Tiểu luận: tâm lý quản lý Gia đình

Chia sẻ: Le Anh Tu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

246
lượt xem 66
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Gia đình gắn liền với đời sống của mỗi con người. Trong đời sống xã hội từ xưa đến nay, gia đình luôn giữ vị trí quan trọng. Hồ Chủ tịch đã nói:" rất quan tâm đến gia đình là đúng, vì nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt, già đình tốt thì xã hội mới tốt". thành lập, Đảng và Nhà nước ta đã rất coi trọng mục tiêu giải phóng phụ nữ, thực hiện nam nữ bình quyền, bình đẳng. Điều này được thể hiện rõ trong các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận: tâm lý quản lý Gia đình

z  TIỂU LUẬN TÂM LÝ QUẢN LÝ: GIA ĐÌNH 1
MỤC LỤC PHẦN I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ............................................................ 3 PHẦN II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.................................... 5 Khái niệm và phân loại bạo lực gia đình .............................................................. 5 1.1. Khái niệm bạo lực gia đình........................................................................ 5 1.3. Các hành vi bạo lực gia đình .................................................................. 8 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu ............................................................. 10 2.1. Bạo lực đối với phụ nữ ............................................................................ 10 2.2. Bạo lực đối với đàn ông........................................................................... 14 2.6. Bạo lực gia đình xảy ra nhiều ở độ tuổi 30 – 40 ............................... 22 PHẦN III. ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ ........................................................................ 22 3.1. Các số liệu liên quan đến bạo lực gia đình .......................................... 23 Nguyên nhân của bạo lực gia đình ................................................................. 23 Hậu quả của bạo lực gia đình ......................................................................... 25 3.2. Giải pháp giảm bạo lực gia đình ........................................................ 29 PHẦN IV. QUAN ĐIỂM CÁ NHÂN.................................................................... 32 2
PHẦN I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Gia đình gắn liền với đời sống của mỗi con người. Trong đời sống xã hội từ xưa đến nay, gia đình luôn giữ vị trí quan trọng. Hồ Chủ tịch đã nói: “Rất quan tâm đến gia đình là đúng, vì nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt”. Chính vì vậy, xây dựng gia đình “No ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc” đang là vấn đề thu hút sự quan tâm của nhiều người, trong đó có tất cả chúng ta. Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về gia đình của các nhà khoa học nghiên cứu ở từng góc độ khác nhau, ở đây chúng ta có thể hiểu khái niệm gia đình như sau: “Gia đình là một nhóm xã hội được hình thành trên cơ sở hôn nhân và quan hệ huyết thống, những thành viên trong gia đình có sự gắn bó và ràng buộc với nhau về trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ có tính hợp pháp được nhà nước thừa nhận và bảo vệ”. Nói đến gia đình là nói đến nhóm tâm lý - tình cảm xã hội đặc thù, các mối quan hệ trong gia đình, sự cấu kết giữa các thành viên trong gia đình bắt nguồn từ quan hệ huyết thống ruột thịt và quan hệ tình cảm, trách nhiệm. Trong