Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phát triển phẩm chất trách nhiệm cho học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề Trách nhiệm với gia đình – Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp 10 THPT

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:51

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Phát triển phẩm chất trách nhiệm cho học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề Trách nhiệm với gia đình – Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp 10 THPT" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lí luận và thực trạng giáo dục phẩmchất tráchnhiệm, tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình” nhằm phát triển phẩm chất trách nhiệm cho HS, góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp (HĐTNHN) ở trường THPT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phát triển phẩm chất trách nhiệm cho học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề Trách nhiệm với gia đình – Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp 10 THPT

PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Bắt đầu từ năm học 2022 – 2023 cấp học THPT thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới gồm 27 môn học và hoạt động giáo dục. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp hình thành, phát triển ở học sinh năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp; đồng thời góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung quy định trong Chương trình tổng thể. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp giúp học sinh khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử đúng đắn, đồng thời bồi dưỡng cho học sinh tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội nguồn và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam trong một thế giới hội nhập. Vì thế, các nhà trường cần đẩy mạnh hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp theo hướng bài bản để góp phần mang lại hiệu quả giáo dục. Bất kì ai sinh ra trên đời này cũng đều có một gia đình. Gia đình là nơi cuộc sống bắt đầu và tình yêu không bao giờ kết thúc. Chính vì vậy trách nhiệm đối với gia đình là điều không thể thiếu trong mỗi chúng ta. Do đó giáo dục cho học sinh thể hiện tình yêu thương với gia đình bằng những việc làm cụ thể là rất cần thiết. Thực trạng hiện nay cho thấy đội ngũ giáo viên phụ trách môn Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp ở các trường THPT chủ yếu là các môn văn hóa. Vì thế GV chưa nhận thức đặc điểm của hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp. Do chưa hiểu rõ về bản chất hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp, chưa nắm được quy trình tổ chức, phương pháp hướng dẫn, đánh giá học sinh nên GV tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp cho học sinh chưa theo đúng quy trình, mang tính hình thức. Để nâng cao hiệu quả của hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp cần xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp một cách hoàn chỉnh với các thành phần cấu trúc rõ ràng. 1
Với những lí do nêu trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: Phát triển phẩm chất trách nhiệm cho học sinh thông qua Tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình” – Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp 10 THPT. 2. Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu lí luận và thực trạng giáo dục phẩm chất trách nhiệm, tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình” nhằm phát triển phẩm chất trách nhiệm cho HS, góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp (HĐTNHN) ở trường THPT. - Ngoài ra, thông qua đề tài giúp bản thân và các đồng nghiệp bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Sáng kiến này nghiên cứu các nội dung sau đây: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về giáo dục phẩm chất trách nhiệm cho học sinh và hoạt động trải nghiệm trong dạy học. - Làm rõ thực trạng của ý thức trách nhiệm đối với gia đình của học sinh và hoạt động giáo dục phẩm chất trách nhiệm cho học sinh ở các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. - Khảo sát, đánh giá về thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm trên địa bàn huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. - Đề xuất quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình”. - Thiết kế và tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình”. - Khảo sát tính khả thi và cấp thiết của đề tài - Tiến hành thực nghiệm sư phạm để xem xét khả năng ứng dụng của đề tài trong việc giáo dục giáo dục phẩm chất trách nhiệm khi tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình”– HĐTNHN 10 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu vấn đề ý thức trách nhiệm của học sinh đối với gia đình và hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình” HĐTN HN 10. 4.2. Phạm vi nghiêm cứu - Nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề giáo dục phẩm chất trách nhiệm, cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình” - HĐTNHN 10. Đề xuất quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề Trách nhiệm với gia đình. 2
