Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lại - Chương 8

Chia sẻ: Nguyen Minh Phung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

200
lượt xem 72
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lạ. Chương 8. Một số quy trình chế biến phụ phẩm làm thức ăn cho trâu bò. trong chuơng này một số quy trình chế biến phụ phẩm được trình bày để các cán bộ khuyến nông có thể dùng làm tài liệu hướng dẫn và phổ biến trực tiếp cho nông dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sử dụng phụ phẩm nuôi gia súc nhai lại - Chương 8

Ch-¬ng 8 Mét sè quy tr×nh chÕ biÕn phô phÈm lµm thøc ¨n cho tr©u bß Trong chu¬ng nµy mét sè quy tr×nh chÕ biÕn phô phÈm ®-îc tr×nh bµy ®Ó c¸c c¸n bé khuyÕn n«ng cã thÓ dïng lµm tµi liÖu h-íng dÉn vµ phæ biÕn trùc tiÕp cho n«ng d©n. Tuy nhiªn ®©y chØ lµ nh÷ng vÝ dô cô thÓ, tuú theo hoµn c¶nh cña tõng ®Þa ph-¬ng vµ n«ng hé mµ c¸c c¸n bé kü thuËt cã thÓ thiÕt kÕ nh÷ng quy tr×nh chi tiÕt vµ ®Æc thï h¬n trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®· ®-îc cung cÊp trong c¸c ch-¬ng tr-íc. Xö lý r¬m kh« víi urª vµ v«i Nguyªn liÖu: Cã thÓ xö lý theo mét trong c¸c c«ng thøc sau ®©y: 1) R¬m kh« 100 kg, urª 4 kg, n-íc s¹ch 70-100 lÝt. 2) R¬m kh« 100kg, urª 4 kg, v«i t«i 0,5kg, n-íc s¹ch 70- 100 lÝt (nÕu gi¸ urª rÎ). 3) R¬m kh« 100kg, urª 2,5kg, v«i t«i 2-3 kg; n-íc s¹ch 70- 100 lÝt (nÕu gi¸ urª ®¾t). Hè ñ vµ dông cô: Cã 3 lo¹i hè ñ: cã 3 v¸ch, cã 2 v¸ch c¹nh nhau hoÆc cã hai v¸ch ®èi diÖn. Nãi chung lµ cÇn tèi thiÓu 2 v¸ch ®Ó nÐn r¬m cho chÆt. NÒn cã thÓ lµ xi m¨ng, g¹ch hay lãt nhiÒu l¸ chuèi hoÆc nilon. Dung tÝch hè ñ phô thuéc vµo sè l-îng r¬m cÇn ñ ®Ó ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña gia sóc. NÕu kh«ng lµm hè ñ cã thÓ ñ r¬m trong tói nylon (bao ®ùng ph©n ®¹m) lång trong bao t¶i døa (100kg r¬m cÇn 10 - 12 bao t¶i døa). C¸c dông cô kh¸c gåm c©n 1 chiÕc, chËu to hay v¹i sµnh 1 c¸i ®Ó hßa tan urª, v«i, x« t«n 2 - 3 chiÕc; « doa 1 chiÕc (®Ó tíi cho ®Òu). NÕu kh«ng cã « doa th× dïng g¸o nhùa déi qua ræ th-a; d©y ni l«ng ®Ó buéc miÖng bao t¶i; 1 m¶nh ni l«ng réng chõng 2-3m2. C¸ch ñ: - Urª vµ v«i ®-îc hßa vµo n-íc cho tan ®Òu. - NÕu ñ trong hè th× r¶i tõng mét líp r¬m máng (20cm) råi t-íi n-íc urª/v«i sao cho ®Òu r¬m, ®¶o qua ®¶o l¹i sao cho ngÊm n-íc urª, dïng ch©n nÐn chÆt, råi l¹i tiÕp tôc tr¶i mét líp r¬m vµ n-íc, l¹i nÐn cho chÆt. Sau ®ã phñ bao nilon
