Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh THPT Cửa Lò 2 thông qua công tác chủ nhiệm

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:59

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh THPT Cửa Lò 2 thông qua công tác chủ nhiệm" nhằm đề xuất một số giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh lớp chủ nhiệm tại trường THPT Cửa Lò 2.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh THPT Cửa Lò 2 thông qua công tác chủ nhiệm

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP RÈN LUYỆN VÀ PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT CHĂM CHỈ CHO HỌC SINH THPT CỬA LÒ 2 THÔNG QUA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM THUỘC MÔN: CHỦ NHIỆM 1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT CỬA LÒ 2 =====  ===== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP RÈN LUYỆN VÀ PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT CHĂM CHỈ CHO HỌC SINH THPT CỬA LÒ 2 THÔNG QUA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM THUỘC MÔN: CHỦ NHIỆM Tác giả : : 1. Hoàng Thị Duyên 2. Trương Công Thắng 3. Trần Thị Kim Oanh Tổ : KHXH Thời gian : 2021, 2022, 2023 Số điện thoại : Cửa lò tháng 4/2023 2
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Ngày 26 tháng 12 năm 2018 Bộ GD&ĐT đã ban hành chương trình giáo dục Phổ Thông tổng thể theo quy định của Luật Giáo dục và Pháp luật liên quan (Theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT của Bộ trưởng BGD&ĐT). Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 thể hiện sự đổi mới đáng kể trong mục tiêu giáo dục. Không chỉ là việc giáo dục kiến thức thông qua các môn học, Chương trình đã xác lập 5 phẩm chất quan trọng trong những phẩm chất thuộc hệ giá trị truyền thống Việt Nam cần thiết phải hướng tới, đó là “Yêu nước, Nhân ái, Chăm chỉ, Trung thực, Trách nhiệm”. Những phẩm chất này có vai trò quan trọng đối với sự hình thành và phát triển con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. “Giáo dục là nghệ thuật biến con người thành có đạo đức” (Danh ngôn khuyết danh). Qua đó ta có thể hiểu tầm quan trọng của Giáo dục trong việc hình thành phẩm chất cho học sinh. Dù trong quá khứ hay thế kỉ XXI, thì sứ mạng thiêng liêng và không bao giờ thay đổi của giáo viên nói chung và giáo viên chủ nhiệm nói riêng vẫn là người giáo dục kiến thức và nhân cách làm người cho học sinh. Giáo dục các phẩm chất và năng lực cho học sinh phổ thông hiện nay đóng vai trò chủ đạo nhằm hình thành cho học sinh lòng yêu nước, nhân ái, chăm học, chăm làm, có nghị lực vượt khó trong học tập và đời sống; có thói quen tự học mọi lúc mọi nơi, trau dồi kiến thức và đạo đức, tự tin, tự trọng, tự chịu trách nhiệm, trung thực, kỉ luật, đoàn kết, yêu thương,... Có ý thức đầy đủ về bổn phận của mình đối với mọi người, đối với cộng đồng và môi trường cuộc sống, tôn trọng và thực hiện đúng pháp luật, các quy định của nhà trường. Bởi các em học sinh phổ thông đang trong quá trình phát triển, chúng ta phải bồi dưỡng và phát triển phẩm chất cho các em để các em hoà nhập vào cuộc sống mới, các em trở thành những con người có đủ “chân, thiện, mĩ” làm đẹp thêm nền văn hoá người Việt Nam. Phẩm chất chăm học là một phẩm chất cơ bản cần rèn luyện ở mỗi học sinh. Bởi đây là yếu tố đóng vai trò then chốt, quyết định đến kết quả dạy học của người thầy. Thành công của người dạy đều xuất phát từ sự chăm học của người học. Khi và chỉ khi người học thật sự chăm học, thích học và tập trung cao độ thì hiệu quả của tiết học mới mang lại hiệu quả nhất định. Hiện nay, xã hội đang phát triển từng giây, từng phút. Đặc biệt, sự phát triển của công nghệ 4.0, mạng internet được phổ biến rộng rãi, một bộ phận giới trẻ, trong đó có học sinh phổ thông đang phải chịu ảnh hưởng rất lớn của những nét văn hoá không chính thống. Đặc biệt là học sinh THPT Cửa Lò 2, nhiều em chưa xác định rõ về suy nghĩ cũng như nhận thức của mình, tình trạng nhiều học sinh chưa chăm, học đối phó, không hứng thú học, ý thức kỉ luật chưa tốt, một bộ phận còn lười học, lười lao động, kĩ năng tự học, tự lập còn yếu, không chịu khó, ỷ lại, dựa dẫm vào người khác. Chưa tích cực tham gia các hoạt động tập thể ở trường cũng như ở địa phương; Chưa biết giúp đỡ bạn bè và mọi người xung quanh. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên có rất nhiều nguyên nhân: năng lực học tập của các em hạn chế nên không say sưa và không 3
