SKKN: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ Văn 7

UBND HUYỆN KRÔNG ANA<br /> PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tên đề tài:  Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống  <br /> cho học sinh qua một số văn bản Ngữ Văn 7<br /> Lĩnh vực: Ngữ văn<br /> Họ và tên tác giả: Lưu Thị Liên<br /> Đơn vị: trường THCS Nguyễn Trãi<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />  <br />        <br />                                                 PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý  do chọn đề tài:<br />      Mục tiêu giáo dục mà chúng ta đang thực hiện là  trang bị, đào tạo cho các <br /> em học sinh có những kiến thức, kỹ năng, phẩm chất và năng lực tư duy, năng <br /> lực hành động. Cụ thể là giúp các em:<br />        Trở thành một người học tập tự chủ, độc lập, tự tin:  Biết hỏi, biết <br /> phản ánh, biết bảo vệ ý kiến và chịu trách nhiệm cho sự nghiệp học hành của <br /> mình; người có ý thức rõ ràng về  cái đúng, cái sai; biết mình là ai, sáng suốt  <br /> trong việc đánh giá sự  việc, có suy nghĩ độc lập và thấu đáo; sở  hữu những <br /> năng lực trí tuệ  (năng lực tư  duy và năng lực hành động) cần thiết để  sống, <br /> làm việc và thích ứng trong môi trường xã hội không ngừng đổi thay và nhiều <br /> thách thức trong tương lai. <br />          Trở thành một người biết yêu thương, tràn đầy năng lượng và yêu <br /> cuộc sống: Có một cơ  thể  khỏe mạnh, trí tuệ  lành mạnh, suy nghĩ và hành <br /> động một cách tích cực; người biết cảm nhận và trân trọng những giá trị nhân <br /> văn, nghệ thuật đẹp đẽ của cuộc sống; biết yêu thương, chia sẻ và trở  thành  <br /> con người sống có cảm xúc,năng lượng tràn đầy, có động lực và niềm say <br /> mê, luôn yêu cuộc sống.<br />           Trở thành một người đóng góp tích cực, một con người, một công  <br /> dân tốt và có trách nhiệm: Có thể làm việc theo nhóm,  hợp tác và giao tiếp <br /> một cách hiệu quả, chủ  động, dám mạo hiểm và nỗ  lực hết mình để  giành <br /> kết quả ưu việt nhất; có ý thức trách nhiệm công dân cao, người được thông  <br /> tin đầy đủ về Việt Nam và thế giới và người góp phần tích cực vào việc làm <br /> cho chất lượng cuộc sống của những người xung quanh mình ngày càng tốt  <br /> hơn.<br />      Trong xã hội hiện nay với sự phát triển nhanh chóng các lĩnh vực kinh tế, <br /> xã hội, đã và đang tạo ra những tác động phức tạp  ảnh hưởng đến quá trình <br /> hình thành và phát triển nhân cách của thế  hệ  trẻ. Nhất là thời gian qua tình <br /> trạng đạo đức của một bộ phận thanh thiếu niên đang xuống cấp gây nhiều  <br /> bức xúc trong xã hội.<br />          Thực trạng trên cũng  ảnh hưởng không nhỏ  đến học sinh của trường  <br /> THCS Nguyễn Trãi. Một trong những nguyên nhân khiến nhiều học sinh bị lôi <br /> kéo vào vấn đề này  chính là do các em còn yếu về kĩ năng sống.<br />      Trước thực trạng trên, trong những năm qua Bộ giáo dục đã có  nhiều nỗ <br /> lực để đổi mới phương pháp dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động của học <br /> sinh, gắn giáo dục với thực tiễn cuộc sống. Lồng ghép kĩ năng sống  vào các  <br /> môn học cũng  không ngoài mục tiêu  đổi  mới trên.<br /> <br /> <br /> 2<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />      Xuất phát từ những lí do trên, tôi đi sâu tìm hiểu và thực hiện đề tài “ Kinh <br /> nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số <br /> văn bản Ngữ  văn 7”   hy vọng sẽ  góp phần tích cực vào giáo dục kĩ năng <br /> sống trong thường THCS nói chung.<br />  2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài <br />   ­2.1. Mục tiêu đề tài:<br />     + Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục các em học sinh bậc Trung học cơ <br /> sở, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục toàn diện.<br />    + Tìm ra một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh trư ờng Trung học <br /> cơ sở Nguyễn Trãi. Cụ thể là học sinh khối lớp 7.<br /> 2.2. Nhiệm vụ đề tài:<br />     +  Nghiên cứu về giáo dục kĩ năng sống  làm cơ sở góp phần nâng cao chất <br /> lượng dạy học.<br />     + Hệ thống hóa những vấn đề lí luận có liên quan đến đề tài.<br />     + Tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Trung học  <br /> cơ sở.<br />  3. Đối tượng nghiên cứu:<br />             Nghiên cứu về “ Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua bài dạy: <br /> Cổng trường mở ra, Mẹ tôi và Cuộc chia tay của những con búp bê”  cho <br /> học sinh trường Trung học cơ  sở  Nguyễn Trãi, xã Ea Na, huyện Krông Ana, <br /> tỉnh Đăk Lăk<br /> 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:<br />      Học sinh lớp 7A 4, 7A5 Tại trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi, xã Ea Na,  <br /> huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk năm học 2016 ­ 2017<br />  5. Phương pháp nghiên cứu:<br />      ­ Phương pháp chung: Phương pháp lí luận khoa học gắn lý luận và thực  <br /> tiễn<br />     ­ Phương pháp cụ thể: so sánh, thống kê, phân tích, tổng hợp.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> <br /> <br />                                               PHẦN NỘI DUNG<br /> 1.  