Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung của luận văn gồm 3 chương được trình bày như sau: Những vấn đề lý luận về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật; Thực trạng tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk; Phương hướng, giải pháp đổi mới công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn thạc sĩ Luật học: Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……………../……………. …………/……… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VĂN THỌ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÊĐÊ TỈNH ĐẮK LẮK Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính (LH2TN4) Mã số: 6038.0102 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH ĐẮK LẮK - NĂM 2016
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. PHẠM HỒNG THÁI Phản biện 1: TS. Nguyễn Minh Sản Phản biện 2: TS. Vũ Anh Tuấn Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ Phân viện khu vực Tây Nguyên - Học viện Hành chính Quốc gia. Số: 51 - Đường Phạm Văn Đồng - TP. Buôn Ma Thuột - Tỉnh Đắk Lắk. Thời gian: hồi 8 giờ 30 phút ngày 28 tháng 5 năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia.
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật là khâu đầu tiên của quá trình thi hành pháp luật và có vai trò hết sức quan trọng trong việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam. Xuất phát từ vai trò, ý nghĩa quan trọng của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật, giáo dục pháp luật, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác này. Trong rất nhiều văn kiện của Đảng và pháp luật của Nhà nước đã đề cập đến công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII của Đảng; Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới; Hiến pháp năm 1992 giao Chính phủ nhiệm vụ: “Tổ chức và lãnh đạo công tác tuyên truyền, giáo dục Hiến pháp và pháp luật trong nhân dân”. Hiến pháp năm 2013 giao Chính phủ nhiệm vụ: “Tổ chức và lãnh đạo công tác tuyên truyền, giáo dục Hiến pháp và pháp luật trong nhân dân”. Nhiều văn bản pháp luật của Thủ tướng Chính phủ đã đề cập đến việc tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật như: Chỉ thị số 02/1998/CT-TTg ngày 07/01/1998 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 03/1998/QĐ-TTg … Đặc biệt, Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân. Đồng bào dân tộc Êđê là một bộ phận cấu thành hữu cơ của đại gia đình các dân tộc Việt Nam, cư trú chủ yếu ở tỉnh Đắk Lắk và 3
các tỉnh Tây Nguyên, đây là địa bàn có vị trí đặc biệt quan trọng về mặt địa chính trị và an ninh quốc phòng của đất nước. Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đời sống vật chất cũng như ý thức pháp luật của đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số nói chung, vùng đồng bào Êđê nói riêng được nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên, là dân tộc thiểu số với đặc điểm khá đặc biệt xét trên phương diện lịch sử, kinh tế, văn hóa, xã hội và tín ngưỡng tôn giáo, đồng bào Êđê (chủ yếu sống ở vùng nông thôn) còn nghèo, họ quan tâm đến nhu cầu tìm kiếm cơm ăn, áo mặc hơn nhu cầu tiếp xúc các tri thức văn hóa, chuẩn mực xã hội trong đó có pháp luật. Mặt khác, phong tục, tập quán nói chung và luật tục nói riêng trong cộng đồng người Êđê rất đa dạng. Luật tục ảnh hưởng sâu sắc, trong đó có những luật tục tốt mang ý nghĩa tích cực cần được phát huy và cả những hủ tục lạc hậu, nặng nề cần được loại bỏ để phù hợp với đời sống hiện nay. Vì thế, quan tâm đến việc tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và cho đồng bào dân tộc Êđê nói riêng là vấn đề vô cùng quan trọng. Xuất phát từ tình hình trên, chúng tôi nhận thấy việc tăng cường phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê là một yêu cầu khách quan, cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy, việc chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài "Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk" là nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra hiện nay cả về lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 09-12-2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của đảng trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân đã khẳng định phổ biến giáo dục pháp luật là nhiệm vụ 4