- Không gian nghiên cứu: Đề tài được triển khai nghiên cứu cho HS khối 10 tại trường THPT Đô Lương 2 tỉnh Nghệ An. - Thời gian nghiên cứu: Đề tài thực hiện trong hai năm học 2022- 2023 và 2023-2024. 5. Phương pháp nghiên cứu Để nghiên cứu đề tài chúng tôi sử dụng các phương pháp sau: 5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống, khái quát hóa,... các thông tin, các văn kiện, tài liệu, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước và các tài liệu có liên quan đến đề tài nhằm thiết lập cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu. - Nghiên cứu lý luận về trách nhiệm với gia đình và tổ chức hoạt động trải nghiệm. 5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra theo bảng hỏi nhằm tìm hiểu thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học HĐTN HN10 ở các trường THPT trên địa bàn Huyện Đô Lương - Tỉnh Nghệ An. - Phương pháp quan sát các hoạt động của giáo viên, học sinh trong các giờ học, điều kiện dạy và học, trải nghiệm của giáo viên và học sinh. - Phương pháp phỏng vấn giáo viên và học sinh, các nhà quản lý giáo dục nhằm có được những thông tin về tổ chức hoạt động trải nghiệm, tính cấp thiết và khả thi của đề tài, làm sáng tỏ những nhận định khách quan của kết quả nghiên cứu. - Phương pháp thống kê toán học sử dụng để tính toán các tham số đặc trưng, so sánh kết quả thực nghiệm. 6. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu đề tài 6.1 Về lý luận Phân tích làm sáng tỏ cơ sở lý luận giáo dục phẩm chất trách nhiệm và tổ chức hoạt động trải nghiệm. Trong đó bao gồm nguyên tắc, qui trình, cách đánh giá hoạt động trải nghiệm. 6.2. Về thực tiễn - Đề tài góp phần đánh giá được thực trạng về vấn đề trách nhiệm bản thân đối với gia đình của học sinh, và hoạt động giáo dục phẩm chất trách nhiệm cho học sinh ở các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. - Đề tài góp phần đánh giá được thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm ở các trường THPT. 3
- Đề xuất được một số giải pháp phát triển phẩm chất trách nhiệm cho học sinh lớp 10 qua chủ đề - Trách nhiệm với gia đình - Xác lập được nguyên tắc, đề xuất được quy trình và tổ chức hoạt động trải nghiệm chủ đề “Trách nhiệm với gia đình”. - Kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của việc tổ chức dạy học các hoạt động trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Trách nhiệm với gia đình” chương trình hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 – THPT - Thông qua sáng kiến này chúng tôi đóng góp thêm với các bạn đồng nghiệp về cách tổ chức hoạt động trải nghiệm. 4
PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.1. Cơ sơ lí luân 1.1.1. Cơ sơ li luận của việc giáo duc truyền thống gia đình cho HS THPT 1.1.1.1. Khái niệm gia đình Gia đình là tế bào của xã hội, là một bộ phận trong ba thành tố của xã hội: cá nhân- gia đình- xã hội. Con người được sinh ra trong chiếc nôi của gia đình rồi mới bước ra ngoài xã hội. Theo giáo sư Lê Thi: “ Khái niệm gia đình dùng để chỉ một nhóm xã hội hình thành trên cơ sở các quan hệ hôn nhân, các quan hệ huyết thống, nảy sinh từ quan hệ hôn nhân đó (cha mẹ, con cái, ông bà, họ hàng nội ngoại) cùng chung sống, đồng thời có thể có một số người được gia đình nuôi dưỡng tuy không có quan hệ máu mủ. Các thành viên gia đình gắn bó với nhau về trách nhiệm và quyền lợi. Giữa họ có những ràng buộc mang tính pháp lý được Nhà nước thừa nhận và bảo vệ” Gia đình là một đơn vị xã hội hay một nhóm xã hội hay một hình thức cộng đồng được xây dựng, tồn tại trên cơ sở hai mối quan hệ cơ bản là “hôn nhân” và “huyết thống”. 1.1.1.2. Sự cần thiết của giáo dục truyên thống gia đình ở nước ta hiện nay Hiếu là cội nguồn của đạo lý, là cơ sở vững chắc của gia đình. Gia đình là nền tảng của xã hội. Trong gia đình chữ hiếu là nền tảng để xây dựng hạnh phúc, đem đến sự an vui, an lạc cho tất cả mọi người. Con cái có hiếu với cha mẹ, ngoài việc mang lại niềm hạnh phúc chung trong gia đình, còn mang đến cho chính mình sự an lạc, bình an. Mỗi cá nhân, mỗi gia đình trong xã hội, mỗi công dân của một quốc gia có an lạc, bình an thì xã hội, quốc gia đó mới có an lạc bình an, và mỗi xã hội, mỗi quốc gia có an lạc bình an thì thế giới của chúng ta mới được an lạc, bình an. Không có tình yêu thương kính trọng vô điều kiện đối với cha mẹ thì không thể có tình yêu thương thật sự đối với người khác. Gia đình Việt Nam trong xã hội hiện nay cũng rất đề cao mối quan hệ này, coi “hiếu” không chỉ là trách nhiệm mà còn là phẩm chất lớn nhất của đạo làm con. Thứ hai, hiếu thảo với cha mẹ là một nét đẹp văn hóa đã trở thành truyền thống tiêu biểu cho cốt cách con người Việt Nam, là bước đi đầu tiên trên con đường hoàn thiện nhân cách và đạo đức con người. Con người có lòng hiếu thảo mới hội tụ đủ “ Nhân - Lễ -Trí –Tín ” và nếu ai không có đủ phẩm chất đó có thể được coi là “ không thành người ”. Hiếu thảo với cha mẹ là một truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam ta. Có thể nói hiếu thảo là cái gốc của đạo làm người. Thứ ba, giáo dục đạo hiếu nhằm khắc phục suy thoái đạo đức gia đình trong xã hội hiện nay. Thời gian gần đây, ở nước ta đã có khá nhiều hiện tượng xã hội 5
