Tóm tắt Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp

Chia sẻ: Trần Văn Ha | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp nhằm chuẩn hóa đội ngũ giáo viên dạy nghề và qua đó, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực của các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN XUÂN THÀNH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG DẠY NGHỀ TỈNH PHÚ THỌ THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9140114 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019
Công trình được hoàn thành tại: TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM – ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Trần Khánh Đức 2. GS. TSKH Nguyễn Văn Hộ Phản biện 1: .............................................................................. Phản biện 2: .............................................................................. Phản biện 3: .............................................................................. Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên vào hồi …..giờ … ngày … tháng…. năm 2019 Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện Quốc gia; - Trung tâm Học liệu - ĐHTN - Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1. Nguyễn Xuân Thành (2013), "Nâng cao chất lượng đào tạo nghề của các Trung tâm dạy nghề công lập tỉnh Phú Thọ", Tạp chí Giáo dục, số 324- 12/2013. 2. Nguyễn Xuân Thành (2017), "Phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn giáo viên, giảng viên dạy nghề", Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 6/2017. 3. Nguyễn Xuân Thành (2017), "Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp", Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 7/2017. 4. Nguyễn Xuân Thành (2017), "Đào tạo, bồi dưỡng giáo viên dạy nghề theo tiêu chuẩn, tiêu chí hiện hành", Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 8/2017. 5. Nguyễn Xuân Thành (2017), "Tuyển dụng và sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề phù hợp với chuẩn nghề nghiệp", Tạp chí Giáo dục và Xã hội, tháng 10/2017.
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trước sự phát triển của khoa học và công nghệ, trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng 4.0 thì vai trò của giáo dục và đào tạo nói chung và giáo dục nghề nghiệp nói riêng vô cùng quan trọng. Các nước phát triển trên thế giới đều đầu tư vào giáo dục, đào tạo nhằm tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ mục tiêu phát triển bền vững. Trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực, đào tạo nghề có vị trí cực kỳ quan trọng, tạo ra đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề, có kỹ năng và thái độ nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu về lao động trong xã hội. Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014 khẳng định: “Phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở, linh hoạt, đa dạng theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế…”. Tỉnh Phú Thọ đã chú trọng chỉ đạo mở rộng cơ cấu ngành, nghề; phát triển quy mô đào tạo, đảm bảo chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực của địa phương. Tuy nhiên, đội ngũ giáo viên dạy nghề của tỉnh vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của đào tạo nghề nghiệp. Do đó, việc phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn đang là vấn đề cấp bách. Đến nay, có nhiều công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề nhưng chưa có nghiên cứu nào về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề của tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp. Vì vậy, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp” để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu lý luận và thực trạng về phát triển giáo viên dạy nghề ở các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ; - Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn ở các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Đội ngũ nhà giáo trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp Tỉnh Phú Thọ 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp.
2 4. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất được các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo hướng chuẩn hóa dựa trên lý thuyết quản lý nguồn nhân lực thì sẽ xây dựng được đội ngũ giáo viên dạy nghề đạt được các tiêu chí của chuẩn nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực nước ta hiện nay. 5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 5.1. Địa bàn nghiên cứu: Các trường cao đẳng và trung cấp nghề Phú Thọ. 5.2. Khách thể điều tra, khảo sát: - Khách thể điều tra: Cán bộ, giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ. - Phạm vi khảo sát: Một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp tỉnh Phú Thọ. 5.3. Thời gian nghiên cứu: Luận án được sử dụng thông tin, dữ liệu trong giai đoạn 2015-2018. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận về phát triển đ ội n gũ gi áo vi ên dạy nghề theo chuẩn dựa trên khung lý thuyết quản lý nguồn nhân lực 6.2. Khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề Phú Thọ. 6.3. Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề Phú Thọ theo chuẩn. 6.4. Khảo nghiệm và thử nghiệm các biện pháp đã đề xuất. 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận nghiên cứu Nghiên cứu được dựa trên các quan điểm duy vật biện chứng và lịch sử; quan điểm cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Gồm: - Tiếp cận hệ thống; - Tiếp cận phức hợp; - Tiếp cận phát triển; - Tiếp cận chuẩn hóa; - Tiếp cận thực tiễn; - Tiếp cận quản lý nguồn nhân lực. 7.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý luận; - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn;
