SKKN: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua dạy học môn Tiếng Việt

CỘNG HÒA XàHỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM<br /> <br /> Độc lập – Tự do – Hạnh phúc<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> <br /> GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP 5 THÔNG <br /> QUA DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT<br /> <br />  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Lệ Thuỷ, tháng 2 năm 2017<br /> 1<br /> 2<br />  CỘNG HÒA XàHỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM<br /> <br /> Độc lập – Tự do – Hạnh phúc<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM<br /> <br /> GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP 5 THÔNG <br /> QUA DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Họ và tên: Dương Thị Thảo Nguyên<br /> <br />              Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Phú Thuỷ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3<br /> Lệ Thuỷ, tháng 2 năm 2017<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> A. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 4<br />           I. Phần mở đầu<br /> 1. Lý do chọn sáng kiến:<br /> Nhiệm vụ  của một người thầy không phải chỉ  mang đến kiến thức cho <br /> học sinh mà nhiệm vụ cao cả hơn chính là giáo dục. Trong đó có giáo dục về kĩ <br /> năng sống­ giáo dục cho các em các kĩ năng cơ bản nhất để có thể đối đầu với  <br /> cuộc sống. Nhất là học sinh lớp 5­ lứa tuổi mà các em không phải còn quá nhỏ <br /> để  được sự  bao bọc từng bước của gia đình, lứa tuổi sắp bước sang một môi <br /> trường giáo dục không thể chỉ cần nghe nói đọc viết.<br /> Trong những năm trở  lại đây, khi Phong trào “Xây dựng trường học thân <br /> thiện, học sinh tích cực” được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp  <br /> học, ngoài việc nâng cao chất lượng giáo dục, các đơn vị trường học ngày càng  <br /> chú trọng tới công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là <br /> học sinh phổ thông.<br /> Khi tham gia vào bất kỳ  hoạt động nghề  nghiệp nào phục vụ  cho cuộc  <br /> sống đều đòi hỏi chúng ta phải thỏa mãn những kỹ năng tương ứng. Rèn luyện  <br /> kỹ năng sống cho học sinh là nhằm giúp các em rèn luyện kỹ năng ứng xử thân <br /> thiện trong mọi tình huống; thói quen và kỹ  năng làm việc theo nhóm, kỹ  năng  <br /> hoạt động xã hội; Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khỏe, ý thức tự <br /> bảo vệ  bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các tệ  nạn xã <br /> hội. Đối với học sinh tiểu học việc hình thành các kỹ năng cơ bản trong học tập <br /> và sinh hoạt là vô cùng quan trọng,  ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát  <br /> triển nhân cách sau này.<br /> Hiện nay, nhờ có tiếp xúc nhiều với các nền giáo dục khác, giáo dục của  <br /> ta đã có nhiều kế  hoạch để  giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, sinh viên nói <br /> chung và học sinh Tiểu học nói riêng. Vì vậy, có nhiều đề  tài cũng đã nghiên <br /> cứu về  vấn đề  này. Tuy nhiên, hầu như  các tài liệu đó đều nói về  giáo dục kĩ <br /> năng sống cho học sinh Tiểu học nói chung và  ở  nhiều môn học. Nhưng   giáo <br /> dục kĩ năng sống qua môn Tiếng Việt có nhiều thuận lợi vì bản thân nội dung <br /> bài học đã buộc học sinh phải vận dụng rất nhiều kĩ năng( Tư duy sáng tạo, xúc <br /> cảm, trình bày suy nghĩ, vấn đáp, giải quyết vấn đề,...). <br /> Thêm vào đó kĩ năng sống thì phụ thuộc vào điều kiện và hoàn cảnh sống.  <br /> Có những phương pháp thì phù hợp với học sinh  ở vùng miền này, nhưng cũng <br /> có những phương pháp không áp dụng được cho vùng miền khác. Và hơn hết, <br /> sự thay đổi đến chóng mặt của xã hội khi cánh cửa hội nhập mở ra khiến chúng <br /> ta không thể  ngưng lại việc giáo dục để  thích  ứng kịp thời. Chính vì vậy, tôi  <br /> <br /> <br /> 5<br /> mạnh dạn đưa ra sáng kiến: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 5 thông  <br /> qua dạy học môn Tiếng Việt.<br /> Điểm mới của đề  tài chính là sáng kiến này áp dụng   cho chương trình <br /> giảng dạy theo mô hình VNEN. Bởi vậy mà tuy thời gian triển khai đề tài chưa <br /> nhiều nhưng cũng đã đem lại một số kết quả đáng kể: <br /> Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói  <br /> quen và kỹ  năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm ; nâng cao tính tự  lực tự  quản  <br /> của các em.<br /> Rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng, chống tai <br /> nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác. Chấm dứt việc nô <br /> đùa nguy hiểm.<br /> Rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo <br /> lực và các tệ nạn xã hội. Chấm dứt các vi phạm tụ tập đánh nhau .<br /> 2. Phạm vi áp dụng sáng kiến:<br /> Sáng kiến   “Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua dạy  <br /> học môn Tiếng Việt.” được áp dụng đối với học sinh lớp 5 theo chương trình  <br /> VNEN.<br /> B. PHẦN NỘI DUNG<br /> I. Thực trạng của vấn đề mà sáng kiến cần giải quyết:<br /> 1. Thực trạng<br /> Hiện nay,  kỹ  năng sống đang được quan tâm  và  đã có giáo trình riêng, <br /> nhưng không phải cứ  dạy  ở trong giáo trình với số  tiết ít ỏi là có thể  giáo dục  <br /> được kĩ năng sống cho học sinh. Mà hơn thế  nữa, giáo dục kĩ năng sống phải <br /> được tích hợp trong tất cả  các môn học. Một thức trạng hiện nay cho thấy <br /> nhiều người nhầm kĩ năng sống là dũng cảm, kiên trì,... Đây chỉ  là các phẩm <br /> chất đạo đức, nó góp phần cho việc thực hiện các kĩ năng sống chứ không phải <br /> chúng là các kĩ năng sống. Chính vì thế các em học sinh đều chưa tích luỹ được  <br /> cho mình các kĩ năng sống cần thiết. Chúng mới chỉ  có các kĩ năng sống theo  <br /> bản năng mà thôi.<br /> Mặc dù,  ở  một số  môn học, các hoạt động ngoại khoá, giáo dục kĩ năng <br /> sống  đã được  đề  cập  đến, tuy nhiên, do nội dung, phương pháp, cách thức <br /> truyền tải chưa phù hợp với  tâm sinh lí của đối tượng nên hiệu  quả lồng ghép <br /> còn chưa cao, hơn nữa, ngành giáo dục vẫn chưa có một chương trình, quy định  <br /> cụ thể về đưa giáo dục kĩ năng sống vào nhà trường. <br /> <br /> 6<br />  Qua thực tế  giảng dạy  ở  lớp 5, tôi thấy kĩ năng sống của học sinh chưa  <br /> cao. Chỉ một số học sinh có hành vi, thói quen, kĩ năng tốt. Còn phần lớn các em <br /> có nhận xét đánh giá về  sự  việc nhưng chưa có thái độ  và cách  ứng xử, cách <br /> xưng hô chuẩn mực. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Kết quả năng lực, phẩm chất và kiến thức đầu năm lớp 5A như sau: <br /> Tổng  Năng lực Phẩm chất Kiến thức<br /> số <br /> Đạt Chưa hoàn <br /> học  Chưa đạt Đạt Chưa đạt Hoàn thành<br /> thành<br /> sinh<br /> 29 25 4 25 4 24 5<br /> <br /> <br /> ­ Đa số  học sinh học theo chương trình VNEN thì có lợi thế  hơn về  kĩ <br /> năng giao tiếp, hợp tác. Tuy nhiên học sinh thể hiện kĩ năng  còn đại khái, chưa <br /> mạnh dạn thể hiện kĩ năng bản thân. Học sinh ngại nói, ngại viết, khả năng tự <br /> học, tự tìm tòi của học sinh còn hạn chế.  