thường xuyên, liên tục của các cơ quan Đảng, chính quyền, Nhà nước và cả hệ thống chính trị, đồng thời phổ biến giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Ngày 20-6- 2012, Quốc hội ban hành Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01-01-2013. Nhằm nghiên cứu, triển khai, thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 32 và Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật, hiện đã có nhiều công trình nghiên cứu, tài liệu chuyên đề, đặc san, báo cáo khoa học về phổ biến, giáo dục pháp luật. Về sách chuyên khảo có các tác phẩm như: Giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức hành chính trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011 và Tăng cường giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức hành chính của tỉnh Đắk Lắk, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội, 2014 của PGS. TS Nguyễn Quốc Sửu; Giáo dục pháp luật trong nhà trường, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2008 của TS. Nguyễn Đình Đặng Lục. Những tác phẩm trên đã đặt nền tảng về cơ sở lý luận cho công tác giáo dục pháp luật, đề cập đến việc phân biệt giữa giáo dục pháp luật với phổ biến, tuyên truyền pháp luật. Về tài liệu phục vụ cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có: Tài liệu hướng dẫn bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho giáo viên môn giáo dục công dân cấp trung học phổ thông, Nxb Tư pháp, Hà Nội, 2011; Thực hiện Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, Số chuyên đề, 2016 của Bộ Tư pháp; Tài liệu Hội nghị tổng kết 05 năm thực hiện chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật của Chính phủ từ năm 2008-2012, Bộ Tư pháp, Hà Nội, 5
2012; Phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên trong các nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, Đặc san số chuyên đề 03/2011; Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật, Đặc san chuyên đề số 08/2012 của Bộ Tư pháp... Các công trình nghiên cứu về giáo dục pháp luật được đề cập dưới nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau, song vẵn chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk. Luận văn là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu tương đối toàn diện, có hệ thống về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk hiện nay, bởi vậy, luận văn có một số đóng góp khoa học mới sau đây: Luận văn luận giải, đưa ra khái niệm, chỉ ra được các đặc trưng của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê, Việt Nam. Xác định và làm rõ được các yếu tố cấu thành tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê.Luận văn đưa ra được các bài học kinh nghiệm có thể vận dụng cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, đồng bào dân tộc Êđê nói riên. 3. Mục đích và nhiệm vụ của Luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Phân tích những vấn đề lý luận về TCTHPBPL; đánh giá công tác này của tỉnh Đắk Lắk trong năm 5 (2011-2015), chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng đó; đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện cho đồng bào dân tộc Ê Đê tỉnh Đắk Lắk 6
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Một là, trên cơ sở phân tích một số vấn đề lý luận chung về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật, luận văn phân tích và làm rõ khái niệm, nội dung, vai trò của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Ê Đê tỉnh Đắk Lắk. Xác định các hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số. Hai là, nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật của UBND tỉnh và UBND huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Đắk Lắk về việc tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê trong 05 năm (2011- 2015), qua đó rút ra những bài học kinh nghiệm. Ba là, nêu lên các phương hướng, đề xuất, kiến nghị, phân tích các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê . 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu sâu về nghiệp vụ “Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk” của các cơ quan hành chính tỉnh Đắk Lắk theo quy định của Luật PBGDPL hiện hành, nhằm đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác này trên thực tế. 7
- Phạm vi về không gian: trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. - Phạm vi về thời gian: Trong thời gian 05 năm, từ năm 2011 đến năm 2015. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Cơ sở lý luận của luận văn là những nguyên lý của triết học Mác - Lênin về lý luận nhận thức; tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác phổ biến giáo dục pháp luật của Nhà nước; các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam; chính sách, pháp luật của Nhà nước về tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài ra, những quan điểm lý luận, kết quả nghiên cứu thực tiễn về PBGDPL của các nhà khoa học, những tác giả đi trước cũng là tài liệu tham khảo quan trọng của luận văn. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương phương pháp luận là những nguyên lý của triết học Mác - Lênin về lý luận nhận thức; tư tưởng Hồ Chí Minh (vận dụng tổng hợp các phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử…), trong quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phân tích, tổng hợp và các phương pháp nghiên cứu khác như so sánh, thống kê, điều tra xã hội học... 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận về tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk. 8
