Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:46

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo" nhằm xác định được các nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo nhằm giúp học sinh hiểu thêm về các ngành nghề trong quân đội và công an nhân dân Việt Nam và góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh trong nhà trường phổ thông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo

SỞ GD&ĐT NGHỆ AN TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 4 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Tên đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo” LĨNH VỰC: GDQP & AN Đồng tác giả: Hoàng Văn Sỹ : ĐT 0962416882 Nguyễn Văn Tâm: ĐT 0379287814 Nghệ An, tháng 04 năm 2022
MỤC LỤC MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................2 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI ........................................................................................................................3 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .....................................................................................4 2.1. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................................................4 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................................................4 3. GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU ..................................................................................................................4 3.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu ..................................................................................................4 3.2. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu ...................................................................................................5 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................................................5 4.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết ......................................................................................5 4.2. Nhóm phương pháp thực tiễn ........................................................................................................5 4.3. Nhóm phương pháp toán học thống kê .........................................................................................5 5. GIẢ THIẾT KHOA HỌC ....................................................................................................................5 6. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................................................5 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH LỚP 12 THPT QUA DẠY HỌC BÀI NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI, CÔNG AN VÀ TUYỂN SINH ĐÀO TẠO ........5 1.1. Hướg nghiệp và giáo dục hướng nghiệp ...........................................................................................6 1.1.1. Khái niệm hướng nghiệp ............................................................................................................6 1.1.2. Khái niệm giáo dục hướng nghiệp .............................................................................................6 1.1.3. Các nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông 6 1.2. Đặc điểm tâm sinh lí học sinh lớp 12 THPT .....................................................................................9 1.3. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo ..........................................................................................................9 2.1. Phương pháp tích hợp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo............................................................................................... 12 2.2. Các giải pháp thực hiện .................................................................................................................. 13 2.2.1. Tìm hiểu thông tin cụ thể về các trường quân đôi và công an ................................................ 13 2.2.2. Tìm hiểu thông tin tuyển sinh của các trường. (Phụ lục 2) ..................................................... 18 2.3. Thực nghiệm sư phạm .................................................................................................................... 26 2.3.1. Mục tiêu thực nghiệm sư phạm ............................................................................................... 26 2.3.2. Tổ chức thực nghiệm sư phạm ................................................................................................ 27 2.3.3. Phân tích kết quả thực nghiệm ................................................................................................ 28 2.3.4. Kết luận chung về thực nghiệm sự phạm ................................................................................ 29 KẾT LUẬN ........................................................................................................................................... 29 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................................................... 32 PHỤ LỤC .............................................................................................................................................. 33
MỞ ĐẦU 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông hiện nay có vai trò, nhiệm vụ hết sức quan trong nhằn thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam là xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông là giáo dục thái độ lao động và ý thức đúng đắn với nghề nghiệp; cho học sinh làm quen với một số nghề phổ biến trong xã hội và các nghề truyền thống của địa phương; tìm hiểu năng khiếu, khuynh hướng nghề nghiệp của từng học sinh để khuyến khích, hướng dẫn và bồi dưỡng khả năng nghề nghiệp thích hợp nhất; động viên học sinh đi vào những nghề, những nơi đang cần. Bởi vậy, vấn đề giáo dục hướng nghiệp hiện nay là vấn đề hết sức quan trọng đang đặt ra cho các nhà nghiên cứu giáo dục. Thực tế hiện nay hầu hết các trường phổ thông đã và đang triển khai công tác hướng nghiệp, tuy nhiên hiệu quả đạt được chưa cao. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả trên, trong đó không thể không kể đến nguyên nhân các giáo viên bộ môn chưa chú trọng hướng nghiệp, chưa tích hợp hiệu quả môn học của mình vào công tác giáo dục hướng nghiệp cho học sinh. Giáo dục quốc phòng, An ninh cho học sinh còn là nhiệm vụ quan trọng trong đào tạo con người mới XHCN nhằm giáo dục cho thế hệ trẻ nói chung có ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể ý thức tư duy và kiến thức, kỹ năng quân sự cần thiết chuẩn bị nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc là một trong những nội dung giáo dục toàn diện trong nhà trường, góp phần hình thành nhân cách con người mới. Đối với giáo viên đang giảng dạy môn học Giáo dục quốc phòng, An ninh, công việc giảng dạy phải gắn liền với nghiên cứu khoa học, Đây là con đường ngắn nhất để không ngừng tích lũy kiến thức nâng cao trình độ gọt sắc tư duy, nhằm góp phần tìm ra những hình thức, phương pháp thích hợp và hiệu quả nhất để truyền đạt kiến thức cho người học đạt hiệu quả cao nhất. Luôn sẵn sàng gia nhập Lực lượng vũ trang nhân dân, nhận và
hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội. Môn học Giáo dục Quốc phòng an ninh là môn học có rất nhiều nội dung và hoạt động để giáo dục hướng nghiệp cho học sinh, tuy nhiên, đa số các giáo viên vẫn chưa coi trọng. Có một số ít giáo viên quan tâm thực hiện nhưng hình thức, nội dung nghèo nàn kém hiệu quả giáo dục. Đa số giáo viên rất lúng túng trong quá trình thực hiện chương trình hướng nghiệp. Với những lí do trên, tôi đã chọn đề tài “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo” thiết thực để nghiên cứu. 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Xác định được các nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo nhằm giúp học sinh hiểu thêm về các ngành nghề trong quân đội và công an nhân dân Việt Nam và góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh trong nhà trường phổ thông. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về giáo dục hướng nghiệp cho học sinh 12 qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo. - Xây dựng nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 trung học phổ thông qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo. - Tiến hành thực nghiệm sư phạm. 3. GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU 3.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung xây dựng nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo.