Chính vì thế khả năng tiếp thu và lĩnh <br /> hội kiến thức còn chậm.<br /> 2. Nguyên nhân:<br /> Những biến đổi mạnh mẽ về kinh tế  ­ xã hội đã và đang tác động mạnh <br /> mẽ đến đời sống của con người. Nếu như trong xã hội truyền thống, các giá trị <br /> xã hội được coi trọng và được các cá nhân tuân thủ một cách nghiêm túc thì nay  <br /> đang dần bị mờ nhạt và thay vào đó là những giá trị mới được hình thành trên cơ <br /> sở  giao thoa giữa các nền văn hoá, văn minh khác nhau. Việt Nam không nằm <br /> ngoài quy luật đó, đặc biệt là các địa phương có tốc độ  công nghiệp hoá, đô thị <br /> hoá nhanh chóng.<br />  Hoạt động giáo dục con cái của gia đình cũng có những biến đổi nhất  <br /> định. Cha mẹ ít có thời gian quan tâm đến con cái hơn là một thực tế không thể <br /> phủ  nhận, thay vào đó là các hoạt động kinh tế, tìm kiếm thu nhập. Trong nhà  <br /> trường, hiện tượng quá tải với các môn học cũng đang gây nhiều áp lực đối với <br /> người học. Cùng với đó là những tác động nhiều chiều của các nguồn thông tin <br /> khác nhau từ  xã hội khiến cho giới trẻ  đặc biệt là học sinh và sinh viên đang <br /> đứng trước nhiều thách thức khi hoà nhập xã hội. Các kĩ năng sống đã xem nhẹ <br /> trong một thời gian dài.<br /> <br /> <br /> 7<br />   ­ Sự  hướng dẫn của thầy cô giáo, nhà trường về  kĩ năng sống cho học <br /> sinh chưa thật cụ thể, chưa dễ hiểu.<br /> ­ Giáo viên chưa chuẩn bị  chu đáo, hướng dẫn học sinh thực hành rèn kĩ <br /> năng sống chưa kĩ.<br /> ­ Học sinh thiếu sự quan tâm, ít trau dồi về kĩ năng sống.<br />  Những nguyên nhân trên đã ảnh hưởng không ít đến quá trình hình thành  <br /> kĩ năng sống cho học sinh.    <br /> <br /> <br /> II. Các giải pháp:<br /> 1. Giải pháp:<br /> <br /> Để đạt được hiệu quả tối đa các nội dung giáo dục về kĩ năng sống thì <br /> bản thân mỗi một người làm nhiệm vụ giáo dục cần nắm vững khái niệm về kĩ <br /> năng sống.<br /> <br /> Tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là "khả năng thích <br /> nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu <br /> cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày". Trong giáo dục tiểu học và giáo <br /> dục trung học, kỹ năng sống có thể là một tập hợp những khả năng được rèn <br /> luyện và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của cuộc sống hiện đại hóa; ví dụ cuộc <br /> sống bao gồm quản lý tài chính (cá nhân), chuẩn bị thức ăn, vệ sinh, cách diễn <br /> đạt, và kỹ năng tổ chức. Đôi khi kỹ năng sống, nhưng không phải luôn luôn, <br /> khác biệt với các kỹ năng nghiệp vụ (trong nghề nghiệp)<br /> <br /> ­ Kỹ năng sống được chia thành 2 loại: Kỹ năng cơ bản và kỹ năng nâng <br /> cao.<br /> <br />      +   Kỹ năng cơ bản gồm: Kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, múa, hát, đi, đứng, <br /> chạy, nhảy v.v…<br /> <br /> + Kỹ năng nâng cao là sự kế thừa và phát triển các kỹ năng cơ bản dưới <br /> một dạng thức mới hơn. Nó bao gồm: Các kỹ năng tư duy logic, sáng tạo, suy <br /> nghĩ nhiều chiều, phân tích, tổng hợp, so sánh, nêu khái niệm, đặt câu hỏi v.v… <br /> Ở tiểu học, đối với các lớp đầu cấp, kỹ năng cơ bản được xem trọng, còn các <br /> lớp cuối cấp nâng dần cho các em về kỹ năng nâng cao. Theo đó, chúng ta cần <br /> tập trung rèn luyện cho các em 2 nhóm kỹ năng sống sau đây:<br /> <br /> * Nhóm kỹ năng giao tiếp – hòa nhập cuộc sống:<br /> <br /> <br /> 8<br />  ­ Các em biết giới thiệu về bản thân, về gia đình, về trường lớp học và <br /> bạn bè thầy cô giáo.