Sổ tay phóng viên – Phần 10 - Công thức 20:20

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

239
lượt xem 108
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Chỉ khi nào bạn đã hiểu những gì vừa nghe thấy thì bạn mới sẵn sàng đón nhận thông tin mới." (James Bamber, phóng viên đài phát thanh Ca na da, SRC) Một phần của công thức 20:20 đã được đề cập ở phần trên: hãy xem kỹ bài viết của mình xem có thể bỏ 20% những từ ngữ kém hiệu quả. Phần hai của công thức liên quan đến độ dài của câu. Nghiên cứu cho thấy có một điểm trong câu mà vượt qua ngưỡng đó người nghe cảm thấy khó xử lý thông tin mới. Do không nhìn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay phóng viên – Phần 10 - Công thức 20:20

S tay phóng viên – Ph n 10 Công th c 20:20 "Ch khi nào b n ã hi u nh ng gì v a nghe th y thì b n m i s n sàng ón nh n thông tin m i." (James Bamber, phóng viên ài phát thanh Ca na da, SRC) M t ph n c a công th c 20:20 ã ư c c p ph n trên: hãy xem k bài vi t c a mình xem có th b 20% nh ng t ng kém hi u qu . Ph n hai c a công th c liên quan n dài c a câu. Nghiên c u cho th y có m t i m trong câu mà vư t qua ngư ng ó ngư i nghe c m th y khó x lý thông tin m i. Do không nhìn th y và không ư c c l i bài vi t, ngư i xem c n ư c thu nh n thông tin theo t ng c m nh . hi u các t ng nghe ư c, ngư i xem ph i có nh ng kho ng tr ng không có l i thuy t minh x lý thông tin. Nh ng kho ng tr ng ó là nh ng d u ch m câu - c bi t là d u ch m. N u gi a hai kho ng tr ng, câu c a chúng ta quá dài, ngư i xem b nh i quá nhi u thông tin và s không th i gian x lý. Cái ngư ng ó là 20 t ; vư t ngư ng này,kh năng di n gi i c a ngư i xem b e do . (Chúng ta ang nói v cách vi t b ng ti ng Anh. Còn ti ng Vi t ??)
Khái ni m này c ng c cho i u mà nh ng ngư i c m bút trong ngành phát thanh và truy n hình u bi t: các t ng ng n trong câu ng n có hi u qu hơn các t dài trong các câu dài. Chúng không ch d cho ngư i nghe. Chúng còn d c cho ngư i c. Nh ng câu ng n c d hơn, nh t là trong l n c u tiên. "M c dù hành khách v n mua vé và t ch các qu y bán vé, nhưng phát tri n m nh l i là công vi c kinh doanh i n tho i và các nhà ho ch nh chính sách ang i u tra xem có th bán nhi u vé hơn qua các i lý du l ch hay các công ty ư ng s t có th ho t ng như các hãng hàng không , nơi ngư i ta thư ng i t hãng hàng không này sang hãng hàng không khác."(78 ch ) Ví d g m 78 ch (ti ng Anh: 50 t ) này trích t m t phóng s truy n hình c a BBC ưa lên sóng làm: • Ngư i xem khó hi u. • Ngư i c khó c. • Th m chí, tác gi cũng khó c. Chúng ta chia câu này thành nhi u câu nh và thêm các liên t thì ngư i xem , ngư i c và tác gi u th y d ch u hơn. "H u h t hành khách v n mua vé và t ch các qu y bán vé. Nhưng phát tri n m nh l i là công vi c kinh doanh i n tho i.
Hi n các nhà ho ch nh chính sách ang i u tra xem có th bán nhi u vé hơn qua các i lý du l ch không. Hay các công ty ư ng s t có th ho t ng như các hãng hàng không? ó ngư i ta thư ng i vé t hãng hàng không này sang hãng hàng không khác." Hãy so sánh câu ban u c a BBC v i nh ng ví d dư i ây : "Ngư i Pháp trư c ây ã ch u ng nh ng th này. Gi cao i m trung tâm Pa-ri, chuy n tàu ch t c ng ngư i . . . và m t qu bom." (Paul Workman, CBC) " Bình minh.Và ánh m t tr i xuyên th ng màn êm giá bu t th u xương trên bình a bên ngoài Ko-rem l i làm tr i d y cái ói tri n miên. Ngày nay. Trong th k hai mươi. Nơi ây, theo nh ng ngư i công nhân ch n này, là ch g n nh t v i a ng c tr n gian." (Michael Buerk, BBC , phóng s v n n ói Ê-tio-pi) "Chín gi ba mươi sáng. M t ngày n a l i n mà không có ch . Tên ch là Evelyn . . ." Chúng ta u bi t cái p và m ch l c n m trong s ơn gi n. Nhưng ó là m t công vi c không d . Khi còn là giám c c a hãng tin United Press, Earl Johnson ã g i m t b n ghi nh cho nhân viên c a hãng, kêu g i hãy dùng:
". . . nhi u d u ch m và ít các t ph c t p. Hãy vi t c n th n câu d n: ng n g n và ơn gi n. R i câu d n ó gi nh p cho toàn bài." Chúng ta hãy xem Anna Maria Tremonti c a hãng CBC th hi n s ng n g n và ơn gi n trong o n u phóng s v m t v ánh bom xe buýt Je-ru-sa-lem. "H n m trong cái v xe gi ng như nh ng con búp bê v . Nh ng ngư i công nhân. Nh ng ngư i lính. Nh ng hành khách. T t c h là n n nhân không h nghi ng v m t v n m nh n n i chi c xe buýt b ném như m t món chơi." Trong cu n Vi t tin cho Truy n hình, Edward Bliss con và James L. Hoyt ưa ra l i khuyên sau: "Vi t tin truy n hình có m c ích rõ ràng. ó là n m b t các thành ph n cơ b n c a m t câu chuy n và gi i thích chúng b ng ngôn ng ơn gi n và d hi u v i ngư i xem." 19. Ch ng hay b ng "Không bao gi dùng th b ng khi có th dùng d ng ch ng." (George Arwell) nh nghĩa: Ch ng : ch th là ngư i làm ra hành ng. B ng: ch th không làm ra hành ng; hành ng tác ng lên ch th .
So sánh: Mư i ngư i b ch t và hàng ngàn ngư i b m t nhà c a trong tr n ng t. Tr n ng t ã cư p i sinh m ng c a mư i ngư i và làm hàng ngàn ngư i m t nhà c a. • ng t th ch ng nh n m nh ngư i làm ra hành ng. • ng t th b ng nh n m nh ngư i ch u tác ng c a hành ng. Hãy dùng nh ng tiêu chí sau quy t nh dùng th ch ng hay b ng: • B i c nh • T m quan tr ng c a ngư i làm ra hành ng và ngư i ch u tác ng. • C u trúc câu (xét c v m t hình nh) Nhìn chung, ch ng thì d hi u và rõ ràng. B ng là cách nói quanh co v i u gì ó. Nhưng xin ng c ng nh c. Cũng có lúc b n nên dùng c u trúc b ng: V/d: O.J. Simpson ã b b t. ng t m nh
B n hãy dùng các ng t m nh th hi n hành ng m t cách m nh m , m à. Hãy dành chút ít th i gian tìm các ng t l t t "cái h n" c a hành ng. Hãy hình dung m t câu v i hành ng xoay quanh ng t " i". Bây gi các b n hãy xem các ng t " i" sau: i d o, i l i, i bách b , i t, i i, i ng, i vòng, i lang thang, i ngoài, i gu c trong b ng, i bư c n a, i c ng sau . . . . B n v n ch c t " i" v n là ng t b n mu n dùng y ch ? Peter McNelly t ng k t như sau trong m t l p h c vi t tin bài c a hãng CBC. "Chìa khoá vi t t t hơn là dùng các ng t m nh trong nh ng câu kho kho n." Nguyên t c chung: • t ch th lên trư c có d ng ch ng. • Hãy dùng các ng t m nh, tránh dùng tính t . Ngôn ng c a b n Cách chúng ta vi t có th giúp chúng ta ưa ngư i xem vào cu c . . . chia s thông tin hơn là thông báo ơn thu n.
Bên c nh ó chúng ta cũng có th lo i h ra kh i cu c. Các cu c thăm dò khán gi cho th y ngư i xem c m th y b tách bi t kh i các b n tin th i s . ưa ngư i xem vào cu c, chúng ta dùng: • Ngôn ng i thư ng. • Kh u ng . • Nh ng t ng khi n khán gi tr thành ngư i tham gia như :"Hãy mư ng tư ng . . ." • Kho ng ngưng ngh (pause- ngư i xem có th i gian x lý thông tin) Chúng ta lo i ngư i xem ra khi dùng: • Nh ng ý nghĩ và c u trúc ph c t p. • L i bình dày c - t o b c tư ng âm thanh. Chúng ta c nh i nhét thêm nh ng t ng vào cái phóng s m t phút rư i r i ph i b i nh ng kho ng ngưng ngh (pause) c n thi t cho ngư i xem hi u nh ng t ng ó. • Gi nh ngư i xem nh câu chuy n ang k . • Văn phong "gi ng o"-nói át ngư i xem. • Bi t ng trong lĩnh v c chính tr , y h c, th thao, t i ph m. M t s t ng chúng ta dùng trong báo chí, trên ài không bao gi th y ngoài i. Xu t x c a nh ng t ng ó không kém ph n danh giá:
ó là nhu c u vi t headline (tít) c a ngư i c m bút mu n th hi n nh ng ý tư ng ph c t p v i nh ng dòng ch l n trong m t không gian nh nh t. Nguyên t c 5 C. T ch c Southam ưa ra nguyên t c này hư ng d n cách vi t cho các nhân viên. Clear (rõ ràng): d c, d nghe, c th hơn chung chung, lô-gic. Correct( úng): ương nhiên! Concise(súc tích): không có t ng hay thông tin th a, t và câu ng n, m i t u mang nghĩa. Comprehensive: d hi u, tr l i rõ ràng cho các câu h i: ai, cái gì, khi nào, âu và t i sao. Considerate(ý t ): ưa ngư i xem vào cu c, không lo i h ra; không dùng bi t ng không dùng t , c m t n ng n , lan man. Bi t ngư i mình nói chuy n và i u ó quy t nh ngôn ng , gi ng i u, m c thân m t hay trang tr ng.