Cơ sở lí luận <br /> 1.1. Quan niệm về kĩ năng sống:<br />      Kĩ năng sống là khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có  <br /> đầy đủ khả  năng đối phó có hiệu quả  với nhu cầu của cuộc sống hàng ngày <br /> của con người. Trong giáo dục, kỹ năng sống là một tồn tại những khả năng <br /> được rèn luyện và đáp  ứng các nhu cầu cụ  thể  của cuộc sống hiện đại hóa <br /> (WHO).<br />      Cũng theo WHO, kỹ năng sống được chia thành  hai loại: kỹ năng tâm lý xã <br /> hội và kỹ  năng cá nhân lĩnh hội và tư  duy, với mười yếu tố  như: tự  nhận <br /> thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp ứng xử với người  <br /> khác, ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thông, tư <br /> duy bình luận và phê phán, cách giải quyết, giao tiếp hiệu quả và cách thương  <br /> thuyết.<br />       Rèn kỹ  năng sống cho học sinh không ngoài mục  đích đáp  ứng mục tiêu <br /> giáo dục toàn diện; phù hợp với bốn trụ cột của giáo dục theo quan niệm của  <br /> UNESCO: học để  biết, học để  làm,  học để  tồn tại và  học để  chung sống.  <br /> Giúp học sinh thích  ứng được với cuộc sống  đầy những biến động khôn  <br /> lường (những tác động của tự nhiên và xã hội hiện đại). Thúc đẩy những hoạt <br /> động mang tính xã hội, phát huy các nhân tố tích cực, hạn chế nhân tố tiêu cực, xây <br /> dựng môi trường trường học thân thiện, học sinh tích cực. Góp phần tích cực cho <br /> việc đổi mới phương pháp học tập của học sinh.<br />       Phát triển lòng tự  trọng và tôn trọng đối với người khác, chấp nhận đặc <br /> tính riêng của mỗi cá thể  (cuộc sống là chấp nhận chuyển thành  để sống và  <br /> để làm việc: biết nhận và biết cho). Học sinh rèn cách cư xử phù hợp, có hiệu <br /> quả. Phân tích được những ảnh hưởng của gia đình, xã hội, kinh tế  và chính  <br /> trị  lên cách cư  xử  của con người với con người. Phát triển lòng thông cảm, <br /> nhân ái giữa con người với con người.  Rèn luyện cách tự kiềm chế bản thân <br /> và năng lực ứng phó với trạng thái căng thẳng (Stress).<br /> <br /> 4<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> 1.2. Tầm quan trọng của công tác giáo dục kĩ năng sống cho học sinh <br /> trong trường Trung học cơ sở.<br />              Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta luôn gặp phải những khó khăn,  <br /> thách thức. Lúc đó, ta cần phải đối diện với nó, phải vượt qua nó, nếu chúng  <br /> ta không trang bị kĩ năng sống thì khi gặp phải những khó khăn, thách thức đó, <br /> chúng ta khó có thể vượt qua hoặc tìm được cách ứng phó và giải quyết.<br />     Có thể nói kĩ năng sống chính là những nhịp cầu giúp con người biến kiến <br /> thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có kĩ năng <br /> sống phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những khó khăn, thách thức; biết cách <br /> ứng xử  giải quyết vấn đề  một cách tích cực và phù hợp; họ  th ường thành <br /> công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc sống của chính mình.  <br /> Ngược lại, người thiếu kĩ năng sống dễ  bị  thất bại trong cuộc sống. Không <br /> những thúc đẩy sự phát triển cá nhân, kĩ năng sống còn góp phần thúc đẩy sự <br /> phát triển của xã hội, giúp ngăn ngừa các vấn đề xã hội và bảo vệ quyền con <br /> người. Việc thiếu kĩ năng sống của cá nhân là một nguyên nhân làm nảy sinh <br /> nhiều vấn đề  xã hội như: ma túy, mại dâm...Việc giáo dục kĩ năng sống sẽ <br /> thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực, giúp nâng cao chất lượng <br /> cuộc sống xã hội và giảm<br /> các vấn đề  xã hội. Giáo dục kĩ năng sống còn giải quyết một cách tích cực  <br /> nhu cầu và quyền con người, quyền công dân.<br />        Trang bị cho học sinh những kiến thức giá trị, thái độ  và những kĩ năng  <br /> phù hợp giúp học sinh hình thành những hành vi, thói quen lành mạnh, tích <br /> cực, loại bỏ những hành vi tiêu cực trong cuộc sống hàng ngày để cho các em <br /> phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức.<br />      Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ bởi vì: Các  <br /> em chính là những chủ  nhân tương lai của đất nước, là những người quyết <br /> định sự  phát triển của đất nước trong nhiều năm tới. Nếu không có kĩ năng <br /> sống, các em không thể thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản thân, gia đình,  <br /> cộng đồng và đất nước. Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những  <br /> giá trị  nhân cách, giàu  ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi,  khám phá song <br /> còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ  bị lôi  <br /> kéo, kích động...Đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay, thế hệ trẻ th ường xuyên <br /> chịu tác động đan xen của những yếu tố  tích cực và tiêu cực luôn được đặt <br /> vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó <br /> khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực. Nếu không được giáo dục kĩ năng <br /> sống, nếu thiếu kĩ năng sống, các em dễ  bị  lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, <br /> bạo lực vào lối sống ích kỉ, thực dụng dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. <br /> Một trong các nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng tiêu cực của một bộ phận <br /> học sinh phổ  thông thời gian qua: Bạo lực học đường, đua xe máy...chính là <br /> do các em thiếu những kĩ năng sống cần thiết như: kĩ năng xác định giá trị, kĩ <br /> <br /> 5<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> năng từ chối, kĩ năng kiên định, kĩ năng giải quyết mâu thuẫn, kĩ năng thương <br /> lượng, kĩ năng giao tiếp,...Vì vậy giáo dục kĩ năng sống cho thế hệ trẻ là rất <br /> cần thiết, giúp các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm với bản thân, gia đình, <br /> cộng đồng và Tổ  quốc; giúp các em có khả  năng  ứng phó tích cực trước các <br /> tình huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè  <br /> và mọi người, sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hòa và lành mạnh.