Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền cho học sinh nữ lớp 11 trường THPT Nguyễn Thị Giang

Chia sẻ: Caphesuadathemhanh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đề tài “Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11” nhằm đưa ra các phương pháp giảng dạy vào trong quá trình dạy học, qua đó để kiểm tra đánh giá kết quả tác dụng cũng như khẳng định tính thiết thực của nó trong quá trình giảng dạy môn thể thao tự chọn bóng chuyền nói riêng cũng như việc huấn luyện thể dục thể thao nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Một số số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền cho học sinh nữ lớp 11 trường THPT Nguyễn Thị Giang

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “…tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi người dân yêu nước”. Bác kêu gọi “tôi muốn đồng bào ta ai cũng cố gắng tập thể dục” và “tự tôi ngày nào cũng tập”. Trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước xã hội chủ nghĩa thì con người là yếu tố quyết định mà sức khỏe là vốn quý nhất của con người. Để có con người hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội thì giáo dục cần phải đáp ứng được hai yêu cầu phát triển trí lực và thể lực. Vì thế, trong công tác giáo dục hiện nay, ngoài việc trang bị cho học sinh về mặt tri thức thì việc giáo dục thể chất trong nhà trường đóng góp một vai trò quan trọng. Vĩnh tường là một huyện có phong trào thể dục thể thao rất mạnh trong tỉnh, trong đó có một số môn thể thao là thế mạnh của huyện như bóng chuyền, bóng bàn, cầu lông, đá cầu. Làm cho phong trào thể dục thể thao của huyện Vĩnh Tường ngày càng phát triển hơn nữa thì không chỉ có ở các cuộc thi mang tính cọ sát trong huyện mà cần được vươn xa hơn nữa, cần được đầu tư về cơ sở vật chất, nhân tố thể thao…v..v. Để có được nhân tố thể thao thì chính trong các trường học THPT và THCS trong huyện làm lòng cốt, chính vì vậy việc đầu tư cơ sở vật chất cũng như thống nhất và quy định những nội dung học bắt buộc trong môn thể dục ở các trường THPT là rất cần thiết. Hiện nay, môn học thể thao tự chọn là một nội dung được học tập xuyên suốt ở các cấp học với số tiết được phân bố ngày một nhiều hơn. Chính vì thế thể thao tự chọn là nội dung có tầm quan trọng trong quá trình giáo dục thể chất ở nhà trường. Thể thao tự chọn là một nội dung được giảng dạy nhằm đi sâu vào sự yêu thích của học sinh và phát triển năng khiếu cá nhân. Do đó, thể thao tự chọn được học sinh yêu thích và say mê tập luyện. Trong số các môn thể thao tự chọn như bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, bơi, đẩy tạ,… thì môn bóng chuyền là môn thể thao được nhiều giáo viên lựa chọn để giảng day cho học sinh. Bởi vì môn bóng chuyền là môn thể thao được đa số học sinh yêu thích và phù hợp với điều kiện tập luyện của nhiều nhà trường. Môn thể thao tự chọn Bóng chuyền có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của các em về mọi mặt Trí - Đức - Thể - Mỹ. Nếu trong tiết dạy thể thao tự 1
chọn có chất lượng sẽ giúp cho học sinh nắm được kiến thức từ đó hình thành kỹ năng vận động, tạo ra những giờ học vui vẻ và bổ ích cho học sinh. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã khẳng định, quá trình hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động dựa trên quá trình nhận thức “Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Như vậy, tính trực quan trong quá trình giảng dạy thể dục thể thao giữ một vai trò quan trọng. Vì hoạt động tiếp thu kiến thức động tác của học sinh về cơ bản là mang tính chất thực tiễn vận động phát triển các cơ quan cảm giác, từ đó học sinh hình thành thói quen vận động đúng. Để xây dựng kỹ năng vận động được tiến hành không chỉ bằng thị phạm động tác, mà bằng cả lời nói và tư duy, tức là phải sử dụng các phương pháp dạy học thể dục trong việc xây dựng kỹ năng vận động cho người luyện tập thể dục thể thao mà đối tượng ở đây là học sinh trung học phổ thông, và người huấn luyện hướng dẫn đó là giáo viên dạy thể dục thể thao. Trong thời gian của một tiết dạy chỉ 45 phút mà có đến hai hay ba nội dung học khác nhau đan xen vào, giáo viên phải làm thế nào để truyền tải kiến thức giúp học sinh nhanh chóng hình thành kỹ năng vận động, nghĩa là vừa xây dựng nhận thức cho các em