Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Thực trạng và biện pháp của việc áp dụng mô hình trường học mới (VNEN) tại trường Tiểu học Tân Ninh

Chia sẻ: Lê Thị Quỳnh Nga | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:39

Thêm vào BST

Báo xấu

129
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học "Thực trạng và biện pháp của việc áp dụng mô hình trường học mới (VNEN) tại trường Tiểu học Tân Ninh" được nghiên cứu với mục đích góp phần xây dựng, nâng cao chất lượng dạy học thông qua việc vận dụng mô hình trường học mới. Để nắm vững nội dung kiến thức đề tài mời các bạn cùng tham khảo nội dung tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Thực trạng và biện pháp của việc áp dụng mô hình trường học mới (VNEN) tại trường Tiểu học Tân Ninh

I.PHÂN M ̀ Ở ĐÂU ̀ 1.1. Lý do chọn sang kiên kinh nghiêm: ́ ́ ̣ Ngay nay, nhiêu thanh t ̀ ̀ ̀ ựu khoa hoc va công nghê xuât hiên môt cach hêt s ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ức ́ ờ va đôi m bât ng ̀ ̉ ới rât nhanh chong. Theo đo hê thông giao duc cung đăt ra yêu câu ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ ̉ cân phai đôi m ̀ ̉ ơi. Cân phai co nh ́ ̀ ̉ ́ ưng con ng ̃ ươi co năng l ̀ ́ ực chuyên môn, năng lực ̉ ́ ́ ̀ ưa ra nhưng quyêt đinh sang tao, mang lai hiêu qua cao, thich giai quyêt vân đê, đ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ứng vơi đ ́ ời sông xa hôi. Chinh vi vây đôi m ́ ̃ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ới phương phap day hoc la vân đê then ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̀ ́ ̉ chôt cua chinh sach đôi m ́ ́ ̉ ới giao duc Viêt Nam trong giai đoan hiên nay. ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ Va trong Nghi quyêt Hôi nghi lân th ̀ ́ ̣ ̣ ̀ ứ 8, Ban Châp hanh Trung ́ ̀ ương khoa XI ́ vơi nôi dung: Đôi m ́ ̣ ̉ ơi căn ban, toan diên giao duc va đao tao, đap ́ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ́ ứng yêu câu công ̀ ̣ ̣ ̣ nghiêp hoa hiên đai hoa trong điêu kiên kinh tê thi tr ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ương đinh h ̀ ̣ ướng xa hôi chu ̃ ̣ ̉ ̃ ̀ ̣ ̣ nghia va hôi nhâp quôc tê. Đang va Nha n ́ ́ ̉ ̀ ̀ ươc xac đinh muc tiêu cua đôi m ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ới lân ̀ ̀ ̀ Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, nay la: truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời. ̀ ̉ ực hiên muc tiêu đo, ngay t Va đê th ̣ ̣ ́ ừ câp Tiêu hoc cân phai co đinh h ́ ̉ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ướng đung đăn vê ph ́ ́ ̀ ương phap hoc tâp cho cac em. Trong qua trinh lên l ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ớp, giao viên ́ ̉ không chi cung câp kiên th ́ ́ ưc cho cac em ma điêu quan trong la day cho cac em ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ự hoc đê t cach t ̣ ̉ ưng b ̀ ươc ren ki năng t ́ ̀ ̃ ự hoc va giup cac em co thê t ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ự hoc suôt ca ̣ ́ ̉ cuôc đ ̣ ời. Chinh vi thê viêc tô ch ́ ̀ ́ ̣ ̉ ức day hoc theo nhom là h ̣ ̣ ́ ết sức cần thiết, tạo điều kiện để các em có nhiều cơ hội giao lưu, học hỏi lẫn nhau, giúp đỡ lẫn nhau, góp phần vào việc giáo dục toàn diện nhân cách cho học sinh va phat triên ̀ ́ ̉ nhiêu ki năng ̀ ̃ như: Ky năng t ̃ ự hoc va giai quyêt vân đê; k ̣ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ỹ năng giao tiếp, tương tác giưa tr ̃ ẻ với trẻ; kỹ năng tạo môi trường hợp tác; kỹ năng xây dựng niềm tin; kỹ năng giải quyết mâu thuẫn, trong đo quan trong nhât la ki năng t ́ ̣ ́ ̀ ̃ ự hoc. ̣ Va d ̀ ạy học theo nhóm là một phương pháp giảng dạy trong đó người dạy sẽ tổ chức người học thành những nhóm nhỏ để thực hiện các hoạt động như: Làm việc theo cặp, làm việc cá nhân và làm việc theo nhóm, trong đó hình thức học theo nhóm là chủ yếu. Do vậy học sinh cơ bản đã thay đổi thói quen học tập, các em tự nghiên cứu tìm hiểu kiến thức trong bài và qua tài liệu. Những kiến thức khó, các em trao đổi với bạn trong nhóm và mạnh dạn trao đổi vướng mắc với giáo viên. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi để các em phát huy tính độc lập, chủ động tiếp thu kiến thức và hiểu sâu sắc các kiến thức trong bài học. Đăc biêt ̣ ̣ la môi tr ̀ ường học thoải mái, các em rất hào hứng tham gia các bài học . Mỗi thành viên không chỉ có trách nhiệm thực hiện các hoạt động của nhóm mà còn phải có trách nhiệm hợp tác, giúp đỡ các thành viên trong nhóm hoàn thành các nhiệm vụ
được giao. Đây là một phương pháp giảng dạy khá ưu việt, cho phép rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm cho hoc sinh hi ̣ ện đang được áp dụng rộng rãi cho nhiều môn học và trong nhiều trường hoc trên th ̣ ế giới. ̣ Va trong năm hoc 20142015, theo đinh h ̀ ̣ ương vê viêc đôi m ́ ̀ ̣ ̉ ới PPDH, cać trương Tiêu hoc trên toan huyên Quang Ninh đa vân dung mô hinh tr ̀ ̉ ̣ ̀ ̣ ̉ ̃ ̣ ̣ ̀ ương hoc m ̀ ̣ ơí ̣ Viêt Nam m ưc đô 1. T ́ ̣ ưc la đôi m ́ ̀ ̉ ới cach tô ch ́ ̉ ức lớp hoc ma đăc tr ̣ ̀ ̣ ưng cơ ban la tô ̉ ̀ ̉ chưc day hoc theo nhom. Tuy nhiên viêc tô ch ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ức day hoc theo nhom v ̣ ̣ ́ ơi môt sô ́ ̣ ́ giao viên con mang tinh hinh th ́ ̀ ́ ̀ ưc nên đat hiêu qua ch ́ ̣ ̣ ̉ ưa cao. Vây lam thê nao đê tô ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ chưc cho hoc sinh hoat đông theo nhom đat hiêu qua ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̉. Đây la điêu khiên ̀ ̀ ́ chúng tôi băn khoăn, trăn trở va manh dan ̀ ̣ ̣ nghiên cứu đề tài "Thực trạng và biện pháp của việc áp dụng mô hình trường học mới ( VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh" nhăm chia se môt sô kinh nghiêm vê tô ch ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ức day hoc theo nhom. ̣ ̣ ́ 2. Mục đích nghiên cứu Khi nghiên cứu đề tài mục tiêu tôi đặt ra là kết quả đạt được góp phần xây dựng, nâng cao chất lượng dạy học thông qua việc vận dụng mô hình trường học mới . 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể Thực trạng và biện pháp của việc áp dụng mô hình trường học mới ( VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh 3.2.Đối tượng nghiên cứu Trường Tiểu học Tân Ninh 4. Giả thuyết khoa học Vận dụng mô hình trường học mới (VNEN) góp phần nâng cao hiệu quả dạy học. 5.Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt những mục tiêu đề ra việc xây dựng và giải quyết các nhiệm vụ là hết sức quan trọng. Thông qua các nhiệm vụ chúng tôi sẽ tiến hành từng bước như thế nào để hoàn chỉnh đề tài nghiên cứu. Các nhiệm vụ đó là: + Đầu tiên chúng tôi nghiên cứu cơ sở lý luận nắm bắt những nền tảng cơ sở ban đầu của việc vận dụng mô hình trường học mới ( VNEN ) ở trường Tiểu học Tân Ninh
+ Thực trạng của việc vận dụng mô hình trường học mới (VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh. + Biện pháp và thực nghiệm vấn đề 6.Giới hạn nghiên cứu của đề tài Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu thực trạng và biện pháp của việc vận dụng mô hình trường học mới (VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh. 7.Phương pháp nghiên cứu Để thực tốt các nhiệm vụ đề ra đạt được mục tiêu nghiên cứu thì không thể thiếu được các phương pháp nghiên cứu. Có rất nhiều phương pháp trong nghiên cứu khoa học thường được áp dụng, với các vấn đề của đề tài này chúng tôi đã sử dụng các phương pháp: + Phương pháp thu thập tài liệu: Thông qua các giáo trình, tạp chí giáo dục và mạng internet chúng tôi tiến hành thu thập, nghiên cứu, phân tích các thông tin liên quan đến đề tài nghiên cứu. + Phương pháp điều tra và hỏi ý kiến chuyên gia: Điều tra thực trạng và biện pháp của việc vận dụng mô hình trường học mới (VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh. Sau mỗi tiết dạy, chúng tôi tiến hành thăm dò ý kiến giáo viên có thể bằng phiếu trưng cầu ý kiến hoặc phỏng vấn trực tiếp nắm bắt số liệu. + Phương pháp quan sát sư phạm: Chúng tôi quan sát lớp học trong mỗi tiết dạy của giáo viên đứng lớp hay chính tiết dạy của mình. + Phương pháp phân tích tổng hợp: Sau khi thu thập các thông tin cũng như số liệu liên quan chúng tôi tiến hành thống kê và xử lí các số liệu liên quan. Chúng tôi sử dụng phối hợp một cách linh hoạt các phương pháp.
