Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp tổ chức các hoạt động góp phần giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:50

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là làm rõ việc tổ chức các hoạt động giáo dục tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân trong việc giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp tổ chức các hoạt động góp phần giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.1 Lý do khách quan Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân, của dân tộc Việt Nam, người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, Người đã để lại một di sản lý luận quý báu, với hệ thống những luận điểm khoa học rộng lớn, sâu sắc, phong phú trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực tư tưởng, đạo đức và tấm gương đạo đức trong sáng của người. Tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết tinh những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta và tinh hoa văn hóa của nhân loại, là tài sản tinh thần vô giá của Đảng, của dân tộc ta, tư tưởng của Người không chỉ có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam mà còn là tấm gương sáng trong việc giáo dục đạo đức cho mọi người, đặc biệt là học sinh trung học phổ thông - những chủ nhân tương lai của đất nước. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng giáo dục đạo đức và xem đó là nền tảng của người cách mạng. Người luôn khẳng định, đạo đức là “gốc” của người cách mạng: “Cũng như sông có nguồn thì mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Nhằm làm cho toàn Đảng, toàn dân học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, qua đó tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu rộng trong xã hội về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và noi theo, Bộ Chính trị đã ra Chỉ thị 06-CT/TW, ngày 07/11/2006, Chỉ thị số 03-CT/TW, ngày 14/5/2011 và gần nhất là thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “ Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Cuộc vận động này đã có sự lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội, có tác động rất tích cực đến học sinh, sinh viên trong việc nâng cao nhận thức về đạo đức nói chung và đạo đức Hồ Chí Minh nói riêng. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực đó, vẫn còn nhiều những hạn chế, thiếu sót. Trên thực tế, do tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, những thách thức của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, sự du nhập của văn hóa phương Tây cũng như của xu thế toàn cầu hóa; đặc biệt do không nghiêm túc trong rèn luyện, phấn đấu, do thiếu sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục thanh thiếu niên nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng, mà một bộ phận học sinh trung học phổ thông ở nước ta đang có những biểu hiện tiêu cực, đáng lo ngại như: suy thoái đạo đức, lối sống, thiếu chí tiến thủ, chạy theo lối sống thực dụng, buông thả, thiếu ước mơ, hoài bão, lười học tập và tu dưỡng đạo đức, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, thờ ơ trước thời cuộc và vô cảm với đồng loại. Sự vi phạm pháp luật ngày càng tăng ở lứa tuổi học trò, bạo lực học đường có những diễn biến phức tạp với mức độ ngày càng trầm trọng. Bên cạnh đó những tệ nạn xã hội đã và đang xâm nhập vào học đường hủy hoại thể lực, trí tuệ 1
và đạo đức của học sinh làm cho các chuẩn mực đạo đức xã hội nói chung và đạo đức của nhà trường xuống cấp. Trong bối cảnh hiện nay, những hiện tượng đó, trước hết là nguy cơ đe dọa trực tiếp đến tương lai của chính bản thân các em, làm cho các em dễ có nhận thức, suy nghĩ lệch lạc về nhiều vấn đề của đất nước, của xã hội, đồng thời cản trở sự phát triển theo hướng lành mạnh, tiến bộ và văn minh của xã hội ta hiện nay. Mặt khác, các thế lực thù địch vẫn luôn chống phá sự nghiệp cách mạng của Đảng ta một cách điên cuồng, chúng lợi dụng những hiện tượng đó để tiến hành chiến lược “diễn biến hòa bình” hòng chống phá và ngăn chặn sự phát triển của cách mạng Việt Nam. Vì vậy, hơn bao giờ hết chúng ta phải nêu cao tấm gương tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ nói chung và cho học sinh phổ thông nói riêng noi theo, để nâng cao lý tưởng và nhận thức của các em trong bối cảnh hiện nay. 1.2 Lý do chủ quan Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân được thành lập ngày 26/6/1999 với tiền thân là trường THPT Bán công Thanh Chương đến tháng 10/2010 được đổi tên và chuyển sang hệ công lập. Trong quá trình 20 năm hình thành và phát triển trường THPT Nguyễn Cảnh Chân luôn chú trọng công tác giáo dục toàn diện, đặc biệt là giáo dục đạo đức học sinh. Xuất phát từ thực tế chất lượng đầu vào của nhà trường còn thấp kéo theo ý thức rèn luyện của học sinh chưa cao nên công tác giáo dục đạo đức học sinh lại càng vô cùng cần thiết. Thực hiện các cuộc vận động: “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, “Hai không”, phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” bằng nội dung, hình thức thiết thực, hiệu quả, phù hợp với đặc điểm của nhà trường và địa phương. Phấn đấu không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học, năm 2016 trường THPT Nguyễn Cảnh Chân đạt trường chuẩn Quốc gia, nhiều năm liền đạt danh hiệu trường tiên tiến, 2 năm liên tục (2017 - 2018), nhà trường đạt danh hiệu Tập thể Lao động