Sáng kiến kinh nghiệm: Vận dụng một số chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy phần công dân với đạo đức môn GDCD lớp 10 THPT

Chia sẻ: Thanhbinh225p Thanhbinh225p | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

407
lượt xem 76
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm: Vận dụng một số chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy phần công dân với đạo đức môn GDCD lớp 10 THPT được thực hiện nhằm đưa ra những cách thức giảng dạy nhằm tạo được hứng thú cho học sinh học tập môn GDCD; thay đổi được thực trạng học tập và nâng cao sự hiểu biết của học sinh về vai trò của đạo đức đối với cá nhân, gia đình và xã hội chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Vận dụng một số chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy phần công dân với đạo đức môn GDCD lớp 10 THPT

A. ĐẶT VẤN ĐỀ Mục tiêu của môn GDCD trong trường THPT là góp phần phát triển con người Việt Nam toàn diện về năng lực trí tuệ, về phẩm chất đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với xu thế phát triển và tiến bộ của thời đại. Môn học giúp học sinh tự hoàn thiện nhân cách của mình và thấy được ý nghĩa to lớn của cuộc sống, thể hiện rõ bản lĩnh sống phù hợp với lý tưởng của Đảng, biết phê phán và lên án những thói hư tật xấu, yêu ghét rõ ràng, biết đinh h ̣ ương đung đăn trong cuôc sông hiên tai va sau nay. ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ Từ những mục tiêu trên đòi hỏi người dạy phải luôn tìm ra phương pháp dạy học phù hợp nhất để mang lại hiệu quả giáo dục cao Trên thực tế, ở các trường THPT hiện nay, học sinh chưa hứng thú học tập môn CDCD dẫn đến kết quả học tập và rèn luyện, tu dưỡng đức chưa cao. Nhiều học sinh sống xa rời thực tế, chưa có lý tưởng sống. Giáo viên ra bài tập về nhà các em làm nhưng chỉ mang tính chất đối phó. Nhận thức và hiểu vấn đề chưa sâu sắc. Thậm chí các em còn không biết mình hiểu vậy là đúng hay sai ? Nói đến vận dung chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh thì các em chưa biết vận dụng cái gì ? và vận dụng như thế nào? Lí do vì sao? Có nhiều nguyên nhân: Do phụ huynh và học sinh chưa nhận thức đúng được vai trò của môn giáo dục công dân. Mặt khác do giáo viên trong quá trình giảng dạy chậm đổi mới phương pháp dạy học, kết hợp không hài hoà giữa các khâu lên lớp và phương pháp truyền thụ làm cho môn học vốn dĩ đã khô khan, trừu tượng lại càng trừu tượng khó hiểu hơn. Bên cạnh đó do ảnh hưởng mặt trái của nền kinh thị trường nên một bộ phận học sinh đã bị lôi cuốn vào những trò chơi không lành mạnh 1
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn giáo dục công dân tôi đã rất trăn trở, làm sao để khắc phục được tình trạng này. Trong nhiều năm giảng dạy tôi đã xây dựng một số kế hoạch nhằm lồng ghép giáo dục đạo đức truyền thống cho học sinh, nâng cao hứng thú học tập môn GDCD của cả ba khối tôi dạy. Đặc biệt là học sinh khối 10. Kết quả cho thấy trong những kế hoạch mà tôi áp dụng đều mang lại hiệu quả trong đó giáo dục học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là một biện pháp giáo dục mang lại hiệu quả cao nhất và cũng là đề tài mà tôi tâm đắc nhất thông qua sáng kiến Vận dụng một số chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy phần công dân với đạo đức môn GDCD lớp 10 THPT B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Về cơ sở lý luận và thực tiễn 1. Về cơ sở lý luận Ngày 14/ 05/ 2011 Bộ chính trị ban hành Chỉ thị số 03/CT TW về tiếp tục đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ” trong toàn Đảng, toàn dân và hệ thống chính trị. Đây là cuộc