Với những kết quả đạt được, luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ việc học tập, nghiên cứu của sinh viên, học viên cao học chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính cũng như có giá trị tham khảo cho các địa phương khác trong công tác tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số. 7. Kết cấu của Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk Chương 2: Thực trạng tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk Chương 3: Phương hướng, giải pháp đổi mới công tác tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk. Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC 1.1. Một số vấn đề lý luận về phổ biến pháp luật 1.1.1. Khái niệm phổ biến pháp luật Theo từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nẵng năm 1997) hay Từ và ngữ Hán Việt (NXB Từ điển Bách Khoa - 2002) thì "Phổ biến là làm cho đông đảo mọi người biết đến một vấn đề, một tri thức bằng cách truyền đạt trực tiếp hay thông qua hình thức nào đó hoặc làm cho mọi người đều biết đến". 9
Theo Từ điển Từ và ngữ Hán - Việt "Giáo dục là quá trình hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm bồi dưỡng cho con người những phẩm chất đạo đức và những tri thức cần thiết để người ta có khả năng tham gia mọi mặt của đời sống xã hội". Như vậy, phổ biến pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ định của chủ thể phổ biến pháp luật nhằm tác động đến đối tượng được phổ biến pháp luật giúp họ nắm được các quy định của pháp luật và hình thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm pháp lý và từ đó có những hành vi phù hợp với các yêu cầu của pháp luật. 1.1.2. Một số quan niệm về tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật và tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Trong khoa học có nhiều quan niệm khác nhau về tổ chức, theo Đại từ điển tiếng Việt “ tổ chức là tập hợp người được tổ chức theo cơ cấu nhất định để hoạt động vì lợi ích chung”. Theo từ điển Pháp - Việt, Pháp luật – hành chính “ Tổ chức là một tổng thể kết hợp có nhiều phân hệ tương tác và truyền tin cho nhau”. Trong khoa học hành chính có quan niệm “ Tổ chức là một hệ thống tập hợp của hai hay nhiều người, nhóm người, được điều phối một cách có ý thức, có phạm vi (lĩnh vực, chức năng) tương đối rõ ràng, hoạt động nhằm đạt được mục tiêu chung”. Từ sự phân tích các khía cạnh nêu trên, có thể đưa ra định nghĩa: Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật là hoạt động có định hướng có tổ chức, có chủ đích của chủ thể phổ biến pháp luật thông qua các hình thức, phương pháp khác nhau tác động lên đối tượng được phổ biến pháp luật một cách có hệ thống nhằm giúp đồng bào 10
dân tộc nắm được nội căn bản của văn bản pháp luật được phổ biến, góp phần hình thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm và hành vi phù hợp với pháp luật. 1.1.3. Đặc điểm của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê Thứ nhất, theo địa bàn cư trú, đồng bào dân tộc Êđê Thứ hai, theo nhóm tuổi, đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk Thứ ba, theo hoạt động nghề nghiệp, đồng bào dân tộc Êđê Thứ tư, theo vị thế xã hội trong cộng đồng đồng bào dân tộc Êđê Thứ năm, theo mục tiêu, nhu cầu tiếp thu kiến thức pháp luật, có thể phân chia đồng bào dân tộc Êđê thành các nhóm để tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật. 1.1.4. Vai trò của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Cũng như tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho các đối tượng xã hội khác, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê có vai trò rất quan trọng, thể hiện trên các điểm sau: 1.1.4.1. Góp phần cung cấp, trang bị, nâng cao kiến thức, hiểu biết pháp luật . Đối với đồng bào dân tộc Êđê, vì nhiều nguyên nhân về lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội mà trình độ dân trí về pháp luật còn nhiều hạn chế. .... Điều đó nói lên một trong những vai trò hết sức quan trọng của tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật là góp phần cung cấp, trang bị, nâng cao sự hiểu biết pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê 1.1.4.2. Góp phần xây dựng, củng cố tình cảm, niềm tin của đồng bào đối với pháp luật Pháp luật chỉ có thể được mọi người dân thực hiện nghiêm 11
