Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực để tự tin phát triển bản thân đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực để tự tin phát triển bản thân đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018" nhằm đề xuất một số giải pháp giúp học sinh định hướng nghề nghiệp, tự tin phát triển bản thân thông vai trò là giáo viên chủ nhiệm mà bản thân đã đảm nhận trong 25 năm công tác, từ đó đề xuất những phương hướng cụ thể trên cơ sở lý luận và đưa ra những giải pháp hiệu quả về định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực để tự tin phát triển bản thân đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT CỬA LÒ 2 ---------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: Một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực để tự tin phát triển bản thân đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018 Lĩnh vực : Chủ nhiệm Người viết : Ngô Thị Hồng Dung Năm học : 2023 - 2024 Số điện thoại : 0983038622 1
MỤC LỤC Nội dung Trang PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1.Lí do chọn đề tài 1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2 3. Giới hạn nghiên cứu 2 4. Phương pháp nghiên cứu 2 5. Tính mới của đề tài. 3 PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 4 1. Cơ sở lý luận 4 1.1.Định hướng nghề nghiệp là gì? Tại sao phải đinh hướng nghề nghiệp 4 cho học sinh? 1.1.1. Định hướng nghề nghiệp là gì? 4 1.1.2.Tại sao phải đinh hướng nghề nghiệp cho học sinh? 1.2. Phát triển bản thân là gì? Tại sao lại cần phải phát triển bản thân? 6 1.2.1. Phát triển bản thân là gì? 6 1.2.2. Tại sao lại cần phải phát triển bản thân? 7 1.3. Định hướng nghề nghiệp có ý nghĩa như thế nào đến sự tự tin phát 7 triển bản thân cho học sinh THPT. 1.3.1. Phát triển bản thân để đạt được mục tiêu đề ra 7 1.3.2. Phát triển bản thân để xác định nghành nghề phù hợp 8 1.3.3. Phát triển bản thân để tự tin lập thân, lập nghiệp. 9 2. Cơ sở thực tiễn 10 3. Thực trạng 12 3.1. Thực trạng tại địa bàn học sinh sinh sống 12 3.2. Khó khăn từ phía bản thân học sinh 12 4. Xu hướng nghề nghiệp và các yếu tố liên quan đến nghề nghiệp 13 4.1. Dự báo nghề nghiệp tương lai 13 4.2. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến nghề nghiệp 17 4.3. Các bước để định hướng nghề nghiệp 17 2
5. Các giải pháp giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở 20 thích, năng lực để tự tin phát triển bản thân đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018. 5.1. Tìm hiểu sở thích học sinh thông qua các giờ dạy hoạt động trải 20 nghiệm hướng nghiệp, hoạt động ngoại khoá để giúp các em định hướng nghề nghiệp phù hợp. 5.2. Tìm hiểu suy nghĩ, mong muốn, định hướng của bố mẹ , gia đình đối 22 với các em học sinh để từ đó có sự đồng hành giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm. 5.3. Giáo viên định hướng học sinh theo nhóm khối, nhóm nghành nghề 25 phù hợp với sở thích, năng lực và theo dõi, hỗ trợ các em đạt mục tiêu. 5.4. Giáo viên kết nối học sinh cũ thành đạt để tư vấn, hỗ trợ các em đạt 26 nguyện vọng. 6. Kết quả thu được 29 6.1. Kết quả từ khảo sát phụ huynh, học sinh 29 6.2. Kết quả từ phóng vấn phụ huynh 30 6.3. Kết quả từ khảo sát sở thích, năng lực của học sinh 31 6.4. Bảng tổng hợp kết quả về sở thích nghề nghiệp của học sinh 35 PHẦN 3: KẾT LUẬN 38 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 3
1. PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Học sinh THPT là lứa tuổi đã bước đầu trưởng thành, phát triển tư duy và nhận thức, các em luôn có mong muốn tự khẳng định mình và tìm hiểu cuộc sống. Các em có những sở thích với những nghành nghề trong xã hội và bước đầu đã có những lựa chọn trong việc xác định nghề nghiệp cho bản thân trong tương lai để từ đó các em tự định ra cho mình hướng học tập cụ thể để phát triển năng lực bản thân cũng như đáp ứng sở thích của mình về nghề nghiệp trong tương lai. Định hướng nghề nghiệp cho các em ngay từ khi còn là học sinh THPT đồng nghĩa với việc sẽ giúp các em có nhiều sự lựa chọn hơn trong tương lai của các em. Định hướng sớm sẽ giúp các em phát huy tối đa năng lực, sở thích của mình để các em có thể tự tin phát triển bản thân và có thêm nhiều lợi ưu thế vượt trội hơn khi tìm kiếm cơ hội việc làm. Học sinh được định hướng nghề nghiệp từ khi còn là học sinh THPT sẽ giúp các em chủ động tự học hỏi, tìm hiểu và nghiên cứu theo năng lực và đam mê của bản thân đối với nghành nghề mà các em đã được định hướng. Mỗi học sinh khi có được sự định hướng nghề nghiệp đúng đắn sẽ có thêm nhiều thời gian và cơ hội để lựa chọn nghề tốt hơn và sẽ nỗ lực để làm được những công việc mà mình yêu thích trong tương lai. Có được sự định hướng là các em sẽ có được thêm nhiều động lực và mục tiêu để cố gắng mỗi ngày nhờ đó sẽ giúp các em tự tạo cho mình được nguồn năng lực tích cực để học tập, để lao đông và cống hiến cho công việc và cho xã hội. Giúp các em học sinh định hướng nghề nghiệp là cách để giúp các em tự tin vào năng lực của bản thân mình, tự đề ra cho mình mục tiêu để học tập và rèn luyện nghĩa là giúp các em tin vào tương lai, tin vào sự cố gắng và từ đó sẽ loại bỏ được những suy nghĩ tiêu cực, hạn chế được những hoạt động vô bổ và dành nhiều thời gian hơn để phát triển và năng cao năng lục, nâng cao tư duy của bản thân đáp ứng nhu cầu phát triển của xá hội trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, giúp các em tự tin vào bản thân mình và hình thành những ước mơ hoài bão cho mình ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Để có được những định hướng đúng đắn cho các em vai trò của gia đình, nhà trường mà cụ thể là những người trong gia đình, trong nhà trường những thầy cô giáo, những phụ huynh luôn là người đồng hành và hỗ trợ các em hiện thực hoá những ước mơ, hoài bão của mình để luôn thành công và hạnh phúc với những nghề nghiệp mà bản thân các em đã lựa chọn và theo đuổi. Với vai trò là giáo viên chủ nhiệm các em học 1