về kỹ thuật động tác vừa phải đảm bảo đủ lượng vận động cần thiết cho các em trong một tiết học, hay nói cách khác trong một thời gian cực ngắn người giáo viên phải vừa giúp các em nắm được yếu lĩnh kỹ thuật động tác, vừa phải hướng dẫn cho các em thực hiện động tác. Muốn đạt được điều này, theo tôi, người thầy phải tăng cường sử dụng các phương pháp và các hình thức tổ chức như phương pháp sử dụng lời nói, nhóm phương pháp trực quan, nhóm phương pháp luyện tập. Hay phải tăng cường làm mẫu thị phạm kết hợp với sử dụng lời nói giảng giải ngắn gọn, mấu chốt, đủ ý. Hay nói cách khác là vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực như: Dạy học vấn đáp; Dạy và học phát hiện giải quyết vấn đề; Dạy và học hợp tác trong nhóm nhỏ vào giảng dạy để giúp học sinh hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động. Trong quá trình giảng dạy, người giáo viên còn dùng các động tác bổ trợ là những động tác đơn giản hơn hoặc có kết cấu gần giống nhưng dùng sức nhẹ hơn động tác chính. Ngoài ra chúng ta thường sử dụng thêm các phương pháp trò chơi, thi đấu và tổng hợp,…vào giáo dục thể chất. 2
Vậy làm thế nào để học sinh nhanh chóng hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động trong môn thể thao tự chọn bóng chuyền và tiến tới phát triển các tố chât nâng cao sức khoẻ? Qua thực tế giảng dạy từ khi về trường đến nay tôi nhận thấy rằng cần phải đầu tư cho môn Bóng chuyền nhiều hơn ở các mặt để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục thể chất trong nhà trường. Đặc biệt là đối với học sinh khối 10 là học sinh đầu cấp cần nắm vững kỹ thuật cơ bản về môn thể thao tự chọn này là một điều kiện hết sức cần thiết thuận lợi cho việc phát triển kỹ năng, kỹ xảo vận động làm nền tảng cho các năm học tiếp theo. Vậy việc tìm ra phương pháp để truyền đạt cho học sinh là một vấn đề cần thiết để nâng cao chất lượng dạy và học môn Bóng chuyền. Vì lí do đó, tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu “Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11” để có thể giảng dạy môn Bóng chuyền tốt hơn giúp cho học sinh tập luyện tiến bộ và ngày càng yêu thích môn Bóng chuyền. Qua đó góp phần làm tốt hơn nữa công tác rèn luyện sức khỏe cho học sinh Trung học phổ thông. 2. Tên sáng kiến: “ Một số số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền cho học sinh nữ lớp 11 trường THPT Nguyễn Thị Giang ” 3. Tác giả sáng kiến: - Họ và tên: Nguyễn Thị Trang - Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường THPT Nguyễn Thị Giang-Vĩnh Tường-Vĩnh Phúc - Số điện thoại: 0987811184. E_mail: trangtrangvp1501@gmail.com 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến ................................................................................................................................. 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn bóng chuyến ở lớp 10 + 11 THPT 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Từ đầu học kỳ 1 năm học 2018-2019 đến hết năm học 2018-2019 3
7. Mô tả bản chất của sáng kiến: 7.1. Mục đích của đề tài . - Nghiên cứu nhằm đưa ra các phương pháp giảng dạy vào trong quá trình dạy học, qua đó để kiểm tra đánh giá kết quả tác dụng cũng như khẳng định tính thiết thực của nó trong quá trình giảng dạy môn thể thao tự chọn bóng chuyền nói riêng cũng như việc huấn luyện thể dục thể thao nói chung. - Biết cách và thực hiện cơ bản đúng các kỹ thuật như: Tư thế chuẩn bị, một số động tác di chuyển cơ bản, chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền bóng thấp tay, đệm bóng, - Nhằm nâng cao kết quả môn thể dục nói chung và môn bóng chuyền nói riêng, bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu môn bóng chuyền. - Thúc đẩy phong trào tập luyện môn bóng chuyền trong nhà trường cũng như trên địa bàn trường đóng. - Đề tài đã giả quyết được sự yếu kém về kỹ thuật và thể lực của học sinh THPT nói chung và thể lực chuyên môn bóng chuyền nói riêng . - Mục tiêu của tôi đó là đem đề tài trao đổi với các đồng nghiệp nhằm mục đích nâng cao nghiệp vụ công tác của bản thân góp phần vào việc nâng cao thể lực và năng lực làm việc của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT . - Nêu được những khó khăn bất cập trong giảng dạy môn Bóng chuyền trong chương trình Thể dục THPT 7.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp tổng hợp phân tích tài liệu. - Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp điều tra sư phạm. - Phương pháp tính toán và xử lí số liệu. - Khảo sát kỹ thuật và số lần thực hiện được của học sinh thông qua kiểm tra chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt), chuyền bóng thấp tay, phát bóng thấp tay của các em học sinh lớp 11. 7.3. Phạm vi nghiên cứu. - Tìm hiểu, nghiên cứu phân phối chương trình, sách giáo khoa và thực tiễn dạy học môn bóng chuyền ở lớp 10 + 11 THPT 4