bất kính, bất hiếu của con cái với cha mẹ. Hiện tượng ấy tuy không phổ biến nhưng gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị, thuần phong mỹ tục của đạo làm người và gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về sự xuống cấp đạo đức gia đình, xã hội. Với thực trạng chữ “hiếu” thời nay, cần có những biện pháp cụ thể để ngăn chặn sự xuống cấp đó. 1.1.2. Cơ sơ li luận cuả tổ chức các hoạt động trải nghiệm 1.1.2.1. Hoạt động trải nghiệm Hoạt động trải nghiệm và HĐTN, HN là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai 1.1.2.2. Đăc điêm của hoạt động trải nghiệm Là hoạt động giáo dục bắt buộc, được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12. Do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho HS tiếp cận thực tế, thể nghiệm cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống. Góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và các năng lực đặc thù cho HS. 1.1.2.3. Mục tiêu của hoạt động trải nghiệm Mục tiêu chung: HĐTN hình thành, phát triển ở HS năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp; góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung, được quy định trong Chương trình tổng thể; giúp HS khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử đúng đắn. Mục tiêu cấp Trung học phổ thông: Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp giúp học sinh phát triển các phẩm chất, năng lực đã được hình thành ở cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở. Kết thúc giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, học sinh có khả năng thích ứng với các điều kiện sống, học tập và làm việc khác nhau; thích ứng với những thay đổi của xã hội hiện đại; có khả năng tổ chức cuộc sống, công việc và quản lí bản thân; có khả năng phát triển hứng thú nghề nghiệp và ra 6
quyết định lựa chọn được nghề nghiệp tương lai; xây dựng được kế hoạch rèn luyện đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và trở thành người công dân có ích. 1.1.2.4. Phương thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp * Định hướng chung - Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh; làm cho mỗi học sinh đều sẵn sàng tham gia trải nghiệmtích cực. - Tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm, sáng tạo thông qua các hoạt động tìm tòi, vận dụng kiến thức và kinh nghiệm đã có vào đời sống; hình thành, phát triển kĩ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định dựa trên những tri thức và ý tưởng mới thu được từ trải nghiệm. - Tạo cơ hội cho học sinh suy nghĩ, phân tích, khái quát hoá những trải nghiệm để kiến tạo kinh nghiệm, kiến thức và kĩ năng mới. - Lựa chọn linh hoạt, sáng tạo các phương pháp giáo dục phù hợp: phương pháp nêu gương; phương pháp giáo dục bằng tập thể; phương pháp thuyết phục; phương pháp tranh luận; phương pháp luyện tập; phương pháp khích lệ, động viên; phương pháp tạo sản phẩm và các phương pháp giáo dục khác. * Một số phương thức tổ chức chủ yếu - Phương thức Khám phá: là cách tổ chức hoạt động tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm thế giới tự nhiên, thực tế cuộc sống và công việc, giúp học sinh khám phá những điều mới lạ, tìm hiểu, phát hiện vấn đề từ môi trường xung quanh, bồi dưỡng những cảm xúc tích cực và tình yêu quê hương đất nước. Nhóm phương thức tổ chức này bao gồm các hoạt động tham quan, cắm trại, thực địa và các phương thức tương tự khác Tham quan, dã ngoại Tham quan, dã ngoại là một hình thức tổ chức học tập thực tế hấp dẫn nhất đối với học sinh. Mục đích của tham quan, dã ngoại là để các em học sinh được đi thăm, tìm hiểu và học hỏi kiến thức, tiếp xúc với các di tích lịch sử, văn hóa, công trình, nhà máy… ở xa nơi các em đang sống, học tập, giúp các em có được những kinh nghiệm thực tế, từ đó có thể áp dụng vào cuộc sống của chính các em. Nội dung tham quan, dã ngoại có tính giáo dục tổng hợp đối với học sinh như: giáo dục lòng yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước, giáo dục truyền thống cách mạng, truyền thống lịch sử, truyền thống của Đảng, của Đoàn, của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Các lĩnh vực tham quan, dã ngoại có thể được tổ chức ở nhà trường phổ thông là: Tham quan các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa; Tham quan các công trình công cộng, nhà máy, xí nghiệp; Tham quan các cơ sở sản xuất, làng nghề; Tham quan các Viện bảo tàng; Dã ngoại theo các chủ đề học tập; Dã ngoại theo các hoạt động nhân đạo… - Phương thức Thể nghiệm, tương tác: là cách tổ chức hoạt động tạo cơ 7