chỉnh và thực sự phát huy hiệu lực, hiệu quả khi họ tin tưởng vào các nguyên tắc, quy định của pháp luật. Chỉ khi nào người dân nhận thức đúng đắn, đầy đủ các nguyên tắc, quy định của pháp luật thì họ mới có thể thực hiện pháp luật một cách tự giác mà không cần một biện pháp cưỡng chế nào từ phía Nhà nước. Từ vai trò cung cấp thông tin, nâng cao trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật cho các tầng lớp nhân dân, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật góp phần xây dựng, củng cố niềm tin của đồng bào dân tộc Êđê đối với pháp luật. 1.1.4.3. Góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật, thực hiện hành vi pháp luật hợp pháp cho đồng bào dân tộc Êđê Ý thức tự giác chấp hành pháp luật của dân tộc Êđê chỉ có thể được nâng cao khi tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê được tiến hành thường xuyên, kịp thời, hiệu quả, có tính thuyết phục, góp phần hình thành, củng cố tình cảm tốt đẹp, niềm tin của đồng bào đối với pháp luật, ngày càng nâng cao hiểu biết của họ về các văn bản QPPL, 1.2. Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật Chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk là các cơ quan, tổ chức, đoàn thể các cấp thuộc các tỉnh ở tỉnh có chức năng, nhiệm vụ làm công tác phổ biến pháp luật, bao gồm Sở Tư pháp, Hội Luật gia, Đoàn Luật sư của tỉnh Đắk Lắk, các Phòng Tư pháp huyện... Ngoài ra, phải kể tới các cơ quan, ban, ngành, tổ chức khác, như Sở Công an, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, MTTQ Việt Nam, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh... cấp tỉnh. 1.3. Đối tƣợng tiếp nhận phổ biến pháp luật Đối tượng tiếp nhận tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật ở 12
đây chính là đồng bào dân tộc Êđê đang sinh sống, lao động, sinh hoạt ở tỉnh Đắk Lắk. 1.4. Nội dung, hình thức, phƣơng pháp tổ chức, thực hiện phổ biến pháp luật 1.4.1. Nội dung tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật Thứ nhất, nhìn trên phương diện hệ thống các văn bản QPPL do Nhà nước ban hành gồm các bộ luật, luật, pháp lệnh, nghị định, các loại văn bản QPPL khác. Thứ hai, nhìn trên phương diện các văn bản QPPL dưới luật do các cấp chính quyền của tỉnh Đắk Lắk ban hành bao gồm các nghị quyết của HĐND các cấp, các quyết định của UBND các cấp... Thứ ba, là thực tiễn đời sống pháp luật trên địa bàn từng huyện, thị xã, thành phố tỉnh Đắk Lắk... 1.4.2. Phƣơng pháp và hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật 1.4.2.1. Phƣơng pháp tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật Phương pháp tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc là tổ hợp những cách thức tổ chức hoạt động được các chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật sử dụng nhằm truyền đạt, chuyển giao những nội dung pháp luật nhất định cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ mà chủ thể đặt ra; đồng thời phù hợp với năng lực, nhu cầu tiếp thu tri thức pháp luật của đối tượng. 1.4.2.2. Hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật Hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê là các cách thức tổ chức hoạt động phổ biến pháp luật, 13
thông qua đó chủ thể tiến hành tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật, chuyển giao nội dung phổ biến pháp luật và đạt mục tiêu phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc. Thể thực hiện dưới nhiều hình thức đa dạng, như: bồi dưỡng kiến thức pháp luật; thực hiện phổ biến pháp luật qua thông tin đại chúng; thi tìm hiểu pháp luật; qua hệ thống thông tin pháp luật như Công báo, bản tin pháp luật v.v. 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê 1.5.1. Các yếu tố chủ quan 1.5.1.1. Trình độ học vấn Về phía chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê, trình độ học vấn có ảnh hưởng quyết định đối với chất lượng, hiệu quả phổ biến pháp luật. Về phía đồng bào dân tộc Êđê với tư cách là đối tượng tiếp nhận phổ biến pháp luật, trình độ học vấn của họ cũng có ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng, hiệu quả tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho chính họ. 1.5.1.2. Các nhân tố tâm lý Chất lượng, hiệu quả tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho các đối tượng, trong đó có đồng bào dân tộc Êđê, dù ít hay nhiều đều chịu ảnh hưởng của các nhân tố tâm lý, quan trọng nhất là quá trình tâm lý bắt chước và quá trình lây lan tâm lý. 1.5.2. Các yếu tố khách quan 1.5.2. 1. Yếu tố kinh tế Khi kinh tế phát triển, đời sống vật chất được cải thiện và nâng cao, không còn phải quá bận tâm với chuyện “cơm, áo, gạo, tiền”, đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk có điều kiện mua sắm các phương tiện nghe nhìn (radio, máy thu hình, báo viết các loại...) để 14