<br />        Giáo dục kĩ năng sống nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ <br /> thông. Đảng ta đã xác định con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự <br /> phát triển xã hội. Để  thực hiện thành công sự  nghiệp công nghiệp hóa, hiện  <br /> đại hóa đất nước, cần phải có những người lao động mới phát triển toàn <br /> diện. Do vậy, cần đổi mới giáo dục nói chung và đổi mới giáo dục phổ thông  <br /> nói riêng. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh với bản chất là hình thành và <br /> phát triển cho các em khả năng làm chủ  bản thân, khả  năng  ứng xử  phù hợp  <br /> với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trư ớc các tình <br /> huống của cuộc sống rõ ràng là phù hợp với mục tiêu giáo dục phổ  thông, <br /> nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục. Phương pháp giáo dục kĩ năng sống, với <br /> các phương pháp và kĩ thuật tích cực như: hoạt động nhóm, giải quyết vấn <br /> đề, nghiên cứu trường hợp điển hình, đóng vai, trò chơi...cũng là phù hợp với <br /> định hướng về  đổi mới phương pháp dạy học  ở  phổ  thông. Tóm lại, việc  <br /> giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ  thông là rất cần <br /> thiết đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.<br />       Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong các nhà trư ờng phổ thông là xu <br /> thế  chung của nhiều nước trên thế  giới. Hiện nay trên thế  giới đã quan tâm <br /> đến việc đưa kĩ năng sống vào nhà trường và vào chương trình chính khóa. <br /> Hình thức xây dựng“Trường học thân thiện” nhằm thúc đẩy việc giáo dục kĩ <br /> năng sống cho học sinh trong nhà trường.<br /> 1.3. Lợi ích của giáo dục kỹ năng sống <br />        Giáo dục kĩ năng sống cho thanh thiếu niên nói chung và học sinh ở các  <br /> trường THCS nói riêng sẽ mang lại cho các em những lợi ích sau đây:<br /> a) Lợi ích về mặt sức khỏe <br />     Giáo dục kĩ năng sống góp phần xây dựng hành vi sức khỏe lành mạnh cho  <br /> cá nhân và cộng đồng.<br />      Giáo dục kĩ năng sống sẽ giúp các em giải quyết được những nhu cầu để <br /> phát triển.<br />     Giáo dục kĩ năng sống tạo khả năng cho mỗi cá nhân có thể tự bảo vệ sức  <br /> khỏe cho mình và cho mọi người trong cộng đồng.<br />        Giáo dục kĩ năng sống góp phần xây dựng môi trường sống lành mạnh,  <br /> đảm bảo cho các em phát trển tốt về thể chất và tinh thần.<br /> b) Lợi ích về mặt giáo dục: Giáo dục kĩ năng sống sẽ có những tác động tích <br /> cực đối với:<br /> <br /> 6<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />       Quan hệ giữa thầy và trò, bạn và bạn.<br />       Hứng thú trong học tập.<br />        Để hoàn thành công việc của mỗi cá nhân một cách sáng tạo và có hiệu  <br /> quả.<br /> c)Lợi ích về mặt văn hóa xã hội <br />      Giáo dục kĩ năng sống thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực, <br /> góp phần xây dựng môi trường xã hội lành mạnh. Giáo dục kĩ năng sống có <br /> giá trị đặc biệt đối với thanh thiếu niên lớn lên trong một xã hội đa dạng văn <br /> hóa, nền kinh tế phát triển và thế giới là một mái nhà chung.<br /> d)Lợi ích về kinh tế, chính trị <br />      Giáo dục kĩ năng sống nhằm hình thành những phẩm chất mà các nhà kinh  <br /> tế và chính trị trong tương lai cần có.<br />      Giáo dục kĩ năng sống giải quyết một cách tích cực nhu cầu và quyền trẻ <br /> em, giúp các em quyết định được nghĩa vụ của mình đối với bản thân gia đình <br /> và xã hội, góp phần củng cố sự ổn định chính trị của mỗi quốc gia.<br /> 1.4. Cơ sở thực tiễn:<br />       Đối với học sinh Trung học cơ  sở, đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về <br /> mặt tâm sinh lý, thích tìm tòi học hỏi cái mới, điều lạ. Có em chưa phân biệt <br /> được rõ ràng, rành rọt điều tốt với điều xấu; điều gì nên làm và điều gì không <br /> nên làm nên đôi khi còn lẫn lộn, dễ bị lôi kéo. Do đó, giáo viên phải dẫn dắt  <br /> các em vượt qua những khó khăn, thử thách để giúp các em nhận thức sâu sắc  <br /> về  những việc cần thiết phải làm đối với cuộc sống của bản thân và mọi  <br /> người  ở  lứa tuổi học sinh. Giáo dục các em tự  phân tích, tổng hợp và giải <br /> quyết tình huống nào đó cụ  thể. Luôn tạo điều kiện, động viên các em tham <br /> gia, hoạt động tốt công tác đội, đoàn và những sân chơi bổ  ích, lành mạnh  ở <br /> các địa phương để  giúp các em có thêm kiến thức về  vốn sống và giáo dục  <br /> tình yêu quê hương đất nước. Hoặc tổ chức các buổi chiếu phim ảnh với nội  <br /> dung thiết thực về  truyền thống văn hóa, lịch sử  cách mạng… thông qua đó <br /> nhằm rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.