8.Đóng góp mới của đề tài ̉ ̣ ́ ức cua giao viên thanh qua trinh t Chuyên qua trinh truyên thu kiên th ́ ̀ ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̀ ự hoc̣ ̉ ̣ cua hoc sinh d ươi s ́ ự tô ch ̉ ưc cua nhom tr ́ ̉ ́ ưởng va s̀ ự hương dân, giup đ ́ ̃ ́ ỡ cua giao ̉ ́ viên. ́ ́ ưởng la cac thây cô giao nho co vai tro tô ch Cac nhom tr ̀ ́ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ức cho cac thanh ́ ̀ viên trong nhom t́ ự nghiên cưu, trao đôi, kiêm tra; giup đ ́ ̉ ̉ ́ ỡ cac thanh viên trong ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ nhom đê hoan thanh cac nhiêm vu hoc tâp. 9.Thời gian thực hiện: 1 tháng 10. Cấu trúc đề tài Ngoài phần Mở đầu,phần Kết luận và Tài liệu tham khảo đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận của việc vận dụng mô hình trường học mới (VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh. Chương 2: Thực trạng của việc vận dụng mô hình trường học mới (VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh. Chương 3: Biện pháp và thực nghiệm.
II.PHÂN NÔI DUNG ̀ ̣ 1. Cơ sở lí luận của vi ệc vận dụng mô hình trường học mới (VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh. 1.1. Một vài nét về mô hình trường học kiểu mới (EN) Mô hình trường học kiểu mới (Escuela Nueva) được hình thành và phát triển ở khu vực Caldas – một trong 32 thực thể hành chính của Colombia (nơi mà mô hình này được Ngân hàng thế giới giới thiệu điển hình). Vai trò phát triển giáo dục ở đây có sự tham gia của nhà nước gắn bó với Hiệp hội cà phê và các tổ chức xã hội khác. Hiệp hội các nhà trồng cà phê Caldas (CGC) đã được thành lập vào năm 1927. Để giải quyết vấn đề nhân lực, vốn chủ sở hữu, tình trạng học sinh bỏ học và chất lượng giáo dục thấp trong các trường học nông thôn ở Caldas, các CGC bắt đầu đầu tư vào giáo dục Tiểu học từ năm 1981 thông qua phương pháp học mới tại các trường học nông thôn [1]. Mục tiêu của sáng kiến trường học mới ở Caldas của CGC năm 1981 là tăng cường giáo dục nông thôn (từ lớp 1 đến lớp 5) và cung cấp một nền giáo dục năng động hơn. Theo dữ liệu có sẵn từ CGC, chương trình đạt trực tiếp 1.113 trường học trong khu vực Caldas, phục vụ bình quân 50.000 học sinh hàng năm, đào tạo được khoảng 3.200 giáo viên để cải thiện cách tiếp cận kiến tạo của họ. Các nguyên tắc dạy học kiến tạo của mô hình trường học mới : Học sinh là trung tâm của quá trình học tập. Học sinh thiết lập nhịp điệu và tốc độ của riêng họ cho việc học, với một chương trình đào tạo đó là tự học và khuyến khích làm việc theo nhóm. Phương pháp giảng dạy thúc đẩy tự học, khuyến khích sáng kiến của học sinh và sự sáng tạo.
Mỗi trường thiết lập mối quan hệ chặt chẽ giữa các cộng đồng và trường học trong đó các thành viên trong gia đình tham gia vào quá trình giáo dục. Hội đồng tự quản học sinh sử dụng các chiến lược để đảm bảo sự tham gia tích cực của thành viên trong đời sống dân chủ của trường, trong đó tăng cường các giá trị như hợp tác, tôn trọng và làm việc nhóm. Mô hình trường học mới là xương sống của tất cả các chương trình hỗ trợ đổi mới giáo dục của Hiệp hội cà phê. Các CGC đã mở rộng mô hình này và tạo ra các chương trình mới sau giáo dục Tiểu học cho THCS (lớp 69) và THPT (lớp 10, 11). Tất cả đều sử dụng phương pháp tiếp cận kiến tạo. 1.2. Một vài nét về mô hình trường học mới Việt Nam (VNEN) Mô hình trường học mới Việt Nam là dự án do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Quỹ hỗ trợ phát triển giáo dục toàn cầu (GPE – Global Partnership for Education) triển khai ở các trường Tiểu học trên toàn quốc từ 6/2012 đến 6/2015. Mô hình này vừa kế thừa những mặt tích cực của mô hình trường học truyền thống, vừa có sự đổi mới căn bản về mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình, tài liệu học tập, phương pháp dạy học, cách đánh giá, cách tổ chức quản lí lớp học, cơ sở vật chất phục vụ cho dạy – học. Mô hình VNEN là một trong những mô hình nhà trường phát triển theo xu hướng hiện đại, với định hướng tiếp cận là giáo dục năng lực của người học. Dựa trên cơ sở mô hình dạy học truyền thống, Dự án GPEVNEN đã tiến hành nghiên cứu, chuyển đổi các thành tố trong Chương trình dạy học, đặc biệt các nội dung về mặt sư phạm theo định hướng tiếp cận giáo dục của mô hình. Mô hình VNEN là một quá trình chuyển đổi từ mô hình dạy học chủ yếu truyền thụ kiến thức sang mô hình dạy học, giáo dục hình thành nhân cách và phát triển năng lực của học sinh. Nhìn chung, theo tư tưởng đổi mới của mô hình VNEN, quá trình dạy học và giáo dục, được hiểu là : • Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh. Tổ chức các hoạt động học tập của học sinh cần phải trở thành trung tâm của quá trình giáo dục. • Chú trọng rèn luyện phương pháp tự học, phương pháp tư duy và phương pháp giải quyết vấn đề. Đây là những phẩm chất và điều kiện tốt nhất để có thể duy trì thói quen học tập thường xuyên và học tập suốt đời. • Tăng cường học tập của mỗi cá nhân, phối hợp với học hợp tác và học nhóm. Học sinh là chủ thể của quá trình học, tự mình chủ động chiếm lĩnh kiến thức. Tạo ra môi trường học tập tương tác, thày trò, trò trò vì thế nó có tác dụng rất tốt để phát huy năng lực của mỗi cá nhân học sinh. • Dạy và học chú trọng tới sự quan tâm và hứng thú của học sinh, nhu cầu và lợi ích của xã hội. Dạy học sinh trên những gì các em đã có, tạo hứng thú, óc tò mò, sáng tạo cho học sinh. Học sinh phải biết cách làm việc độc lập, sáng tạo, biết tổ chức công việc để giải quyết các đòi hỏi của xã hội và nhu cầu đa dạng, phức tạp của công việc sau này. • Dạy và học coi trọng hướng dẫn tìm tòi, học qua trải nghiệm. Giáo viên hướng dẫn mang tính định hướng mà không có ý áp đặt trong quá trình học của học sinh.
• Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò, của gia đình, cộng đồng. Ngoài đánh giá kết quả học (đánh giá kết thúc) rất coi trọng đánh giá bằng nhận xét qua quá trình học của học sinh (đánh giá theo tiến trình, đánh giá theo từng phần). 1.3. Đặc điểm Mô hình trường học mới Vnen, gọi gọn là Mô hình Vnen ̣ ̣ I Hoat đông giao duc: ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ Muc tiêu tông thê cua Mô hinh VNEN la phat triên con ng ̀ ̀ ́ ̉ ươi: Day ch ̀ ̣ ữ – Daỵ ngươi. ̀ Mô hinh VNEN h ̀ ương t ́ ơi chuyên cac hoat đông giao duc trong nha tr ́ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ương̀ thanh cac hoat đông t ̀ ́ ̣ ̣ ự giao duc cho hoc sinh. ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ Moi hoat đông giao duc trong nha tr ̀ ương đêu Vi l ̀ ̀ ̀ ợi ich cua hoc sinh, Cua hoc ́ ̉ ̣ ̉ ̣ sinh va Do hoc sinh th ̀ ̣ ực hiên. Đăc tr ̣ ̣ ưng cua Mô hinh tr ̉ ̀ ương hoc m ̀ ̣ ơi la “ T ́ ̀ Ự” Ảnh minh họa giờ dạy theo Mô hình Vnen ̣ + Hoc sinh: Tự giac, t ́ ự quan; ̉ Tự hoc, t ̣ ự đanh gia; ́ ́ Tự tin, tự trong. ̣ + Giao viên: ́ Tự chu;̉ Tự bôi d ̀ ương. ̃ + Nha tr ̀ ương: ̀ Tự nguyên ̣ Mô hinh VNEN co cac tai liêu H ̀ ́ ́ ̀ ̣ ướng dân cac hoat đông giao duc: Tô ch ̃ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ức day ̣ hoc;̣ Tô ch ̉ ưc cac hoat đông giao duc Đao đ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ức, Thê chât, Nghê thuât va Ki năng sông ̉ ́ ̣ ̣ ̀ ̃ ́ cho hoc sinh. ̣ ̣ II. Hoat đông day hoc: ̣ ̣ ̣ Đôi m ̉ ơi căn ban cua Mô hinh tr ́ ̉ ̉ ̀ ương hoc m ̀ ̣ ơi la chuyên: ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ Hoat đông Day cua giao viên thanh hoat đông Hoc cua hoc sinh; ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ Hoat đông quy mô l ̣ ơp thanh hoat đông cua quy mô nhom; ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ́
Hoc sinh t ̣ ừ lam viêc v ̀ ̣ ơi giao viên thanh lam viêc v ́ ́ ̀ ̀ ̣ ới Sach, co s ́ ́ ự tương tac v ́ ơí ban.̣ 1. Vai tro cua giao viên: ̀ ̉ ́ Từ đăc thu nêu trên, hoat đông cua giao viên đa thay đôi căn ban. Viêc chinh cua ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ̃ ̉ ̉ ̣ ́ ̉ giao viên la tô ch ́ ̀ ̉ ức lơp hoc thanh cac nhom và theo doi, h ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̃ ướng dân hoat đông cua ̃ ̣ ̣ ̉ môi hoc sinh ̃ ̣ ở nhom hoc tâp. ́ ̣ ̣ Trong mô hinh VNEN, nhom la đ ̀ ́ ̀ ơn vi hoc tâp c ̣ ̣ ̣ ơ ban. ̉ Nhom tr ́ ưởng la ng ̀ ươi thay măt giao viên điêu hanh cac thanh viên trong nhom: ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ tự giac, tich c ́ ́ ực hoat đông, t ̣ ̣ ự quan, t ̉ ự hoc, t ̣ ự tim toi, kham pha phat hiên kiên ̀ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ thưc theo h ́ ương dân cua sach. Moi thanh viên trong nhom phai t ́ ̃ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ự nghiên cứu taì ̣ ự hoc, chia s liêu, t ̣ ẻ vơi ban, bao cao v ́ ̣ ́ ́ ơi nhom kêt qua hoc tâp. Cac thanh viên ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ trong nhom trao đôi, thông nhât va bao cao kêt qua hoc tâp v ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ới giao viên. ́ Tuy giao viên không phai soan bai nh ́ ̉ ̣ ̀ ưng phai nghiên c ̉ ưu ki bai hoc, hiêu ro qua ́ ̃ ̀ ̣ ̉ ̃ ́ trinh hinh thanh kiên th ̀ ̀ ̀ ́ ức đê tô ch ̉ ̉ ức lớp hoc, chuân bi đô dung day hoc, điêu chinh ̣ ̉ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ nôi dung, yêu câu bai hoc cho phu h ̀ ̀ ̣ ̀ ợp vơi đôi t ́ ́ ượng va d ̀ ự kiên cac tinh huông kho ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̣ khăn ma hoc sinh dê măc phai trong qua trinh hinh thanh kiên th ̃ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ức đê co nh ̉ ́ ững giaỉ phap h ́ ợp li, kip th ́ ̣ ơi . ̀ ̣ 2. Hoat đông cua giao viên: ̣ ̉ ́ Giao viên chon vi tri thich h ́ ̣ ̣ ́ ́ ợp đê quan sat đ ̉ ́ ược hoat đông cua tât ca cac nhom, ̣ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́ ̣ cac hoc sinh trong l ơp. ́ Giao viên chi đên hô tr ́ ̉ ́ ̃ ợ hoc sinh khi hoc sinh co nhu câu cân giup đ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ỡ hoăc giao ̣ ́ ̉ viên cân kiêm tra viêc hoc cua môt hoc sinh, hoăc môt nhom. ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ Thông qua quan sat, kiêm tra, giao viên đanh gia s ́ ̉ ́ ́ ́ ự chuyên cân, tich c ̀ ́ ực cuả ̃ ̣ môi hoc sinh; đanh gia hoat đông cua t ́ ́ ̣ ̣ ̉ ưng nhom va vai tro điêu hanh cua môi nhom ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̉ ̃ ́ trưởng. Phat hiên nh ́ ̣ ưng hoc sinh ch ̃ ̣ ưa tich c ́ ực, hoc sinh găp kho khăn trong qua trinh ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ hoc; kiêm tra, hô tr ̉ ̃ ợ kip th ̣ ơi nh ̀ ưng hoc sinh yêu đê giup cac em hoan thanh nhiêm ̃ ̣ ́ ̉ ́ ́ ̀ ̀ ̣ vu hoc tâp.̣ ̣ ̣ Chôt lai nh ́ ̣ ưng vân đê c ̃ ́ ̀ ơ ban cua bai hoc. ̉ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ Đanh gia hoat đông hoc cua cac ca nhân, cac nhom va ca l ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ớp. Tao c ̣ ơ hôi đê môi hoc sinh, môi nhom t ̣ ̉ ̃ ̣ ̃ ́ ự đanh gia tiên trinh hoc tâp cua minh. ́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ 3. Dự giơ va đanh gia tiêt day: ̀ ̀ ́ ́ ́ ̣ Ngươi d ̀ ự không tâp trung quan sat, đanh gia hoat đông cua giao viên ma đanh gia ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ́ qua trinh hoc, kêt qua hoc cua hoc sinh. ́ ̀ ̣ ́ ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ Viêc đanh gia d ́ ́ ựa vao cac b ̀ ́ ươc lên l ́ ớp cua bai hoc, đanh gia hoat đông va kêt qua ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ hoc tâp cua môi nhom va môi hoc sinh, tâp trung vao: ̃ ́ ̀ ̃ ̣ ̣ ̀ Hoc sinh co th ̣ ́ ực sự tự hoc ? ̣ Hoc sinh co t ̣ ́ ự giac, tich c ́ ́ ực ? Hoc sinh co th ̣ ́ ực hiên đung cac b ̣ ́ ́ ước lên lớp ? Cac nhom co hoat đông đêu tay, sôi nôi ? ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̉ Nhom tr ́ ưởng điêu hanh nhom co tôt ? ̀ ̀ ́ ́ ́ Cać hoat đông hoc diên ra đung trinh t ̣ ̣ ̣ ̃ ́ ̀ ự lô gic ? ̣ Hoc sinh hoan thanh cac hoat đông nêu trong sach ? ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ́ Hoc sinh co hiêu bai, năm đ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ược bai, hoan thanh muc tiêu bai hoc ? ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣
4. Đanh gia hoc sinh: ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ a/ Giao viên đanh gia hoc sinh thông qua viêc quan sat: ̣ ́ Tinh thân, thai đô hoc tâp, tinh t ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ự giac, tich c ́ ́ ực tham gia hoat đông nhom; ̣ ̣ ́ Tinh h ́ ợp tac, th ́ ực hiên điêu hanh cua nhom tr ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ưởng; Kêt qua th ́ ̉ ực hiên cac hoat đông trong bai, đôi chiêu v ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ới muc tiêu bai hoc; ̣ ̀ ̣ Ghi chep cua hoc sinh. ́ ̉ ̣ b/ Hoc sinh t ̣ ự đanh gia: ́ ́ ́ ̣ Đanh gia viêc hoan thanh t ́ ̀ ̀ ừng hoat đông trong bai hoc; ̣ ̣ ̀ ̣ Đanh gia kêt qua đat đ ́ ́ ́ ̉ ̣ ược sau môi hoat đông, sau bai hoc; ̃ ̣ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ Đanh gia viêc hoan thanh muc tiêu bai hoc. ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ c/ Đanh gia cua nhom: ́ ́ ̉ ́ Tinh thân, thai đô; ̀ ́ ̣ Sự tương tac v ́ ơi ban be; ́ ̣ ̀ Thơi gian va chât l ̀ ̀ ́ ượng hoan thanh hoat đông hoc; ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ Kêt qua cac hoat đông hoc tâp. ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ d/ Công đông đanh gia: ̀ ́ ́ Co th ́ ương xuyên tro chuyên v ̀ ̀ ̣ ới cha me viêc hoc ̣ ̣ ̣ ở trường; Co th ́ ực hiên chăm soc cây côi, vât nuôi, s ̣ ́ ́ ̣ ưc khoe ban thân va ng ́ ̉ ̉ ̀ ươi thân ̀ trong gia đinh; ̀ Sự tự tin trong trao đôi, tro chuyên, giao tiêp; ̉ ̀ ̣ ́ ̉ Kha năng diên đat, đôi thoai, t ̃ ̣ ́ ̣ ương tac; ́ Sự chuyên cân trong hoc tâp, tiên bô trong hoc tâp. ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ e/ Công cu đanh gia: ̣ ́ ́ Sự quan sat, theo doi; ́ ̃ Phiêu đanh gia tiên đô hoc tâp; ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ Ban tông h ̉ ợp y kiên đanh gia cua giao viên, hoc sinh, nhom, cha me hoc sinh va ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ công đông. ̀ 1.4. Cấu trúc bài học Mô hình trường học mới Vnen Mô hinh VNEN gi ̀ ữ nguyên nôi dung, chuân kiên th ̣ ̉ ́ ức, ki năng va kê hoach day hoc ̃ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ theo chương trinh cua Bô Giao duc va Đao tao. Nh ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ư vây nôi dung, yêu câu va th ̣ ̣ ̀ ̀ ơì lượng hoc cac môn không thay đôi. ̣ ́ ̉ ̀ ̣ Bai hoc mô hinh VNEN đ ̀ ược câu truc theo môt đ ́ ́ ̣ ơn vi kiên th ̣ ́ ức hoan chinh, nhăm ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ giai quyêt tron ven, liên tuc môt vân đê: hinh thanh, cung cô, vân dung, ́ ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ̣ ̣ ứng dung ̣ kiên th́ ưc vao th ́ ̀ ực tê.́ ̣ Mô hinh VNEN biên soan SGK (Toan,Tiêng Viêt, TN&XH, Khoa hoc, Lich s ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ử và ̣ ́ ̀ Đia li) thanh H ương dân hoc ́ ̃ ̣ (Toan,Tiêng Viêt, TN&XH, Khoa hoc, Lich s ́ ́ ̣ ̣ ̣ ử va Đia ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ li) cho hoc sinh va tai liêu day cua giao viên. ́ ̉ ́ Thông thương, môt bai hoc Toan, TN&XH, Khoa hoc, Lich s ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ử va Đia li hoc trong ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̉ hai tiêt, bai hoc môn Tiêng Viêt hoc trong ba tiêt, cac bai kiêm tra bô tri môt tiêt; v ́ ́ ́ ̣ ́ ới ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ bai hoc bô tri hai tiêt, hêt tiêt môt la hêt hoat đông c ́ ́ ̣ ̣ ơ ban va đa đap ̉ ̀ ̃ ́ ứng cơ ban muc ̉ ̣ ̉ ̀ ̣ ̣ tiêu cua bai hoc. Tuy nhiên không băt buôc moi tiêt hoc moi giao viên phai th ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ực
̣ hiên may moc điêu nay. Giao viên co toan bô quyên bô tri th ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ời gian đê hoc sinh đat ̉ ̣ ̣ được muc tiêu bai hoc, năm đ ̣ ̀ ̣ ́ ược bai. ̀ ̃ ̀ ̣ ược thiêt kê khoang t Môi bai hoc đ ́ ́ ̉ ừ 12 đên 15 hoat đông v ́ ̣ ̣ ới cac nôi dung chinh ́ ̣ ́ sau: ̣ Muc tiêu bai hoc; ̀ ̣ Hoat đông c ̣ ̣ ơ ban; ̉ Hoat đông th ̣ ̣ ực hanh; ̀ Hoat đông ̣ ̣ ưng dung. ́ ̣ Phân hoat đông c ̀ ̣ ̣ ơ ban giup HS hoc qua trai nghiêm, hoc qua viêc lam th ̉ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ ực tê, hoc ́ ̣ qua tim toi, kham pha, phat hiên v ̀ ̀ ́ ́ ́ ̣ ới sự hô tr ̃ ợ, giup đ ́ ỡ thich h ́ ợp với GV. Phân hoat đông th ̀ ̣ ̣ ực hanh thê hiên cac hoat th ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ực hanh cua HS nhăm cung cô, ren ̀ ̉ ̀ ̉ ́ ̀ ̣ luyên, phat triên cac kiên th ́ ̉ ́ ́ ức, ki năng v ̃ ừa hoc. ̣ Phân hoat đông ̀ ̣ ̣ ưng dung khuyên khich HS b ́ ̣ ́ ́ ươc đâu biêt vân dung kiên th ́ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ức trong thực tê cuôc sông. Nhân manh s ́ ̣ ́ ́ ̣ ự quan tâm, hô tr ̃ ợ HS hoc tâp t ̣ ̣ ừ phia gia đinh va ́ ̀ ̀ ̣ công đông. Khuyên khich HS m ̀ ́ ́ ở rông vôn kiên th ̣ ́ ́ ức qua cac nguôn thông tin khac ́ ̀ ́ nhau ( từ gia đinh, công đông thôn xom, lang ban, …). ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̉ Băt đâu cua môi hoat đông đêu co môt hinh ve (lô gô) cung v ̃ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ̃ ̀ ới những “Lênh” th ̣ ực ̣ ̉ hiên đê HS dê dang nhân ra yêu câu va cac hinh th ̃ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ưc tô ch ́ ̉ ức thực hiên hoat đông ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ hoc tâp ( hoc ca nhân, theo căp, nhom nho hoăc toan l ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ ơp). (C ́ ụ thể ở trang đầu của TLHD các môn) Trong thiêt kê bai hoc, tr ́ ́ ̀ ̣ ươc môi hoat đông đêu co cac lô gô chi dân. HS nhin lô gô ́ ̃ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ̃ ̀ biêt hoat đông đo th ́ ̣ ̣ ́ ực hiên ca nhân, hay nhom đôi, nhom l ̣ ́ ́ ́ ớn hoăc chung ca l ̣ ̉ ớp. Lô gô lam viêc ca nhân hiêu la ca nhân lam viêc la chinh. Nh ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ưng khi lam xong co ̀ ́ thê đôi v ̉ ̉ ở cho ban đê kiêm tra bai lam cua nhau, hoăc bao cao v ̣ ̉ ̉ ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ơi nhom kêt qua ́ ́ ́ ̉ minh đa lam đ ̀ ̃ ̀ ược. Lô gô lam viêc nhom chu yêu nhăc nh ̀ ̣ ́ ̉ ́ ́ ở HS hoat đông theo nhom co s ̣ ̣ ́ ́ ự tương tać ̉ ̀ trong nhom đê cung giai quyêt môt nhiêm vu hoc tâp nao đo. Co lô gô hoat đông ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̃ ̣ nhom, thi môi hoc sinh vân phai suy nghi, phai lam viêc ca nhân, nhom không lam ̃ ̉ ̃ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̀ thay, hoc thay ca nhân. Nh ̣ ́ ư vây rât cân ṣ ́ ̀ ự điêu chinh linh hoat cua giao viên đê ̀ ̉ ̣ ̉ ́ ̉ ̣ hoat đông hoc diên ra t ̣ ̣ ̃ ự nhiên, hiêu qua.̉ 1.5. Quy trình 5 bước của Mô hình trường học mới Vnen 1. Gợi động cơ, tạo hứng thú (bước khởi động) Kết quả cần đạt: + Kích thích tính tò mò, khơi dạy hứng thú của HS về chủ đề sẽ học; HS cảm thấy vấn đề nêu lên rất gần gũi với mình. + Không khí lớp học vui, tò mò, chờ đợi, thích thú. Cách làm: đặt câu hỏi; đố vui; kể chuyện; đặt một tình huống; tổ chức trò chơi . . . Có thể thực hiện với toàn lớp, nhóm nhỏ, hoặc cá nhân từng HS. (VD: Hát bài hát về Quê hương trước khi học bài “Gắn bó với quê hương”; cho HS nhảy theo nhạc trước khi học Toán …) 2. Tổ chức cho HS trải nghiệm: Kết quả cần đạt:
+ Huy động vốn hiểu biết, kinh nghiệm có sẵn của HS để chuẩn bị học bài mới. + HS trải qua tình huống có vấn đề, trong đó chứa đựng những nội dung kiến thức, những thao tác, kỹ năng để làm nảy sinh kiến thức mới. VD: Hoạt động 1 trong tiết Tiếng Việt: Kể các trò chơi dân gian em biết; Bài 1 tiết toán: HS dựa vào kiến thức đã học về tìm phần nhiều hơn và tính tổng 2 số để lần lượt thực hiện trả lời 2 câu hỏi trong bài toán trước khi tìm hiểu về giải toán hợp có 2 phép tính. Cách làm: Tổ chức các hình thức trải nghiệm gần gũi với HS. Có thể thực hiện với toàn lớp, nhóm nhỏ hoặc cá nhân từng HS. 3. Phân tích – Khám phá – Rút ra kiến thức mới Kết quả cần đạt: + Huy động vốn hiểu biêt, khái niệm hay quy tắc lý thuyết, thực hành mới. + Nếu là một dạng toán mới thì HS phải nhận biết được dấu hiệu, đặc điểm và nêu được các bước giải dạng toán này. VD: Phép tính thứ nhất: Tìm số vở của chị (từ khóa “nhiều hơn”); Phép tính thứ hai: Tìm số vở của cả hai chị em (từ khóa “cả hai”). Cách làm: Dùng các câu hỏi gợi mở, câu hỏi phân tích, đánh giá để giúp HS thực hiện tiến trình phân tích và rút ra bài học. Có thể sử dụng các hình thức thảo luận cặp đôi, thảo luận theo nhóm, hoặc các hình thức sáng tạo khác nhằm kích thích tính tò mò, sự ham thích tìm tòi, khám phá, phát hiện của HS . . . 4. Thực hành: Kết quả cần đạt: + HS nhớ dạng cơ bản một cách vững chắc; làm được các bài tập áp dụng dạng cơ bản theo đúng quy trình. + HS biết chú ý tránh những sai lầm điển hình thường mắc trong quá trình giải bài toán dạng cơ bản. Cách làm: + Thông qua việc giải những bài tập rất cơ bản để HS rèn luyện việc nhận dạng, áp dụng các bước giải và công thức cơ bản (đối với môn Toán). GV quan sát, giúp HS nhận ra những khó khăn của mình, nhấn mạnh lại quy tắc, thao tác, cách thực hiện. + Tiếp tục ra các bài tập với mức độ khó dần lên phù hợp với khả năng của HS; GV tiếp tục giúp các em giải quyết khó khăn bằng cách liên hệ lại với các quy tắc, công thức, cách làm, thao tác cơ bản đã rút ra ở trên. + Có thể giao bài tập áp dụng cho cả lớp, cho từng cá nhân hoặc theo nhóm, theo cặp đôi, theo bàn, theo tổ HS. 5. Vận dụng Kết quả cần đạt: + HS củng cố, nắm vững các nội dung kiến thức trong bài đã học. + HS biết vận dụng kiến thức đã học trong hoàn cảnh mới, đặc biệt trong những tình huống gắn với thực tế đời sống hàng ngày. + Cảm thấy tự tin khi lĩnh hội và vận dụng kiến thức mới. Cách làm:
+ HS thực hành, vận dụng từng phần, từng đơn vị kiến thức cơ bản của nội dung bài đã học. + GV giúp HS thấy được ý nghĩa thực tế của các tri thức toán học, ngôn ngữ tiếng Việt. . . Từ đó khắc sâu kiến thức đã học. + Khuyến khích HS diễn đạt theo ngôn ngữ, cách hiểu của chính các em. Khuyến khích HS tập phát biểu, tập diễn đạt bước đầu có lý lẽ, có lập luận. 1.6. Mười bước học tập theo Mô hình trường học mới Vnen ̉ ̉ ưc cho hoc sinh hoc tâp, giao viên h Đê tô ch ́ ̣ ̣ ̣ ́ ương dân hoc sinh th ́ ̃ ̣ ực hiên đung quy ̣ ́ trinh 10 b ̀ ươc lên l ́ ớp cua mô hinh VNEN: ̉ ̀ ̣ ̣ 1. Em hoc tâp theo nhom; ́ ̀ ̀ ̀ ở; 2. Em ghi đâu bai vao v ̣ ̣ 3. Em đoc muc tiêu bai hoc; ̀ ̣ ́ ̀ ực hiên hoat đông c 4. Em băt đâu th ̣ ̣ ̣ ơ ban; ̉ 5. Kêt thuc hoat đông c ́ ́ ̣ ̣ ơ ban, em bao cao v ̉ ́ ́ ới thây cô giao; ̀ ́ 6. Em băt đâu hoat đông th ́ ̀ ̣ ̣ ực hanh: ̀ Em băt đâu băng hoat đông ca nhân, ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ Em chia sẻ vơi ban bên canh, ́ ̣ ̣ Em trao đôỉ kêt́ quả vơí cać baṇ trong nhom, ̉ tra sửa lôĩ cho ́ kiêm nhau; 7. Em băt đâu hoat đông ́ ̀ ̣ ̣ ứng dung; ̣ 8. Em đanh gia cung v ́ ́ ̀ ới thây cô giao; ̀ ́ 9. Em tự đanh gia vao bang đo tiên đô; ́ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̃ ̀ ̀ ̀ ̣ 10. Em đa hoan thanh bai hoc hay con phai hoc lai phân nao. ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ 1.7. Định hướng về vận dụng Mô hình Vnen trong việc hướng dẫn học sinh tự học 1. Hình thức tổ chức lớp học: học cá nhân, tương tác theo cặp, theo nhóm và tương tác cả lớp Khi học cá nhân, học sinh tự nghiên cứu tài liệu học hoặc cùng với chỉ dẫn của giáo viên, độc lập, suy nghĩ, đọc thầm, viết, độc lập chọn giải pháp (chọn câu trả lời, nêu ý kiến nhận xét, nêu ý tưởng cá nhân, nêu cách làm của mình…). Chẳng hạn khi đọc thành tiếng đoạn văn ngắn, trả lời câu hỏi tìm hiểu bài trong nhóm, giáo viên cần tạo điều kiện cho học sinh nêu kết quả để nhận xét, đánh giá, kết hợp hướng dẫn học sinh đối chiếu với bài đã chữa trên lớp để học sinh tự tìm ra kết quả, nếu em cho là sai… Khi tương tác theo cặp, học sinh được giáo viên chỉ dẫn thực hiện nhiệm vụ, đổi nhiệm vụ với bạn, đánh giá kết quả của bạn, báo cáo kết quả học tập của từng cặp. Khi học tương tác trong nhóm từ 3 đến 5 HS, các em hoạt động theo phân công của nhóm trưởng, tất cả các học sinh hoàn thành nhiệm vụ nghĩa là cả nhóm hoàn