gia đình, các thành viên gắn bó với nhau bằng những sợi dây liên hệ thường xuyên, lâu dài, suốt đời người. Trong gia đình thuận hòa, hạnh phúc, các thành viên luôn quan tâm đến nhau, hy sinh cho nhau, không ngại thiệt thòi. Gia đình Việt Nam hiện nay đang phải đương đầu với một loạt thử thách lớn khi chuyển từ mô hình gia đình truyền thống sang gia đình hiện đại. Để tồn tại và phát triển, mỗi gia đình phải tìm cách thích ứng với những điều kiện mới, từng thành viên trong gia đình phải tự điều chỉnh các mối quan hệ trong gia đình. Thực tế cho thấy, sự tăng trưởng kinh tế nhanh chóng cùng với 3
những trào lưu tiến bộ về khoa học công nghệ có phần không tương xứng với sự phát triển văn hóa, xã hội đã làm đổ vỡ, mờ nhạt một số hệ thống giá trị tinh thần, đạo đức ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam; không ít những gia đình Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn, bế tắc, thậm chí tan vỡ đã kéo theo sự suy thoái về các định hướng giá trị, ảnh hưởng phần nào đến sự phát triển của thế hệ trẻ, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình còn gặp không ít những khó khăn, khúc mắc và những vấn đề nan giải. Một trong những bế tắc, khó khăn đó chính là tình trạng bạo lực gia đình. Hiện tượng BLGĐ ở Việt Nam đang có chiều hướng phát triển ở mọi vùng miền, ở tất cả các đối tượng. BLGĐ giữa vợ chồng, con cháu ngược đãi với ông bà, bố mẹ đối xử tàn tệ với con cái khá phổ biến. Nạn nhân chủ yếu là phụ nữ, trẻ em. Nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân của các nguyên nhân dẫn đến BLGĐ là sự bất bình đẳng giới; nguyên nhân trực tiếp dẫn đến BLGĐ chủ yếu là do say rượu và mượn rượu (69-70%), do khó khăn kinh tế, do vợ hoặc chồng ngoại tình; ngoài ra còn có các nguyên nhân khác: học vấn thấp, thiếu kỹ năng sống, không hiểu biết pháp luật... Hành vi BLGĐ để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Bởi nó làm xói mòn đạo đức, lối sống, làm ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục, ảnh hưởng đến thế hệ tương lai, là nguy cơ làm suy giảm sự bền vững, gây tan vỡ gia đình. Hành vi BLGĐ vi phạm quyền con người, làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, tính mạng của nạn nhân và làm tổn hại không nhỏ cho nền kinh tế - xã hội. Một trong những hiện tượng đáng lo ngại nhất của tình trạng khủng hoảng trong các gia đình hiện nay là tình trạng bạo lực gia đình. Bước sang thế kỷ 21, bạo lực gia đình vẫn lan rộng và trở thành vấn đề xã hội nghiêm trọng và phổ biến ở nhiều nước trên thế giới. Vì vậy trong đề tài này tôi muốn đề cập đến vấn đề: “ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢM HÀNH VI BẠO LỰC GIA 4
ĐÌNH ” để từ đó có cái nhìn và giải pháp đúng đắn, sâu sắc về hiện tượng này. PHẦN II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Khái niệm và phân loại bạo lực gia đình 1.1. Khái niệm bạo lực gia đình PTO- Ở Việt Nam, lần đầu tiên khái niệm BLGĐ được luật pháp hoá trong Luật phòng, chống bạo lực gia đình: “Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình”. Khái niệm này không chỉ xác định các đối tượng chủ thể thuộc phạm vi điều chỉnh, mà còn chỉ rõ những hành vi BLGĐ cần được xử lý nghiêm minh theo qui định của pháp luật. Bạo lực trong gia đình là một khái niệm mới được dùng ở Việt Nam để chỉ bất kỳ một hành động bạo lực nào của thành viên trong gia đình gây ra hoặc có thể gây ra hậu quả làm tổn hại hoặc gây đau khổ cho thành viên khác trong gia đình về thân thể, tình dục hay tâm lý. Hình thức bạo lực trong gia đình khá đa dạng như bố mẹ, con cái, anh chị em trong nhà đánh đập, giết hại lẫn nhau, trong đó phổ biến nhất là bạo lực từ phía các ông chồng đối với vợ như: đánh đập, chửi mắng, cấm đoán, cưỡng ép quan hệ tình dục, cưỡng ép đẻ thêm con ... Có thể hiểu bạo lực gia đình là hành vi lạm dụng quyền lực (có hoặc không sử dụng vũ lực) nhằm hăm doạ hay đánh đập một người thân trong gia đình để điều khiển, kiểm soát người đó. 5
