SKKN: Một số giải pháp tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học Lê Hồng Phong

                                      MỤC LỤC<br /> TT Nội dung đề mục Trang<br /> 1  Phần mở đầu 2<br /> 2 I. Đặt vấn đề 2<br /> 3 II. Mục đích nghiên cứu 3<br /> 4 Phần thứ 2: Giải quyết vấn đề 3<br /> 5  I.Cơ sở lý luận của vấn đề 3<br /> 6  II.Thực trạng vấn đề 5<br /> 7 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 6<br /> Giải pháp 1: Tổ  chức, phối hợp với các lực lượng giáo  6<br /> 8 dục trong và ngoài nhà trường; quản lý các điều kiện hỗ <br /> trợ để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh DTTS<br /> Giải pháp 2: Chỉ đạo sử dụng hiệu quả các phương pháp  11<br /> <br /> 9 tăng  cường  tiếng  Việt   cho  học   sinh  dân  tộc  thiểu  số <br /> (thông qua các hình thức vui chơi, tạo môi trường giao <br /> tiếp tiếng Việt,…)<br /> Giải pháp 3: Tăng cường tiếng Việt qua việc biết khai   15<br /> 10 thác   triệt   để   vốn   sống,   các   mối   quan   hệ   cộng   đồng, <br /> phong tục tập quán của địa phương<br /> 11 IV. Tính mới của giải pháp 20<br /> <br /> 12 V. Hiệu quả SKKN 21<br /> 13 Phần thứ ba: Kết luận, kiến nghị 23<br /> 14 I. Kết luận 23<br /> 15 II. Kiến nghị 24<br /> 16 Nhận xét của hội đồng sáng kiến cấp trường 25<br /> 17 Nhận xét của hội đồng sáng kiến cấp huyện 26<br /> 18 Tài liệu tham khảo 27<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU<br /> I. Đặt vấn đề<br /> Lý do lý luận: Tiếng Việt là một môn học hết sức quan trọng đối với <br /> tất cả các bậc học của nước ta hiện nay. Với học sinh là người dân tộc thiểu <br /> số, việc tăng cường tiếng Việt nhằm nâng cao chất lượng giáo dục là một <br /> trong những vấn đề  đang được các cấp, các ngành, các trường học đặc biệt <br /> quan tâm.  Tiếng Việt trong nhà trường tồn tại với hai tư  cách: vừa là một <br /> môn học vừa là công cụ giao tiếp, học tập của học sinh. Do đó, trình độ tiếng <br /> Việt (vốn từ, kiến thức về tiếng Việt và kỹ  năng sử  dụng vốn từ  trong học <br /> tập, giao tiếp) có vai trò và  ảnh hưởng rất quan trọng đối với khả  năng học <br /> tập các môn học của học sinh. <br /> Tiếng Việt có vai trò cực kỳ quan trọng trong đời sống cộng đồng và đời <br /> sống mỗi con người; đặc biệt đối với học sinh dân tộc thiểu số (HSDTTS) thì <br /> việc nghe, nói, đọc, viết và hiểu được tiếng Việt là một điều rất khó khăn.  <br /> Với chương trình giáo dục phổ thông hiện hành đang được thực hiện trên toàn <br /> quốc, toàn thể  học sinh trên mọi vùng miền cùng được học chung một bộ <br /> sách giáo khoa. Kết thúc khóa học mỗi học sinh đều phải đạt chuẩn kiến thức <br /> kỹ  năng mà BGD&ĐT đã ban hành. Nói riêng về  môn Tiếng Việt, chương  <br /> trình dạy học đang áp dụng ở  trường tiểu học hiện nay được  xây dựng trên  <br /> nguyên tắc dạy tiếng Việt cho người học tiếng mẹ đẻ (Tiếng phổ thông).  Để <br /> có kỹ năng học theo phương pháp học tập mới, làm việc hợp tác,… trước hết <br /> các em cần có vốn ngôn ngữ. Vì vậy hơn bao giờ hết chúng ta cần nâng cao  <br /> chất lượng học tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số góp phần quan trọng <br /> nhằm nâng cao dân trí, góp phần  ổn định cuộc sống của đồng bào dân tộc <br /> thiểu số; rút ngắn khoảng cách chất lượng giữa học sinh dân tộc thiểu số với  <br /> học sinh người Kinh.<br /> Khi đến trường, học sinh người Kinh đã có vốn  tiếng Việt đủ  để  tìm <br /> hiểu thế giới xung quanh, còn học sinh dân tộc thiểu số thì khác, trước khi đi <br /> học các em mới chỉ    nắm vững tiếng mẹ  đẻ  và phát triển nhận thức bằng <br /> tiếng  mẹ đẻ chứ không phải bằng tiếng Việt. Vốn tiếng Việt của các em rất <br /> nghèo nàn có thể  nói là rất ít. Với học sinh có một chút ít vốn tiếng Việt thì <br /> lại chưa chuẩn xác trong cách phát âm và sử dụng. Khi bắt đầu vào học lớp 1, <br /> các em mới bắt đầu học tiếng Việt và giao tiếp chủ yếu bằng tiếng Việt do  <br /> đó việc dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số  là việc làm  <br /> cần thiết.  <br /> Lý do thực tiễn: Thực tiễn cho thấy do điều kiện kinh tế  của phần đa <br /> dân tộc thiểu số  rất khó khăn vì thế  các bậc phụ  huynh thường ít quan tâm <br /> đến việc học hành của con. Trẻ  em thường phải nghỉ  học để  phụ  giúp gia  <br /> đình công việc nương rãy, trông em hoặc chăn bò, dê; tỷ lệ đi học chuyên cần  <br /> <br /> <br /> 2<br /> của học sinh không cao vì thế  phần nào ảnh hưởng đến chất lượng học tập  <br /> của các em. <br /> Do sự chi phối của nhiều yếu tố khác nhau trong quá trình dạy học, chất  <br /> lượng học tiếng Việt của học sinh dân tộc chưa cao, kéo theo sự hạn chế về <br /> phát triển năng lực tư  duy, ít nhiều tạo ra bất lợi cho việc đạt đến những <br /> chuẩn mực trong mục tiêu giáo dục tiểu học. Ở vùng đặc biệt khó khăn, dân <br /> cư 100% là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), việc bất đồng ngôn ngữ giữa <br /> cô và trò, làm ảnh hưởng đến giao tiếp giữa cô và trò.<br />  Học sinh dân tộc thiểu số có nhiều đặc thù riêng về hoàn cảnh sống và <br /> tư  duy suy nghĩ. Lam thê nao đê chât l<br /> ̀ ́ ̀ ̉ ́ ượng day va hoc đ<br /> ̣ ̀ ̣ ược nâng cao?  Làm <br /> thế nào để đào tạo ra những con người có tri thức, có nhân cách, những người  <br /> có đủ “đức, trí, thể, mĩ”? Đo vân con la môt câu hoi, kho co l<br /> ́ ̃ ̀ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ời giai tron ven.<br /> ̉ ̣ ̣<br /> Là một cán bộ  quản lý giáo dục của nhà trường, trong quá trình giảng <br /> dạy và công tác, bản thân tôi thường xuyên trăn trở, suy nghĩ tìm giải pháp để <br /> cùng tập thể sư phạm nhà trường và lãnh đạo địa phương từng bước tháo gỡ <br /> khó khăn, khai thác các điều kiện thuận lợi và các nguồn lực để áp dụng vào <br /> thực tế  nhà trường, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục.   