thành nhiệm vụ, giúp các em học được kĩ năng hợp tác, từ đó hình thành được năng lực hợp tác. Hình thức tổ chức dạy học toàn lớp được thực hiện khi giáo viên cần thông báo, giải thích, tổng kết các ý kiến của học sinh; Hướng dẫn chung cho cả lớp thực hiện nhiệm vụ học tập; Tổ chức cả lớp cùng trao đổi hoặc nghe đại diện các nhóm báo cáo kết quả làm việc ở nhóm, cùng quan sát một vài học sinh chữa bài sau khi làm việc cá nhân hoặc cùng tham gia trò chơi học tập do giáo viên tổ chức. Giáo viên cần lựa chọn nội dung cần thiết, thu hút sự chú ý của học sinh, không thuyết trình quá dài mà nên minh họa bằng đồ dùng trực quan và gợi ý, tổ chức, hướng dẫn học sinh cùng tham gia giải quyết những vấn đề chung. Ngôn ngữ trình bày, câu văn cần ngắn gọn, trong sáng và súc tích; Cố gắng sử dụng những từ ngữ, hình ảnh, cách nói gần gũi với học sinh. GV cần linh hoạt trong việc lựa chọn hình thức tổ chức dạy học sao cho phát huy tính tự giác chủ động sáng tạo của học sinh phù hợp hơn với đặc điểm của từng lớp học, môn học. Với HS tiểu học kiến thức chưa đòi hỏi ở mức độ quá khó, vấn đề cơ bản là GV phải biết khơi gợi niềm say mê yêu thích môn học của HS. Vớí mỗi hình thức tổ chức, ở mỗi hoạt động học tập, GV lưu ý chốt kiến thức một cách ngắn gọn. Trên cơ sở đó khắc sâu hoặc gợi mở để mở rộng nâng cao một cách hợp lí với từng đối tượng học sinh. 2. Phát huy Vai trò và cách thức học tập của HS: Tự giac, t ́ ự quan; T ̉ ự hoc, t ̣ ự ́ ự tin, tự trong. đanh gia; T ́ ̣ Chọn cử và giúp nhóm trưởng từng bước biết cách điều khiển các hoạt động học tập trong nhóm. Nhóm trưởng có thể không phải là HS học tốt nhất trong nhóm, cần luân phiên để tránh tình trạng phụ thuộc vào các bạn trong nhóm. Hoạt động nhóm không phải chỉ để cùng bàn nhau thực hiện một nhiệm vụ học tập mà nhóm trưởng cần lần lượt yêu cầu từng cá nhân ( và cả nhóm trưởng) lần lượt thực hiện nhiệm vụ. Như vậy, sau mỗi hoạt động, tất cả HS đều được hoạt động. Khích lệ mọi thành viên tham gia học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, phát triển mối quan hệ gắn bó, quan tâm đến nhau, từng học sinh trở thành một thành viên trong nhóm, nhóm muốn hoạt động có hiệu quả và lớn mạnh thì cần sự gắn kết của từng thành viên. Mỗi học sinh cũng như toàn nhóm không thể thành công nếu mỗi thành viên không cố gắng hoàn thành trách nhiệm của mình. Các thành viên trong nhóm được nhận xét lẫn nhau về thái độ học tập, khả năng học tập. Học sinh được nhận xét tiết học theo yêu cầu của mục tiêu bài. Trong quá trình tổ chức các nhóm học tập, GV cần bao quát không chỉ hoạt động của các nhóm mà cần bao quát hoạt động của từng học sinh, đặc biệt với đối tượng HS giỏi hoặc HS còn yếu để có biện pháp hỗ trợ phù hợp. Điều quan trọng trong việc dạy chương trình VNEN là rèn được kỹ năng cho HS nhưng vẫn đảm bảo kiến thức, phát huy được tính tự quản. HS tự tin, sáng tạo hơn trong học tập cũng như cuộc sống.
1.8. Những ưu điểm và hạn chế trong dạy học của mô hình vnen 1.8.1 Ưu điểm Mô hình vnen là mô hình giáo dục được cải tiến nhằm khắc phục những hạn chế của giáo dục truyền thống; là quá trình tổ chức cho học sinh hoạt động để khám phá và chiếm lĩnh các kiến thức và kỹ thức mới. Bản chất quá trình học tập của vnen được diễn ra thông qua đối thoại và tương tác lẫn nhau giữa học sinh với học sinh, giữa học sinh với giáo viên. Trong quá trình triển khai, mô hình này đã thể hiện rõ những ưu điểm sau: Thứ nhất, học sinh được học theo mô hình này chắc chắn sẽ phát triển toàn diện hơn, các em có năng lực ứng xử với thực tế cuộc sống tốt hơn. Học sinh đã tỏ rõ sự mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp, kĩ năng sống của các em theo đó được phát triển. Điều này, hs học theo mô hình hiện hành không có. Thứ hai, cán bộ, giáo viên đã có thay đổi sâu sắc quan niệm về nhà trường. Nhà trường không chỉ là nơi dạy chữ mà còn là nơi dạy, chăm sóc toàn diện cho học sinh. Đây thực sự là môi trường học tập, vui chơi thân thiện, nơi gắn kết các mối quan hệ: quan hệ giữa học sinh với học sinh, giữa nhà trường với học sinh, giữa nhà trường và cha mẹ học sinh, giữa giáo viên với học sinh. Trong môi trường này, các hoạt động giáo dục được thực hiện rất dân chủ, thân thiện, tạo cảm giác tin cậy, ấm áp đối với học sinh. Thứ ba, mô hình dạy học đã làm thay đổi quá trình sư phạm của giáo viên. Giáo viên đã từ chỗ một mình, tự mình quyết định cung cấp cho học sinh những kiến thức gì trong môn học với cách dạy hiện hành thì ở mô hình này, “quyền năng” đó đã được san sẻ cho học sinh với sự gợi ý của tài liệu hướng dẫn học. Học sinh đã thực sự làm chủ cách học, làm chủ kiến thức. Thứ tư, với mô hình này, học sinh được phát triển các năng lực (năng lực tự quản, năng lực hợp tác, năng lực quản lí, năng lực thuyết trình,...), đáp ứng yêu cầu của đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục nước nhà, đào tạo con người theo định hướng phát triển năng lực. Với cách thức tổ chức hoạt động nhóm, học sinh được phát huy tối đa sự hiểu biết, năng lực của bản thân; số lần học sinh được bày tỏ ý kiến nhiều hơn; những học sinh yếu được giáo viên quan tâm nhiều hơn và được các bạn trong nhóm giúp đỡ để hoàn thành nhiệm vụ. Điểm khác biệt lớn nhất là trước kia để đánh giá được mức độ hiểu bài của học sinh sau mỗi tiết học, giáo viên cũng chỉ có thể kiểm tra một vài học sinh; nhưng ở mô hình này, tất cả học sinh đều được các bạn khác trong nhóm kiểm tra nên không xảy ra tình trạng “bị bỏ rơi”. Với chất lượng học tập tại các lớp học vnen, học sinh phát huy được “5 tự”: tự học, tự sáng tạo, tự tin, tự giác, tự chủ. Đảm bảo mục tiêu: chuyển giáo dục sang tự giáo dục; việc dạy của giáo viên sang thành việc học của học sinh; dạy học theo lớp chuyển thành học theo nhóm và học theo thầy thành học theo sách. Học sinh phát huy tốt kỹ năng: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau [2]. Thứ năm, thực hiện chương trình vnen mở ra cơ hội để sự phối hợp nhà trường với các đoàn thể, giữa giáo viên với phụ huynh và cộng đồng xã hội chặt
