mới, chuẩn bị cơ sở vật chất để phục vụ cho các hoạt động giáo dục của nhà trường. Nhà trường luôn đề cao tiêu chí xây dựng trường học an toàn, qua đó tạo tâm lí an tâm cho các bậc phụ huynh khi đưa con lên học tại trường. Ban giám hiệu rất quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp thông qua các việc: Triển khai hội nghị công tác chủ nhiệm lớp đầu năm học để thông qua các văn bản liên quan đến công tác chủ nhiệm của giáo viên, chấm điểm thi đua của đoàn trường, của tổ trực, việc chấm điểm và xếp loại cơ sở vật chất của các lớp Nhà trường chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch chủ nhiệm, duyệt và góp ý cho giáo viên về kế hoạch chủ nhiệm đều đặn, giao chất lượng giáo dục học sinh cho giáo viên, định ra các tiêu chí thi đua lớp tiên tiến, lớp xuất sắc cho tập thể học sinh, lao động tiên tiến, lao động xuất sắc cho giáo viên, khen thưởng cho giáo viên đạt thành tích lao động tiên tiến, lao động xuất sắc, lớp tiên tiến, lớp xuất sắc, học sinh đạt các thành tích trong năm học. 2. Thực trạng lớp 11a2 2.1. Thuận lợi: 2.1.1. Giáo viên chủ nhiệm Giáo viên chủ nhiệm có ý thức thức và tinh thần trách nhiệm cao, nhiệt tình với học sinh. Giáo viên chủ nhiệm có khả năng nắm bắt được mục tiêu, kiến thức, có kỹ năng, lập được kế hoạch chủ nhiệm lớp tương đối khoa học. Luôn cố gắng nắm bắt tâm tư nguyện vọng của học sinh, quan tâm sát sao đến học sinh lớp chủ nhiệm. 2.1.2. Học sinh lớp 11a2 Phần lớn học sinh tham gia học tập và sinh hoạt tại trường, nên thuận lợi cho việc quản lý, duy trì tỷ lệ chuyên cần. Đa số học sinh ngoan, có ý thức học tập tương đối tốt, tích cực tham gia 6
các hoạt động của lớp, của Đoàn thanh niên, của nhà trường tổ chức. Đã có một bộ phận phụ huynh quan tâm đến con em, thường xuyên giữ liên lạc với giáo viên chủ nhiệm. Một bộ phận học sinh trong lớp rất tích cực và hăng hái tham gia hoạt động của lớp, trường. Một số các em đã biết quan tâm chia sẻ với bạn bè, với thầy cô. Chia sẻ những khó khăn, vướng mắc của bản thân với giáo viên chủ nhiệm. Có em cố gắng theo đuổi ước mơ học tập mặc dù gia đình không muốn con tiếp tục đến trường, như em Phàn Phẩy Tá, Lồ Thị Say. 2.2. Khó khăn: Đa số các em là học sinh dân tộc thiểu số, sinh sống ở vùng sâu vùng xa, vùng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, giao thông đi lại trắc trở Nhiều em học sinh hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn: bố mẹ ly hôn, em sống cùng bà nội đã tuổi cao sức yếu. Có em có cha hoặc mẹ mất khả năng lao động, có em học sinh thuộc diện hộ nghèo, có em học sinh mồ côi cha hoặc mẹ, chính vì vậy nhiều hôm các em phải nhịn bữa sáng. Có em học sinh nhà cách xa trường hơn 40 cây số, giao thông đi lại khó khăn, vất vả. Đa số các em còn rụt rè, thiếu tính tự tin, không dám bộc bộ bản thân, nên gây khó khăn cho giáo viên trong công tác chủ nhiệm. Một số học sinh học lực yếu kém thường bi quan trước lực học của mình, thiếu niềm tin vào khả năng học tập, không theo kịp chương trình, thua kiến thức bạn bè dẫn đến tâm lý chán nản, mặc cảm muốn nghỉ học. Một số em vì hoàn cảnh gia đình khó khăn dẫn đến tâm lí mặc cảm, tự ti nên nuôi suy nghĩ muốn nghỉ học. Một số học sinh có biểu hiện: biết không nói, không biết cũng không hỏi trong quá trình học tập. Một số em học sinh có những thói quen xấu trong học tập và sinh hoạt như học đối phó, cẩu thả, lười biếng, ích kỷ; ý thức chấp hành kỷ luật chưa cao, chậm thích nghi với môi trường. 7