Tuy <br /> nhiên  do sự  chi phối của nhiều yếu tố  khác nhau trong quá trình dạy học , <br /> những năm vừa qua chất lượng của học sinh dân tộc thiểu số  còn thấp  kéo <br /> theo chất lượng giáo dục của nhà trường. Vì vậy kết thúc mỗi năm học, tỷ lệ <br /> học sinh chưa hoàn thành chương trình lớp học vẫn còn, ảnh hưởng đến công  <br /> tác phổ cập giáo dục Tiểu học đúng độ tuổi. Với tầm quan trọng và cần thiết  <br /> của việc nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số nói chung và  <br /> học sinh dân tộc thiểu số ở trường tiểu học Lê Hồng Phong nói riêng nên tôi <br /> đã mạnh dạn chọn và nghiên cứu đề  tài  "Một số  giải pháp tăng cường  <br /> tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số   ở  trường tiểu học Lê Hồng  <br /> Phong". Với  mong muốn được góp phần nhỏ  cùng tập thể  giáo dục nhà  <br /> trường và nhân dân địa phương tìm ra hệ thống các giải pháp phù hợp nhằm <br /> không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện   học sinh trường tiểu <br /> học.<br /> II. Mục đích nghiên cứu: <br /> Tìm hiểu các biện pháp chỉ đạo việc dạy và học, công tác phối hợp cùng <br /> với cộng đồng cùng tham gia tăng cường và học tiếng Việt nhằm nâng cao  <br /> chất lượng học tập của học sinh dân tộc thiểu số.<br /> Nghiên cứu thực trạng khả  năng sử  dụng tiếng Việt, những hạn chế,  <br /> nguyên nhân dẫn đến những hạn chế đó. <br /> Nghiên cứu, đưa ra một số  phương pháp, hình thức tổ  chức tăng cường <br /> tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số  phù hợp với tình hình thực tế  của <br /> nhà trường nhằm nâng cao chất lượng dạy ­ học. <br /> <br /> <br /> 3<br />  Hỗ  trợ  cho giáo viên trong công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh <br /> dân tộc thiểu số.<br /> <br /> <br /> Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> I. Cơ sở lí luận của vấn đề<br /> Theo Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu  <br /> học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016­2020, định hướng đến 2025” phấn  <br /> đấu đến năm 2020, hằng năm, 100% học sinh tiểu học người dân tộc thiểu <br /> số <br /> được tập trung tăng cường tiếng Việt.<br /> Tiếng Việt là ngôn ngữ  chính thức của Quốc gia, được sử  dụng trong <br /> nhà trường. Đối với học sinh dân tộc thiểu số, tiếng Việt có vai trò đặc biệt  <br /> quan trọng. Việc không thông thạo tiếng Việt sẽ là rào cản rất lớn trong quá  <br /> trình nắm bắt tri thức của học sinh.<br /> Tiếng Việt, nội hàm nó là một môn khoa học – ngôn ngữ  học. Theo các <br /> nhà ngôn ngữ  học đánh giá thì tiếng Việt là một trong những ngôn ngữ  giàu <br /> đẹp và trong sáng. Trong hệ thống Giáo dục quốc dân Việt Nam, tiếng Việt là  <br /> một môn học chính đồng thời cũng là phương tiện để  truyền tải kiến thức <br /> của các môn học khác. Trong xã hội Việt Nam, tiếng Việt là ngôn ngữ  chính <br /> dùng để giao tiếp trong cuộc sống, trong pháp luật, trong các hoạt động kinh  <br /> tế, văn hóa xã hội,…<br /> Thế nào là học sinh dân tộc thiểu số?<br /> Học sinh dân tộc thiểu số là học sinh thuộc thành phần dân tộc có số dân <br /> ít trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, học tập trong các trường phổ thông <br /> bằng ngôn ngữ thứ hai.<br /> Tăng cường tiếng Việt là gì?<br /> Tăng cường tiếng Việt là hoạt động nhằm giúp học sinh chưa biết hoặc  <br /> biết nói ít tiếng Việt có thể học tập các môn học trong hệ thống Giáo dục sử <br /> dụng tiếng Việt là ngôn ngữ  chính thức. Tăng cường tiếng Việt được thực <br /> hiện xuyên suốt đồng thời với chương trình Tiểu học, chú trọng trong các <br /> môn như  Tiếng Việt, Toán, Tự  nhiên và Xã hội và các hoạt động giáo dục.  <br /> Yêu cầu của tăng cường tiếng Việt là làm thế nào để giáo viên có thể dạy và  <br /> học sinh dân tộc thiểu số  có thể  học chương trình Tiểu học một cách hiệu  <br /> quả trong môi trường học tập của địa phương, chú ý đến những khó khăn về <br /> ngôn ngữ  mà các em phải vượt qua để  học được các môn học bằng tiếng  <br /> Việt. <br /> Vì sao phải tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số?<br /> <br /> <br /> <br /> 4<br />  Tăng cường tiếng Việt là cần thiết cho tất cả học sinh; đặc biệt là học sinh <br /> dân tộc thiểu số  lại càng cấp thiết, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục môn  <br /> Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số.<br /> Tăng cường tiếng Việt để đảm bảo công bằng trong Giáo dục.<br /> Tăng cường tiếng Việt phải đảm bảo các nguyên tắc sư phạm sau:<br /> ­ Giúp học sinh dân tộc thiểu số  tiếp cận với các kiến thức và kĩ năng  <br /> các môn học thông qua kinh nghiệm theo mức độ từ dễ đến khó.<br /> ­ Coi trọng hoạt động hợp tác giữa học sinh với học sinh, giữa giáo viên <br /> với học sinh.<br /> ­ Chú ý đến học sinh, đến cuộc sống và môi trường học tập của các em, <br /> tạo điều kiện để học sinh được học tập theo đặc điểm cá nhân. <br /> ­ Thực hiện các phương pháp học tập khác nhau, các cách học tập khác <br /> nhau, kích thích sự tích cực của học sinh.<br /> ­ Tập trung vào sự phát triển của học sinh và vào việc học sinh biểu hiện  <br /> kết quả học tập như là một phần của quá trình học tập; coi đánh giá kết quả <br /> học tập là nguồn thông tin hữu ích để phản hồi lại cho việc dạy của giáo viên <br /> và việc học của học sinh; ghi nhận sự thành công hơn là băn khoăn về sự thất  <br /> bại.  <br /> Tăng cường tiếng Việt là một trong những giải pháp nhằm giúp học <br /> sinh dân tộc thiểu số  có kỹ  năng cơ  bản trong việc sử  dụng tiếng Việt để <br /> hoàn <br /> thành chương trình giáo dục tiểu học; tạo tiền đề  để  học tập, lĩnh hội tri <br /> thức <br /> của các cấp học tiếp theo; góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh  <br /> dân tộc thiểu số trong nhà trường.    <br /> II. Thực trạng vấn đề: <br /> Trường Tiểu học Lê Hồng Phong được thành lập năm 1982 với ba điểm <br /> trường đóng trên địa bàn 3 thôn,  buôn với 2 điểm lẻ đóng trên 2 buôn đặc biệt <br /> khó khăn của xã Eana. Tỉ  lệ  học sinh dân tộc thiểu số  hàng năm chiếm trên <br /> 32% tổng số học sinh toàn trường. Trong những năm học vừa qua, luôn được <br /> sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo, chính quyền địa <br /> phương, lãnh đạo nhà trường luôn xác định đúng tầm quan trọng của việc <br /> tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc   thiểu số  vì vậy đã xây dựng  <br /> được kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ, đưa ra một số biện pháp phù hợp để tăng <br /> cường tiếng Việt cho học sinh. Hàng năm, 100% số học sinh dân tộc thiểu số <br /> trong toàn trường được tăng cường tiếng Việt. Chất lượng giáo dục và đào <br /> tạo có chuyển biến tích cực. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ  quản lý giáo dục  <br /> ̉ ̉ ề  số  lượng va chât l<br /> phat triên ca v<br /> ́ ̀ ́ ượng. Công tác quản lý dạy và học từng <br /> bước chuyển biến rõ rệt về chất lượng, đặc biệt là môn tiếng Việt. <br /> <br /> 5<br />  Hầu hết các em sống  trong   buôn Eana và buôn Drai thuộc diện gia đình  <br /> có hoàn cảnh khó khăn, trình độ dân trí thấp, nhận thức về giáo dục và chăm  <br /> lo việc học hành của cha mẹ học sinh đối với con em còn nhiều hạn chế. Có <br /> một số cha mẹ học sinh vốn tiếng Việt rất ít, ngại giao tiếp với thầy cô. Vì  <br /> vậy việc hướng dẫn, hỗ trợ học tập cho con em ở nhà gặp không ít khó khăn.<br /> Đội ngũ giáo viên chủ  yếu là người dân tộc Kinh (chỉ  có 01 giáo viên là <br /> người dân tộc tại chỗ) hầu hết giáo viên không biết nói tiếng dân tộc thiểu số <br /> cũng như  không hiểu biết nhiều về  phong tục, tập quán của đồng bào nên <br /> công tác vận động học sinh ra lớp, phối hợp với cha mẹ  học sinh  để  tăng <br /> cường tiếng Việt, nâng cao chất lượng dạy học còn nhiều hạn chế. Tiếng  <br /> Việt vừa là môn học cơ bản, vừa là môn học công cụ để học sinh tiếp thu tri  <br /> thức và kỹ năng của các bộ môn khác trong chương trình giáo dục. Tuy nhiên,  <br /> do sự  chi phối của nhiều yếu tố  khác nhau trong quá trình dạy học, chất  <br /> lượng học tiếng Việt của học sinh dân tộc chưa cao, kéo theo sự hạn chế về <br /> phát triển năng lực tư  duy, ít nhiều tạo ra bất lợi cho việc đạt đến những <br /> chuẩn mực trong mục tiêu giáo dục của bậc học.  Việc giảng dạy mang tính <br /> áp đặt, khô khan do giáo viên “tham” và sợ nên cố truyền đạt những kiến thức  <br /> có trong sách giáo khoa mà không giành thời gian để  tạo ra sự  hứng thú, sân <br /> chơi cho học sinh được nói, viết tiếng Việt là một hạn chế rất lớn trong quá <br /> trình tiếp thu kiến thức của học sinh đặc biệt là đối với học sinh là người dân  <br /> tộc thiểu số. <br /> Một số  cha mẹ  chưa thực sự  quan tâm đến việc học tập của con em  <br /> nhiều em học sinh vì hoàn cảnh gia đình hoặc vì tiếp thu chậm nên chán học, <br /> bỏ  buổi học đi chơi hoặc  ở nhà giúp đỡ  gia đình như  giữ  em, chăn bò,... Khi  <br /> vào thăm, khảo sát thực tế ở các gia đình thì đa số không có bàn ghế, góc học <br /> tập riêng để  các em học  ở  nhà và  đa phần  các gia đình không quan tâm tới <br /> việc sử dụng tiếng Việt của con em về nhà thế nào, không sắp xếp thời gian  <br /> biểu cũng như tạo điều kiện cho các em học tập. Vì vậy chất lượng giáo dục  <br /> HSDTTS còn hạn chế, tỷ  lệ học sinh chưa hoàn thành chương trình lớp học <br /> hàng năm vẫn còn, một số ít học sinh chưa có niềm vui khi đến lớp; trước khi  <br /> thực hiện đề  tài này, tôi đã tiến hành khảo sát kỹ  năng sử  dụng tiếng Việt  <br /> của HSDTTS, kết quả đạt như sau:<br /> <br /> Có kỹ năng cơ bản  Kỹ năng sử dụng <br /> trong việc sử dụng tiếng  tiếng Việt còn hạn <br /> Thời gian  TSHS  Việt, đáp ứng được yêu  chế, chưa đáp ứng <br /> khảo sát DTTS cầu học tập được yêu cầu học tập<br /> <br /> TSHS Tỷ lệ TSHS Tỷ lệ<br /> <br /> Học kỳ 1 160 140 87,5% 20 12,5%<br /> <br /> Học kỳ 2 160 148 92,5% 12 7,5%<br /> <br /> 6<br />  Bảng 1: Kết quả  khảo sát kỹ  năng sử  dụng tiếng Việt của học sinh  <br /> DTTS <br /> Bản thân bằng những kinh nghiệm thực tế giảng dạy và quản lý đã tích  <br /> lũy nhiều năm rút ra được một số  giải pháp có hiệu quả  trong thực hiện tại  <br /> đơn vị  từ  năm học 2017­ 2018 đến nay (có thể  các đơn vị  khác và các bạn <br /> đồng nghiệp đã thực hiện một trong những giải pháp này nhưng với các biện  <br /> pháp thực hiện mà tôi đưa ra cách thực hiện khác và đem lại hiệu quả cao nếu <br /> biết phối hợp cả  giải pháp mới và cũ) để  cùng đồng nghiệp chia sẻ. Thiết  <br /> nghĩ, nếu những trường có nhiều học sinh dân tộc thiểu số  mà thực trạng <br /> giống như  trường tiểu học Lê Hồng Phong mà áp dụng một cách khoa học,  <br /> phù hợp tại đơn vị chắc chắn chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số <br /> sẽ được nâng lên.<br /> III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: <br /> Giải pháp 1: Tổ chức, phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và <br /> ngoài nhà trường; quản lý các điều kiện hỗ trợ để nâng cao chất lượng <br /> học tập cho học sinh DTTS.<br /> 1.1 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về  việc tăng  <br /> cường tiếng Việt cho HSDTTS.