lªn trªn sao cho thËt kÝn, kh«ng ®Ó kh«ng khÝ, n-íc m-a ë ngoµi lät vµo vµ khÝ amoniac ë trong bay ra. - NÕu ñ trong tói th× trªn s©n s¹ch, hay trªn mét tÊm nil«ng hoÆc v¶i x¸c r¾n réng chõng 2-3m2 tr¶i tõng líp r¬m dµy kho¶ng 20cm. Sau ®ã t-íi n-íc ®· hßa tan urª vµ v«i cho thÊm -ít ®Òu tÊt c¶ líp r¬m, kh«ng déi qu¸ nhiÒu lµm thõa n- -íc urª ch¶y ®i g©y l·ng phÝ. TiÕp theo cho líp kh¸c vµ l¹i t-íi ®Òu. LÇn l-ît lµm nh- vËy tíi cho Èm hÕt l-îng r¬m cÇn xö lý. C¸c líp d-íi nªn t-íi Ýt h¬n c¸c líp trªn v× phÇn n-íc d- thõa sÏ thÊm xuèng c¸c líp d-íi. Sau khi r¬m ®-îc t-íi ®Òu cho chóng vµo c¸c bao t¶i døa, nÐn thËt chÆt råi buéc chÆt. §Æt c¸c bao t¶i nµy vµo n¬i s¹ch sÏ, tr¸nh n¾ng, m-a, Èm -ít. Cho ¨n: Sau khi ñ 2 tuÇn (mïa hÌ) hoÆc 3 tuÇn (mïa ®«ng) b¾t ®Çu cã thÓ lÊy r¬m ra cho ¨n. LÊy võa ®ñ l-îng r¬m cÇn thiÕt cho tõng b÷a. LÊy xong ®Ëy kÝn hè ñ hoÆc buéc kÝn bao nilon l¹i. R¬m ñ cã chÊt l-îng tèt cã mÇu vµng ®Ëm, mïi urª, kh«ng cã mïi mèc, r¬m Èm, mÒm. R¬m ñ th-êng ®-îc tr©u bß thÝch ¨n vµ ¨n ®-îc nhiÒu h¬n so víi khi ch-a ñ. Tuy nhiªn mét sè tr©u bß lÇn ®Çu tiªn kh«ng chÞu ¨n r¬m ñ urª, ph¶i kiªn tr× tËp cho chóng quen dÇn. Lóc ®Çu cho ¨n Ýt, trén chung víi thøc ¨n kh¸c, sau ®ã cho ¨n t¨ng dÇn lªn. Cã thÓ nªn lÊy r¬m ñ ra, ph¬i trong m¸t chõng 1 tiÕng ®ång hå ®Ó mïi urª bay bít. Cho r¬m ñ vµo ræ, thóng, hay m¸ng ¨n s¹ch sÏ vµ nªn trén thªm 1-2kg cá xanh lªn líp trªn ®Ó hÊp dÉn tr©u bß, lµm nh- vËy chõng 2-3 ngµy. Khi tr©u bß ®· quen ¨n thøc ¨n nµy, ta kh«ng cÇn ph¶i ph¬i vµ trén lÉn víi cá n÷a; nh-ng nhí cho ¨n trong m¸ng hay thóng, ræ cho s¹ch sÏ tr©u bß sÏ ¨n ®- -îc nhiÒu vµ Ýt bá thõa. Cho tr©u bß ¨n r¬m ®· chÕ biÕn cµng nhiÒu cµng tèt, nh-ng hµng ngµy vÉn cÇn ch¨n th¶ ®Ó tr©u bß cã ®ñ mét l-îng thøc ¨n xanh cÇn thiÕt. Nªn cho ¨n th- -êng xuyªn trong mïa ®«ng th× hiÖu qu¶ míi cao. ñ r¬m t-¬i víi urª Tõ tr-íc ®Õn nay ng-êi ta chñ yÕu ñ r¬m kh«, nh-ng nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y cho thÊy cã thÓ dù tr÷ r¬m t-¬i quanh n¨m b»ng c¸ch ñ víi urª. ViÖc ñ r¬m t-¬i cã nhiÒu -u ®iÓm so víi ñ r¬m kh«:  R¬m t-¬i cã gi¸ trÞ dinh d-ìng cao h¬n r¬m kh« v× nhiÒu chÊt dinh d-ìng bÞ mÊt trong qu¸ tr×nh ph¬i kh«. Tû lÖ tiªu ho¸ r¬m t-¬i cao h¬n r¬m kh« vµ cßn cao h¬n c¶ r¬m kh« ñ urª.