3 + Phương pháp điều tra; + Phương pháp chuyên gia; + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm; + Phương pháp khảo nghiệm và thử nghiệm. - Phương pháp thống kê và xử lý thông tin: Sử dụng thống kê toán học, phần mềm SPSS 20.0 để xử lý và biểu diễn kết quả nghiên cứu khảo sát. 8. Các luận điểm bảo vệ 8.1. Trong giai đoạn hiện nay, phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp là yêu cầu cấp thiết cần được các cấp lãnh đạo quan tâm nhằm tạo được đội ngũ nhân lực sư phạm đạt chuẩn, phù hợp với xu thế chuẩn hóa giáo viên trong giáo dục nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân lực phục vụ phát triển kinh tế- xã hội ở nước ta. 8.2. Tuy đã có những bước phát triển tiến bộ nhưng đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề Tỉnh Phú thọ còn nhiều hạn chế so với chuẩn nghề nghiệp. 8.3. Các biện pháp được đề xuất dựa trên lý thuyết quản lý nguồn nhân lực và phù hợp với thực tiễn ở địa phương có tính cần thiết và khả thi cao, đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề Tỉnh Phú Thọ hiện nay. 9. Đóng góp mới của luận án 9.1. Về lý luận: Làm rõ cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp trước yêu cầu chất lượng nguồn nhân lực của nước ta. 9.2. Về thực tiễn: Phân tích rõ thực trạng đội ngũ giáo viên của các trường nghề tỉnh Phú Thọ hiện nay so với chuẩn nghề nghiệp. Các biện pháp đề xuất giúp cho việc phát triển đội ngũ giáo viên của các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ đảm bảo đạt chuẩn nghề nghiệp. 9.3. Làm tài liệu tham khảo. 10. Bố cục luận án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, luận án gồm có 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên các trường nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp.
4 Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp. Chƣơng 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG DẠY NGHỀ THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới 1.1.1.1. Những nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề Nâng cao chất lượng giáo viên là vấn đề được các nhà khoa học, các chuyên gia giáo dục học quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu riêng về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề một cách rõ nét mà chỉ thể hiện trong một số nghiên cứu về đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên nói chung. 1.1.1.2. Những nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp Các nghiên cứu trên thế giới về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề nói riêng cho thấy: (1) Chất lượng đội ngũ giáo viên luôn có ý nghĩa quyết định chất lượng đào tạo của cơ sở giáo dục và chất lượng học sinh. (2) Việc bồi dưỡng để phát triển đội ngũ giáo viên được coi là nhiệm vụ quan trọng của các cấp quản lý nhà nước. (3) Chuẩn nghề nghiệp giáo viên của các bậc đào tạo được xác định làm căn cứ để đào tạo và bồi dưỡng giáo viên. (4) Các quốc gia đều có nhiều chính sách phù hợp để hỗ trợ nâng cao kiến thức, bồi dưỡng giáo viên của các cơ sở giáo dục, đào tạo. 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam 1.1.2.1. Những nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề Ở nước ta trong những năm gần đây, nhiều đề tài và đề án nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên, giáo viên dạy nghề đã, đang được và áp dụng trong thực tiễn. Các nghiên cứu đã đề cập đến nhiều vấn đề thuộc lĩnh vực đào tạo nghề, đưa ra nhiều biện pháp quản lý, phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.
5 1.1.2.1. Những nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp Các nghiên cứu trong và ngoài nước đã tiếp cận theo nhiều hướng, nhiều bình diện khác nhau, đều quan tâm đến góc độ quản lý giáo dục. Tuy nhiên ít đề cập các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. Các tác giả đã tiếp cận theo các hướng: 1. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo nói chung và giáo dục nghề nghiệp nói riêng. 2. Nghiên cứu dưới góc độ quản lý nguồn nhân lực sư phạm của hệ thống trường lớp theo hướng chuẩn nghề nghiệp nhằm nâng cao năng lực của đội ngũ giáo viên. 3. Cần nghiên cứu đề xuất hệ thống các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp mới. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Nhà trường và trường dạy nghề Trong phạm vi đề tài này, có thể hiểu khái niệm trường dạy nghề như sau: Trường dạy nghề là cơ sở giáo dục nghề nghiệp bậc học cao đẳng, trung cấp nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân có nhiệm vụ đào tạo đội ngũ nhân lực trực tiếp cho sản xuất, kinh doanh và dịch vụ, có năng lực hành nghề tương ứng với trình độ đào tạo, đáp ứng theo yêu cầu của các tổ chức, đơn vị hoạt động trong mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội. 1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ giáo viên dạy nghề Đội ngũ là một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng hay không cùng nghề nghiệp nhưng đều trong một tổ chức và có chung một mục đích nhất định. Khái niệm đội ngũ giáo viên dạy nghề có thể hiểu như sau: Đội ngũ giáo viên dạy nghề là một tập hợp những nhà giáo thực hiện nhiệm vụ giảng dạy các môn kỹ thuật nghề, lý thuyết chuyên môn và hướng dẫn thực hành nghề và giáo dục học sinh trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, được tổ chức thành một lực lượng cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục nghề nghiệp đặt ra.