hứng thú với việc học, do người dạy chưa lôi cuốn được các em, chưa lan tỏa được niềm đam mê học tập, do tác động của môi trường sống, do ảnh hưởng từ sự nuông chiều của gia đình, do thiếu sự quan tâm, đôn đốc từ người thân,… Thông qua các phẩm chất cần đạt của học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông theo Thông tư 30 và 22 của Bộ Giáo Dục và Đào tạo, chúng tôi nhận thấy phẩm chất chăm chỉ đóng vai trò đặc biệt quan trọng, bởi nếu các em chăm chỉ thì sẽ giải quyết được nhiều vấn đề về học tập và hoàn thành nhiệm vụ một cách tốt nhất, hiệu quả nhất mà giáo viên mong muốn. Là những giáo viên đang trực tiếp giảng dạy học sinh lớp 10, 12 qua thực tế tình hình học sinh lớp chủ nhiệm, chúng tôi đã đi sâu nghiên cứu, thực hiện và tổ chức một số giải pháp nhằm rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh THPT Cửa Lò 2. Thông qua đề tài giúp các em có được nền tảng tri thức vững chắc, nhân cách tốt, xác định được thái độ học tập đúng đắn, chăm học, chăm làm, vững vàng trước những khó khăn, thử thách của cuộc sống, thực hiện ước mơ, hoài bão trở thành những công dân có ích cho đất nước trong tương lai. Kết quả đạt được của đề tài đã trở thành tài liệu tham khảo cho công tác giáo dục trong các trường phổ thông và trường THPT Cửa Lò 2. Đồng thời, bản thân chúng tôi cũng có được những kinh nghiệm cho năng lực chuyên môn nghiệp vụ của mình để ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục. Qua hơn một năm thử nghiệm có hiệu quả, chúng tôi mạnh dạn trình bày sáng kiến “Một số giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh THPT Cửa Lò 2 thông qua công tác chủ nhiệm” 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất một số giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh lớp chủ nhiệm tại trường THPT Cửa Lò 2. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Xác định cơ sở lý luận và thực tiễn. - Phân tích thực trạng việc rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ của học sinh ở lớp chủ nhiệm. - Đề xuất một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong việc rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh lớp chủ nhiệm tại trường THPT Cửa Lò 2. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung vào vấn đề: Giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh THPT Cửa Lò 2 tại lớp chủ nhiệm. - Phạm vi nghiên cứu Học sinh trường THPT Cửa Lò 2 (trong đó tập trung vào các lớp: lớp 10A1-lớp khối định hướng khoa học tự nhiên, lớp 10A3-lớp khối định hướng khoa học xã hội, lớp 12 D1-lớp cơ bản định hướng khoa học xã hội) năm học 2021-2022 và 2022-2023. 4
5. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Là phương pháp nghiên cứu một số văn bản, tài liệu có liên quan đến phương pháp dạy học phát triển phẩm chất năng lực để có cơ sở nghiên cứu đề tài. - Phương pháp khảo sát: Là phương pháp khảo sát đối tượng học sinh THPT để tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi từ đó có căn cứ nghiên cứu nội dung và áp dụng đề tài. - Phương pháp trao đổi kinh nghiệm: Là phương pháp trao đổi với một số đồng nghiệp có kinh nghiệm về dạy học và chủ nhiệm để có thêm kinh nghiệm trong quá trình nghiên cứu đề tài. Trao đổi với một số phụ huynh học sinh để tìm hiểu về tâm sinh lí lứa tuổi để có những biện pháp thực thi đề tài hiệu quả. - Phương pháp tổng kết: Là phương pháp tổng kết những vấn đề đã nghiên cứu và khảo sát từ đó xây dựng những biện pháp có tính khả thi về giáo dục phẩm chất “chăm chỉ” cho cho các em. 6. Đóng góp của đề tài - Góp phần hệ thống hóa lý luận và cơ sở thực tiễn trong việc rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh. - Đúc rút được một số kinh nghiệm nhằm rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh THPT Cửa Lò 2. - Kết quả nghiên cứu đề tài trở thành tài liệu tham khảo cho công tác giáo dục trong các trường phổ thông. 5
PHẦN II: NỘI DUNG 1. Cơ sở khoa học 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Vị trí, chức năng của giáo viên chủ nhiệm lớp Ở trường THPT, trong mỗi lớp học đều có một giáo viên chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người được BGH bổ nhiệm, chịu trách nhiệm quản lý công tác giáo dục và đào tạo học sinh ở lớp mình phụ trách, là người chịu toàn bộ trách nhiệm trước BGH và nhà trường về mọi vấn đề thuộc lớp mình. - Giáo viên chủ nhiệm thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh quản lý toàn diện học sinh lớp mình phụ trách. Điều này đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm vừa quản lý tập thể học sinh, vừa quan tâm đến từng cá nhân trong lớp về mọi phương diện: Tư tưởng, học tập, tu dưỡng, lao động và sinh hoạt tập thể. - Giáo viên chủ nhiệm lớp là người lãnh đạo, tổ chức, điều hành, kiểm tra mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử thuộc lớp mình phụ trách theo đúng chương trình và kế hoạch của nhà trường. - Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật chủ đạo để hình thành, rèn luyện và phát triển nhân cách phẩm chất, năng lực cho từng học sinh trong tập thể lớp. - Giáo viên chủ nhiệm lớp là cầu nối là nhân vật trung gian thiết lập các mối quan hệ hai chiều: Nhà trường - tập thể học sinh, tập thể học sinh - xã hội. Như vậy, một mặt giáo viên chủ nhiệm lớp vừa là đại diện cho nhà trường để giáo dục học sinh, vừa đại diện cho tập thể học sinh để liên lạc với nhà trường. Mặt khác giáo viên chủ nhiệm phải làm cho quan hệ giữa tập thể học sinh với xã hội trở nên gắn bó hơn. 1.1.2. Những phẩm chất năng lực cần thiết của giáo viên chủ nhiệm - Giáo viên chủ nhiệm phải có nhân cách toàn vẹn thể hiện qua việc nhận thức, có thái độ và hành vi cá nhân phù hợp với chuẩn mực xã hội và phát huy truyền thống đạo đức của dân tộc: Có lòng nhân ái, yêu nghề, tâm huyết, đam mê với công tác giáo dục, tinh thần trách nhiệm cao, có lương tâm nghề nghiệp, có tầm hiểu biết rộng, có khả năng sáng tạo trong công tác giáo dục, dạy học, có khả năng kích hoạt, gây hào hứng nhằm khơi dậy sự hứng thú và động cơ học tập và rèn luyện đạo đức ở học sinh. Biết tự trang bị cho mình nhiều thủ thuật lôi cuốn đa dạng để khi cần có thể tung ra trước học sinh nhằm tạo sự gần gũi, thân mật giữa cô và trò, giữa trò với trò. - Có sự thành thạo trong các kỹ năng sư phạm như: + Giao tiếp sư phạm trước đám đông hay đối xử cá biệt. + Biểu lộ và kiềm chế các cảm xúc, tình cảm khi cần thiết. + Diễn đạt, trình bày các vấn đề có tính logic, tính truyền cảm có thuyết phục của một nhà giáo, tri thức khoa học liên môn, tri thức xã hội. + Ứng xử các tình huống sư phạm. 6
+ Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo các hoạt động trong công tác chủ nhiệm. 1.1.3. Phẩm chất chăm chỉ trong chương trình phổ thông tổng thể 2018. Chương trình giáo dục trung học phổ thông tổng thể (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới. Theo đó, “chân dung” học sinh mới trong chương trình GDPT sẽ hội tụ đầy đủ “5 phẩm chất và 10 năng lực” do chương trình giáo dục phổ thông tổng thể nêu ra. 5 phẩm chất chủ yếu cần hình thành, phát triển ở học sinh là: Yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. Những phẩm chất và năng lực này sẽ hình thành chân dung người học sinh mới. Trên cơ sở đó, các em tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, tự phát hiện năng lực, nguyện vọng của bản thân. Các em được rèn luyện thói quen và khả năng tự học, phát huy tiềm năng và kiến thức, kỹ năng đã tích lũy được để phát triển. Trong 5 phẩm chất chủ yếu cần hình thành phẩm chất “Chăm chỉ” là một trong những phẩm chất đặc biệt quan trọng trong chương trình giáo dục phổ thông tổng thể theo Thông tư 30, Thông tư 22 (bổ sung sửa đổi). Đây là tiền đề để các em học tập và rèn luyện các môn học khác. Phẩm chất chăm chỉ theo chương trình phổ thông tổng thể đó là: Đức tính chăm học, chăm làm, hăng say học hỏi và nhiệt tình tham gia công việc chung sẽ giúp các em rèn luyện, phát triển bản thân để đạt được những thành công lớn lao trong tương lai. Theo đó chăm chỉ là sự cố gắng, nỗ lực làm một việc nào đó để đạt được kết quả tốt nhất. Những người có đức tính chăm chỉ thì không ngại khó khăn, gian khổ và luôn kiên trì đến khi đạt được thành quả mới dừng lại. Họ luôn cố gắng hoàn thành tốt mục tiêu và nhiệm vụ được giao phó cho dù phải mất nhiều thời gian. Họ không ngừng học hỏi, tìm tòi và rèn luyện đến khi đạt được kết quả tốt nhất. Người chăm chỉ thì cũng sẽ rất kiên trì. Kiên trì với những mục tiêu mà bản thân đã đề ra và cố gắng hết sức hết sức để hoàn thành nó. Biểu hiện của chăm học bao gồm: - Hứng thú, tự giác, chủ động, sáng tạo trong tiếp cận kiến thức mới qua sách vở và thực tiễn. - Có ý thức học hỏi từ mọi người, từ cuộc sống, không ngừng hoàn thiện bản thân. - Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. - Có ý chí vượt khó khăn để học tập hiệu quả. 7
- Tích cực chia sẻ kiến thức của bản thân cho xã hội. Biểu hiện chăm làm - Yêu thích, hứng thú, chủ động, sáng tạo trong công việc. - Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào công việc. - Có ý chí vượt khó khăn để làm việc hiệu quả. - Có định hướng nghề nghiệp và quyết tâm theo đuổi mục tiêu đó. - Tích cực hỗ trợ, giúp đỡ người khác trong công việc. - Chăm chỉ giúp cho học sinh đạt được những điều mình mong muốn trong cuộc sống, rèn luyện đức tính kiên nhẫn cho mỗi người. Ông cha ta có câu “cần cù bù thông minh” hay "Có công mài sắt có ngày nên kim” như để nhắc nhở thế hệ ngày nay về sự quan trọng của sự chăm chỉ, sự kiên trì bền bỉ cũng đóng vai trò quan trọng “ Thái độ quyết định trình độ”. Những người không có tính chăm chỉ sẽ khó mà thành công được và sẽ luôn gặp khó khăn do đó chăm chỉ là đức tính cần thiết đối với mỗi học sinh. - Chăm chỉ là thái độ sống đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của mỗi người. Thomas Edison đã từng nói: “Thiên tài một phần trăm là cảm hứng và chín mươi chín phần trăm là mồ hôi” hay “Thành công không phải ngẫu nhiên. Đó là sự chăm chỉ, nỗ lực, bền bỉ, học hỏi, nghiên cứu và quan trọng nhất, tình yêu đối với việc mình đang làm” (Pele) 1.2. Cơ sở thực tiễn 1.2.1. Thực trạng của học sinh trường Trung học phổ thông Cửa Lò 2 về phẩm chất chăm chỉ. Trường THPT Cửa Lò 2 có tổng số học sinh là 778 học sinh (tính đến tháng 9 năm 2022) bao gồm 19 lớp học. Khối 10 (gồm 7 lớp), khối 11 (6 lớp) và khối 12 (6 lớp). Trong những năm qua học sinh của nhà trường luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của nhà trường. Nhà trường luôn chủ động đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp học theo hướng phát huy năng lực, phẩm chất của người học. Tổ chức tốt các hoạt động, mô hình giáo dục sáng tạo, lồng ghép định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Triển khai giáo dục STEM hướng đến việc đào tạo nguồn nhân lực, thực hiện hiệu quả nhiệm vụ giáo dục đào tạo. Học sinh của nhà trường đa số đều ngoan ngoãn, lễ phép, sống hòa đồng. Chất lượng cuộc sống của gia đình các em ngày càng được nâng cao, nhiều phụ huynh quan tâm đến việc học tập cũng như phát triển các phẩm chất, năng lực của học sinh. Bên cạnh những mặt thuận lợi, học sinh của trường cũng còn tồn tại nhiều khó khăn. Chất lượng đầu vào của học sinh rất thấp so với trường THPT khác trên địa bàn. Đây là vấn đề khó khăn nhất của nhà trường trong việc nâng cao chất lượng học tập cũng như rèn luyện và nâng cao phẩm chất chăm chỉ của học sinh trong nhà trường vì cha ông ta có câu “Có bột mới gột nên hồ”. Mặt khác trường đóng trên địa 8