chẽ hơn. Phụ huynh trực tiếp tham gia giáo dục con em mình, trực tiếp tham gia dạy con em mình thông qua việc thực hành kỹ năng của các em. Nhà trường thường xuyên liên lạc và phối hợp với phụ huynh và các tổ chức xã hội, vấn đề xã hội hóa giáo dục tiến hành rất tốt. Dư luận và phụ huynh đồng tình, ủng hộ và mong muốn tham gia vào công việc chung của nhà trường, của lớp để thể hiện trách nhiệm. Vì vậy, công tác xã hội hóa quá trình giáo dục không cần hô hào mà đã trở thành nhu cầu tự thân. Rất nhiều hiệu ứng tích cực từ các lớp học vnen đã tạo ra không khí lao động sáng tạo ở mỗi nhà trường, điều mà trước đây ở mô hình dạy học hiện hành là không thể có được [3]. Điểm mới có tính chất tiên quyết trong mô hình vnen là cách soạn tài liệu hướng dẫn học. Hoạt động đổi mới về tài liệu hướng dẫn học là khâu quan trọng, quyết định đến việc thực hiện hiệu quả dạy học “lấy người học làm trung tâm”. Tài liệu học tập “ba trong một” (tài liệu hướng dẫn học dùng cho cả ba đối tượng : giáo viên, học sinh, phụ huynh) đã mang lại những ưu điểm nổi bật : học sinh tự học, hiểu và làm được như sách hướng dẫn, giáo viên hiểu để tổ chức tốt cho học sinh học, cha mẹ hiểu con học những gì và học như thế nào. Thực sự, đây là bước đột phá cho công cuộc đổi mới phương pháp dạy học. Có thể chốt lại điểm mạnh của mô hình vnen: Mô hình vnen làm thay đổi nhà trường (i) lấy hoạt động học của học sinh làm trung tâm. (ii) đưa ra một chương trình học phong phú và bổ ích. (iii) thúc đẩy việc học tập của học sinh. Giúp học sinh : tự tin, biết cách suy nghĩ; biết cộng tác, hợp tác với mọi người; có kĩ năng làm việc nhóm; biết quan tâm, có trách nhiệm trong các hoạt động; biết phấn đấu, làm chủ quá trình học tập của mình; có nhiều kĩ năng trong giao tiếp và kĩ năng sống; (vi) thay đổi quy trình sư phạm của giáo viên : nghiệp vụ sư phạm theo hướng đổi mới được nâng cao hơn; có kĩ năng điều hành các hoạt động dạy học; biết cộng tác theo xu hướng tích cực trong giáo dục; biết quan tâm và hỗ trợ đồng nghiệp; (vii) đối với cha mẹ học sinh, cộng đồng : có trách nhiệm và tham gia với nhà trường nhiều hơn; hỗ trợ các hoạt động cụ thể cho nhà trường; được tiếp nhận, bổ sung tri thức từ nhà trường thông qua học sinh; 1.8.2. Những hạn chế, bất cập Học sinh tiểu học còn nhỏ, một số học sinh còn hạn chế về kĩ năng sử dụng tiếng việt nên còn khó khăn trong việc giải quyết các yêu cầu trong bài. Học sinh nông thôn giao tiếp còn yếu. Sĩ số học sinh trong lớp còn quá đông, rất khó cho việc chia nhóm, kê lại bàn ghế đủ cho học sinh trong một lớp thực hiện dạy học theo mô hình mới. Theo quy
chuẩn thì mô hình trường học mới cần phòng học tối thiểu 100 m2 trong khi thực tế phòng học của các lớp chỉ rộng 50 m2. Không phát huy được khả năng sáng tạo của giáo viên : những hoạt động ứng dụng cho học sinh rất rập khuôn; tài liệu dạy học được hướng dẫn quá tỉ mỉ. Không sử dụng tới các thiết bị ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học. Tài liệu hướng dẫn học còn nhiều “hạt sạn”. Cụ thể : Tài liệu được biên soạn quá dài. Học sinh ngại đọc. Nhất là với đối tượng hs lớp 1, 2. Một số em còn chưa đọc thông viết thạo nên quá trình tự đọc và làm bài rất khó khăn. Bài tập ứng dụng quá khó. Nếu giáo viên không hướng dẫn sẽ không làm được. Nhiều ngữ liệu chưa phù hợp với các vùng, miền. Các logo có khi không phù hợp. Chưa khai thác được trí thông minh của học sinh. Học sinh rất ồn. Cách bố trí học nhóm tạo điều kiện cho một số em lười học nói chuyện riêng trong khi cô giáo bận đi hướng dẫn các nhóm khác. Có một số tiết của một số môn, học sinh không thể ghi kịp đề bài vào vở để làm (sgk hiện hành có vở bài tập ghi đề bài sẵn, học sinh chỉ việc điền vào). Một số nội dung chưa phù hợp trong tài liệu hướng dẫn học : Tài liệu hướng dẫn học tiếng việt 3 [4]: Bài 28c: vui chơi có những lợi ích gì? A.hoạt động cơ bản Hđ1: logo nhóm cần chỉnh logo hoạt động chung cả lớp. Vì yêu cầu của hoạt động là cả lớp hát một bài về vui chơi hoặc thể thao. Tài liệu hướng dẫn học toán 3 [5]: Phần nhiều ở các hoạt động thực hành: hầu như hs không đủ thời gian làm bài thực hành trong một tiết, ở lớp giỏi thì hs hoàn thành khoảng 2 tiết, ở lớp trung bình, yếu thì hs hoàn thành khoảng 3 tiết. Vì vậy, đề nghị các bài toán hoạt động thực hành cần phân bố ra 23 tiết để đảm bảo thời gian làm bài cho hs ở các vùng miền học chậm hơn. chưa chú trọng đến các bài tập dành cho từng đối tượng học sinh. Tài liệu hướng dẫn học tiếng việt 2 [6]: tập 1a bài 5b:một người bạn tốt câu b dòng cuối, trò chơi thi tìm từ nhanh có vần en / eng. cùng nghĩa với xấu hổ (mắc cỡ) câu hỏi này khó, học sinh tìm không được tiếng thẹn. Phải nhờ sự hỗ trợ của giáo viên. bài 5c: cùng tìm sách để học tốt. tìm các tiếng có vần en/eng. tranh đầu tiên là hình người cầm chiếc khèn nhưng học sinh không nhìn rõ nên không nêu được, phải nhờ sự hỗ trợ của giáo viên cung cấp. Chỉ phù hợp với một số vùng miền. tập 1b, bài 15a: anh em yêu thương nhau. bài 4 trang 71. Đọc theo mẫu. A) đọc từ ngữ, từ rất đỗi, lặp lại 2 lần.