<br /> <br /> ­ Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi công cộng.<br /> <br /> ­ Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi. Thực tế trong nhà trường, thông qua môn <br /> Đạo đức, các hoạt động tập thể học sinh được dạy cách lễ phép nhưng khi đi <br /> vào thực tế, nhiều em thiếu kỹ năng giao tiếp, không có thói quen chào hỏi, tự <br /> giới thiệu mình với người khác, thậm chí có nhiều em còn không dám nói hoặc <br /> không biết nói lời xin lỗi khi các em làm sai.<br /> <br /> ­ Biết phân biệt hành vi đúng sai, phòng tránh tai nạn. Đây là kỹ năng quan <br /> trọng mà không phải em nào cũng xử lý được nếu chúng ta không rèn luyện <br /> thường ngày.<br /> <br /> * Nhóm kỹ năng trong học tập, lao động – vui chơi giải trí:<br /> <br /> ­ Các kỹ năng nghe, đọc, nói, viết, kỹ năng quan sát, kỹ năng đưa ra ý kiến <br /> chia sẻ trong nhóm.<br /> <br /> ­ Kỹ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung.<br /> <br /> ­ Kỹ năng kiểm soát tình cảm – kỹ năng kìm chế thói hư tật xấu sở thích <br /> cá nhân có hại cho bản thân và người khác.<br /> <br /> ­ Kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập vui chơi và lao động.<br /> <br /> * Nhóm kĩ năng khác:<br /> ­ Kỹ năng thoát hiểm: Những kỹ năng này bao gồm: thoát khỏi hỏa hoạn,  <br /> ngập lụt, động đất, tai nạn thương tích, xâm hại hay bắt cóc. <br /> ­ Kỹ năng ứng phó, ứng biến<br /> ­  Kỹ  năng sử  dụng các vật dụng (mọi vật dụng và đặc biệt là vật dụng <br /> nguy hiểm): Sử  dụng những vật dụng  như:   Dao, kéo, kim, búa, đinh, điện...  <br /> một cách an toàn là đích mà ai cũng muốn học. <br />  ­ Kỹ năng khám phá cuộc sống một cách an toàn và hiệu quả.<br /> ­ Kỹ năng quản lý thời gian, tiền bạc.<br /> ­ Kỹ năng xác định phương hướng, đường đi.<br /> ­ Kỹ năng thể hiện và thuyết phục người khác.<br /> ­ Hy sinh bản thân vì tập thể.<br /> ĐỊA CHỈ TÍCH HỢP GD­KNS  TRONG MÔN TIẾNG VIỆT 5 <br /> 9<br /> Bài Tên bài học Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục<br /> <br />  2B Những con số  ­ Thu thập, xử lí thông tin<br /> nói gì ? <br /> ­ Hợp tác (cùng tìm kiếm số lượng thông tin).<br /> (Tiết 1) ­ Thuyết trình kết quả tự tin.<br /> ­ Xác định giá trị.<br />  4A Hoà bình cho  ­ Xác định giá trị.<br /> thế giới<br /> ­ Thể hiện sự cảm thông: Bày tỏ sự chia sẻ, cảm thông <br /> với những nạn nhân bị bom nguyên tử sát hại.<br /> 4B Trái đất là của  ­ Thể  hiện sự  cảm thông: cảm thông với những nạn <br /> chúng mình nhân của  vụ  thảm sát   ở  Mĩ  Lai,  đồng cảm với hành <br /> động dũng cảm của những người Mĩ có lương tri.<br /> ­ Phản hồi/ lắng nghe tích cực.<br /> 5B Đấu tranh vì  ­ Tìm kiếm và xử lí thông tin.<br /> hoà bình <br /> ­ Hợp tác (cùng tìm kiếm số liệu thông tin).<br /> (Tiết 2) ­ Thuyết trình kết quả tự tin.<br /> 6B Đoàn kết đấu  ­ Ra quyết định (làm đơn trình bày nguyện vọng)<br /> tranh vì hoà <br /> ­ Thể  hiện sự  cảm thông: chia sẻ, cảm thông với nỗi  <br /> bình bất hạnh của những nạn nhân chất độc màu da cam.<br /> (Tiết 2)<br /> 9B Tình người với  ­ Thể  hiện sự  tự  tin: nêu được những lí lẻ, dẫn chứng <br /> đất cụ thể, thuyết phục; diễn đạt gãy gọn, thái độ bình tĩnh, <br /> tự tin.<br /> (Tiết 2)<br /> ­ Lắng nghe tích cực: lắng nghe, tôn trọng người cùng <br /> tranh luận.