<br />     Ngoài những giờ lên lớp, ta cần tranh thủ thời gian tìm hiểu học sinh để kịp <br /> thời chia sẻ, giúp đỡ  động viên các em vượt qua khó khăn; lắng nghe những  <br /> tâm tư, nguyện vọng của các em. Ta phải chân thành chủ động xóa bỏ khoảng <br /> cách giữa học sinh và giáo viên; luôn lựa chọn những ngôn từ  thích hợp, bổ <br /> ích nhằm giáo dục các em có thêm kiến thức trong cuộc sống.<br />     Từ những lí do trên có thể khẳng định, việc giáo dục kĩ năng sống cho học  <br /> sinh trong các trường Trung học cơ sở, nhất là học sinh lớp 7 là rất cần thiết <br /> và có phần quan trọng đặc biệt. <br /> 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu: <br />          Mục tiêu giáo dục của Việt Nam đã chuyển từ mục tiêu cung cấp kiến  <br /> thức là chủ yếu sang hình thành và phát triển nh ưng năng lực cần thiết  ở ng ­<br /> <br /> 7<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> ười học để  đáp  ứng sự  phát triển công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. <br /> Thực hiện mục tiêu giáo dục của thế  kỉ  XXI: học để  biết, học để  làm, học <br /> để tự khẳng định và học để cùng chung sống. Giáo dục kĩ năng sống cho học <br /> sinh nhằm trang bị  cho học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ  và kĩ năng <br /> phù hợp, trên cơ  sở  đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành <br /> mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan  <br /> hệ, các tình huống và hoạt động hàng ngày. tạo cơ hội thuận lợi để học sinh <br /> thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát triển hài hòa về thể chất, trí <br /> tuệ, tinh thần và đạo đức. <br />        Trên thực tế cuộc sống hàng ngày đang diễn ra thì học sinh trường Trung  <br /> học cơ sở Nguyễn Trãi nói riêng, kĩ năng sống cần phải được quan tâm nhiều  <br /> hơn. Chính vì thế mà bản thân tôi cố  gắng rất nhiều để  thay đổi PPDH theo  <br /> hướng tích cực hơn. Tôi luôn cố gắng giúp các em thấy rằng: Học sinh chỉ có <br /> kĩ năng khi các em tự  làm việc đó, chứ  không phải nói về  việc đó. Kinh  <br /> nghiệm có được khi học sinh được hành động trong các tình huống đa dạng <br /> giúp các em dễ  dàng sử dụng và sử  dụng các kĩ năng phù hợp với điều kiện  <br /> thực tế.<br /> 2.1. Thuận lợi, Khó khăn:<br />      Chưa bao giờ cả xã hội lại có tiếng nói chung bức thiết mong muốn đổi  <br /> mới nền giáo dục như hiện nay, cũng chưa bao giờ ngành giáo dục  ý thức rõ  <br /> cần phải truyền đạt các kĩ năng sống cho học sinh trong thời kì hội nhập như <br /> bây giờ.<br />       Bản thân cũng đã có nhiều năm giảng dạy bộ  môn Văn luôn thấy rằng:  <br /> Thời gian dạy 01 tiết rất ngắn nên việc lồng ghép cũng chỉ  trong một thời  <br /> gian hạn hẹp, vậy nên rất khó kết hợp lồng ghép được nếu không khéo léo. <br /> Học sinh có tình trạng học lệch nên các em cũng ít đầu tư vào tiết Văn vốn dĩ <br /> rất nhiều vấn đề cần giải quyết.<br />      Đa số HS yếu việc nắm và vận dụng kiến thức Văn học nên khó có khả <br /> năng rút ra bài học kĩ năng sống cho bản thân, vì vậy phải dẫn dắt vấn đề để <br /> các em hiểu.<br />     Học sinh của trường đa số xuất thân từ nông thôn nên khả năng thích ứng  <br /> với xã hội hện đại của các em còn yếu.<br />      Việc làm quen với các môn học về KNS như: giao tiếp, thuyết trình, làm <br /> việc theo nhóm, khả năng lãnh đạo, tổ  chức sẽ  giúp các em tự  tin, chủ động <br /> và biết cách xử lý mọi tình huống trong cuộc sống.<br />          Lứa tuổi học sinh Trung học cơ  sở  là lứa tuổi chuyển tiếp từ  lứa tuổi  <br /> thiếu niên sang lứa tuổi dậy thì. Các em có nhiều biến đổi sâu sắc về chất và <br /> lượng.  Ở  lứa tuổi này nếu được quan tâm giáo dục tốt sẽ  để  lại trong quá <br /> trình phát triển nhân cách một định hướng tốt. <br /> <br /> <br /> 8<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />       Dạy phân môn Văn có tích hợp kĩ năng sống trong nhà trường vẫn được <br /> coi là một trong những hướng đi quan trọng để chống sự xuống cấp đạo đức <br /> của một bộ phận học sinh hiện nay. <br />     Việc giáo dục kĩ năng sống tại các trường học mới chỉ dừng lại  ở các tiết  <br /> học ở bộ môn GDCD và các hoạt động nhỏ lẻ  trong công tác chủ  nhiệm lớp <br /> chứ chưa thành chương trình hoàn thiện.<br />       Sự gia tăng những biểu hiện thiếu kĩ năng sống như không thể hiện được  <br /> khả  năng của bản thân; khó hòa nhập; có thái độ  tiêu cực khi mâu thuẫn với  <br /> bè bạn, gia đình, thầy cô giáo; lúng túng khi xử lý những tình huống phát sinh  <br /> trong cuộc sống; cách học cách sống không khoa học, hiệu quả; … là những  <br /> biểu hiện của hầu hết học sinh Trung học cơ sở trong thời gian gần đây.<br /> 2.2.. Thành công, hạn chế:<br />     ­ Bản thân tôi đã  làm quen với thuật ngữ “kỹ năng sống” từ khi phong trào  <br /> này được chỉ đạo và phát động sâu rộng trong công tác dạy học, mức độ  ứng  <br /> dụng trong từng bài dạy và từng đối tượng học sinh có khác nhau; Bản thân <br /> tôi đã ý thức được công tác giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là góp phần <br /> vào nhiệm vụ “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” .<br />      ­  Công tác giáo dục kĩ năng sống đã được sự  quan tâm của các cấp lãnh  <br /> đạo và sự hưởng ứng nhiệt tình của các đồng nghiệp và đặc biệt là sự  hứng  <br /> thú tham gia của các em học sinh. <br />     ­ Hình thức tích hợp tổ chức giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được thực <br /> hiện   trong   từng   giờ   dạy   phân   môn   Văn   ở   bậc   Trung   học   cơ   sở,   nhất   là  <br /> chương trình lớp 7 với nội dung khá đa dạng và thiết thực<br />  * Mặt còn hạn chế:<br />     ­ Ý nghĩa, tầm quan trọng của kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống chưa <br /> được đánh giá, nhận xét, góp ý thường xuyên và định kì.