bàn du lịch biển do đó đa số gia đình của các em đều làm nghề đánh bắt xa bờ. Nhiều phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, phó thác việc học tập và rèn luyện học sinh cho nhà trường. Một số gia đình coi trọng việc học tập kiến thức và kĩ năng, xem nhẹ việc hình thành năng lực, phẩm chất cho các em. Nhiều gia đình bố mẹ đi xuất khẩu lao động các em ở nhà với ông bà, cậu mự…nên không được quan tâm, sát sao dễ bị bạn bè, thành phần xấu dụ dỗ, sa ngã. Học sinh nhiều em chưa nhận thức được việc học, chưa xác định được động cơ, mục tiêu học tập. Một số em không có khả năng tự học, chưa chăm học, chăm làm, chưa biết vận dụng kiến thức để giải quyết các tình huống thực tiễn. Thái độ của nhiều học sinh đối với việc học thiếu nghiêm túc, không hứng thú, một số học sinh xem thường việc học tập và rèn luyện bản thân, ham chơi, nghiện game, thuốc lá điện tử, bạo lực học đường... Có nhiều giải pháp đã được đề cập đến trong những sáng kiến trước đây liên quan đến công tác chủ nhiệm bao gồm công tác chủ nhiệm HS lớp chọn, HS bình thường và HS cá biệt. Tuy nhiên giải pháp để gắn liền với việc góp phần hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh chưa được chú trọng, vẫn còn tản mản, hời hợt, cảm tính và chưa mang tính xây dựng một cách hệ thống, toàn diện. 1.2.2. Thực trạng lớp chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông Cửa Lò 2 - Thuận lợi: Lớp 12D1 (Lớp cơ bản định hướng khoa học xã hội). Năm học 2021-2022 lớp 12D1 sĩ số của lớp là 43 học sinh, trong đó có 22 học sinh nữ và 21 học sinh nam. Số học sinh nam, nữ không chênh lệch nhau nên rất thuận lợi trong việc tổ chức các hoạt động tập thể cũng như phân công nhiệm vụ. Đa số các em hiền lành, ngoan ngoãn, hòa đồng và tích cực trong các hoạt động phong trào. Cán bộ lớp năng động, có trách nhiệm cao. Hội cha mẹ học sinh quan tâm, nhiệt tình trong các hoạt động của lớp. Lớp 10A3 (Lớp khối định hướng khoa học xã hội ). Năm học 2022-2023 sĩ số của lớp là 42 học sinh. Trong đó có 22 học sinh Nữ, 18 học sinh Nam. Cán bộ lớp tích cực, có trách nhiệm cao, nhiều em năng động, mạnh dạn, tự tin. Nhiều năng khiếu như thuyết trình, công nghệ thông tin, vẽ, hát, nhảy, thể dục thể thao… Đa số các gia đình ít con nên việc học tập và rèn luyện của học sinh được phụ huynh quan tâm nhiều hơn. Nhiều phụ huynh là cán bộ công nhân viên chức nên cũng quan tâm đến việc học của con. Nhiều phụ huynh nhiệt tình ủng hộ các hoạt động cũng như phong trào của lớp. - Khó khăn: Khó khăn chung của các lớp chủ nhiệm: Học sinh sống ở các phường, xã khác nhau về tập trung thành một lớp nên việc giáo viên chủ nhiệm gặp gỡ, trao đổi và thăm nhà học sinh gặp nhiều khó khăn. Điểm đầu vào thấp, nhiều em lười học, lười lao động, lười vệ sinh trực nhật, học đối phó, chưa có ý thức tự học, tự tìm hiểu, chuẩn bị bài ở nhà... nhiều em còn ham chơi, đua đòi sa vào game …chưa chú tâm đến việc học. 9
Nhiều em học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn, là con hộ nghèo, con gia đình chính sách, mồ côi cả bố lẫn mẹ... vì vậy việc quan tâm của một số phụ huynh đến học tập cũng như giáo dục đạo đức cho các em còn nhiều hạn chế. Khó khăn nữa là về sức khỏe: số học sinh bị cận thị rất nhiều, ngoài ra còn có vài học sinh bị bệnh liên quan đến tâm lý dẫn đến việc sắp xếp chỗ ngồi và xây dựng môi trường học gặp nhiều khó khăn. Khó khăn cụ thể về từng lớp như sau: Lớp 12D1 chất lượng đầu vào rất thấp điểm tuyển sinh vào lớp 10 chỉ đạt 17,5 toán, văn nhân đôi (trung bình 1 môn đầu vào là 3,5 điểm). Nhiều em vừa học yếu, vừa lười, vừa ham chơi. Đa số học sinh không có ý thức tự học, tự làm. Ý thức rèn luyện đạo đức chưa cao, thiếu kỹ năng sống. Đa số gia đình của các em đều khó khăn nên nhiều bố mẹ đi làm ăn xa nhà, các em ở với ông bà (11 em ở với ông bà, có 3 em ở với người thân). Nhiều em có hoàn cảnh thiếu thốn về cả vật chất lẫn tinh thần (3 em hộ nghèo, 2 em hộ cận nghèo, nhiều em có hoàn cảnh khó khăn, 3 em mất mẹ, 2 em mất bố, 2 em bố mẹ li hôn) nhìn chung việc học tập và rèn luyện phụ huynh đều khoán trắng cho giáo viên chủ nhiệm và nhà trường. Lớp 10A3 là khóa học đầu tiên tiếp cận với chương trình phổ thông tổng thể 2018 theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất của người học bên cạnh những em phát huy được thế mạnh, rèn luyện và nâng cao được nhiều phẩm chất, năng lực thì cũng có nhiều em chưa đáp ứng được yêu cầu của chương trình mới. Một số em còn thụ động, nhút nhát, thiếu tự tin, thiếu các kĩ năng xã hội. Một số em vẫn còn theo thói quen học chương trình cũ nên chưa có ý thức tìm tòi, hoc hỏi, ý thức tự giác trong việc học bài và chuẩn bị bài ở nhà. Một số em sau biến cố của gia đình (bố mẹ tai nạn qua đời, mẹ mất, mẹ bỏ đi bố lập gia đình…) các em bị rối loạn về tâm lý, rối loạn cảm xúc nặng thậm chí có biểu hiện tự kỉ, trầm cảm dẫn đến thiếu kỹ năng sống, ảnh hưởng đến việc học tập và định hướng tương lai của các em. Đa số các em học không đều các môn học (em học tốt môn toán nhưng không học được môn văn, em học tốt tiếng Anh thì không học được toán, em học tốt văn thì không học được toán, tiếng anh… ) điều này rất khó khăn để giúp các em phát triển toàn diện. Lớp 10A1, 11A1: 2 năm liên tục chủ nhiệm nhận thấy lớp có những khó khăn: đặc thù là lớp học khối tự nhiên cho nên để nâng cao chất lượng học tập đòi hỏi rất cần nhiều thời gian và công sức. Nhiều em học tốt toán nhưng lại không tốt môn vật lý, hóa học. Một số em bố mẹ đi làm ăn xa nên ý thức rèn luyện của các em không tốt, các em thường xuyên vi phạm nội quy, quy định của lớp, của trường. Đặc thù khối tự nhiên chủ yếu là học sinh Nam nên việc quản lý lớp, việc tổ chức các hoạt động tập thể gặp nhiều khó khăn. Một số em học tốt nhưng lại hiếu động, cá tính dễ bị bạn bè lôi kéo, đua đòi, ham chơi... Để nắm bắt thực trạng về phẩm chất chăm chỉ của học sinh lớp 10A3, 11A1 năm học 2022-2023 chúng tôi đã tiến hành khảo sát trên “ Google form” theo đường link: https://forms.gle/eLqPRFkgQqzdS8F86 10
* Bảng hỏi Câu 1. Em hãy chọn một mức độ trên mỗi hàng Nội dung Mức 1 Mức 2 Mức 3 1. Đi học chuyên cần, đúng giờ. 2. Tập trung chú ý nghe giảng, phát hiện vấn đề và tích cực phát biểu ý kiến xây dựng bài trong các giờ học. 3. Chủ động học bài, làm bài ở nhà. 4. Có ý chí vượt khó khăn để học tập và làm việc hiệu quả, nỗ lực hoàn thành các công việc được giao. 5. Đam mê và sáng tạo trong học tập. Câu 2. Em hãy chọn một mức độ trên mỗi hàng Nội dung Mức 1 Mức 2 Mức 3 1. Thường xuyên trao đổi nội dung học tập với bạn bè, thầy cô giáo. Có ý thức học hỏi từ mọi người và từ cuộc sống. 2. Tích cực tham gia các hoạt động tập thể. 3. Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào công việc và thực tiễn cuộc sống. 4. Có định hướng nghề nghiệp và quyết tâm theo đuổi mục tiêu đó. 5. Tích cực hỗ trợ, giúp đỡ người khác trong công việc. Không ngừng nỗ lực hàng ngày để hoàn thiện bản thân. - Đối tượng khảo sát: Gồm 192 em học sinh khối 10 năm học 2022 – 2023 - Phân tích và đánh giá kết quả khảo sát Thống kê theo đường link, chúng tôi đưa ra kết quả trên 2 biểu đồ 1 và 2 như sau: 11
Biểu đồ 1 Biểu đồ 2 Qua kết quả 2 biểu đồ trên và tình hình thực tế, chúng tôi nhận thấy: Có rất nhiều học sinh chưa chăm học, chăm làm, chưa xác định được động cơ, mục tiêu học tập cũng như chưa có ý thức tự giác trong học tập đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng học tập nhìn chung còn rất thấp cụ thể: - Đi học chuyên cần, đúng giờ: đạt ở mức 2 (51,6 %) thấp ở mức 1 (25,5 % ) - Tập trung chú ý nghe giảng, phát hiện vấn đề và tích cực phát biểu ý kiến xây dựng bài trong các giờ học: đạt ở mức 2 (57,8 %) thấp ở mức 1 (20,3 % ) - Chủ động học bài và làm bài ở nhà: chưa mức nào đạt được trong đó mức 1 rất thấp ( 13,5 %) - Có ý chí vượt khó khăn để học tập và làm việc hiệu quả, nỗ lực hoàn thành các công việc được giao: mức 1,2,3 đều chưa đạt trong đó mức 1 chỉ có (12,5 %) 12
- Đam mê và sáng tạo trong học tập: mức 3 đạt (63 %) thấp ở mức 1,2 đặc biệt mức 1 chỉ (5,2 %) - Thường xuyên đổi mới nội dung học tập với bạn bè, thầy cô giáo, có ý thức học hỏi từ mọi người và từ cuộc sống: mức 1,2,3 đều chưa đạt trong đó mức 1 chỉ được (20,8 %). - Tích cực tham gia các hoạt động tập thể: mức 1,2,3 đều chưa đạt trong đó mức 1 chỉ được (19,3 %) - Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào công việc và thực tiễn cuộc sống: mức 1,2 chưa đạt, mức 3 đạt (59,9 %) mức 1 thấp chỉ được (13,5 %) - Có định hướng nghề nghiệp và quyết tâm theo đuổi mục tiêu: mức 1,2 chưa đạt, mức 3 đạt (51,6 %) mức 1 thấp chỉ được (13,5 %) - Tích cực hỗ trợ, giúp đỡ người khác trong công việc không ngừng nỗ lực hàng ngày để hoàn thiện bản thân: tập trung ở mức 3 (61 %) thấp ở mức 1,2 đặc biệt mức 1 chỉ được ( 13 %) Như vậy qua bảng khảo sát từ đầu năm học cho ta thấy được số học sinh chưa thật chăm học và số học sinh thiếu tập trung còn chiếm số lượng khá lớn, điều này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng học tập của các em và chất lượng chung của cả lớp. 1.2.3. Nguyên nhân: 1.2.3.1. Nguyên nhân về phía gia đình - Một số phụ huynh chỉ lo làm kinh tế mà thiếu sự quan tâm, sát sao đến con, phó mặc việc giáo dục con cái cho thầy cô, nhà trường. Một số phụ huynh lại bao bọc, nuông chiều con, làm thay mọi việc cho con như chuẩn bị quần áo đến sách vở trước khi con đi học. - Một số gia đình cha mẹ chưa gương mẫu về đạo đức lối sống ảnh hưởng tiêu cực đến tư tưởng, tình cảm và phẩm chất của các em. - Một số gia đình chỉ đáp ứng mọi nhu cầu về vật chất, những đòi hỏi của các em, các em không phải làm bất cứ việc gì ở gia đình dù là việc nhỏ vừa sức với lứa tuổi như quét nhà, rửa bát, nhặt rau,...khiến các em ích kỉ, chỉ biết đòi hỏi cho bản thân mình, thờ ơ, vô cảm với những gì xảy ra xung quanh. - Nhiều gia đình gây áp lực cho con, yêu cầu con phải đạt được thành tích, danh hiệu, trách phạt con khi con mắc lỗi khiến các em sợ sệt, thiếu tự tin, nói dối, làm đối phó,... - Một số gia đình để các em sử dụng máy tính, điện thoại di động dẫn đến say mê điện tử, bắt chước các hiện tượng tiêu cực, bạo lực, lười học, ngại học, ngại làm công việc nhà, làm vệ sinh lớp học, trong giờ học mệt mỏi, chán học, không tập trung... 13