- Vận dụng một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập chuyên môn môn bóng chuyền. - Học sinh khóa 2017 - 2020 Trường THPT Nguyễn Thị Giang, Huyện Vĩnh Tường, Tỉnh Vĩnh Phúc. - Nghiên cứu kỹ thuật của học sinh thông qua kiểm tra chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt), chuyền bóng thấp tay, phát bóng thấp tay ở học sinh lớp 10. - Nghiên cứu điều kiện và thực tiễn giảng dạy nội dung môn thể thao tự chọn bóng chuyền qua các năm. - Nghiên cứu sức khoẻ, trình độ tập luyện, tâm sinh lí giới tính, từ đó tìm ra các phương pháp, biện pháp nhằm xây dựng tâm lí thoải mái, hứng thú trong học tập, từ đó phát huy tính tích cực, tự giác cho các em giúp cho các em nâng cao kỹ thuật cũng như số lần thực hiện động tác hay thành tích của các em trong tập luyện. - So sánh kết quả giảng dạy theo phương pháp mới với phương pháp cũ. 7.4. Trang thiết bị: Bóng chuyền, cột lưới, sân bóng chuyền, đồng hồ bấm giây, dây nhảy, còi. 7.5. Nội dung 7.5.1. Cơ sở lý luận. Để đất nước ta có nguồn lực lượng lao động đảm bảo sức khoẻ, đạt chuẩn về trình độ kiến thức, có kĩ thuật tay nghề cao, đó là mục tiêu của sự nghiệp giáo dục hiện nay và giáo dục thể chất nói riêng để xây dựng con người phát triển một cách cân đối và toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước. Vì vậy, muốn đạt được mục đích của giáo dục thể chất thì cần phải làm cho môn học thể dục trở thành môn học yêu thích của học sinh. Tuy nhiên, qua thực tế giảng dạy giáo dục thể chất còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn về trang thiết bị dạy học và sân bãi học tập, một số thiết bị dạy học thì đã cũ kỉ, hư hỏng, giáo viên chủ yếu giảng dạy trong điều kiện thiếu thốn và học sinh tự trang bị cho mình những thiết bị học tập, những khó khăn, thiếu thốn đó chủ yếu ở các trường xa trung tâm và các trường ở miền núi càng khó khăn hơn so với các trường ở thành phố. Bên cạch đó, một tiết học thể dục thường đan xen hai hay ba nội dung học tập lại càng thêm khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động ở học sinh và đa phần học sinh còn xem nhẹ môn học thể dục và coi 5
thể dục là môn học phụ, còn e ngại và lười biếng trong tập luyện chính vì thế chất lượng của giáo dục thể chất vẫn chưa cao, hiệu quả còn tương đối thấp so với một số môn văn hoá khác. 7.5.2. Thực trạng giảng dạy môn Bóng Chuyền hiện nay. Trường THPT Nguyễn Thị Giang đóng trên địa bàn nông thôn với đa số học sinh là con em nhân dân chủ yếu sống bằng nông nghiệp, cơ sở vật chất, sân bãi phục vụ cho giảng dạy và học tập trong trường đang còn thiếu thốn. Thời tiết khắc nghiệt, có những thời điểm mưa gió quá nhiều làm cho sân bãi ngập trong nước cũng có những thời điểm quá nắng nóng do đó ảnh hưởng lớn đến quá trình giảng dạy và học tập môn thể dục. Từ thực trạng đó việc dạy và học môn thể dục trở nên rời rạc không liên tục làm hạn chế sự hình thành kỹ năng vận động của học sinh. Nội dung thể thao tự chọn bóng chuyền các em học sinh cấp dưới chỉ mới được tiếp xúc ít, chưa nắm được các kỹ thuật cơ bản. Nên khi lên lớp trên các em đang còn bỡ ngỡ và khi học lại gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi tập luyện không được thường xuyên, điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị dạy và học không đảm bảo sẽ tạo cho các em uể oải, mất hứng thú trong học tập, không chú trọng và hình thành được kỹ năng, kỹ xảo vận động dẫn đến kỹ thuật và số lần thực hiện động tác cũng như thành tích thấp không ổn định. 7.5.3. Những khó khăn bất cập khi giảng dạy môn Bóng chuyền. - Các phương tiện phục vụ cho giảng dạy và học tập như tranh ảnh, hệ thống sân bãi chật chội không đảm bảo, dụng cụ thiếu thốn. - Sân tập còn thiếu và chưa đạt chuẩn, nhiều giờ học gặp thời tiết không thuận lợi như rất nắng nóng hoặc mưa nhiều dẫn đến không học được và không gây được hứng thú cho học sinh khi tập luyện. - Các tiết học trong nội dung thể thao tự chọn thường bị gián đoạn bởi điều kiện thời tiết. - Thời gian của một tiết học hạn chế nên giáo viên chỉ hướng dẫn cho học sinh tập luyện kĩ thuật và từ đó học sinh tự tập là chính, không có điều kiện để giáo viên sửa sai nhiều cho các em, thời gian các em thi đấu tập ít và vui chơi hạn chế. - Đa số học sinh chưa làm quen với môn bóng chuyền. 6