 Sau mçi vô gÆt chØ cÇn ñ mét lÇn, dù tr÷ ®Ó cho ¨n tíi hÕt.  Khi ñ kh«ng cÇn hßa urª vµo n-íc mµ cã thÓ r¶i urª trùc tiÕp lªn r¬m theo tõng líp (v× r¬m t-¬i cã chøa tû lÖ n-íc cao).  ñ r¬m t-¬i víi urª b¶o ®¶m gi¸ trÞ dinh d-ìng cña r¬m, gi÷ nguyªn gÇn nh- ban ®Çu. Nguyªn liÖu: L-îng urª dïng b»ng kho¶ng 4% VCK cña r¬m. Do ®ã c¨n cø vµo hµm l-îng n-íc cña r¬m khi ®em ñ, tÝnh to¸n l-îng urª cho phï hîp. Chó ý ®é Èm cña r¬m, nÕu r¬m míi lÊy vÒ sau khi thu ho¹ch th× ®é Èm thÝch hîp (>50%), nÕu r¬m ®· ®Ó kh« h¬n th× ph¶i cho thªm n-íc. Hè ñ: Hè ñ lµm gièng nh- ñ r¬m kh« víi urª. V× r¬m t-¬i th-êng ®-îc ñ víi l-îng lín sau khi thi ho¹ch nªn cã thÓ cÇn nhiÒu hè ñ cã kÝch thøc lín h¬n. C¸ch ñ Cho r¬m vµo hè ñ: mét líp r¬m th× r¶i mét líp urª, lµm nh- thÕ cho ®Õn khi ®Çy hè. Phñ hè ñ b»ng bao nilon cho kÝn. V× r¬m cßn t-¬i nªn ®ßi hái ph¶i nÐn thËt chÆt vµ phñ nilon thËt kÝn tr¸nh tæn thÊt trong qu¸ tr×nh h« hÊp vµ lªn men vi sinh vËt. Khi ñ r¬m t-¬i cÇn l-u ý: Do r¬m cßn t-¬i non cã nhiÒu ®-êng glucoza nªn nÕu Èm ®é thÊp (r¬m ®· kh« mét phÇn mµ kh«ng cho thªm n-íc) vµ nhiÖt ®é cao (cho r¬m vµo hè ñ lóc tr-a n¾ng) th× ®éc tè 4-methyl-imidazol sÏ ®-îc h×nh thµnh do ph¶n øng gi÷a glucoza vµ NH3 ph©n gi¶i tõ urª, cã thÓ g©y ®éc cho bß. Cho ¨n: C¸ch cho ¨n r¬m ñ t-¬i còng t-¬ng tù nh- r¬m kh« ®-îc ñ víi urª/v«i ë trªn. ñ chua c©y ng« sau thu b¾p Nguyªn liÖu: - §èi víi c©y ng« cßn non cã hµm l-îng vËt chÊt kh« thÊp th× cÇn ph¬i t¸i kho¶ng 2 ngµy tr-íc khi ñ ®Ó t¨ng hµm l-îng VCK lªn trªn 25%. - §èi víi c©y ng« giµ th× kh«ng ph¬i mµ ñ ngay vµo chÝnh ngµy thu ho¹ch b¾p. CÇn bæ sung thªm rØ mËt hoÆc c¸m (®Ó t¨ng bét ®-êng). Th-êng dïng 10kg rØ mËt cho mét hè ñ 1,5 khèi. Hè ñ vµ dông cô:
Hè ñ ®-îc x©y dùng b»ng g¹ch vµ xi m¨ng. Trong ®iÒu kiÖn n«ng hé mçi hè cã thÓ cã kÝch th-íc 1m x 1m x 1,5m = 1,5 khèi. CÇn cã mét sè lo¹i vËt t- kh¸c nh-:  Sái hoÆc g¹ch vì r¶i xuèng ®¸y bÓ  R¬m lóa thËt kh« ®Ó r¶i lªn sái vµ bao quanh thµnh bÓ.  §Êt ®Ó lÊp kÝn tr¸nh kh«ng khÝ vµo bÓ.  