vận động lớn nhằm giáo dục, phát huy các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đấu tranh khắc phục sự suy thoái về đạo đức, lối sống, các tệ nạn xã hội, hình thành, phát triển các giá trị đạo đức của chủ nghĩa xã hội, xây dựng con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa phát triển toàn diện, có nhân cách cao đẹp, bản lĩnh chính trị vững vàng, lối sống văn minh, xây dựng các các quan hệ xã hội lành mạnh phù hợp với bản thân, với xã hội, với môi trường sống và lý tưởng của Đảng Lịch sử nước nhà đã chứng minh có rất nhiều các lớp cha anh dũng cảm năng 2
động, sáng tạo, vượt khó; những tấm gương học sinh ngoan; những tấm lòng từ thiện nhân ái, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau đáng để chúng ta trân trọng, tự hào và noi theo. Trong đó, Hồ Chí Minh là người tiêu biểu nhất về đạo đức cách mạng. Người đã dày công xây dựng nền đạo đức ở Việt Nam, Người đã phát triển lý luận đạo đức Mác Lê Nin và kết tinh xuất sắc những tinh hoa đạo đức của dân tộc. Người đã tu dưỡng rèn luyện mình trở thành con người mẫu mực, là tấm gương sáng nhất về đạo đức. Đó là di sản văn hoá vô giá của dân tộc. Tấm gương của Người mãi mãi là ngọn hải đăng thắp sáng cho nhiều thế hệ Việt Nam hôm nay và mai sau. Vì vậy, việc nghiên cứu, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là nghĩa vụ và trách nhiệm chung. Bởi vì học và làm theo tấm gương của Người là con đường ngắn nhất, cơ bản nhất để chúng ta hoàn thiện nhân cách của mình và góp phần vào việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc 2. Về thực tiễn Ngày nay nước ta đang trên con đường đổi mới chúng ta rất cần những con người mới Con người Xã hội chủ nghĩa phát triển toàn diện cả về đức dục, trí dục và mĩ dục. Hơn bao giờ hết lúc này đất nước đang rất cần những bậc hiền tài. Chỉ có người tài đức mới thực hiện được lý tưởng của Đảng. Chỉ có những người yêu nước mới khát khao phục vụ Tổ quốc Từ những lý do trên tôi đã chọn đề tài Sáng kiến Vận dụng một số chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy phần công dân với đạo đức môn GDCD lớp 10 THPT 3. Giả thuyết đề tài Khi tiến hành nghiên cứu đề tài tôi đặt ra giả thuyết sau : Đề tài có tạo được hứng thú cho học sinh học tập môn GDCD hay không? 3
Đề tài có làm thay đổi được thực trạng hay không? Đề tài có nâng cao được kết quả học tập môn GDCD hay không ? Đề tài có góp phần tích cực trong việc hình thành nhân cách và kĩ năng sống cho học sinh hay không ? Đề tài có được áp dụng rộng rãi hay không? 4. Mục tiêu đề tài Từ những giả thuyết trên trên tôi xác định mục tiêu đề tài phải đạt được những yêu cầu sau Tạo được hứng thú cho học sinh học tập môn GDCD Thay đổi được thực trạng học tập và nâng cao sự hiểu biết của học sinh về vai trò của đạo đức đối với cá nhân, gia đình và xã hội chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh Hình thành kĩ năng sống cho học sinh nói phải đi đôi với làm, học phải đi đôi với hành, biết vận dụng tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh vào trong thời đại mới Đề tài có thể sử dụng cho nhiều môn học khác nhau 5. Phương pháp nghiên cứu Sử dụng phương pháp phép biện chứng duy vật , logic học , phân tích nhận định, tổng hợp, giải quyết vấn đề. Có kế thừa và phát huy cái cũ tiến bộ vận dụng vào cái mới Phương pháp thực nghiệm: Thông qua giờ dạy trên lớp giáo viên thực hiện các phương pháp dạy học hiện đại như: Phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp thảo luận nhóm, khăn phủ bàn tôi kết hợp với phương pháp dạy 4