- Từ những tồn tại và khó khăn đó nên công tác giáo dục thể chất nói chung và công tác dạy và học chính khoá môn thể dục nói riêng hiệu quả không cao, chưa đáp ứng được mục tiêu giáo dục đề ra là phát triển con người toàn diện. - Để khắc phục tình trạng trên, trong quá trình giảng dạy nhiều năm tôi đã trăn trở, suy nghĩ nhằm tìm ra những phương pháp giảng dạy thích hợp để nâng cao hiệu quả của nhiệm vụ dạy và học. 7.5.4. Chọn đối tượng. Đối tượng tôi chọn là 2 lớp khối 11 với 80 em. Về trình độ cũng như tố chất của các em là ngang nhau và tôi chia thành 2 nhóm. Nhóm 1 thực nghiệm và nhóm 2 đối chứng. - Học sinh các lớp 11A2, nhóm thực nghiệm - Học sinh lớp 11A3 nhóm đối chứng. - Học sinh trường THPT Nguyễn Thi Giang. - Nhóm thứ nhất áp dụng các phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học môn bóng chuyền. - Nhóm 2 giữ nguyên phương pháp tập luyện cũ. 7.5.4.1. Kết quả khảo sát đầu năm học. Khảo sát kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền bóng thấp tay, và phát bóng thấp tay chính diện thông qua kiểm tra các em học sinh đầu năm học lớp 11 Trường THPT Nguyễn Thị Giang chưa áp dụng phương pháp gồm 2 lớp 11A2, 11A3 Kết quả đạt như sau:  Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt Lớp 11 A2 11 A3 Điểm (40 HS) (40 HS) (Đ) 7 17,5% 10 25% Chưa(Đ) 33 82,5% 30 75%  Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay Lớp 11 A2 11 A3 Điểm (40 HS) (40 HS) (Đ) 12 30% 15 37,5% Chưa(Đ) 28 70% 25 62,5% 7
 Kĩ thuật phát bóng thấp tay Lớp 11 A2 11 A3 Điểm (40 HS) (40 HS) (Đ) 15 37,5% 19 47,5% Chưa(Đ) 27 62,5% 21 52,5%  Ghi chú: Điểm đạt (Đ) thực hiện tương đối đúng KT động tác. Điểm chưa đạt (CĐ) thực hiện chưa đúng KT động tác, hoặc chưa thực hiện được động tác  Nhận xét: Qua kết quả khảo sát ban đầu nhìn chung các em học sinh ở các lớp trên đạt kết quả rất thấp. Về kỹ thuật chỉ được một số em thực hiện tương đối tốt dẫn đến kết quả của những em đó có nổi trội hơn các em khác. Còn hầu hết các em khác do kỹ thuật chưa có nên kết quả không cao. Qua đó tôi nắm được các em đang còn yếu ở mặt nào, những kết quả trên là cơ sở để tôi đi sâu vào nghiên cứu “Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền ” để có thể giảng dạy môn Bóng chuyền tốt hơn giúp cho học sinh tập luyện tiến bộ và ngày càng yêu thích môn Bóng chuyền nhằm góp phần làm tốt hơn nữa trong công tác rèn luyện sức khỏe cho học sinh, từ đó các em chủ động hơn, tích cực hơn, hứng thú hơn trong học tập. 7.5.4.2. Một số phuơng pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn Bóng Chuyền.  Phương pháp: Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập. Đội hình dạy kỹ thuật . x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 8
+ Giáo viên giới thiệu tên các động tác kỹ thuật, tính năng, tác dụng cho học sinh. + Thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập. Giáo viên kết hợp cho các em xem tranh ảnh về kỹ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em. + Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét. + Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện theo khẩu lệnh chung. + Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kỹ thuật động tác tốt, các em tự trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc. * Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại kỹ thuật động tác đó. Cho các em tự nhận xét bạn làm chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai, hướng khắc phục. Giáo viên lại kiến thức, nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai. +Tư thế chuẩn bị: Sai vì đứng khoảng cách giữa hai chân quá lớn hoặc bàn chân chạm đất cả bàn, trọng tâm cơ thể dồn không đúng chân, nên khi di chuyển rất chậm và khó khăn. Cách sửa: Chỉ dẫn cho các em tư thế