sinh ở lứa tuổi nhiều đam mê và hoài bão, bản thân tôi luôn mong muốn được nhìn thấy các em trưởng thành và hạnh phúc với nghề mình đã lựa chọn, tôi đã và đang mong muốn được giúp các em tự tin với bản thân, lập thân, lập nghiệp trong tương lai. Đó là lí do mà tôi chọn để viết về đề tài của mình “ Một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực để tự tin phát triển bản thân đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018” 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu - Nghiên cứu về định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực của học sinh. - Nêu rõ thực trạng về định hướng nghề nghiệp từ phía phụ huynh mà học sinh tại địa bàn Cửa Lò đang gặp phải trong thời gian qua. - Đề xuất một số giải pháp giúp học sinh định hướng nghề nghiệp, tự tin phát triển bản thân thông vai trò là giáo viên chủ nhiệm mà bản thân đã đảm nhận trong 25 năm công tác, từ đó đề xuất những phương hướng cụ thể trên cơ sở lý luận và đưa ra những giải pháp hiệu quả về định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lí luận về định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực học sinh. - Khảo sát và phỏng vấn học sinh và phụ huynh học sinh về sở thích, mong muốn về định hướng nghề nghiệp. - Đưa ra các giải pháp phối kết hợp giúp học sinh định hướng nghề nghiệp, tự tin phát triển bản thân. - Giúp học sinh đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018, phù hợp với phương án thi tốt nghiệp 2+2. 3. Giới hạn nghiên cứu - Giới hạn nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm giúp học sinh định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực để tự tin phát triển bản thân trong giai đoạn THPT. - Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 11A1- Trường THPT Cửa Lò 2- Nghệ An - Thời gian nghiên cứu: Trong năm học 2022-2023; 2023-2024 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Các phương pháp nghiên cứu lí thuyết 2
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá các tài liệu lí luận về định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực, tự tin phát triển bản thân, đáp ứng yêu cầu đổi mới của chương trình GDPT 2018. - Phương pháp nghiên cứu lí luận 4.2. Các nghiên cứu thực tiễn - Triển khai các giải pháp định hướng nghề nghiệp cho học sinh đáp ứng sự thay đổi của chương trình GDPT 2018. - Phương pháp khảo sát: dùng phiếu qua link Google Form - Phương pháp phỏng vấn phụ huynh, khảo sát học sinh và xử lí số liệu. - Khảo sát sở thích, xác định năng lực của học sinh thông qua các hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp, ngoại khoá, tư vấn hướng nghiệp. - Phân nhóm học sinh theo các nhóm nghành nghề mà các em lựa chọn, từ đó tư vấn hỗ trợ các em thực hiện ước mơ của mình thông qua sự giúp đỡ từ các anh chị học sinh cũ thành đạt. - Phối kết hợp với phụ huynh để hỗ trợ, tư vấn cho các em để tự tin phát triển bản thân, lựa chọn nghề nghiệp phù hợp trong tương lai. 5. Tính mới của đề tài. - Làm nổi bật vai trò của phụ huynh đối với việc định hướng nghề nghiệp cho con em. - Tổ chức thực hiện các giải pháp giúp học sinh tự tin phát triển bản thân, đáp ứng yêu cầu đổi mới của chương trình GDPT 2018. - Hiệu quả của định hướng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực của học sinh THPT. - Giúp các em tự tin tiếp cận với phương án thi tốt nghiệp THPT 2025 mới. 3
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở lý luận 1.1.Định hướng nghề nghiệp là gì? Tại sao phải đinh hướng nghề nghiệp cho học sinh? 1.1.1. Định hướng nghề nghiệp là gì? Định hướng nghề nghiệp là việc chúng ta đưa ra những lựa chọn quyết định công việc và những dự định tương lai của bản thân. Giúp các em đề ra những phương hướng đúng đắn, mục tiêu cụ thể và cố gắng hết sức để đạt được nó. Định hướng phát triển nghề nghiệp của mỗi người luôn có sự khác biệt tùy thuộc vào năng lực, sở thích cá nhân, điều kiện hoàn cảnh và các tác động khách quan từ môi trường, Việc có định hướng về nghề nghiệp rõ ràng ngay từ ban đầu sẽ giúp các em học sinh nhanh chóng chọn được những ngành nghề phù hợp, từ đó xác định lộ trình phát triển hiệu quả và dễ dàng hơn trong việc theo đuổi nghề nghiệp mà bản thân lựa chọn. Định hướng nghề nghiệp được định nghĩa là một chương trình phát triển toàn diện được thiết kế để hỗ trợ các cá nhân để thực hiện các lựa chọn giáo dục và nghề nghiệp dựa trên nhu cầu thị trường, đó là một hành trình mà mọi người phát triển để đưa ra những quyết định chín chắn và sáng suốt. Đó là hành động hướng dẫn hoặc chỉ đường, đó là hành động tìm kiếm lời khuyên. 