học truyền thống như phương pháp kể chuyện, nêu gương tốt, phương pháp rèn luyện, phương pháp thuyết phục, phương pháp khen thưởng và trách phạt, đồng thời giáo viên định hướng cho học sinh phương pháp học tốt Trong hệ thống các phương pháp dạy học hiện đại và truyền thống mà tôi đưa ra phương pháp nêu gương là phương pháp có tác dụng tích cực tới việc giáo dục phẩm chất, nhân cách của học sinh đặc biệt là học sinh lớp 10. Bởi vì phần lớn học sinh lớp 10 mới vào trường có khuynh hướng bắt chước và làm theo những hành vi, hành động của các gương tốt để hoàn thiện và củng cố giá trị của bản thân 6. Đối tượng nghiên cứu Tôi dự định áp dụng cho học sinh của cả ba khối 10, 11,12 mà nhà trường phân công tôi dạy. Tuy nhiên để có cơ sở đánh giá kết quả tôi chọn bốn lớp 10 tôi dạy trong hai năm thực hiện kiểm nghiệm đề tài Lớp đối chứng : 10G3 (năm học 20112012) ; 10H5(năm học 20122013) Lớp thực nghiệm : 10G2 (năm học 20112012) ; 10H7 (năm học 20122013 Các lớp được chọn tham gia nghiên cứu cho đề tài có nhiều điểm tương đồng với nhau về tỉ lệ giới tính, Kết quả điểm trúng tuyển vào lớp 10, ý thức học tập của học sinh. Đặc biệt là năng lực học tập và kết quả điểm kiểm tra môn GDCD trước khi tác động II. Thực trạng 1.Thực trạng chung: Môn giáo dục công dân từ trước đến nay thường bị coi là môn học phụ, chưa được chọn là môn thi trong các kì thi tốt nghiệp hay các cấp cao hơn. Mặt khác lại là môn học có kiến thức trừu tượng vừa khó vừa khô, cho nên học sinh ngại học dẫn đến việc học tập đánh giá hành vi đạo đức, 5
hành vi ứng xử giữa con người với con người, giữa con người với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội của học sinh bị hạn chế. Đa số học sinh quan niệm rằng: Học chỉ cần đủ điểm là được, không cần phải đầu tư mà mất thời gian học tập của môn khác.Vì vậy kĩ năng vận dụng của các em chưa tốt 2. Thực trạng đối với học sinh : Trong quá trình tìm hiểu học sinh tôi được biết đa số học sinh chỉ biết rằng Bác Hồ là người ra đi tìm đường cứu nước, lãnh đạo nhân dân giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, Bác là một con người nhân ái vị tha, khoan dung, nhân hậu, có tình thương yêu bao la rộng lớn mà không ai có được. Bác quan tâm đến người già, trẻ em, phụ nữ, với bộ đội, với các cháu thiếu niên, nhi đồng qua các bài thơ, bài hát và một số ít câu chuyện trong môn Ngữ văn và môn GDCD và một số hoạt đông tập thể do nhà trường và Đoàn trường tổ chức. Nhưng lòng yêu nước của Người, tình thương của Người, phẩm chất đạo đức cao cả của Người được thể hiện cụ thể như thế nào trong cuộc sống hàng ngày thì học sinh lại không được biết hoặc biết nhưng còn láng máng, đại khái 3. Thực trạng đối với giáo viên : Khi đi tập huấn tôi có dịp được trao đổi với bạn bè đồng nghiệp thì được biết trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học nhiều giáo viên đã bỏ quên phương pháp dạy học truyền thống như kể chuyện, nêu gương tốt, phương pháp rèn luyện, phương pháp thuyết phục, phương pháp khen thưởng và trách phạt dẫn đến giờ học không hứng thú, giáo viên không thể truyền được cho các em ngọn lửa yêu thích môn học III. Giải pháp 1. Giải pháp thực hiện 1.1. Xác định một số chuẩn mực cần vận dụng trong giảng dạy 6