cập nhật thông tin chính trị thời sự, thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin pháp luật ngày càng đa dạng, phong phú. Các chương trình phổ biến pháp luật phát trên các đài Phát thanh, Truyền hình sẽ dễ dàng đến được với đồng bào dân tộc Êđê. 1.5.2.2. Yếu tố chính trị Môi trường chính trị - xã hội của đất nước nói chung, ở tỉnh Đắk Lắk nói riêng ổn định, phát triển bền vững là điều kiện thuận lợi cho việc tiến hành các hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Vì nó tạo cơ sở củng cố niềm tin chính trị của đồng bào dân tộc Êđê vào cương lĩnh, đường lối lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ địa phương; tin tưởng vào chính sách, pháp luật của Nhà nước, sự quản lý, điều hành của các cấp chính quyền địa phương ở tỉnh Đắk Lắk. 1.5.2.3. Yếu tố văn hóa - xã hội Các yếu tố văn hóa - xã hội đó bao gồm: các giá trị văn hóa truyền thống, ngôn ngữ, lối sống, các phong tục, tập quán, tôn giáo, tín ngưỡng của dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk. Nét nổi bật của đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk là: Đời sống xã hội mang đậm tính huyết thống (dòng họ) và tính cộng đồng hết sức bền chặt.; hình thức tổ chức cư trú theo Buôn, làng; điêu khắc gỗ, đây là sự kết hợp giữa trang trí và hội hoạ đều phản ánh tinh thần mẫu hệ. Tiểu kết Chương 1 Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê: Góp phần cung cấp, trang bị, nâng cao kiến thức, hiểu biết pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê; Góp phần xây dựng, củng cố niềm tin của đồng bào đối với pháp luật; Góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật, thực hiện hành vi pháp luật hợp pháp cho đồng bào dân tộc Êđê. 15
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÊĐÊ TỈNH ĐĂK LẮK 2.1. Ban hành văn bản của tỉnh Đắk Lắk về công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê từ năm 2011 đến năm 2015 Trên cơ sở bám sát đặc điểm, tình hình của tỉnh, từ năm 2011 đến năm 2015, UBND tỉnh Đắk Lắk nhiều văn bản liên quan đến hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật trên địa bàn tỉnh nói chung và cho đồng bào dân tộc Êđê nói riêng, tạo cơ sở cho các đơn vị, địa phương triển khai thực hiện. 2.2. Chủ thể thực hiện và hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra tổ chức phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc ÊĐê tỉnh Đắk Lắk 2.2.1. Chủ thể thực hiện tổ chức phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc ÊĐê tỉnh Đắk Lắk Căn cứ các văn bản pháp quy và các kế hoạch của tỉnh Đắk Lắk, 100% đơn vị cấp huyện thành lập Hội đồng phối hợp PBGDPL với 360 thành viên, Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh có 29 đồng chí, cơ quan thường trực của Hội đồng là Sở Tư pháp. Đến nay, toàn tỉnh có 113 báo cáo viên pháp luật tỉnh; 341 báo cáo viên pháp luật cấp huyện và 3.111 tuyên truyền viên pháp luật cấp xã. 2.2.2. Hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra tổ chức phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc ÊĐê tỉnh Đắk Lắk Sở Tư pháp tỉnh Đắk Lắk chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát các kế hoạch của UBND tỉnh Đắk Lắk liên quan đến công tác tổ 16
chức tuyên truyền, thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê cũng như phối hợp với các Sở, ban ngành. Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội tỉnh; Ban An toàn giao thông tỉnh triển khai công tác tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội, an toàn giao thông; 2.3. Đánh giá chung về công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc ÊĐê tỉnh Đắk Lắk 2.3.1. Kết quả đạt đƣợc và nguyên nhân 2.3.1.1. Những thành tựu, kết quả đạt đƣợc * Những kết quả đạt được từ phía chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê Các cấp chính quyền và cơ quan chức năng của tỉnh Đắk Lắk đã có sự chủ động trong việc chuẩn bị nhân lực, xây dựng chương trình kế hoạch. Hội đồng phối hợp công tác PBGDPL các cấp của tỉnh Đắk Lắk đã quan tâm xây dựng nguồn nhân lực và kiện toàn đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật ở các ngành, các cấp. Về nội dung tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật đã lựa chọn được những nội dung pháp luật phù hợp với đối tượng, đặc thù kinh tế - xã hội và tình hình thực hiện pháp luật ở từng địa bàn huyện, xã có đông đồng bào dân tộc Êđê sinh sống. Về hình thức, hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk đã được tiến hành một cách linh hoạt, đa dạng, phong phú. * Những kết quả đạt được từ phía đối tượng tiếp nhận phổ biến pháp luật - đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk Phần lớn đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk đã có ý thức tự 17