1.1.2. Tại sao phải định hướng nghề nghiệp cho học sinh? Việc lựa chọn được đúng các ngành nghề sẽ giúp các em học sinh có thể phát triển được tối đa những khả năng và điểm mạnh của bản thân, có thái độ tích cực, đam mê và sẵn sàng học hỏi về chuyên môn mà mình đang theo đuổi. Các em phải tìm hiểu nguyện vọng của mình càng sớm càng tốt từ những định hướng nghề nghiệp những người có kinh nghiệm, điều này sẽ giúp các em khám phá bản thân nhiều hơn từ đó tìm thấy điểm mạnh, sở trường của mình nhằm định hướng sự phát triển nghề nghiệp tương lai về sau theo đúng với ước mơ của mình. Với những định hướng rõ ràng ngay từ ban đầu, việc lựa chọn các trường học và nhóm ngành phù hợp với mong muốn sẽ giúp các em học sinh có được một lộ trình phát triển bền vững và sự nghiệp tiến xa hơn trong tương lai. Ỏ lứa tuổi đang còn ngồi trên ghế nhà trường các em thường rơi vào tình trạng khó khăn trước khi đưa ra quyết định quan trọng trong cuộc sống của họ. Các em chủ yếu là tìm kiếm lời khuyên từ cha mẹ và bạn bè trước khi quyết định cho bản thân mình.. Là những cá nhân có lý trí, con người luôn muốn nhận được những gì tốt nhất cho mình. 4
Đối với những người cảm thấy khó khăn trong việc nhận ra nghề nghiệp phù hợp với họ. Có vô số lựa chọn nghề nghiệp có sẵn để lựa chọn và nếu không có sự hướng dẫn đúng đắn của chuyên gia, một người có thể sẽ chọn nghề dựa vào một số nghề nghiệp mà bạn bè hoặc người thân của các em đã và đang theo đuổi. Hướng dẫn nghề nghiệp được cung cấp đầy đủ thông tin giúp bạn nhận thức chi tiết về phạm vi của mọi lựa chọn nghề nghiệp, giúp mở rộng chân trời cho học sinh. Đối với những người nghĩ rằng họ đã rõ ràng về con đường sự nghiệp và đã đạt được đủ sự rõ ràng để hướng tới lựa chọn nghề nghiệp đã chọn, hướng dẫn nghề nghiệp đảm bảo rằng họ đạt được. Trên thực tế rất nhiều em học sinh khi chọn nghề thường chịu ảnh hưởng từ những định hướng nghề nghiệp của bố mẹ, người thân. Cũng có trường hợp các em bị gia đình ép buộc phải theo nghề của gia đình hoặc theo nghề mà bố mẹ chọn. Mặc dù lời khuyên của những người đi trước rất đáng quý nhưng các em cần nhận thức rõ những điều đó có phù hợp với bản thân hay không. Nếu nhận thấy những định hướng này không phù hợp, bạn cần kiên định với những quan điểm của mình. Các em cũng nên tránh trường hợp chọn nghề nghiệp dựa trên tâm lý đám đông, chạy theo trào lưu…mà không cần biết bản thân có phù hợp hay không. Các em cũng nên tuyệt đối tránh chọn nghề bằng các phương pháp mê tính, tâm linh như xem bói chỉ tay, chữ viết, xem tướng hoặc chiêm tinh. Các em cần có cái nhìn khách quan và tổng thể khi lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân. Đồng thời phải cân nhắc đến các điều kiện kinh tế gia đình cũng như nhu cầu thực tế của xã hội. Để có lựa chọn đúng đắn nhất, bạn cần tìm hiểu thông tin về nhiều nghề nghiệp khác nhau. Từ đó bạn có thể nắm được nghề nào có nhu cầu tuyển dụng lớn, nghề nào có khả năng sẽ phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Việc tìm hiểu về các ngành nghề cũng sẽ giúp bạn có cái nhìn thiết thực nhất khi định hướng nghề nghiệp và có thể tìm ra nghề nghiệp phù hợp với bản thân cũng như nhu cầu của xã hội. Khi đã xác định được những nghề nghiệp có triển vọng, việc tiếp theo bạn nên làm là tìm hiểu về bản thân để xem bạn có những kỹ năng và thế mạnh phù hợp với nghề nghiệp nào nhất. Điều này rất quan trọng vì bạn chỉ có thể đạt được thành công lớn nhất khi được làm công việc phù hợp với thế mạnh của mình. Có một lý thuyết rất thực tế trong công tác hướng nghiệp đó là Lý thuyết về “ Cây nghề nghiêp”. Đa số các em chọn nghề vì nghành đó đang nóng trên thị trường hoặc tại vì lương cao hoặc vì một lí do rất cá nhân. Những câu trả lời đó đang nhắc chúng ta nhớ đến “ quả” của cây nghề nghiệp khi một người làm việc không phù hợp 5
với mình. Những kết quả ấy chỉ đến khi các em làm việc đúng sở thích của mình, đúng với khả năng, giá trị sống hay còn gọi là “gốc rễ” của cây nghề nghiệp. Nếu không làm việc vì đam mê, sở thích thì sẽ không tồn tại lâu dài. Điêuf quan trọng nhất là giúp học sinh chọn nghành nghề dựa trên yếu tố “ gốc rễ” ( tức là phù hợp với sở thích, khả năng, cá tính và giá trị sống) thay vì dựa vào trên yếu tố “quả” ( là lương cao, công việc dễ kiếm và ổn đinh, môi trường làm việc tốt và được nhiều người tôn trọng) của cây nghề nghiệp. H.1. Cây nghề nghiệp 1.2. Phát triển bản thân là gì? Tại sao lại cần phải phát triển bản thân? 1.2.1. Phát triển bản thân là gì? Phát triển bản thân là một quá trình tập trung vào việc cải thiện bản thân, liên tục mở rộng, nâng cao khả năng, bao gồm những hoạt động nhằm tích lũy kiến thức, phát triển kỹ năng, nâng cao chất lượng cuộc sống và không ngừng theo đuổi những ước mơ, hoài bão. Giúp bản thân nhận ra tiềm năng thực sự của mình.Phát triển bản thân là một quá trình liên tục của sự học hỏi và không bao giờ kết thúc, quá trình này sẽ gặp nhiều khó khăn và thách thức nhưng đem lại lợi ích rất lớn cho sự thành công và hạnh phúc của mỗi người. Phát triển bản thân là một quá trình liên tục của sự học hỏi và không bao giờ kết thúc, quá trình này sẽ gặp nhiều khó khăn và thách thức nhưng đem lại lợi ích rất lớn cho sự thành công và hạnh phúc của mỗi người. 6