Một là.: Thực hiện chuẩn mực “Trung với nước, Hiếu với dân”. Cần quán triệt nội dung của chủ nghĩa yêu nước trong giai đoạn mới, phát huy sức mạnh đoàn kết dân tộc, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, công nhiệp hoá hiện đại hoá đất nước, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển Đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất chi phối toàn bộ phẩm chất khá. Từ khái niệm cũ “Trung với Vua, Hiếu với cha mẹ” trong đạo đức truyền thống phong kiến phương đông Người đã phát triển thành “Trung với nước, Hiếu với dân” Đây là cuộc cách mạng trong quan niệm đạo đức “Trung với nước, Hiếu với dân suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc vì Chủ nghĩa xã hội , nhiệm vụ nào cũng hoàn thành , khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” đây là định hướng chính trị đạo đức, lý tưởng cao đẹp cho lớp lớp thế hệ thanh niên Việt Nam Hai là: Thực hiện chuẩn mực đạo đức tình yêu thương đối với con người Yêu thương con người là một trong những phẩm giá tốt đẹp nhất của người Việt Nam. Với Bác tình yêu thương bao la rộng lớn. Bác là người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu. Hơn thế nữa tinh yêu thương con người còn là sự hy sinh cao cả, là khát vọng tự do cho dân tộc Người nói “Tôi chỉ có một ham muốn đến tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta dược hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Đó là nội dung cốt lõi của tình yêu thương con người Ba là: Thực hiện lời dạy “Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư ” nêu cao phẩm giá con người Việt Nam trong thời đại mới ,“Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư ” là chuẩn mực đạo đức truyền thống trong quan hệ “đối với mình” được chủ tịch Hồ Chí Minh kế thừa, vận dụng và phát triển phù hợp với yêu cầu phát triển của đạo đức cách mạng. Người là tấm gương mẫu mực “Cần kiệm liêm 7
chính, chí công vô tư ” có đời sống trong sáng, nếp sống giản dị, đạo đức khiêm tốn phi thường nâng cao ý thức dân chủ và kỷ luật gắn bó với nhân dân vì nhân dân phục vụ Bốn là: Tinh thần quốc tế trong sáng và tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản Phát huy chủ nghĩa yêu nước gắn chặt với chủ nghĩa quốc tể trong sáng , đoàn kết, hữu nghị giữa các dân tộc trong điều kiện toàn cầu hoá, chủ động , tích cực hội nhập kinh tế quốc tế .tư tưởng Hồ Chí Minh về tinh thần đoàn kết bắt nguồn từ tình yêu thương đối với con người, với nhân loại, mục tiêu là giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp , giải phóng con người, Người là hiện thân của chủ nghĩa yêu nước chân chính kết hợp với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Trong quan hệ quốc tế người đã tranh thủ được sự ủng hộ, cổ vũ nhiệt tình của bạn bè quốc tế 1.2. Cách thức vận dụng 1. Sử dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào mở bài Có rất nhiều cách để người dạy dẫn dắt học sinh đi vào tìm hiểu nội dung của bài mới. Tùy theo nội dung của bài giảng mà cách mở bài cũng khác nhau nhưng phải xác định mở bài là một khâu rất quan trọng. Nếu mở bài thuyết phục được học sinh là bước đầu thành công của bài giảng. Thông thường giáo viên sử dụng phương pháp thuyết trình, nêu vấn đề nhưng để tạo hứng thú cho học sinh tôi đã sử dụng một câu chuyện, một luận điểm hoặc một đoạn tư liệu để dẫn dắt học sinh vào tìm hiểu nội dung của bài học VD: Khi dạy tiết 19: Bài 10: Quan niệm đạo đức : Tôi lấy câu nói của Bác Trời có bốn mùa : Xuân, Hạ, Thu, Đông Đất có bốn phương : Đông, Tây, Nam, Bắc 8
Người có bốn đức tính : Cần, Kiệm, Liêm, Chính Thiếu một mùa không thành trời Thiếu một phương không thành đất Thiếu một đức không thành người 2. Sử dụng những câu chuyện kể và hình ảnh về Bác để khai thác nội dung kiến thức VD khi dạy tiết 25: Bài 13 Công dân với cộng đồng tôi chọn câu chuyện và hình ảnh “ Bác Hồ đến với các cháu trại trẻ mồ côi Kim Đồng ” và câu chuyện “ Bác không thăm những người như mẹ con thím thì còn thăm ai ” Cho hoc sinh ̣ ́ ược du bân trăm công nghin viêc nh thây đ ̀ ̣ ̀ ̣ ưng Bac vân danh th ́ ̃ ̀ ời gian thăm những đứa