6 1.2.3. Chuẩn và chuẩn nghề nghiệp giáo viên dạy nghề Chuẩn nghề nghiệp giáo viên dạy nghề là văn bản pháp quy quy định những yêu cầu cơ bản về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, năng lực dạy học, năng lực giáo dục,… đối với giáo viên dạy nghề nhằm đáp ứng yêu cầu về mục tiêu của từng bậc đào tạo. 1.2.4. Phát triển Phát triển là biểu hiện sự thay đổi, sự tăng tiến cả về số lượng lẫn chất lượng của sự vật, hiện tượng, của con người trong cộng đồng và trong xã hội. 1.2.5. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp là quá trình tác động của nhà quản lý các cấp đến đội ngũ giáo viên ở các trường dạy nghề thông qua việc lập quy hoạch, kế hoạch phát triển, tổ chức chỉ đạo thực hiện các công tác tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng và đãi ngộ, sử dụng, sàng lọc… giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp nhằm thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ của nhà trường. 1.3. Đặc điểm nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên các trƣờng dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp 1.3.1. Đặc điểm lao động nghề nghiệp của giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp 1.3.1.1. Nhiệm vụ, chế độ làm việc của giáo viên các trường dạy nghề a. Nhiệm vụ chung của giáo viên dạy nghề: Theo Luật Giáo dục nghề nghiệp, nhiệm vụ và quyền hạn của nhà giáo dạy nghề có 10 nhiệm vụ. b. Nhiệm vụ cụ thể của giáo viên theo bậc đào tạo nghề: Thông tư số 07/2017/TT-BLĐTBXH ngày 10/3/2017 đã quy định nhiệm vụ cụ thể cho mỗi bậc đào tạo với mức độ khác nhau với yêu cầu về trình độ và năng lực chuyên môn khác nhau nhằm phù hợp nội dung, chương trình đào tạo nghề của hệ thống giáo dục nghề nghiệp. 1.3.1.2. Đặc điểm lao động nghề nghiệp của giáo viên các trường dạy nghề a. Vị trí, chức năng của giáo viên dạy nghề: - Vị trí: Đội ngũ giáo viên dạy nghề có vị trí rất quan trọng trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp, có ý nghĩa quyết định chất lượng lao động kỹ thuật trong xã hội.