tiên tiến xuất sắc; được Thủ Tướng chính phủ tặng bằng khen, UBND tỉnh Nghệ An tặng cờ thi đua có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước. Đó là những bằng chứng sinh động, thuyết phục cho thấy tập thể nhà trường bước đầu đã thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Tuy nhiên, đứng trước tình hình mới “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” theo Nghị quyết số 29-NQ/TW; trước tác động tiêu cực của mặt trái nền kinh tế thị trường khiến một bộ phận học sinh trong nhà trường vẫn đang có những biểu hiện tiêu cực, đáng lo ngại như: suy thoái đạo đức, lối sống, thiếu chí tiến thủ, chạy theo lối sống thực dụng, buông thả, thiếu ước mơ, hoài bão, lười học tập và tu dưỡng đạo đức, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, thờ ơ trước thời cuộc và vô cảm với đồng loại. Để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, cuộc 2
vận động học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân cần được đẩy mạnh hơn nữa. Xuất phát từ yêu cầu khách quan, từ thực tế chủ quan của nhà trường tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số giải pháp tổ chức các hoạt động góp phần giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân” II. MỤC ĐÍCH, ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1. Nhiệm vụ Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài là: - Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sơ pháp lý và cơ sở thực tiễn trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục góp phần giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. - Việc tổ chức các hoạt động giáo dục tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân nhằm giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. - Nghiên cứu kết quả đạt được từ đó đề xuất các giải pháp trong việc giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. 2. Mục đích Làm rõ việc tổ chức các hoạt động giáo dục tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân trong việc giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các hoạt động giáo dục tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân để góp phần giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. - Phạm vi nghiên cứu: Các hoạt động giáo dục tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân - Thanh Chương - Nghệ An nhằm giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: - Nghiên cứu các Văn kiện Đại hội Đảng, các Nghị quyết Hội nghị BCH TW Đảng, Hiến pháp, Luật Giáo dục, Điều lệ trường trung học. - Giáo trình; Các bài giảng về công tác quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh trong các nhà trường phổ thông. -Tài liệu, tạp chí có liên quan đến giáo dục đạo đức học sinh trong các nhà trường phổ thông. 3
2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Quan sát, phỏng vấn, trao đổi... -Tổng kết kinh nghiệm quản lý giáo dục 3. Nhóm phương pháp nghiên cứu hỗ trợ. -Thống kê, toán học, biểu bảng, sơ đồ... - Phân tích tài liệu. - Tổng hợp, khái quát và hệ thống hóa thông tin. IV. THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU - Thời gian: Từ tháng 9/2016 - 3/2021 - Địa điểm: Tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân -Thanh Chương -Nghệ An. 4
PHẦN II: NỘI DUNG Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC, PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH. I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Các khái niệm cơ bản 1.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo của chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa, nhân loại. Đó là tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; về phát triển kinh tế và văn hóa, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán bộ đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đày tớ thật trung thành của nhân dân… 1.2. Đạo đức Hồ Chí Minh Đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức của người cộng sản mẫu mực, kiên định trên lập trường, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, kết hợp giữa chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế chân chính của giai cấp công nhân. Đó là đạo đức của người chiến sĩ suốt đời đấu tranh, dâng hiến cả cuộc đời và sự nghiệp của mình cho lý tưởng và mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội và giải phóng con người. Do đó, đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức cách mạng, đạo đức hành động. 1.3. Phong cách Hồ Chí Minh Nói phong cách Hồ Chí Minh là cung cách sinh hoạt, làm việc, hoạt động, xử sự, là nói đến những đặc trưng giá trị, mang đậm dấu ấn Hồ Chí Minh, gắn liền với tư tưởng, đạo đức của Người; thể hiện một nhân cách lớn, siêu việt, trí tuệ lỗi lạc, đạo đức trong sáng, nhân văn. Đó là phong cách của một vĩ nhân, một chiến sĩ cộng sản lỗi lạc, một nhà văn hóa lớn. Phong cách Hồ Chí Minh được thể hiện trong mọi lĩnh vực sống và hoạt động của Người, tạo thành một chỉnh thể nhất quán, có giá trị khoa học, đạo đức và thẩm mỹ. 5