Phân loại bạo lực gia đình - Tùy theo quan điểm và phương pháp tiếp cận, hiện có nhiều cách phân loại các hình thức bạo lực gia đình; nhưng thường tập trung ở ba loại cơ bản: + Bạo lực thân thể (bạo lực thể chất) + Bạo lực về tinh thần, tình cảm + Bạo lực về kinh tế và quan hệ xã hội. - Bạo lực về thân thể (còn gọi là bạo lực về thể chất): + Xâm hại thân thể: là những hành vi mà người gây ra bạo lực thường sử dụng sức mạnh cơ bắp (tay chân) hoặc công cụ, thậm chí cả vũ khí gây nên thương tích đối với nạn nhân. Hành vi đánh, đấm, tát, đá, túm tóc, giật bẻ tay, trói, nhốt trong nhà, cưỡng bức tình dục là những hành động thường gây nên sự đau đớn về thể xác, để lại dấu vết trên cơ thể nạn nhân. + Đối xử tồi tệ về thể chất: Bất cứ hành vi nào sử dụng sức mạnh thể lực đối với nạn nhân, dù nó có gây thương tích hay không, gồm những hành động cấm đoán, kiểm soát, xô đẩy thô bạo... Đối xử tồi tệ về thể chất còn bao gồm việc ngăn cấm phụ nữ tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cũng như ngăn ngừa họ không được tiếp cận các nhu cầu vật chất của mình như: ăn, uống, ngủ, nghỉ ngơi... + Bạo lực hoặc lạm dụng tình dục: Cưỡng ép, ép buộc phụ nữ phải làm những việc liên quan đến tình dục trái với mong muốn, coi phụ nữ chỉ là đối tượng tình dục. Bạo lực tình dục có thể bao gồm cả việc ép phải quan 6
hệ tình dục hoặc bắt phải xem các hình ảnh khiêu dâm mà không được sự đồng ý của người phụ nữ. Một số phụ nữ còn bị ép phải quan hệ tình dục khi đã bị đánh đập, cố tình gây đau đớn hoặc tổn hại cho họ trong quá trình quan hệ sinh lý mà người phụ nữ hoàn toàn không có quyền từ chối. + Gây hư hại tài sản gia đình: gồm các hành động đập phá, làm hư hỏng các đồ đạc trong gia đình, đánh đập vật nuôi trong nhà... - Bạo lực về tinh thần và tình cảm: Là những hành vi nhằm hành hạ tâm lý bằng những lời đe doạ, sỉ nhục, chửi mắng, lăng mạ, hạ thấp nhân phẩm, bỏ rơi, lãng quên, không quan tâm… Hình thức bạo lực này gây hậu quả rất nghiêm trọng so với các dạng bạo lực khác nhưng khó phát hiện để can thiệp bằng luật pháp vì sự “vô hình” và thiếu chứng cứ. Trong bạo lực tinh thần, người ta có thể chia ra: + Đe dọa, hăm dọa: là hành động đe dọa như soi mói, có những hành vi và lời nói với tính chất đe dọa, khiêu khích; so sánh với người khác bằng lời lẽ mạt sát. + Lạnh lùng, bỏ rơi, không quan tâm, hỏi han… + Chụp mũ/gán nhãn: là hành vi, lời nói thiếu tôn trọng, coi phụ nữ ngu ngốc, điên rồ, vô dụng, không có giá trị… hoặc qui gán cho phụ nữ không có năng lực làm mẹ, làm người nội trợ. Bằng sự gán nhãn này, nó có tác dụng như chất axít ăn mòn sự tự tin của người phụ nữ. Người phụ nữ thường xuyên bị đe dọa bằng những lời lẽ xúc phạm, đôi khi làm người phụ nữ ngộ nhận về chính bản thân họ. Rất nhiều người phụ nữ đã tin rằng họ xứng đáng bị hành hạ và điều đó đã đẩy họ đến địa ngục hoặc tự tìm đến cái chết. Bạo lực thể chất có thể dễ dàng nhận diện qua những 7