<br /> Bác Hồ  đã chỉ  rõ: “Giáo dục các em là việc chung của gia đình, nhà  <br /> trường và xã hội. Bố  mẹ, thầy giáo và người lớn phải cùng nhau phụ  trách,  <br /> trước hết là phải làm gương cho các em hết mọi việc". Điều đó cho thấy tầm <br /> quan   trọng   của   việc   phối   hợp   giữa   gia   đình,   nhà   trường   và   xã   hội   trong  <br /> công tác giáo dục học sinh. <br /> ­ Làm tốt công tác phối kết hợp để  tuyển sinh vào lớp 1 và “ Ngày toàn <br /> dân đưa trẻ đến trường ”      <br /> + Từ đầu tháng 6, lãnh đạo nhà trường cùng các đoàn thể của nhà trường  <br /> tích cực tham mưu với cấp  ủy, chính quyền phối  hợp cùng các ban ngành <br /> đoàn thể địa phương tập trung tuyên truyền lồng ghép trong các buổi họp thôn  <br /> buôn, thông qua  đài truyền thanh của xã về  “ Ngày toàn dân  đưa trẻ  đến <br /> trường ”. Làm tốt công tác tuyển sinh trẻ trong độ tuổi vào  lớp 1(hình 1). Đối <br /> với những gia đình ông, bà già nuôi cháu trong buôn, chúng tôi phân công giáo  <br /> viên đến tận nhà học sinh để  vận động ông, bà của học sinh đưa các em <br /> đến trường nhập học.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br />  Hình 1. Nhà trường tham gia tuyên truyền “Ngày toàn dân đưa trẻ đến trường),<br /> tăng cường sử dụng tiếng Việt tại Đại hội chi bộ buôn Eana và họp dân ở buôn <br /> Drai.<br /> <br /> + Sau buổi tựu trường, chỉ  đạo giáo viên nắm tình hình sĩ số  học sinh  <br /> đến lớp, tìm hiểu nguyên nhân những học sinh chưa ra lớp, phối hợp với ban  <br /> đại diện cha mẹ học sinh, chính quyền thôn buôn tìm biện pháp vận động phù  <br /> hợp với từng đối tượng học sinh để huy động tối đa số học sinh trong độ tuổi <br /> đến trường. Thường xuyên kiểm tra việc đi học chuyên cần của học sinh  <br /> nhằm phát hiện kịp thời những đối tượng học sinh có nguy cơ  bỏ  học để  có <br /> giải pháp khắc phục, không để  học sinh bỏ  học lâu ngày rồi mới tìm hiểu <br /> nguyên nhân và vận động. <br /> + Huy động các nguồn lực xã hội hóa và các lực lượng tích cực vận <br /> động học sinh đi học, học sinh bỏ  học trở  lại trường, hỗ trợ kịp thời những  <br /> gia đình khó khăn để  con em họ  được đến trường như: hỗ  trợ  quần áo, sách  <br /> vở, đồ dùng học tập, bàn ghế,… <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Tặng quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn đầu năm học mới<br /> <br /> <br /> 8<br />  tại phân hiệu buôn Drai và phân hiệu Eana.<br /> - Làm tốt công tác phối hợp với cha mẹ học sinh và các đoàn thể để duy <br /> trì tỷ lệ chuyên cần và ý nghĩa của việc học tiếng Việt. <br /> +   Phát   huy   vai   trò   của   giáo   viên   chủ   nhiệm   công   tác   duy   trì   sĩ   số,  <br /> đảm bảo chuyên cần như: ngay sau khi tổ chức bàn giao chất lượng học sinh,<br /> chúng tôi tổ  chức giao nhiệm vụ, chỉ  tiêu duy trì sĩ số  học sinh cho từng  <br /> giáo viên chủ  nhiệm lớp, xem đó là một trong những tiêu chí quan trọng để <br /> xét thi đua cuối năm. Chỉ  đạo giáo viên chủ  nhiệm kiểm tra thường xuyên <br /> việc đi học chuyên cần của học sinh. Nếu học sinh nghỉ học không có lý do <br /> quá hai ngày thì giáo viên chủ  nhiệm và ban giám hiệu nhà trường kịp thời <br /> phối hợp ban đại diện cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương có biện pháp <br /> vận động học sinh đi học lại. <br /> + Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến về mục đích, ý nghĩa và sự <br /> cần thiết của việc người dân tộc thiểu số  học tốt tiếng Việt nhằm nâng cao  <br /> nhận thức, trách nhiệm của các cấp  ủy đảng, chính quyền địa phương, các <br /> bậc cha mẹ, học sinh, giáo viên, cán bộ  quản lý giáo dục và cộng đồng đối <br /> với   việc   tăng   cường   tiếng   Việt   cho   trẻ   em   người   DTTS.  (Ví   dụ:  Tuyên <br /> truyền qua thông tin đại chúng, qua các buổi họp của buôn, các ngày lễ  của  <br /> đạo Tin lành trong buôn. Lãnh đạo nhà trường phối hợp với Đoàn thể  nhà <br /> trường có giáo viên là người dân tộc thiểu số cùng tham gia vào các buổi họp <br /> buôn, các ngày lễ).<br /> Muốn công tác phối hợp đạt hiệu quả  cao, trước hết nhà trường phải <br /> thực sự  là trung tâm văn hóa giáo dục  ở  địa phương. Luôn gương mẫu trong <br /> việc gìn giữ môi trường tự nhiên và môi trường xã hội ở địa phương. Từ đó, <br /> địa   phương   sẽ   đồng   thuận,   đồng   lòng,   đồng   sức   tham   gia   xây   dựng   nhà <br /> trường, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa hai bên.<br /> 1.2. Chỉ  đạo xây dựng kế hoạch, triển khai, tổ chức thực hiện việc dạy  <br /> tăng cường Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số.<br /> Chất lượng học tập của học sinh DTTS phụ thuộc vào nhiều yếu tố như <br /> phương pháp học, thái độ  học và kỹ  năng học. Các em hầu hết rất yếu về <br /> phương pháp học tập, thái độ học tập và chưa có thói quen tự học. <br /> ­ Chỉ đạo giáo viên phải bám sát vào đối tượng học sinh để xây dựng kế <br /> hoạch giảng dạy đạt chất lượng tốt. <br /> + Tiếp thu bài chậm là một trong những nguyên nhân dẫn đến học sinh  <br /> dễ chán học và bỏ học. Để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh ở vùng  <br /> đặc biệt khó khăn, có nhiều học sinh dân tộc thiểu số, người giáo viên không <br /> chỉ cần có chuyên môn tốt mà còn phải có sự kiên trì, tận tụy, hiểu tâm lý học  <br /> sinh. <br /> + Nếu người giáo viên sử dụng phương pháp dạy học không phù hợp có <br /> thể  khiến các em nẩy sinh tâm lý "sợ  học". Vì vậy, dạy kiến thức vừa sức <br /> <br /> 9<br /> với học sinh nhưng  đảm bảo chuẩn kiến thức và thu hút được các em trong <br /> học tập. <br /> ­ Để thực hiện tốt việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh, ngay  <br /> từ đầu năm học, chúng tôi đã chỉ  đạo giáo viên tổ  chức khảo sát chất lượng <br /> học sinh. Thông qua khảo sát, giáo viên nắm bắt trình độ nhận thức của từng <br /> em, phân loại các đối tượng học sinh trong lớp từ đó xây dựng kế hoạch dạy  <br /> học phù hợp.