1.4. Hoạt động giáo dục Hoạt động giáo dục là dưới tác động chủ đạo của thầy giáo,người học chủ động thực hiện hoạt động nhằm lĩnh hội tri thức khoa học, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, phát triển trí tuệ, hình thành thế giới quan khoa học và phẩm chất, nhân cách. .. Các hoạt động giáo dục bao gồm hoạt động trong giờ lên lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động. Hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp được tiến hành thông qua việc dạy học các môn học bắt buộc và tự chọn trong chương trình giáo dục của cấp học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm các hoạt động ngoại khoá về khoa học, văn học, nghệ thuật, thể dục thể thao, an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội, giáo dục giới tính, giáo dục pháp luật, giáo dục hướng nghiệp, giáo dục kỹ năng sống nhằm phát triển toàn diện và bồi dưỡng năng khiếu; các hoạt động vui chơi, tham quan, du lịch, giao lưu văn hoá, giáo dục môi trường; hoạt động từ thiện và các hoạt động xã hội khác phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh. 2. Sự cần thiết của việc tổ chức các hoạt động giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường THPT. Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là sự kết tinh những truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta và là tinh hoa văn hóa của nhân loại. Tất cả những giá trị này được xem là tài sản tinh thần vô giá của Đảng và nhân dân ta; Người là tấm gương sáng để mọi người dân học tập và noi theo. Trong nhiều năm qua và mãi mãi về sau này, việc học tập và làm theo Bác trở thành nhu cầu văn hóa thiết yếu trong toàn Đảng và nhân dân đặc biệt là thế hệ trẻ. Môi trường giáo dục đặt nền móng cho việc tiếp thu những kiến thức cần thiết về quan điểm, tư tưởng của Người. Hơn nữa, đây cũng là nơi rèn luyện ý thức, hành vi có định hướng để giáo dục học sinh học tập và lao động trở thành một công dân hữu ích. Các trường THPT chịu trách nhiệm giáo dục, tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục theo mục tiêu giáo dục phổ thông. Đa số các trường đã thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục. Trường THPT đã phát huy được vai trò tiên phong, gương mẫu, năng động, sáng tạo trong công tác, rèn luyện phẩm chất, năng lực, đóng vai trò nòng cốt trong quá trình giáo dục học sinh thực hiện mục tiêu giáo dục. Tuy nhiên, trong nhiều trường học, học sinh có biểu hiện thiếu trách nhiệm, không có lí tưởng, không có ý thức khẳng định cá nhân. Lối sống của một bộ phận học sinh xuống cấp, đua đòi, vi phậm nội quy, vi phạm pháp luật. Thực tế đó đòi 6
hỏi mỗi trường THPT nâng cao các hoạt động giáo dục hướng tới học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để định hướng đúng đắn cả nhận thức lẫn hành động góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục. 3. Mục tiêu của việc tổ chức các hoạt động giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường THPT. Hồ Chí Minh luôn xem phát triển giáo dục, nâng cao dân trí xã hội là một triết lý, một tư tưởng, một ước vọng. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, cũng như quan niệm của Người về vai trò của giáo dục không bó hẹp trong việc giáo dục tri thức, học vấn cho con người, mà có tính bao quát, sâu xa, nhưng vô cùng sinh động, thiết thực, nhằm đào tạo ra những con người toàn diện, vừa "hồng" vừa "chuyên", có tri thức, lý tưởng, đạo đức sức khoẻ, thẩm mỹ. Hồ Chí minh luôn coi giáo dục có vai trò quan trọng không chỉ đối với việc giáo dục tri thức, học vấn mà còn góp phần hình thành nên nhân cách, phẩm chất đạo đức của mỗi con người. Thực hiện tư tưởng ấy, mỗi trường THPT cũng đang hướng đến mục tiêu giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Muốn thực hiện điều này đòi hỏi mỗi trường tổ chức các hoạt động giáo dục có hiệu quả. Trong đó, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thực hiện được mục tiêu của giáo dục trong thời đại hiện nay. 4. Nhiệm vụ của việc tổ chức các hoạt động giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường THPT. - Trang bị cho học sinh những kiến thức lý luận nhất định về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bao gồm: + Các khái niệm như thế nào là về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. + Những biểu hiện thực tế về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. + Các yêu cầu, trách nhiệm, nội dung, cách thức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường THPT. - Trên cơ sở những hiểu biết đó, từng bước bồi dưỡng cho học sinh ý thức thái độ, hành vi, cách thức làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thông qua các hoạt động giáo dục. - Học sinh nhận ra được vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh sau khi tham gia các hoạt động. 7
- Giáo viên phải đa dạng hóa các hình thức hoạt động để học sinh dễ tiếp nhận, dễ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh - Giúp học sinh rèn luyện đạo đức, hình thành phẩm chất, nhân cách trở thành những con người vừa “hồng” vừa “chuyên”, có ích cho xã hội như mong ước của Người. 