<br /> ­ Hợp tác: hợp tác luyện tập thuyết trình, tranh luận.<br /> 9C Bức tranh mùa  ­ Thể  hiện sự  tự  tin: nêu được những lí lẻ, dẫn chứng <br /> thu cụ thể, thuyết phục; diễn đạt gãy gọn, thái độ bình tĩnh, <br /> tự tin.<br /> (Tiết 2)<br /> ­ Lắng nghe tích cực: lắng nghe, tôn trọng người cùng <br /> tranh luận.<br /> ­ Hợp tác: hợp tác luyện tập thuyết trình, tranh luận.<br /> <br /> 10<br /> 10A Ôn tập  ­ Tìm kiếm và xử lí thông tin: KN lập bảng thống kê.<br /> <br /> (tiết 1) ­ KN hợp tác tìm kiếm thông tin để  hoàn thành bảng  <br /> thống kê.<br /> ­ KN thuyết trình kết quả tự tin.<br /> 11C Môi trường  ­ Ra quyết định: làm đơn kiến nghị  ngăn chặn hành vi <br /> quanh ta phá hoại môi trường.<br /> <br /> (Tiết 2) ­ Đảm nhận trách nhiệm với cộng đồng.<br /> <br /> <br /> <br /> 13A Chàng gác rừng  ­  Ứng phó với căng thẳng: linh hoạt , thông minh trong <br /> dũng cảm tình huống bất ngờ.<br /> ­ Đảm nhận trách nhiệm với cộng đồng.<br /> 13A Làm biên bản  ­ Ra quyết định/ giải quyết vấn đề: hiểu trường hợp <br /> cuộc họp nào cần lập biên bản, trường hợp nào không cần lập <br /> biên bản.<br /> ­ Tư duy phê phán.<br /> 14B Hạt vàng làng  ­ Ra quyết định/ giải quyết vấn đề.<br /> ta<br /> ­ Hợp tác để hoàn thành biên bản cuộc họp.<br /> (Tiết 2) ­ Tư duy phê phán.<br />  <br /> 14C Làm biên bản  ­ Ra quyết định/ giải quyết vấn đề.<br /> cuộc họp<br /> ­ Hợp tác làm việc nhóm, hoàn thành biên bản vụ việc.<br /> 18A Ôn tập  (tiết 1) ­ Thu thập, xử lí thông tin: Lập bảng thống kê theo yêu  <br /> cầu cụ thể.<br /> ­ KN hợp tác làm việc nhóm hoàn thành bảng thống kê<br /> 18A Ôn tập   ­ Thu thập, xử lí thông tin: Lập bảng thống kê theo yêu  <br /> cầu cụ thể.<br />  (tiết 2)<br /> ­ KN hợp tác làm việc nhóm hoàn thành bảng thống kê<br /> <br /> <br /> 20C Hoạt động tập  ­ Hợp tác: ý thức tập thể, làm việc nhóm, hoàn thành <br /> thể chương trình hoạt động.<br /> <br /> <br /> 11<br />  Tiết 2 ­ Thể hiện sự tự tin.<br /> ­ Đảm nhận trách nhiệm.<br /> 21A Trí dũng song  ­ Tự  nhận thức: Nhận thức được trách nhiệm công dân <br /> toàn của mình, tăng thêm ý thức tự  hào, tự  trọng, tự  tôn dân <br /> tộc.<br /> ­ Tư duy sáng tạo<br /> 23B Giữ cho giấc  ­ Hợp tác: ý thức tập thể, làm việc nhóm, hoàn thành <br /> ngủ bình yên chương trình hoạt động.<br /> <br /> Tiết 2 ­ Thể hiện sự tự tin.<br /> ­ Đảm nhận trách nhiệm.<br /> <br /> 25C Chúng mình  ­ Thể hiện sự tự tin: Đối thoại tự nhiên,  hoạt bát, đúng <br /> cùng sáng tạo mục đích, đúng đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp.<br /> <br /> Tiết 2 ­ KN hợp tác: hợp tác để hoàn chỉnh màn kịch.<br /> <br /> 29A Nam và nữ ­ Tự nhận thức: Nhận thức về mình, về phẩm chất cao  <br /> thượng.<br /> Tiết 1<br /> ­ Giao tiếp, ứng xử phù hợp.<br /> ­ Kiểm soát cảm xúc.<br /> ­ Ra quyết định.<br /> 29B Con gái kém gì  ­ KN tự nhận thức: nhận thức về sự bình đẳng nam nữ.<br /> con trai?<br /> ­ Giao tiếp, ứng xử phù hợp giới tính.<br /> Tiết 1 ­ Ra quyết định<br /> 29B Con gái kém gì  ­ Thể hiện sự tự tin: Đối thoại tự nhiên,  hoạt bát, đúng <br /> con trai? mục đích, đúng đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp.<br /> <br /> Tiết 2 ­ KN hợp tác: hợp tác để hoàn chỉnh màn kịch.<br /> ­ Tư duy sáng tạo.<br /> 29B Con gái kém gì  .­ Tự nhận thức.<br /> con trai?<br /> ­ Giao tiếp, ứng xử phù hợp.<br /> Tiết 3 ­ Tư duy sáng tạo.<br /> ­ Lắng nghe, phản hồi tích cực.<br /> <br /> 12<br />  35A Ôn tập   ­ Thu thập, xử lí thông tin: lập bảng thống kê.