<br />       ­ Còn nhiều lúng túng trong việc tổ  chức giáo dục kĩ năng sống qua các  <br /> hoạt động thích hợp, chưa tận dụng hoặc có thực hiện song chưa mang ý  <br /> nghĩa hình thành và phát triển kĩ năng sống trong giảng dạy các bài học;<br />      ­ Thiếu các điều kiện tối thiểu để  tiến hành giáo duc kĩ năng sống trong  <br /> nhà trường, trước hết là tài liệu cho GV và cho HS <br />      ­ Ðã có các buổi học chuyên đề, đề  tài nghiên cứu tổ  chức tập huấn cho <br /> đội ngũ GV cốt cán, song nhìn chung mới chỉ   ở  mức độ  làm quen với thuật <br /> ngữ, khái niệm nên chưa tạo được sự đồng bộ trong công tác giáo dục kĩ năng <br /> sống cho học sinh qua bài dạy của các tiết học.<br />     ­ Vấn đề thời gian cũng là vấn đề quan trọng trong việc lồng ghép kĩ năng <br /> sống vào tiết dạy, một tiết học thường qua rất nhanh, đôi khi hết giờ mà học <br /> sinh chưa thực hiện được một kĩ năng nào, ngoài ra không có một tiết dạy kĩ  <br /> năng riêng cho học sinh, điều này cũng khó với việc tích hợp trong bài dạy.<br /> <br /> <br /> 9<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />       ­ Bên cạnh những điều trên, học sinh ít đọc sách, không quan tâm nhiều  <br /> đến việc học nên  ảnh hưởng phần nào đến việc thực hành một số  kĩ năng <br /> sống vào thực tiễn. <br /> 3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề<br /> 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp:<br />         Bản thân kỹ năng sống không có tính hành vi. Các kỹ năng sống cho phép  <br /> chúng ta chuyển dịch kiến thức (cái chúng ta biết), thái độ và giá trị (cái chúng  <br /> ta nghĩ/ cảm thấy/ tin tưởng) thành hành động (cái cần làm và cái cần làm rõ) <br /> theo xu hướng tích cực và mang tính chất xây dựng.<br />       Ngày nay, nhiều học sinh không có khả năng đáp ứng kịp thời những đòi  <br /> hỏi và sự  căng thẳng ngày càng tăng của xã hội vì thiếu sự  hỗ  trợ  cần thiết <br /> để  tăng cường và xây dựng các kỹ  năng sống cơ  bản, điều đó có thể  gây ra <br /> những tổn hại về mặt sức khỏe và đạo đức của mỗi con người.<br />       Vì vậy mục tiêu là tiếp cận kỹ  năng sống trong giáo dục sức khỏe tinh  <br /> thần cho học sinh bậc Trung học cơ sở, tập trung là học sinh khối lớp 7:<br />       Giúp các em hiểu và tự  giải quyết những vấn đề  về  sức khỏe bản thân, <br /> phát triển những giá trị  và những kỹ  năng sống có khả  năng đưa đến một  <br /> phong cách sống lành mạnh, tích cực và có trách nhiệm.<br />     Nâng cao khả năng tự đánh giá bản thân và tính tự trọng, tự tin cho các em <br /> trong quan hệ bạn bè cùng trang lứa và người lớn.<br />        Biết coi trọng phụ  nữ  và các em gái, ngăn chặn những hành vi bất bình  <br /> đẳng giới tính trong cộng đồng.<br />      Nâng cao sự  hiểu biết cho các em về  những tác động xấu của tệ  nạn xã  <br /> hội với sự phát trên kinh tế, văn hoá, xã hội, chính trị của đất nước cũng như <br /> sự phát triển giống nòi của mỗi dân tộc.<br /> 3.2. Nội dung và cách thực hiện biện pháp, giải pháp:<br />     Trong quá trình giáo dục kĩ năng sống cho học sinh cũng nh ư quá trình dạy <br /> học bộ  môn Ngữ  Văn và tập trung là phân môn Văn, bản tôi đã sử  dụng các  <br /> phương pháp dạy học sau đây :<br />   Phương pháp dạy theo nhóm;<br />   Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình;<br />   Phương pháp giải quyết vấn đề;<br />   Phương pháp đóng vai;<br />   Phương pháp trò chơi<br />     Khi dạy cần sử dụng một số kĩ thuật dạy học tích cực như:<br />      ­  Kĩ thuật chia nhóm<br />      ­  Kĩ thuật giao nhiệm vụ<br />      ­  Kĩ thuật đặt câu hỏi<br />      ­  Kĩ thuật động não<br />      ­  Kĩ thuật “Trình bày 1 phút”<br /> <br /> 10<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />      ­  Kĩ thuật “Hỏi và trả lời”<br />        Mục đích của giáo dục kĩ năng sống là giúp ngư ời học thay đổi hành vi <br /> theo hướng  tích cực. Giáo dục kĩ năng sống thúc đẩy người học thay đổi hay <br /> định hướng lại các giá trị, thái độ và hành động của mình. Do đó, cần kiên trì <br /> chờ đợi và tổ chức các hoạt động liên tục để học sinh duy trì hành vi mới và <br /> thói quen mới; tạo động lực cho học sinh điều chỉnh hoặc thay đổi giá trị, thái  <br /> độ và những hành vi trước đây, thích nghi  hoặc chấp nhận các giá trị, thái độ <br /> và hành vi mới.<br />      Qua một số văn bản, trong quá trình soạn giảng và giảng dạy thực tế trên <br /> lớp, tôi đã lồng ghép các kĩ năng như:   kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tư  duy,   kĩ <br /> năng ra quyết định, kĩ năng làm việc nhóm ...trong đó lồng ghép hiệu quả nhất <br /> là kĩ năng giao tiếp và làm việc nhóm.<br />        Cụ thể bài dạy:<br /> Văn bản :           <br />                                            CỔNG TRƯỜNG MỞ RA<br />                                                                Theo Lý Lan <br />      A.  Mục tiêu cần đạt :<br /> 1.  Kiến thức:  <br /> ­ Tình cảm sâu nặng của cha mẹ, gia đình với con cái, ý nghĩa lớn lao của  <br /> nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người,nhất là tuổi thiếu niên, nhi đồng.