5. Nguyên tắc, phương thức, phương pháp tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường THPT. 5.1. Nguyên tắc. - Giáo dục học sinh trong thực tiễn xã hội và hoàn cảnh địa phương - Giáo dục theo nguyên tắc nói đi đôi với làm, xây đi đôi với chống - Giáo dục theo nguyên tắc tập thể: quan tâm đến học sinh trong tập thể để giáo dục; giáo dục bằng sức mạnh tập thể. - Giáo dục bằng cách thuyết phục và phát huy tính tự giác, tự nguyện. - Giáo dục dựa vào tâm lý lứa tuổi, hoàn cảnh cá nhân học sinh. - Giáo viên phải là tấm gương đạo đức. - Tôn trọng, khích lệ những biểu hiện đạo đức. - Đảm bảo tính đồng bộ từ cấp quản đến các tổ chức, giáo viên. - Đảm bảo tính khả thi: các hoạt động giáo dục đưa ra phải có sự đồng thuận của nhà trường, phụ huynh, xã hội cùng tích cực tham gia. - Đảm bảo tính hiệu quả: nội dung và phương pháp giáo dục phải chú trọng tính thực tiễn trong việc hình thành kỹ năng, phương pháp cụ thể để rèn luyện thói quen trong cách nghĩ, cách cảm và hành vi. Là quy tắc chính nên trong năm vừa qua trường THPT Nguyễn Cảnh Chân đã tổ chức nhiều hoạt động bổ ích giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh mang lại những thành công nhất định. 5.2. Phương pháp giáo dục. - Giáo dục thông qua tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông. - Giáo dục thông qua tích hợp các môn học. - Giáo dục thông qua các hoạt động ngoại khóa: + Kể chuyện về cuộc đời, sự nghiệp, đạo đức Hồ Chí Minh. + Các hoạt động thiện nguyện. + Các hoạt động trải nghiệm….. 8
II. CƠ SỞ PHÁP LÝ 1. Căn cứ vào một số Công văn, Chỉ thị, Nghị định, Nghị quyết về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Việc giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo dức,phong cách Hồ Chí Minh trong trường học hiện nay dựa trên các Chỉ thị, Nghị quyết của các cấp, các ngành. Cụ thể: - Căn cứ Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI: Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu nghĩa xã hội công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế đã nêu rõ mục tiêu tổng quát của giáo dục và đào tạo là “Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả”, Nghị quyết nhấn mạnh: “Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học…coi trọng giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống”. - Căn cứ Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Kế hoạch số 03-KH/TW ngày 25/7/2016 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, Hướng dẫn số 08-HD/BTGTW ngày 19/8/2016 của Ban Tuyên giáo Trung ương hướng dẫn một số nội dung cụ thể thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị; Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 08/9/2016 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. - Căn cứ Nghị quyết số 69-NQ/BCSĐ, ngày 27/02/2017 của Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị 05 và Chỉ thị 27 trong ngành Giáo dục. Nội dung cụ thể: + Yêu cầu cơ quan quản lý giáo dục các cấp, các cơ sở giáo dục xây dựng kế hoạch triển khai tại đơn vị và chỉ đạo các đơn vị trực thuộc triển khai kế hoạch về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng, thường xuyên, bằng nhiều hình thức về các nội dung chủ yếu của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, học sinh, sinh viên (HSSV) học tập và làm theo; tập trung vào đổi mới phong cách, tác phong làm việc, nêu cao tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ; thực sự lắng nghe, tôn trọng, sẵn sàng đối thoại giữa cán bộ, nhà giáo với người học; chống bệnh thành tích, hình thức trong giáo dục; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực, tham nhũng; thực hiện trách nhiệm nêu gương của lãnh đạo chủ chốt, của người đứng đầu đối với nhà giáo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và HSSV; quyết liệt và dứt điểm trong xử lý công việc; nói đi đôi 9
với làm; tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, giải quyết các vấn đề bức xúc, nổi cộm ở từng đơn vị, lấy phục vụ người học là mục tiêu quan trọng nhất. + Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền thông qua: Các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là các trang thông tin điện tử, mạng xã hội, đội ngũ báo cáo viên, phát hành các ấn phẩm - tài liệu, tổ chức hội nghị, hội thảo, sự kiện và các cuộc thi về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Đưa vào nội dung sinh hoạt lớp, sinh hoạt chuyên đề, lồng ghép trong tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp tại các cơ sở giáo dục và đào tạo. 2. Căn cứ vào vị trí, chức năng, nhiệm vụ của trường THPT - Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu, chương trình giáo dục phổ thông. - Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục. Phối hợp với gia đình học sinh, tổ chức cá nhân trong hoạt động giáo dục. - Tổ chức cho giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia hoạt động xã hội. - Thực hiện chương trình giáo dục, kế hoạch dạy học theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương. - Thực hiện các hoạt động giáo dục bao gồm hoạt động trong giờ lên lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân. - Tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp bao gồm các hoạt động ngoại khoá về khoa học, văn học, nghệ thuật, thể dục thể thao, an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội, giáo dục giới tính, giáo dục pháp luật, giáo dục hướng nghiệp, giáo dục kỹ năng sống nhằm phát triển toàn diện và bồi dưỡng năng khiếu; các hoạt động vui chơi, tham quan du lịch, giao lưu văn hoá, giáo dục môi trường; hoạt động từ thiện và các hoạt động xã hội khác phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh. 3. Căn cứ vào Nghị quyết của trường THPT Nguyễn Cảnh Chân. Căn cứ vào Nghị quyết năm học 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019, 2019- 2020, 2020-2021 đều chú trọng tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết 29 của Hội nghị lần thứ 8 BCHTW Đảng khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo. Tiếp tục quán triệt thực hiện đẩy mạnh cuộc vận động “ Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Theo Nghị quyết Hội nghị công chức, viên chức, người lao động năm học 2020-2021 trọng tâm của các hoạt động: Tiếp tục quán triệt thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Trong đó yêu cầu: thực hiện thường xuyên, hiệu quả các phương pháp, hình thức và kĩ thuật 10