1.2.2. Tại sao lại cần phải phát triển bản thân? Khi tìm hiểu sâu hơn về bản thân, mỗi người sẽ có cơ hội khám phá ra những giá trị, niềm đam mê hay mục tiêu mà mình muốn đạt được trong cuộc sống. Điều này giúp định hướng phát triển cuộc sống trong tương lai, xác định con đường sự nghiệp mà bản thân muốn theo đuổi. Nhờ đó có thể đạt được thành công và hạnh phúc trong cuộc sống. Phát triển bản thân là một chặng đường dài và liên tục, trong quá trình đó sẽ gặp không ít khó khăn, thách thức. Do đó, việc đặt ra mục tiêu cụ thể để phát triển bản thân sẽ tiếp thêm động lực để hoàn thành lộ trình đó. Khi dần quen với việc đối mặt với khó khăn sẽ giúp mỗi người trở nên bản lĩnh và nhạy bén hơn. Trên hành trình phát triển bản thân, mỗi người sẽ nhận ra được mối quan hệ nào là cần thiết, phù hợp và có tác động tích cực tới bản thân, mối quan hệ độc hại nào cần cắt bỏ. Điều này giúp cải thiện các mối quan hệ xung quanh, tạo dựng một môi trường lành mạnh cho bản thân phát triển và học hỏi. Phát triển bản thân giúp trang bị kỹ năng và tư duy cần thiết để thích ứng với những thay đổi trong cuộc sống. Mỗi cá nhân sẽ trở nên linh hoạt hơn trong việc đối phó với các tình huống mới hoặc cấp bách, đồng thời nhanh chóng đưa ra các giải pháp để giải quyết chúng. Phát triển bản thân giúp mỗi cá nhân cảm thấy tự tin và hạnh phúc hơn, điều này cải thiện tâm trạng cũng như chất lượng cuộc sống. Đồng thời giải quyết các vấn đề một cách linh hoạt và thông minh, giúp mỗi cá nhân có thể thăng tiến trong công việc và cuộc sống. 1.3. Định hướng nghề nghiệp có ý nghĩa như thế nào đến sự tự tin phát triển bản thân cho học sinh THPT. 1.3.1. Phát triển bản thân để đạt được mục tiêu đề ra Thiên hướng cá nhân là một yếu tố quan trọng giúp ta có thể định hướng nghề nghiệp tương lai chính xác. Đó là quá tìm hiểu về sở thích, sở đoản và nhân sinh quan của bản thân để chọn được những công việc phù hợp. Thông qua việc xác định những gì phù hợp với điểm mạnh của mình, bạn sẽ dễ dàng định hướng được những nghề nghiệp triển vọng. Phải hiểu rõ những đam mê và sở thích của bản thân để có thêm những cái nhìn tổng quan về ngành nghề mình lựa chọn. Định hướng nghề nghiệp dựa theo những công việc bạn muốn làm sẽ giúp bạn có thêm động lực để phát triển bản thân, xây dựng sự nghiệp thành công. Thời điểm định hướng nghề phù hợp nhất là khi bắt đầu bước chân vào 7
THPT. Đây là giai đoạn các em học sinh đã bát đầu hình thành ước mơ, bát đầu nghĩ đến công việc mà mình sẽ gắn bó để trưởng thành trong tương lai. Với các em giai đoạn này cực kì quan trong. Khi các em đã có ý định sẽ học gì, làm gì thì tự các em sẽ nỗ lực phấn đấu để đạt được mục tiêu mà mình đang lựa chọn. Tự các em sẽ có kế hoạch, lộ trình cụ thể của bản thân để xác định định hướng nghề nghiệp. Đây có thể được xem là thời điểm vàng để lựa chọn ngành nghề tương lai vì lúc này, các em đã bộc lộ được hết khả năng và đam mê của bản thân. Tuy nhiên, có rất nhiều em đã bộc lộ tài năng và niềm yêu thích của minh với một ngành nghề nào đó từ khi còn rất nhỏ. Các bố mẹ cũng nên quan sát quá trình trưởng thành của các em để có thể phát hiện và ươm mầm tài năng, tạo điều kiện cho được phát triển theo đam mê và thế mạnh của mình. Điều này sẽ giúp các em có lợi thế hơn so với các bạn đồng trang lứa, nhanh chóng đạt được thành công trong cuộc sống hơn. 1.3.2. Phát triển bản thân để xác định nghành nghề phù hợp Xác định được nghề nghiệp tương lai là một hành trình dài, đòi hỏi mỗi người phải kiên trì tìm hiểu, tìm ra phương hướng phát triển phù hợp với bản thân. Hãy đầu tư thời gian và công sức để có thể biết được bản thân có thể phát triển ở ngành nghề nào từ đó định hướng nghề nghiệp hiệu quả. Để lựa chọn được ngành nghề đúng đắn, bạn cần vượt qua những rào cản có thể ảnh hưởng đến quyết định chọn nghề của bạn. Không nên chọn nghề theo bất kỳ người nào khác, bạn cần chủ động định hướng nghề nghiệp theo nguyện vọng và khả năng của chính mình. Yếu tố cốt lõi của quá trình tự định hướng nghề nghiệp là bạn cần biết được thế mạnh của mình. Bạn có thể xác định điều đó dựa vào kết quả những việc đã làm hay nghe đánh giá của những người xung quanh. Chọn ngành nghề phù hợp với ưu thế của mình sẽ giúp bạn có thể hoàn thành tốt mọi công việc và phát triển rực rỡ ở lĩnh vực đó. Tiếp theo, bạn cần lập ra mục tiêu cụ thể và những yêu cầu về công việc tương lai mà bạn mong muốn để có thể chọn được công việc thích hợp. Càng xác định mục tiêu cụ thể, bạn càng dễ dàng tìm được công việc yêu thích và cố gắng vì nó. Để biết bản thân thật sự phù hợp với một ngành nghề nào đó hay không, bạn cần nắm được những thông tin quan trọng về nghề như: yêu câu chuyên môn, nhu cầu nhân sự, xu thế phát triển, mức cạnh tranh trong nghề. Từ đó, hãy suy nghĩ thật kỹ để tìm ra công việc phù hợp với đam mê, khả năng của mình. Đặc biệt, bạn cũng nên nhận thức được thế mạnh học tập của mình ở những lĩnh vực nào để tham khảo những ngành nghề thích hợp. Chọn những công việc tương đồng 8
với năng lực học tập của bạn sẽ giúp bạn có nhiều điều kiện phát triển, thành công hơn. Ngay khi đã chọn nghề trong tương lai thích hợp, bạn cần lập ra phương pháp học tập, rèn luyện khắt khe để có thể đáp ứng các tiêu chí mà ngành nghề ấy yêu cầu. Việc cố gắng học tập, nâng cao bản thân cũng sẽ giúp bạn khai phá những tiềm năng và có thêm nhiều cơ hội trong việc chọn được những ngành nghề triển vọng. 1.3.3. Phát triển bản thân để tự tin lập thân, lập nghiệp. Gia đình luôn mong muốn bạn tìm được những công việc ổn định để có một cuộc sống tốt. Tuy nhiên, bạn chỉ nên tham khảo và người quyết định theo đuổi nghề nghiệp nào vẫn là bạn. Vì chỉ có bạn mới hiểu mình có thật sự yêu thích và phù hợp với một công việc nào đó hay không. Nghe theo ý người tư vấn nghề nghiệp: Bất kỳ ý kiến nào của mọi người xung quanh đều chỉ mang tính