3.2. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu Đề tài chỉ nghiên cứu tại 2 lớp khối 12 trường THPT nơi tôi công tác. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết - Phương pháp phân tích, tổng hợp: - Phương pháp phân loại, hệ thống: 4.2. Nhóm phương pháp thực tiễn - Phương pháp quan sát khoa học: - Phương pháp điều tra: - Phương pháp thực nghiệm: 4.3. Nhóm phương pháp toán học thống kê 5. GIẢ THIẾT KHOA HỌC - Hướng nghiệp giúp cho học sinh thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi chọn nghề. Hướng nghiệp còn giúp học sinh chọn trường học theo chiều hướng phù hợp giữa lựa chọn của cá nhân với gia đình, xã hội và với các yêu cầu của các ngành nghề.. - Giáo dục hướng nghiệp có tính chất tư vấn, tạo điều kiện để mỗi học sinh định hướng đúng trong việc lựa chọn nghề nghiệp thích hợp với năng lực, sở trường của mình sau khi tốt nghiệp phổ thông. - Việc giải pháp dạy học chú trọng đến việc hoạt động nhóm, khả năng hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau trong nhóm để đưa ra kết quả tiếp cận tri thức nhanh. 6. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI Kết quả sáng kiến giúp giáo viên và học sinh hứng thú hơn trong hoạt động dạy và học đặc biệt là đáp ứng được công tác giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trong việc chọn trường chọn ngành trong hệ thống nhà trường quân đội và công an hiên nay. Sáng kiến có thể được các trường THPT khác trên địa bàn tỉnh nghiên cứu và vận dụng phù hợp trong dạy học các đối tượng tương ứng. PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH LỚP 12
THPT QUA DẠY HỌC BÀI NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI, CÔNG AN VÀ TUYỂN SINH ĐÀO TẠO 1.1. Hướg nghiệp và giáo dục hướng nghiệp 1.1.1. Khái niệm hướng nghiệp Là hệ thống các biện pháp giúp cho con người lựa chọn và xác định nghề nghiệp của bản thân trong cuộc sống tương lai trên cơ sở kết hợp nguyện vọng, sở trường của cá nhân với nhu cầu xã hội. Hướng nghiệp là khái niệm chung của một trong những lĩnh vực văn hóa xã hội. Hướng nghiệp được thực hiện dưới hình thức quan tâm của xã hội và tạo nghề cho thế hệ trẻ. Hỗ trợ và phát triển cho các thế hệ những thiên hướng và thực hiện đồng bộ các biện pháp chuyên môn tác động đến con người trong việc tự xác định nghề nghiệp, chọn lựa hình thức tối ưu để có việc làm riêng. Hướng nghiệp còn có tính đến nhu cầu và năng lực của con người và kết hợp với hoàn cảnh kinh tế - xã hội trong thị trường lao động. 1.1.2. Khái niệm giáo dục hướng nghiệp Trong nhà trường phổ thông, giáo dục hướng nghiệp được hiểu như là một bộ phận của quá trình giáo dục. Hướng nghiệp đòi hỏi nhà trường tiến hành việc giáo dục về văn hóa, đạo đức, thẩm mỹ, giáo dục thể chất, lao động phải đồng thời cung cấp cho học sinh nắm được: - Hệ thống các nghề nghiệp chủ yếu hiện có trong đời sống xã hội. - Nội dung cơ bản, các yêu cầu đối với những người tham gia các nghề nghiệp ấy. - Các thông tin cần thiết về sự phân bổ, tuyển chọn, sử dụng nhân lực ở các nghề ấy. - Hướng dẫn có tính chất tư vấn, tạo điều kiện để mỗi học sinh định hướng đúng trong việc lựa chọn nghề nghiệp thích hợp với năng lực, sở trường của mình sau khi tốt nghiệp phổ thông. 1.1.3. Các nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông 1.1.3.1. Nội dung hướng nghiệp