dạy học tích cực; đổi mới phương thức kiểm tra đánh giá học sinh theo hướng tiếp cận năng lực. Xây dựng chương trình giáo dục gắn với các hoạt động thực tiễn như dạy học trải nghiệm gắn với di sản, sáng tạo nhằm định hướng giáo dục nghề nghiệp tương lai cho học sinh. Tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng phát triển toàn diện, gắn học với hành, với thực tiễn cuộc sống. Chiến lược phát triển: Tạo dựng một môi trường giáo dục lành mạnh, kỷ cương, nề nếp và chăm lo để phát huy tiềm năng, tính sáng tạo và năng lực tư duy của học sinh. Từ đó giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Qua việc nghiên cứu cơ sở pháp lý về những vấn đề giáo dục học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh ta thấy đó là nhiệm vụ quan trọng hiện nay.Ngành giáo dục nói chung,trường THPT nói riên cần có những phương hướng, giải pháp nhằm mang lại hiệu quả cao trong việc hình thành ý thức, hành vi và kỹ năng làm theo tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh. Trong đề tài này, chúng tôi đề cập đến những vấn đề thực trạng tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Từ những thuận lợi và khó khăn để đưa ra các giải pháp giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong thời gian qua mang lại hiệu quả nhất tại đơn vị mình. 11
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VIỆC HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC, PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH TẠI TRƯỜNG THPT NGUYỄN CẢNH CHÂN I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH VĂN HOÁ, XÃ HỘI ĐỊA PHƯƠNG Thanh Chương là huyện miền núi của tỉnh Nghệ An có số dân hơn 26 vạn người, thời gian qua đã tiếp nhận thêm 1551 hộ với 4732 nhân khẩu là dân tộc thiểu số từ thủy điện Bản Vẽ huyện Tương Dương về khu tái định cư. Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, nền kinh tế huyện Thanh Chương có những bước phát triển nhanh chóng, tốc độ phát triển kinh tế cao, có sự dịch chuyển cơ cấu theo xu hướng CNH – HĐH kinh tế nông thôn. Đời sống chính trị ổn định, đời sống xã hội ngày càng được nâng cao. Mạng xã hội phát triển mạnh nên điều kiện tiếp thu những vấn đề về chính trị, xã hội thuận lợi. Bên cạnh những thành tựu đạt được về mặt kinh tế vẫn còn nhiều hạn chế. Diện tích tự nhiên 112.836 ha,có 51km đường biên giới với nước bạn Lào, địa hình chủ yếu là rừng núi, có nhiều sông suối, gây cản trở, khó khăn cho việc phát triển kinh tế - xã hội - giao thông vận tải cũng như phát triển văn hóa, giáo dục. Toàn huyện có 38 xã, thị trấn trong đó có 6 xã vùng cao đặc biệt khó khăn, 2 xã có đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện tự nhiên của huyện không có lợi thế cho việc phát triển kinh tế, xã hội nên đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Một số bộ phận nhân dân chưa thấm nhuần vai trò lãnh đạo của Đảng. Đồng bào công giáo sinh sống trên địa bàn đại đa số người không biết, không hiểu ý nghĩa của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tầng lớp thanh, thiếu niên ít quan tâm đến các vấn đề chính trị, xã hội. Một bộ phận học sinh chưa có nhận thức đúng đắn về các vấn đề chính trị, xã hội; sống thiếu lí tưởng, không có lập trường. Hiện thực ấy đòi hỏi giáo dục THPT và các cấp học khác giáo dục tư tưởng nhận thức cho học sinh. Trong đó học tập và làm theo tấm gương tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng. II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH TRƯỜNG THPT NGUYỄN CẢNH CHÂN Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An được thành lập theo quyết định số 26/QĐUB ngày 26/6/1999 của chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An, tiền thân là trường Bán công Thanh Chương, đến tháng 7 năm 2010 được chuyển sang hệ công lập với tên trường THPT Nguyễn Cảnh Chân. Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân đóng trên địa bàn khối 3, thị trấn Thanh Chương, tiếp nhận học sinh theo học của 22 xã. Trong đó địa bàn tuyển sinh chủ yếu của trường gồm 14 xã thuộc cụm Đại Đồng và cụm Hoa Quân, trong đó có 4 xã vùng biên giới, có đồng bào dân tộc thiểu số định cư và xã điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn (Thanh Hương, Thanh An, Thanh Thịnh, Ngọc Lâm); đồng bào theo đạo thiên chúa (Thanh đồng, Thanh Ngọc, Thanh Phong, Thanh Khê, Thanh An). 12