Hai ®o¹n tre dµi 2m ®Ó lµm khung vµ phñ v¶i nhùa lªn tr¸nh m-a. Mét hè ñ cò ®· dïng cÇn dän vÖ sinh cÈn thËn vµ lµm kh« tr-íc khi ñ ®ît míi. C¸ch ñ: Th¸i th©n c©y vµ l¸ ng« thµnh mÉu 6-10cm. Lo¹i bá nh÷ng l¸ kh« ë gèc c©y (nÕu cã). ChÊt nguyªn liÖu vµo hè ñ theo tõng líp dµy 15-20 cm vµ nÐn chÆt. §èi víi c©y ng« giµ th× hoµ rØ mËt ®-êng víi 50% n-íc vµ t-íi ®Òu. Chó ý kh«ng ñ vµo lóc trêi m-a. Cho ¨n: Sau khi ñ 3 tuÇn b¾t ®Çu cã thÓ lÊy thøc ¨n ra cho ¨n. LÊy võa ®ñ l-îng cÇn thiÕt cho tõng b÷a. LÊy xong ®Ëy kÝn hè ñ ®Ó tr¸nh kh«ng khÝ vµ n-íc m-a ngÊm vµo. ñ chua phô phÈm døa Nguyªn liÖu: NguyÔn B¸ Mïi (2002) ®· ¸p dông c¸c c«ng thøc ñ chua sau: 1) 75% chåi ngän døa + 25% vá vµ b· døa + 0,5% NaCl 2) 100% chåi ngän, th©n vµ l¸ døa + 0,5% NaCl 3) 100% vá qu¶ vµ b· døa Ðp + 0,5% NaCl 4) 50% chåi ngän vµ phô phÈm kh¸c + 50% c©y ng« + 0,5% NaCl. Hè ñ: Hè ®-îc x©y næi trªn mÆt ®Êt, trªn cã m¸i che. KÝch th-íc hè ñ tuú theo quy m« ®µn gia sóc. §èi víi c¸c hé n«ng d©n ch¨n nu«i theo quy m« nhá, hè ñ cã dung tÝch nhá (1-2 tÊn). §èi víi c¸c tr¹i ch¨n nu«i, dung tÝch hè ñ cã thÓ lªn tíi hµng tr¨m tÊn. C¸c hé gia ®×nh cã thÓ tËn dông bÓ chøa n-íc hoÆc « chuång lîn lµm hè ñ.
Còng cã thÓ dïng tói nylon ®Ó ñ: cã thÓ tËn dông c¸c vá bao ph©n ®¹m lµm tói ñ, bªn ngoµi tói nylon lµ bao t¶i sîi dai ch¾c. C¸ch ñ: - ñ trong hè: C¸c nguyªn liÖu tr-íc khi ñ ®-îc th¸i víi ®é dµi 3-5 cm. R¶i thøc ¨n thµnh tõng líp dµy 20 cm. Cø mçi líp l¹i mét lÇn r¾c muèi ¨n. Sau vµi líp l¹i mét lÇn ®Çm nÐn ®Ó t¨ng ®é yÕm khÝ trong hè ñ. Trªn mÆt hè phñ mét tÊm nylon, trªn cïng ®æ mét líp ®Êt dµy 30-40 cm. - ñ trong tói nylon: Nguyªn liÖu ®-îc th¸i víi ®é dµi 2-3 cm. Cø mçi líp thøc ¨n dµy 15 cm l¹i mét lÇn r¾c muèi ¨n. Sau vµi líp thøc ¨n l¹i mét lÇn ®Çm nÐn. Sau khi tói ®Çy dïng d©y buéc chÆt miÖng tói, råi buéc miÖng bao t¶i l¹i. C¸c tói ®-îc xÕp dùng ®øng råi ch«n kÝn xuèng d-íi ®Êt hoÆc c¸c tói ®-îc xÕp chång lªn nhau ë n¬i kh« r¸o. Cho ¨n: Sau khi ñ 3 tuÇn cã thÓ lÊy cho ¨n. Cho tr©u bß ¨n phô phÈm døa ñ xanh cïng víi c¸c thøc ¨n kh¸c. Cho ¨n ®Õn ®©u lÊy ®Õn ®Êy vµ lÊp phñ kÝn phÇn cßn l¹i ®Ó tr¸nh bÞ háng. ñ chua c©y l¹c Nguyªn liÖu: Th©n c©y l¹c sau khi thu ho¹ch cñ ®-îc c¾t bá phÇn gèc giµ (bá ®i kho¶ng 10-15cm); sau ®ã b¨m nhá ®Õn 