- Tìm hiểu thế giới nghề nghiệp, nội dung này cung cấp cho học sinh những thông tin nghề nghiệp và cơ sở đào tạo. Bao gồm những loại thông tin sau: + Thông tin về ngành, nhóm nghề và nghề cụ thể. + Thông tin về cơ sở đào tạo + Thông tin về nghề nghiệp và cơ sở đào tạo mà bản thân thích. - Giáo dục cho học sinh thái độ, ý thức tôn trọng người lao động, ý thức tiết kiệm và bảo vệ của công thuộc các ngành nghề khác nhau…Đây là những phẩm chất, nhân cách không thể thiếu được ở những người lao động. Có thể coi đây là nội dung nhằm thực hiện giáo dục đạo đức và lương tâm nghề nghiệp đối với thế hệ trẻ. 1.1.3.2. Phương pháp giáo dục hướng nghiệp Trong mọi hoạt động, giáo viên đóng vai trò cố vấn, xác định mục tiêu, nội dung, cách thức hoạt động, còn các em học sinh giữ vai trò chủ thể hoạt động, điều khiển hoạt động và tự đánh giá. do vậy, phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp gồm một số phương pháp đặc thù sau: - Thuyết trình nêu vấn đề: giáo viên truyền đạt thông tin và tri thức đến học sinh bằng lời nói. Phương pháp thuyết trình có thể áp dụng trong những tình huống dưới đây: + Giới thiệu khái quát bài học, nói ngắn gọn những vấn đề quan trọng và cần thiết để học sinh biết được ý nghĩa và nội dung của bài học. + Giải thích các điểm chính của chủ đề. + Giao bài tập cho học sinh - Dạy theo tình huống: dạy học theo tình huống dựa trên quan điểm “Giáo dục là sự chuẩn bị cho người học vào việc giải quyết các tình huống của cuộc sống”(Soul B. Robinsohl 1967). Học theo tình huống học sinh có điều kiện trao đổi, với nhau, trao đổi với giáo viên, được nhận xét, trình bày những suy nghĩ, hiểu biết của mình về cuộc sống, về nghề nghiệp và nhất là vấn đề chọn nghề tương lai. Phương pháp tình huống được tiến hành theo những bước sau:
Bước 1: Học sinh nhận biết tình huống và những vấn đề cần giải quyết thuộc trường hợp nào và liên hệ với kinh nghiệm của bản thân. Bước 2: Học sinh thu thập thông tin cần thiết để giải quyết vấn đề. Bước 3: Thảo luận, trao đổi để tìm các phương án giải quyết. Bước 4: So sánh các phương án, lựa chọn một phương án giải quyết. Bước 5: Trình bày, bảo vệ phương án đã lựa chọn. Bước 6: So sánh, vận dụng hoặc lấy ví dụ trong thực tiễn. - Dạy học theo nhóm nhỏ: Học theo nhóm nhỏ là một trong những phương pháp học tập có hiệu quả trong việc tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông. Khi học theo nhóm, học sinh có thể cùng nhau đạt được những điều mà các em không làm được một mình, bằng cách là đóng góp một phần hiểu biết của mình rồi cả nhóm tập hợp lại thành “bức tranh tổng thể” về thông tin nghề hoặc quyết định chọn nghề. - Tổ chức thảo luận lớp về nội dung hướng nghiệp: trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh, phương pháp thảo luận có những thuận lợi: + Giúp học sinh nhận thức sâu sắc và xử lí thông tin nhanh trong những chủ đề có nội dung tìm hiểu một nghề cụ thể. + Qua thảo luận, học sinh hiểu được quan điểm của bạn khác. + Học sinh phân tích, đánh giá được nhiều tình huống học tập do giáo viên đưa ra. + Học sinh học cách lập luận, lí giải được vấn đề chọn nghề. - Tổ chức trò chơi theo chủ đề hướng nghiệp: Là một phương pháp có hiệu quả để thu hút sự tham gia của học sinh nhằm giúp học sinh hứng thú, giảm bớt mệt mỏi trong quá trình học tập. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp nhiều khi được thể hiện như một sân chơi bổ ích cho học sinh. Qua đó, các em vừa được học, vừa được tham gia những trò chơi hấp dẫn. Các bước tiến hành phương pháp: + Phổ biến luật chơi. + Đảm bảo học sinh nắm được qui tắc chơi. + Giáo viên rút ra kết luận cho học sinh qua trò chơi.
