Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức một số hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là xây dựng được một số hình thức, biện pháp tổ chức hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT, qua đó góp phần thúc đẩy việc đổi mới phương pháp giảng dạy, phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu, phát huy hoạt động trải nghiệm sáng tạo của học sinh trên cơ sở sự hướng dẫn của giáo viên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tổ chức một số hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái

MỤC LỤC Phần I. Đặt vấn đề .................................................................................................. 3 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................. 3 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................ 4 3. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 4 4. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................. 5 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................... 5 6. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 5 7. Giả thiết khoa học ................................................................................................ 5 8. Dự báo đóng góp của đề tài .................................................................................. 5 Phần II. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 6 2.1. Một số vấn đề lý luận về giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh và hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT ....... 6 2.1.1. Một số khái niệm ............................................................................................ 6 2.1.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT .................................................................................... 6 2.1.3. Một số vấn đề về hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT ............................................................................................................ 7 2.2. Thực trạng của vấn đề giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Phạm Hồng Thái ............................................................................. 11 2.3. Tổ chức một số hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái ...................................................................... 13 2.3.1. Tổ chức tham quan ......................................................................................... 13 2.3.2. Tổ chức các cuộc thi ....................................................................................... 14 2.3.3. Tổ chức trò chơi ............................................................................................. 16 2.3.4. Tổ chức hội thi ............................................................................................... 16 2.3.5. Phối hợp cùng Đoàn trường xây dựng mô hình Câu lạc bộ ............................. 17 2.3.6. Các hoạt động công ích xã hội ........................................................................ 18 2.3.7. Hội nghị, nói chuyện chuyên đề...................................................................... 18 2.4. Kết quả thực hiện .............................................................................................. 18
Phần III. Kết luận .................................................................................................. 20 3.1. Ý nghĩa của đề tài .............................................................................................. 20 3.2. Một số đề xuất, kiến nghị .................................................................................. 20 Tài liệu tham khảo ................................................................................................. 21 Phụ lục .................................................................................................................... 22
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đã xác định mục tiêu đối với giáo dục phổ thông: “tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống”. Luật Giáo dục năm 2019 cũng nêu rõ: “Mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.” Như vậy, mục tiêu của giáo dục và đào tạo theo tinh thần đổi mới nhấn mạnh đến giáo dục toàn diện, quan tâm đến năng lực cá nhân; các hoạt động giáo dục và đào tạo phải làm sao tạo điều kiện để mỗi cá nhân phát huy tốt nhất khả năng sáng tạo của mình và đặc biệt là phải phát triển được toàn diện trí, đức, thể, mĩ. Để làm được điều đó thì việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh trở nên hết sức quan trọng. Hiện nay, cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đang tác động sâu rộng đến mọi tầng lớp xã hội, mọi ngóc ngách của cuộc sống. Sự nghiệp đổi mới ở nước ta có những bước phát triển trên quy mô lớn, trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Cơ chế thị trường, nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, hội nhập quốc tế đang phát huy tác dụng, tạo nên những thành tựu trong nền kinh tế của đất nước. Nhưng bên cạnh đó, kinh tế thị trường cũng ngày càng bộc lộ những mặt trái của nó, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống tinh thần, tâm lí, đạo đức của các tầng lớp dân cư trong xã hội, đặc biệt là thanh thiếu niên. Những ảnh hưởng đó ngày càng len lỏi, thẩm thấu vào mọi quan hệ xã hội, làm sai lệch các chuẩn mực giá trị, dẫn đến sự suy thoái đạo đức của một bộ phận xã hội, ảnh hưởng xấu đến thế hệ trẻ. Hiện tượng lệch chuẩn về đạo đức, mờ nhạt về lí tưởng, chạy theo lối sống thực dụng của một số học sinh làm ảnh hưởng tới chất lượng giáo dục đạo đức trong nhà trường. Thực trạng này đặt ra thách thức mới cho ngành giáo dục và đào tạo, cho các nhà trường phổ thông trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, ngày 04/12/2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành Chỉ thị số 31/CT-TTg tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. Chỉ thị 31/CT-TTg nhấn mạnh việc khắc phục những hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên trong những năm qua, chỉ đạo tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên thông qua các