5-6cm. B¨m xong ®Ó hong trong bãng r©m tr¸nh bÞ ñng vµng, råi tiÕn hµnh ñ ngay trong 1-2 ngµy. Khi ñ th©n c©y l¹c cÇn bæ sung bét s¾n, hay c¸m g¹o hoÆc ng« vµ muèi ¨n theo tû lÖ sau: cø 100kg th©n l¸ l¹c cÇn bæ sung 6-7kg bét s¾n (hay c¸m hoÆc bét ng«) vµ 0,5kg muèi ¨n. Th©n c©y l¹c kh«ng ®-îc röa -ít, nÕu cã dÝnh ®Êt hoÆc sái ®¸ th× cÇn rò kh« lo¹i bá ®Êt ®¸. Hè ñ: Cã nhiÒu c¸ch t¹o mét hè ñ, viÖc øng dông lo¹i hè ñ nµo tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ tõng gia ®×nh. Hè ñ cÇn ®¹t c¸c ®iÒu kiÖn sau: - KÝch cì hè ñ tÝnh to¸n sao cho võa ®ñ l-îng th©n l¸ l¹c cÇn ñ (trung b×nh dung tÝch hè ñ lµ mét mÐt khèi sÏ ñ ®-îc 400-500kg th©n l¸ l¹c). - §é ch¾c thµnh hè ñ: th©n l¸ l¹c ñ chua trong ®iÒu kiÖn lªn men yÕm khÝ v× vËy thµnh hè ñ cµng kÝn chÊt l-îng cµng tèt. TuyÖt ®èi kh«ng ®-îc ®Ó n-íc bª ngoµi ngÊm vµo hè ñ trong suèt thêi gian chÕ biÕn vµ sö dông.
- VËt liÖu dïng ®Öm lãt: tèt nhÊt dïng tÊm nylon hoÆc tËn dông v¶i mua cò, bao ®ùng ph©n ®¹m, l¸ chuèi... môc ®Ých chñ yÕu t¨ng ®é kÝn cho nguyªn liÖu ñ ®ång thêi tr¸nh thøc ¨n bÞ nhiÔm bÈn. Mét sè lo¹i hè ñ sau ®©y cã thÓ ¸p dông: - Hè ñ x©y b»ng g¹ch: rÊt tèt song gi¸ thµnh kh¸ cao, lo¹i h×nh nµy cã thÓ ¸p dông cho c¸c hé n«ng d©n cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ. - Hè ñ ®µo ®¾p b»ng ®Êt nöa næi nöa ch×m: lµ lo¹i hè ñ cã thÓ ¸p dông réng r·i trong c¸c hé n«ng d©n. T¹o hè ñ kiÓu nµy nªn l-u ý ®Õn c¸c vËt liÖu dïng lµm ®Öm lãt (tèt nhÊt nªn dïng nylon, v¶i m-a cò, bao ®ùng ph©n ®¹m, l¸ chuèi...) nÕu kh«ng dÔ bÞ n-íc ngÊm vµo nguyªn liÖu g©y thèi, mèc. Hè ñ nªn lµm ë n¬i kh« r¸o s¹ch sÏ, kh«ng cã n-íc thÊm vµo. Kinh nghiÖm ë nhiÒu n¬i lµ lµm hè trßn cã ®-êng kÝnh kho¶ng 1m, ®µo s©u 1m vµ ®¾p cao thªm 0,4m. Hè ñ nµy cã dung tÝch 1,1m3 vµ ñ ®-îc kho¶ng 440- 480kg th©n l¸ l¹c. C¸ch ñ: Lãt kü ®¸y vµ thµnh hè ñ b»ng 1-2 líp l¸ chuèi t¬i hoÆc tÊm ¸o m-a háng, bao t¶i døa cò hay tÊm ni l«ng ®Ó ®Êt c¸t kh«ng lÉn vµo thøc ¨n ñ. Hçn hîp c¸c nguyªn liÖu theo tû lÖ, trén ®Òu ë ngoµi hè ñ råi bèc vµo hè ñ theo tõng líp (mçi líp cã ®é dµy 15-20cm), dïng ch©n nÐn nguyªn liÖu cho chÆt (cµng chÆt cµng tèt). Còng