Ý thức học tập của đa số các em chưa thực sự tốt dẫn đến kết quả học tập không cao, đó là nguyên nhân dẫn đến tâm lý muốn bỏ học. Một số học sinh khác thì gặp khó khăn về phương tiện đi lại do nhà xa, đường đi học phải qua nhiều đồi dốc, khe suối hiểm trở đặc biệt là mùa mưa nên cũng hay nghỉ học hoặc các em chỉ đến trường học buổi sáng, buổi trưa về nhà ăn cơm, buổi chiều nghỉ ở nhà không đến lớp nữa Một số phụ huynh còn có tư tưởng trông chờ, phó mặc con em mình cho nhà trường, lên nương, ở lán lâu ngày không về. Có phụ huynh chưa thấy được tầm quan trọng về việc học tập của con em mình, cho nên xin cho con nghỉ cả tháng về nhà trông nhà cho bố mẹ lên nương. Có phụ khi biết con có ý định nghỉ học thì lại buông câu “thôi nghe theo ý con vậy” gây khó khăn cho việc duy trì tỷ lệ chuyên cần. Đa số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến con em mình, có trường hợp phụ huynh đến trường mà không biết con em mình học ở lớp nào, giáo viên nào chủ nhiệm. Phụ huynh ít tham gia họp phụ huynh. Ít liên lạc hoạc không bao giờ tự liên lạc với giáo viên chủ nhiệm để nắm bắt tình hình học tập của con em mình. Có trường hợp phụ huynh không nói được tiếng phổ thông nên cũng gây khó khăn cho việc trao đổi về việc học tập của học sinh với phụ huynh. Có bậc phụ huynh không gần gũi được với con em mình dẫn đến tất cả việc học tập, sinh hoạt hoạt của con đều phó mặc cho nhà trường và giáo viên chủ nhiệm. Do phong tục tập quán, tín ngưỡng của một số dân tộc trên địa bàn như: dân tộc HMông, Dao theo đạo thường nghỉ tết Noel, dân tộc Hmông thường ăn tết nguyên đán đến hết rằm tháng giêng, tục lệ kéo vợ. Việc tổ chức hiếu, hỉ của một số dân tộc kéo dài nhiều ngày làm ảnh hưởng đến việc duy trì số lượng học sinh đi học chuyên cần. Học sinh thuộc dân tộc Xa Phó sinh sống trên địa bàn Sa Pa thường nghỉ học giữa chừng để đi làm thêm phụ giúp gia đình. Tất cả khó khăn trên đã gây ra nhiều khó khăn cho giao viên chủ nhiệm và nhà trường về việc duy trì tỷ lệ chuyên cần. 8
III. Giải pháp duy trì tỷ lệ chuyên cần lớp 11a2 trường THPT số 2 Sa Pa 1. Phối hợp với nhà trường Nhà trường thường xuyên thực hiện công tác tuyên truyền giáo dục để nâng cao nhận thức về quan điểm, đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước cho nhân dân, phụ huynh học sinh, học sinh để mọi người hiểu được ích lợi của việc học tập và tự giác nhắc nhở quan tâm, đưa con em tới lớp, tới trường thông qua các buổi họp phụ huynh đầu năm học, cuối học kỳ I, sơ kết học kỳ I Ban giám hiệu nhà trường phối hợp với giáo viên chủ nhiệm đưa ra các giải pháp giáo dục học sinh như: tiến hành gặp gỡ, trao đổi với các em có vi phạm nội quy của trường, lớp nhiều lần. Nhà trường phối kết hợp với UBND các xã để vận động học sinh ra lớp, thông tin với xã kịp thời với những trường hợp học sinh tảo hôn, ra khỏi địa phương. Phối hợp với nhà trường đảm bảo cơ sở vật chất như: phòng học, phòng chức năng, máy chiếu, ti vi để phục vụ cho việc học tập của học sinh. Phối hợp với nhà trường có giải pháp xử lí dứt điểm những học sinh vi phạm nghiêm trọng nội quy của trường, lớp. 2. Phối hợp với tổ chức đoàn thể trong nhà trường Phối hợp chặt chẽ với Đoàn thanh niên nhà trường, thường xuyên tổ chức các sân chơi bổ ích cho học sinh: văn nghệ, thể dục thể thao...qua đó thu hút được