Trải qua 19 năm xây dựng và trưởng thành, nhà trường đã có hiều bước phát triển vượt bậc, khi mới thành lập chỉ có 6 lớp học với 360 em học sinh và 10 cán bộ giáo viên đến nay quy mô nhà trường không ngừng phát triển cả về cơ sở vật chất lẫn đội ngũ giáo viên, học sinh. Năm học 2020 - 2021 tổng số học sinh trên toàn trường là 893 học sinh thuộc 3 khối, có 66 cán bộ, giáo viên, công nhân viên nhà trường. Trong 21 năm qua, nhà trường đã đào tạo hơn 11.000 học sinh tốt nghiệp THPT, có nhiều em đã trở thành kỹ sư, bác sỹ, cán bộ, giáo viên… Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của đơn vị, kỷ cương nề nếp, chất lượng giáo dục ngày càng được nâng cao. Nhà trường đã xây dựng được một tập thể đơn vị có tinh thần đoàn kết tốt. Các tổ chức đoàn thể hoạt động tích cực có hiệu quả cao, Công đoàn, Đoàn thanh niên, đội an ninh xung kích phát huy vai trò tính tiên phong gương mẫu góp phần xây dựng phong trào tập thể ngày càng lớn mạnh. Trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Huyện uỷ, UBND huyện, của Sở GD & ĐT Nghệ An, ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An và sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh học sinh. Chất lượng giáo dục mũi nhọn ngày càng được nâng cao có nhiều học sinh khá giỏi ở bậc THCS đã tin tưởng lựa chọn trường THPT Nguyễn Cảnh Chân là nơi học tập và rèn luyện. Đội ngũ cán bộ, giáo viên đa số vững chuyên môn tâm huyết trong nghề. Các tiêu chí về trường chuẩn quốc gia cơ bản đã đạt được đáp ứng việc nâng cao chất lượng dạy học cũng như việc tổ chức các hoạt động giáo dục khác. Nhưng khó khăn là chất lượng được nâng lên nhưng chưa đồng đều, một số học sinh vẫn còn lười học, không tự giác trong rèn luyện, thiếu ý thức tự giác vươn lên. Tác động tiêu cực từ ngoài xã hội đối với học sinh ngày càng phức tạp, còn một số gia đình phụ huynh chưa thực sự quan tâm hoặc quan tâm không đúng mức tới việc giáo dục con em mình. Một bộ phận học sinh lười học, không có lí tưởng, thiếu trách nhiệm, thiếu hiểu biết. Vậy, cần có những hoạt động giáo dục thiết thực giáo dục học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Với tình hình trên, nhà trường có điều kiện thuận lợi trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục để đạt được mục tiêu giáo dục. III. NHỮNG THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN TRONG VIỆC GIÁO DỤC HỌC SINH TRƯỜNG THPT NGUYỄN CẢNH CHÂN HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC, PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH 1. Trong phương thức tích hợp, lồng ghép Trên thực tế qua sự điều tra của tôi thì tất cả giáo viên đều nhận thức đúng vai trò và nhiệm vụ của giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo dức,phong cách Hồ Chí minh. Tôi đã điều tra 18 giáo viên trong trường có nội dung dạy tư tưởng đạo đức tích hợp trong bộ môn của mình với câu hỏi “Theo thầy (cô) giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thông 13
qua tổ chức các hoạt động có quan trọng trong trường THPT không?”, kết quả thu được là cả 100% trả lời “Quan trọng”. Nhưng việc lồng ghép nội dung giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của một số giáo viên chưa thường xuyên, còn mang tính đối phó, điều đó được thể hiện qua giáo án nhưng trên lớp thì không thực hiện. Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến việc thực hiện không thường xuyên, thậm chí không thực hiện, không có tính hiệu quả…mỗi giáo viên có cách trả lời riêng nhưng cơ bản chúng tôi tập hợp các nguyên nhân chính: - Nhận thức về mục tiêu, nhiệm vụ của giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường THPT chưa thực sự đầy đủ. Qua điều tra, lấy ý kiến của cán bộ quản lý với câu hỏi: “Những khó khăn trong việc giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thông qua hoạt động chính khóa tại đơn vị mình?” thì 100% có phương án trả lời “Nhận thức chưa đầy đủ của một số giáo viên”. - Nội dung trong một tiết học còn nhiều, thời gian được giới hạn nên lồng ghép giáo dục đạo đức còn gặp khó khăn. Vấn đề này được thể hiện qua phiếu điều tra. Khi được hỏi “Thầy(cô) cho biết những khó khăn trong việc giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thông qua các giờ học chính khóa?” có 15/18 ý kiến (83 % trả lời “Không đủ thời gian để lồng ghép trong một tiết học”) - Một số giáo viên chưa thực sự tâm huyết, đầu tư, nghiên cứu tìm hiểu, nắm vững về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong tích hợp giảng dạy, tuyên truyền. Hình thức, nội dung giảng dạy chưa phong phú, thiếu sinh động… - Ý thức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của một số học sinh còn hạn chế, một số học sinh còn có lối sống lệch lạc, đề cao hưởng thụ, sống thực dụng, ích kỷ, buông thả, đua đòi, lãng phí. Chưa xác định rõ được mục tiêu học tập, rèn luyện và phấn đấu. - Sự kiểm tra, giám sát, đánh giá của chuyên môn chưa thường xuyên có ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện, nhiều giáo viên còn theo hình thức đối phó. - Hiệu quả lồng ghép chưa cao do phương pháp, nội dung giảng dạy của giáo viên chưa phong phú, thiếu sinh động chưa tạo được hứng thú cho học sinh trong các giờ học chính khóa. - Về phía học sinh, khi tham gia các hoạt động ngoại khóa tích cực nhưng lại lười học trong giờ chính khóa. Như vậy, việc giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thông qua các hình thức lồng ghép tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân còn tồn tại nhiều vấn đề. Đó cũng là thực trạng chung của các trường phổ thông hiện nay, là một thực tế mà các nhà quản lý phải quan tâm. 14