hoạt động giáo dục, đào tạo và trải nghiệm thực hiện chủ trương “dạy chữ” đi đôi với “dạy người”. Ở trường THPT Phạm Hồng Thái, thời gian gần đây, dù đã có nhiều nỗ lực trong công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh song công tác này vẫn còn nhiều hạn chế. Chúng ta vẫn nặng về nội dung kiến thức trong quá trình giảng dạy, chưa thực sự phát huy được tính tích cực sáng tạo của học sinh và đặc biệt là chưa thực sự cho các em được trải nghiệm với các môn học để từ đó tư tưởng chính trị, truyền thống văn hóa, chuẩn mực đạo đức, lối sống từng bước thấm vào con người các em. Để nâng cao chất lượng giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức lối sống cho học sinh ở trường THPT nói chung, trường THPT Phạm Hồng Thái nói riêng, cần có nhiều giải pháp. Trong đó, giải pháp quan trọng nhất là cả giáo viên và học sinh cần tích cực đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy và học. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp là một phương pháp có tác dụng rất tích cực đối với việc phát triển tư duy học sinh, giúp học sinh hứng thú học tập, tiếp thu kiến thức dễ dàng và đặc biệt có ưu thế trong việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh. Đây là một phương pháp dạy học tiến bộ, vừa giúp học sinh chủ động trong học tập vừa thực hành, bồi dưỡng được thái độ, ý thức đạo đức. Hiện nay, việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường ngày càng phổ biến song vì nhiều lý do các hoạt động này còn nghèo nàn, chưa đưa lại hiệu quả cao. Xuất phát từ nhận thức về nhiệm vụ giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh trong trường THPT, từ yêu cầu của quá trình giáo dục, chúng tôi chọn đề tài “ Tổ chức một số hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái ” để làm đề tài nghiên cứu với mong muốn nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục đạo đức ở Nhà trường, hướng tới mục đích giáo dục học sinh một cách toàn diện. 2. Mục đích nghiên cứu: Xây dựng được một số hình thức, biện pháp tổ chức hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT, qua đó góp phần thúc đẩy việc đổi mới phương pháp giảng dạy, phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu, phát huy hoạt động trải nghiệm sáng tạo của học sinh trên cơ sở sự hướng dẫn của giáo viên. 3. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Phạm Hồng Thái. 4. Phạm vi nghiên cứu:
Công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Phạm Hồng Thái. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Đánh giá thực trạng việc dạy học và tổ chức các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái. - Đưa ra được một số hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả trong việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái. 6. Phương pháp nghiên cứu: Quá trình thực hiện đề tài, chúng tôi đã dựa trên cơ sở những quan điểm cơ bản của phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin; quán triệt những tư tưởng cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng về giáo dục. Đề tài còn được thực hiện dựa trên các phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, phương pháp liên ngành… để đảm bảo tính hiệu quả của vấn đề mà đề tài đặt ra. 7. Giả thiết khoa học: Hiện nay, việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT chưa được chú trọng đúng mức, hình thức tổ chức còn nghèo nàn và chưa đưa lại hiệu quả cao. Vì vậy, việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp theo hướng phát triển năng lực học sinh một cách hợp lý với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, hấp dẫn sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của công tác giáo dục lối sống, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường. 8. Dự báo đóng góp của đề tài: Đề tài đưa ra được một số hình thức, biện pháp tổ chức hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả của việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh. Qua đó phát huy tính chủ động, tích cực của học sinh, tạo hứng thú cho học sinh trong lĩnh hội kiến thức các môn học cũng như rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, nâng cao ý thức, lí tưởng sống.Đề tài có thể áp dụng cho công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh các trường trung học phổ thông có chung đặc điểm như trường THPT Phạm Hồng Thái. PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Một số vấn đề lý luận về giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh và tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT. 2.1.1. Một số khái niệm - Lí tưởng: là mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà con người phấn đấu để đạt được. - Truyền thống: là những đức tính, tập quán, tư tưởng, tình cảm, lối sống, những hành vi, nguyên tắc được biểu hiện qua mối quan hệ giữa người và người trong xã hội; được hình thành trong lịch sử, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và được duy trì bởi ý thức cộng đồng xã hội. - Đạo đức: là những tiêu chuẩn, nguyên tắc xử lý các mối quan hệ trong gia đình, cộng đồng hay xã hội, được thừa nhận rộng rãi. Đạo đức quy định hành vi, quan hệ của con người đối với nhau và đối với xã hội nói chung; là những nguyên tắc phải tuân theo trong quan hệ giữa người với người, giữa cá nhân với xã hội, phù hợp yêu cầu của mỗi chế độ chính trị và kinh tế xã hội nhất định. - Lối sống: bao gồm tất cả những hoạt động sống và phương thức tiến hành các hoạt động sống được một bộ phận lớn hoặc toàn thể nhóm hay cộng đồng người chấp nhận và thực hành trong một khoảng thời gian tương đối ổn định, đặt trong mối tương tác biện chứng của các điều kiện sống hiện hữu và trong các mối liên hệ lịch sử của chúng. - Giáo dục đạo đức, lối sống: là quá trình biến các chuẩn mực đạo đức, lối sống từ những đòi hỏi bên ngoài của xã hội thành những đòi hỏi bên trong của mỗi cá nhân, thành niềm tin, nhu cầu, thói quen của người được giáo dục. - Hoạt động ngoại khóa: là một thuật ngữ dùng để chỉ các hình thức hoạt động nằm ngoài chương trình học chính khóa, kết hợp dạy học với vui chơi nhằm mục đích gắn việc giảng dạy, học tập trong nhà trường với thực tế xã hội. - Hoạt động ngoài giờ lên lớp: là một bộ phận của quá trình giáo dục ở trường phổ thông. Đó là những hoạt động đuợc tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa trên lớp; là sự tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực hành, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin ở học sinh. 2.1.