- Đóng vai (diễn kịch), mô phỏng: là phương pháp cơ bản để rèn luyện kĩ năng giao tiếp cho học sinh. Đóng vai là cơ hội để học sinh thực hành một số nhiệm vụ hay cách ứng xử nào đó trong một môi trường mẫu trước khi các tình huống thực xảy ra. Qua đóng vai, học sinh biết xử lí thông tin, ứng dụng những lý thuyết đã học vào thực tế sinh động và đa dạng. Đóng vai tạo điều kiện cho học sinh thực hành kĩ năng ra quyết định cho hướng đi của mình. Có thể áp dụng phương pháp này để tạo tình huống trước khi thảo luận một chủ đề nào đó. Đóng vai sẽ kích thích học sinh thảo luận sôi nổi về chủ đề được nêu. 1.2. Đặc điểm tâm sinh lí học sinh lớp 12 THPT Đối với học sinh 12 THPT thường có độ tuổi từ 17 – 18 tuổi, các em đã có sự hoàn thiện về chất. Sự phát triển mạnh mẽ về mặt cơ thể tạo tiền đề cần thiết cho sự phức tạp hóa hoạt động phân tích, tổng hợp…của vỏ bán cầu đại não trong quá trình học tập. Học sinh cuối cấp thường có lòng khao khát mở rộng tri thức, mong muốn hiểu biết, say mê quá trình giải quyết các nhiệm vụ học tập. Điều này tạo thuận lợi cho giáo viên trong quá trình dạy học và tổ chức các hoạt động đảm bảo tính tự lực và phát triển tư duy cho học sinh trong việc lĩnh hội tri thức. Hoạt động lao động tập thể có vai trò to lớn trong sự hình thành nhân cách thanh niên mới lớn. Hoạt động lao động được tổ chức đúng đắn sẽ giúp các em hình thành tinh thần tập thể, lòng yêu lao động, tôn trọng lao động và thành quả lao động, đặc biệt là nhu cầu và nguyện vọng lao động. Điều quan trọng là, việc chọn nghề đã trở thành công việc khẩn thiết của học sinh lớn. Càng cuối cấp học thì sự lựa chọn càng nổi bật. Các em hiểu rằng cuộc sống tương lai phụ thuộc vào chỗ, mình có biết lựa chọn nghề nghiệp một cách đúng đắn hay không. Dù vô tâm đến đâu, thì thanh niên mới lớn cũng phải quan tâm, có suy nghĩ trong khi chọn nghề. 1.3. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo Chúng tôi điều tra thực trạng của việc giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh
đào tạo bằng phương pháp anket thông qua hệ thống câu hỏi được soạn thảo bằng các phiếu. Thực trạng về tình hình giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo. Bảng 1.1. Tình hình giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua dạy học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo Mức độ Thường xuyên Thỉnh thoảng Không Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Tổng số GV giáo viên (%) giáo viên (%) giáo viên (%) 6 1 16,7 4 66,6 1 16,7  Thực trạng về nguyên nhân khiến giáo viên ngại khi giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua dạy bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo Sau khi tổng hợp phiếu điều tra cũng như phỏng vấn các giáo viên, tôi nhận thấy rằng những khó khăn mà các giáo viên tại các trường THPT gặp phải khi giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua dạy bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo là vấn đề lồng ghép vào môn học và thiếu cơ sở vật chất, kinh phí và thời gian. Bảng 1.2. Khó khăn khi giáo viên giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua dạy bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo Khó khăn Số lượng Tỉ lệ GV (%) 1. Chưa lồng ghép được vào các môn học 3 60,0 2. GV chưa có phương pháp, kĩ năng để hướng 1 20,0 nghiệp 3. Thiếu cơ sở vật chất, kinh phí và thời gian 1 20,0
4. Thiếu tài liệu và SGK nói về hướng nghiệp 0 0 Như vậy, có 4 giáo viên (60%) cho rằng họ gặp khó khăn về vấn đề lồng ghép giáo dục hướng nghiệp vào trong các bài học. Còn 1 giáo viên (20%) cho rằng họ gặp khó khăn khi tích hợp giáo dục hướng nghiệp là do thiếu cơ sở vật chất, kinh phí và thời gian. Qua kết quả điều tra cho thấy những vấn đề lớn sau: - Về nhận thức của giáo viên đối với giáo dục hướng nghiệp: Tất cả các giáo viên được điều tra đều cho rằng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh là nhu cầu cần thiết, nhưng việc xác định mục đích hướng nghiệp của giáo viên thì khác nhau. Đa số giáo viên có mục đích là là hướng tới việc định hướng chọn nghề trong tương lai của học sinh (60%); một số giáo viên khác hướng nghiệp nhằm mục đích giúp học sinh hiểu được giá trị của nghề và tìm thấy hạnh phúc khi tận tâm cống hiến tinh thần và sức lực cho nghề đó. - Sau khi điều tra tại 2 lớp 12 của trường THPT tôi thấy rằng có đến 76,9% ý kiến học sinh cần có nhu cầu hướng nghiệp trước khi chọn nghề cho tương lai. Lí do cần nhu cầu này ở các em lại khác nhau có em muốn biết nhu cầu của nghề và nhu cầu của xã hội, có em lại muốn biết hiện nay nước ta có những ngành nghề nào hoặc biết ngành, nghề nào đang “hot” nhất hiện nay… Sự hiểu biết về ngành nghề trong xã hội của các em còn rất kém, thậm chí không biết gì cả. Mặc dù sắp rời ghế nhà trường để bước vào ngưỡng cửa cuộc đời nhưng các em còn mơ hồ trước việc chọn nghề cho tương lai và thậm chí không quan tâm đến nghề (71,6%). Có rất nhiều học sinh còn khó khăn trong việc chọn nghề. Vì vậy, số học sinh cần nhu cầu tổ chức hướng nghiệp từ phía nhà trường rất lớn (67,2%). Tuy nhiên việc này đối với nhà trường hiện nay còn rất hạn chế. Có trường quan tâm nhưng chưa đúng mức (74,6%). Có trường không quan tâm (7,4%). Từ những thực trạng trên cho thấy thông qua học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo thì việc tích hợp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh 12 rất phù hợp và cần có giải pháp.