học sinh tham gia, từ đó giúp các em học sinh thư giãn đầu óc sau mỗi giờ học căng thẳng, làm cho các em học sinh thêm yêu trường bám lớp. Tổ chức các buổi ngoại khoá về hướng nghiệp, giúp cho các em học sinh định hướng được nghề nghiệp trong tương lai, qua đó giúp các em thêm quyết tâm theo đuổi con đường học hành. Đoàn trường phối kết hợp với các các cơ quan chức năng tuyên truyền tới học sinh về các tệ nạn xã hội, qua đó giúp học sinh ý thức được việc làm nào là đúng, việc làm nào là sai trái, để tham gia học tập đầy đủ hơn. 9
Thông qua các hoạt động của Đoàn trương cho thấy các em đến trường không những đến để học mà đến trường là vừa được học, vừa được chơi. nhằm làm tốt công tác huy động học sinh ra lớp và duy trì sĩ số đảm bảo chuyên cần để từng bước nâng cao chất lượng giáo dục. Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với Công đoàn, đoàn thanh niên thường xuyên thực hiện công tác thăm gia đình, đến nhà vận động học sinh hay nghỉ học không ra lớp, động viên, thăm hỏi những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. 3. Đối với giáo viên chủ nhiệm 3.1. Phẩm chất và năng lực Muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì đòi hỏi giáo viên phải có phẩm chất và năng lực. Là giáo viên phải có sự hiểu biết toàn diện nhiều lĩnh vực, có những năng lực chung, năng lực sư phạm, đặc biệt có những phẩm chất của người cha, người mẹ, người bạn của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm vừa là thầy cô bộ môn đứng trên bục giảng, vừa là người bạn tâm tình với các em, đôi khi còn trở thành một tư vấn tâm lý. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị, là nhà tư vấn và hỗ trợ học sinh trong các hoạt động dạy học và giáo dục. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống của học sinh sẽ bị ảnh hưởng Giáo viên chủ nhiệm phải luôn giữ được sự chuẩn mực trước học sinh và phải luôn là tấm gương sáng cho học sinh. Vì mỗi một cử chỉ, một việc làm hay một câu nói của giáo viên đều là mẫu để học sinh làm theo. Ý thức được điều đó, tôi luôn cố gắng tự học, tự bồi dưỡng thông qua nghiên cứu tài liệu, tham khảo cách làm của bạn bè đồng nghiệp để hoàn thiện mình và hiểu rõ về công 10
tác chủ nhiệm, từ đó tìm ra những biện pháp thực hiện công tác chủ nhiệm đạt hiệu quả cao nhất. 3.2. Nắm bắt được tình hình học sinh lớp chủ nhiệm K.Đ.Usin - Nhi đã nói rằng: “Muốn giáo dục con người thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Người giáo viên chủ nhiệm muốn nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục của lớp mình thì phải có những biện pháp cụ thể, phù hợp với lứa tuổi, đặc điểm tâm sinh lý, nhận thức của từng học sinh trong lớp. Do đó khi nhận lớp, công việc đầu tiên của tôi là tiến hành tìm hiểu nắm vững tình hình học sinh. Bản thân tôi, ngay sau khi nhận vụ chủ nhiệm thì việc đầu tiên phải làm là phải nắm bắt được tình hình, hoàn cảnh gia đình của từng học sinh. Việc biết được hoàn cảnh học sinh thế nào thì có thể thông qua các kênh thông tin như: hồ sơ học bạ, giấy khai sinh của học sinh, thông qua chính việc giáo viên tâm sự, gần gũi với học sinh. Thông qua bạn bè của học sinh, thông qua phụ huynh. Giáo viên chủ nhiệm phải hiểu, biết được hoàn cảnh của từng em học sinh mà lớp mình chủ nhiệm, ví dụ như: lớp mình chủ nhiệm có bao nhiêu học sinh thuộc hộ nghèo, cận nghèo. Em học sinh nào mồ côi cha mẹ, em học sinh nào