của hai bàn chân và khoảng cách hai bàn chân, sau đó cho học sinh tập riêng tư thế chân để giáo viên kiểm tra và sửa sai. + Di chuyển: Sai thân người nhấp nhô, không ổn định, bước chân quá cao, nhảy bước. Mất thăng bằng khi di chuyển. Cách sửa: Không thay đổi tư thế thân trên, giữ góc độ đúng giữa cẳng chân và đùi. Thân trên hơi đổ về trước, không để trọng tâm rơi ra phía sau gót chân. + Bước nhảy: Sai vì xuất phát chậm, do tư thế đứng chuẩn bị không đúng. Dừng lại không dừng được ngay, do không biết dùng gót chân chạm đất ở bước cuối cùng. Cách sửa: Tập lại tư thế đứng chuẩn bị cơ bản, tập đứng tại chỗ đưa một chân ra trước chạm đất bằng gót chân, tập chạy và dừng lại hoặc thay đổi theo hướng tín hiệu. 9
 Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt): Đội hình dạy kỹ thuật . x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt) thường được sử dụng khi bóng có điểm rơi ngang đầu và trước mặt. Đây là cầu nối giữa phòng thủ và tấn công, và là giai đoạn trọng tâm để điều chỉnh và tổ chức các phối hợp chiến thuật trong tấn công cũng như trong phản công. Ở kỹ thuật này điều cốt lõi là học sinh phải nắm và hiểu được mẫu chốt kĩ thuật động tác và thực hiện một cách cơ bản đúng về kỹ thuật. Khi bóng đến, tay tiếp xúc bóng ở phía sau và chếch xuống bên dưới của bóng. Tầm tiếp xúc ngang trán, cách trán khoảng 15 – 20cm. Tầm chuyền bóng có thể thay đổi tùy thuộc vào trình độ và đặc điểm cá nhân người tập.  Phương pháp: Đội hình tập luyện không có bóng. x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập. + Giáo viên giới thiệu tên các động tác kĩ thuật, tính năng, tác dụng cho học sinh 10
+ Thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý và những điểm sai cần chú ý trong luyện tập. Giáo viên kết hợp cho các em xem tranh ảnh về kỹ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em. + Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét. + Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho học sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, giáo viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện theo khẩu lệnh chung. + Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, em học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kỹ thuật động tác tốt, các em tự trao đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc. + Luyện tập hình tay chuyền bóng, tầm tiếp xúc bóng. Tập không có bóng và có bóng. + Luyện tập kỹ thuật chuyền bóng mô phỏng từ hình tay tiếp xúc bóng đến phối hợp toàn thân chuyền bóng. Đội hình tập luyện với bóng. xxxxx xxxxxxxxxx X X GV + Tự tung bóng và đón bóng theo hình tay khi tiếp xúc bóng. 11
+ Cầm bóng theo hình tay khi chuyền bóng, phối hợp lực toàn thân và đẩy bóng đi theo hướng chuyền. + Một người tung bóng, một người đón bóng theo tư thế chuyền (yêu cầu đúng về hình tay, tầm tiếp xúc, điểm tiếp xúc giữa các ngón tay và bóng). + Tự tung bóng, đón bóng đúng kỹ thuật và chuyền bóng đi. + Một người tung bóng, một người chuyền bóng. + Hai, ba người chuyền bóng cho nhau. + Giáo viên triển khai tập đồng loạt cả lớp (không bóng). Giáo viên chia nhóm cho học sinh tập luyện theo đội hình từng đôi một, tập từ không bóng đến có bóng và vào trong sân có lưới để tập. Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai cho các em. * Sau khi tập xong giáo viên củng cố bằng cách gọi một số em của các nhóm lên thực hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện kỹ thuật (chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các nhóm đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau. Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm. Nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai. + Chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt) sai như: Bóng đi thấp; Bóng không đi xa; Đau ngón tay khi chuyền bóng. Cách sửa: Tập lại hình tay khi tiếp xúc bóng. Nâng góc độ hướng chuyển động của hai tay khi chuyền bóng. Tập lại tư thế tiếp xúc bóng, hướng phát lực đi qua tâm bóng. Hai người tự tập, một người tung bóng một người chuyền bóng trả lại, cự li chuyền bóng và tung bóng tăng dần. Phối hợp đạp chân, kết hợp với tay đẩy bóng đi. Tiếp xúc bóng không đúng, cần xèo rộng bàn tay để khi tiếp xúc bóng phần thân đốt các ngón tay ôm lấy bóng.  Kỹ thuật đệm bóng: Đây là kỹ thuật cơ bản được sử dụng trong phòng thủ, đồng thời cũng được yểm hộ tấn công. Đệm bóng gồm hai kỹ thuật chính: Đệm bóng bằng hai tay và một tay. Đệm bóng là cơ sở để phát triển thành nhiều kỹ thuật ứng dụng khác nhau: lăn ngã cứu bóng, cá nhảy,… Kỹ thuật cơ bản được sử dụng nhiều nhất trong thi đấu và cho những người mới tập là kỹ thuật đệm bóng bằng hai tay. 12