<br /> <br />  (tiết 1) ­ Ra quyết định (lựa chọn phương án)<br /> <br /> <br /> <br /> 35B Ôn tập   ­ Ra quyết định / giải quyết vấn đề.<br /> <br />  (tiết 2) ­ Xử lí thông tin.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Từ chỗ nắm chắc các nội dung tích hợp trong chương trình, giáo viên linh <br /> hoạt trong sử dung các phương pháp dạy học và tổ chức. Có thể điều chỉnh nội <br /> dung cho phù hợp với đối tượng học sinh của mình. Bản thân tôi qua một thời <br /> gian thực hiện, xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp sau để việc tích hợp giáo <br /> dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 5 được đạt kết quả cao như sau:<br /> <br /> 1.1.Giải pháp 1:     Tạo điều kiện thoải mái cho học sinh thể  hiện kĩ năng <br /> của mình<br /> Để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên chủ nhiệm, bản  <br /> thân sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về  mình, động viên <br /> khuyến khích các em chia sẻ  với nhau về  những sở  thích,  ước mơ  tương lai <br /> cũng như  mong muốn của mình với các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu <br /> nhau, đồng thời tạo một môi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở  <br /> thành ngôi nhà thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những người thân trong  <br /> gia đình". Đây cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao  <br /> tiếp của học sinh. Bởi học sinh không thể  mạnh dạn, tự  tin trong một môi <br /> trường mà giáo viên luôn gò bó và áp đặt.<br /> Tiếp theo trong tuần đầu, bản thân cho học sinh tự do lựa chọn vị trí ngồi <br /> của mình để qua đó phần nào nắm được đặc điểm tính cách của các em: mạnh  <br /> dạn hay nhút nhát, thụ  động hay tích cực, thích thể  hiện hay không thích...Và <br /> tiếp tục qua những tuần học sau, bản thân chú ý quan sát những biểu hiện về <br /> thái độ học tập, những cử chỉ, hành vi tại vị trí ngồi mà các em chọn để bắt đầu  <br /> có điều chỉnh phù hợp.<br /> Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc <br /> nào, giờ học nào. Để việc rèn luyện diễn ra một cách thường xuyên và đạt hiệu <br /> quả cao tiếp tục qua biện pháp tiếp theo.<br /> <br /> <br /> 13<br />  1.2.Giải pháp 2:  Chọn những kĩ năng cần thiết phù hợp với thực tế <br /> học sinh<br />       * Chọn những kĩ năng phù hợp, gần gũi với học sinh. Các em có khả năng <br /> trực tiếp thực hành kĩ năng sau khi tiếp cận.<br />               Ví dụ: Thực hành kĩ năng: Giao tiếp, ứng xử lịch sự, xưng hô đúng mực <br /> trong giao tiếp với bạn.<br />      * Học sinh dự đoán các kĩ năng, yêu cầu của các kĩ năng cần đạt được sau khi <br /> học xong tiết học này:<br />                Đây là khâu chuẩn bị rất quan trọng đối với giáo viên và  học sinh.<br />                Học sinh đọc nội dung bài học, yêu cầu bài.<br />       * Gọi những học sinh nêu các kĩ năng thông qua bài học:<br />              Giáo viên cho học sinh nêu các yêu cầu, kĩ năng sau khi đọc trước bài <br /> học<br />       * Hướng dẫn học sinh nắm được mục tiêu cần đạt sau khi học. Từ đó xác <br /> định các kĩ năng cần đạt:<br />           Tạo ra hứng thú, cảm xúc, lưu ý đó phải là cảm xúc riêng, thật, phải có sự <br /> liên tưởng từ đó xác định những yêu cầu của kĩ năng cần đạt.<br />       * Giáo viên chuẩn bị các câu hỏi gợị ý hướng dẫn học sinh tự xác định các kĩ <br /> năng sống cần đạt<br />        VD: Nêu mục tiêu cần đạt của bài?