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Giáo dục truyền thống, lí tưởng, đạo đức, lối sống giúp cho mỗi cá nhân nâng cao trình độ nhận thức về các giá trị đạo đức, lối sống từ đó tự điều chỉnh hành vi sao cho phù hợp với những chuẩn mực đạo đức, lối sống của xã hội và những truyền thống tốt đẹp của ông cha. Giáo dục truyền thống, lí tưởng, đạo đức, lối sống góp phần gìn giữ, phát huy những giá trị đạo đức mà các thế hệ trước đã tạo dựng; đồng thời góp phần
tích cực trong việc hình thành những giá trị đạo đức, lối sống mới, khắc phục những quan điểm lạc hậu, sự lệch chuẩn các giá trị đạo đức truyền thống, những thói hư tật xấu hay những hiện tượng phi đạo đức. Giáo dục đạo đức, lối sống không chỉ làm cho con người nhận thức đúng các chuẩn mực đạo đức, các giá trị đạo đức, lối sống mà còn thông qua đó để hình thành niềm tin và tình cảm đạo đức. Trên cơ sở đó giúp con nguời nhận ra giá trị của các giá trị đạo đức, nhận thấy giá trị và ý nghĩa cuộc sống mang tính nhân văn sâu sắc, góp phần nhân đạo hóa con người và đời sống xã hội. Trong chiến luợc phát triển con người, Đảng và Nhà nước ta đề cao vai trò giáo dục đạo đức, lối sống cho cho học sinh, sinh viên - những chủ nhân tương lai của đất nước. Giáo dục truyền thống, lí tưởng, đạo đức, lối sống cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng góp phần hoàn thiện nhân cách cho học sinh, giúp các em thực hiện tốt những bổn phận đạo đức của bản thân đối với việc học tập, rèn luyện, có trách nhiệm với gia đình và xã hội. Hoạt động giáo dục truyền thống, lí tưởng, đạo đức cho chọc sinh cũng đóng vai trò chính trong việc nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho các em, bồi dưỡng cho học sinh tình cảm cách mạng trong sáng, bồi dưỡng ý chí, hành động đúng, hình thành những thói quen đạo đức, lối sống đặc biệt là ý thức trách nhiệm công dân. Công tác này cũng góp phần vào việc đấu tranh khắc phục, ngăn chặn những biểu hiện thiếu đạo đức trong tư tưởng, tình cảm, hành động của học sinh; xây dựng nếp sống văn minh, thanh lịch, tích cực tham gia phòng chống tệ nạn xã hội; ngăn chặn tình trạng bạo lực trong học sinh; đảm bảo an ninh, trật tự trong trường học, kiềm chế, đẩy lùi tình trạng vi phạm pháp luật trong học sinh THPT. Giáo dục truyền thống, lí tưởng, đạo đức, lối sống có vai trò rất lớn trong việc hình thành ý thức, tình cảm cũng như các hành vi đạo đức của con người nói chung, của học sinh THPT nói riêng. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, trước nhiều biến động phức tạp của đạo đức xã hội; trước những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận thanh thiếu niên thì công tác giáo dục truyền thống, lí tưởng, đạo đức, lối sống cho học sinh THPT càng trở nên quan trọng. 2.1.3. Một số vấn đề về hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT. - Tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT. * Hoạt động ngoại khóa: Hoạt động ngoại khóa “là việc tổ chức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn của học sinh về khoa học kĩ thuật, lao động công ích, hoạt động xã hội, hoạt động nhân đạo, văn hóa văn nghệ, thẩm mĩ, thể dục, thể thao, vui chơi giải trí... để giúp các em hình thành và phát triển nhân cách”. Như vậy, hoạt động ngoại khóa là những hoạt động ngoài giờ học chính khóa, có mục đích, tổ chức, kế hoạch, phương pháp khoa học dưới sự hướng dẫn của nhà giáo dục giúp người học củng
cố, mở rộng tri thức, phát triển tư duy, rèn luyện kĩ năng, hoàn thiện nhân cách theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Trong hoạt động ngoại khóa, hoạt động của thầy và trò được tiến hành ngoài giờ học trên lớp, nhưng nội dung và chủ đề hoạt động phải đạt được mục đích giáo dưỡng, giáo dục, phát triển như ở bài học nội khóa, nhưng được thực hiện trên cơ sở và phương tiện khác. Nhiệm vụ của hoạt động ngoại khóa mang tính tổng hợp, làm sâu sắc và phong phú kiến thức của học sinh về các mặt khác nhau của cuộc sống xã hội, góp phần gây hứng thú trong học tập. Vì vậy, tuy là hoạt động ngoài lớp, nhưng công tác ngoại khóa vẫn có tác dụng như một bài nội khóa trong việc giáo dưỡng, giáo dục và phát triển học sinh. Một cách cụ thể, hoạt động ngoại khóa chú ý đến việc làm phong phú kiến thức, giáo dục tình cảm, đạo đức phẩm chất của học sinh, giáo dục tinh thần tập thể, ý thức cộng đồng trách nhiệm, yêu thích lao động, rèn luyện tính kỷ luật và tinh thần tương thân tương ái. Hoạt động ngoại khóa còn có tác dụng giáo dục lớn đối với học sinh. Trong hoạt động ngoại khóa, những cá tính, phẩm chất, ý thức khuynh hướng của học sinh bộc lộ rõ ràng. Bởi vì những hoạt động ngoại khóa ở trường phổ thông được thực hiện phù hợp với những đặc điểm tâm lý lứa tuổi, trình độ của học sinh, với nhiều hình thức phong phú, bổ ích. Hoạt động ngoại khóa còn góp phần phát triển học sinh. Nếu bài nội khóa là hình thức bắt buộc của việc học tập, tuân thủ nghiêm ngặt chương trình đã quy định về thời gian, nội dung…thì hoạt động ngoại khóa lại mở ra một khả năng rộng lớn