Tài liệu hướng dẫn học tự nhiên xã hội 2 [7] : bài 7: em cần làm gì khi ở nhà : các hình chụp quá nhỏ học sinh không quan sát được. Những hạn chế trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy học vnen. Rất cần thiết phải có những điều chỉnh kịp thời (cả tài liệu hướng dẫn học và tập huấn cho giáo viên). TIỂU KẾT CHƯƠNG I Dạy học theo nhóm đây là mô hình nhà trường tiên tiến, hiện đại, phù hợp với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục nước ta. Các phòng học dạy theo mô hình VNEN được bố trí giống như phòng học bộ môn, thư viện linh động với đồ dùng dạy và học sẵn có để HS tham khảo; góc đồ dùng học tập, góc cộng đồng, góc trưng bày sản phẩm... Mô hình VNEN thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo nguyên tắc lấy HS làm trung tâm, học tập mang tính tương tác và phù hợp với từng cá nhân học sinh. Chuyển việc truyền thụ của GV thành việc hướng dẫn HS tự học. Lớp học do HS tự quản và được tổ chức theo các hình thức, như: Làm việc theo cặp, làm việc cá nhân và làm việc theo nhóm, trong đó hình thức học theo nhóm là chủ yếu. Học sinh được học trong môi trường học tập thân thiện, thoải mái, không bị gò bó, luôn được gần gũi với bạn bè, với thầy cô, được sự giúp đỡ của bạn học trong lớp, trong nhóm và thầy cô, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi các em. học sinh khá giỏi được phát huy, học sinh còn hạn chế, yếu kém được học sinh của nhóm và giáo
viên giúp đỡ kịp thời ngay tại lớp. Ở đây được coi là một phương pháp dạy học. Những người tham gia trong nhóm phải có mối quan hệ tương hỗ, giúp đỡ và phối hợp lẫn nhau. Nói cách khác là tồn tại tương tác "mặt đối mặt" trong nhóm HS. HS trong nhóm cùng thực hiện nhiệm vụ chung. Điều này đòi hỏi trước tiên là phải có sự phụ thuộc tích cực giữa các thành viên trong nhóm. Mỗi thành viên trong nhóm cần hiểu rằng họ không thể trốn tránh trách nhiệm, hay dựa vào công việc của những người khác. Trách nhiệm cá nhân là then chốt đảm bảo cho tất cả các thành viên trong nhóm thực sự mạnh lên trong học tập theo nhóm. Học sinh thường được phát huy hơn, cơ hội cho HS tự thể hiện, tự khẳng định khả năng của mình nhiều hơn. Nhóm làm việc sẽ khuyến khích HS giao tiếp với nhau và như vậy sẽ giúp cho những trẻ em nhút nhát, thiếu tự tin, cô độc có nhiều cơ hội hòa nhập với lớp học. Thêm vào đó, học theo nhóm còn tạo ra môi trường hoạt động mang bầu không khí thân mật, cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ trên cơ sở cố gắng hết sức và trách nhiệm cao của mỗi cá nhân. HS có cơ hội được tham gia tích cực vào hoạt động nhóm. Mọi ý kiến của các em đều được tôn trọng và có giá trị như nhau, được xem xét, cân nhắc cẩn thận. Do đó sẽ khắc phục tình trạng áp đặt, uy quyền, làm thay, thiếu tôn trọng...giữa những người tham gia hoạt động, đặc biệt giữa giáo viên và học sinh. CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CUA VIỆC VẬN DỤNG MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂN NINH 2. Thực trạng cua nôi dung cân nghiên c ̉ ̣ ̀ ưu: ́ a. * Thuận lợi : Đa số học sinh được trang bị đầy đủ tài liệu HD học và đồ dùng học tập. Học sinh trong lớp và trường thích học mô hình này.
Bản thân giaó viên thích nghiên cứu sâu và dạy học theo nhóm học sinh có hiệu quả. Thiết kế của bài học VNEN được xây dựng 3 trong 1 tức là SGK, SGV và VBT cùng trong một quyển, điều đó rất tiện cho GV và HS trong hoạt động dạy và học. Mô hình dạy học của VNEN chuyển cơ bản từ hoạt động dạy của giáo viên sang hoạt động học của học sinh. Tức là chuyển từ phương pháp dạy truyền thống sang phương pháp học tích cực của học sinh. * Khó khăn: Đòi hỏi nhiều thời gian: Một lớp học đông với thời gian giảng dạy từ 35 đến 40 phút học một tiết là một trở ngại rất lớn cho dạy học nhóm thành công. Nếu như GV không kiểm soát cẩn thận tương tác giữa HS trong nhóm, thì một vài HS có thể lãng phí thời gian vào việc thảo luận những vấn đề không có liên quan hoặc có thể xảy ra trường học là một HS phụ trách nhóm theo kiểu độc đoán, đa số các thành viên trong nhóm không tham gia thảo luận mà lại quan tâm đến vấn đề khác…trong nhóm và giữa các nhóm có thể phát sinh tình trạng đối địch, ganh đua quá mức. Thường khó để đánh giá từng HS một cách công bằng và một vài em có thể cảm thấy không thoải mái với việc đánh giá dựa trên sự nỗ lực của nhóm và sự bình xét của các bạn. b) Thành công Hạn chế. * Thành công: Dạy học theo nhóm đã được GV sử dụng khá phổ biến và thường xuyên: Từ khi có chủ trương đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tăng cường sự tham gia của HS, phát huy tối đa vai trò chủ động, tích cực của các em thì dạy học theo nhóm đã được coi là phương pháp dạy học hữu hiệu và bước đầu đã làm thay đổi bộ mặt phương pháp dạy học trong nhà trường phổ thông GV đã nhận thức được những ích lợi của dạy học nhóm: GV đã thấy rõ tác dụng của dạy học theo nhóm trong việc phát huy tính tích cực, chủ động, tăng cường sự tham gia của HS như: mọi HS đều được trình bày ý kiến, HS tự tìm ra tri thức, nắm bài chắc hơn, hứng thú với học tập hơn.v.v... và phát triển những kĩ năng XH cho HS, như biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của bạn, biết trình bày ý kiến của mình cho các bạn nghe và hiểu, biết thống nhất ý kiến,v.v...; Còn đối với GV thì dạy học nhóm giúp họ không phải nói nhiều trên lớp, nhưng chuẩn bị bài cần kỹ lưỡng hơn; hiểu khả năng của HS hơn.v.v.... GV đã có kiến thức và một số kỹ năng để tiến hành dạy học theo nhóm: Qua dự giờ của một số giáo viên đều cho thấy về cơ bản GV biết sử dụng phương pháp dạy học nhóm phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ, mục tiêu và nội dung bài học. GV bước đầu đã biết lựa chọn hình thức và cơ cấu nhóm tương đối phù hợp, đã nêu được các bước dạy học theo nhóm. Khâu chuẩn bị của GV cho HS trong nhóm làm việc theo 10 bước học tập cũng rất tốt.
HS bước đầu đã có những kĩ năng làm việc theo nhóm: Các em đã biết nhanh chóng gia nhập vào nhóm, bầu nhóm trưởng, thư kí; bước đầu biết bày tỏ quan điểm, ý kiến và trình bày mạch lạc kết quả làm việc chung của cả nhóm. Hạn chế: Bên cạnh những kết quả tích cực như trên, vẫn còn những tồn tại nhất định, cụ thể là: Gia đình các em đa số làm nông, kinh tế một số gia đình khó khăn nên chưa thực sự quan tâm đến việc học của con em, phải lo cuộc sống mưu sinh còn phó mặc công việc học tập của con em mình cho nhà trường. Khi tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm nhỏ, GV chủ yếu hướng HS nhằm vào mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ học tập cụ thể mà nhóm HS cùng nhau thực hiện chứ chưa chú trọng GD cho HS những kĩ năng xã hội quan trọng mà làm việc nhóm có ưu thế. Sau khi các nhóm thảo luận GV ít quan tâm chốt lại những kiến thức, kết luận chung làm cho HS không biết ý kiến nào là phù hợp. Dạy học nhóm chưa được sử dụng đồng đều ở tất cả các môn học. Còn đơn điệu trong việc sử dụng các hình thức tiến hành và nhiệm vụ giao cho nhóm. Nhiệm vụ giao cho nhóm còn đơn giản, ít phương án trả lời, không cần huy động nhiều kinh nghiệm của từng cá nhân và thiếu định hướng để HS buộc phải phân chia công việc hay phải trưng cầu ý kiến riêng của từng người trong nhóm. c) Mặt mạnh – Mặt yếu. * Mặt mạnh : Dạy học theo nhóm có thể tập trung những mặt mạnh của từng học sinh, hoàn thiện cho nhau những điểm yếu. Dạy học theo nhóm nâng cao tính tương tác giữa các thành viên trong nhóm. Thực hiện tốt theo 10 bước học tập. Tăng cường động cơ học tập, làm nảy sinh những hứng thú mới. Kích thích sự giao tiếp, chia sẻ tư tưởng, nguồn lực và cách giải quyết vấn đề Tăng cường các kĩ năng biểu đạt, phản hồi bằng các hình thức biểu đạt như lời nói, ánh mắt cử chỉ… Khích lệ mọi thành viên tham gia học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, phát triển mối quan hệ gắn bó, quan tâm đến nhau, từng người và trở thành niềm vui chung của tất cả. Họ gắn kết với nhau theo phương thức Nhà trường – Gia đình – Cộng đồng . *Mặt yếu: Một số khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động nhóm. Bàn ghế chưa phù hợp để có thể sắp xếp cho dạy học nhóm, một số HS lúng túng và nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động trong nhóm. Một số học sinh còn ỷ lại, dựa dẫm vào các bạn cùng nhóm. Việc quan sát, đánh giá của giáo viên chưa được quan tâm đúng mức. d) Các nguyên nhân, các yếu tố tác động.