có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Em học sinh nào có nguy cơ bỏ học. Qua đó giáo viên chủ nhiệm sẽ có biện pháp động viên, giúp đỡ, khích lệ học sinh tham gia học tập. Trao đổi trực tiếp với học sinh để biết được những khó khăn vướng mắc của các em. Nhằm giúp các em tháo gỡ khó khăn để đi học đều, chuyên cần hơn. Với vấn đề này, hằng ngày giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu lý do nghỉ học ngay từ ở các em. Vào những buổi đầu năm, có em với lý do áo quần bị ướt, giặt chưa khô, có em lý do không có dép. Có em phải ở nhà để trông em. Vào những ngày trời mưa, đa số các em đều có lý do là không có áo mưa để đi học … Từ các lý do mà các em nêu ra, giáo viên chủ nhiệm đã nói chuyện trực tiếp với cha mẹ các em để khắc phục các vấn đề mà các em mắc phải. Phân tích để phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của việc đi học chuyên cần và đề nghị phụ huynh phối hợp để tạo điều kiện cho các em học tập tốt hơn. 11
Nắm bắt học sinh thông qua mạng xã hội Facebook: phần lớn học sinh lớp 11a2 có tài khoản Facebook, đây cũng là một kênh thông tin giúp cho giáo viên chủ nhiệm nắm bắt phần nào tình hình của học sinh. 3.3. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm Thường xuyên thăm hỏi gia đình học sinh để nắm bắt tâm tư tình cảm của các em, nắm bắt hoàn cảnh gia đình từng học sinh để kịp thời động viên giúp đỡ các em, đồng thời vận động cha mẹ học sinh quan tâm và tạo mọi điều kiện tốt hơn cho con em mình học tập. Tìm hiểu nắm bắt nguyên nhân tại sao học sinh vắng học hàng ngày trên lớp; trực tiếp đến nhà những học sinh vắng học để tìm hiểu lý do và thông báo việc vắng học trong ngày của học sinh cho cha mẹ học sinh biết. Trường hợp học sinh vắng nằm tại kí túc xá của trường thù giáo viên phải năm được lí do. Xử lí ngay, kịp thời những học sinh vi phạm nghỉ học không lí do, phối hợp với gia đình động viên học sinh ngay khi biết em học sinh có tư tưởng nghỉ học. Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để giáo dục học sinh, động viên học sinh theo học. Gần gũi với đồng bào, đi sâu đi sát với quần chúng để tìm hiểu phong tục tập quán, lối sống của đồng bào. Thương yêu, quan tâm và gần gũi với học sinh; coi học sinh như con của mình, luôn động viên khuyến khích các em trong quá trình học tập; tạo điều kiện cho các em chủ động tham gia quá trình tiếp thu kiến thức. Tích cực học tập tiếng địa phương để thuận lợi cho việc giao tiếp, trao đổi với người địa phương và phục vụ giảng dạy. Làm hết trách nhiệm của 1 giáo viên chủ nhiệm khi làm các chế độ cho học sinh. Động viên phụ huynh, học sinh làm các loại hồ sơ chế độ mà mình được hưởng theo chính sách của Đảng và nhà nước. Việc làm đó giúp đỡ được phần lớn các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn có thể tiếp tục theo học Giáo viên chủ nhiệm phải là người lãnh đạo, tổ chức, điều khiển lớp học, bao quát toàn bộ các phương diện của lớp học. 12