hội cho học sinh giao lưu, tác nghiệp và thể nghiệm ý tưởng như diễn đàn, đóng kịch, hội thảo, hội thi, trò chơi và các phương thức tương tự khác. Hội thi, cuộc thi. Hội thi, cuộc thi là một trong những hình thức tổ chức hoạt động hấp dẫn, lôi cuốn học sinh và đạt hiệu quả cao trong việc tập hợp, giáo dục, rèn luyện và định hướng giá trị cho tuổi trẻ. Hội thi mang tính chất thi đua giữa các cá nhân, nhóm hoặc tập thể luôn hoạt động tích cực để vươn lên đạt được mục tiêu mong muốn thông qua việc tìm ra người/đội thắng cuộc. Chính vì vậy, tổ chức hội thi cho học sinh là một yêu cầu quan trọng, cần thiết của nhà trường, của giáo viên trong quá trình tổ chức HĐTNST. Mục đích tổ chức hội thi, cuộc thi nhằm lôi cuốn học sinh tham gia một cách chủ động, tích cực vào các hoạt động giáo dục của nhà trường; đáp ứng nhu cầu về vui chơi giải trí cho học sinh, thu hút tài năng và sự sáng tạo của học sinh, phát triển khả năng hoạt động tích cực và tương tác của học sinh, góp phần bồi dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích hứng thú trong quá trình nhận thức. Hội thi, cuộc thi có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như: Thi vẽ, thi viết, thi tìm hiểu, thi đố vui, thi giải ô chữ, thi tiểu phẩm, thi thời trang, thi kể chuyện, thi chụp ảnh, thi kể chuyện theo tranh, thi sáng tác bài hát, hội thi học tập, hội thi thời trang, hội thi học sinh thanh lịch,… có nội dung giáo dục về một chủ đề nào đó. Nội dung của hội thi rất phong phú, bất cứ nội dung giáo dục nào cũng có thể được tổ chức dưới hình thức hội thi/cuộc thi. Điều quan trọng khi tổ chức hội thi là phải linh hoạt, sáng tạo khi tổ chức thực hiện, tránh máy móc thì cuộc thi mới hấp dẫn. Tổ chức diễn đàn Diễn đàn là một hình thức tổ chức hoạt động được sử dụng để thúc đẩy sự tham gia của học sinh thông qua việc các em trực tiếp, chủ động bày tỏ ý kiến của mình với đông đảo bạn bè, nhà trường, thầy cô giáo, cha mẹ và những người lớn khác có liên quan. Diễn đàn là một trong những hình thức tổ chức mang lại hiệu quả giáo dục thiết thực. Thông qua diễn đàn, học sinh có cơ hội bày tỏ suy nghĩ, ý kiến, quan niệm hay những câu hỏi, đề xuất của mình về một vấn đề nào đó có liên quan đến nhu cầu, hứng thú, nguyện vọng của các em. Đây cũng là dịp để các em biết lắng nghe ý kiến, học tập lẫn nhau. Vì vậy, diễn đàn như một sân chơi tạo điều kiện để học sinh được biểu đạt ý kiến của mình một cách trực tiếp với đông đảo bạn bè và những người khác. Diễn đàn thường được tổ chức rất linh hoạt, phong phú và đa dạng với những hình thức hoạt động cụ thể, phù hợp với từng lứa tuổi học sinh. Sân khấu tương tác Sân khấu tương tác (hay sân khấu diễn đàn) là một hình thức nghệ thuật tương tác dựa trên hoạt động diễn kịch, trong đó vở kịch chỉ có phần mở đầu đưa ra tình huống, phần còn lại được sáng tạo bởi những người tham gia. Phần trình 8
diễn chính là một cuộc chia sẻ, thảo luận giữa những người thực hiện và khán giả, trong đó đề cao tính tương tác hay sự tham gia của khán giả. Mục đích của hoạt động này là nhằm tăng cường nhận thức, thúc đẩy để học sinh đưa ra quan điểm, suy nghĩ và cách xử lí tình huống thực tế gặp phải trong bất kì nội dung nào của cuộc sống. Thông qua sân khấu tương tác, sự tham gia của học sinh được tăng cường và thúc đẩy, tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện những kĩ năng như: kĩ năng phát hiện vấn đề, kĩ năng phân tích vấn đề, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo khi giải quyết tình huống và khả năng ứng phó với những thay đổi của cuộc sống,… Tổ chức trò chơi Trò chơi là một loại hình hoạt động giải trí, thư giãn; là món ăn tinh thần nhiều bổ ích và không thể thiếu được trong cuộc sống con người nói chung, đối với học sinh nói riêng. Trò chơi là hình thức tổ chức các hoạt động vui chơi với nội dung kiến thức thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, có tác dụng giáo dục "chơi mà học, học mà chơi”. Trò chơi có thể được sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau của HĐTNST như làm quen, khởi động, dẫn nhập vào nội dung học tập, cung cấp và tiếp nhận tri thức; đánh giá kết quả, rèn luyện các kĩ năng và củng cố những tri thức đã được tiếp nhận,… Trò chơi giúp phát huy tính sáng tạo, hấp dẫn và gây hứng thú cho học sinh; giúp học sinh dễ tiếp thu kiến thức mới; giúp chuyển tải nhiều tri thức của nhiều lĩnh vực khác nhau; tạo được bầu không khí thân thiện; tạo cho các em tác phong nhanh nhẹn,… Tổ chức sự kiện Tổ chức sự kiện trong nhà trường phổ thông là một hoạt động tạo cơ hội cho học sinh được thể hiện những ý tưởng, khả năng sáng tạo của mình, thể hiện năng lực tổ chức hoạt động, thực hiện và kiểm tra giám sát hoạt động. Thông qua hoạt động tổ chức sự kiện học sinh được rèn luyện tính tỉ mỉ, chi tiết, đầu óc tổ chức, tính năng động, nhanh nhẹn, kiên nhẫn, có khả năng thiết lập mối quan hệ tốt, có khả năng làm việc theo nhóm, có sức khỏe và niềm đam mê. Khi tham gia tổ chức sự kiện học sinh sẽ thể hiện được sức bền cũng như khả năng chịu được áp lực cao của mình. Ngoài ra, các em còn phải biết cách xoay xở và ứng phó trong mọi tình huống bất kì xảy đến. Các sự kiện học sinh có thể tổ chức trong nhà trường như: Lễ khai mạc, lễ nhập học, lễ tốt nghiệp, lễ kỉ niệm, lễ chúc mừng Hoạt động giao lưu Giao lưu là một hình thức tổ chức giáo dục nhằm tạo ra các điều kiện cần thiết để cho học sinh được tiếp xúc, trò chuyện và trao đổi thông tin với những nhân vật điển hình trong các lĩnh vực hoạt động nào đó. Qua đó, giúp các em có tình cảm và thái độ phù hợp, có được những lời khuyên đúng đắn để vươn lên 9