thương tổn hiện trên thân thể, và cùng với thời gian vết thương ấy sẽ liền da, nhưng bạo lực tinh thần thì hậu quả của nó tiềm ẩn bên trong, kéo dài dai dẳng với nỗi đau dằng xé và hậu quả của nó thì không thể định lượng được, đó là vết thương lòng với những cảm xúc của sự vô vọng, không ai giúp đỡ. - Bạo lực về kinh tế và quan hệ xã hội: + Thâu tóm về tài sản: người đàn ông hoàn toàn kiểm soát tài chính, không cho vợ chi tiêu theo các nhu cầu cần thiết của gia đình và cá nhân .. hoặc chỉ đưa cho phụ nữ một khoản tiền rất nhỏ so với số tiền cần thiết để đảm bảo các nhu cầu thiết yếu của đời sống gia đình… + Cô lập quan hệ: Là những hành động thường xuyên chỉ trích nghi ngờ về gia đình, bạn bè của vợ, khụng tin tưởng, không cho phép giao tiếp với bạn . Khống chế các quan hệ của vợ, kể cả các quan hệ với gia đình của vợ. 1.3. Các hành vi bạo lực gia đình 8
Các hành vi bạo lực gia đình Các hành vi bạo lực gia đình bao gồm: a) Hành hạ, ngược đãi, đánh đập hoặc hành vi cố ý khác xâm hại đến sức khỏe, tính mạng; b) Lăng mạ hoặc hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm; c) Cô lập, xua đuổi hoặc gây áp lực thường xuyên về tâm lý gây hậu quả nghiêm trọng; d) Ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau; đ) Cưỡng ép quan hệ tình dục; e) Cưỡng ép tảo hôn; cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ; g) Chiếm đoạt, hủy hoại, đập phá hoặc có hành vi khác cố ý làm hư hỏng tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình hoặc tài sản chung của các thành viên gia đình; h) Cưỡng ép thành viên gia đình lao động quá sức, đóng góp tài chính quá khả năng của họ; kiểm soát thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo ra tình trạng phụ thuộc về tài chính; i) Có hành vi trái pháp luật buộc thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở. 9
Theo Luật Phòng chống Bạo lực gia đình 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 2.1. Bạo lực đối với phụ nữ 10
Bạo lực chống lại phụ nữ là “bất kỳ hành động bạo lực trên cơ sở giới nào dẫn đến hoặc có thể dẫn đến những tổn thất về thân thể, tâm lý hay tình dục hay những đau khổ của phụ nữ, bao gồm cả sự đe dọa có những hành động như vậy, việc cưỡng bức hay tước đoạt sự tự do, dù ở nơi công cộng hay trong cuộc sống riêng tư” (United nations, 1995). Bạo lực gia đình chống lại phụ nữ đang xảy ra ở khắp nơi trên thế giới với nhiều dạng thức tinh vi không phân biệt dân tộc, màu da, tầng lớp, lứa tuổi, trình độ văn hóa, địa vị xã hội. Ngay ở những nước được coi là phát triển và văn minh ở châu Âu, châu Mỹ vẫn có không ít phụ nữ phải chịu đựng nạn này. Theo số liệu điều tra năm 2001, hơn 1/2 triệu phụ nữ Mỹ (588.490 phụ nữ) chết do bạo lực gia đình bởi người chồng của họ. Có khoảng 85% nạn nhân của bạo lực gia đình (588.490 tổng) là nữ, chỉ có xấp xỉ 15% (103.220 tổng) nạn nhân là nam. Trong năm 2001, bạo lực gây tội nghiêm trọng của chồng đối với vợ tăng 20%, số vụ bạo lực của vợ đối với chồng tăng 3% trong tổng số những vụ nghiêm trọng đối với đàn ông. Trung bình mỗi ngày có hơn 3 phụ nữ bị giết bởi người chồng hoặc bạn trai của họ. Năm 2000, có 1.247 phụ nữ bị giết bởi chồng mình. (Theo: Family Violence Prevention Fund, 2004). Ở Pháp, điều tra mới đây cũng cho thấy tỷ lệ phụ nữ bị chồng ngược đãi là 2,5% tức là khoảng 1,5 triệu người. Theo “Liên đoàn đoàn kết phụ nữ quốc gia Pháp” nhận định: “Chỉ riêng tại Paris, kinh đô ánh sáng của văn minh nhân loại, 60 phụ nữ bị chồng hay người tình đánh giết mỗi năm”. Trên cả nước Pháp có 450 phụ nữ chết do bạo hành thể xác hay bạo hành tinh thần 11