Lực để đánh bóng tùy thuộc vào tốc độ bóng đến và cự li (khoảng cách) vị trí cần đưa bóng đến. Góc độ của đường bóng đến quyết định góc độ của tay (góc tạo thành giữa cẳng tay và mặt đất) khi bóng đến.  Phương pháp: Đội hình tập luyện không có bóng. x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập. + Giáo viên thị phạm, phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác ngắn gọn đủ ý, những điểm cần chú ý (tư thế chuẩn bị, động tác tiếp xúc bóng, đệm bóng đi, kết thúc động tác). + Giáo viên kết hợp cho các em xem hình ảnh minh họa, học sinh chú ý nghe, quan sát giáo viên làm mẫu. + Gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại theo động tác mẫu, cả lớp xem và nhận xét nhanh, giáo viên nhận xét lại. Đội hình tập luyện với bóng. xxxxx xxxxxxxxxx X X GV 13
+ Một người tung cho một người đệm (tăng dần khoảng cách giữa hai người, tăng dần lực đánh bóng). + Hai người cùng đệm hoặc một người chuyền, một người đệm. . + Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai cho các em và chú ý cự li tập luyện cho hợp lí tránh xẩy ra chấn thương. * Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi một số em của các nhóm lên thực hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện kỹ thuật (chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các nhóm đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau. Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm. Nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai. + Đệm bóng sai vì di chuyển chậm, không kịp đến để đệm bóng; thân ngã quá nhiều về trước; hai tay gập ở khớp khuỷu; vị trí tiếp xúc bóng không đúng; bóng đi thấp; bóng không đi theo ý muốn; đánh bóng không có lực. Cách sửa: Nhắc lại những kỹ thuật cơ bản của động tác, tay đánh bóng đưa từ dưới lên – ra trước, hạ thấp gối phối hợp đạp chân với tay đánh bóng. Tập lại tư thế mô phỏng hình tay, tập tiếp xúc bóng cố định, một người đứng bên cạch giữ bóng, phối hợp giữa tay và đạp chân, thân đẩy bóng đi. Một người tung bóng người kia đệm bóng.  Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện: Phát bóng là một trong những kỹ thuật quan trọng của bóng chuyền. Phát bóng không chỉ đơn thuần là quả bóng khởi đầu mà nó còn là vũ khí tấn công sắc bén ở trong một trận đấu. Vì vậy kỹ thuật phát bóng cần được chú ý và tập luyện thật tốt.  Phương pháp: Đội hình tập luyện không có bóng. x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 14
Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương pháp luyện tập. + Giáo viên thị phạm, phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác ngắn gọn đủ ý, về yêu cầu chung của từng yếu lĩnh, những điểm cần chú ý (tư thế chuẩn bị, động tác tay tiếp xúc bóng, kết thúc động tác). + Bên cạch làm mẫu động tác thì giáo viên cho các em xem hình ảnh minh họa về kỹ thuật động tác. + Gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại theo động tác mẫu, cả lớp xem và nhận xét nhanh, giáo viên nhận xét lai. + Luyện tập TTCB và chuyển động của tay đánh bóng (không bóng). + Luyện tập phối hợp kỹ thuật tung bóng và đánh bóng (không bóng). + Tự tung bóng theo yêu cầu kỹ thuật và để bóng rơi xuống đất, học sinh tự kiểm tra độ cao của bóng khi tung và độ chính xác của điểm rơi khi bóng chạm đất. + Tung bóng và mô phỏng kỹ thuật đánh bóng (tay không chạm vào bóng). + Phát bóng và tường, phát bóng cho bạn ở cự li gần, tập trung chú ý điểm tay tiếp xúc bóng. + Phát bóng qua lưới từ giữa sân, sau đó lùi dần về biên ngang. + Luyện tập hoàn chỉnh kỹ thuật: khả năng dùng sức, phối hợp lực toàn thân. + Điều chỉnh điển rơi của bóng khi phát theo đúng ý muốn. - Một bên phát bóng còn bên kia các bạn phục vụ nhặt bóng và lăn sang cho bạn phát, sau đó đổi bên phát bóng. Đội hình tập luyện với bóng. 15