trẻ kém may mắn mồ côi cha mẹ. Sự quan tâm, tinh yêu th ̀ ương cuả Bac không d ́ ưng lai ̀ ̣ ở thiếu niên nhi đồng ma con danh cho nh ̀ ̀ ̀ ưng gia ̃ đình nghèo, túng thiếu Qua câu chuyện giáo dục học sinh tinh thần tương thân tương ái, giup đ ́ ơ ̃ ̣ ̀ ết cảm thông chia sẻ với mọi người khi thấy họ gặp khó khăn, bất ban be, bi hạnh trong cuộc sống 3. Sử dụng tư liệu băng hình để giáo dục học sinh kĩ năng vận dụng tấm gương đạo đức Hồ chí Minh vào thực tiễn VD khi dạy tiết 27 : Bài 14 : Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Tôi chọn hình ảnh minh họa Bác Hồ làm phu bếp trên tàu và lời phát biểu tại đai hội Tua năm 1920, lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến năm 1946. Qua đó giáo dục học sinh thực hiện chuẩn mực trung với nước, hiếu v ới dân, sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc 9
Mục đích cuối cùng của tôi không chỉ giáo dục học sinh “học tập ” mà còn giáo dục học sinh “ làm theo ” tấm gương đạo đức Hồ chí Minh 2. Biện pháp thực hiện Biện pháp cơ bản là lông ghep cac câu chuyên, băng hình, trích d ̀ ́ ́ ̣ ẫn vê tâm ̀ ́ gương của Bac thông qua cac tiêt hoc đê hoc sinh h ́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ọc tập va làm theo, t ̀ ừ đo biêt ́ ́ ́ ́ ̉ ̀ ̀ ̉ ̀ ̉ đanh gia ban thân xem cân điêu chinh hanh vi cua minh sao cho đung ̀ ́ , cho phù hợp với chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh và chuẩn mực đạo đức của xã hội 2.1. Các biện pháp thực hiện Đưa câu chuyện, tư liệu, hình ảnh vào bài giảng, làm cho bài giảng phong phú sinh động, học sinh dễ hiểu và có ấn tượng sâu sắc về bài học Biện pháp nêu gương : Tôi thực hiện nêu một số tấm gương tốt đặc biệt tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh Biện pháp thi kể chuyện và tự rút ra nội dung bài học: Tôi tiến hành lựa chọn những học sinh có năng khiếu kể chuyện tốt cho các em tham gia lồng ghép vào các hoạt động Biện pháp so sánh, tìm hiểu và cùng làm theo: Tôi cho học sinh tìm hiểu về các hoạt động của Bác và hoạt động của thanh niên hiện nay để so sánh và liên hệ với bản thân Lưu ý khi vận dụng Giáo viên chuẩn bị hình ảnh, tư liệu, câu chuyện kể về Bác phải tóm tắt ngắn gọn dễ hiểu để áp dụng đưa vào bài học không làm mất thời gian các hoạt động khác Trong khi học sinh phân tích, đánh giá, kết luận vấn đề giáo viên phải theo dõi, lắng nghe ý kiến của học sinh sau đó nhận xét, bổ sung kết luận và cho điểm 10
2.2. Tổ chức thực hiện Tổ chức thực hiện là một khâu rất quan trọng trong việc vận dụng ý tưởng của đề tài vào thực tiễn dạy học. Vì vậy cần phải đảm bảo đầy đủ những bước sau : Bước 1 : Chuẩn bị hình ảnh, tư liệu, câu chuyện kể về Bác. Sau đó tóm tắt ngắn gọn dễ hiểu để áp dụng đưa vào bài học Bước 2 : Thiết kế bài giảng Bài giảng đối với lớp đối chứng : Tôi thiết kế bài giảng như một giáo án bình thường thực hiện đúng và đủ theo yêu cầu của sách giáo khoa và chuẩn kiến thức kĩ năng. Trong quá trình giảng bài tôi chủ yếu sử dụng phương pháp thuyết trình , đàm thoại, nêu vấn đề và lồng ghép giáo dục đạo đức truyền thống cho học sinh Bài giảng đối với lớp thực nghiệm : Tôi thiết kế 2 loại bài giảng + Loại giáo án bình thường nhưng sử dụng phương pháp lồng ghép giáo duc tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thông qua kể chuyện, nêu gương, phân tích, nhận định + Loại giáo án điện tử: Tôi thiết kế phần mềm Powerpoint có sử dụng hình ảnh, tư liệu, băng hình video về tấm gương đạo đức Hồ Chí minh, có sử dụng cả phương pháp dạy học cổ truyền với hiện đại Bước 3 : Cho học sinh nhận định, phân tích, đánh giá, kết luận vấn đề mà tôi đưa ra trong bài giảng Bước 4 : Giáo viên theo dõi, lắng nghe ý kiến của học sinh sau đó nhận xét, bổ sung kết luận và cho điểm 11