CHƯƠNG 2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH LỚP 12 THPT QUA DẠY HỌC BÀI NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI, CÔNG AN VÀ TUYỂN SINH ĐÀO TẠO 2.1. Phương pháp tích hợp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo Để tích hợp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT qua học bài Nhà trường quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo, bên cạnh việc phải tuân thủ các nguyên tắc dạy học, chúng ta cần tiến hành theo các bước sau: Bước 1: Tìm hiểu nội dung bài học Nội dung dạy học quy định các yếu tố khác trong quá trình dạy học từ phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học, phương tiện dạy học… Do đó, trước khi tích hợp bất kì một nội dung gáo dục nào nào vào bài dạy học, người giáo viên cần phải tìm hiểu nội dung dạy học. Công việc này đòi hỏi giáo viên phải xác định được mục tiêu của bài học và xác định được kiến thức cơ bản của bài học môn học Giáo dục quốc phòng, an ninh. + Xác định mục tiêu bài học là công việc đầu tiên mà người giáo viên phải làm trong công tác soạn giáo án, chuẩn bị cho bài dạy học nhằm xác định cái đích về kiến thức, kĩ năng và thái độ cần đạt đến cho học sinh sau bài học. Mục tiêu là căn cứ để tổ chức các hoạt động dạy học, do đó các nội dung dạy học, tư liệu dạy học gắn vào bài dạy học cũng phải nhằm vào các mục tiêu đã xác định. + Sau khi giáo viên xác định được mục tiêu từng nội dung, cần phải xác định được mục tiêu cụ thể cho từng phần cho nội dung. Bước 2: Lựa chọn nội dung tích hợp; Dựa vào nội dung kiến thức cơ bản của bài, giáo viên xác định các nội dung tích hợp cần gắn vào bài dạy học. Trong quá trình lựa chọn, giáo viên cũng cần xác định nội dung tích hợp đó gắn với phần nào? Mục nào? Nội dung nào? Bước 3: Xác định phương pháp dạy học phù hợp với nội dung tích hợp
Trong quá trình dạy học ở trên lớp, trên cơ sở bài giảng đã chuẩn bị với các nội dung tích hợp được gắn vào các nội dung cụ thể của bài học, với hệ thống câu hỏi – bài tập kèm theo giáo viên nên sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tối đa tính chủ động, sáng tạo của học sinh, để học sinh có thể tự phát triển lối tư duy của mình đối với từng nội dung tích hợp; không nên áp đặt hoặc gò bó học sinh trong khuôn khổ định sẵn. Một công việc cần làm đó là giáo viên cần xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập gắn với các nội dung tích hợp nhằm hướng dẫn cho học sinh tự nghiên cứu, tự rút ra các mối quan hệ nhân quả, tự nhận thức tri thức mới. Bước 4: Tổ chức, hướng dẫn học sinh khai thác kiến thức trên cơ sở tích hợp nội dung giáo dục hướng nghiệp Trong quá trình dạy học ở trên lớp, trên cơ sở bài giảng đã chuẩn bị với các nội dung tích hợp được gắn với các nội dung cụ thể của bài học, với hệ thống câu hỏi – bài tập kèm theo, với hướng sử dụng đã định sẵn cùng với các phương pháp dạy học đã dự kiến, giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh tự khai thác, tự nhận thức tri thức mới trên cơ sở tích hợp nội dung giáo dục hướng nghiệp.. 2.2. Các giải pháp thực hiện 2.2.1. Tìm hiểu thông tin cụ thể về các trường quân đôi và công an Danh sách các trường đại học, cao đẳng quân sự Việt Nam Học viện Quốc phòng (Học viện Quân sự cấp cao): trực thuộc Chính phủ Việt Nam, Bộ Quốc phòng quản lý, là trung tâm huấn luyện và đào tạo tướng lĩnh, sĩ quan cao cấp của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Học viện là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cao cấp gồm: đào tạo sĩ quan cấp chiến dịch, chiến lược cho quân đội; bồi dưỡng kiến thức quốc phòng cho cán bộ chủ chốt của các bộ, ban ngành, đoàn thể ở trung ương và địa phương; đào tạo cao học và nghiên cứu sinh quân sự; hợp tác quốc tế về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quân sự, dân sự về quốc phòng với một số nước.. Thành lập năm 1976 Trụ sở: số 93, đường Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội (đối diện Viện Toán học Việt Nam).