<br /> ­          Theo em cần làm gì để đạt được điều đó?<br /> ­          Sau khi học xong bài này em rút ra điều gì?<br /> ­          Em sẽ ứng dụng như  thế nào, làm gì trong cuộc sống hàng ngày khi gặp <br /> trường hợp như trong bài?<br />          * Giáo viên cần chuẩn bị một giáo án lồng ghép các kỹ năng cần thiết ( có <br /> nêu ra cụ thể các kĩ năng học sinhcần đạt sau khi học bài này; các kĩ thuật dạy <br /> học sử dụng trong bài dạy; các phương tiện cần thiết phục vụ cho tiết dạy…)<br /> <br /> 1.3.Giải pháp 3: Tổ chức hoạt động với nhiều phương pháp tạo sự <br /> hứng thú cho học sinh như: đóng vai, trò chơi,…<br /> <br /> Một khi nội dung học được kết hợp vào trò chơi, đóng vai thường gây <br /> được sự thích thú với học sinh. Các em được thể hiện bản thân mình một cách  <br /> rõ rệt. Từ đó, sử dụng nhiều biện pháp hỗ trợ kịp thời giúp học sinh phát huy tối  <br /> đa các kĩ năng mình có.<br /> Ví dụ: Khi dạy Bài 25C: Chúng mình cùng sáng tạo­ Tiết 2, … Giáo viên <br /> tổ chức cho các em thảo luận, phân vai sau đó diễn kịch trước lớp. Lúc đầu các  <br /> em rất ái ngại không tự  tin khi đóng vai, nhưng giáo viên động viên, khuyến <br /> khích các em, cộng thêm một môi trường hòa đồng thân thiện các em thực hiện  <br /> 14<br /> rất tốt, không còn những cái nhìn ái ngại. Thay vào đó là những cánh tay tự  tin  <br /> cùng những câu nói rõ ràng, chắc gọn, mạnh dạn hơn.<br /> Trong bài 29B: Con gái kém gì con trai – Tiết 2. Học sinh được giáo viên  <br /> tổ chức cho đọc thử đoạn đối thoại của mình. Chỉ gọi nhóm đọc thì bài học sẽ <br /> rất nhàm chán. Nhưng nếu thay bằng cách tổ  chức thi đua xem nhóm nào có  <br /> đoạn đối thoại hay thì sẽ tạo được hứng thú cho các em.<br /> 1.4.Giải pháp 4:  “ Học đi đôi với hành”.<br /> <br />   Tuỳ theo bài,  giáo viên tổ chức cho các em hoạt động nay tại lớp <br /> với tình huống tương tự bài học để học sinh tự tìm ra hướng giải quyết vấn đề, <br /> sau đó học sinh tự nêu các kĩ năng mà em đã ứng dụng để giải quyết vấn đề đó.<br /> <br /> Ví dụ: Ở bài 2C: Tiết 1: Những con số nói gì? Sau khi học sinh nhận xét <br /> về báo cáo thống kê, tìm hiểu cách thống kê. Giáo viên tổ chức cho các em thực <br /> hành ngay thống kê số học sinh của lớp mình. <br /> <br /> 1.5.Giải pháp 5: Động viên khen thưởng.<br /> <br /> Để động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc rèn luyện các kĩ <br /> năng sông. Tôi theo dõi h<br /> ́ ằng ngày các em có biểu hiện tốt ghi vào sổ, trong tiết <br /> sinh hoạt cuối tuần cho các em bình chọn những bạn thực hiện tốt sẽ được một <br /> ̣ ́ ̃ ̉ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̉<br /> bông hoa thât y nghia đê danh tăng me va cô giao cua minh. Vì th<br /> ̀ ế các em không <br /> ngừng thi đua cố gắng thực hiện tốt để được nhận những bông hoa mà cô giáo <br /> thưởng. Đây là một hình thức động viên về tinh thần rất giá trị và hiệu quả. Các <br /> em sẽ nhanh nhẹn hơn, có đạo đức tốt hơn, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin <br /> hơn trong cuộc sống.