7 - Chức năng: Truyền thụ kiến thức văn hoá, kỹ thuật cơ sở như hình hoạ, vẽ kỹ thuật, điện kỹ thuật... và chuyên môn nghề nghiệp như lý thuyết nghề, kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên; có trách nhiệm giáo dục phẩm chất đạo đức, thái độ và hành vi giúp đỡ họ trưởng thành. b. Đặc điểm lao động của giáo viên dạy nghề - Trình độ văn hoá tốt nghiệp THPT và trình độ đào tạo chuyên môn bậc đại học phải là trình độ tối thiểu của người giáo viên dạy nghề. - Cơ cấu ngành nghề đào tạo hình thành đội ngũ giáo viên dạy nghề theo các lĩnh vực khoa học - công nghệ. - Kiến thức và năng lực sư phạm hiện đại có vai trò quyết định đến năng lực hoạt động của người giáo viên dạy nghề. - Giáo viên dạy nghề phải sử dụng thành thạo công nghệ dạy học hiện đại. - Người giáo viên dạy nghề cần có năng lực trong việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học. - Trình độ nhận thức xã hội, ngoại ngữ trở thành nhân tố quan trọng trong quá trình đào tạo và phát triển nghề nghiệp của giáo viên dạy nghề. 1.3.2. Yêu cầu chuẩn nghề nghiệp đối với đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề 1.3.2.1. Yêu cầu về năng lực chuyên môn 1. Tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn 2. Tiêu chuẩn về Trình độ ngoại ngữ 3. Tiêu chuẩn về Trình độ tin học 1.3.2.2. Yêu cầu về năng lực sư phạm 1. Tiêu chuẩn về Trình độ nghiệp vụ sư phạm và thời gian tham gia giảng dạy 2. Tiêu chuẩn về Chuẩn bị hoạt động giảng dạy 3. Tiêu chuẩn về Thực hiện hoạt động giảng dạy 4. Tiêu chuẩn về Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học
8 5. Tiêu chuẩn về Quản lý hồ sơ dạy học 6. Tiêu chuẩn 6 về Xây dựng chương trình, biên soạn giáo trình, tài liệu giảng dạy 7. Tiêu chuẩn về Xây dựng kế hoạch, thực hiện các hoạt động giáo dục 8. Tiêu chuẩn về Quản lý người học, xây dựng môi trường giáo dục, học tập 9. Tiêu chuẩn về Hoạt động xã hội 1.3.2.3. Yêu cầu về năng lực phát triển nghề nghiệp của giáo viên dạy nghề 1. Tiêu chuẩn về Học tập, bồi dưỡng nâng cao 2. Tiêu chuẩn về Phát triển năng lực nghề nghiệp cho người học 3. Tiêu chuẩn về Nghiên cứu khoa học (Theo quy định tại Thông tư số 08/2017/TT-BLĐTBXH ngày 10/3/2017 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) 1.3.4. Chuân nghề nghiệp giáo viên dạy nghề Theo Luật Giáo dục nghề nghiệp có các tiêu chuẩn sau: a) Phẩm chất, đạo đức; b) Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ (theo bậc đào tạo); c) Có đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; d) Có lý lịch rõ ràng. 1.4. Phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp theo mô hình quản lý nguồn nhân lực 1.4.1. Một số mô hình quản lý nguồn nhân lực - Mô hình Martin Hilb (mô hình những người chịu trách nhiệm) - Mô hình ombrun - Mô hình Havard - Mô hình Guest - Mô hình Warwick
9 * Mô hình Leonard Nadle Leonard Nadle đề xuất mô hình quản lý nguồn nhân lực với 3 nội dung chính, gồm: Phát triển nguồn nhân lực; sử dụng nguồn nhân lực; tạo môi trường làm việc. Mỗi mô hình đều có những đặc điểm riêng về nội dung, phương pháp do với cách tiếp cận khác nhau và đều có những ưu điểm nhất định khi áp dụng trong từng điều kiện trong thực tiễn. Tuy nhiên, mô hình Leonard Nadle cho thấy phù hợp nhất với hướng tiếp cận nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp hiện nay ở nước ta. Vì vậy, nghiên cứu vận dụng các thành tố cơ bản theo mô hình Leonard Nadle có thể xem là phù hợp nhất trong các mô hình đã phân tích trên. 1.4.2. Mục đích và ý nghĩa của phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp - Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nhằm kiện toàn đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo nghề ngày càng tăng. - Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nhằm kết nối chặt chẽ giữa trường dạy nghề và các doanh nghiệp, các đơn vị về đào tạo lao động. - Phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nâng cao chất lượng đào tạo nghề là để đáp ứng nhu cầu của các tổ chức sử dụng lao động. - Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các trường dạy nghề. - Phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp là thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về giáo dục nghề nghiệp. - Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội và nhu cầu học nghề của người dân.