Học viện Chính trị Quân sự (Học viện quân sự cấp trung): Trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam. Trụ sở: đường Ngô Quyền, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội, thành lập năm 1951 với tên gọi ban đầu là Trường Chính trị Trung cấp, đào tạo sĩ quan chính trị cấp trung đoàn, sư đoàn (chính ủy) Học viện Lục quân Đà Lạt (Học viện quân sự cấp trung): trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, thành lập năm 1946, là học viện đào tạo cán bộ sĩ quan Lục quân cấp chiến thuật- chiến dịch cấp trung đoàn-sư đoàn, các chuyên ngành chỉ huy-tham mưu lục quân(tương ứng với các binh chủng thuộc quân chủng Lục quân). Trụ sở: phường 9, thanh phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Đại học Kỹ thuật Lê Quý Đôn (Học viện Kỹ thuật Quân sự): trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, là một Học viện quân sự cấp trung, trường đại học trọng điểm quốc gia Việt Nam chuyên đào tạo kỹ sư quân sự, cán bộ quản lý kỹ thuật và sĩ quan chỉ huy kỹ thuật cấp chiến thuật - chiến dịch. Thành lập năm 1966. Trụ sở: 236, Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội. Cơ sở 2: 71 Đường Cộng hoà, Quận Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh. Cơ sở 3: Đường Mê Linh, Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc. Cơ sở 4: Kiều Mai, Phú Diễn 1, Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Học viện Quân y: Trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, là một trường đại học đào tạo bác sĩ, dược sĩ, thạc sĩ, tiến sĩ y khoa và y sĩ, là trường đại học trọng điểm quốc gia Việt Nam. Thành lập năm 1949. Trụ sở: đường Phùng Hưng, quận Hà Đông, Hà Nội Cơ sở 2: phường Sơn Lộc, Thị xã Sơn Tây, Hà Nội Học viện Hậu cần (Học viện quân sự cấp trung): trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, đào tạo sĩ quan hậu cần cấp chiến thuật phân đội và cấp chiến thuật- chiến dịch. Thành lập năm 1982 trên cơ sở trường sĩ quan Hậu cần (thành lập năm 1951). Trụ sở: phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, Hà Nội.
Cơ sở 2: xã Kim Sơn, Thị xã Sơn Tây, Thành phố Hà Nội. Đại học Trần Quốc Tuấn (Trường Sĩ quan Lục quân 1): trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, được thành lập năm 1945, là trường đại học quân sự chuyên đào tạo sĩ quan chiến thuật lục quân cấp phân đội cho các quân khu, quân đoàn phía bắc Việt Nam. Đào tạo sĩ quan Lục quân chiến thuật cấp phân đội (trung đội, đại đội, tiểu đoàn) trình độ cử nhân khoa học quân sự (đại học và cao đẳng) các chuyên ngành: Bộ binh-Binh chủng hợp thành, Bộ binh cơ giới, Trinh sát cơ giới, Trinh sát đặc nghiệm, Trinh sát bộ đội. Trụ sở chính: xã Cổ Đông, thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Đại học Nguyễn Huệ (Trường Sĩ quan Lục quân 2), trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, được thành lập năm 1961, là trường đại học quân sự chuyên đào tạo sĩ quan chiến thuật lục quân cấp phân đội cho các quân khu quân đoàn phía nam Việt Nam. Trụ sở: xã Tam Phước, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Học viện Hải quân (Học viện quân sự cấp trung): trực thuộc Quân chủng Hải quân Việt Nam, đào tạo sĩ quan chiến thuật, kỹ thuật hải quân cấp phân đội và sĩ quan chiến thuật- chiến dịch hải quân. Trụ sở: 30, đường Trần Phú, phường Vĩnh Nguyên, Thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Học viện Khoa học Quân sự, (Học viện quân sự cấp trung): trực thuộc Tổng cục 2, Bộ Quốc phòng Việt Nam, đào tạo sĩ quan ngoại ngữ, ngoại giao (tùy viên quốc phòng), tình báo, trinh sát kỹ thuật. Học viện được thành lập năm 1998 trên cơ sở 2 trường chính: Trường Sĩ quan Trinh sát - Quân báo (Thành lập ngày 10/6/1989) Đại học Ngoại ngữ quân sự (Thành lập năm 1982) Trụ sở: 322 Lê Trọng Tấn, Hoàng Mai, Hà Nội Cơ sở 2: thôn Lai Xá, Hoài Đức, Hà Nội. Học viện Phòng không - Không quân (Học viện quân sự cấp trung): trực thuộc Quân chủng Phòng không-Không quân Việt Nam, thành lập năm 1986:
đào tạo sĩ quan chiến thuật phòng không-không quân cấp phân đội; kỹ sư hàng không và sĩ quan chiến thuật- chiến dịch... Trụ sở: xã Kim Sơn, thị xã Sơn Tây, Hà Nội; Cơ sở 2: Đường Trường Chinh, Hà Nội. Học viện Biên phòng: trực thuộc Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng Việt Nam, đào tạo sĩ quan biên phòng, đào tạo sĩ quan Biên phòng trình độ cao đẳng, đại học và sau đại học các chuyên ngành: Quản lý Biên giới, Trinh sát Biên phòng, Quản lý cửa khẩu. Trụ sở: phường Sơn Lộc, Thị xã Sơn Tây, Hà Nội Cơ sở 2: Mai Dịch, Hà Nội; Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật quân đội: trực thuộc Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam, đào tạo nghệ sĩ diễn viên, ca sĩ, nhạc sĩ, họa sĩ,.. và sĩ quan văn hóa nghệ thuật quân đội. Trụ sở: số 100, đường Nguyễn Chí Thanh, quận Đống Đa, Hà Nội Trường Sĩ quan Không quân: trực thuộc Quân chủng Phòng không-Không quân Việt Nam, thành lập năm 1958, chuyên đào tạo phi công và kỹ thuật viên hàng không trình độ đại học, cao đẳng.[1],[2],. Trụ sở: Thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Trường Đại học Trần Đại Nghĩa: trực thuộc Tổng cục Kỹ thuật, Bộ Quốc phòng Việt Nam. Đào tạo sĩ quan kỹ thuật bậc đại học các chuyên ngành: Tin học, Vũ khí, Đạn, Xe quân sự và Đo lường. Thành lập năm 1978. Trụ sở: 189 Nguyễn Oanh, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh Trường Sĩ quan Tăng-Thiết giáp: trực thuộc binh chủng Tăng-Thiết giáp, thành lập ngày 10-04-1973: đào tạo sĩ quan chỉ huy chiến thuật tăng và thiết giáp cấp phân đội Trụ sở: đường Vĩnh Yên - Tam Đảo, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Trường Đại học Thông tin Liên lạc (Trường Sĩ quan Thông tin): trực thuộc Binh chủng Thông tin liên lạc, Quân đội Nhân dân Việt Nam, thành lập năm 1951: đào tạo sĩ quan sơ cấp thông tin liên lạc trình độ đại học, cao đẳng quân sự các chuyên ngành: Vô tuyển Điện; Hữu tuyến điện; Viba.