<br />       ­ Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản.<br /> 2. Kĩ năng.<br />    ­  Đọc –hiểu văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một <br /> nhười mẹ.<br />    ­  Phân tích một số chi tiết tiêu biểu tả tâm trạng của người mẹ trong đêm <br /> chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con<br /> * Kĩ năng sống: <br />      ­ Xác định giá trị  bản thân: biết  ơn những người đã sinh thành và dưỡng  <br /> dục mình.<br />     ­ Suy nghĩ, sáng tạo: phân tích, bình luận về những cảm xúc và tâm trạng <br /> của người mẹ trong ngày khai trường đầu tiên của con.<br /> B. Các phương pháp / Kĩ thuật dạy học<br />     ­ Phương pháp giảng bình<br />     ­ Phương pháp gợi mở, vấn đáp,...<br /> C. Chuẩn bị:  <br />                 ­ Giáo viên: Phương tiện dạy học: Giáo án,những tài liệu có liên <br /> quan tới ngày khai trường;  Phương pháp dạy học: Thảo luận, chia nhóm, <br /> động não, hỏi và trả lời.<br />                ­  Học sinh: Đọc và soạn bài theo SGK. <br /> D. Các hoạt động học tập và nội dung học tập<br /> 11<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />      1. Ổn định tổ chức:  Kiểm tra sĩ số học sinh vắng, lí do .<br />     2. Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh: kiểm tra SGK và vở soạn       <br />                    3. Bài mới : <br /> HĐ1: GV giới thiệu bài<br /> HĐ2: HD tìm hiểu nội dung bài mới<br />       Hoạt động của Thầy – Trò                                 Nội dung kiến thức<br />   H/d đọc, tìm hiểu chung văn bản  <br /> I. Tác gi ả­tác phẩm : <br /> ?Hãy cho biết xuất xứ của văn bản? ­ Đây là bài báo của Lí Lan in <br />            Hd học sinh lọc thông tin và chỉ  trình   trên báo Yêu trẻ số 166 TPHCM <br /> bày khái quát 1.9.2000.<br />        Hs trình bày theo kết quả đã chuẩn bị  II.  Đ<br />   ọc – hiểu văn bản :<br />   1. Đọc – tìm hiểu chung:<br /> H/d   đọc:   giọng   nhỏ   nhẹ,   thiết   tha,   chậm     + Đọc­hiểu từ khó<br /> rãi.<br /> Gv đọc văn bản­HS đọc­GV nhận xét.<br /> Gv cho HS giải thích một số  từ  khó: háo <br /> hức,bận tâm, nhạy cảm.<br /> ­ Kiểu loại: văn bản nhật dụng.<br />  ? Cổng trường mở ra thuộc văn bản nào?  ­ Thể kí<br />  ? Theo em nội dung của văn bản là gì? ­ Phương thức biểu đạt: tự  sự, <br />  ? Văn bản này, sử dụng PTBĐ nào ? biểu cảm<br />   ?  Truyện có những nhân vật nào ?  Ai là <br /> nhân vật chính ? <br />  HS trao đổi nhóm nhỏ với nhau, thống nhất <br /> ý kiến và trình bày trước lớp.<br /> +  Bố cục:  2 phần<br /> ?  Em có thể  chia văn bản này thành mấy <br /> + Từ  đầu...bước vào : Nỗi lòng <br /> phần? Mỗi phần từ  đâu đến đâu ? ý nghĩa  của mẹ <br /> của từng phần ? + Còn lại : Cảm nghĩ của mẹ <br /> về Giáo dục.<br /> 2. Tìm hiểu văn bản:<br /> H/d phân tích<br /> a.   Tâm   trạng   của   2   mẹ   con  <br /> ­ Hs đọc đoạn 1. <br /> vào   đêm   trước   ngày   khai  <br /> ­ Đoạn văn em vừa đọc diễn tả  điều gì ? <br /> trường.<br /> Theo dõi phần đầu văn bản, em thấy người <br /> mẹ nghĩ đến con trong thời điểm nào ? * Tâm trạng của mẹ :<br /> ?   Đêm trước ngày khai trường tâm trạng   ­ Mẹ không ngủ được<br /> của người mẹ và đứa con có gì khác nhau ?  ­  Hôm nay mẹ  không tập trung <br /> Điều   đó  được  biểu  hiện  bằng  những  chi  được vào việc gì cả.<br /> tiết nào trong bài?  ­ Mẹ lên giường trằn trọc.<br />  ­ Em có nhận xét gì về tâm trạng của 2 mẹ  ­  Mẹ   tin  đứa con  của  mẹ  lớn <br /> con ? rồi.<br /> 12<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> (Tổ  chức cho học sinh làm  việc cá nhân,  => lo lắng<br /> gợi ý cho hoc sinh; HS phát biểu­ Tổ  chức  * Tâm trạng của con :<br /> nhận xét, kết luận)   Ngủ  dễ  dàng, đôi môi hé mở, <br />   cảm nhận được sự  quan trọng <br /> của ngày khai trường.<br /> ­ Để diễn tả được tâm trạng của 2 mẹ con,   => vô tư, háo hức, hồi hộp, vui <br /> tác giả  đã sử  dụng phương thức biểu đạt  sướng.<br /> nào ?  => Tự  sự  kết hợp với miêu tả <br /> ? Theo em vì sao người mẹ  lại trằn trọc   để  biểu cảm ­ làm nổi rõ tâm <br /> không ngủ được ? trạng   thao   thức,   hồi   hộp,   suy  <br /> ­ Trong đêm không ngủ, người mẹ  đã làm  nghĩ triền miên của người mẹ.<br /> gì cho con? Qua những việc làm đó em cảm  * Những việc làm của mẹ :<br /> nhận được điều gì về người mẹ? ­   Đắp   mền,   buông   mùng,   ém <br /> chăn   cẩn   thận,   lượm   đồ   chơi, <br /> nhìn   con   ngủ,   xem   lại   những <br /> ? Trong đêm không ngủ  người mẹ  đã sống  thứ đã chuẩn bị cho con. => Yêu <br /> lại những kỉ niệm quá khứ nào ? thương con, hết lòng vì con<br /> ? Tìm  những chi  tiết  nói  về  kỉ  niệm  quá  * Kỉ niệm quá khứ :<br /> khứ đó ­ Nhớ  sự  nôn nao, hồi hộp khi <br /> ? Chi  tiết nào chứng tỏ  ngày khai trường  cùng bà ngoại đi tới trường và <br /> năm xưa đã để lại ấn tượng sâu đậm trong  nỗi   chơi   vơi   hốt   hoảng,   khi <br /> tâm hồn người mẹ ?  cổng trường đóng lại<br /> => cảm xúc vừa phức tạp, vừa <br /> GV nhấn mạnh: Người mẹ  nào mà chẳng  vui sướng, vừa lo sợ.<br /> yêu   con,   quên  mình   vì   con,   chỉ   mong   con  =>   Là   người   mẹ   biết   yêu <br /> khôn lớn thành đạt. Đó là đức hi sinh, là vẻ  thương   người   thân,   biết   ơn <br /> đẹp   giản   dị   mà   lớn   lao   của   tình   mẫu   tử  trường học, tin tưởng  ở  tương <br /> trong cách sống của người mẹ  Việt Nam.  lai của con.