<br /> ­ Khuyến khích giáo viên tăng cường sử  dụng hiệu quả  đồ  dùng dạy  <br /> học, <br /> tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh dân  <br /> tộc thiểu số  theo hướng phát huy tính tích cực, chủ  động, sáng tạo của học <br /> sinh. Tổ chức các tiết học vui tươi, nhẹ nhàng, hiệu quả, kích thích được sự <br /> khám phá, tìm tòi, tạo hứng thú cho các em trong học tập. Tạo nhiều cơ hội  <br /> để <br /> học sinh được giao tiếp bằng tiếng Việt trong các hoạt động học, cần tránh <br /> sự <br /> căng thẳng, khô cứng trong các tiết học <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. Các tiết học tăng cường tiếng Việt thú vị<br /> Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ  môn hướng dẫn các em việc  <br /> xây dựng thời gian biểu cho các hoạt động học tập hàng ngày, tuần, tháng; rèn <br /> cho học sinh kỹ  năng học tập trên lớp, tư  duy độc lập, khả  năng diễn đạt  <br /> ngôn ngữ tiếng Việt, kỹ năng học bài, làm bài, tham gia phát biểu... Đặc biệt, <br /> giáo viên hướng dẫn cho học sinh cách thức học tập  ở  nhà, chú trọng đến <br /> việc tổ chức học nhóm với các bạn cùng lớp.<br /> Tuyên dương, khen thưởng kịp thời những học sinh có tiến bộ, đạt thành <br /> tích cao trong học tập. Từ  đó, nhân rộng điển hình trong toàn trường. Gắn  <br /> <br /> <br /> 10<br /> trách nhiệm cho từng giáo viên trong việc nâng cao chất lượng học tập của <br /> học sinh, lấy chất lượng giáo dục học sinh làm tiêu chí để đánh giá giáo viên <br /> cuối năm học. <br /> ­ Lãnh đạo nhà trường phải chủ  động xây dựng kế  hoạch hoạt động  <br /> trong năm học về các buổi họp cha mẹ học sinh, hội thảo, hội nghị, về vấn  <br /> đề  dạy và học đối với học sinh DTTS và các giải pháp để  nâng cao chất  <br /> lượng học tập cho học sinh. <br /> ­ Trong việc chỉ đạo thực hiện kế  hoạch dạy học chính khóa, lãnh đạo <br /> phải quản lý và xây dựng kế  hoạch dạy phụ  đạo, bồi dưỡng tăng cường <br /> tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số, học sinh chậm tiến nói chung; đến <br /> những đối tượng học sinh DTTS mất căn bản về nói, đọc và viết không rành <br /> về tiếng Việt. Có thể yêu cầu giáo viên dạy phụ đạo cách luyện viết, luyện <br /> đọc, đồng thời theo dõi về việc học tập của các em để giúp các em tiến bộ.<br /> Hoạt động học tập của học sinh DTTS thường theo thói quen  ở  buôn  <br /> làng, nên ngay từ  đầu năm học, CBQL phải quán triệt nội quy, quy chế  của <br /> trường đến tất cả  học sinh; đồng thời, thường xuyên tổ  chức tuyên truyền,  <br /> phát động các phong trào thi đua để theo dõi việc học tập của học sinh. Để từ <br /> đó giáo viên cùng với học sinh làm tốt việc dạy và học tiếng Việt nhằm nâng  <br /> cao chất lượng học tập của học sinh.<br /> 1.3. Dạy học tích hợp kỹ năng sử dụng tiếng Việt vào các môn học, các  <br /> hoạt động giáo dục khác.<br /> Dạy học tích hợp kỹ năng sử dụng tiếng Việt vào các môn học, các hoạt <br /> động giáo dục là hình thức tổ chức dạy học, qua đó, học sinh được thực hành  <br /> nhiều hơn về kỹ năng sử  dụng tiếng Việt để  thực hiện các yêu cầu của bài  <br /> học, môn học để đáp ứng chuẩn kiến thức kỹ năng, khi dạy học các môn học <br /> cho học sinh dân tộc thiểu số, giáo viên cần tiến hành một số biện pháp tăng <br /> cường tiếng Việt giúp học sinh học bằng tiếng việt có hiệu quả. Căn cứ vào <br /> tình hình thực tế của đơn vị, đối tượng học sinh; lãnh đạo nhà trường chỉ đạo  <br /> giáo viên lựa chọn biện pháp dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh DTTS <br /> mà trường đã lựa chọn và thực hiện và có hiệu quả:<br /> ­ Dạy học phân hóa đối tượng học sinh: khả năng tiếp thu, đặc điểm cá <br /> nhân của học sinh…<br />  ­ Khuyến khích giáo viên tổ  chức các trò chơi học tập, các tiết học trải <br /> nghiệm thực tế,…để  tăng cường tiếng Việt và yêu thích tiếng Việt cho học <br /> sinh.<br /> Ví dụ: Dạy tăng cường Tiếng Việt trong môn Đạo đức. <br /> Rèn luyện kỹ năng nói Tiếng Việt thông qua các nội dung dạy học như:  <br /> Tự giới thiệu về bản thân và gia đình, trường, lớp; nói lời chào hỏi, tạm biệt; <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> nói lời cảm  ơn xin lỗi, nói lời yêu cầu, đề  nghị, bày tỏ  ý kiến của bản thân; <br /> đóng vai, kể chuyện tấm gương đạo đức. <br /> Rèn kỹ năng đọc tiếng Việt thông qua việc đọc các ngữ liệu trong sách:  <br /> Truyện đọc, các bài tập về chuẩn mực hành vi đạo đức, các tài liệu liên quan  <br /> đến bài học. <br /> Rèn kỹ năng nghe tiếng Việt thông qua các hoạt động trao đổi, giao tiếp  <br /> trong môi trường học tập và sinh hoạt hàng ngày có các chuẩn mực và hành vi <br /> đạo đức. <br /> Rèn kỹ  năng viết Tiếng Việt: Thông qua các hoạt động ghi chép nội <br /> dung học tập, ý kiến cá nhân hoặc ý kiến thảo luận trong nhóm. <br /> Lưu ý với giáo viên khi dạy: lời giới thiệu hay mô tả, hướng dẫn cần  <br /> diễn giải chậm rãi, nhấn giọng vào các từ  ngữ  khó, từ  ngữ  chính, vừa diễn  <br /> giải vừa sử  dụng các động tác, tranh minh họa, vật thật để  học sinh có thể <br /> hiểu được lới nói của cô. Gặp các từ  cần giải nghĩa thì phải vận dụng như <br /> phương pháp giải nghĩa từ trong Tiếng Việt. <br /> Để giúp giáo viên tích hợp dạy kỹ năng sử dụng tiếng Việt trong học tập  <br /> môn học khác giúp học sinh tăng cường tiếng Việt với nhiều hình thức và  <br /> phương pháp khác nhau đạt hiệu quả  thì lãnh đạo nhà trường phải thực sự <br /> đồng hành cùng giáo viên để  tư  vấn, góp ý và cùng tháo gỡ  những khó khăn <br /> trong quá trình thực hiện. <br /> Giải   pháp   2:   Chỉ   đạo   sử   dụng   hiệu   quả   các   phương   pháp   tăng <br /> cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số (thông qua các hình thức <br /> vui chơi, tạo môi trường giao tiếp tiếng Việt,…).