Trong các hoạt động tập thể, giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò định hướng cho học sinh, tham mưu, cố vấn khi cần thiết, tuyệt đối không làm thay việc. Giáo viên chủ chủ nhiệm phải lấy học sinh làm trung tâm trong các hoạt động dạy học và giáo dục. Với vai trò định hướng, giáo viên chủ nhiệm sẽ thực hiện “giao quyền” cho học sinh, từ đó góp phần phát triển phẩm chất, năng lực người học, đem lại hiệu quả giáo dục tốt nhất. Từ đó giúp cho học sinh mạnh dạn tự tin hơn. Giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp mình phụ trách, đồng thời là người chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng, trước hội đồng giáo dục nhà trường về chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh trong lớp khi tổng kết năm học. Giáo viên chủ nhiệm phải là cầu nối giữa ban giám hiệu nhà trường, các tổ chức trong trường, các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm còn giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục: gia đình, nhà trường và xã hội. Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò là cha là mẹ của học sinh, đặc biệt học sinh lớp 11a2 phần lớn là sinh hoạt tại kí túc xá của trường. Hằng ngày, giáo viên chủ nhiệm theo dõi ngày nghỉ của học sinh và thống kê vào bảng để nhắc nhỡ các em. Bên cạnh đó, bảng thống kê ngày nghỉ học sinh cũng giúp giáo viên chủ nhiệm biết được em nào nghỉ bao nhiêu buổi để về tận gia đình tìm hiểu và động viên các em đến lớp và thống kê ngày nghỉ vào sổ theo dõi chất lượng học sinh. Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp hoạt động hiệu quả, lực lượng này có nhiệm vụ phối hợp với giáo viên chủ nhiệm phát hiện ra những hành vi sai trái của học sinh trong lớp, để có biện pháp xử lí kợp thời. Phối hợp với đoàn thanh niên và ban quản lý kí túc xá để nắm bắt kợp thời tình hình của lớp chủ nhiệm. Khuyến khích, động viên các em tham gia vào các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao của lớp, trường. Qua đây các giúp các em phát hiện ra năng khiếu của mình, giúp các em thêm yêu trường bám lớp. 13
Tổ chức các nội dung ngoại khoá hấp dẫn, lôi cuốn học sinh tham gia trong giờ sinh hoạt lớp. Xây dựng một tập thể lớp đoàn kết, biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp nhanh nhẹn, quản lí lớp tốt. Đưa ra nhiều giải pháp để duy trì học sinh, như: thành lập đội tự quản riêng của lớp tại khu kí túc xá, thành lập đội “ Đôi bạn cùng tiến”, sắp xếp chỗ ngồi trên lớp hợp lí, giúp các em hoà nhập với cộng đồng và không bỏ học giữa chừng. Động viên, khen thưởng kịp thời đối với những học sinh có thành tích tốt trong học tập và trong các hoạt động văn nghệ thể dục thể thao. Đối với những em chưa có cố gắng hoặc có hành động chưa đúng thì giáo viên chủ nhiệm cũng phải có kĩ năng xử lí để các em không ngại, xấu hổ trước các bạn, qua đó giúp các em không những biết sửa sai mà còn cảm thấy mình được tôn trọng. Đây cũng là giải pháp tốt để duy trì học sinh. 4. Phối hợp với giáo viên bộ môn Phối kết hợp với giáo viên bộ môn để giáo dục học sinh, thường xuyên thăm hỏi học sinh thông qua giáo viên bộ môn. Trao đổi với giáo viên bộ môn về hoàn cảnh, tâm tư nguyện vọng của của từng học sinh lớp chủ nhiệm, thông qua đó giúp giáo viên bộ môn hiểu được học sinh để có biện pháp dạy học, giáo dục phù hợp. Kết hợp với giáo viên bộ môn xử lý ngay đối với trường hợp học sinh vi phạm, không nghiêm túc trong giờ học. Thông tin cho giao viên bộ môn biết về những trường hợp học sinh cá biệt, trường hợp học sinh chấp hành tốt. Lắng nghe những phản ánh của giáo viên bộ môn về học sinh của lớp mình chủ nhiệm. Qua đó giúp giáo viên chủ nhiệm giáo dục học sinh tốt hơn. 5. Phối hợp với phụ huynh Kết hợp với gia đình để giáo dục học sinh đạt hiệu quả tốt nhất 14