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X * Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi một số em của các nhóm lên thực hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện kỹ thuật (chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các nhóm đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau. Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm. Nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai. + Những sai lầm thường mắc trong phát bóng thấp tay chính diện: Tung bóng không đúng; điểm tiếp xúc bóng chưa đúng nên bóng chỉ bay lên cao, không đi xa, bóng đi lệch hướng. Cách sửa: Tại chỗ tập tư thế chuẩn bị (không bóng), tại chỗ tập động tác tung bóng nhiều lần và thẳng hướng, tay tiếp xúc bóng đúng vị trí (đánh vào giữa sau và dưới tâm bóng). Đứng mũi chân trước đúng hướng phát bóng. Tập phát bóng qua lưới vào các vị trí khác nhau ở bên kia sân. 16
 Đấu tập, thi đấu: - Trong quá trình giảng dạy các kỹ thuật thì giáo viên có thể vận dụng phương pháp đấu tập và thi đấu vào tổ chức cho các em vận dụng các kỹ thuật đã học vào thực tế, vận dụng các điểm luật vào đấu tập và tập làm công tác trọng tài, và đó cũng là biện pháp nhằm nâng cao kỹ năng, kỹ xảo vận động, thấy được điểm mạnh – yếu của mình. rèn luyện nâng cao sức khỏe, tinh thần đoàn kết cho các em. Ngoài ra tạo không khí vui chơi, rèn luyện thể lực. Phương pháp: Giáo viên cho các em thành lập nhiều đội để thi đấu trong thời gian ngắn nhất định và thay nhau vào thi đấu tập. 7.6. Kiểm tra đánh giá và kết quả thực hiện. Qua kết quả thu được sau khi kiểm tra đánh giá giữa các lớp thực nghiệm nghiên cứu và các lớp đối chứng tôi thấy được sự khác biệt giữa các lớp. Lớp được áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào trong quá trình giảng dạy thì các em hiểu và nắm bắt được kĩ thuật từ đó trong quá trình học tập và kiểm tra đánh giá đạt kết quả cao hơn và có sự khác biệt hơn so với các lớp không được vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào học tập. Kết quả đạt được như sau:  Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt Lớp Lớp áp dụng Lớp không áp dụng 11A2( 40 HS) 11A3( 40HS) Điểm Đạt 38 95% 12 30% Chưa đạt 2 5% 28 70%  Kỹ thuật đệm bóng Lớp Lớp áp dụng Lớp không áp dụng 11A2 (40HS) 11A3 (40HS) Điểm Đạt 39 97,5% 17 42,5% Chưa đạt 12,5% 23 57,5% 17
 Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện Lớp Lớp áp dụng Lớp không áp dụng Điểm 11A2( 40HS) 11A3(40HS) Đạt 40 100% 19 47,5% Chưa đạt 0 0% 21 52,5% - Kết quả kiểm tra ở trên cho thấy kết quả của các em có sự thay đổi rõ rệt. Cụ thể ở lớp 11 A2 (lớp áp dụng thực nghiệm): Các lớp không được áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào trong quá trình học tập thì không có sự chuyển biến và thay đổi về chất lượng và kết quả học tập không cao. 8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Đối với giáo viên: Tự trao dồi kiến thức, tích cực học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, nâng cao nghiệp vụ sư phạm, áp dụng những phương pháp cũng như kiến thức mới vào giảng dạy để tạo ra những giờ học vui vẻ và hứng thú cho học sinh. Đối với học sinh: Không ngừng học tập và rèn luyện trong các giờ học thể dục Tích cực tham gia các hoạt động thể dục thể thao của trường cũng như của huyện và tỉnh tổ chức. Phần lớn học sinh đều yêu thích và nhiệt tình, hăng say tập luyện. Ở trong nhà trường có nhiều giáo viên yêu thích và chơi tốt môn bóng chuyền qua đó lối cuốn nhiều học sinh chơi và tập luyện thể thao. Đối với nhà trường: Tạo điều kiện về cơ sở vật chất đầy đủ cho các giờ học thể dục Được sự quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện của Ban giám hiệu nhà trường và các đoàn thể trong Nhà trường đã xây dựng sân bóng chuyền để giúp cho học sinh có điều kiện tổ chức tập luyện và tổ chức thi đấu giao lưu môn bóng chuyền. 9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến: 18
