Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Tổ chức kiểm soát hoạt động thu ngân sách nhà nước do các chi cục thuế thực hiện

i<br /> <br /> Trong hoạt động thu ngân sách nhà nước, thuế là khoản thu chiếm tỷ<br /> trọng lớn. Thuế là khoản thu mang tính chất bắt buộc theo nghĩa vụ mà mỗi<br /> công dân, tổ chức phải đóng góp cho ngân sách nhà nước theo đúng quy định<br /> trong các luật thuế của mỗi quốc gia. Tuy nhiên hệ thống thuế của nước ta<br /> đang bộc lộ nhiều khuyết nhược điểm, chưa thật phù hợp với tình hình mới,<br /> cả về nội dung chính sách và tổ chức quản lý thu thuế. Do đó, nhìn chung còn<br /> thất thu lớn về số lượng cơ sở có thực tế kinh doanh, về căn cứ tính các loại<br /> thuế, về nợ đọng kéo dài, chưa phát huy được hết tác dụng của thuế nhằm đẩy<br /> mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh, thực hiện đóng góp hợp lý, công bằng<br /> cho ngân sách nhà nước. Do phân cấp thu ngân sách nhà nước, các chi cục<br /> thuế được phân công quản lý thu thuế của hầu hết các tổ chức kinh doanh trên<br /> địa bàn quận, huyện. Do đó, việc quản lý thu thuế do các chi cục thuế thực<br /> hiện cần được tổ chức một cách có hiệu quả. Bằng những kiến thức, lý luận<br /> được trang bị và những hiểu biết của mình thông qua hoạt động thực tiễn tôi<br /> chọn đề tài: “Tổ chức kiểm soát hoạt động thu ngân sách nhà nước do các<br /> chi cục thuế thực hiện”.<br /> CHƯƠNG 1<br /> LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT HOẠT ĐỘNG THU NGÂN SÁCH<br /> NHÀ NƯỚC DO CÁC CHI CỤC THUẾ THỰC HIỆN<br /> <br /> 1.1. Lý luận chung về kiểm soát hoạt động thu ngân sách nhà nước<br /> do các chi cục thuế thực hiện<br /> 1.1.1. Tổng quan về kiểm soát trong quản lý<br /> Kiểm soát là công việc nhằm soát xét lại những quy định, những quá<br /> trình ra quyết định và thực thi các quyết định quản lý được thể hiện trên các<br /> nghiệp vụ (những thao tác cụ thể) nhằm nắm bắt và điều hành được những<br /> nghiệp vụ đó.<br /> <br /> ii<br /> <br /> Kiểm soát hoạt động thu ngân sách nhà nước là những hoạt động của<br /> nhà nước nhằm kịp thời phát hiện và xử lý các sai sót, ách tắc, đổ vỡ, những<br /> khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện thu ngân sách nhà nước nhằm<br /> đảm bảo cho các chủ thể kinh tế hoạt động đúng định hướng và có hiệu quả.<br /> 1.1.2. Kiểm soát thu ngân sách nhà nước<br /> Thu ngân sách nhà nước là hoạt động đầu vào của ngân sách nhà nước<br /> và phản ánh quan hệ kinh tế giữa nhà nước với khách thể thực hiện hoạt động<br /> thuộc đối tượng thu (thường được gọi là người nộp thuế) với chính sách thu<br /> cụ thể. Mỗi đối tượng thu hình thành một nguồn thu và bao gồm 2 loại thu cơ<br /> bản: thuế và lệ phí.<br /> Thứ nhất: Thuế<br /> Thuế là một hình thức động viện thực hiện việc phân phối và phân phối<br /> lại sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân do các tổ chức kinh tế và cá nhân<br /> kinh doanh tạo ra để hình thành quỹ tiền tệ tập trung, nhằm đáp ứng nhu cầu<br /> chi tiêu của nhà nước.<br /> Thuế phải thực hiện 3 chức năng cơ bản, đó là: chức năng bảo đảm<br /> nguồn thu cho ngân sách nhà nước nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của nhà<br /> nước; chức năng phân phối lại thu nhập và tài sản nhằm đảm bảo công bằng<br /> xã hội và chức năng điều tiết vĩ mô nền kinh tế.<br /> Tuỳ theo yêu cầu quản lý, thuế được phân chia theo những tiêu thức<br /> khác nhau. Trong quan hệ trực tiếp với quản lý nguồn thu ngân sách nhà<br /> nước, thuế được phân thành 2 loại:<br /> Một là, Thuế điều tiết các hoạt động điều tiết các hoạt động kinh doanh<br /> và hoạt động có thu nhập khác của các tổ chức (chủ yếu là các doanh nghiệp),<br /> các cá nhân hoặc hoạt động tiêu dùng.<br /> <br /> iii<br /> <br /> Hai là, Thuế điều tiết quyền sở hữu tài sản hoặc sử dụng tài sản công,<br /> thuế môn bài.<br /> Thứ hai: Phí và lệ phí<br /> Đây là khoản thu được xác định theo mức cụ thể cho từng đối tượng<br /> thu liên đến sở hữu hoặc sử dụng những tài sản, những dịch vụ công phục vụ<br /> riêng cho những đơn vị, cá nhân có nhu cầu không thường xuyên: lệ phí trước<br /> bạ, lệ phí giao thông, lệ phí công chứng…<br /> Thu ngân sách nhà nước là một hoạt động nhà nước, phản ánh mối<br /> quan hệ kinh tế giữa nhà nước với khách thể thực hiện hoạt động thu với<br /> những đặc điểm sau:<br /> Một là, Thu ngân sách nhà nước là hoạt động có tính hệ trọng cao: thu<br /> ngân sách nhà nước không chỉ là yếu tố quyết định toàn bộ hoạt động ngân<br /> sách nhà nước mà còn là phương pháp điều tiết vĩ mô nền kinh tế và đảm bảo<br /> công bằng xã hội. Nguồn thu này không chỉ đảm bảo hoạt động của cả bộ<br /> máy nhà nước mà còn tham gia vào việc thực hiện các định hướng chiến lược<br /> của nhà nước cả trong lĩnh vực kinh tế, cả trong lĩnh vực xã hội, kể cả dân<br /> sinh, an ninh, quốc phòng.