trong gia đình. Ở Việt Nam, chưa có các cuộc khảo sát trên toàn quốc về tình trạng bạo lực gia đình. Theo báo cáo của Tòa án Nhân dân tối cao, từ ngày 1- 1-2000 đến ngày 31-12-2005 các tòa án địa phương trong cả nước đã thụ lý và giải quyết sơ thẩm 352.047 vụ việc về lĩnh vực hôn nhân gia đình. Trong đó có tới 39.730 vụ ly hôn do bạo lực gia đình chiếm tới 53,1% tổng số vụ ly hôn. Riêng năm 2005, có tới 39.730 vụ ly hôn trong tổng số 65.929 vụ án về hôn nhân gia đình chiếm tỷ lệ là 60,3%. Trên địa bàn Hà Nội từ tháng 1-2000 đến tháng 9-2002, Trung tâm Cảnh sát 113 Hà Nội đã nhận được 517 tin tố cáo, cầu cứu của các nạn nhân bị bạo lực gia đình. Trong 8 năm gần đây có tới 11.630 vụ bạo lực gia đình được chính quyền can thiệp giải quyết. Cao nhất là các tỉnh Hà Tây 1.484 vụ, Kiên Giang 2.005 vụ... Trên báo chí hàng ngày đã đăng tải nhiều vụ bạo lực rất dã man trong gia đình như: Bài “Khống chế, đổ thuốc diệt cỏ vào miệng vợ!?” Báo Thanh niên - số 186 ra ngày 5-7-2003; “Kẻ giết vợ dã man”, “Hình phạt chung thân vì hành xử vợ bằng... búa” - Báo Phụ nữ Việt Nam ra ngày 8-9-2003; “Đổ xăng đốt vợ” - Báo Công an nhân dân ra ngày 7-12-2002... Những bài báo đã mô tả những hành động tội ác dã man, vô nhân tính của người chồng đối với vợ mình và rút ra những bài học sau những vụ bạo lực đó. Bên cạnh những hành động bạo lực dã man và thô bạo, một loại bạo lực gia đình khá phổ biến đang phát triển ở Việt Nam hiện nay là sự ép buộc vợ quan hệ tình dục. Dạng bạo lực này ngày càng gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với phụ nữ. Tuy nhiên, dạng bạo lực này không mấy ai biết và chú ý đến bởi vì nó được ngụy trang một cách kín đáo dưới vỏ bọc là “quan hệ tình cảm” giữa hai vợ chồng. Mặt khác, đây là vấn đề tế nhị cho nên chị em thường giấu 12
giếm vì không muốn “vạch áo cho người xem lưng”. Những điều này góp phần làm cho bạo lực về tình dục ngày một phát triển và gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với phụ nữ. Ngoài ra, còn rất nhiều dạng bạo lực khác làm tổn thương lớn đến phụ nữ như không quan tâm, bỏ rơi, không nói chuyện theo kiểu “chiến tranh lạnh”, chửi bới thậm chí còn là những hành vi quản lý tiền nong chi tiêu trong gia đình... Trong trường hợp người chồng đánh vợ vô cớ hoặc “không hợp lý” thì thường được mọi người giải thích là do chồng say rượu, cờ bạc, nghiện hút hoặc chỉ đơn giản là quá nóng tính. Khi say rượu, ham mê cờ bạc, nhiều ông chồng mất tự chủ và thường giải quyết bất đồng với vợ con bằng những hành vi bạo lực. Đó cũng là lý do của nhiều trường hợp chồng đánh đập vợ một cách nghiêm trọng đã từng xảy ra trong thực tế. Tuy nhiên, đằng sau những tệ nạn xã hội đó có thể là những lý do sâu xa khác như trình độ văn hóa thấp, tình trạng kém hiểu biết về pháp luật hay tư tưởng trọng nam kinh nữ còn quá nặng nề... mà bản thân những người trong cuộc cũng chưa nhận thức được. Nguyên nhân sâu xa và xuyên suốt các vụ bạo lực trong gia đình chính là sự bất bình đẳng sâu sắc trong quan hệ giới và tư tưởng trọng nam khinh nữ. Bởi lẽ, từ xưa đến nay, trong gia đình, quyền uy của người đàn ông luôn cao hơn người phụ nữ. Dựa vào quyền ấy, nhiều ông chồng tự cho mình cái quyền được đánh vợ, coi đánh vợ như là một sự “giáo dục” và “thể hiện quyền lực” của “bề trên” đối với “kẻ dưới”. Bạo lực gia đình gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng đối với phụ nữ. Nó không những làm tổn thương về thể xác, tinh thần mà còn liên quan chặt chẽ đến sự kiểm soát đời sống tình dục cũng như vị trí, vai trò của phụ nữ trong hoạt động chính trị - kinh tế - văn hóa... 13