để hình thành các thói quen, kỹ năng về trí tuệ và thực hành cho học sinh trong học tập. Các em có thể tự chọn và tham gia một công tác hợp với sở thích và trình độ của mình. Tính chất tự nguyện trong việc tham gia hoạt động ngoại khóa đã phát huy năng lực nhận thức độc lập, làm nảy sinh và phát triển hứng thú của học sinh. *Hoạt động ngoài giờ lên lớp: - HĐGDNGLL là một bộ phận của quá trình giáo dục trong nhà trường phổ thông, nó giữ vai trò quan trọng trong trong quá trình giáo dục toàn diện nhân cách học sinh theo mục tiêu giáo dục đề ra. - HĐGDNGLL là sự tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp, với nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, diễn ra trên bình diện rộng. HĐGDNGLL tạo môi trường gắn lí luận với thực tiễn. Trong HĐGDNGLL học sinh có điều kiện sử dụng kiến thức, kinh nghiệm tri thức đã học, khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết, hình thành kỹ năng, kỹ xảo, kích thích sự phát triển tư duy. - HĐGDNGLL là môi trường rèn luyện phẩm chất, nhân cách, tài năng, thiên hướng cá nhân, hình thành các mối quan hệ giữa con người với đời sống xã hội, với thiên nhiên và môi trường sống. Các hoạt động thực tiễn về khoa học kĩ thuật, lao động công ích, hoạt động xã hội, hoạt động nhân đạo, văn hóa, văn nghệ, vui chơi giải trí…cùng tập thể có tác động mạnh mẽ, sâu sắc tới đời sống tình cảm
của các em. Có thể nói HĐGDNGLL là môi trường tốt cho việc phát triển toàn diện nhân cách cho học sinh, là điều kiện tốt nhất để các em phát huy vai trò chủ thể, chủ động, sáng tạo trong quá trình rèn luyện và học tập, góp phần hình thành tình cảm và niểm tin đúng đắn ở các em. - HĐGDNGLL tạo điều kiện để học sinh hòa nhập vào cuộc sống xã hội. Khi tham gia các HĐGDNGLL, các em được hòa mình vào sự vận động chung của đời sống xã hội phong phú phức tạp và sôi động. Chính HĐGDNGLL đã bước đầu đặt học sinh trước những vấn đề của thời đại, của xã hội, của đất nước cũng như những thách thức thực tiễn mà các em sẽ phải tiếp cận và đối mặt…Từ thực tế đó các em hiểu được sâu sắc hơn sự cần thiết phải chuẩn bị cho mình hành trang để đảm đương trách nhiệm làm chủ bàn thân, chủ nhân tương lai của đất nước, của xã hội đang ngày càng phát triển. Với nội dung tập trung vào 6 vấn đề lớn, gồm: Lẽ sống của thanh niên trong giai đoạn công nghiệp hoa - hiện đại hóa đất nước; Tình bạn, tình yêu, hôn nhân và gia đình; Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Truyền thống dân tộc và truyền thống cách mạng, bảo vệ di sản văn hóa; Thanh niên với vấn đề lập thân, lập nghiệp; Những vấn đề có tính nhân loại như: bệnh tật, đói nghèo, dân số, môi trường, giáo dục và phát triển, hòa bình, hợp tác hữu nghị giữa các dân tộc - HĐNGLL có nhiệm vụ như sau: + Về nhận thức: Giúp học sinh nâng cao hiểu biết về các giá trị truyền thống của dân tộc, hiểu và tiếp thu các giá trị tốt đẹp của nhân loại; củng cố, bổ sung, nâng cao và mở rộng kiến thức đã được học trên lớp; có trách nhiệm với bản thân, với gia đình, nhà trường và xã hội; có ý thức lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân. + Về kỹ năng: Giúp học sinh củng cố vững chắc các kỹ năng cơ bản đã được rèn luyện từ những lớp trước, trên cơ sở đó tiếp tục rèn luyện và phát triển các năng lực chủ yếu như: năng lực giao tiếp, năng lực thích ứng, năng lực tự hoàn thiện, năng lực tổ chức quản lí, năng lực hoạt động chính trị-xã hội, năng lực hợp tác và cạnh tranh lành mạnh … + Về thái độ: Bồi dưỡng cho các em nhân sinh quan, thế giới quan khoa học để từ đó có thái độ đúng đắn trước những vấn đề của cuộc sống, biết chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân và đấu tranh tích cực với những biểu hiện sai trái của người khác, của bản thân để hoàn thiện mình; biết cảm thụ và đánh giá đúng cái đẹp trong cuộc sống. Những vấn đề của hoạt động ngoài giờ lên lớp được xây dựng thành 10 chủ đề gắn liền với các ngày kỉ niệm hoặc sự kiện lớn của dân tộc, gắn với lí tưởng của thanh niên, truyền thống đạo đức của ông cha ta. Bởi vậy, có thể khẳng định hoạt động ngoài giờ lên lớp có ưu thế và đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông. - Các hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp: + Đọc sách, báo:
Đây là hình thức có hiệu quả nhằm cung cấp thêm kiến thức cho học sinh trong giờ nội khóa, song chủ yếu thực hiện trong hoạt động ngoại khóa. Nó góp phần rèn luyện cho học sinh về mặt tư tưởng, phẩm chất đạo đức, kĩ năng, thói quen hứng thú và phương pháp làm việc với sách. Đó là hình thức đơn giản, dễ làm song lại có hiệu quả cao về mặt giáo dưỡng, giáo dục và phát triển. + Gặp gỡ những chiến sỹ cách mạng, những người có thành tích cao trong công tác, sản xuất, chiến đấu, kể chuyện lịch sử, nói chuyện chuyên đề. Đây là hình thức hoạt động hấp dẫn và có tác dụng trong việc giáo dục tư tưởng, tình cảm đạo đức cho học sinh. Bởi vì, tiếp xúc trực tiếp với những con người thật - nhân chứng lịch sử - có sức thuyết phục mạnh với học sinh hơn bất cứ các phương tiện dạy học nào khác. Kể chuyện lịch sử là việc phổ biến kiến thức lịch sử một cách khoa học, chứ không phải những chuyện hư cấu. Do đó, nội dung câu chuyện kể phải có chủ đề - một sự kiện, một nhân vật - dựa vào một tài liệu chính xác, do chính người tham gia, chứng kiến sự kiện thuật lại. + Diễn đàn, trao đổi, thảo luận: Đây là loại hình sinh hoạt rộng rãi cả về đối tượng và chủ đề, là nơi để người tham gia công khai bày tỏ ý kiến, quan điểm, tình cảm của mình về một vấn đề nào đó. Hình thức ngoại khóa này nhằm giúp học sinh bày tỏ ý kiến của mình để củng cố kiến thức đã học, lòng tin sau khi đọc một quyển sách, nghe kể chuyện, nói chuyện hoặc suy nghĩ về một vấn đề nào đó. + Câu lạc bộ: Đây là hình thức hoạt động ngoại khóa của một nhóm học sinh cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu…dưới định hướng của giáo viên nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với các thầy cô giáo và những người trưởng thành khác. + Hội thi: Hội thi là một hoạt động ngoại khóa có tính chất tổng hợp, thu hút tất cả học sinh trong lớp, trường tham dự. Lực lượng tham gia hoạt động này thường có hai nhóm, một số ít học sinh tham gia biểu diễn và đông đảo học sinh khác là khán giả. Đối với cả hai nhóm, các cuộc thi này có tác dụng củng cố, làm sâu sắc, phong phú thêm nhiều tri thức khoa học và nghệ thuật, gợi dậy những xúc cảm làm cơ sở để giáo dục tình cảm bồi dưỡng óc thẩm mĩ, gây hứng thú học tập bộ môn. + Tham quan dã ngoại: Tham quan dã ngoại có một vị trí quan trọng trong dạy học ở trường phổ thông. Hoạt động tham quan dã ngoại giúp học sinh học hỏi và phát triển các kỹ năng đã được học trong đời sống thực tế. Vì thế, hoạt động tham quan dã ngoại có tác dụng khơi dậy, tạo sự hào hứng đối với bài học, đưa lại ấn tượng mạnh mẽ, nâng cao hứng thú học tập và rèn luyện khả năng quan sát, phân tích của học
sinh.Từ đó, củng cố niềm tin, lí tưởng và tình cảm đạo đức, định hướng hành động cho các em. + Trò chơi: Đây là một hình thức ngoại khóa gọn nhẹ, dễ tổ chức, mà hấp dẫn học sinh. Trò chơi không chỉ là một hoạt động giải trí, mà đòi hỏi người tham dự phải phát huy năng lực tư duy, trí thông minh để giải quyết các vấn đề đặt ra. Trò chơi góp phần phát huy tính sáng tạo, hấp dẫn và gây hứng thú cho học sinh, giúp học sinh dễ tiếp thu kiến thức, rèn luyện tác phong nhanh nhẹn. Một số trò chơi được sử dụng nhiều trong các trường phổ thông hiện nay như: trò chơi học tập, trò chơi vận động, trò chơi mô phỏng game truyền hình…Có thể thấy tổ chức trò chơi là hoạt động quen thuộc dễ thực hiện trong các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp và có ý nghĩa giáo dục tích cực. + Công tác công ích xã hội. Hoạt động này không chỉ có tác dụng củng cố, hiểu sâu sắc hơn kiến thức, mà còn là biện pháp gắn nhà trường với xã hội, rèn luyện năng lực hành động cho học sinh. Hình thức hoạt động của công tác này rất phong phú. 2.2. Thực trạng của vấn đề giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Phạm Hồng Thái. Công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng của các nhà trường phổ thông. Đây là trách nhiệm của tất cả giáo viên và nhiệm vụ của tất cả các bộ môn. Công việc này tác động mạnh mẽ tới quá trình hình thành nhân cách học sinh, góp phần “phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”. Bởi vậy, nhiệm vụ giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT cần được đẩy mạnh hơn nữa. Trên thực tế, thời gian gần đây, được sự chỉ đạo của các ban ngành vấn đề này đã được quan tâm hơn bao giờ hết. Ở trường THPT Phạm Hồng Thái, nhiệm vụ này luôn được coi trọng. Tuy nhiên, việc thực hiện thế nào để mang lại hiệu quả lại là một vấn đề cần đặt ra. Để nâng cao hiệu quả của việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh, chúng ta cần gắn liền với quá trình đổi mới phương pháp dạy và học của giáo viên và học sinh. Một trong những phương pháp hay, đưa lại hiệu quả cao cho vấn đề nay là tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp. Tuy nhiên, qua thực tiễn giảng dạy, chúng tôi nhận thấy việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa chưa được chú trọng đúng mức. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được thực hiện đều đặn theo quy định nhưng phần lớn hoạt động này còn mang tính chiếu lệ, nghèo nàn nên hiệu quả chưa cao. Đặc biệt ở các vùng nông thôn, với
cơ sở vật chất còn thiếu thốn, cuộc sống còn nhiều khó khăn, các hoạt động này càng ít được chú trọng. Tăng cường các hoạt động ngoại khóa, đa dạng hóa hình thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT là rất cần thiết. Đặc biệt, đối với vấn đề nâng cao việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp cần được tổ chức nhiều hơn, hiệu quả hơn trong giai đoạn hiện nay. Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã tiến hành điều tra một số giáo viên chủ nhiệm và một số học sinh về vấn đề này. a. Đối với giáo viên: Chúng tôi đã tiến hành điều tra bằng 2 câu hỏi: Câu 1: Anh (chị) đánh giá như thế nào về công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Phạm Hồng Thái trong những năm qua? Câu 2: Hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Phạm Hồng Thái trong những năm qua đã có đóng góp như thế nào đối với việc nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh? Sau khi tổng hợp, chúng tôi thu được kết quả như sau: Bảng điều tra của giáo viên Tổng số giáo Kết quả điều tra viên điều tra Câu hỏi 1 Câu hỏi 2 Rất cần Không Bình Cần thiết Rất tốt Tốt thiết cần thiết thường 18 10 6 2 3 6 9 Tỉ lệ 55,6% 33,3% 11,1% 16,7% 33,3% 50% Như vậy, chúng tôi thấy việc nâng cao hiệu quả của công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh đã được phần lớn giáo viên quan tâm nhưng việc vận dụng các hình thức hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp vẫn chưa được chú trọng, hiệu quả còn thấp. b. Đối với học sinh: Qua điều tra, khảo sát một số học sinh ở các khối lớp, chúng tôi nhận thấy phần lớn học sinh còn khá mơ hồ về các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, không nhận thức rõ lí tưởng sống của bản thân, chưa có dự định cho tương lai, xác định chưa đúng những hành vi vi phạm chuẩn mực đạo đức. Thậm chí một số em