giác, chủ động tham gia các buổi tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật do các cơ quan chức năng, các cấp, các ngành tổ chức. 2.3.1.2. Nguyên nhân của những thành tựu, kết quả đạt đƣợc Thứ nhất, các cấp ủy Đảng từ tỉnh đến xã, phường, thị trấn ở tỉnh Đắk Lắk luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật nói chung, ở vùng đồng bào dân tộc Êđê nói riêng. Thứ hai, các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng từ thôn, buôn, xã, huyện thị trấn trong tỉnh Đắk Lắk chỉ đạo sâu sát công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Thứ ba, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật tích cực, nhiệt tình trong thực hiện công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Thứ tư, đồng bào dân tộc Êđê hiểu được vai trò của kiến thức pháp luật nên chủ động, tích cực tham dự các buổi phổ biến pháp luật. 2.3.2. Những hạn chế, bất cập và nguyên nhân 2.3.2.1. Những hạn chế, bất cập Thứ nhất, về mục tiêu tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Thứ hai, về chủ thể tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Thứ ba, về đối tượng tiếp nhận phổ biến pháp luật là đồng bào dân tộc Êđê. Thứ tư, về nội dung tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk còn bộc lộ những hạn chế, bất 18
cập. Thứ năm, về phương pháp tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê Thứ sáu, về hình thức tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê 2.3.2.2. Nguyên nhân đưa đến những hạn chế, bất cập Một là, Một số cấp ủy Đảng chưa thực sự quan tâm lãnh đạo tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho bào dân tộc Êđê Hai là, Một số cấp chính quyền, cơ quan chức năng chưa sâu sát, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Ba là, Một bộ phận báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật thiếu nhiệt tình, chưa tận tâm, việc thực hiện tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê còn mang tính hình thức, kém hiệu quả. Bốn là, Một bộ phận trong đồng bào dân tộc Êđê chưa chủ động, tích cực tham dự các buổi tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật. Năm là, Bất đồng về ngôn ngữ nên hiệu quả tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê còn nhiều hạn chế. Chƣơng 3 PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÊĐÊ TỈNH ĐĂK LẮK 3.1. Phƣơng hƣớng đổi mới công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk 19
3.1.1. Công khai, minh bạch, chú trọng hiệu quả của công tác tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền đối với công tác tuyên truyền, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê. Hai là, thường xuyên đánh giá hiệu quả tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê thông qua những phiếu điều tra, khảo sát, trắc nghiệm nhận thức về pháp luật của người dân. Ba là, đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê phong phú, đa dạng; nội dung ngắn gọn, xúc tích phù hợp với đồng bào dân tộc Êđê; Bốn là, quan tâm bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tuyên truyền, tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật. Năm là, tăng cường tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê không tách rời với việc nâng cao trình độ dân trí và cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc Êđê. 3.1.2. Phân công, phối hợp và chế độ trách nhiệm rõ ràng trong nhiệm vụ tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê tỉnh Đắk Lắk UBND tỉnh đã củng cố Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh với 29 thành viên là lãnh đạo chủ chốt các sở, ngành, tổ chức, đơn vị của tỉnh (Chủ tịch Hội đồng là đồng chí Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh, cơ quan thường trực của Hội đồng là Sở Tư pháp);... Ngoài ra, ở tỉnh còn có 03 cơ quan (Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, Bộ Chỉ huy biên phòng tỉnh và Công an tỉnh) thành lập Hội đồng phối hợp PBGDPL riêng với 43 thành viên đã tiến hành tổ chức thực hiện phổ biến pháp 20