chất tham khảo và quyết định lựa chọn ngành nghề tương lai hoàn toàn là của ta. Vì thế, chỉ chọn gắn bó với công việc nào thật sự đam mê, phù hợp chứ không nên chiều theo ý kiến của người hướng dẫn nghề nghiệp. Trước khi chọn một công việc nào đó để theo đuổi, bạn cần nắm được những thông tin cụ thể về nó. Đặc biệt là cơ hội việc làm, thuận lợi và khó khăn của nghề nhằm giúp ta có cái nhìn tổng quan về nghề, tìm được phương hướng phát triển phù hợp. Mỗi người sẽ có một thế mạnh và không gian phát triển khác nhau. Thế nên, thành công của người đi trước trong ngành nghề của họ chỉ có thể tham khảo chứ không nên áp dụng rập khuôn. Bạn cần dành thời gian tìm hiểu để biết được mình có cơ hội phát triển ở ngành nghề nào. Có những trường hợp không phù hợp để gắn bó với công việc nhưng vì lo lắng, sợ phải bắt đầu làm lại từ đầu mà cứ tiếp tục cố gắng. Nếu công việc ấy không còn phù hợp với mình nữa, hãy dũng cảm từ bỏ và cho bản thân cơ hội thử sức ở những lĩnh vực mới. Đừng lựa chọn một công việc tạm bợ, qua loa để phải hối hận mãi về sau. Không nên lúc nào cũng nghĩ bản thân còn nhiều thiếu sót nên không thể phù hợp với một ngành nghề nào đó. Bạn cần dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn và thử sức ở những lĩnh vực mình đam mê. Chỉ khi bạn dám làm thử thì mới có thể biết được những điểm yếu của mình từ đó khắc phục và nâng cao kỹ năng nghề nghiệp của bản thân. Để chọn được những công việc tốt và tiềm năng, bạn cần lắng nghe những lời khuyên hữu ích sau đây. Gia đình và xã hội sẽ luôn có những định hướng cho bạn, tuy nhiên không phải lúc nào cũng nghe theo sự sắp xếp của gia đình hay bị ảnh hưởng bởi định hướng xã hội. Bạn cần phải tự tìm hiểu và nhận thức đúng về năng lực của bản 9
thân để chọn ra những ngành nghề thích hợp trong quá trình tự định hướng. Hãy dành thời gian để khám phá các thế mạnh của bản thân để xem mình thật sự phù hợp với công việc như thế nào. Lựa chọn một ngành nghề dựa theo năng lực của mình sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc tồn tại và thăng tiến trong nghề. Để biết bản thân phù hợp với lĩnh vực nào, bạn cần có cái nhìn tổng quan về mọi ngành nghề trong xã hội. Mỗi ngành nghề sẽ có những yêu cầu khác nhau nên cần tìm hiểu thật kỹ để đưa ra quyết định chính xác. Trong hành trình định hướng nghề nghiệp tương lai, đừng ngần ngại trải nghiệm và khám phá những điều mới. Đây là cách nhanh nhất để giúp bạn khai phá mọi giới hạn của bản thân và khám phá ngành nghề thật sự phù hợp với mình. Hiện nay, học sinh THPT đã nhận thức đầy đủ về bản thân mình nhưng việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT lại chưa được quan tâm, hiệu quả. Đa phần, các học sinh THPT lựa chọn nghề nghiệp theo xu hướng, theo bạn bè hay theo sự định hướng của mọi người xung quanh mà không thật sự hiểu biết hay đam mê với nghề. Điều này khiến các em lãng phí công sức, thời gian, chất xám nhưng vẫn không phát triển được với những ngành nghề mình đã chọn. Để hạn chế các tình trạng đáng tiếc trên, việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh lớp 10 là cần thiết, để các em có thể tìm hiểu, nghiên cứu từ sớm. Đặc biệt việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh lớp 11,12 cần lưu ý những điều sau khi định hướng công việc tương lai: Nên chọn ngành dựa theo tính cách và thế mạnh của bản thân. Điều này sẽ giúp học sinh có thêm động lực để theo đuổi ngành đến cùng. Mọi ý kiến của gia đình, bạn bè xung quanh chỉ mang tính chất góp ý còn người quyết định tương lai chỉ có bản thân mình. Không nên quá dựa dẫm vào ý kiến của mọi người xung quanh để rồi chọn những công việc không hề yêu thích cũng như không phù hợp với thế mạnh của bản thân. 2. Cơ sở thực tiễn Chọn nghề là cả quá trình mà bản thân mỗi học sinh và phụ huynh phải nghiên cứu, suy nghĩ và lựa chọn, các em sẽ học và sẽ gắn bó trong tương lai. Bản thân các em học sinh phải tự nắm rõ năng lực, điểm hạn chế, điểm mạnh của bản thân để chọn nghề cho phù hợp. Cha mẹ, thầy cô, nhà trường chỉ là người định hướng và cần thấu hiểu quá trình phát triển tâm sinh lí, cần phải biết con em mình muốn gì, năng lực tới đâu, từ đó hướng dẫn và tư vấn nghề nghiệp cho các em, việc lựa chọn nghề nghiệp phù hợp cần dựa trên các yếu tố chính là nhu cầu xã hội và năng lực và cả kiến thức của học sinh. 10
Giai đoạn học ở THPT được xem là thời điểm quan trọng để các em cần định hướng rõ ràng và đưa ra quyết định chọn trường, chọn nghề cho mình. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp, phân luồng học sinh, mỗi trường THPT cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm và thực hiện thường xuyên, liên tục đồng bộ các giải pháp giúp học sinh và phụ huynh nhận thức đúng đắn trong việc học văn hóa, học nghề phù hợp, tránh lãng phí về kinh tế cho gia đình và xã hội. Việc chọn nghề, chọn trường đại học hay cao đẳng hay trường nghề luôn là vấn đề quan trọng đối với mỗi học sinh. Ngoài việc nắm bắt được xu hướng nghề nghiệp trước những biến động xã hội, các em phải xác định được sở thích, năng lực của mình, dựa trên tư vấn của gia đình, nhà trường để chọn ngành nghề và bậc học phù hợp để khi qua đào tạo có đủ năng lực phù hợp hành nghề và tự tin bước vào công việc cụ thể và tự tin phát triển bản thân. Định hướng nghề nghiệp cho học sinh thông qua các môn học trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. Chương thình giáo dục