còn tỏ ra thờ ơ, không quan tâm khi chúng tôi hỏi đến những vấn đề này. Về hoạt động ngoại khóa các em có vẻ hứng thú nhưng đa phần đều cho rằng hoạt động này đang còn quá ít, chỉ được tổ chức vào một số ngày lễ lớn, thậm chí có năm không có hoạt động nào. Hoạt động ngoài giờ lên lớp được tổ chức hàng tháng theo lịch của nhà trường nhưng hình thức còn đơn điệu, nghèo nàn. Như vậy, việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh là một nhiệm vụ hết sức cấp thiết và cần thực hiện bằng nhiều phương pháp, hình thức khác nhau. Trong đó việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp là một trong những hình thức hoạt động hữu hiệu để giải quyết các vấn đề trên. 2.3. Tổ chức một số hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT Phạm Hồng Thái. Giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường THPT là nhiệm vụ hết sức cần thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện mục tiêu đối với giáo dục phổ thông theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh cần có sự đổi mới trong cách nghĩ, cách làm. Tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa, đa dạng hóa hình thức hoạt động ngoài giờ lên lớp là một phương pháp đang khẳng định hiệu quả. Trường THPT Phạm Hồng Thái đóng trên một địa bàn phức tạp. Nơi đây là một vùng rất giàu truyền thống lịch sử văn hóa với nhiều di tích như: Nhà thờ họ Phạm, đền vua Lê, Xứ uỷ Trung Kì, … đây cũng là nơi tập trung nhiều tôn giáo với hai cơ sở tôn giáo lớn: chùa Phúc Thành và giáo xứ Mĩ Dụ với lịch sử 150 năm. Trường ở nông thôn nhưng chỉ cách thành phố Vinh khoảng 10 ki-lô-mét. Những đặc điểm này đặt ra yêu cầu cao hơn cũng như tạo những điều kiện thuận lợi, khó khăn nhất định cho công tác giáo dục truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh ở nhà trường. Trên cơ sở những hình thức hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nêu trên, chúng tôi trình bày một số hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở nơi mình công tác để nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh. Các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp được tổ chức nhân dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, theo kế hoạch của nhà trường với sự phối hợp của các tổ chức Đoàn thể, các tổ chuyên môn hoặc được sử dụng trong phần giáo dục địa phương của các bộ môn: lịch sử, địa lí, ngữ văn; phần giáo dục đạo đức, pháp luật của môn giáo dục công dân. 2.3.1. Tổ chức tham quan (Phụ lục 3 - H3.1) GV tổ chức cho HS tham quan tại các di tích lịch sử của địa phương như: Nhà thờ họ Phạm, Xứ ủy Trung Kì, Nghĩa trang Thái Lão, Đền vua Lê…Tại đây GV chuẩn bị nội dung tổ chức cho các em tìm hiểu về sự ra đời, những điểm nổi
bật của di tích. Sau khi kết thúc buổi tham quan, yêu cầu HS viết bài thu hoạch, rút ra được suy nghĩ của bản thân sau khi tham quan các di tích đó. 2.3.2. Tổ chức các cuộc thi ( Phụ lục 1,2,3) a. Cuộc thi thiết kế video với chủ đề “Tự hào truyền thống quê hương”( Phụ lục 1) - Mục đích: + Tổ chức cho học sinh tiếp xúc với các di sản, tìm hiểu và khám phá di sản. + Tạo điều kiện cho các em ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình học tập. + Bồi dưỡng tình yêu quê hương, lòng tự hào về truyền thống quê hương. - Các bước tiến hành: + Cho HS lập thành các nhóm, tự chọn một di sản văn hóa ở địa phương để tìm hiểu, ở đây có thể là di sản văn hóa vật thể hoặc các di sản phi vật thể. + Sau khi đã chọn được đề tài, HS tiến hành thảo luận nội dung, phương pháp chuyển tải nội dung đó. + Sau khi thảo luận xong, HS trình nội dung để GV duyệt và hướng dẫn thêm. + HS tiến hành làm video. Qúa trình này cần đảm bảo các yêu cầu sau: * Cách thể hiện : Đối với các video về di sản văn hóa vật thể như các di tích lịch sử, HS tiến hành thực hiện video tại di tích, trực tiếp giới thiệu về di tích. Đối với các di sản văn hóa phi vật thể, HS có thể sưu tầm hình ảnh trên mạng để thực hiện video. * Nội dung của video cần đảm bảo được: Giới thiệu chung về bối cảnh ra đời, giới thiệu về di sản, nêu rõ được đóng góp của di sản, liên hệ với trách nhiệm bản thân. * Về hình thức: Video có thể là sự trình chiếu hình ảnh hoặc là 1 video đầy đủ về di sản, có thể lồng tiếng thuyết minh hoặc dùng chữ để thuyết minh. + Sau khi tiến hành làm xong, HS nộp sản phẩm. GV tiến hành chấm sản phẩm. + Tổ chức trao giải cho các tác phẩm xuất sắc. Những sản phẩm này được lưu trữ và sử dụng trong quá trình sinh hoạt tập thể của học sinh nhà trường. b. Cuộc thi “Kể chuyện về Bác Hồ”( Phụ lục 2) - Mục đích: + Tạo điều kiện cho học sinh tìm tòi, sưu tầm những câu chuyện về tư tưởng, đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh.
+ Phát triển kỹ năng kể chuyện, thuyết trình, xử lý tình huống. + Giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh, bồi dưỡng, rèn luyện phong cách, đạo đức, lối sống cho học sinh. - Tiến trình thực hiện: + GV cho học sinh đăng ký dự thi. + Cho Học sinh chọn lựa 1 trong các câu chuyện về đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh để thể hiện. + Trên cơ sở sự chọn lựa của mình, học sinh tiến hành biên tập câu chuyện đã chọn, tập luyện cách trình bày. + Giáo viên tiến hành tổ chức cho học sinh thể hiện phần trình bày của mình. + GV tiến hành chấm điểm, để tăng thêm không khí sôi nổi, giáo viên cho học sinh tổ chức bình chọn thí sinh mà mình yêu thích nhất. + Cuối cùng, giáo viên tiến hành khen thưởng cho 1 số cá nhân có phần thể hiện xuất sắc nhất. c. Cuộc thi thiết kế thời trang từ nguyên liệu tái chế với chủ đề “Vì một thế giới xanh” (Phụ lục 3 - H3.2) - Mục đích: + Tạo điều kiện cho học sinh tìm tòi, khám phá những vấn đề liên quan đến môi trường và bảo vệ môi trường. + Phát triển kỹ năng thiết kế, kỹ năng thực hành. + Giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ môi trường, lối sống thân thiện, gần gũi với thiên nhiên. - Tiến trình thực hiện: + Đoàn trường cho HS đăng kí theo lớp. + HS các lớp chọn được đề tài, tiến hành thảo luận nội dung, phương pháp chuyển tải nội dung đó. + HS tiến hành thiết kế các mẫu thời trang theo đề tài đã chọn (mỗi lớp từ 3 đến 7 trang phục), lựa chọn, phân công người biểu diễn, chuẩn bị nội dung lời giới thiệu sản phẩm của lớp mình. + Đoàn trường tiến hành tổ chức cho học sinh các lớp thể hiện phần trình diễn của mình . + Ban giám khảo tiến hành chấm điểm, để tăng thêm không khí sôi nổi, Đoàn trường tổ chức cho học sinh bình chọn phần trình diễn mà mình yêu thích nhất.