trong học tập, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách. Hoạt động giao lưu có một số đặc trưng sau: - Phải có đối tượng giao lưu. Đối tượng giao lưu là những người điển hình, có những thành tích xuất sắc, thành đạt trong các lĩnh vực nào đó, thực sự là tấm gương sáng để học sinh noi theo, phù hợp với nhu cầu hứng thú của học sinh. - Thu hút sự tham gia đông đảo và tự nguyện của học sinh, được học sinh quan tâm và hào hứng. - Phải có sự trao đổi thông tin, tình cảm hết sức trung thực, chân thành và sôi nổi giữa học sinh với người được giao lưu. Những vấn đề trao đổi phải thiết thực, liên quan đến lợi ích và hứng thú của học sinh, đáp ứng nhu cầu của các em. Với những đặc trưng trên, hoạt động giao lưu rất phù hợp với các HĐTNST theo chủ đề. Hoạt động giao lưu dễ dàng được tổ chức trong mọi điều kiện của lớp, của trường. - Phương thức Cống hiến: là cách tổ chức hoạt động tạo cơ hội cho học sinh mang lại những giá trị xã hội bằng những đóng góp và cống hiến thực tế của mình thông qua các hoạt động tình nguyện nhân đạo, lao động công ích, tuyên truyền và các phương thức tương tự khác. - Phương thức Nghiên cứu: là cách tổ chức hoạt động tạo cơ hội cho học sinh tham gia các đề tài ,dự án nghiên cứu khoa học nhờ cảm hứng từ những trải nghiệm thực tế, qua đó đề xuất những biện pháp giải quyết vấn đề một cách khoa học. Nhóm hình thức tổ chức này bao gồm các hoạt động khảo sát, điều tra, làm dự án nghiên cứu, sáng tạo công nghệ, nghệ thuật và các phương thức tương tự khác. 1.1.2.5. Loại hình hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp được tổ chức trong và ngoài lớp học, trong và ngoài trường học; theo quy mô nhóm, lớp học, khối lớp hoặc quy mô trường; với bốn loại hình hoạt động chủ yếu là Sinh hoạt dưới cờ, Sinh hoạt lớp, Hoạt động giáo dục theo chủ đề và Hoạt động câu lạc bộ; với sự tham gia, phối hợp, liên kết của nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên môn học, cán bộ tư vấn tâm lí học đường, cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, cán bộ Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, cán bộ phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, cán bộ quản lí nhà trường, cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân trong xã hội. 1.1.2.6. Đánh giá hoạt động, trải nghiệm hướng nghiệp Đánh giá kết quả giáo dục trong Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp phải bảo đảm các yêu cầu sau: Mục đích đánh giá là thu thập thông tin chính xác, kịp thời, có giá trị về mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt so với chương trình; sự tiến bộ của học sinh trong và 10
sau các giai đoạn trải nghiệm. Kết quả đánh giá là căn cứ để định hướng học sinh tiếp tục rèn luyện hoàn thiện bản thân và cũng là căn cứ quan trọng để các cơ sở giáo dục, các nhà quản lí và đội ngũ giáo viên điều chỉnh chương trình và các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Nội dung đánh giá là các biểu hiện của phẩm chất và năng lực đã được xác định trong chương trình: năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp. Các yêu cầu cần đạt về sự phát triển phẩm chất và năng lực của mỗi cá nhân chủ yếu được đánh giá thông qua hoạt động theo chủ đề, hoạt động hướng nghiệp, thông qua quá trình tham gia hoạt động tập thể và các sản phẩm của học sinh trong mỗi hoạt động. Đối với Sinh hoạt dưới cờ và Sinh hoạt lớp, nội dung đánh giá chủ yếu tập trung vào sự đóng góp của học sinh cho các hoạt động tập thể, số giờ tham gia các hoạt động và việc thực hiện có kết quả hoạt động chung của tập thể. Ngoài ra, các yếu tố như động cơ, tinh thần, thái độ, ý thức trách nhiệm, tính tích cực đối với hoạt động chung của học sinh cũng được đánh giá thường xuyên trong quá trình tham gia hoạt động. Kết hợp đánh giá của giáo viên với tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng của học sinh, đánh giá của cha mẹ học sinh và đánh giá của cộng đồng; giáo viên chủ nhiệm lớp chịu trách nhiệm tổng hợp kết quả đánh giá. Cứ liệu đánh giá dựa trên thông tin thu thập được từ quan sát của giáo viên, từ ý kiến tự đánh giá của học sinh, đánh giá đồng đẳng của các học sinh trong lớp, ý kiến nhận xét của cha mẹ học sinh và cộng đồng; thông tin về số giờ (số lần) tham gia hoạt động trải nghiệm (hoạt động tập thể, hoạt động trải nghiệm thường xuyên, hoạt động xã hội và phục vụ cộng đồng, hoạt động hướng nghiệp, hoạt động lao động,...); số lượng và chất lượng các sản phẩm hoàn thành được lưu trong hồ sơ hoạt động. Kết quả đánh giá đối với mỗi học sinh là kết quả tổng hợp đánh giá thường xuyên và định kì về phẩm chất và năng lực và có thể phân ra làm một số mức để xếp loại. Kết quả đánh giá Hoạt động trải nghiệm và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp được ghi vào hồ sơ học tập của học sinh (tương đương một môn học). 