Bạo lực gia đình gây ảnh hưởng sâu sắc về mặt tinh thần của người phụ nữ khiến phụ nữ không yên tâm làm việc, hoặc luôn có cảm giác lo sợ, buồn bã, muốn tự tử và là một trong những nguyên nhân lớn dẫn đến tan vỡ gia đình. Theo thống kê chưa đầy đủ ở Mỹ, cứ 100 vụ ly hôn thì có trên 90% là nguyên nhân do bạo hành, tỷ lệ này ở Thái Lan là 76%, Hà Nội là 51%, TP. Hồ Chí Minh là 56%. Những vết thương về thể xác rồi thời gian sẽ qua đi nhưng những tổn thương về tinh thần của các nạn nhân đâu dễ dàng xóa bỏ và điều này ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người phụ nữ. Do vậy, cần phải có những biện pháp mạnh ngăn chặn tình trạng này. Mặc dù xã hội Việt Nam chịu ảnh hưởng của tư tưởng phong kiến song ngay từ khi thành lập, Đảng và Nhà nước ta đã rất coi trọng mục tiêu giải phóng phụ nữ, thực hiện nam nữ bình quyền, bình đẳng. Điều này được thể hiện rõ trong các chính sách, văn bản pháp luật đặc biệt là Luật Hôn nhân và Gia đình. Tuy nhiên, hiện tượng đánh đập ngược đãi, buôn bán phụ nữ trẻ em vẫn gia tăng. Rất nhiều phụ nữ khi bị chồng đánh thường im lặng, nín nhịn. Bị chồng đánh tím mặt thì nói với bạn bè, hàng xóm là bị vấp ngã. Chồng nói vài câu xin lỗi là nguôi ngoai, chịu làm lành. Mà không thấy rằng nếu bị chồng đánh lần thứ nhất mà không “phản ứng mạnh”, không có một sự cảnh cáo, răn đe nghiêm khắc thì chuyện bị đánh lần thứ hai, lần thứ ba thậm chí cả lần thứ 100 cũng sẽ xảy ra. Cuối cùng, phụ nữ phải biết tự bảo vệ hạnh phúc của mình. 2.2. Bạo lực đối với đàn ông Không ai tin rằng anh bị vợ đánh 14
Stojkovic năm nay hơn 50 tuổi. Vợ anh trước đây đã có một đời chồng và mang theo một đứa con gái đến sống chung với anh. Theo quan niệm địa phương, đàn ông cần phải có dũng khí nam nhi và là trụ cột của gia đình. Vì vậy, không ai có thể tưởng tượng rằng một người đàn ông lại có thể bị vợ đánh đập. Anh cho biết, mình đã bị vợ và con gái cô ta dùng gậy đánh bóng chày để tra tấn. Sau khi đánh xong, vợ anh lại quay ra đổ lỗi cho chồng và nói rằng đây là cách tự vệ chính đáng của mình. Tuy nhiên, điều anh cảm thấy khó khăn nhất là khiến cho người khác tin rằng mình mới là người bị hại vì có giải thích thế nào đi chăng nữa cũng không có ai đứng về phía anh. Vì bị vợ tố cáo nên Stojkovic đã bị kết án 2 tháng tù giam. Sau khi ra tù, Toà án cấm anh quay về nhà. Theo anh, cuối cùng thì vợ mình cũng đạt được âm mưu của mình vì cô ta luôn thèm muốn số tài sản mà anh có. Chốn nương thân của những người đàn ông bị bạo hành gia đình. Hiện nay, vợ Stojkovic đang sống trong ngôi nhà trước đây anh ở và quản lý công toàn bộ tài sản cùng công ty của anh. Trong khi đó, anh lại phải tới nơi dành cho những người đàn ông bị bạo hành gia đình được xây dựng tại trung tâm thành phố Cuprija theo chương trình “an ninh nam giới” của tổ chức phi chính phủ. Luật sư tình nguyện tại trung tâm,Verica Zivanovic, cho hay, đây là kết quả của việc Toà án không thừa nhận rằng những người đàn ông là nạn nhân của bạo lực gia đình. 15
Con cũng đánh bố Cựu thị trưởng thành phố Cuprija, ông Dušan Trifunovic cho biết, trường hợp của Stojkovic là một điển hình, một số người đàn ông không chỉ bị vợ đánh mà còn bị con hành hạ. Hơn 1000 người đàn ông cần sự giúp đỡ Tính đến nay, có thể nói Stojkovic là người ở lại nơi “trú ẩn” lâu nhất. Anh vừa làm việc, vừa chuẩn bị tài liệu để khởi tố, hy vọng một ngày nào đó anh sẽ được pháp luật bảo vệ quyền lợi của mình. Tổ chức “an ninh nam giới” cho hay, từ khi nơi dành cho những người đàn ông bị bạo hành gia đình được thành lập vào