Bước 5 : Sau bài học cho học sinh liên hệ bản thân dưới dạng những câu hỏi vận dụng 2.3. Vận dụng một số chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh vào bài dạy cụ thể Tất cả bài vận dụng tôi đều thiết kể bài giảng Powerpoint Thực hiện chuẩn mực Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí, Công, Vô tư: Đặc điểm này gắn liền với tiết 19 bài 10: Quan niệm về đạo đức Tôi sử dụng câu nói của Bác “Sông có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn, cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức dù có tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” đồng thời tôi chọn câu chuyện về ngôi nhà sàn của Bác và sử dụng hình ảnh nhà sàn để giáo dục học sinh. Thông qua câu chuyện và hình ảnh giáo dục học sinh tính không ham danh, lợi, không đề cao chủ nghĩa cá nhân, luôn đặt nhu cầu và lợi ích của xã hội, của mọi người lên trên nhu cầu và lợi ích của mình , đồng thời giáo dục cho học đức tính hy sinh, tự nguyện quan tâm giúp đỡ tới người khác. Hình thành kĩ năng sống cho học sinh biết tiêt kiêm, không ́ ̣ nên đua đoi, lãng phí, s ̀ ống phải biết tùy thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh của bản thân, gia đình, xã hội. Đặc biêt học sinh còn nhỏ tuổi không nên lãng phí vào buổi tiệc sinh nhật cầu kì, đắt tiền, mua sắm vật dụng cá nhân đắt giá mà nên rèn luyện cho mình một lối sống tích cực, phù hợp, đúng ý nghĩa của nó. Không những thế thái độ, cử chỉ đối với mọi người phải chân thành, gần gũi, quan tâm giúp đỡ khi họ gặp khó khăn, sống chan hòa không kiểu cách, khách sáo, từ đó tôi khắc sâu kiến thức cho học sinh “ Đạo đức là nhân cách, là lẽ sống, là niềm tin là định hướng đúng đắn nhất cho mọi hoạt động của con người ( Ảnh minh hoạ ) 12
Thực hiện chuẩn mực đạo đức tình yêu thương đối với con người. Đặc điểm này gắn liền với tiết Tiết 2021: Bài Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học và tiết 25: Mục a phần 2: Bai 13 : Công dân v ̀ ới cộng đồng Tôi cho học sinh kể câu chuyện và hình ảnh Bác Hồ đến với trại trẻ Mồ côi Kim Đồng ( Ảnh minh hoạ) 13
Mục đích của tôi không chỉ trang bị kiến thức cho các em mà còn giáo dục kĩ năng vận dụng bằng việc làm rất nhỏ như động viên, an ủi, cảm thông, chia sẻ chăm sóc người già, thăm hỏi gia đình có công với cách mạng. Mua tăm ủng hộ người mù. Phát huy truyền thống lá lành đùm lá rách. Tuyệt đối không được phân hoá học sinh trong lớp, phải “ thương người như thể thương thân ”. Biết phê phán và đấu tranh với những thói hư tật xấu, biết tôn trọng những việc làm tốt đẹp Tinh thần quốc tế trong sáng và tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản : Đặc điểm này gắn với tiết 2728 Bài 14 : Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Tôi sử dụng hình ảnh minh hoạ Bác Hồ tại đại hội Tua năm 1920 , băng hình tư liệu lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến năm 1946 để học sinh thấy được ở nước ta, Nguyễn Ái Quốc là người đầu tiên đến với chủ nghĩa MácLênin. Xuất phát từ lòng yêu nước, từ sự chứng kiến nỗi thống khổ của người dân lao động, nỗi nhục của người dân bị mất nước. Nguyễn Ái Quốc đã ra đi tìm đường cứu nước, giải phóng cho dân tộc, giải phóng được giai cấp. Ước mơ giải phóng quê hương gắn liền với nguyện vọng giải thoát người lao động, tình yêu nước thiết tha đã hàm chứa tình yêu thương con người, yêu thương nhân dân, mở rộng ra là tình yêu thương những con người lao động bị áp bức, bóc lột trên toàn thế giới. ( Ảnh minh hoạ ) 14