2. Trong phương thức tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp Để công tác giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh có hiệu quả, khắc phục những tồn tại ở phương thức lồng ghép trong giờ học chính khóa thì trong thời gian qua trường THPT Nguyễn Cảnh Chân đẩy mạnh phương thức giáo dục thông qua việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa. Tổ chức các hoạt động giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh chủ yếu thông qua các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoại khóa nhằm hỗ trợ cho hoạt động chính khóa. Đó là các hoạt động: tuyên truyền kiến thức lý luận, câu chuyện về tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh…qua các phương tiện truyền thông, các diễn đàn; các hoạt động trải nghiệm; các hoạt động thiện nguyện; các buổi sinh hoạt đoàn……… Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân đã thực hiện được các mục tiêu đề ra trong giáo dục giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong trường THPT bằng các hoạt động ngoại khóa. Với câu hỏi điều tra, thăm dò ý kiến giáo viên về tác dụng của các hoạt động ngoại khóa mà nhà trường đã thực hiện trong thời gian qua có tác dụng giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh “Theo thầy(cô), các hoạt động góp phần giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh hiện nay tại trường ta hiện nay như thế nào” thì 100% trả lời là “Phong phú”. Khi giáo viên được hỏi “Thầy cô có thể cho biết những hoạt động trên giúp học sinh học tập được những gì trong tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh?” thì 100% đều khẳng định giúp học sinh: “Hình thành phẩm chất cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”, “sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội.”, “tư duy độc lập, sáng tạo”, “biết yêu thương, chia sẻ”,“phát triển toàn diện văn, trí, thể,mỹ”… Những mặt mạnh của phương thức này: - Hoạt động tập hợp được trí tuệ, công sức của tất cả giáo viên, các tổ chức đoàn thể, tất cả các đoàn viên, thanh niên trong nhà trường. Thông qua các hoạt động giúp nhà trường phát hiện, bồi dưỡng những nhân tố có khả năng tổ chức, điều hành, thực hiện tốt các hoạt động giáo dục trong nhà trừng - Là những hoạt động ngoại khóa nên học sinh có hứng thú tham gia. - Có sự phối hợp của nhiều cá nhân, tổ chức và đoàn thể. - Có sự quan tâm, chỉ đạo sát sao từ ban giám hiệu và các ban ngành liên quan đến hoạt động. - Là những hoạt động có nhiều mục đích nên dễ dàng lồng ghép nội dung giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. 15
- Các hoạt động này thường lớn, có số lượng học sinh tham gia đông đảo, được cả xã hội khuyến khích, đồng tình, có tầm ảnh hưởng lớn trong công tác giáo dục tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh. Như vậy, thông qua các hình thức tổ chức các hoạt động ngoại khóa giúp học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh phương thức này rất đúng đắn, hiệu quả và có cơ sở khoa học, đã được kiểm chứng trong thời gian qua tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. 16
CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC GIÚP HỌC SINH HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TẠI TRƯỜNG THPT NGUYỄN CẢNH CHÂN Trong phương thức giáo dục đạo đức có những phương thức cơ bản sau: - Phương thức tích hợp thông qua các môn học. - Tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài lớp học. Tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân trong những năm qua, việc tổ chức các hoạt động giáo dục đã mang lại hiệu quả cao. Trường THPT Nguyễn Cảnh Chân đã tổ chức các hoạt động giáo dục góp phần giúp học sinh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cụ thể như sau: I. GIÁO DỤC HỌC SINH HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC, PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH THÔNG QUA CHIẾN DỊCH TRUYỀN THÔNG - Trong giáo dục, chiến dịch truyền thông rất quan trọng tác động đến ý thức, tình cảm, cảm xúc, tăng sự hiểu biết, hình thành kỹ năng, nhân cách. - Đây là một hoạt động thường xuyên ở trường bao gồm: 1. Tổ chức cho học sinh tham gia cuộc thi "Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" Thực hiện quyết định số 1748/QĐ-BGDĐT ngày 02/7/2020 theo của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về ban hành cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” năm 2020, Ban giám hiệu trường THPT Nguyễn Cảnh Chân chỉ đạo Đoàn trường tổ chức cho 100% học sinh tham gia cuộc thi. Cuộc thi vòng loại diễn ra trong 4 tuần, vòng bán kết và vòng chung kết từ tháng 9 đến tháng 12. Giáo viên và học sinh cùng tham gia mang lại nhiều nhận thức sâu sắc cho cả giáo viên và học sinh. Việc tham gia cuộc thi giúp học sinh có nhận thức đúng đắn và hình thành ý thức đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Những bài học về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí minh, nội dung trong bản “Di chúc”, tư tưởng Hồ Chí Minh với biển đảo Việt Nam, chuẩn mực đạo đức trong nội dung thi đã giúp học sinh nhận thức sâu sắc với những bài học thiết thực. Để học sinh tham gia thi có hiệu quả, Ban giám hiệu chỉ đạo Đoàn trường quản lí cuộc thi bằng cách tổ chức thi đua giữa các lớp. Những học sinh tham gia thi chụp ảnh gửi lại cho ban tổ chức theo đơn vị lớp. Mỗi giáo viên là một tấm gương, Giáo viên chủ nhiệm động viên, khích lệ nên mang lại hiệu quả cao trong quá trình cuộc thi diễn ra. Trường THPT Nguyễn Cảnh đã có 100% số học sinh dự 17