<br /> Hai là, Tính đa dạng của hoạt động thu<br /> Như đã khái quát ở phần trên, hoạt động thu ngân sách nhà nước bao<br /> gồm nhiều khoản thu từ những loại thuế, những loại lệ phí khác nhau. Mỗi<br /> loại hoạt động thu này phản ánh một loại quan hệ kinh tế- pháp lý khác nhau.<br /> Do vậy, kiểm soát hoạt động thu cần được vận dụng thích hợp với chức năng<br /> của từng khoản thu.<br /> Ba là, Tính pháp lý cao của hoạt động thu<br /> <br /> iv<br /> <br /> Xuất phát từ tính hệ trọng và đa dạng nói trên của hoạt động thu, nhà<br /> nước luôn quan tâm xây dựng một hệ thống pháp lý đầy đủ và thích hợp cho<br /> từng loại hoạt động. Trên cơ sở hệ thống pháp lý chung của nhà nước, cơ<br /> quan tài chính các cấp lập dự toán ngân sách nhà nước. Sau khi được cấp có<br /> thẩm quyền phê duyệt, các mục tiêu, kể cả các con số cũng trở thành pháp<br /> lệnh và cần được thực hiện trên cơ sở kết hợp nhiều loại phương pháp từ<br /> tuyên truyền vận động đến cưỡng chế khi cần thiết.<br /> 1.1.3. Vai trò của kiểm soát hoạt động thu ngân sách nhà nước<br /> Kiểm soát hoạt động thu thuế đã góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách<br /> pháp luật về thuế. Kiểm soát hoạt động thu thuế là nơi cung cấp các căn cứ,<br /> các bằng chứng cụ thể phản ánh một cách chân thực, sống động các hoạt động<br /> diễn ra trong thực tế, để phục vụ cho việc hoàn thiện, bổ sung các chính sách<br /> thuế cho phù hợp.<br /> Kiểm soát hoạt động thu thuế là phương tiện phòng ngừa hành vi vi<br /> phạm pháp luật và tội phạm nảy sinh trong hoạt động quản lý thu thuế. Kiểm<br /> soát hoạt động thu thuế chính là việc xem xét tại chỗ việc làm của các tổ<br /> chức, cơ quan và các cá nhân có đúng quy định của chính sách pháp luật về<br /> thuế hay không, qua đó sử dụng các biện pháp chế tài bằng mệnh lệnh hoặc<br /> các quyết định hành chính nhằm ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật của<br /> người nộp thuế.<br /> Kiểm soát hoạt động thu thuế có vai trò quan trọng trong việc cải cách<br /> thủ tục hành chính cả về quy chế và tổ chức thực hiện, giảm đến mức tối đa<br /> các thủ tục, quy chế không cần thiết gây phiền hà đến nhân dân và doanh<br /> nghiệp.<br /> 1.2. Kiểm soát hoạt động thu ngân sách nhà nước do các chi cục<br /> thuế thực hiện<br /> <br /> v<br /> <br /> 1.2.1. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý thu ngân sách nhà nước tại các<br /> chi cục thuế<br /> Bộ máy quản lý thuế được tổ chức thành hệ thống dọc từ Trung ương<br /> đến địa phương; cơ quan thuế đặt tại địa phương chịu sự lãnh đạo song trùng<br /> của Ngành Thuế cấp trên và chủ tịch uỷ ban nhân dân cùng cấp; Tổng cục<br /> Thuế, cục thuế, chi cục thuế là tổ chức trong hệ thống hành chính nhà nước có<br /> tư cách pháp nhân công quyền, có con dấu riêng và được mở tài khoản tại<br /> Kho bạc nhà nước.<br /> 1.2.2. Phương pháp quản lý hoạt động thu ngân sách nhà nước tại các<br /> chi cục thuế<br /> Về phương pháp quản lý thu thuế, trên thực tế đang áp dụng 2 phương<br /> pháp cơ bản: Phương pháp chuyên quản và phương pháp tự khai.<br /> Phương pháp khép kín hay chuyên quản: Đặc điểm của phương pháp<br /> này là mỗi cán bộ thuế phụ trách một hoặc một số người nộp thuế xác định;<br /> theo đó, các công việc quản lý thu (từ xác định mức thu, kể cả kiểm tra cơ sở<br /> tính toán và tính ra mức thuế, đôn đốc thu nộp đến thực hiện công việc thu)<br /> được giao khép kín cho mỗi chủ thể thu nói trên. Phương pháp này thích hợp<br /> trong điều kiện nhận thức thuế nói riêng và thu ngân sách nói chung cũng như<br /> ý thức chấp hành luật pháp của người nộp thuế chưa đầy đủ.<br /> Phương pháp quản lý theo chức năng (phương pháp tự kê khai, tự<br /> nộp thuế): là phương pháp tiên tiến và hiệu quả trong điều kiện hiện tại: Theo<br /> phương pháp này, người nộp thuế có thể tự tính, tự kê khai, tự nộp và tự chịu<br /> trách nhiệm về tính chính xác của mức thu nộp cũng như thời hạn kê khai và<br /> nộp thuế của mình (người nộp thuế nộp tờ khai thuế và tiền thuế khi chưa có<br /> sự can thiệp của cơ quan thuế).<br /> <br />