năm 2009, đã có khoảng 1000 người đàn ông tới đây. Họ muốn có nơi để trốn tránh nhưng vì chỗ ở có hạn nên chỉ có những trường hợp thật đặc biệt mới được ở lại. Không dám đem chuyện gia đình kể ra bên ngoài Hiện nay, hầu hết những người đàn ông bị tra tấn tinh thần thường xấu hổ không dám nói ra, nhưng khi nói tới lạm dụng thể chất, phái mạnh ở Serbia không ngần ngại công nhận mình từng là người bị hại. 2.3. Bạo lực đối với trẻ em Nhiều người nghĩ rằng, ông bà, bố mẹ có nhiều kỹ năng, kinh nghiệm giáo dục, chăm sóc trẻ. Ít người lớn biết rằng chính mình còn thiếu và yếu về kỹ năng thực tế. Theo các chuyên gia tâm lý, rèn kỹ năng cho người lớn là chuyện khó, không phải một sớm một chiều có thể thay đổi nếp nghĩ và cách cư xử của đối tượng này. Và trong những buổi giao ban, thảo luận về chủ đề chăm sóc, giáo dục con cái ở cơ quan, các bậc cha mẹ nhận thấy rất rõ nhiều “lỗ hổng” về kiến thức và kỹ năng sống, nhưng không dễ khắc phục. Có một bà mẹ đã tấm sự rằng: 16
Khi nghe con trai 6 tuổi nhắc nhở ba mẹ không được đánh con, vì như thế là vi phạm pháp luật, tôi ngạc nhiên nhưng rất vui vì sự hiểu biết của cháu. Tôi chỉ nhắc khéo: “Con phải ngoan thì ba mẹ không bao giờ đánh con”. Thằng bé thắc mắc: “Thế nào là ngoan hả mẹ?”. “Ngoan là phải biết nghe lời ba mẹ”. Con trai tôi vẫn chưa chấp nhận: “Cái gì đúng thì con mới nghe theo chứ. Vì thế ba mẹ phải gương mẫu nhé”. Điều đó có nghĩa là chúng tôi phải thống nhất giữa lời nói và việc làm. Những câu nhắc khéo của con giúp chúng tôi nhận ra “lỗ hổng” của mình về kiến thức cũng như kỹ năng sống còn khá lớn. Vào chăm sóc con trai tôi, nhiều lần mẹ nói khéo: “Vợ chồng anh chị học làm gì cho nhiều bằng này bằng nọ, việc quan trọng nhất là xây dựng mái ấm gia đình thì lại thiếu hụt, lúng túng. Con hơn ba tuổi mà còi xương, yếu ớt, hay để mẹ đem nó về quê nuôi khi nào lớn thì lên ở với anh chị”. Cả hai vợ chồng không khỏi chạnh lòng, nhưng đó là sự thật. Mặc dù trước khi sinh con, tôi đã tự bổ túc cho mình khá nhiều kiến thức, kinh nghiệm về chăm sóc gia đình, nuôi dạy con trẻ từ sách báo, đồng nghiệp, nhưng trước mọi tình huống xảy ra, tôi đều thấy bỡ ngỡ, tự ti và thực hiện một cách vụng về. Đánh đập có thể dẫn đến tình trạng bé bất hợp tác với cha mẹ. 17
Đánh đập vì bất lực Nhiều bậc phụ huynh nhận thức rất rõ rằng, sử dụng biện pháp mạnh (dọa nạt, đánh đập) để giáo dục con cái thường là lợi bất cập hại. Có thể dẫn đến hậu quả trẻ bất hợp tác với cha mẹ. Có trường hợp cha mẹ sau khi mắng mỏ, đánh đập con trẻ xong thì giải thích rằng, tất cả những gì mình làm đều là muốn tốt cho con. Nhưng khi trao đổi với các chuyên gia tâm lý, hầu hết phụ huynh đều thừa nhận rằng, quát nạt trẻ là biểu hiện sự bất lực của mình trong dạy bảo con cái. Ngược lại, dùng biện pháp quá mềm dẻo như chiều chuộng, nhu nhược với con cũng để lại những hậu quả xấu, tuy nhiên nhiều bậc phụ huynh vẫn thực hiện. Những nghiên cứu gần đây của các nhà giáo dục học cho thấy, có hơn 60% phụ huynh cho rằng mình từng đánh đập con trẻ. Nhiều giáo viên từ bậc mầm non đến bậc phổ thông khi trao đổi về vấn đề văn hóa học đường kịch liệt phản đối bạo lực đối với học sinh về mặt tinh thần cũng như thể chất. Nhưng một số, nhất là những người làm công tác chủ nhiệm, cũng thừa nhận rằng, những năm trong nghề ít nhiều đã dùng biện pháp mạnh đối với học sinh. Không ít phụ huynh và giáo viên thẳng thắn trao đổi những băn khoăn: Thực chất kỹ năng sống là những kỹ năng gì? Vận dụng như thế nào vào cuộc sống? Liệu những kỹ năng của người lớn có phù hợp với con trẻ không? 2.4. Bạo lực trong gia đình đồng tính Không thể công khai sống với nhau, trong quan hệ không được xưng hô theo ý muốn nhưng những đôi đồng tính yêu nhau lại rất thắm thiết. Với họ, tìm được người đồng cảm rất khó nên khi có người yêu, họ này sinh tâm lý 18