Trụ sở: phường Đồng Đế, Thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Trường Sĩ quan Đặc công: trực thuộc Binh chủng Đặc công, thành lập ngày 20-07-1967: đào tạo sĩ quan chiến thuật đặc công cấp phân đội các chuyên ngành: Đặc công bộ; Đặc công nước; Đặc công biệt động. Trụ sở: Thị trấn Xuân Mai, huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Trường Đại học Ngô Quyền (Trường Sĩ quan Công binh): trực thuộc Binh chủng Công binh, Quân đội Nhân dân Việt Nam, thành lập năm 1955, đào tạo sĩ quan chỉ huy công binh cấp phân đội các chuyên ngành: Công trình; Cầu đường; Vượt sông; Xe máy. Trụ sở chính: TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Trường Sĩ quan Phòng hóa: trực thuộc Binh chủng Hóa học, thành lập năm 1976, đào tạo sĩ quan chỉ huy kỹ thuật hóa học trình độ đại học quân sự và trung học chuyên nghiệp, các chuyên ngành: Khai thác sửa chữa khí tài Phòng hoá; Phân tích chất độc quân sự. Trụ sở: xã Sơn Đông, thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Trường Sĩ quan Pháo binh: trực thuộc Binh chủng Pháo binh, thành lập năm 1957, đào tạo sĩ quan chiến thuật pháo binh cấp phân đội; Đào tạo chuyển loại cán bộ chính trị pháo binh; Đào tạo cán bộ tên lửa mặt đất và tên lửa chống tăng. Trụ sở: xã Thanh Mỹ, thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Trường Đại học Chính trị: đào tạo sĩ quan chính trị cấp phân đội (chính trị viên đại đội, tiểu đoàn) trình độ đại học và cao đẳng. Trụ sở: Phường Vệ An, thành phố Bắc Ninh. Học viện Kỹ thuật Mật mã: trực thuộc Ban Cơ yếu chính phủ, thành lập năm 1985: cán bộ cơ yếu, sĩ quan chỉ huy kỹ thuật mật mã có trình độ đại học, sau đại học và nghiên cứu khoa học kỹ thuật mật mã của ngành Cơ yếu Việt Nam, Cơ yếu Quân đội Nhân dân Việt Nam. Trụ sở: 141 Chiến Thắng, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội.