10 1.4.3. Yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp 1.4.3.1. Mô hình phát triển đội ngũ giáo viên ác trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp Vận dụng mô hình Leonard Nadle vào nghiên cứu trong điều kiện thực tế của các trường nghề nước ta, NCSđã xác định được mô hình/khung nghiên cứu cho đề tài nay (Hình 1.3. Mô hình phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp). 1.4.3.2. Yêu cầu về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề - Đảm bảo phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề đủ về số lượng. - Đảm bảo phát triển đội ngũ giáo viên về chất lượng. - Đảm bảo phát triển đội ngũ giáo viên đồng bộ về cơ cấu ngành nghề đào tạo. 1.4.4. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp 1.4.4.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề Nhằm đáp ứng nhu cầu về đội ngũ giáo viên dạy nghề theo từng giai đoạn phát triển của Hệ thống giáo dục nghề nghiệp trong cả nước nói chung và ở các địa phương nói riêng. 1.4.4.2. Tuyển dụng giáo viên dạy nghề theo chuẩn, đảm bảo chất lượng đầu vào để nâng cao hiệu quả đào tạo: Tuyển chọn phải thực hiện quy trình và đảm bảo thỏa mãn yêu cầu công việc và bổ sung giáo viên cần thiết. 1.4.4.2. Quản lý và sử dụng đội ngũ giáo viên dạy nghề đảm bảo hợp lý, phù hợp để nâng cao hiệu quả làm việc của giáo viên: Sử dụng giáo viên dạy nghề hợp lý nhằm đạt được mục tiêu đào tạo đề ra. 1.4.4.3. Thực hiện đánh giá giáo viên dạy nghề để phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp Đánh giá đúng giáo viên để có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực hoạt động cho giáo viên, nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
11 1.4.4.4. Tạo điều kiện để giáo viên được tham gia học tập bồi dưỡng để đạt chuẩn và trên chuẩn: Nhà trường cần tạo điều kiện về thời gian cũng như kinh phí cho giáo viên tham gia học tập nâng cao trình độ mọi mặt theo chuẩn. 1.4.5. Các chủ thể phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp 1. Các trường dạy nghề giữ vai trò chủ đạo trong phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp 2. Sở Lao động, Thương binh và Xã hội có trách nhiệm quản lý nhà nước ở địa phương đối với hoạt động giáo dục nghề nghiệp nói chung, phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp của các trường dạy nghề. 3. Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp có vai trò thay mặt Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục nghề nghiệp 4. Các Bộ, ngành ở Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có vai trò lãnh đạo đối với hoạt động giáo dục nghề nghiệp 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp 1.5.1. Nhóm các yếu tố khách quan 1.5.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề của các trường nghề chịu ảnh hưởng trực tiếp, thường xuyên bởi quá trình dịch chuyển, cơ cấu nền kinh tế quốc gia cũng như của các địa phương. 1.5.1.2. Xu hướng phát triển đào tạo nghề nghiệp trong xã hội Xu hướng chuyển dịch cơ cấu lao động ở nước ta hiện nay dẫn đến nhu học nghề người dân cũng thay đổi về loại nghề, trình độ tay nghề, cơ cấu nghề trong từng địa phương và trong cả nước, đòi hỏi đội ngũ giáo viên dạy nghề phải được phát triển năng lực theo chuẩn nghề nghiệp mới đáp ứng nhu cầu của xã hội.
12 1.5.1.3. Nhu cầu học nghề của người dân Tùy theo thời điểm cụ thể của một vùng, địa phương nhất định, sự phát triển kinh tế, xã hội với nhu cầu nghề nghiệp khác nhau mà nhu cầu học nghề của nhân dân cũng khác nhau. 1.5.1.4. Tác động của nền kinh tế thị trường Sự phát triển của thị trường lao động có vai trò quyết định tới nội dung, mục tiêu đào tạo của hệ thống các cơ sở dạy nghề, đồng thời còn tác động cả tới quy mô, hình thức đào tạo. 1.5.2. Nhóm các yếu tố chủ quan 1.5.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, đội ngũ giáo viên và cơ chế quản lý của các trường dạy nghề Trình độ nhận thức của cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên có vai trò, ý nghĩa lớn trong việc phát triển giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. 1.5.1.2. Cơ sở vật chất và điều kiện trang, thiết bị phục vụ hoạt động dạy học Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học của nhà trường có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả giảng dạy của giáo viên và kết quả học tập của học sinh. Kết luận chƣơng 1 Chương 1 của Luận án đã thể hiện các nội dung nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp với các kết quả chủ yếu sau: 1. Đã tiếp cận các công trình nghiên cứu về hoạt động đào tạo nghề cũng như ý nghĩa của phát triển đội ngũ giáo viên trong giáo dục nói chung, giáo dục nghề nghiệp nói riêng của các tác giả ở trong và ngoài nước; đã làm rõ một số vấn đề cơ bản về lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. Đã xác định được nhưng vấn đề cần nghiên cứu trên cơ sở tiếp thu, kế thừa kết quả của các công trình nghiên cứu, đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn trước chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao hiện nay.