Qua đó giáo dục học sinh lòng yêu nước, yêu nhân dân,tinh thần đoàn kết giai cấp, đoàn kết dân tộc, thực hiện chuẩn mực trung với nước, hiếu với dân,sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc để thực hiện lời dạy của Bác “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, Thành công, thành công, đại thành công” Thực hiên lý tưởng sống cao đẹp: Đặc điểm này gắn liền với tiết 3132 Bài 16: Tự hoàn Thiện bản thân Tôi chọn kể câu chuyện “ Hai bàn tay” và những mẫu chuyện nhỏ về cuộc sống bôn ba nơi đất khách của Bác nhưng với ý chí, nghị lực và lòng quyết tâm cao Bác đã vượt qua tất cả nào bệnh tật, tù đày để thực hiện lý tưởng cao đẹp của đời mình là độc lập, tự do cho dân tộc Việt Nam. Qua câu chuyện giúp cho học sinh thấy được thanh niên sống cần phải có lý tưởng cao đẹp, cống hiến cho xã hội, sống phải có trách nhiệm với bản thân mình và mọi người xung quanh, tinh thần vượt khó. Tránh xa các thói hư tật xấu, tệ nạn xã hội, bỏ qua những ham muốn và khát vọng tầm thường để hướng tới tương lai 15
Ảnh minh hoạ 2.4. Cho học sinh liên hê ban thân ̣ ̉ Sau mỗi bài học tôi cho hoc sinh liên hê ban thân v ̣ ̣ ̉ ận dụng lý luận để phân tích đánh giá dưới dạng những câu hỏi vận dụng Ở bài 10: Quan niệm về đạo đức Câu 1 : Em thấy mình thực hiện tốt chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh chưa? bản thân em có điểm nào cần khắc phục? Câu 2 : Em đã biết sống tiết kiệm chưa ? Sống tiết kiệm mang lại cho em những điều gì? Ở bài 11: Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học Câu 1 : Bạn của em bị bệnh phải nghỉ học nhiều ngày, em sẽ làm gì để chia sẻ với bạn ? Cảm giác của em sau khi làm được việc tốt là gì? Câu 2: Có bạn rủ em xem phim qua điện thoại trong giờ tự học em sẽ làm gì? Ở bài 13: Công dân với cộng đồng 16
Câu 1 : Đồng bào Miền Trung đang phải hứng chịu những cơn bão, lũ lụt liên tiếp, khủng khiếp như vậy, em sẽ làm gì thể hiện tinh thần “ Lá lành đùm lá rách ” ? Câu 2 : Tại sao em tích cực ủng hộ nạn nhân da cam ? ( đồng bào Miền Trung). Em cảm thấy như thế nào khi làm được việc có ý nghĩa này ? Ở bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Câu 1 : Cho biết lý tưởng sống của bản thân em là gì? Câu 2 : Em cần phải làm gì góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc? Ở bài 16: Tự hoàn thiện bản thân Câu 1 : Em hãy liệt kê những yêu cầu đạo đức đối với người công dân trong giai đoạn hiện nay? Để tự hoàn thiện bản thân, chúng ta cần phải làm gì? Câu 2 : Tìm những tấm gương tự hoàn thiện bản thân mà em biết? bài học rút ra cho bản thân IV. Kiểm nghiệm 1. Cơ sở kiểm nghiệm Tôi sử dụng kết quả các bài kiểm tra trước và sau khi tác động, cụ thể như sau 1.1. Trước tác động: Tôi lấy kết quả điểm kiểm tra viết (15 phút) do nhóm chuyên môn ra đề dùng khảo sát chất lượng giữa học kì I, được tổ chức kiểm tra cho toàn khối, nhóm chuyên môn chấm bài theo đáp án đã xây dựng. 1.2. Sau tác động : Là kết quả bài kiểm tra viết (10 phút), đề và đáp án do tôi thiết kế được nhóm chuyên môn kiểm tra, thẩm định. Nhóm chuyên môn tổ coi và chấm bài theo đáp án đã xây dựng. Nội dung kiểm tra thuộc kiến thức đã học Lưu ý: Đề kiểm tra dùng để đánh giá hiệu quả của đề tài cho nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng cả trước và sau tác động là giống nhau 2. Kết quả kiểm nghiệm 17