phổ thông 20218 có nội dung giáo dục hướng nghiệp được xây dựng trên cơ sở kế thừa ưu điểm của chương trình giáo dục hướng nghiệp hiện hành. Đồng thời bám sát nội dung Đề án “ Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong GDPT giai đoạn 2018-2025. Ở cấp tiểu học, GDHN được tích hợp vào nội dung giáo dục của một số môn học, hoạt động giáo dục như Tự nhiên và Xã hội, Khoa học, Tiếng Việt, Đạo đức, Hoạt động trải nghiệm. Ở cấp THCS, GDHN tiếp tục được tích hợp vào các môn học, đồng thời được biên soạn thành một số chủ đề ở các môn Công nghệ, Tin học, Nghệ thuật, Giáo dục công dân và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp trong hai năm học cuối cấp. Trong Chương trình GDPT mới, GDHN có vai trò quan trọng trong hình thành năng lực định hướng nghề nghiệp cho học sinh và được tích hợp trong một số môn học, hoạt động giáo dục. Hoạt động hướng nghiệp là một trong bốn mạch nội dung hoạt động chính và được thực hiện trong cả hai giai đoạn giáo dục cơ bản và giáo dục định hướng nghề nghiệp, giúp học sinh hiểu biết về nghề nghiệp và những phẩm chất liên quan tới nghề nghiệp, có khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với sự tư vấn của thầy cô và gia đình, biết lập và thực hiện kế hoạch học tập đáp ứng yêu cầu của nghề nghiệp. Nội dung hoạt động hướng nghiệp gồm: - Tìm hiểu nghề nghiệp (Ý nghĩa, đặc điểm và yêu cầu của nghề. Tìm hiểu yêu cầu về an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp. Tìm hiểu thị trường lao động); 11
- Hoạt động rèn luyện phẩm chất, năng lực phù hợp với định hướng nghề nghiệp (Tự đánh giá sự phù hợp của bản thân với định hướng nghề nghiệp. Rèn luyện phẩm chất và năng lực phù hợp với định hướng nghề nghiệp); - Hoạt động lựa chọn hướng nghề nghiệp và lập kế hoạch học tập theo định hướng nghề nghiệp (Tìm hiểu hệ thống trường trung cấp, cao đẳng, đại học và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp khác của địa phương, Trung ương. Tham vấn ý kiến của thầy cô, người thân và chuyên gia về định hướng nghề nghiệp. Lựa chọn cơ sở đào tạo trong tương lai và lập kế hoạch học tập phù hợp với định hướng nghề nghiệp). 3. Thực trạng 3.1. Thực trạng tại địa bàn học sinh sinh sống Cửa Lò, là đô thị du lịch trọng điểm của tỉnh Nghệ An và được xem là đô thị đang trên đà phát triển. Cuộc sống của người dân nơi đây cũng bình thường như các khu vực ngoại thành khác. Vào mừa hè bãi biển và các khách sạn, nhà hàng hoạt động tấp nập với các đoàn khách du lịch về nghỉ dưỡng và tắm biển. Nhưng về mừa đông thị cuộc sống ít sôi động hơn và người dân nơi đây cuộc sống phụ thuộc vào đánh bắt hải sản và trồng các hoa màu, cây ăn hoả, cây hoa cây cảnh. Kinh tế của người dân cũng gặp nhiều khó khăn. Một số con em ở địa phương cho đi xuất khẩu lao động và du học để tìm kiếm công ăn việc làm và mưu sinh cuộc sống. Học sinh tại địa bàn Cửa Lò được bố mẹ lo lắng và quan tâm tạo mọi điều kiện để được học tập, so với các vùng kinh tế khác có nhiều khó khăn hơn nhưng các em có nhiều mong muốn để đi làm ăn xa để thay đổi được thực trạng khó khăn hiện tai nhưng với các em ở khu vực Cửa Lò các em không phải lo lắng về cuộc sống nhiều, đa số các em đều có suy nghĩ sẽ đi du học để kiếm tiền. Các em không định hướng bản thân theo con đường học nghề hoặc học cao hơn nữa. Mặt khác đa số các gia đình ở địa bàn Cửa Lò là con em giáo dân nên học không thích cho con em theo đuổi con đường học vấn. Họ mong muốn con được làm Cha, làm Sơ hoặc đi du học các nước châu âu như Canada, Mỹ, Úc, Ba Lan… Một số bố mẹ lo cho các em đi xuất khẩu không phải vì mong muốn lo cho các em vì tương lai của con mà mà đi để có lí do hợp lí hoá hồ sơ cho bố mẹ được sang làm ăn hợp pháp theo diện nuôi con. 3.2. Khó khăn từ phía bản thân học sinh Đa số các em học sinh THPT vẫn chưa xác định rõ nghành nghề cho bản thân mình trong tương lai. Các em vẫn chưa biết được mình thật sự phù hợp với cũng như 12
không hiểu rõ về các ngành nghề cụ thể. Điều này đã cản trở các em học sinh rất nhiều trong việc quyết định nghề nghiệp tương lai và gây cho các em nhiều khó khăn trong việc lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân. Các em đang suy nghĩ theo sự sắp đặt của bố mẹ và người thân. Chưa có chính kiến của riêng mình. Đó cũng là lí do khiến cho các em lựa chọn không đúng nghề nghiệp phù hợp với sở thích, năng lực của mình dẫn đến lãng phí năng lực của mình ở một nghành nghề không phù hợp. Chọn nghề không đơn giản là đưa ra quyết định ở một thời điểm. Đây là cả quá trình dài nghiên cứu, suy ngẫm về ngành mình sẽ chọn, sẽ học và sẽ gắn bó trong tương lai. Bản thân các em học sinh phải tự nắm rõ năng lực, điểm hạn chế, điểm mạnh của bản thân để chọn nghề cho phù hợp… Cha mẹ, nhà trường chỉ là người định hướng và cần thấu hiểu quá trình phát triển tâm sinh lí, cần phải biết con em mình muốn gì, năng lực tới đâu, từ đó hướng dẫn và tư vấn nghề nghiệp cho các bạn trẻ. Tuy nhiên, thời điểm này, nhiều học sinh vẫn trăn trở về việc xác định mục tiêu học tập và định hướng nghề nghiệp sau này. Các em đều mong muốn sau khi ra trường sẽ có được công việc phù hợp, ổn định. Với những em có học lực khá, giỏi, việc chọn trường theo khả năng không có nhiều khó khăn. Nhưng với sức học bình thường thì các em chọn nghề gì? Trong khi, việc chọn một trường đại học, cao đẳng hiện nay để nộp hồ sơ không quá khó, hầu như sức học nào cũng có trường phù hợp, vấn