- Qua so sánh 2 bảng thành tích kiểm tra trên của 2 nhóm đối tượng thực nghiệm và không thực nghiệm tôi thấy. Kết quả học tập của các em được nâng lên rõ rệt. Thứ nhất: các em được áp dụng các phương pháp giảng dạy có tinh thần thoải mái hơn, yêu thích tập luyện hơn mặc dù tập luyện mệt hơn khi học Bóng Chuyền. Kết quả kiểm tra đánh giá về kỹ thuật cũng như tố chất thể lực của nhóm được thực nghiệm tăng lên rõ rệt. Thứ hai: Từ cơ sở các phương pháp giảng dạy ở các giờ học, ở lớp, các em đã tích cực hơn trong việc luyện tập ở nhà và ở các câu lạc bộ bóng chuyền ở địa phương. Từ đó các em phát triển tốt hơn về mặt thể chất cũng như trình độ, thể lực và kỹ thuật của môn bóng chuyền chuẩn bị cho việc tiếp thu nhanh các môn học khác. So sánh thành tích kiểm tra của 2 nhóm nghiên cứu: Loại giỏi: Quân bình tăng 11,4% (Do loại trung bình và chưa đạt giảm) Loại khá: Quân bình tăng 29,3% (Do loại trung bình và chưa đạt giảm) Loại đạt: Quân bình giảm 34,8% (Do loại khá giỏi tăng lên) Chưa đạt: Quân bình giảm 5,8% ( Do loại khá giỏi tăng lên) Và thời gian nghiên cứu và đem vào áp dụng các phương pháp giảng dạy vào môn học bóng chuyền cho các em học sinh, tôi thấy kỹ thuật của các em được nâng lên rõ rệt. Từ đó các em thực hiện kỹ thuật được tốt hơn. Giờ học của các em sinh động hơn, không bị nhàm chán, gò bó. Khi các em vui chơi thể thao ( chơi bóng chuyền) ở ngoài giờ học, ở nhà , ở các câu lạc bộ ở địa phương cũng tốt hơn. Và nhất là các buổi đấu tập, các em đã nhanh nhẹn hơn, kỹ thuật chuẩn hơn trong từng pha dứt điểm. Với con số 40 em được thực nghiệm và 40 em không được áp dụng bài tập trên ở 2 lớp 11 trong 1 năm liên tục ở Trường THPT Nguyễn Thị Giang - huyện VT - tỉnh VP, tôi thấy kết quả rất tốt với các em được thực nghiệm. Vì vậy tôi mạnh dạn đem một phần sáng kiến nhỏ của mình trong hai năm làm công tác giảng dạy ở trường phổ thông để góp phần chung vào việc đào tạo thế hệ trẻ. Để đạt được mục đích giáo dục thể chất trong sự nghiệp giáo dục con người phát triển toàn diện, việc sử dụng những phương pháp giảng dạy nhằm nhanh chóng hoàn thiện kỹ năng vận động, góp phần nâng cao sức khoẻ cho học sinh là rất cần thiết, đặc biệt trong những tiết học có nhiều nội dung lồng ghép với nhiều kỹ 19
thuật khác nhau. Vì vậy, vận dụng “Một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền lớp 11 ” đã giúp các em nhanh chóng nhận thức được tính chất và yêu cầu động tác sớm hơn từ đó hoàn thiện được kỹ năng, kỹ xảo vận động. Bên cạch đó còn giúp cho giáo viên tích lũy thêm những phương pháp dạy học tích cực, biết vận dụng các phương pháp vào bài giảng một cách khoa học. Sẽ dẫn tới những tiết học thực sự sinh động sôi nổi, học sinh trở nên hứng thú hăng say học tập tích cực thêm mà không bị nhàm chán. Do đó, theo bản thân tôi có thể áp dụng phương pháp này vào từng tiết dạy để giảng dạy cho học sinh. Những kinh nghiệm được trình bày trên đây là xuất phát từ thực tiễn mà bản thân tôi đã đúc rút trong quá trình giảng dạy tại trường THPT Nguyễn Thị Giang. Bản thân công tác chưa lâu nên chắc chắn kinh nghiệm còn hạn chế và thiếu sót. Rất mong được sự quan tâm và đóng góp ý kiến chân thành từ các đồng chí, đồng nghiệp để tôi có thêm những kinh nghiệm quý báu. Ngày càng hoàn thiện hơn trong quá trình giảng dạy, đem lại kết quả cao hơn. Giáo dục thể chất là môn học rất có ý nghĩa, mang tính giáo dục cao, không chỉ tạo ra những con người khỏe mạnh về thể chất, mà thông qua đó còn giáo dục về đạo đức, ý chí, tính kiên trì, lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết,…Vì vậy để đạt được ý nghĩa ấy của môn thể dục thì giáo viên phải có phương pháp để cho những giờ dạy đạt kết quả cao, giáo viên phải luôn bám sát từng khâu lên lớp, giảng dạy cần phải lựa chọn những phương pháp và hình thức đa dạng, hấp dẫn, tạo không khí sôi nổi, thoải mái, vui vẻ, lối cuốn học sinh, tạo sự hưng phấn khi tập luyện, làm cho học sinh hứng thú say mê trong khi học, hiểu được ý nghĩa của việc tập luyện. Từ đó học sinh mới ý thức được việc tập luyện và vận dụng được những điều đã tiếp thu được vào học tập, lao động và vui chơi. Trên đây là nội dung đề tài của tôi mặc dù đã được đầu tư nghiên cứu, song thời gian nghiên cứu chưa được nhiều, điều kiện phục vụ nghiên cứu có hạn. Hơn nữa điều kiện về sân bãi và dụng cụ tập luyện phục vụ cho việc học tập đang còn hạn chế, tài liệu nghiên cứu không được nhiều chắc rằng còn nhiều thiếu sót mong được các anh chị đồng nghiệp tiếp tục nghiên cứu bổ sung và hoàn thiện thêm để có được những phương pháp dạy học hay để áp dụng vào giảng dạy gây sự kích thích, đam mê và hứng thú học tập cho học sinh, để đạt hiệu quả cao hơn và được nhân rộng nhiều hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ dạy và học môn thể dục. 20