Sau khi tổng hợp thông tin từ học sinh, tiến hành tổng hợp, phân tích, so sánh và đối chiếu kết quả điểm kiểm tra của học sinh, cho thấy: 2.1.Về lý luận Đã tạo được hứng thú cho học sinh, say mê học tập, chủ động tìm tòi kiến thức nâng cao được kết quả học tập môn GDCD Đã chuyển được trọng tâm từ hoạt động của thầy sang hoạt động của trò Trong quá trình lĩnh hội kiến thức đã biết vận dụng vào thực tiễn. Đặc biệt tự giác học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh Đề tài có thể lồng ghép cho nhiều bài ở cả ba khối 10,11,12 2.2. Về thực tiễn Tiết học sôi nổi, các em chủ động tích cực, mạnh dạn tranh luận Cụ thể : Trống báo hết giờ học mà học sinh ngỡ ngàng nói với nhau “Sao giờ này nhanh thế ?” Các em đã cảm nhận được giờ học trôi nhanh, chứng tỏ trong giờ giáo dục công dân các em đã chăm chỉ làm việc mà quên cả thời gian. Giờ học có không khí thật vui tươi, tôi nhận thấy đây là thành công của giờ dạy giáo dục công dân theo phương pháp truyền thống Trong các lớp tôi dạy không bao giờ có tình trạng học sinh bỏ giờ Giờ học giáo dục công dân rất nghiêm túc, học sinh làm việc tích cực Học sinh giao tiếp ứng xử với nhau thể hiện được tính văn hoá, có ý thức giúp đỡ lẫn nhau, tinh thần đoàn kết học tập và rèn luyện tốt, tham gia đầy đủ các phong trào nhân đạo do nhà trường và địa phương tổ chức 2.3. Tổng hợp kết quả kiểm tra đánh giá 2.3.1. So sánh lớp thực nghiệm và lớp đối chứng trước và sau khi tác động Bảng 1 : Lớp thực nghiêm 10G2 (Năm học 20112012) Số bài Điểm 18
0 – 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Trước tác sl 0 2 7 12 23 2 1 0 0 động 47 % 0,0 4,3 14, 25, 48, 4,3 2,1 0,0 0,0 9 5 9 Sau tác sl 0 0 0 4 11 15 14 3 0 động 47 % 0,0 0,0 0,0 8,5 25 31, 29, 6,4 0,0 1 0 Bảng 2: Lớp đối chứng 10G3 (Năm học 20112012 ) Điểm Số bài 0 – 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Trước tác sl 0 2 6 13 21 2 1 0 0 động 45 % 0,0 4,4 13, 28, 46, 4,4 2,2 0,0 0,0 4 9 7 Sau tác sl 0 0 0 13 17 12 2 1 0 động 45 % 0,0 0,0 13, 30, 37, 26, 4,4 0,0 0,0 4 4 0 0 Bảng 3: Lớp thực nghiệm 10H7 (Năm học 20122013) Điểm Số bài 0 – 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Trước tác sl 0 2 7 11 23 2 1 0 0 động 46 % 0,0 4,3 15, 24, 50, 4,3 2,2 0,0 0,0 5 1 0 0 5 Sau tác sl 0 0 0 3 14 12 14 3 0 động 45 % 0,0 0,0 0,0 6,6 30, 26, 30, 6,5 0,0 8 0 1 Bảng 4: Lớp đối chứng 10H5 (Năm học 20122013) Điểm Số bài 02 3 4 5 6 7 8 9 10 Trước tác sl 0 2 6 13 17 2 1 0 0 41 động % 0,0 5,0 14,6 32,0 40,4 5,0 2,5 0,0 0,0 19
Sau tác sl 0 0 0 13 15 10 2 1 0 41 động % 0,0 0,0 0,0 31,7 36,5 24,3 5,0 2,5 0,0 2.3.2. So sánh kết quả kiểm tra cuối năm học Bảng 1 (Năm học 20112012) Sĩ số Giỏi Khá TB Yếukém Lớp SL % SL % SL % SL % 10G3 45 03 6,7 20 44,4 18 40,0 04 8,9 10G2 47 05 10,6 22 46,8 19 40,4 01 2,1 Tổng 92 08 8,7 42 45,7 37 40,2 05 5,4 Bảng 2 (Năm học 20122013) Sĩ số Giỏi Khá TB Yếukém Lớp SL % SL % SL % SL % 10H5 41 02 4,8 17 41,5 22 53,6 0 0 10H7 45 10 22,2 29 64,5 06 13,3 0 0 Tổng 86 12 14,0 46 54,0 28 32,0 0 0 Kết quả học tập năm 20112012 so với 20122013: Tỉ lệ học sinh đạt loại giỏi tăng từ 8,7% lên 14,0%; loại Khá tăng từ 45,7% lên 54,0%; Loại Yếukém giảm xuống rõ rệt từ 5,4% xuống 0%. Như vậy có thể khẳng định rằng việc Vận dụng một số chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy học phần “Công dân với đạo đức GDCD10 THPT” là một trong những biện pháp có hiệu quả trong việc giáo dục đạo đức, rèn luyện kĩ năng sống và tạo hứng thú học tập cho học sinh đôí với môn học 3. Bài học kinh nghiệm Đối với giáo viên : Khi trích dẫn những câu nói, bài văn, bài thơ, câu chuyện dài giáo viên không nên đọc hết mà mất thời gian của các hoạt động khác, chỉ nên chọn những ý chính để lồng ghép sao cho phù hợp với nội dung của bài học Giáo viên không lạm dụng kể chuyện mà quên đi việc nêu các tấm gương khác đồng thời giáo viên phải hướng dẫn cụ thể cho học sinh học và tìm tư liệu ở nhà trước khi đến lớp 20