muốn giữ cho chặt. Sự ghen tuông, nỗi giận dữ khi bị từ chối... ở các đôi đồng tính thường rất ghê gớm. "Nếu không yêu, anh sẽ giết em" Tư vấn viên Vũ Tuyết Anh, Trung tâm tư vấn tâm lý CSaga (Hà Nội), người đã làm việc nhiều với những người đồng tính, cho biết: "Do khó được xã hội công nhận, việc tìm người yêu cũng khó khăn nên khi có người yêu, họ giữ chặt lắm. Tôi từng tư vấn qua điện thoại cho một người đồng tính đang sợ hãi. Gọi cho tôi, người ấy run rẩy kể: 'Anh ấy bảo nếu em từ chối tình yêu, anh ấy sẽ giết em'. Tôi được biết có không ít người đồng tính vì ghen mà giết người tình". Cơ quan điều tra từng cho biết về một vụ án giết người mà nạn nhân và thủ phạm là một cặp đồng tính, bi kịch xảy ra cũng liên quan đến "chữ tình". Chàng thanh niên Phạm Văn Toàn đang thất nghiệp thì quen một chàng trai là Từ Bảo Lộc 27 tuổi. Mê Toàn, Lộc không chỉ dốc sức "cưa cẩm", tỏ tình mà còn hứa sẽ cho tiền, mua xe, mua nhà để hai người sống chung. Toàn xiêu lòng và thế là hai người thành tình nhân. Một buổi tối, sau khi nhậu xong, trong lòng hưng phấn, Lộc muốn quan hệ tình dục nhưng bị từ chối, nên cưỡng ép bằng cách rút dao dọa giết. Toàn miễn cưỡng "mây mưa" với người tình, nhưng vẫn uất ức nên đợi lúc anh ta không để ý, Toàn chụp con dao và đâm liên tiếp mấy chục nhát vào người Lộc khiến anh ta chết tại chỗ. Cặp đôi Nguyễn Thanh T. và Phan Văn H., đang chung sống "như vợ chồng" ở một khu nhà trọ sinh viên tại Thanh Xuân, Hà Nội, tuy yêu nhau mê mệt nhưng không ngày nào không cãi cọ ầm ĩ, thậm chí thượng cẳng 19
chân, hạ cẳng tay với nhau. Nhiều lần H. "ra đòn" với người yêu khá nặng. Sau mỗi lần vậy, họ xin lỗi nhau, lại yêu thương nồng thắm để rồi hôm sau lại tiếp tục “chiến đấu'’. Cả xóm trọ đau đầu vì cặp đôi đồng tính này nhưng không thể can thiệp. Các "cuộc chiến" chỉ lắng dịu khi ông chủ nhà doạ đuổi, không cho hai người thuê nữa. T. tâm sự: “Em yêu anh ấy. Em biết những người như chúng em khó được sự cảm thông trong xã hội lắm; nay có người đồng cảnh, hiểu nhau, thương nhau thì phải trân trọng nhau. Anh ấy cũng yêu em nhưng mỗi tội ghen tuông quá đỗi. Đi đường, em chỉ liếc người khác anh ấy cũng hậm hực, dừng xe cho ngay em cái tát". Nhiều lần H. doạ người yêu: "Em mà ngoại tình thì đừng trách anh đấy”. Lời dọa đi kèm với ánh mắt đáng sợ của anh ta làm T. luôn cảm thấy bất an, bởi không biết anh sẽ dám làm những gì khi tình cảm không "cơm lành canh ngọt". Dễ "nổi hung" do tâm lý bị dồn nén Các chuyên gia tâm lý, trong đó có bà Vũ Tuyết Anh, cho rằng việc chịu nhiều sự o ép về tâm lý khiến cho cách hành xử của một số cặp đồng tính trở nên khác người, mức độ bạo hành cũng nặng hơn bình thường. Bà cho biết, trong trường hợp họ có người tình vốn không phải là đồng tính, hoặc phải yêu đơn phương, sự ghen tuông thường bùng nổ mãnh liệt hơn, cách giải quyết dễ thiên về bạo lực hơn. Tuy nhiên, tình yêu của những người đồng tính rất mãnh liệt nên nhiều đôi vẫn yêu đương mặn nồng sau những lần "xô đũa xô bát". Nói về những trận đòn ghen của người yêu, T. hồn nhiên: “Giờ anh ấy cũng bớt đi nhiều rồi. Chúng tôi đang cố gắng cải thiện để không mắc mớ với pháp luật. Còn ghen tuông thì cũng thường tình thôi, ai yêu cũng vậy”. 20