cã thÓ c©n l¸ l¹c råi tr¶i vµo hè ñ thµnh tõng líp cã ®é dµy còng tõ 15-20cm råi r¾c ®Òu c¸m vµ muèi theo tû lÖ nªu trªn, sau ®ã còng nÐn l¸ l¹c thËt chÆt. Cø ñ lÇn l-ît theo tõng líp nh- vËy cho tíi khi hÕt th©n l¸ l¹c hay ®Çy hè. Sau khi nÐn hÕt th©n l¸ l¹c, dïng nylon, v¶i m-a cò, bao t¶i døa, l¸ chuèi, phñ kÝn lªn råi dïng xÎng xóc ®Êt lÊp lªn (líp ®Êt dµy cÇn thiÕt lµ 30-40cm). §Çm nÐn chÆt líp ®Êt vµ t¹o thµnh h×nh mui rïa. Sau khi ñ xong 3-5 ngµy ®Ó cho ®èng ñ ngãt xuèng, ®Çm nÐn líp ®· phñ vµ cho thªm mét chót ®Êt lªn mÆt vµ nÐn chÆt l¹i. Dïng tranh, l¸ mÝa, l¸ cä, hoÆc r¬m, r¹ phñ lªn ®ãng ñ mét líp dµy ®Ó tr¸nh n-íc m-a thÊm xuèng. Cho ¨n: Sau khi ñ 50-60 ngµy míi cã thÓ dïng cho gia sóc ¨n. NÕu ch-a cÇn dïng ®Õn cã thÓ ®Ó l©u h¬n (thËm chÝ hµng n¨m) chÊt l-îng vÉn tèt. Th©n l¸ l¹c ñ chua cã thÓ dïng cho gia sóc ¨n dÇn trong 3-4 th¸ng mµ chÊt l-îng vÉn tèt. Chó ý kh«ng nÊu chÝn thøc ¨n ñ v× sÏ lµm mÊt vitamin vµ c¸c chÊt dinh d-ìng kh¸c.
Th©n l¸ l¹c ñ chua tèt cã mµu vµng nh¹t, mÒm h¬i ®µn håi, mïi nh- mïi d-a muèi. NÕu th©n l¸ l¹c ñ cã mµu ®en thÉm, ñng n¸t, mïi khã ngöi lµ cã chÊt l- -îng kÐm, bÞ h- háng, kh«ng nªn cho ¨n. L-îng cho ¨n: - Tr©u bß ®ang cµy kÐo: 10-15 kg vµ ¨n thªm cá xanh, r¬m. - Tr©u bß trong mïa ®«ng: 5-6 kg/ngµy, ¨n thªm r¬m, ch¨n th¶. Khi lÊy th©n l¸ l¹c ra ®Ó cho gia sóc ¨n nªn lÊy gän gµng, theo tr×nh tù, tr¸nh l·ng phÝ, nªn lËt líp ®Êt lªn trªn võa ®ñ réng, kh«ng ®-îc cïng mét lóc bãc hÕt toµn bé líp ®Êt phñ phÝa trªn hè ñ. Hµng ngµy lÊy thøc ¨n ñ cho gi¸ sóc ¨n, sau ®ã cÇn dïng v¶i m-a hoÆc bao t¶i che kÝn l¹i vµ tiÕp tôc kh«ng cho n-íc m-a thÊm vµo thøc ¨n ñ chua. ñ chua ngän l¸ s¾n Ngän l¸ s¾n thu vÒ cÇn ph¶i ®Ëp dËp phÇn th©n c©y (phÇn ngän) vµ b¨m nhá 3 - 4cm. Cø 100kg ngän l¸ s¾n cÇn bæ sung: 5 - 6kg bét s¾n hay c¸m g¹o hoÆc bét ng« vµ 0,5kg muèi ¨n. Ph-¬ng ph¸p chuÈn bÞ hè ñ vµ c¸ch ñ, c¸ch sö dông t-¬ng tù nh- ®èi víi c©y l¹c ñ chua. ñ chua ngän l¸ mÝa Ngän l¸ mÝa khi thu ho¹ch c©y h·y cßn xanh ®-îc th¸i nhá tõ 2-3 cm (phÇn cøng nh- bóp ngän cÇn ®Ëp dËp tr-íc khi th¸i nhá). Cø 100kg ngän l¸ mÝa cÇn bæ sung thªm 1,5 kg rØ mËt, 3 kg bét