1.2. Cơ sơ thưc tiên 1.2.1. Đặc điểm tâm sinh li và trình độ nhận thức của HS lớp 10 THPT Đây là lứa tuổi thanh niên được tính từ 15 tuổi. Các em tỏ ra nhạy cảm với đối với những rung động của người khác, có xúc cảm mạnh mẽ với những tác phẩm văn học với cái đẹp nghệ thuật… trong thế giới tự nhiên. Có khả năng tự đánh giá về mình theo những chuẩn mực của xã hội trên bình diện tâm lý, đạo đức. 11
HS THPT có nhu cầu tìm hiểu và đánh giá đặc điểm tâm lý của mình theo quan điểm về mục đích cuộc sống và hoài bão của mình.Chính điều này khiến các em quan tâm nhiều hơn đến đời sống tâm lý, phẩm chất, nhân cách và năng lực riêng. Sự tự ý thức của các em xuất phát từ yêu cầu của cuộc sống và hoạt động, từ địa vị mới mẻ trong tập thể, những quan hệ mới với thế giới xung quanh. Sự phát triển tự ý thức của các em thể hiện ở một số mặt sau: - Học sinh THPT có ý thức về hình ảnh của cơ thể bản thân rất tỉ mỉ, nghiêm khắc (soi gương, chú ý tư thế, quần áo...). - Có khả năng đánh giá những cử chỉ hành vi riêng lẻ, thuộc tính riêng biệt, biết đánh giá nhân cách của mình nói chung trong toàn bộ thuộc tính nhân cách. - Ngầm so sánh với những người xung quanh, đối chiếu ý kiến của mình với ý kiến của người lớn nhất là những người mà các em ngưỡng mộ, lắng nghe ý kiến của người xung quanh về mình. - Có nhu cầu mạnh mẽ về việc tìm hiểu và tự đánh giá những đặc điểm tâm lý của bản thân theo các chuẩn mực đạo đức xã hội, theo quan điểm về mục đích cuộc sống. - Ý thức làm người lớn được thể hiện ở nhu cầu tự khẳng định mình. Các em có nguyện vọng thể hiện các tính của mình trước mọi người một cách độc đáo. - Có khả năng tự đánh giá về mình theo những chuẩn mực của xã hội trên bình diện tâm lý và đạo đức. Sự hình thành thế giới quan của học sinh THPT. Các em thường quan tâm đến những mối quan hệ giữa các nhân với xã hội, giữa cống hiến và hưởng thụ, giữa tình cảm và nghĩa vụ, giữa truyền thống với tương lai. Thế giới quan ở các em có tính hiệu lực cao, nó trở thành niềm tin, khát vọng và định hướng cho những hành động cụ thể ở các em. Sự hình thành thế giới quan là nét chủ yếu trong tâm lý thanh niên vì các em có nhu cầu tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh. Học sinh THPT đã có ý thức xây dựng lý tưởng sống cho mình, biết xây dựng hình ảnh con người lý tưởng gần với thực tế hàng ngày. Biết cách nhìn nhận mọi thứ xung quanh để biết cái đẹp, cái xấu. Sự hình thành thế giới quan là nét chủ yếu trong tâm lý thanh niên vì các em sắp bước vào cuộc sống xã hội, xác em có nhu cầu tìm hiểu khám phá để có quan điểm về tự nhiên xã hội xác nguyên tắc ứng xử những định hướng giá trị con người. Các em quan tâm nhiều đến vấn đề như thói quen đạo đức, cái xấu cái đẹp, phát triển và rèn luyện hệ thống kỹ năng tự giáo dục cho học sinh (HS) đòi hỏi một quá trình lâu dài, kiên trì, thường xuyên, phải chủ động, tích cực, tự giác và kiên trì luyện tập. Vì thế khi tổ chức các hoạt động trải nghiệm GV phải để các em rèn luyện ý thức, bộc lộ hết khả năng của bản thân. Trong đánh giá phải có đánh giá đồng đẳng. 12
1.2.2. Thực trạng về tổ chức hoạt động trải nghiệm ơ các trường Trung học phổ thông địa bàn huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An Để tiến hành đánh giá thực trạng tổ chức HĐTN, HN ở các trường THPT trên địa bàn nghiên cứu, chúng tôi đã tiến hành khảo sát 150 đối tượng ở các Trường THPT trong huyện, trong đó đối tượng HS là 120, đối tượng là GV là 30. Đối tượng và địa bàn khảo sát của đề tài được chúng tôi liệt kê chi tiết ở bảng 1. Bảng 1. Đối tượng và địa bàn khảo sát ở các Trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương Số lượng đối tượng khảo sát TT Trường được khảo sát GV HS 1 THPT Đô Lương 1 6 20 2 THPT Đô Lương 2 12 60 3 THPT Đô Lương 3 6 20 4 THPT Đô Lương 4 6 20 Tổng số 30 120 https://docs.google.com/forms/u/1/d/e/1FAIpQLSeW6RrDK63TCtA2ITlFuD Link khảo sát: ac1t0tK_FqOzh8xQ0z9x8SYqE0ig/formResponse 1.2.2.1. Nhận thức vê hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của giáo viên và học sinh Nhằm có thông tin về mức độ quan trọng của HĐTN, HN cho HS ở các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương, chúng tôi tiến hành khảo sát và thu được kết quả cụ thể như sau: Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy vẫn còn một số GV chưa thực sự quan tâm nhiều đến công tác này. Một mặt xuất phát từ một bộ phận không nhỏ của GV còn xem nhẹ vai trò của các HĐTN, HN. Phần lớn thầy cô chỉ xem đây là hoạt 13