<br /> Chúng ta được học tập đầy đủ nên phải có <br /> thái độ đúng đắn với bố mẹ.<br />                      Thảo luận nhóm<br /> ( KNS: Kỹ năng nhận thức, kỹ năng giao  <br /> tiếp, ra quyết  định làm việc đồng đội. ) b. Cảm nghĩ của mẹ  về  giáo  <br /> ? Có phải người mẹ  đang nói trực tiếp với  dục trong nhà trường:<br /> con không? hay người mẹ  đang tâm sự  với  ­ Bước qua cánh cổng trường là <br /> ai? Cách viết này có tác dụng gì ? một thế giới kì diệu sẽ mở ra.<br /> ? Ngoài những cảm xúc tâm trạng ấy, trong  =>   Khẳng   định   vai   trò   to   lớn <br /> đêm   không   ngủ   người   mẹ   còn   nghĩ   đến  của giáo dục và tin tưởng  ở  sự <br /> điều gì ? nghiệp giáo dục. <br /> ? Câu văn nào trong bài nói lên tầm quan  => Tri thức, tình cảm, tư tưởng, <br /> 13<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ ?   đạo lí, tình bạn, tình thầy trò<br />    ( ‘‘Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong <br /> giáo dục sẽ   ảnh hưởng  đến cả  1 thế  hệ <br /> mai sau và sai lầm 1 li có thể đưa thế hệ ấy <br /> đi chệch cả  hàng dặm sau này.” ). Câu văn <br /> này   có   ý   nghĩa   gì   ?   Vì   sao?   Không   được <br /> phép sai  lầm trong giáo dục. Vì  giáo dục <br /> quyết định tương lai của đất nước <br />  Thảo luận: đại diện các nhóm trình bày<br />   KN lắng nghe tích cực, tự phản hồi<br /> ? Trong đoạn kết người mẹ đã nói với con : <br /> ‘‘Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là <br /> của con, bước qua cánh cổng trường là 1 <br /> thế  giới kì diệu sẽ  mở  ra.’’ Em hiểu thế <br /> giới kì diệu đó là gì? ( Tri thức, tình cảm, tư <br /> tưởng, đạo lí, tình bạn, tình thầy trò ) Câu <br /> nói này có ý nghĩa gì ?<br />  H/d Tổng kết :<br />        Bài văn cho em hiểu thêm gì về  người  <br /> mẹ và nhà trường ? III. Tổng kết: <br />     1. Nghệ thuật:<br /> ? Văn bản này đã cho em bài học gì? Em có <br />      Như những dòng nhật kí tâm <br /> nhận xét gì về giọng điệu của vb.<br /> tình,  nhỏ   nhẹ   và  sâu   lắng.  Sử <br /> Tổ   chức   cho   HS   trình   bày   ý   kiến   của  dụng ngôn ngữ biểu cảm.<br /> mình (KN tự nhận thức, tự phản hồi) 2. Ý nghĩa<br />          Bài văn giúp ta hiểu thêm  <br /> ­ Gv gọi học sinh đọc phần ghi nhớ  trong  tấm lòng, yêu thương tình cảm <br /> sách giáo khoa sâu nặng của người mẹ đối với <br /> ­ Gv hướng dẫn học sinh làm phần luyện  con   và   vai   trò   to   lớn   của   nhà <br /> tậ p trường đối với cuộc sống mỗi <br /> con người<br />  Ghi nhớ  ( sgk )<br /> VI. Luyện tập<br />                        4. Củng cố: <br />                         ­ Gọi HS: Khái quát lại nội dung bài học. <br />                         ­   Văn bản đã học và đoạn văn cô vừa đọc đó khơi gợi cho em  <br /> những tình cảm gì ? Đó là những tình cảm vốn có hay mới mẻ trong em? Từ <br /> đó rèn cho em cách sống như thế nào ? <br />                      5. Dặn dò: Học thuộc ghi nhớ, nắm ý nghĩa, nghệ thuật<br />                                        ­ Làm bài tập 2. Soạn bài “Mẹ tôi”<br /> 14<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> * Rút kinh nghiệm (nếu có ) :<br /> .................................................................................................................................<br /> .................................................................................................................................<br /> ......................................................................................................................<br /> ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­<br /> Văn bản :             <br />                                                                  MẸ TÔI  <br />                                                                                   Et­ môn­đô đơ A­mi­xi <br /> A. Mục tiêu cần đạt: <br /> 1.  Kiến thức:  <br /> ­ Sơ giản về Et­môn­đô đơ A­mi­xi.<br /> ­ Cách giáo dục nghiêm khắc tế  nhị, có lí và có tình của người cha khi con  <br /> mắc lỗi.<br /> ­ Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư.<br /> 2. Kĩ năng.<br /> ­ Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư.<br /> * Kĩ năng sống: <br /> ­ Tự nhận thức và xác định được giá trị của lòng nhân ái, tình thương và trách <br /> nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình.<br /> ­ Giao tiếp, phản hồi / lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ / ý tưởng, cảm <br /> nhận của bản thân về cách ứng xử thể hiện tình cảm của các nhân vật, giá trị <br /> nội dung và nghệ thuật của văn bản.<br />  B. Phương pháp / Kĩ thuật dạy học . <br /> ­ Phương pháp giảng bình, vấn đáp, gợi mở<br /> ­ Phương pháp tư duy, thảo luận nhóm,...<br /> C. Chuẩn bị:<br />            Giáo viên:<br />                             Ph ương tiện dạy học:Giáo án, tranh ảnh chân dung tác giả, <br /> bảng phụ <br />                             Phương pháp dạy học: thảo luận, động não….<br />           Học sinh : Đọc và soạn bài theo phần đọc hiểu văn bản.<br /> D. Các hoạt động học tập và nội dung học tập<br />          1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số hs vắng, lý do.<br />          2. Kiểm tra bài cũ: <br />             ?  Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra từ bài Cổng trường mở ra là gì ?<br />             ?  Vì sao văn bản đó thuộc loại văn bản nhật dụng?