s¾n vµ 0,5 kg muèi ¨n. Ph-¬ng ph¸p chuÈn bÞ hè ñ, c¸ch ñ t-¬ng tù nh- ñ c©y l¹c. Hµng ngµy tr©u, bß cµy kÐo nªn cho ¨n 10-12kg vµ ¨n thªm cá xanh, r¬m. Tr©u, bß kh«ng ph¶i lµm viÖc trong mïa ®«ng cho ¨n 5-7kg cïng víi r¬m lóa vµ ch¨n th¶. Ph-¬ng ph¸p chÕ biÕn b¸nh dinh d-ìng Nguyªn liÖu: Urª 10kg; rØ mËt 45 - 50kg; v«i bét 4kg; xi m¨ng 2kg; bét ®Êt sÐt 4kg; muèi ¨n 0,5kg; bét s¾n hay c¸m g¹o 5kg; chÊt ®én nhiÒu x¬ 20-30kg (nh- vá l¹c, d©y lang, d©y l¹c kh« hay r¬m b¨m nhá). Dông cô:
ChËu to 1 chiÕc; chËu nh«m nhá 2 chiÕc; x« t«n 2 chiÕc; khu«n ®ãng g¹ch 2 chiÕc; chµy gi· cua 2 chiÕc; c©n 1 chiÕc; nil«ng 1 m¶nh 2m2. C¸ch lµm: B-íc 1: - Trén urª, muèi ¨n vµo rØ ®-êng cho ®Òu (hçn hîp 1). - Trén ®Òu c¸c chÊt cßn l¹i vµ phô gia víi nhau (hçn hîp 2). B-íc 2: Trén ®Òu 2 hçn hîp trªn vµo nhau, sao cho chóng võa ®ñ kÕt ®Ýnh. Chó ý ®Õn ®é Èm b»ng c¸ch dïng tay n¾m l¹i, nÕu thÊy t¹o ®-îc h×nh trong lßng bµn tay, khi bu«ng ra kh«ng bÞ r· rêi lµ ®-îc. NÕu qu¸ nh·o cho thªm 1 chót chÊt ®én nhiÒu x¬. NÕu qu¸ kh« cho thªm mét vµi ki l« gam rØ mËt. Sau khi trén xong ph¶i ñ thµnh ®èng trong thêi gian 1-2 tiÕng ®ång hå, råi míi ®ãng thµnh c¸c b¸nh nhá. B-íc 3: - Dïng khu«n ®ãng g¹ch thñ c«ng, hoÆc khu«n ®ãng g¹ch xØ, hay x« t«n háng ®Ó ®ãng b¸nh. - Dïng chµy gç nÐn thËt chÆt nguyªn liÖu vµo khu«n ®Ó kÕt dÝnh tèt. - Ph¬i kh« b¸nh dinh d-ìng trong bãng m¸t 5-7 ngµy ë n¬i kh« r¸o, s¹ch sÏ sau ®ã míi sö dông cho tr©u bß. B-íc 4: Sö dông cho tr©u bß ¨n - §Æt b¸nh dinh d-ìng vµo n¬i cao r¸o s¹ch sÏ trong chuång tr©u bß (tr¸nh ®Ó n-íc m-a hay ph©n, n-íc tiÓu gia sóc lÉn vµo). - Cã thÓ ®Æt vµo trong mét c¸i quang cã c¸i ræ lãt vµ treo vµo phÝa ®Çu tr©u bß, ngang víi tÇm mâm cña chóng ®Ó tr©u bß dÔ liÕm hoÆc ¨n. - ChØ cho 1 b¸nh dinh d-ìng vµo ræ, khi nµo ¨n hÕt míi cho ¨n b¸nh míi. - Mét tr©u hay bß hµng ngµy cã thÓ ¨n ®-îc tõ 0,4-0,6 kg b¸nh dinh d-ìng nµy. - CÇn cho ¨n b¸nh dinh d-ìng liªn tôc. - TuyÖt ®èt kh«ng hßa tan b¸nh dinh d-ìng vµo n-íc ®Ó cho uèng v× nh- thÕ sÏ lµm gia sóc ngé ®éc urª cã thÓ g©y chÕt tr©u bß ®ét ngét. - Cã thÓ sö dông b¸nh dinh d-ìng trong vßng 2-3 th¸ng kÓ tõ sau khi s¶n xuÊt.