13 2. NCS cũng đã đưa ra và làm rõ một số khái niệm công cụ phục vụ nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. 3. NCS đã phân tích làm rõ những đặc điểm nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề với những đặc điểm lao động có tính đặc thù riêng biệt. Đã nêu và phân tích rõ những yêu cầu chuẩn nghề nghiệp đối với đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề, phân tích rõ chuẩn nghề nghiệp đối với giáo viên dạy nghề trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. 4. Đã xác định được mô hình nghiên cứu/ khung lí luận cho đề tài, đã phân tích làm rõ được mục đích, ý nghĩa, yêu cầu và những nội dung cơ bản của của phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp, xác định rõ nội dung phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. Đã phân tích, làm rõ vai trò, trách nhiệm của các chủ thể trong phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp làm cơ sở cho nghiên cứu các nội dung sau của luận án. 5. Đã nêu và phân tích 6 yếu tố tác động đến phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn. Kết quả nghiên cứu của Chương 1 làm cơ sở khảo sát đánh giá thực trạng và xây dựng biện pháp nhằm phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. Chƣơng 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG DẠY NGHỀ TỈNH PHÚ THỌ THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP 2.1. Khái quát về Hệ thống giáo dục nghề nghiệp Việt Nam Những năm qua, hệ thống các cơ sở dạy nghề, các trường trung cấp và cao đẳng nghề đã có những bước phát triển về quy mô, từng bước đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động và hội nhập quốc tế.
14 Trong quá trình phát giáo dục nghề nghiệp còn một số vấn đề cần được quan tâm, như: Tỷ lệ sinh viên học các trường đại học và cơ sở dạy nghề hàng năm còn chênh lệch quá lớn; Cơ cấu nền kinh tế có nhiều thay đổi dẫn đến cơ cấu ngành nghề diễn biến phức tạp; Tỷ lệ giáo viên trong các trường dạy nghề đạt chuẩn nghề nghiệp còn rất thấp. Vì vậy, công tác quản lí dạy nghề cần phải tập trung đẩy mạnh đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy, đặc biệt xây dựng đội ngũ giáo viên dạy nghề đạt chuẩn nghề nghiệp. 2.2. Khái quát chung về tỉnh Phú Thọ 2.2.1. Điều kiện tự nhiên Phú Thọ là tỉnh miền núi phía Bắc có diện tích 3.532 km2, dân số trên 1,3 triệu người, với 22 dân tộc cùng chung sống. Gồm: 01 thành phố trực thuộc tỉnh, 01 thị xã và 11 huyện 9. 2.2.2. Tình hình kinh tế- xã hội - Tình hình phát triển kinh tế: Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tiến bộ, phù hợp với định hướng phát triển của tỉnh. - Tình hình văn hoá- xã hội: Hoạt động văn hoá, thông tin, thể thao có nhiều khởi sắc; công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân được chú trọng, cơ bản đạt được tiến độ thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ về y tế. - Về quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội: Tình hình an ninh chính trị ổn định; trật tự an toàn xã hội được giữ vững. - Về giáo dục và đào tạo: Tỉnh Phú Thọ đã sớm hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học và đang tiến tới phổ cập giáo dục trung học cơ sở. 2.2.3. Tình hình giáo dục nghề nghiệp tỉnh Phú Thọ Đến nay, tỉnh Phú Thọ có tổng số 33 cơ sở dạy nghề, trong đó: có 08 trường Cao đẳng nghề, 06 trường Trung cấp nghề và 19 cơ sơ đào tạo nghề khác; với tổng số giáo viên dạy nghề là 2156 người.