1.2.3.2. Nguyên nhân về phía xã hội - Do ảnh hưởng của các tác động trong cuộc sống, một số học sinh bị ảnh hưởng bởi các loại phim ảnh xã hội, mạng xã hội, trò chơi điện tử, số ít khác do hoàn cảnh gia đình, cuộc sống gia đình các em không hạnh phúc, một số học sinh ít được cha mẹ quan tâm do phải lo toan cho cuộc sống gia đình. - Có quá nhiều thú vui cám dỗ học sinh hiện nay. Phải kể đến đầu tiên là Internet, Facebook, Zalo, TikTok được rất nhiều giới trẻ sử dụng nhất hiện nay. Trên đó có vô vàn các thông tin để thu hút sự chú ý của học sinh. Mặt khác, rất nhiều học sinh thích sống ảo trên Facebook nên dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội, bỏ bê, lơi là việc học. Tình trạng sử dụng facebook để làm quen, kết bạn và nảy sinh tình cảm yêu đương quá sớm dẫn đến sao nhãng việc học tập. Đi học nhưng chỉ chú ý đến làm đẹp, nhắn tin, hẹn hò... - Do đặc điểm tâm sinh lý của học sinh, lứa tuổi “Ăn chưa no, lo chưa tới” suy nghĩ còn non nớt, nhận thức chưa cao. Do còn quá non dại nên các em dễ bị rủ rê, lôi kéo gây nên ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập cũng như những hệ lụy nghiêm trọng về nhân cách và đạo đức lối sống của các em. Đứng trước thực trạng đó, tôi thiết nghĩ cần phải có những giải pháp để đổi mới công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh tại lớp chúng tôi chủ nhiệm một cách nghiêm túc, hệ thống toàn diện và mang tính khả thi cao. 2. Một số giải pháp rèn luyện và phát triển phẩm chất chăm chỉ cho học sinh lớp chủ nhiệm. 2.1. Giải pháp xây dựng hiệu quả lớp học tự quản. Để xây dựng được lớp học tự quản có hiệu quả chúng tôi đã tổ chức, xây dựng cơ cấu bộ máy tự quản và bồi dường đội ngũ ban cán sự lớp, các tổ trưởng. Cách thực hiện như sau: - Bước 1: Thành lập sơ đồ cơ cấu ban cán sự lớp. Việc xây dựng ban cán sự lớp chúng tôi căn cứ vào ba giai đoạn phát triển của tập thể lớp để lựa chọn đội ngũ cán bộ: + Giai đoạn đầu (tập thể mới hình thành) rất cần có một lớp trưởng: có kỉ luật, biết hi sinh, có uy tín, biết quan tâm đến người khác, gương mẫu, trách nhiệm cao, biết cảm hoá các bạn... không nhất thiết phải là HS học giỏi nhất lớp. + Giai đoạn hai và ba (khi tập thể đã phát triển) rất cần có “lớp trưởng” năng động, sáng tạo, luôn tìm tòi nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động mọi mặt để cuốn hút các bạn, đẩy phong trào học tập của lớp đi lên. Đối với chức vụ tổ trưởng: chúng tôi thay đổi theo tháng, theo học kỳ để nhiều em được làm quen với kỹ năng điều hành, quản lý công việc đồng thời ngăn ngừa cách sống tự kiêu, bao che, độc đoán, nhàm chán có thể xảy ra, làm mất đoàn kết trong lớp. 14
Đặc trưng tâm lý học sinh THPT thể hiện rõ nhu cầu tự khẳng định mình, mong muốn có một chỗ đứng trong tập thể vì vậy chúng tôi chia nhỏ các chức danh trong lớp để qua đó học sinh được góp phần mình trong công việc chung. Cơ cấu bộ máy tự quản gồm: Lớp trưởng -> Các lớp phó -> Bí thư chi đoàn -> Các chức danh khác -> Các tổ trưởng -> Các cán sự bộ môn Lớp trưởng Lớp phó Bí thư lớp Chức danh khác Lớp Lớp Lớp Phó Cán Thủ Thư bộ phó phó phó bí thư UVBCH quỹ phụ học lao văn chi chi đoàn ký lớp trách tập động thể đoàn CSVC Hình 1: Sơ đồ Cơ cấu Ban cán sự lớp - Bước 2: Giao nhiệm vụ cụ thể: + Nhiệm vụ của lớp trưởng: Lên kế hoạch và triển khai cho các thành viên xây dựng nội quy lớp học. Lên kế hoạch thực hiện công việc theo tuần, tháng. Quản lý và bao quát tình hình chung của cả lớp, ghi chép sổ theo dõi đầy đủ những học sinh vi phạm nội quy trong ngày, trong tuần. Tổng hợp sổ theo dõi của lớp phó và các tổ trưởng vào cuối tuần. Điều hành tiết sinh hoạt cuối tuần. Chỉ đạo xếp hàng ra vào giờ sinh hoạt dưới cờ, thể dục giữa giờ. Chỉ đạo các tổ trưởng kiểm tra việc làm bài tập về nhà của lớp... + Nhiệm vụ của lớp phó học tập: Lên kế hoạch thực hiện nhiệm vụ học tập của lớp theo tuần, tháng. Quản lý mọi tình hình liên quan đến vấn đề học tập, bao gồm: Ghi chép sổ theo dõi bên mảng học tập đầy đủ, phối hợp với lớp trưởng quản lí lớp. Theo dõi những trường hợp không thuộc bài hoặc không làm bài tập, làm bài chưa đầy đủ. Kiểm tra bài tập về nhà của các tổ trưởng, phối hợp với các nhóm trưởng giúp đỡ những bạn học chưa tốt. Hàng tuần cập nhật thời khóa biểu và lịch học của lớp, hàng ngày nhắc nhở lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập mà các giáo viên bộ môn giao. + Nhiệm vụ của lớp phó lao động: Lên kế hoạch thực hiện nhiệm vụ vệ sinh trực nhật theo tuần, tháng. Quản lý, chỉ đạo mọi tình hình liên quan đến vấn đề lao động: Ghi chép sổ theo dõi đầy đủ, phối hợp với lớp trưởng, lớp phó quản lí lớp. Lên lịch 15