đề là phải chọn được trường chất lượng, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm cao. Vì vậy, việc lựa chọn nghề nghiệp phù hợp cần dựa trên các yếu tố chính là nhu cầu xã hội và năng lực, khả năng đa dạng hóa kiến thức của học sinh. Thời gian này được xem là thời điểm gấp rút để các em dần định hướng rõ ràng và đưa ra quyết định chọn trường, chọn nghề cho mình. Quyết định học gì, làm gì phù hợp với bản thân, nhu cầu lao động đối với các em không phải chuyện dễ dàng. Bởi thực tế, có những em khi vào đại học, cao đẳng đã phải hối tiếc do không thấy phù hợp với ngành nghề đã chọn hoặc kết quả học tập kém bởi đã lựa chọn một trường đại học, cao đẳng theo định hướng của gia đình thay vì nguyện vọng, năng lực của bản thân. Cũng không ít trường hợp khi đã có bằng tốt nghiệp đại học, cao đẳng nhưng sau đó lại làm công việc trái với ngành nghề được đào tạo, thậm chí quay lại học nghề để tăng cơ hội tìm kiếm việc làm gây phí toàn bộ kinh phí, thời gian, sức lực học tập. 4. Xu hướng nghề nghiệp và các yếu tố liên quan đến nghề nghiệp 4.1. Dự báo nghề nghiệp tương lai 13
Dựa theo báo cáo tương lai việc làm của diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) và số liệu của trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực Thành phố Hồ Chí Minh dự đoán về xu hướng nghề nghiệp năm 2025 ở Việt Nam như sau: Ngành công nghệ thông tin Ngành công nghệ thông tin luôn cần nhân lực, đặc biệt là trong thời đại 4.0. Ngành công nghệ thông tin luôn cần nhân lực, nhất là trong thời kỳ chuyển đổi công nghệ số thì hầu như bất cứ công ty hay xí nghiệp nào cũng cần phải có IT. Bên cạnh đó, do số lượng và quy mô của những vụ tấn công mạng ở Việt Nam ngày càng tăng nên kéo theo nhu cầu về nhân lực trong ngành an ninh mạng cũng lớn hơn rất nhiều. Ước tính đến năm 2025 sẽ tăng gấp 2 lần so với năm 2020, tức là Việt nam sẽ cần khoảng 6 triệu lao động trong lĩnh vực này. Khi lựa chọn ngành công nghệ thông tin, bạn sẽ có cơ hội làm việc tại rất nhiều vị trí như: lập trình viên, kỹ sư kiểm định, chuyên viên quản trị mạng, kỹ sư cầu nối,… Trong số đó có một ngành nghề khá mới và triển vọng tại Việt Nam là phân tích khoa học dữ liệu. Khi tốt nghiệp ngành này, bạn có thể trở thành một nhà nghiên cứu phân tích dữ liệu chuyên nghiệp, nhà phát triển sản phẩm hoặc kinh doanh trong nhiều lĩnh vực khác. Trong giai đoạn tới, nguồn nhân lực công nghệ thông tin sẽ được săn đón mạnh mẽ, đồng nghĩa với việc mức lương trung bình của ngành này cũng cao hơn hẳn. Đối với sinh viên mới ra trường, mức lương khởi điểm lên tới hàng nghìn USD nếu bạn có nhiều kinh nghiệm và năng lực làm việc. Ngành marketing Ngành marketing có cơ hội việc làm rộng mở. Trong xu thế hội nhập toàn cầu kết hợp chuyển đổi số trên toàn bộ lĩnh vực, nếu doanh nghiệp vẫn giữ lối truyền thông và quảng cáo theo lối mòn như ngày trước thì không thể nào tồn tại được. Do đó, ngành marketing đang ngày càng nở rộ để đáp ứng cho nhu cầu đông đảo của xã hội. Theo thống kê của Trung tâm dự báo nhân lực TP. Hồ Chí Minh, đến năm 2025, trung bình mỗi năm thị trường lao động sẽ phải bổ sung khoảng 21.500 nhân lực ngành marketing. Bên cạnh đó, rất nhiều kết quả khảo sát trực tuyến cũng chỉ ra rằng ngành marketing hiện đang là ngành có nhu cầu tuyển dụng cao nhất. Đây cũng là ngành nghề có mức thu nhập cao và dễ thăng tiến. Theo một số khảo sát trên các trang tuyển dụng lớn tại Việt Nam, mức lương khởi điểm của sinh viên mới ra trường ở ngành này trung bình rơi vào khoảng từ 10 – 15 triệu đồng. Khi bạn đã gắn bó lâu dài và tích luỹ được 14
nhiều kinh nghiệm, bạn sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến và đạt mức lương lên tới hàng nghìn USD. Ngành xây dựng Ngành xây dựng tại Việt Nam thu hút rất nhiều FDI. Ngành xây dựng là một ngành nghề cần thiết để phục vụ xã hội, do đó luôn cần nguồn nhân lực ổn định. Theo thống kê, nguồn vốn nước ngoài đầu tư vào ngành xây dựng Việt Nam đang tăng mạnh và chiếm tỷ trọng khá lớn, khoảng 40 – 50% mỗi năm với tổng ngân sách ước tính đạt 4 – 5 tỷ USD. Với tốc độ tăng trưởng đều mỗi năm khoảng 10%, dự kiến đến năm 2025 thì quy mô thị trường ngành xây dựng Việt Nam sẽ vượt mức 14 tỷ USD và yêu cầu nguồn cung lớn về nhân lực. Trong vài năm gần đây, dù số lượng sinh viên theo học ngành xây dựng đã tăng nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn trong tình trạng thiếu thợ lành nghề, kỹ sư có kiến thức và chuyên môn cao. Không giống như nhiều ngành nghề khác, với tính đặc thù cao nên ngành xây dựng rất khó tiếp nhận những sinh viên học trái ngành. Chính vì vậy, nếu bạn có kiến thức và năng lực thì cơ hội để tìm kiếm công việc trong ngành là không hề khó khăn. Ngành phiên dịch Ngành phiên dịch có mức lương trung bình lên tới hàng nghìn USD. Trong thời đại mở cửa hội nhập nền kinh tế với thế giới, các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam ngày càng nhiều kéo theo ngành phiên dịch cũng phát triển song song theo đó. Theo thống kê, phiên dịch viên khi phiên dịch cho các hội thảo, hội nghị sẽ có thu nhập trung bình dao động từ 200 – 400 USD/giờ làm việc. Tuy nhiên, thu nhập này còn dựa trên nhiều yếu tố như kỹ năng ngoại ngữ, dịch thuật, năng lực chuyên môn,… nhưng trung bình, 1 phiên dịch viên làm việc 8 tiếng/ngày, 5 ngày/tuần sẽ có thu nhập dao động từ 1000 – 2400 USD/tháng. Nhìn chung thì đây là một ngành có cơ hội làm việc rộng mở và mức lương hấp dẫn. Ngành giáo dục mầm non Ngành giáo dục mầm non hiện rất được nhà nước quan tâm. Hiện nay, nước ta đang rất chú trọng việc giáo dục con em ngay từ lứa tuổi mầm non. Dưới sự thúc đẩy của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngành giáo dục mầm non không những không bị chững lại mà còn phát triển hơn, thúc đẩy nhu cầu về nguồn nhân lực và tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho các bạn trẻ mới ra trường. Khi tốt nghiệp ngành giáo dục mầm non, bạn có thể 15