động ngoại khóa chứ chưa xem đó là một hoạt động bắt buộc. Về tiết sinh hoạt dưới cờ và sinh hoạt chuyên đề đầu tuần, đa phần thầy cô chỉ là một hoạt động thường niên, định kỳ chứ chưa xem đó là một hoạt động giáo dục và định hướng cho hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Dù trong thời gian gần đây, các tiết sinh hoạt đầu tuần đã được nhà trường đầu tư và tổ chức các chuyên đề mang tính định hướng và giáo dục học sinh nhưng còn mang tính hình thức. Còn về tiết sinh hoạt cuối tuần, thầy cô nghĩ chỉ đơn giản là tổng kết tuần chứ GVCN chưa lồng ghép tổ chức các hoạt động giáo dục vào trong tiết sinh hoạt, do đó các tiết sinh hoạt thường đơn điệu, nhàm chán và không tạo được sự hào hứng đón nhận từ học sinh. HS là chủ thể của HĐTN. Tuy nhiên qua khảo sát về tầm quan trọng của HĐTN, HN chỉ có 25 % HS cho rằng là rất quan trọng, 46,7 % cho rằng là quan trọng và số còn lại cho rằng ít và không quan trọng. Điều này nói lên phần nào việc HS của các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương tỉnh Nghệ An cũng có quan tâm đến HĐTN song tỉ lệ này chưa cao. Phần lớn các em nghĩ rằng thời gian chính của HS là học kiến thức, học các môn văn hóa, học làm sao cho đạt điểm thật cao các môn học chính khóa, còn việc rèn luyện kỹ năng, tham gia các hoạt động phong trào, các tiết học ngoài trời không quan trọng. 1.2.2.2. Phương thức tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Để tổ chức tốt HĐTN, HN đòi hỏi các nhà QL, cán bộ, GV, HS và các lực lượng tham gia HĐTN, HN cần phải nắm rõ các phương thức tổ chức.Từ đó tùy từng HĐTN, HN cụ thể để vận dụng một cách hợp lý, linh hoạt và hiệu quả, giúp HS phát huy được các năng lực, hình thành các phẩm chất sau các HĐTN, HN. Khi khảo sát về về mức độ thực hiện phương thức tổ chức HĐTN, HN chúng tôi thu được kết quả như sau: 14
Khi khảo sát về về mức độ hiệu quả các phương thức tổ chức HĐTN, HN chúng tôi thu được kết quả như sau: Qua kết quả trên, với bốn phương thức tổ chức HĐTN, HN mà chúng tôi khảo sát về mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả của các phương thức này, cho thấy rằng: phương thức Khám phá và phương thức Thể nghiệm tương tác được GV và HS đánh giá cao nhất, phương thức Nghiên cứu được đánh giá thấp nhất. Với kết quả này cho thấy, các phương pháp tổ chức HĐTN, HN ở các nhà trường đã có thực hiện, tuy nhiên mức độ hiệu quả và mức độ thực hiện vẫn chưa cao. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết rằng các phương pháp chưa được tập huấn, bồi dưỡng, điều này dẫn đến khi sử dụng các phương pháp chưa đạt hiệu quả. Điều này, đòi hỏi giáo viên cần thay đổi phương pháp tổ chức HĐTN. 1.2.2.3. Hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Để đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu về hình thức tổ chức HĐTN, HN cho HS ở các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương tỉnh Nghệ An, chúng tôi tiến hành khảo sát và thu được số liệu như sau: 15
Hình thức tổ chức HĐTN, HN cho HS các trường chủ yếu là giảng dạy trong tiết HĐTNHN chứ ít tổ chức bằng các hình thức khác. Do hình thức tổ chức đơn giản dẫn tới mức độ đáp ứng không cao. Qua trao đổi với GV và các em HS, đa phần thì hình thức trao đổi, tranh luận các chủ đề hàng tháng theo chương trình HĐTN, HN được thể hiện rất ít, chủ yếu tiết sinh hoạt thầy cô chỉ đánh giá về hoạt động thi đua của lớp chứ ít đền cập đến các chuyên đề. Tóm lại, kết quả khảo sát này đã phản ánh đúng thực trạng các hình thức HĐTN, HN ở nhà trường hiện nay còn rất đơn điệu và nhàm chán. Qua đó, chúng ta có thể kết luận, việc tổ chức HĐTN, HN ở các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương vẫn còn chưa đa dạng, chưa phong phú, hiệu quả tổ chức chưa cao và chưa đáp ứng được nhu cầu mong muốn. Thực trạng này đòi hỏi GV phải đa dạng hóa hình thức tổ chức HĐTN, HN. 1.2.2.4. Các điêu kiện hỗ trợ hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Để đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu về CSVC và các điều kiện khác hỗ trợ cho HĐTN, HN cho HS ở các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương tỉnh Nghệ An, chúng tôi tiến hành khảo sát và thu được số liệu như sau: Ngoài đội ngũ làm công tác TN, HN, thì các yếu tố điều kiện hỗ trợ là những nhân tố rất quan trọng trong tổ chức HĐTN, HN. Từ kết quả khảo sát ta thấy rằng, GV và HS của các trường đều cho rằng các yếu tố CSVC, thiết bị dạy học, tài liệu tham khảo, tài chính… không đáp ứng được nhu cầu tổ chức HĐTN, HN. Thực tế ta thấy rằng, các trường hầu như không có phòng chức năng riêng cho tổ chức HĐTN, HN mà chỉ dạy ở các phòng học bình thường, thiếu thốn các điều kiện cần thiết khác. Hơn nữa, thư viện nhà trường chỉ 16