và theo dõi việc thực hiện các buổi vệ sinh trực nhật lớp, khu vực được đoàn trường phân công. Theo dõi việc trực nhật hằng ngày của từng nhóm, báo cáo cho giáo viên chủ nhiệm hàng ngày. Theo dõi, chỉ đạo việc thực hiện các buổi lao động do nhà trường phân công và đánh giá, nhận xét cho điểm sau mỗi buổi lao động (về sĩ số, dụng cụ lao động và tinh thần tự giác, tích cực kết quả lao động của các thành viên trong lớp). Phối hợp lớp trưởng điều khiển xếp hàng ra vào lớp và thể dục... Tổng hợp tình hình theo dõi cho lớp trưởng vào cuối tuần. + Nhiệm vụ của lớp phó văn - thể: Nắm bắt các hoạt động thi đua của đoàn trường để lên kế hoạch triển khai thực hiện. Quản lý, chỉ đạo các vấn đề liên quan đến vấn đề Văn - Thể - Mỹ bao gồm: Ghi chép sổ theo dõi đầy đủ, phối hợp với lớp trưởng, lớp phó quản lí lớp. Lên kế hoạch và chọn người tham gia các hoạt động về Văn hoá-Văn nghệ, Thể dục - Thể thao. Theo dõi, đánh giá các giờ thể dục giữa giờ. Lên kế hoạch, xây dựng ý tưởng và tiến hành tập luyện văn nghệ, tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể, các đợt thi đua chào mừng các ngày lễ. Quan tâm và kịp thời báo cáo cho Giáo viên chủ nhiệm những bạn ốm đau và tổ chức thăm hỏi. Báo cáo cho Lớp trưởng những thành viên không nghiêm túc, tích cực vào cuối tuần. + Nhiệm vụ của tổ trưởng: Lên kế hoạch hoạt động của tổ hàng tuần. Theo dõi mọi hoạt động tổ mình và đánh giá xếp loại chéo cho từng thành viên của tổ được phân công chấm (tổ trưởng tổ 1 chấm tổ 2, tổ 2 chấm tổ 3, tổ 3 chấm tổ 4, tổ 4 chấm tổ 1). Theo dõi tình hình thực hiện nề nếp học tập, rèn luyện của các thành viên trong nhóm: Kiểm tra việc học bài, soạn bài vào vở trước khi đi học. Theo dõi việc làm bài tập và sách vở dụng cụ học tập đầy đủ. Nhắc nhở các bạn học yếu kém, mất trật tự, giúp đỡ các bạn học yếu. Phân công trực nhật lớp, khu vực khi đến phiên của tổ, nhóm. Ghi chép sổ theo dõi đầy đủ.Tổng hợp hoạt động của tổ và nộp cho lớp trưởng vào cuối tuần. + Nhiệm vụ của bí thư chi đoàn: Chịu trách nhiệm trước Ban chấp hành chi đoàn. Điều hành mọi hoạt động của BCH chi đoàn và chi đoàn. BCH Chi đoàn tổ chức thực hiện nghị quyết của Đại hội Chi đoàn và các chủ trương công tác của Đoàn cấp trên. Thường xuyên tiếp xúc với đoàn viên thanh niên, tiếp thu và giải thích những vấn đề ĐVTN quan tâm. Quản lý đoàn viên (tư tưởng, nhu cầu, sở thích). Xây dựng lực lượng nòng cốt, tập hợp đoàn viên, thanh niên, định hướng cho các hoạt động nhóm đoàn viên, thanh niên. Tổ chức, chỉ đạo các buổi sinh hoạt đoàn theo chủ đề, nhắc nhở lớp thực hiện tốt nội quy của đoàn. Tổng hợp hoạt động của đoàn trong tuần cho tổ trưởng và lớp trưởng. + Nhiệm vụ của thư ký: Quản lý sổ đầu bài. Ghi chép học sinh vắng học, có phép, không phép, đi chậm, không học bài, chuẩn bị bài... Tổng hợp vắng học theo tuần, theo tháng. Ghi chép biên bản các buổi họp lớp và sinh hoạt cuối tuần. + Nhiệm vụ của quản lý cơ sở vật chất: Quản lý, theo dõi việc xếp xe của lớp, bàn giao xe cho bảo vệ hàng ngày, chỉ đạo các bạn xếp xe đúng quy định. Quản lý toàn bộ tài sản trong lớp. 16
- Bước 3: Giáo viên chủ nhiệm lập sổ theo dõi và giao cho từng bộ phận tự quản: + Lập sơ đồ lớp học: Căn cứ vào học lực của học sinh, chia đều số học sinh trung bình và yếu cho mỗi tổ và xen kẽ nhau. Căn cứ vào tình trạng sức khoẻ, các vấn đề về mắt, cao, thấp.... để xếp ngồi trước, ngồi sau. Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp, cán sự lớp phải được xếp đồng đều ở các tổ và ở vị trí dễ kiểm soát các thành viên của lớp. Sau đây là sơ đồ trong 2 tuần đầu tháng 10 năm 2022 của lớp 10A3 và lớp 11A1 mà chúng tôi chủ nhiệm, chỗ ngồi sẽ thay đổi 2 tuần 1 lần để học sinh được ngồi ở nhiều vị trí khác nhau. SƠ ĐỒ CHỖ NGỒI LỚP 11A1 (GVCN: TRẦN KIM OANH) Thực hiện từ ngày: 03/10/2022 Thảo Phạm Mai Hiên Thảo Tuấn Huyền Trang (TTT 6 Anh 2) (TTT4) Phương Anh Anh Dung Lê Thu Phạm Thảo Hào Thư ( LT) 5 Trang Trang Huyền (LPVT) Bảo Cẩm Linh Thanh Hậu Hoàng Uyên Khánh Ngọc Ly ( VT) 4 Huyền (TTT3) Kim Mạnh Huyền Phương Thảo Khắc Thùy Chi ( LPLĐ) Nhi Thảo 3 Trinh Duy Dung Quyển Diệu Thu Mỹ Lan Minh (BTCĐ) Linh (LPHT) 2 Trung Anh Phương Huyền Khắc Thanh Thùy 1 Hồng Thông Thu Duy Tâm Linh ( TTT1) Minh CỬA RA VÀO BÀN GIÁO VIÊN BẢNG 17
SƠ ĐỒ CHỖ NGỒI LỚP 10A3 (GVCN: HOÀNG THỊ DUYÊN) Thực hiện từ ngày: 23/10/2022 Trang Khánh Lê Na Uyên Quyên Tuấn Linh (TTT 6 (TTT4) 2) Quỳnh Sáng Nhung Võ Đạt Thuận Yến Mai Trâm ( LT) 5 ( LPVT) Linh Đức Ánh Hà Phước Hoàng Uyển Tiến Thắng Thương 4 Vy Tuấn Vy ( VT) (TTT3) Toàn Như Huyền Quốc Thảo Nghi Ngân Tùng (LPLĐ) Trâm 3 Vy ( TK ) Nhi Dũng Trà Phúc Lực Minh ( BTCĐ) My 2 Hùng (LPHT) Thắng Hà Tiến Nhật 1 Hạnh Nhật Thùy Đạt Linh ( TTT1) Anh Dung CỬA RA VÀO BÀN GIÁO VIÊN BẢNG Các học sinh hiếu động xếp ở những vị trí tập trung tầm nhìn của giáo viên (Bàn đầu, đầu bàn, đầu dãy) và hàng tuần sẽ đổi chỗ nếu các em có sự thay đổi tích cực tránh trường hợp để các em ngồi quá lâu ở vị trí đó sẽ sinh tâm lý tự ti về bản thân mình. Do lớp có nhiều học sinh ở nhiều xã, phường khác nhau vào thành một lớp nên việc xếp chỗ ngồi cũng cần cân nhắc vì nếu để học sinh một xã, phường ngồi cùng với nhau thì sẽ hình thành các bè phái, gây mất đoàn kết trong lớp. Khi lập bảng sơ đồ cần chú ý: Trong sơ đồ không chỉ nêu tên học sinh theo vị trí chỗ ngồi còn ghi kí hiệu cho chức năng, nhiệm vụ học sinh được giao: lớp trưởng,bí thư, lớp phó, văn thể, thư ký... (LT, BT, LP, VT, TK...). 18