thi, có nhiều em đã đạt kết quả cao với nhiều lần tham gia thi. Những tiết thực hành tin học, thời gian nghỉ học sẽ cho các em dùng máy tính của nhà trường để tham gia thi. Những thời gian đó nhà trường bố trí cho giáo viên dạy tin học hoặc giáo viên trong Ban chấp hành Đoàn trường quản lí. Học sinh cũng có thể về nhà tự tham gia thi. Cuộc thi được triển khai sâu rộng, hiệu quả, thiết thực gắn với đời sống. Hiệu quả của hoạt động là ý thức, hành vi có chuyển biến tốt. Hình 1: Học sinh tham gia cuộc thi “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” 2. Đưa thông tin các hoạt động giáo dục, những bài học về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh lên mạng xã hội Trong thời đại hiện nay, với điều kiện kinh tế và truyền thông phát triển, 100% giáo viên, công nhân viên nhà trường và hơn 90% học sinh nhà trường tham gia mạng xã hội thường xuyên. Trong đó có sự kết nối, liên hệ chặt chẽ giữa giáo viên với học sinh cũ, học sinh mới. Đây là yếu tố tích cực cho việc tuyên truyền sâu rộng không những các chủ trương, chính sách, pháp luật Nhà nước mà còn tác động tới tâm lý, tình cảm, hình thành ý thức đạo đức cho học sinh. Trước hết, nhà trường thành lập ban quản trị trang mạng của trường để quản lý và chọn lựa thông tin. Ban quản trị về công tác chính trị, tư tưởng chịu trách nhiệm nội dung là những người đứng đầu các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường. Trang mạng này sẽ kết nối với giáo viên và học sinh. Trong quá trình hoạt động giáo dục, giáo viên chịu trách nhiệm quay video và chụp lại những hình ảnh có giá trị để đăng lên trang này. Từ đó tạo được sức lan tỏa tốt, giáo dục cho học sinh 18
những vấn đề về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Để thực hiện tốt các hoạt động này, các giáo viên chịu trách nhiệm được định hướng, bồi dưỡng trong quá trình chọn nội dung tin, cách truyền đạt thông tin và các hình ảnh kèm theo. Hiện nay, mỗi tập thể lớp thường lập nhóm trên mạng xã hội mà các nhóm đều có giáo viên chủ nhiệm. Mỗi giáo viên đã có trách nhiệm, ý thức chia sẻ những hình ảnh về các hoạt động giáo dục của nhà trường để nhắc nhở, định hướng tư tưởng và hành động cho học sinh theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Mỗi trang cá nhân của giáo viên cũng là nguồn thông tin hữu ích tác động đến tư duy, tâm lý của các em nên các hoạt động có ý nghĩa đều được giáo viên, cán sự lớp đăng tin mang lại nhiều hiệu quả tích cực. Tất cả những việc làm ấy đã mang lại sức lan tỏa lớn trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho học sinh. 3. Thực hiện chương trình phát thanh tuyên truyền những câu chuyện về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Theo Hướng dẫn, chỉ đạo của Đoàn cấp trên, Nghị quyết của Đại hội Công nhân viên chức và BGH nhà trường, Đoàn trường tổ chức sinh hoạt 15 phút đầu giờ bằng nhiều hình thức trong đó mỗi tuần 1 buổi đọc sách, báo hoặc phát thanh. Đoàn trường giao nội dung cho các lớp tự chuẩn bị nội dung. Các bài được đọc phát thanh do học sinh chuẩn bị, giáo viên - đoàn viên Công đoàn là chủ nhiệm hướng dẫn, BCH Đoàn trường xét duyệt và cho học sinh đọc. Những hoạt động này rèn luyện tính tự tin, bản lĩnh, giáo dục ý thức trách nhiệm, phổ biến những bài học đạo đức cho đoàn viên, thanh niên. Những nội dung tuyên truyền từ sách báo hoặc phát thanh được quy định cụ thể bằng các bước như sau: Về hình thức sinh hoạt tại lớp: - BCH Đoàn trường họp lại lựa chọn chủ đề cho mỗi tuần trong tháng tương ứng với những sự kiện lớn. Trong đó, nội dung về những câu chuyện là bài học đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được lựa chọn cụ thể, cho mỗi lớp một người đọc những người còn lại nghe và rút ra bài học vào giấy. Mỗi lớp chọn 2 bài dự thi do Đoàn trường chấm lấy điểm hoạt động khác cho mỗi lớp. Làm như vậy, học sinh sẽ tập trung lắng nghe và dùng trí tuệ tập thể để xây dựng bài học, ý nghĩa chất lượng nhất. Quá trình thực hiện, tấm gương về Hồ Chí Minh đã thấm sâu trong nhận thức, tư tưởng, tình cảm. 19
Hình 2: Học sinh đọc truyện về Bác trong buổi phát thanh vào 15 phút đầu giờ - BCH Đoàn trường họp bí thư và cờ đỏ giao nhiệm vụ cho các lớp, theo dõi quá trình và hiệu quả để chấm điểm thi đua. Về chương trình phát thanh: Công đoàn cử một số giáo viên môn Ngữ văn kết hợp với BCH Đoàn trường họp lại lựa chọn chủ đề cho mỗi tuần trong tháng tương ứng với những sự kiện lớn. Đoàn trường giao cho các lớp chuẩn bị nội dung phát thanh theo định hướng lựa chọn những câu chuyện dung lượng phù hợp cho việc phát thanh khoảng 12 phút. Muốn thực hiện tốt, giáo viên chủ nhiệm đốc thúc, hướng dẫn, chỉ đạo và duyệt nội dung cho lớp mình. Sau đó lớp nộp lên Đoàn trường, Ban chấp hành Đoàn trường sẽ duyệt và cử học sinh có giọng đọc tốt để phát thanh mỗi tháng 1 buổi. Với giọng đọc truyền cảm và yêu cầu chấm điểm cho lớp của Đoàn trường, học sinh sẽ tập trung lắng nghe và cảm nhận những bài học từ tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người. Nhận thức của học sinh về Bác được nâng cao, các yêu cầu với thực tiễn để làm theo trong thực tiễn đời sống cũng được hình thành. 4. Giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bằng cách tổ chức nói chuyện với các chuyên gia trong hoạt động ngoài giờ lên lớp Các chuyên gia là những thành viên phụ trách công tác chính trị tư tưởng của Huyện ủy, UBND Thị trấn, các chuyên gia tư vấn nổi tiếng trong toàn quốc hoặc giảng viên Trung tâm chính trị huyện được nhà trường mời về để nói chuyện với học sinh toàn trường. Đây là những người có kiến thức chuyên môn sâu, có kỹ năng truyền thụ, có liên hệ thực tế phong phú nên luôn cuốn hút được sự chú ý của học sinh. 20