có sách tham khảo cho các môn văn hóa, không có sách hay tài liệu liên quan đến tổ chức HĐTN, HN cho GV và HS tham khảo; việc hạn chế nguồn tài chính phục vụ cho công tác tổ chức HĐTN, HN cũng là nguyên nhân dẫn đến thực trạng này. 1.2.2.5. Thực trạng công tác kiêm tra, đánh giá, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp Kiểm tra, đánh giá và tổng kết là một nội dung quan trọng, là nhiệm vụ thường xuyên và là khâu cuối cùng của công tác tổ chức HĐTN. Muốn HĐTN, HN có hiệu quả cao thì GV trước hết phải xây dựng các tiêu chí đánh giá HĐTN, HN; Để đánh giá m ứ c đ ộ xây dựng các tiêu chí đánh giá HĐTN, HN chúng tôi đã khảo sát và thu được kết quả như sau: Điều này cho thấy công tác kiểm tra, đánh giá HĐTN, HN các trường trong thời gian qua đã bị xem nhẹ. Chính vì xem nhẹ công tác kiểm tra, đánh giá nên việc tổ chức HĐTN, HN trong thời gian qua hiệu quả chưa cao. Qua khảo sát và phân tích đánh giá thực trạng, chúng tôi nhận thấy rằng tổ chức HĐTN, HN cho HS ở các trường THPT trên địa bàn huyện Đô Lương tỉnh Nghệ An có những mặt hạn chế như sau: Nhận thức của GV, HS về HĐTN, HN chưa cao. Điều kiện CSVC phục vụ cho HĐTN, HN ở trường THPT chưa được đầu tư đúng mức về nhân sự, phương pháp, hình thức, tài liệu, công tác truyền thông,... nguồn tài chính chi cho công tác này còn hạn chế. Đội ngũ GV làm công tác tổ chức HĐTN, HN chưa qua đào tạo, ít và hầu như chưa được bồi dưỡng kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ về tổ chức HĐTN, HN; phương pháp và hình thức tổ chức, tài liệu phục vụ cho HĐTN còn hạn chế, thiếu cập nhật. Các trường không có GV chuyên trách làm công tác tổ chức HĐTN, HN, Do đó, việc tổ chức HĐTN, HN còn mang tính hình thức, thiếu hiệu quả và chưa giúp được nhiều cho HS trong việc phát triển các phẩm chất, năng lực cần thiết cũng như việc lựa chọn nghề nghiệp. 17
- Công tác kiểm tra, đánh giá HĐTN, HN chưa được các trường THPT quan tâm, chưa có một bộ khung với những tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể nhằm giúp GV đánh giá được hiệu quả của HĐTN, HN. CHƯƠNG 2: THIÊT KÊ VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHỦ ĐỀ “TRÁCH NHIỆM VỚI GIA ĐÌNH ” - HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP 10 2.1. Mục tiêu, nội dung dạy học chủ đề “Trách nhiệm với gia đình” 2.1.1. Muc tiêu - Thực hiện được trách nhiệm của bản thân với bố mẹ, người thân. - Ứng xử phù hợp với các tình huống giao tiếp khác trong gia đình. - Thể hiện được trách nhiệm đối với các hoạt động lao động trong gia đình. - Xây dựng được kế hoạch tài chính cá nhân một cách hợp lí. - Đề x uất được các biện pháp góp phần phát triển kinh tế cho gia đình. 2.1.2. Nội dung Hoạt động giáo duc theo chủ đề - Tìm hiểu trách nhiệm của người con trong gia đình. - Tìm hiểu cách ứng xử phù hợp với bố mẹ và người thân. - Tìm hiểu và chia sẻ về kế hoạch tài chính cá nhân và cách xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân. - Thực hiện các hoạt động lao động trong gia đình. - Thể hiện trách nhiệm, sự quan tâm, chăm sóc của bản thân với bố mẹ người thân. - Rèn luyện giao tiếp, ứng xử phù hợp với các tình huống khác nhau trong gia đình. - Xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân hợp lí. - Đề xuất biện pháp và tham gia hoạt động phát triển kinh tế gia đình. - Thiết kế và thực hiện hoạt động kết nối yêu thương trong gia đình. Hoạt động sinh hoạt dưới cờ - Trao đổi về trách nhiệm của các thành viên trong gia đình. - Tham gia văn nghệ ca ngợi tình cảm gia đình. - Tọa đàm về chủ đề Văn hóa ứng xử trong gia đình - Tham gia hoạt động tìm hiểu về các biện pháp phát triển kinh tế gia đình. Hoạt động sinh hoạt lớp 18
- Triển lãm tranh, ảnh Mái ấm gia đình - Chia sẻ câu chuyện về văn hóa ứng xử trong gia đình. - Chia sẻ cách xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân của những người thành công. - Trao đổi kinh nghiệm tham gia các hoạt động lao động trong gia đình. 2.2. Tổ chức các loại hình hoạt động trải nghiệm 2.2.1. Tổ chức sinh hoạt dưới cờ Gồm 2 nội dung chính: - Phần nghi lễ: Bao gồm chào cờ, hát Quốc ca, tổng kết hoạt động trong tuần qua,… - Triển khai, tổ chức các HĐTN gắn với chủ đề của tuần, của tháng. Xác định những hoạt động nào sẽ tổ chức dành riêng cho khối lớp 10, hoạt động nào sẽ tổ chức trong phạm vi toàn trường. Tổ chức thực hiện trên tinh thần lấy HS làm trung tâm, phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của HS. Có thể huy động và phối hợp sự tham gia của cha mẹ HS, chính quyền địa phương, Hội Phụ nữ, cơ quan, doanh nghiệp, nghệ nhân,… 19
2.2.2. Tổ chức hoạt động giáo duc theo chủ đề 2.2.2.1. Phương thức Khám phá Với học sinh, chủ yếu được thực hiện với hình thức quan sát các hoạt động của các bạn và của bản thân, quan sát các hình ảnh, tư liệu được sưu tập. Khi tổ chức các hoạt động này, GV nên lưu ý: 2.2.2.2. Phương thức Phương thức Thê nghiệm, tương tác GV có thể tổ chức theo một số phương thức như sau: Khi tổ chức các hoạt động này, GV nên tạo cơ hội để tất cả HS được tham gia, quy trình tổ chức có thể đi từ: cá nhân cặp đôi  nhóm lớn  toàn lớp. 2.2.2.3. Phương thức Cống hiến Với những hoạt động này, khi tổ chức đòi hỏi nhà trường và GV phải xây dựng kế hoạch cụ thể, huy động sự hỗ trợ và tham gia của phụ huynh và các lực lượng xã hội khác. Trong SGK gợi ý đưa ra thời gian tổ chức 1 tiết, nhưng khi tổ 20