- Chia tổ học sinh và chọn tổ trưởng, tổ phó: Nên chia các tổ có số lượng học sinh bằng nhau, số học sinh nam và nữ ở các tổ cơ bản về số lượng như nhau để đảm bảo cho việc trực nhật hàng tuần và khi lao động; tổ trưởng, tổ phó là những học sinh có tinh thần trách nhiệm cao, có khả năng điều hành tổ dưới sự quản lý của giáo viên chủ nhiệm. - Bước 4: Tổ chức tốt lớp học tự quản + Tự quản trong học tập Cách thực hiện: Chúng tôi chia lớp thành nhiều nhóm, mỗi nhóm có một nhóm trưởng, trước giờ vào học các nhóm ngồi lại kiểm tra bài lẫn nhau, kiểm tra việc học bài cũ, vở ghi chép, cùng thảo luận những bài tập khó, giúp đỡ các bạn yếu trong lớp để nâng cao thành tích học tập của nhóm cũng như của lớp. Các giờ học trên lớp: Giữ trật tự và tham gia phát biểu xây dựng bài.Lớp trưởng, tổ trưởng nhắc nhở kịp thời các bạn vi phạm, thông qua đó chấm điểm thi đua của tổ, của cá nhân. Vì một lý do nào đó mà giáo viên bộ môn vắng mặt lớp phải giữ gìn kỷ luật, trật tự để không làm ảnh hưởng đến các lớp khác và không được ra khỏi lớp. Lớp trưởng hội ý với lớp phó học tập để chữa bài tập khó cho các bạn. + Tự quản trong tiết sinh hoạt Lớp trưởng, bí thư chi đoàn, lớp phó học tập luân phiên nhau chủ trì buổi sinh hoạt. Các tổ trưởng chia bảng làm 4 ô tương ứng với mỗi tổ một ô ghi tóm tắt kết quả rèn luyện nề nếp, học tập của các thành viên trong tổ. Tổ khác nhận xét. Lớp trưởng (Bí thư chi đoàn, lớp phó) lần lượt nhận xét chung, sơ kết hoạt động của tập thể lớp và thông báo kế hoạch của đoàn, trường. Xếp loại tổ khen tổ làm tốt và phạt lao động tổ vi phạm nhiều nhất, theo nghị quyết đại hội lớp đầu năm. Sau đó lấy ý kiến, nguyện vọng của học sinh Thông qua sổ đầu bài, các giáo viên bộ môn, kết quả theo dõi của cán sự lớp, tôi nhận xét đánh giá mặt được, chưa được của từng học sinh, khen những em làm tốt và nghiêm khắc với học sinh vi phạm, kế hoạch tuần tiếp theo và cho học sinh triển khai sinh hoạt theo chủ đề, thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. + Tự quản trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp Các hoạt động ngoài giờ lên lớp là dịp để học sinh tham gia các hoạt động do nhà trường tổ chức. Có tác dụng góp phần phát triển ý thức và khả năng tự quản của các em. Vì thế để giúp các em tự quản tốt chúng tôi đã thực hiện như sau: Phân công nhiệm vụ cho từng tổ trưởng theo dõi quản lí các thành viên trongtổ trong việc xếp hàng ngay ngắn, giữ trật tự chung. 19
Xếp hàng và đi theo lớp xuống sân tập trung. Lớp trưởng dẫn đầu sau đó lần lượt đến các tổ, đứng đầu các tổ là các tổ trưởng. Em ngồi sau tự quản em ngồi phía trước, nếu bạn nào làm mất trật tự thì báo lại với lớp trưởng. Kết thúc các hoạt động thì cũng đi theo hàng một về lớp. Thông qua việc áp dụng giải pháp xây dựng hiệu quả lớp học tự quản lớp đã có nhiều thay đổi: Nề nếp lớp học ngày một tốt hơn. Học sinh tự quản từ việc giữ gìn vệ sinh trường lớp, giờ chào cờ, giờ sinh hoạt cuối tuần cho đến việc học tập của các em. Kỹ năng giao tiếp của các em trôi chảy, lưu loát hơn, các em tự tin hơn trong giao tiếp, trong học tập. Ý thức tự học, tự giác, chăm học, chăm làm được nâng cao rõ rệt. Học sinh ý thức được tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động, phong trào thi đua của lớp, tinh thần đoàn kết, kỹ năng hợp tác và khả năng làm việc theo nhóm hiệu quả cao hơn. 2.2. Giải pháp xây dựng môi trường học tập thân thiện, học sinh tích cực. 2.2.1. Phòng học thân thiện - Xây dựng hộp thư “Điều em muốn nói” Cách thực hiện: + Hộp thư được làm từ học sinh hoặc GV cùng HS thực hiệc. GV và HS cùng trang trí thêm những hình ảnh vui nhộn cho hộp thư và đặt nó tại các vị trí thuận tiện trong lớp, vừa tầm với của học sinh. Một số nơi còn thêm các biện pháp bảo vệ cho hộp thư sao cho chỉ những người có trách nhiệm mở hộp mới được mở để đảm bảo giữ kín những thông tin của học sinh. + Khuyến khích các em sử dụng hộp thư, học sinh không cần đề tên mình trong thư nếu muốn. Ban phụ trách gồm các thành viên: GVCN, lớp trưởng, bí thư chi đoàn. Ban phụ trách mở hộp thư hàng ngày, hàng tuần để ghi nhận, trả lời những ý kiến của HS cũng như giải quyết các vấn đề nảy sinh trong lớp, trong trường. Tốt nhất nên mở hộp thư hàng ngày để đảm bảo cập nhật và giải quyết kịp thời những vấn đề mới phát sinh. Sau khi đọc thư thì những vấn đề mang tính cá nhân thì chúng tôi trao đổi với cá nhân HS, những vấn đề mang tính chất tập thể thì chúng tôi cần có sự trao đổi, bàn bạc trước lớp để tìm ra phương án giải quyết. + GV giao cho một ban phụ trách việc bảo quản hộp thư và phát hiện những hỏng hóc để cùng sửa chữa. Tuy nhiên GV cần cho HS hiểu rằng tất cả tài sản của lớp, của trường học đều do từng cá nhân học sinh có ý thức bảo quản và giữ gìn. Thông qua việc xây dựng hộp thư “Điều em muốn nói” các em có ý thức, tự giác và chủ động khi tham gia các hoạt động của chính các em. Các em được tôn trọng, lớp học trở nên thân thiện, thoải mái, không áp lực, gò bó. Chúng tôi hiểu các 20