<br />           3. Bài mới: <br />            HĐ 1: GV giới thiệu bài<br />            HĐ 2: HD tìm hiểu nội dung bài mới<br /> <br /> 15<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br />            Hoạt động của thầy ­ trò          Nội dung kiến thức<br /> H/d đọc­ tìm hiểu chung về văn bản I . Tác gi<br />   ả, tác phẩm :   <br />   1. Tác giả:<br /> ? Em hãy giới thiệu một vài nét về tác giả ? ­Et­môn­đô­đơ   A­mi   –xi <br /> ? Tác giả thường viết về đề tài gì ? (1846­1908). Một nhà văn Ý<br /> ? Em hãy nêu xuất xứ của văn bản Mẹ tôi ? +   Thường   viết   về   đề   tài <br /> thiếu nhi và nhà trường về <br /> những tấm lòng nhân hậu.<br /> 2. Tác phẩm:<br /> ­ Là văn bản nhật dụng viết <br /> về   người   mẹ.   In   trong   tập <br /> truyện : Những tấm lòng cao <br /> cả.<br /> ­Hướng dẫn đọc : giọng nhẹ  nhàng, tha thiết,  II. Đọc – hiểu văn bản:<br /> thể  hiện được những tâm tư  tình cảm buồn   1. Đọc – tìm giểu chung:<br /> khổ  của người cha trước lỗi lầm của con và  + Đọc­ hiểu từ khó.<br /> sự trân trọng của ông với vợ mình. Khi đọc lời <br /> khuyên: Dứt khoát, mạnh mẽ  thể  hiện thái độ <br /> nghiêm khắc.<br /> ­ Gv đọc ­  Hs đọc ­  Nhận xét. Gv gọi hs đọc <br /> chú thích.<br /> ­ Trong 10 từ, từ nào là từ láy, từ nào là từ Hán  <br /> Việt?  + Cấu trúc văn bản:<br /> ­ Phương thức biểu đạt chính của văn bản này   Thể loại: Tự sự<br /> là gì? vb thuộc thể loại nào?   Phương   thức   biểu   đạt: <br /> ? Ta có thể  chia văn bản làm mấy phần ? nội  Biểu cảm<br /> dung của từng phần ?  Bố cục : 2 phần<br />                   + Phần đầu : Lí do bố  viết <br /> Thảo luận trình bày: thư<br /> ­ Văn bản là 1 bức thư  của người bố  gửi cho   +   Còn   lại   :   Nội   dung   bức <br /> con nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề “Mẹ  thư<br /> tôi” ? <br />          Nhan   đề  là của tác giả   đặt cho  đoạn  <br /> trích . Tuy người mẹ  không xuất hiện trực  <br /> tiếp   trong   câu   chuyện,   nhưng   lại   là   tiêu  <br /> điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng  <br /> tới để làm sáng tỏ.<br />        KN giao tiếp, tự  nhận thức, trình bày suy  2. Tìm hiểu văn bản:<br /> nghĩ, cảm nhận của bản thân. a. Lỗi lầm của En ri cô :<br /> H/d phân tích văn bản ­ Vô lễ với mẹ trước mặt cô <br /> 16<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> ? Theo dõi phần đầu văn bản, em thấy En ri cô  giáo<br /> đã mắc lỗi gì  ? => Đây là việc làm sai trái, <br /> ? Em có suy nghĩ gì về lỗi lầm của En ri cô? xúc phạm tới mẹ.<br /> b. Thái độ của bố:<br /> ?Tìm những chi tiết nói về  thái độ  của người  ­   Sự   hỗn   láo   của   con   như <br /> bố đối với En ri cô ? một nhát dao đâm vào tim bố <br /> ? Để  diễn tả  được tâm trạng của người bố,   vậy !.<br /> tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào?  ­... Bố  không nén được cơn <br /> tức giận đối với con.<br /> ­ Con mà xúc phạm đến mẹ <br /> con ư ?<br /> ? Phương thức biểu cảm được diễn đạt thông  ­>   Phương   thức   biểu   cảm <br /> qua   những   kiểu   câu   nào?   Tác   dụng   của   các  được   diễn   đạt   bằng   các <br /> biện pháp nghệ thuật đó? kiểu câu cảm thán, nghi vấn <br /> làm cho lời văn trở  nên linh <br /> hoạt,   sinh   động,   dễ   đi   vào <br /> lòng người.<br /> ? Những chi tiết trên đã thể hiện được thái độ  => Thái độ buồn bã, đau đớn <br /> gì của người bố ?  và tức giận.<br /> ?Em có đồng tình với người bố không ?<br />       Học sinh tự bộc lộ suy nghĩ, tự phản hồi c. Hình ảnh người mẹ:<br />      ­   Mẹ   đã   phải   thức   suốt <br /> đêm ... , quằn quại vì nỗi lo <br /> sợ,   khóc   nức   nở   khi   nghĩ <br /> rằng có thể mất con.<br /> ­   Người   mẹ   sẵn   sàng   bỏ <br /> ?Trong thư  người  bố   đã gợi lại những việc  một năm hạnh phúc để tránh <br /> làm, những tình cảm của mẹ  dành cho En ri  cho   con   một   giờ   đau   đớn, <br /> cô. Em hãy tìm những chi tiết, hình ảnh nói về  người   mẹ   có   thể   đi   ăn   xin <br /> người mẹ. để  nuôi con, có thể  hi sinh <br /> tính mạng để cứu sống con. <br /> ? Khi nói về hình ảnh người mẹ tác giả  đã sử    Phương   thức   tự   sự   kết <br /> dụng phương thức biểu đạt nào? Phương thức  hợp với miêu tả  làm nổi bật <br /> đó có tác dụng gì ? tình cảm của người mẹ.<br /> ?   Qua   lời   kể   của   người   cha,   em   cảm   nhận   .=>   Là   người   mẹ   hết   lòng <br /> được điều gì về người mẹ ? yêu   thương   con,   sẵn   sàng <br /> Gv nhấn mạnh: Người mẹ của En ri cô cũng   quên mình vì con.<br /> như  bao người mẹ  khác trên thế  gian này đã  <br /> yêu thương, chăm sóc nuôi dạy con cái bằng  <br /> tất cả  tấm lòng, sức lực, sẵn sàng hi sinh tất  <br /> <br /> 17<br /> Tên đề tài: Kinh nghiệm dạy học tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số văn bản Ngữ <br /> văn 7<br /> <br /> <br /> cả  hạnh phúc và cuộc sống của mình cho con  <br /> cái. Tình mẫu tử  của con người thật thiêng  <br /> liêng, cao cả.<br /> ? Tiếp sau những lời ngợi ca về người mẹ, tác  d. Lời khuyên của bố:<br /> giả đã phân tích mối quan hệ ruột thịt, gắn bó  ­ Không bao giờ    được thốt <br /> sâu nặng giữa 2 mẹ con En ri cô       ra   những   lời   nói   nặng   với <br /> (hs đọc đoạn văn 3,4­sgk­10 ). mẹ. Con phải xin lỗi mẹ,...<br /> ­   Con   hãy   cầu   xin   mẹ   hôn <br /> ? Người bố đã khuyên En ri cô  những gì ? con,   để   cho   chiếc   hôn   ấy <br /> xoá đi cái dấu vết vong  ân <br /> bội nghĩa tr