<br /> Phần lớn học sinh DTTS còn nhút nhát, rụt rè, ngại giao tiếp. Bên cạnh  <br /> đó vốn tiếng Việt của các em rất ít, hàng ngày các em giao tiếp với bố  mẹ,  <br /> cộng đồng bằng tiếng mẹ đẻ, môi trường giao tiếp hạn hẹp. Các em chỉ  nói <br /> tiếng Việt khi ở trường còn khi về với gia đình các em lại sống trong gia đình <br /> thuần tiếng dân tộc. Môi trường giao tiếp bằng tiếng Việt hạn chế và không  <br /> thuần nhất, đó chính là nguyên nhân dẫn đến việc hình thành và phát triển kĩ <br /> năng sử dụng tiếng Việt của các em gặp nhiều khó khăn. <br /> Muốn khắc phục điều này, trẻ em người DTTS trước khi đến trường ít <br /> nhất phải có những hiểu biết ban đầu về  tiếng Việt. Vậy ai sẽ  giúp các em <br /> có những hiểu biết này? Hầu hết các chuyên gia giáo dục đều  cho rằng chính <br /> là các bậc cha mẹ, anh chị em trong gia đình sẽ  là những chiếc cầu nối giúp  <br /> các em học sinh có hiểu biết bước đầu về ngôn ngữ. <br /> 2.1. Xây dựng môi trường tiếng Việt ở nhà trường <br /> Học sinh dân tộc thiểu số học bằng NN2 thường không biết hoặc biết ít <br /> tiếng Việt, tư duy gián tiếp (tiếp cận tiếng Việt áp đặt), tiếp thu tiếng Việt <br /> hạn chế  do không hình thành ngay được mối liên hệ  giữa âm thanh và chữ <br /> <br /> 12<br /> viết, giữa âm thanh và ngữ  nghĩa – ngữ  pháp. Các em ít nhận được tác động <br /> từ  môi trường gia đình, cộng đồng và chịu sự   ảnh hưởng tiêu cực của tiếng  <br /> mẹ  đẻ. Giáo viên cần giúp các em tiếp cận với kiến thức, kĩ năng các môn <br /> học thông qua kinh nghiệm mà các em tích lũy được trước đó (có thể  bằng  <br /> tiếng mẹ  đẻ), theo mức độ    từ  dễ  đến khó. Chú ý đến cuộc sống và môi <br /> trường học tập của các em, tạo điều kiện để học sinh được học tập theo đặc  <br /> điểm cá nhân.<br /> Ví dụ: Giáo viên tạo cho các em được hoạt động với môi trường tiếng  <br /> Việt từ những đồ vật gần gũi với các em nhất như: các đồ dùng các nhân, các <br /> thiết bị trong lớp, các góc học tập với hình ảnh minh họa các hoạt động, công  <br /> việc, cờ ảnh Bác Hồ, năm điều Bác Hồ dạy,…; danh sách lớp, khẩu hiệu theo <br /> chủ đề, truyện tranh, sách đọc thêm,…; mô hình, tranh ảnh, mẫu vật, bản đồ, <br /> bảng chữ cái,…; các sản phẩm của học sinh (bài viết chữ đẹp, tranh vẽ, sản <br /> phẩm thủ công,…), cuộc sống xung quanh của các em.<br /> <br /> <br />                                                           <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4. Trang trí các góc của lớp học thân thiện<br /> Tùy thuộc vào điều kiện cụ  thể  của không gian lớp học, giáo viên lựa  <br /> chọn và trưng bày các sản phẩm cho phù hợp. Có những sản phẩm được  <br /> trưng bày cố định suốt cả năm học (khẩu hiệu, danh sách lớp,…), nhưng cũng <br /> cần <br /> có những sản phẩm khác được thay đổi theo tháng, tuần cho phù hợp với chủ <br /> đề, nội dung bài học và khả  năng tiếng Việt của học sinh. Tránh sự  đơn <br /> điệu, <br /> thiếu linh hoạt trong trưng bày sẽ  làm cho học sinh cảm thấy nhàm chán, <br /> không phát huy được hiệu quả như mong muốn.<br /> Tạo ra môi trường giao tiếp bằng tiếng Việt tích cực với những nội <br /> dung, kiến thức gắn liền với cuộc sống của các em hàng ngày thông qua  <br /> nhiều hình thức như: tổ  chức các tiết tăng cường tiếng Việt học mà chơi, <br /> chơi mà học vào các buổi chiều trong tuần, tổ chức các trò chơi ngôn ngữ, các <br /> <br /> 13<br /> hoạt động giáo dục khác có tăng cường sự giao lưu, giao tiếp bằng tiếng Việt  <br /> giữa các cá nhân, nhóm, giữa trò ­ cô và những người xung quanh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5. Cô trò cùng học tại các góc của lớp học.<br /> Bên cạnh đó, nhà trường cần thực hiện tốt việc xây dựng mô hình thư <br /> viện trường học thân thiện: thư  viện xanh, thư  viện lớp học, thư  viện lưu  <br /> động,…Tăng cường các hoạt động giao tiếp trong trường học, lớp học thông <br /> qua hoạt   động học tập, vui  chơi,…để  thực  hiện hiệu quả  xây dựng môi  <br /> trường <br /> học tiếng Việt trong nhà trường.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 6. Học sinh và cha mẹ học sinh tham gia ngày hội đọc sách <br /> tại phân hiệu buôn Eana và phân hiệu buôn Drai<br /> 2. 2. Mở rộng môi trường học tiếng Việt trong cộng đồng <br /> <br /> 14<br />  ­ Bồi dưỡng, tập huấn về tiếng Việt cho cha, mẹ học sinh<br /> Đây là vấn đề  khó thực hiện thành công bởi môi trường giao tiếp của  <br /> người dân tộc thiểu số thường thể hiện nét đặc trưng riêng với những phong <br /> tục tập quán riêng. Song công tác thuyết phục, tuyên truyền và phối hợp chính <br /> quyền đoàn thể  của buôn để  mở  các lớp bồi dưỡng, tập huấn vào buổi tối <br /> hoặc thời gian ngắn trong những buổi sinh hoạt cộng đồng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 7. Bồi dưỡng, tăng cường về tiếng Việt cho cha, mẹ học sinh<br />  tại buôn Drai và buôn Eana<br /> Chỉ  đạo và phân công giáo viên người bản địa cùng các giáo viên có uy <br /> tín với học sinh và cha mẹ học sinh, tổng phụ trách Đội làm tốt công tác này <br /> từ 1­ 2 buổi/ tháng.<br />       <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 15<br />  Hình 8. Dạy học tiếng Việt cho đồng bào buôn Drai vào buổi tối.<br /> <br /> <br /> ­    Làm tốt công tác phối hợp với cha mẹ  học sinh  để  xây dựng môi  <br /> trường tiếng Việt trong gia đình như:<br /> Khảo sát để  nắm được điều kiện cụ  thể  của từng gia đình học sinh <br /> như: ti vi, sách báo, góc học tập,…<br /> Xây dựng kế  hoạch vận động, hướng dẫn cha mẹ  học sinh tạo môi <br /> trường tiếng Việt phù hợp với điều kiện từng gia đình, như: tạo góc học tập <br /> cho con em, đóng bàn ghế học tập, chọn vị trí đặt bàn học đủ ánh sáng, trang <br /> trí góc học tập (thời khóa biểu, giấy khen,…); hướng dẫn cha mẹ  học sinh  <br /> tạ o  <br /> điều kiện về  thời gian và nhắc nhở  con em học bài, quan sát việc học của <br /> con <br /> em, nhắc nhở  con em nghe radio, xem ti vi, đọc sách báo (nếu gia đình có),  <br /> khuyến khích, động viên cha mẹ học sinh giao tiếp với con bằng tiếng Việt,<br /> …<br /> Giáo viên thường xuyên thực tế  gia đình học sinh để  vận động, tư  vấn <br /> cho cha mẹ học sinh cùng học và làm bài tập ứng dụng với con để tăng cường <br /> nói, viết tiếng Việt.    <br /> Với cách làm trên đã giúp cho cha mẹ học sinh có vốn tiếng Việt để dạy <br /> và chỉ  cho con cùng học bài  ở  nhà, một phần nào đó thuận lợi cho việc giao <br /> tiếp bằng tiếng Việt ở gia đình giữa cha mẹ với con.<br /> Giải pháp 3: Tăng cường tiếng Việt qua việc biết khai thác triệt để <br /> mối quan hệ cộng đồng, các hình thức sinh hoạt cộng đồng và vốn sống  <br /> của các em.<br /> 3.1. Tổ chức các tiết học có sự tham gia của cộng đồng<br /> ­ Chỉ  đạo GV hướng dẫn cha mẹ học sinh người dân tộc thiểu số  tham  <br /> gia vào các tiết học với con em mình như: cùng học, cùng tìm hiểu về  tiếng <br /> Việt, cùng đọc sách với con (01 buổi/tháng)<br /> ­  Mời đại diện cha mẹ  học sinh, các nghệ  nhân, già làng,… tham gia <br /> trong một số tiết sinh hoạt tập thể, một số tiết học ngoại khóa,…<br /> <br />                     <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 16<br />  Hình 9. Tiết học có sự tham gia của cộng đồng<br /> Từ  đó giúp người dân tộc thiểu số  đã được nâng cao về  nhận thức, tư <br /> duy với tinh thần trách nhiệm cao hơn trong việc học tập của con em mình, <br /> tăng cường kỹ năng sử dụng tiếng Việt thông qua các môi trường giao tiếp và <br /> họ quan tâm, động viên con em mình trong học tập.<br /> 3.2. Tăng cường tiếng Việt qua việc biết khai thác các mối quan hệ cộng  <br /> đồng, phong tục tập quán của nơi các em sống. <br /> 3. 2.1. Tăng cường tiếng Việt qua qua các phong trào, các buổi sinh hoạt <br /> cộng đồng<br /> Chỉ đạo các đoàn thể, giáo viên phải tạo mối quan hệ gần gũi với đồng  <br /> bào DTTS để hiểu về nét văn hóa truyền thống và phong tục tập quán của dân <br /> tộc thiểu số  nơi mình phụ  trách giảng dạy để  vận động, động viên cộng <br /> đồng dân tộc tăng cường giao tiếp tiếng Việt trong các ngày lễ, sinh hoạt <br /> cộng đồng, các buổi họp buôn và các phong trào văn hóa, văn nghệ của buôn,<br /> …<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 10. GV của nhà trường tham gia giao lưu bóng chuyền <br /> <br /> 17<br />  và văn nghệ với đồng bào buôn Eana và buôn Drai<br /> <br /> Để  đạt được kết quả  như  mong muốn mỗi cán bộ  quản lý, giáo viên  <br /> phải làm tốt các việc sau:<br /> ­ Lãnh  đạo nhà  trường tìm  hiểu mục  đích,  nội dung  sinh  hoạt  hay  ý <br /> nghĩa, nội dung tổ chức (của ngày họp buôn, buổi sinh hoạt cộng đồng, buổi <br /> sinh hoạt tôn giáo, ngày lễ,…)<br /> ­ Đề  nghị  được tham gia, góp vui văn nghệ, thể  thao; giáo dục kỹ  năng <br /> sống cho học sinh, … và trao đổi ý kiến cùng tham gia với già làng, trưởng  <br /> buôn, Ban chấp sự  đạo Tin lành, đoàn thể  của buôn (tùy vào nội dung của  <br /> buổi tổ chức đó)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 11. Nhà trường phối hợp với các đoàn thể của buôn Eana <br /> và buôn Drai giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong buôn.<br /> ­ Vận động, động viên những người chủ trì, người tổ chức của buổi sinh <br /> hoạt đó sử dụng vốn tiếng Việt họ có. (không yêu cầu cả buổi sinh hoạt mà <br /> mỗi buổi có thể sử dụng ở một số hoạt động và sẽ tăng dần ở những buổi tổ <br /> chức tiếp theo,…)<br /> ­ Chỉ đạo, phối hợp với các tổ  chức, đoàn thể  của nhà trường để  chuẩn <br /> bị  chu đáo nội dung tham gia trao đổi và sinh hoạt với cộng đồng của các  <br /> buôn.<br /> ­ Đại diên Lãnh đạo, giáo viên và tổ  chức Đoàn Thanh niên, Đội Thiếu <br /> niên (tùy nội dung buổi sinh hoạt) tuyên truyền, thảo luận và lắng nghe ý <br /> kiến, tâm tư nguyện vọng của cộng đồng về việc tăng cường tiếng Việt, học  <br /> <br /> <br /> 18<br /> tiếng Việt và giáo dục con em, có thể các hoạt động của sản xuất,… để trao  <br /> đổi, giúp đỡ, chia sẻ các kiến thức cho đồng bào.<br /> Từ  đó tạo sự  thân thiện, gần gũi với cộng đồng và học sinh nên các em  <br /> cởi mở và giao tiếp với thầy cô hàng ngày với vốn tiếng Việt chưa nhiều của  <br /> mình.<br /> 3.2.2. Tăng cường tiếng Việt qua vốn sống của học sinh.<br /> ­ Giờ  ra chơi, nếu chơi tự  do, các em sẽ  chơi thành từng nhóm và giao <br /> tiếp bằng tiếng mẹ đẻ. Chúng tôi vận động giáo viên thực hiện ý tưởng mới <br /> là cô trò cùng chơi, cùng giao tiếp tiếng Việt  trong giờ ra chơi, giáo viên tham <br /> gia cùng học sinh, tổ chức, hướng dẫn các em chơi các trò chơi sân trường và  <br /> yêu cầu các em nói với nhau bằng tiếng Việt. ( các em thường thích chơi cù <br /> quay, đi cà kheo bịt mắt dê, ném lao (ném xa và ném trúng mục tiêu cũng được <br /> nhiều   em  ưa thích).   Trong môi trường giao tiếp tự  nhiên, không bị  cưỡng <br /> bức bởi nội dung bài học, các em sử  dụng tiếng Việt sẽ  dễ  dàng hơn. Tuy  <br /> nhiên, thay đổi được thói quen hành vi này thường gặp khó khăn (cả giáo viên <br /> và học sinh) ở thời gian đầu.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 19<br />  Hình12. Tổ chức các trò chơi cho học sinh<br /> tại phân hiệu Eana và phân hiệu buôn Drai<br /> ­ Phối hợp tốt giữa các đoàn thể trong và ngoài nhà trường đưa các sinh  <br /> hoạt văn nghệ, thể  thao,… (đánh chiêng của đội chiêng thiếu nhi các buôn, <br /> múa, hát, bóng đá, ,…) của địa phương vào trong các hoạt động ngoài giờ lên <br /> lớp sẽ  lôi cuốn sự  tham gia của học sinh. Ngoài ra tổ  chức các sân chơi sử <br /> dụng tiếng Việt trong giao tiếp như Câu lạc bộ “Tiếng Việt của chúng em”,  <br /> “Thế giới quanh em”. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 13. Học sinh đang sinh hoạt câu lạc         Hình 14. Đội tuyển dự thi Giao lưu <br />              bộ tiếng Việt                                                           ti ếng Vi ệt c ấp huy ện<br /> Chỉ  đạo giáo viên phải xây dưng kế  hoạch và tổ  chức các tiết học trải <br /> nghiệm tại các buôn để các hoạt động đều gắn liền với thực tiễn cuộc sống  <br /> của các em hàng ngày với nội dung về lễ hội, về cuộc sống nơi buôn làng và <br /> ẩm thực địa phương (Ví dụ:  học sinh kể  về  lễ  của dân tộc mình được tổ <br /> chức hàng năm: lễ  cúng bến nước  (ở  buôn Drai), lễ  cúng lúa mới  ở  buôn <br /> Eana), lễ  thổi tai cho trẻ mới sinh… với niềm mong  ước mùa màng bội thu, <br /> con người khoẻ mạnh, tránh được rủi ro, hoạn nạn); các tiết học trải nghiệm <br /> thực tế tại buôn làng như: tiết quan sát cây hoa ­ môn tự nhiên và xã hội lớp 1; <br /> tiết thực hành kỹ năng giữ gìn trường lớp sạch đẹp ­ môn đạo đức lớp 2; tiết <br /> <br /> 20<br /> an toàn khi đi xe đạp ­ môn tự nhiên và xã hội lớp 3; tiết thực hành đo độ dài ­  <br /> môn toán lớp 3, … các tiết dạy theo hướng trải nghiệm giúp các em hào hứng, <br /> chủ  động, tự  tin, mạnh dạn hơn trong học tập, có kỹ  năng giao tiếp, hợp tác <br /> nhóm tốt hơn, ghi nhớ bài lâu hơn, đặc biệt có thái độ tích cực với môi trường  <br /> học tập, môi trường tự nhiên và xã hội. Việc tổ chức các tiết học trải nghiệm  <br /> cũng giúp học sinh có vốn kiến thức thực tế vững chắc, tạo cho các em vốn  <br /> tiếng Việt, tự tin trong giao tiếp hơn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 15. Các nhóm của lớp 3C, 4D tìm hiểu bài học trước khi đi học tiết trải  <br /> nghiệm tại buôn Drai.<br /> ­ Mở rộng môi trường giao tiếp ở gia đình và cộng đồng để hướng tới vì <br /> sự  tiến bộ  của con em mình trong học tập nên cộng đồng các buôn đã đồng <br /> thuận với đề nghị của nhà trường là khi về nhà, nói chuyện với con em mình <br /> sử  dụng tiếng Việt hoặc một phần tiếng Việt. Vì vậy đã hỗ  trợ  được rất  <br /> nhiều cho các em trong việc tăng cường khả  năng sử  dụng tiếng Việt tự  tin  <br /> hơn trong giao tiếp và học tập.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 16. Dạy tiếng Việt cho các em nhỏ ở nhà<br /> <br /> 21<br />       <br /> <br /> Hình 16. HS chủ động giao lưu bằng                     Hình 17. Dịch lại bản tin sang tiếng <br /> Ê­đê <br />                tiếng Việt với đoàn từ thiện.                                                    cho cha mẹ<br /> IV. Tính mới của giải pháp: <br /> Với những đề tài của đồng nghiệp đã nghiên cứu thì các đề tài đó đưa ra  <br /> sự phối hợp giữa cha mẹ học sinh chủ yếu mang tính tuyên truyền và một số <br /> giải pháp Tăng cường tiếng Việt phần đa chú trọng vào việc nâng cao năng  <br /> lực về chuyên môn, tăng cường các hoạt động ngoài giờ lên lớp để  giáo viên <br /> có phương pháp tăng cường tiếng Việt cho học sinh. Nhưng với HSDTTS chỉ <br /> nâng cao năng lực và chất lượng dạy học từ  phía nhà trường mà không tìm <br /> các biện pháp tăng cường được tiếng Việt cho cộng đồng liên quan đến học <br /> sinh thì hiệu quả  giáo dục sẽ  không cao. Vì vậy với sáng kiến kinh nghiệm <br /> này, tôi đã thực hiện một vài giải pháp với cách thực hiện các biện pháp khác <br /> góp phần thực hiện các giải pháp đạt kết quả cao hơn trong công tác dạy học <br /> tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số như:<br /> Công tác tuyên truyền, vận động và phối hợp: phải thực tế sâu và sát với <br /> cộng đồng trong buôn, nói phải đi đôi với làm để  đồng bào nhìn thấy, hiểu,  <br /> tin và làm theo (vì vốn tiếng Việt của họ ít) và phải tạo được mối quan hệ tin  <br /> tưởng, mật thiết với những người có uy tín, có quyền lực trong các buôn như: <br /> già làng, trưởng buôn và chức sắc tôn giáo,… để vận động họ sử dụng tiếng <br /> Việt trong các buổi họp, sinh hoạt cộng đồng và các ngày tổ chức lễ hội,...<br /> Tổ  chức các tiết học có sự  tham gia của cộng đồng: tùy từng nội dung <br /> của bài mà mời cộng đồng (các tổ  chức đoàn thể, chính quyền thôn buôn và <br /> các nghệ  nhân, người tiêu biểu, già làng và chức sắc tôn giáo của buôn, cha  <br /> mẹ học sinh,…) tham gia cùng với tiết học của giáo viên và học sinh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 22<br />  Tăng cường tiếng Việt cho học sinh thông qua việc khai thác hiệu quả <br /> vốn sống, phong tục tập của dân tộc các em (các trò chơi dân gian của người  <br /> Ê đê), các tiết học trải nghiệp thực tế tại buôn làng,…<br /> V. Hiệu quả SKKN:<br /> Các giải pháp tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số được <br /> triển khai và thực hiện hiệu quả  trong nhà trường. Kỹ  năng sử  dụng tiếng <br /> Việt của học sinh được nâng lên; các em mạnh dạn, tự  tin hơn trong giao  <br /> tiếp; tích cực, tự  giác hơn trong học học tập; chất lượng giáo dục học sinh <br /> dân tộc thiểu số  của nhà trường được nâng lên. Các giải pháp trên tiếp tục <br /> được áp dụng hiệu quả tại đơn vị trong năm học 2018­2019.<br /> Các biện pháp tăng cường tiếng Việt mà để  tài đã nghiên cứu đã được  <br /> đưa ra khảo nghiệm từ đầu năm học 2017 – 2018 cho đến nay đã gần 4 học  <br /> kì, định kì mỗi năm học thực hiện 2 lần kiểm tra đánh giá, có so sánh đối <br /> chiếu lần sau so với lần trước và đạt được các kết quả cụ thể sau:<br /> Bảng 2: Kết quả khảo nghiệm về  kĩ năng sử  dụng tiếng Việt của <br /> học sinh dân tộc thiểu số:<br /> <br /> Trước khi <br /> chưa thực <br /> Sau khi thực hiện các giải pháp<br /> hiện các giải <br /> pháp<br /> <br /> Năm học Năm học Năm học<br /> Nội dung<br /> 2016­2017 2017­2018 2018­2019<br /> đánh giá<br /> 160 160 173 173 177 177<br /> <br />