15 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên các trƣờng dạy nghề tỉnh Phú Thọ 2.2.1. Mục đích khảo sát - Nhằm xây dựng được cơ sở đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề tỉnh Phú Thọ. - Phân tích được các thuận lợi, khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân của hạn chế, yếu kém. 2.2.2. Nội dung khảo sát - Tình hình chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề tỉnh Phú Thọ. - Đặc điểm phát triển và các yếu tổ ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn. 2.2.3. Phạm vi, đối tượng khảo sát Phạm vi khảo sát: Dùng phiếu khảo sát được triển khai tại 07 cơ sở, trường nghề tỉnh Phú Thọ (có bảng phân bổ cụ thể). Ngoài ra, còn tiến hành phỏng vấn 05 cán bộ quản lý và 03 giáo viên của một số trường khảo sát nhằm khẳng định và xác nhận lại các thông tin thu được bằng phiếu hỏi. 2.2.4. Phương pháp khảo sát - Tiến hành điều tra bằng phiếu. - Phân tích số phiếu thu được. Điều tra anket, quan sát, phỏng vấn, phân tích sản phẩm và sử dụng chương trình SPSS 20.0 để xử lý các số liệu, xử lý kết quả. 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên các trƣờng dạy nghề tại tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp và phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp 2.3.1. Kết quả khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tại tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp 2.3.1.1. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp về Năng lực chuyên môn Kết quả khảo sát được thể hiện trong Bảng 2.2. NCS có ý kiên nhận xét, đánh giá chi tiết thực trạng theo nội dung trong các phiếu khảo sát.
16 2.3.1.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp về Năng lực sư phạm Kết quả khảo sát được thể hiện trong 9 (từ Bảng 2.3 đến Bảng 2.11). 2.3.1.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp về Năng lực phát triển của giáo viên dạy nghề Kết quả khảo sát được thể hiện trong 9 (từ Bảng 2.12 đến Bảng 2.14). Nội dung khảo sát về: - Tiêu chuẩn về Học tập, bồi dưỡng nâng cao - Tiêu chuẩn về Phát triển năng lực nghề nghiệp cho người học - Tiêu chuẩn về Năng lực nghiên cứu khoa học của giáo viên 2.3.2. Kết quả khảo sát thực trạng về phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp 2.3.2.1. Thực trạng khảo sát nhận thức về mục đích, ý nghĩa phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp Kết quả khảo sát được thể hiện trong Bảng 2.15 2.3.2.2. Thực trạng khảo sát nhận thức về nội dung phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp Kết quả khảo sát được thể hiện trong 3 bảng (từ Bảng 2.16 đến Bảng 2.18). Nội dung khảo sát về thực trạng: - Quy hoạch đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. - Quản lý và sử dụng ĐNGV các trường DN đảm bảo hợp lý, phù hợp để nâng cao hiệu quả làm việc của giáo viên - Quản lý, đánh giá ĐNGV các trường DN theo chuẩn NN 2.3.3. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề theo chuẩn nghề (Bảng 2.19).
17 2.4. Đánh giá chung về thực trạng đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp của tỉnh Phú Thọ 2.4.1. Ưu điểm 2.4.1. Ưu điểm - Nhận thức của Lãnh đạo địa phương và các trường dạy nghề tỉnh Phú Thọ đã về mục đích, ý nghĩa phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề theo chuẩn nghề nghiệp. - Vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề được chú trọng yêu cầu về số lượng và chất lượng, đảm bảo cơ cấu ngành nghề đào tạo. - Nhìn chung, các nhà trường đã chú ý thực hiện đầy đủ các nội dung phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn tại các trường dạy nghề. - Đội ngũ giáo viên cơ bản đáp ứng yêu cầu đào tạo hiện nay. 2.4.2. Hạn chế Thứ nhất: Việc thực hiện tất cả các tiêu chuẩn, tiêu chí để phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề đều chưa đạt so với yêu cầu của Chuẩn. Thứ hai: Còn một bộ phận giáo viên chưa yêu nghề, chưa tâm huyết với nghề, chưa coi trọng đầu tư cho việc phát triển năng lực theo chuẩn nghề nghiệp trong quá trình giảng dạy tại các trường dạy nghề. Thứ ba: Hoạt động phối hợp trong đào tạo nghề giữa nhà trường và các tổ chức, đơn vị sử dụng lao động trong xã hội còn yếu, chưa tích cực. 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế - Do nhận thức của đội ngũ cán bộ về chiến lược phát triển đào tạo. - Nhận thức chưa đầy đủ về phát triển nghề nghiệp theo chuẩn của GV. - Điều kiện về cơ sở vật chất, năng lực tổ chức bồi dưỡng… - Cơ chế thị trường với xu hướng đào tạo nghề.