2.2.2. Tìm hiểu thông tin tuyển sinh của các trường. (Phụ lục 2) 2.2.3. Lồng ghép nội dung kiến thức sách giáo khoa với các thông tin về trường và công tác tuyển sinh của các trường. Bước 1. Giao nhiệm vụ cho các nhóm học sinh về nhà chuẩn bị bài học trước nội dung cụ thể: Tìm hiểu thông tin, hình ảnh các trường và thông tin tuyển sinh của trường trong những năm gần đây. Bước 2. Thảo luận. Bước 3: Giáo viên hướng dẫn thảo luận chung Bước 4. Báo cáo trước lớp(xem phụ lục 1, 3) Kết thúc phần báo cáo của các em học sinh, giáo viên sẽ đóng vai trò dẫn chương trình sẽ hỏi cả lớp về cách báo cáo và nhận xét của lớp về âm điệu, nội dung…của các bạn mới báo cáo, từ đó đi đến kết luận chung. Bước 5: Giáo viên nhận xét tiết học, đánh giá hoạt động từng nhóm và xếp loại. cho điểm những em có thành tích tốt trong tiết học. Kết quả bài học được xây dựng bởi hoạt động chuẩn bị ở nhà của học sinh, hoạt động thảo luận nhóm, báo cáo trước lớp, tìm hiểu các thông tin của các nhân và hoạt động thảo luận chung của cả lớp. 2.2.4. Đóng vai (diễn kịch), mô phỏng chương trình Hỏi xoáy đáp xoay (xem phụ lục 4) để thể hiện nội dung và là phương pháp cơ bản để rèn luyện kĩ năng giao tiếp cho học sinh. Đóng vai là cơ hội để học sinh thực hành một số nhiệm vụ hay cách ứng xử nào đó trong một môi trường mẫu trước khi các tình huống thực xảy ra. Qua đóng vai, học sinh biết xử lí thông tin, ứng dụng những lý thuyết đã học vào thực tế sinh động và đa dạng. 2.2.5. Giáo án minh họa KẾ HOẠCH GIẢNG BÀI Môn học : Giáo dục quốc phòng-an ninh Bài: Nhà trường Quân Đội, Công An và tuyển sinh đào tạo Đối tượng : Học sinh lớp 12 Năm học: 2021-2022
Bài 3: NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI, CÔNG AN VÀ TUYỂN SINH ĐÀO TẠO PPCT 21 PHẦN I: Ý ĐỊNH GIẢNG BÀI I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức: - Hiểu được hệ thống nhà trường quân đội và chế độ tuyển sinh vào các trường quân đội - Định hướng được nghề nghiệp, đăng ký tuyển sinh quân sự cho học sinh 2. Về kỹ năng: - Biết vận dụng linh hoạt trong quá trình học tập và sinh hoạt tại trường. 3. Về thái độ: - Có ý thức và thái độ đúng đắn. II. NỘI DUNG VÀ TRỌNG TÂM 1. Néi dung Nhà trường Quân đội và tuyển sinh quân sự 2.Träng t©m: Tuyển sinh đào tạo sĩ quan bậc đại học trong các trường quân đội III. THỜI GIAN: Tổng số 1 tiết lên lớp 1 tiết IV. TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP 1. Tæ chøc; : Lªn líp tËp trung. 2. Ph¬ng ph¸p : ThuyÕt tr×nh, gi¶ng gi¶i , ®µm tho¹i, vÊn ®¸p. V. ĐỊA ĐIỂM : Phòng học VI. VẬT CHẤT - Gv: sách giáo khoa, giáo án giảng dạy, phấn viết, máy tính, máy chiếu. - Hs: sách giáo khoa, vỡ ghi PHẦN 2: THỰC HÀNH GIẢNG BÀI I. TỔ CHỨC GIẢNG BÀI : (5 phút) 1. Nhận lớp: 2. Phổ biến những quy định của môn học, tiết học. 3. Kiểm tra bài cũ: 4. Phổ biến ý định giảng bài II. THỰC HÀNH GIẢNG BÀI  Lên lớp: 35 PHÚT (1 tiết), PPCT 10 Thứ tự, nội dung Thời Phương pháp Vật chất gian Giáo viên Học sinh
I- NHÀ TRƯỜNG QUÂN ĐỘI VÀ  Gv: TUYỂN SINH QUÂN Gi¸o ¸n, SỰ: SGK, 1.Hệ thống nhà trường 10 SGV, GV: Đặt câu hỏi: quân đội: phút  Hs: §äc máy tính , a) Các học viện: -Em hảy kể tên các SGK, suy máy 1- Học viện Quốc nghÜ, th¶o chiếu, học viện? phòng luËn vµ tr¶ phÊn viÕt. 2- Học viện Lục quân -Em hảy kể tên các lêi c©u hái ? 3- Học viện chính trị trường sĩ quan:  Hs: quân sự 4- Học viện hậu cần Đại học, Cao SGK, vë 5- Học viện Kĩ thuật ghi. đẳng? quân sự 6- Học viện quân y *Học sinh đọc  Gv: 7- Học viện khoa học SGK và kể tên  Hs: Ghi ý Gi¸o ¸n, quân sự SGK, 8- Học viện Hải quân theo nội dung đó chÝnh. SGV, luËt 9- Học viện Phòng BGQG, được liệt kê trong không- Không quân tranh s¬ 10- Học viện Biên SGK  Học sinh ®å l·nh phòng chú ý lắng - Có 10 Học thæ quèc nghe và gia phÊn b) Các trường sĩ quan, viện (kể tên) thảo luận viÕt. trường đại học, cao  Hs: - Có 9 trường sĩ đẳng: SGK, vë 1- Trường SQ lục quân quan ( kể tên) ghi. 1 - Có1 trường 2- Trường SQ lục quân  Hs: §äc 2 ĐH, 1 trường SGK, suy 3- Trường SQ chính trị nghÜ, th¶o CĐ 4- Trường SQ pháo luËn vµ tr¶ binh * Ngoài ra còn các lêi c©u hái ? 5- Trường SQ công trường Quân sự binh  Gv: 6- Trường SQ thông tin QK, QĐ, QSự Gi¸o ¸n, 7- Trường SQ tăng-thiết SGK, Tỉnh, QS thành giáp. SGV, luËt 8- Trường SQ đặc công phố, các trường BGQG, 9- Trường SQ phòng tranh chuyên nghiệp, phÊn viÕt. hóa 10- Trường Đại học dạy nghề.  Hs: Văn hóa- Nghệ thuật 25 phút SGK, vë quân đội  Hs: Ghi ý