Tiếp xúc trực tiếp với phụ huynh ở các buổi họp phụ huynh trong năm học. Thông qua đó, giáo viên chủ nhiệm tuyên truyền cho phụ huynh biết tầm quan trọng của việc cho con em mình đến trường theo học. Thường xuyên giữ mối liên lạc với phụ huynh, đặc biệt là phụ huynh của những em học sinh cá biệt. Là cầu nối giữa phụ huynh và học sinh, đặc biệt có những trường hợp em học sinh không thể tìm được tiếng chung với phụ huynh. Động viên kịp thời những gia đình gặp khó khăn về kinh tế để đảm bảo học sinh đi học đầy đủ, không nghỉ học giữa chừng. Động viên phụ huynh học sinh làm các loại chế độ cho con em mình được hưởng chế độ do nhà nước quy định. Kịp thời thông báo cho phụ huynh khi các em có biểu hiện vi phạm, để phụ huynh và giáo viên xử lí ngay dấu hiệu vi phạm từ trong trứng nước. IV. Kiểm chứng trước tác động và sau tác động: Trước tác động Sau tác động Năm học 2021 - 2022 Năm học 2022 - 2023 Tổng số HS HS bỏ học Tỷ lệ duy Tổng số HS HS bỏ học Tỷ lệ duy trì trì sĩ số sĩ số 41 4 (9,75%) 90,25% 37 1 (2,7%) 97,3% Bảng thống kê trên đây là một minh chứng cho thấy hiệu quả của sáng kiến. Đối với năm học 2021 – 2022, giáo viên chủ nhiệm duy trì số lượng được 90,25%. Đến thời điểm hiện tại của năm học 2022 - 2023, tôi duy trì được 97,3%. 01 em học sinh nghỉ học là em Lý Thị Oanh, do hoàn cảnh gia đình khó khăn, mẹ mất khả năng lao động, bố thường đi làm thuê nhà, hai em nhỏ đang học cấp hai. Em Oanh đi làm thuê để đỡ gia đình. Một số em đã có ý định bỏ học ngay đầu năm học 2022 – 2023: Em Vàng A Dê, do gia đình là hộ nghèo, em muốn ở nhà giúp đỡ bố mẹ. Em Chảo Láo San, đã nghỉ học được một tuần vì lý do không muốn đi học nữa. Em Chảo Cờ Mẩy Tâm, nghỉ học một tuần vì em không muốn đi học, đi làm thêm để đỡ mẹ. 15
Em Chảo Mùi Ghển, phụ huynh không muốn con tiếp tục theo học, muốn con đi lập gia đình. Em Tẩn Láo Lở, muốn bỏ học ở nhà giúp gia đình, do gia đình gặp khó khăn, bố bệnh tật...Còn một số em đôi khi có tư tưởng nghỉ học: Phạm Văn Hiệp, Tẩn A Dương. Sau khi áp dụng các giải pháp trên, đến thời điểm hiện tại đầu học kì 2 năm học 2022 – 2023 tôi đã duy trì sĩ số được 97,3%. PHẦN III. KẾT LUẬN Vấn đề duy trì tỷ lệ chuyên cần là một trách nhiệm lớn của một giáo viên chủ nhiệm, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm công tác tại vùng đặc biệt khó khăn, vùng sinh sống của đồng bào các dân tộc thiểu số. Để làm tốt công tác này, giáo viên chủ nhiệm phải là người có tâm huyết, bám trường, bám lớp, coi học trò như con, thậm chí coi học trò là người bạn. Giáo viên chủ nhiệm phải là người có phẩm chất, năng lực. Luôn tự đổi mới mình, luôn tự nâng cao tay nghề để phù hợp với nhiều lứa thổi học trò. Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa học sinh với nhà trường, với phụ huynh, với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường, với giáo viên bộ môn. Là cầu nối giữa học sinh với học sinh, để duy trì tỷ lệ chuyên cần tốt nhất. 16
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tâm lí học đại cương - Hà Nội 1995 - PGS. Nguyễn Quang Uẩn(chủ biên). 2. Giáo dục học đại cương II - Hà Nội 1996 - GS. Đặng Vũ Hoạt. 3. Thực hành về giáo dục học - Hà Nội 1995 - PTS. Nguyễn Đình Chỉnh. 4. Tâm lý học giáo dục - Bộ GD & ĐT. 5. Nghệ thuật hợp tác thầy trò – Tác giả Nguyễn Công Điền, Nhà xuất bản trẻ. 6. Thấu hiểu tâm lý học đường – NXB dân trí – tác giả Ánh Hoa sưu tầm 7. Tâm lý lứa tuổi và giáo dục – NXBHCM – Mạc Văn Trang 17