+ Cuối cùng, Thư kí công bố kết quả, Đoàn trường tiến hành khen thưởng cho 1 số tập thể có phần thể hiện xuất sắc nhất. 2.3.3. Tổ chức trò chơi ( Phụ lục 3) Ở đây chúng tôi mô phỏng theo trò chơi truyền hình “ Rung chuông vàng” với nội dung là chủ đề “Đảng là cuộc sống của tôi” - Mục đích: + Cung cấp cho Học sinh những hiểu biết về Đảng Cộng sản Việt Nam và những thành quả mà Đảng đã mang lại cho dân tộc, nhân dân ta. + Rèn luyện kỹ năng giao tiếp, hoạt động tập thể. + Bồi dưỡng niềm tin của thanh niên đối với Đảng, với chế độ, giáo dục lí tưởng cách mạng cho học sinh. - Chuẩn bị: + Chọn một số học sinh tiêu biểu ở các khối lớp để tham gia. Số lượng 100 học sinh ở cả 3 khối lớp. + Chuẩn bị sân thi đấu, sân khấu, một số tiết mục văn nghệ. + GV chuẩn bị nội dung chương trình, hệ thống câu hỏi dành cho người tham gia. Câu hỏi dưới dạng các câu hỏi trắc nghiệm với chủ đề. Chọn 2 học sinh có khả năng để làm MC cho chương trình. - Cách thức tiến hành: Phần 1. Văn nghệ mở màn. Phần 2.Tổ chức trò chơi * MC giới thiệu về cuộc thi. Công bố thể lệ trò chơi. Người tham gia sẽ phải trải qua các câu hỏi liên quan đến chủ đề, có 20 câu hỏi với độ khó tăng dần, ai trả lời đến câu cuối cùng sẽ là người chiến thắng. Trường hợp đến câu cuối cùng vẫn còn hơn 1 thí sinh sẽ sử dụng câu hỏi phụ để tìm ra người chiến thắng. * MC tổ chức cho người chơi trả lời các câu hỏi, người chơi tham gia trả lời các câu hỏi bằng cách giơ đáp án của mình được viết trên bảng. * Xen giữa chương trình là các tiết mục văn nghệ và các trò chơi với người tham gia là các giáo viên để cứu trợ cho các em. Phần 3. Tổng kết, tuyên dương và trao thưởng 2.3.4. Tổ chức hội thi ( Phụ lục 3 - H3.4) Phối hợp cùng với Đoàn trường, tổ chức 1 hội thi chủ đề “Dòng chảy dân gian”.
- Mục đích : + Cung cấp, khắc sâu cho học sinh những kiến thức về văn học dân gian. + Phát huy tinh thần trải nghiệm sáng tạo, tinh thần làm việc tập thể. + Bồi dưỡng tình yêu quê hương, yêu lao động, lòng tự hào về truyền thống quê hương. - Chuẩn bị: + Trao đổi với ban giám hiệu nhà trường để ấn định thời gian tổ chức phù hợp. + Phối hợp với Đoàn trường chuẩn bị một số tiết mục văn nghệ. + Chọn học sinh ở các khối lớp, thành lập 4 đội để dự thi. + Hướng dẫn các đội thi tìm hiểu về các giá trị văn học dân gian để chuẩn bị cho các nội dung của hội thi. + Lên kế hoạch cho học sinh tập các màn hoạt cảnh - Cách tiến hành: Hội thi sẽ được tiến hành với các phần sau: Phần 1: Phần thể hiện tài năng. Mỗi đội thể hiện tài năng thông qua diễn 1 màn hoạt cảnh để giới thiệu về 1 làn điệu dân ca ở địa phương, vùng miền. Phần 2: Phần thể hiện hiểu biết. Mỗi đội trải qua các câu hỏi với hình thức trắc nghiệm với chủ đề là văn học dân gian Phần 3. Phần hùng biện. Mỗi đội cử 1 đại diện tham gia hùng biện với các câu hỏi về chủ đề văn học dân gian 2.3.5. Phối hợp cùng Đoàn trường xây dựng mô hình Câu lạc bộ (CLB phòng - chống ma túy, CLB Dân ca, CLB bóng chuyền, CLB bóng đá…) (Phụ lục 3 - H3.6) - Mục đích: + Mở rộng, nâng cao những hiểu biết về các lĩnh vực. + Tạo nên môi trường để học sinh trao đổi, sinh hoạt nhằm phát triển kỹ năng làm việc nhóm. + Rèn luyện lối sống trong sáng, lành mạnh, phát huy tinh thần đoàn kết, hợp tác giữa các thành viên. - Cách thức tiến hành:
+ Thời lượng sinh hoạt: 1 tháng / 1 lần. + Thành viên: Các bạn học sinh ở các khối lớp. + Hình thức sinh hoạt: Sinh hoạt tập thể, giao lưu, trao đổi qua tài khoản Zalo, facebook. + Nội dung sinh hoạt: các chủ đề được các thành viên quan tâm, lựa chọn. Ngoài ra, các thành viên của câu lạc bộ còn là lực lượng nòng cốt trong các hoạt động tuyên truyền, tiến hành các hoạt động công ích, hoạt động từ thiện. 2.3.6. Các hoạt động công ích xã hội ( Phụ lục 3- H3.7, H3.8, H3.9) - Mục đích: Thông qua các hoạt động công ích giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh. - Các hình thức tiến hành: + Tổ chức phân công học sinh chăm sóc các di tích lịch sử ở địa phương + Tổ chức quyên góp, lập quỹ ủng hộ xây dựng, tu bổ các công trình văn hóa. + Tổ chức lao động công ích, tham gia các hoạt động thiện nguyện 2.3.7. Hội nghị, nói chuyện chuyên đề (Phụ lục 3- H3.10) - Mục đích: Việc tổ chức các hội nghị, nói chuyện chuyên đề về kĩ năng sống, về pháp luật, về truyền thống nhà trường, truyền thống quê hương cũng có vai trò to lớn trong việc nâng cao hiểu biết cho học sinh về cuộc sống, về pháp luật và truyền thống để từ đó giáo dục ý thức thực thi pháp luật, bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống của nhà trường và quê hương. - Các hình thức tiến hành: + Tổ chức các buổi hội nghị, nói chuyện về các chủ đề như: Truyền thống nhà trường và địa phương, pháp luật (An toàn giao thông, phòng chống ma túy, phòng chống bạo lực học đường, …) + Mời các nhà giáo lão thành, công an về nói chuyện, trao đổi. 2.4. Kết quả thực hiện Nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh và hiệu quả của các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp, trong những năm học qua, các tổ nhóm chuyên môn đã phối hợp với Đoàn trường tổ chức được một số hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm hướng về mục đích nâng cao ý thức cho học sinh trong các vấn đề xây dựng lí tưởng cách mạng, giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống của quê hương, rèn luyện đạo đức, lối sống ( Phụ lục 3). Những hoạt động đó đã nâng cao hơn nữa hiểu biết của các em về nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, giúp các em