<br /> <br /> 2. Kết quả: <br /> <br /> Qua khảo sát lần 2 ở lớp 5A ( cuối năm) kết quả so với đầu năm thì các <br /> em tiến bộ rất nhiều:<br /> <br /> Tổng  Năng lực Phẩm chất Kiến thức<br /> số <br /> Đạt Chưa hoàn <br /> học  Chưa đạt Đạt Chưa đạt Hoàn thành<br /> thành<br /> sinh<br /> 29 29 0 29 0 29 0<br /> <br /> <br /> Qua việc thực hiện các biện pháp trên, bản thân nhận thấy các em có tiến  <br /> bộ rõ rệt. Đa số các em đều có ý thức tốt trong việc rèn luyện các kĩ năng, được  <br /> thể  hiện rõ qua: Việc sinh hoạt hằng ngày trên lớp, trong nhiều nghi thức lời  <br /> 15<br /> nói, các em biết vận dụng những lời nói thân thiện vào thực tế, những lời chào,  <br /> cảm  ơn hay xin lỗi, những yêu cầu, đề  nghị  lịch sự,... đã trở  thành thói quen <br /> được các em vận dụng hằng ngày. Các em rất hăng hái phát biểu trong tiết học  <br /> và luôn được nhận cờ  luân lưu trong tuần. Phụ  huynh học sinh rất vui mừng  <br /> phấn khởi với kết quả này của lớp.<br /> <br /> C.  PHẦN KẾT LUẬN<br /> I. Ý nghĩa, phạm vi áp dụng của sáng kiến:<br /> Qua một số giải pháp trên mong rằng với sự linh động sáng tạo của giáo <br /> viên, kĩ năng sống của các em sẽ  được cải thiện rõ rệt. Thể  hiện rõ nét  ở  sự <br /> tiến bộ của học sinh trong nhận thức, trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người <br /> lớn và linh hoạt xử lí trong mọi trường hợp.<br /> Một trong những yêu cầu quan trọng để  thực hiện việc lồng ghép giáo <br /> dục kĩ năng sống vào bài học trên lớp là giáo viên phải tìm ra được mối liên hệ <br /> giữa các kĩ thuật dạy học với nội dung rèn luyện kĩ năng sống. Chẳng hạn, với  <br /> học sinh tiểu học, để  hình thành nhóm kĩ năng nhận thức bao gồm: nhận thức <br /> bản thân, xây dựng kế  hoạch, xác định điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, <br /> khắc phục khó khăn để đạt mục tiêu, tư duy tích cực và tư duy sáng tạo ….Giáo <br /> viên cần sáng tạo rất nhiều tình huống trong bài học để học sinh qua đó tự hình <br /> thành các kĩ năng này.<br /> Để làm tốt nhiệm vụ này, đòi hỏi ở Giáo viên một tinh thần trách nhiệm  <br /> và khả năng sáng tạo rất cao.<br /> Vì vậy, giáo dục kĩ năng sống chỉ thực sự có hiệu quả khi người thầy có <br /> tâm huyết, sự  kiên nhẫn và nhất là phải có thời gian. Giáo dục kĩ năng sống <br /> không phải chỉ là công việc của giáo viên, nhà trường mà của cả  xã hội , cộng  <br /> đồng. Phải kết hợp cả  gia đình, nhà trườngvà xã hội mới mong đào tạo  được <br /> những học sinh phát triển toàn diện.<br /> <br /> <br /> <br /> II.  Những kiến nghị, đề xuất.<br />    Về phía nhà trường: Triển khai tích hợp các nội dung giáo dục kĩ năng <br /> sống ở tất cả các môn. Hướng dẫn cụ thể về phương pháp và hình thức tổ chức  <br /> về các nội dung này.<br />          Về  phía phụ  huynh:  Cùng với Nhà trường và địa phương phối hợp và <br /> thống nhất giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.<br /> ̉<br /> Ban thân   đã cố  gắng áp dụng những kinh nghiệm, sáng tạo thêm những <br /> phương pháp mới nhằm nâng cao nhiều kĩ năng sống tốt cho học sinh từ  môi <br /> <br /> 16<br /> trường giáo dục ở nhà trường, giáo dục và xây dựng cho các em có năng lực tốt,  <br /> lối sống lành mạnh để các em có thể tự lập, tự tin hơn trong cuộc sống, đem lại  <br /> niềm vui, hạnh phúc cho các em, gia đình và xã hội. Rât mong nhân đ<br /> ́ ̣ ược sự giuṕ  <br /> đỡ gop y bô sung cua đông nghiêp đê ban sang kiên cua b<br /> ́ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̉ ản thân co đ́ ược những <br /> ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̣<br /> kinh nghiêm bô ich co thê ap dung cho cac năm hoc sau.<br /> ́<br /> <br />                                                                         Xin chân thành cảm ơn !<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> <br /> <br />              <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br />