giảng dạy tại các trường mầm non công lập, tư nhân hoặc trường mầm non quốc tế với mức lương hấp dẫn. Ngoài ra, bạn cũng có thể đảm nhiệm các vị trí khác như quản lý các bộ phận truyền thông, tuyển sinh tại các trường mầm non, hoặc làm MC cho các chương trình dành cho trẻ nhỏ. Ngành ôto Sinh viên học ngành ô tô có cơ hội làm việc tại rất nhiều vị trí. Ngành ô tô được đánh giá là một trong những ngành hot – lương cao ở thời điểm hiện tại và trong cả tương lai, bởi khi nền kinh tế ngày càng phát triển sẽ kéo theo mức sống được nâng cao, và ô tô cũng dần trở nên phổ biến trong cuộc sống. Hơn nữa, Việt Nam đang dần chuyển sang đẩy mạnh nền công nghiệp – dịch vụ, lấy công nghiệp làm trọng tâm đặc biệt là ngành công nghiệp kỹ thuật ô tô. Điều này đồng nghĩa với nhu cầu sử dụng nhân lực và mức lương trong ngành này cũng tăng đáng kể. Sinh viên khi tốt nghiệp từ ngành ô tô sẽ có cơ hội làm việc tại rất nhiều vị trí như: lắp ráp ô tô, kiểm định viên tại các trạm đăng kiểm, kỹ thuật viên bảo dưỡng, nhân viên kinh doanh. Trong những năm tới, chuyển đổi số là xu hướng tất yếu không chỉ tại Việt Nam mà trên toàn thế giới. Theo dự báo của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), máy móc có thời gian làm việc tương đương với con người. Chính vì vậy nhiều việc làm sẽ bị thay thế bởi máy móc, khiến 85 triệu việc làm có thể mất việc làm. Sau đây là một số ngành nghề có thể trở thành xu hướng nghề nghiệp trong tương lai: Công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo: Sự phát triển của công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra nhiều cơ hội cho các nghề liên quan đến lập trình, phân tích dữ liệu, phát triển ứng dụng di động, quản lý dự án công nghệ, và nhiều nghề khác liên quan đến công nghệ. Chăm sóc sức khỏe và y tế: Với dân số ngày càng gia tăng và nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng cao, các nghề liên quan đến y tế như bác sĩ, y tá, chuyên gia y tế công cộng cũng có thể tiếp tục là các lĩnh vực quan trọng. Năng lượng và môi trường: Với tăng cường nhận thức về biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường, các nghề liên quan đến năng lượng tái tạo, quản lý tài nguyên, và công nghệ xanh có thể phát triển mạnh mẽ. Giáo dục và đào tạo: Xu hướng này liên quan đến việc phát triển nguồn nhân lực cho tương lai, bao gồm giáo viên, nhà huấn luyện, nhà nghiên cứu giáo dục, và các chuyên gia đào tạo. 16
Kinh doanh và quản lý: Với sự phát triển của nền kinh tế, các vị trí liên quan đến quản lý, tiếp thị, kinh doanh quốc tế, khởi nghiệp, và quản lý chuỗi cung ứng vẫn có thể tiếp tục thu hút sự quan tâm. Nghệ thuật và giải trí: Cùng với sự phát triển của các nền tảng trực tuyến và nhu cầu giải trí ngày càng cao, các nghệ sĩ, nhà làm phim, nhạc sĩ, và các chuyên gia truyền thông có thể vẫn giữ vai trò quan trọng. 4.2. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến nghề nghiệp Việc kế tiếp bạn cần làm là hãy xác định xem những yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến nghề nghiệp. Từ đó bạn có thể có kế hoạch học tập phù hợp để từng bước thực hiện ước mơ nghề nghiệp của bản thân. Bên cạnh đó việc này cũng giúp bạn đánh giá một cách rõ ràng xem nghề nghiệp này có phù hợp với mình hay không. Từ đó bạn sẽ đưa ra lựa chọn nghề nghiệp đúng đắn nhất cho tương lai. Để thành công trong sự nghiệp thì ngoài kiến thức chuyên môn bạn còn phải chú ý bổ sung những kỹ năng mềm. Việc tìm hiểu về các kỹ năng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nghề nghiệp mà bạn muốn theo đuổi đồng thời điều này cũng giúp bạn theo kịp đà phát triển của xã hội. Thực tế cho thấy, những người thành công chỉ vận dụng có 25% kiến thức chuyên môn trong công việc, còn lại 75% là dựa vào những kỹ năng mềm mà họ đã học hỏi và rèn luyện được. Những người thường xuyên tham các khóa học kỹ năng sẽ có thêm cơ hội khám phá và trau dồi bản thân. Đồng thời đây cũng là phương pháp tốt để định hướng nghề nghiệp và định vị bản thân. Cách tốt nhất để biết bản thân có phù hợp với nghề nghiệp nào đó hay không chính là tự bản thân bạn phải trải nghiệm. Bạn nên tìm cơ hội làm những công việc có liên quan đến nghề nghiệp đã chọn khi còn đi học để hiểu rõ hơn về nghề nghiệp đó cũng như nhận định được xem bản thân có phù hợp với nghề hay không. 4.3. Các bước để định hướng nghề nghiệp Đưa ra quyết định nghề nghiệp đúng đắn vào đúng thời điểm sẽ tạo ra rất nhiều sự khác biệt. Ví dụ, một người có thể nhận ra rằng kỹ thuật không phải là lựa chọn nghề nghiệp phù hợp nhất với họ, sau khi đã làm việc với tư cách là một kỹ sư trong mười năm, hoặc một người có thể nhận ra điều tương tự khá sớm trong đời. Dù bằng cách nào, bạn có quyền lựa chọn nhận ra niềm đam mê thực sự của mình nằm ở đâu và hướng tới tương lai càng sớm càng tốt. Khi đó bạn có đủ kỹ năng, kinh nghiệm để phát triển và thăng tiến trong tương lai 17