hứng thú hơn với việc học tập, góp phần bồi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, niềm tin vào Đảng, rèn luyện cho các em đạo đức tốt đẹp, lối sống văn minh. Trong những năm qua, nhờ việc tổ chức tốt các hoạt động ngoại khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp, công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh đạt được kết quả đáng khích lệ: Không có học sinh vi phạm pháp luật, không có tình trạng bạo lực học đường, Các hành vi vi phạm đạo đức ngày càng giảm, …đặc biệt, trường THPT Phạm Hồng Thái là điểm sáng của huyện Hưng Nguyên về an ninh, an toàn trường học, là đơn vị văn hóa cấp tỉnh, trường cũng là đơn vị có nhiều học sinh được kết nạp Đảng nhất của Huyện. Hiệu quả của công tác giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp còn được khẳng định bằng kết quả xếp loại hạnh kiểm học sinh cuối năm học. Bảng thống kê kết quả xếp loại hạnh kiểm học sinh toàn trường T Sĩ Tốt Khá Trung bình Yếu Năm học T số SL TL SL TL SL TL SL TL 1 2016-2017 772 615 79.66% 127 16.45% 27 3.50% 3 0.39% 2 2017-2018 740 659 89.05% 72 9.73% 5 0.68% 4 0.54% 3 2018-2019 734 620 84.47% 67 9.13% 47 6.40% 0 0.00% 4 2019-2020 714 630 88.24% 76 10.64% 6 0.84% 2 0.28% Dựa vào những kết quả trên ta thấy, từ khi tiến hành các hoạt động ngoại khóa, đa dạng hóa hình thức hoạt động ngoài giờ lên lớp, tình trạng học sinh có các hành vi vi phạm đạo đức được cải thiện rõ nét. Việc tham gia các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp với nhiều hình thức đa dạng đã giúp cải thiện tình hình. Các em đã quan tâm hơn, hứng thú hơn với việc học tập và rèn luyện đạo đức, nhân cách. Như vậy, thực tế cho ta thấy rõ hiệu quả của vấn đề tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao hiệu qủa giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho các em, để từ đó học sinh được phát triển một cách toàn diện, đáp ứng được yêu cầu mới về nguồn nhân lực mà xã hội hiện đại cần.
PHẦN III. KẾT LUẬN 3.1. Ý nghĩa của đề tài. Đề tài được nghiên cứu từ thực tiễn và kinh nghiệm quản lí, giảng dạy của bản thân, bước đầu được thực hiện ở trường THPT Phạm Hồng Thái đã thực sự đưa lại hiệu quả. Với việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp mà đề tài đưa ra làm cho những kiến thức các môn học không còn khô khan, cứng nhắc; Việc giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống không còn áp đặt mà từ từ đi vào lòng học sinh một cách bền vững. Đẩy mạnh thực hiện các hoạt động ngoại khóa, đa dạng hóa hình thức hoạt động ngoài giờ lên lớp, khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động một các tích cực sẽ góp phần to lớn trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện, giúp học sinh hiểu hơn về cuộc sống, rèn luyện năng lực quan sát, làm việc tập thể, đưa lại cho các em những trải nghiệm sinh động. Việc tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khó, hoạt động ngoài giờ lên lớp góp phần làm cho việc giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh trở nên nhẹ nhàng, tràn đầy cảm hứng và hấp dẫn. Để từ đó, học sinh thêm yêu quê hương, đất nước, có ý thức hơn trong việc cống hiến để xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước, sống có lí tưởng, có đạo đức. 3.2. Một số đề xuất, kiến nghị. Để cho việc tổ chức các hoạt đông ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp hướng đến giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh được thực hiện có hiệu quả hơn, chúng tôi xin được đưa ra một số đề xuất như sau: Thứ nhất, phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ giáo viên, học sinh, các nhà quản lý về vai trò, ý nghĩa của các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT. Cần phải tổ chức quán triệt chu đáo, tạo chuyển biến trong nhận thức của giáo viên để thực hiện có hiệu quả hoạt động này. Thứ hai, việc thực hiện các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp còn hạn chế do phần lớn giáo viên còn ngại khó trong quá trình tổ chức. Vì vây, các cấp quản lý cần động viên, có kế hoạch hỗ trợ về tổ chức, kinh phí để khuyến khích giáo viên tăng cường thực hiện hiệu quả hoạt động này. Thứ ba, vấn đề quyết định ở bản thân mỗi giáo viên, tùy vào hoàn cảnh ở địa phương, thực tiễn của hoạt động giáo dục ở nhà trường để đưa ra các hình thức tổ chức phù hợp. Điều này đòi hỏi lòng yêu nghề, nhiệt tình sáng tạo để nâng cao chất lượng giáo dục. Trên đây là một số ý kiến của chúng tôi về việc nâng cao hiệu quả giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua việc tổ chức một số hoạt đông ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Phạm Hồng Thái. Phần trình bày của chúng tôi chắc chắn còn hạn chế cả lí luận và thực tiễn. Vì vậy, chúng tôi rất mong nhận được sự góp ý của quý thầy cô, đồng nghiệp, những người có kinh nghiệm để đề tài của chúng tôi được hoàn thiện hơn nữa.