Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ tại NHTMCP Tiên Phong

MỞ ĐẦU<br /> I. Lý do chọn đề tài<br /> Ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong mọi hoạt động của một<br /> nền kinh tế phát triển, đảm nhiệm các chức năng: trung gian tín dụng, tạo phương<br /> tiện thanh toán và trung gian thanh toán. Tín dụng là hoạt động cơ bản của Ngân<br /> hàng thương mại, đóng góp phần lớn trong tỷ trọng lợi nhuận của ngân hàng. Đặc<br /> biệt tại Việt Nam, nơi các ngân hàng còn thiếu đa dạng trong hoạt động kinh doanh<br /> dịch vụ tài chính, các sản phẩm dịch vụ; tín dụng được coi là hoạt động đem lại<br /> nguồn thu lớn nhất tuy nhiên cũng mang lại rủi ro lớn nhất cho các ngân hàng<br /> thương mại.<br /> Vấn đề nợ xấu đang ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống ngân hàng thương mại<br /> tại Việt Nam trong thời gian qua là hệ quả của việc tăng trưởng tín dụng nóng<br /> trong nhiều năm trước đó nhưng hoạt động quản lý rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín<br /> dụng chưa được quan tâm đúng mức cần thiết. Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> chính là một phần quan trọng trong quản lý rủi ro tín dụng của các ngân hàng hiện<br /> tại cũng như trong lộ trình tuân thủ Basel II như Ngân hàng nhà nước đã đề ra.<br /> Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên Phong (TPBank) là một ngân hàng<br /> nhỏ, hoạt động tín dụng là nguồn thu nhập chủ yếu. Một trong những trụ cột trong<br /> chiến lược phát triển của TPBank là công tác quản lý rủi ro và đặc biệt là quản lý<br /> rủi ro tín dụng. Chính bởi vậy, việc xây dựng, phát triển và hoàn thiện hệ thống<br /> xếp hạng tín dụng nội bộ là một phần không thể thiếu trong công tác quản lý rủi ro<br /> tín dụng đang được Ngân hàng quan tâm chú ý đến.<br /> Vì những lý do trên, để đi sâu tìm hiểu thực tế và đề xuất các giải pháp nhằm<br /> nâng cao chất lượng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ tại TPBank, đề tài “Hoàn<br /> thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ tại NHTMCP Tiên Phong " đã được<br /> lựa chọn làm đề tài nghiên cứu.<br /> II. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> <br /> Hệ thống hóa những vấn đề cơ sở lý luận về công tác xếp hạng tín dụng nội<br /> bộ của ngân hàng thương mại. Trên cơ sở đó, luận văn sẽ phân tích hệ thống xếp<br /> hạng tín dụng nội bộ của TPBank nhằm đưa ra những mặt tích cực cũng như những<br /> hạn chế của hệ thống này, qua đó, luận văn đề xuất những giải pháp góp phần hoàn<br /> hiện thệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ của TPBank<br /> III. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Luận văn sử dụng các lý thuyết về rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng,<br /> xây dựng mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ để làm cơ sở lý thuyết và phân tích<br /> thực trạng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ tại TPBank<br /> Luận văn sử dụng phương pháp thống kê và nghiên cứu định tính để làm rõ<br /> hiện trạng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ; đồng thời sử dụng phương pháp so<br /> sánh với các tiêu chuẩn xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng trên thị trường để<br /> đưa ra đánh giá, đề xuất giải pháp hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng của<br /> TPBank<br /> CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG NỘI<br /> BỘ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI<br /> 1.1 Khái quát về xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> 1.1.1 Khái niệm xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> Xếp hạng tín dụng là sự đo lường khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính của<br /> bên vay theo đúng cam kết. Xếp hạng tín dụng được thực hiện bời các tổ chức tín<br /> dụng (XHTD nội bộ) hoặc bởi tổ chức độc lập (XHTD độc lập)<br /> XHTD nội bộ là việc NHTM đánh giá năng lực tài chính, tình hình hoạt<br /> động hiện tại và triển vọng phát triển trong tương lai của khách hàng được xếp<br /> hạng, qua đó xác định mức độ rủi ro không trả được nợ và khả năng trả nợ trong<br /> tương lai<br /> <br /> 1.1.2. Đối tượng của xếp hạng tín dụng<br /> Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ sử dụng phương pháp chấm điểm và xếp<br /> hạng riêng cho từng nhóm khách hàng: khách hàng cá nhân, hộ gia đình; khách<br /> hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ; khách hàng doanh nghiệp lớn; khách hàng là định<br /> chế tài chính … Các kết quả xếp hạng tín dụng đối với từng khách hàng/nhóm<br /> khách hàng chủ yếu dự báo nguy cơ vỡ nợ theo ba cấp độ: nguy hiểm, cảnh báo và<br /> an toàn dựa trên tính toán xác xuất không trả được nợ (PD – Probability of Default)<br /> của khách hàng<br /> 1.2<br /> <br /> Mục tiêu của xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> <br /> Thứ nhất, trên khía cạnh kiểm soát rủi ro tín dụng, XHTD nội bộ tạo thêm<br /> một căn cứ độc lập để ngân hàng đánh giá về hiệu quả quá trình quản trị rủi ro của<br /> các bộ phận có liên quan, bảo đảm chức năng cấp tín dụng được quản lý phù hợp,<br /> các tài sản có rủi ro tín dụng nằm trong các giới hạn thống nhất với các tiêu chuẩn<br /> thận trọng và các giới hạn nội bộ, phát hiện sớm các khoản tín dụng xấu, các khoản<br /> tín dụng có vấn đề.<br /> Thứ hai, hệ thống XHTD nội bộ giúp cải thiện tính chính xác và hiệu lực của<br /> việc ra quyết định cấp tín dụng, cung cấp phương tiện hỗ trợ để quá trình này trở<br /> nên hiệu quả, tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm bớt sự can thiệp từ con người.<br /> Thứ ba, XHTD nội bộ là một công cụ để đánh giá mức rủi ro của khách<br /> hàng, thực hiện quản trị rủi ro tín dụng. Hệ thống XHTD sẽ giúp ngân hàng đánh<br /> giá khả năng một khách hàng “tốt” hoặc “xấu” (theo định nghĩa của từng ngân<br /> hàng cũng như theo quy định của Ủy ban Basel hay NHNN) và xác định xác suất<br /> vỡ nợ của khách hàng.<br /> Thứ tư, hệ thống XHTD nội bộ hỗ trợ xác định giá khoản tín dụng: mức giá<br /> chào cho khoản tín dụng phải phù hợp và đủ để bù đắp cho tổn thất tín dụng, và<br /> tương ứng với mức độ rủi ro của khoản tín dụng đó.<br /> Thứ năm, XHTD nội bộ hỗ trợ quản lý và quản trị khách hàng: Quan hệ<br /> <br /> khách hàng của các TCTD phụ thuộc vào mức độ XHTD của khách hàng đó.<br /> Những khoản vay có mức rủi ro cao cần phải kiểm soát, đánh giá thường xuyên.<br /> Thứ sáu, TCTD sử dụng XHTD nội bộ làm căn cứ để trích lập dự phòng tín<br /> dụng: mức trích lập dự phòng các khoản cấp tín dụng phụ thuộc vào mức độ rủi ro<br /> của khoản tín dụng đó.<br /> Thứ bảy, XHTD nội bộ hỗ trợ công tác quản trị thông tin theo danh mục và<br /> tạo lập báo cáo:.<br /> 1.3 Cơ sở dữ liệu để xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> Đối với xếp hạng người đi vay, căn cứ của việc tính toán xác xuất không trả<br /> được nợ dựa trên dữ liệu quá khứ về các khoản nợ của các khách hàng, bao gồm:<br /> các khoản nợ đã trả, khoản nợ trong hạn và khoản nợ không thu hồi được. Dữ liệu<br /> được phân theo các nhóm: dữ liệu tài chính, dữ liệu tài chính và dữ liệu cảnh báo.<br /> 1.4 Nội dung xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> 1.4.1 Các nguyên tắc xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> Hệ thống xếp hạng phải đảm bảo tiêu chuẩn: hạng càng cao (tốt) thì tỷ lệ<br /> khách hàng không trả được nợ càng thấp và ngược lại. Hệ thống xếp hạng tín dụng<br /> được xây dựng trên các chỉ tiêu định tính và định lượng. Hệ thống xếp hạng tín<br /> dụng phải được xây dựng dựa trên các chỉ tiêu có thể thu thập được trong các tình<br /> huống thông thường đối với phân khúc khách hàng đó.các chỉ tiêu được xây dựng<br /> tính toán thang điểm cần đơn giản, dễ hiểu, dễ so sánh.<br /> 1.4.2 Quy trình xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> Một quy trình xếp hạng tín dụng thông thường bao gồm 03 bước cơ bản:<br /> Thứ nhất, Ngân hàng/tổ chức tín dụng tiến hành thu thập thông tin liên quan<br /> đến chỉ tiêu sử dụng trong phân tích đánh giá xếp hạng tín dụng nội bộ.<br /> Thứ hai, sau khi các thông tin đã được thu thập đầy đủ và thẩm định, các chỉ<br /> tiêu được nhập vào hệ thống xếp hạng tín dụng và hệ thống tự động cho ra điểm và<br /> mức xếp hạng.<br /> Thứ ba, ngân hàng/tổ chức tín dụng theo dõi tình trạng tín dụng của đối<br /> <br /> tượng được xếp hạng để điều chỉnh mức xếp hạng. Ngân hàng/tổ chức tín dụng<br /> phải định kỳ lập các báo cáo phân tích, đánh giá, so sánh kết quả xếp hạng và tình<br /> hình thực tế rủi ro xảy ra, dựa trên tần suất phải điều chỉnh mức xếp hạng đã thực<br /> hiện để xem xét đề xuất điều chỉnh, xây dựng lại mô hình xếp hạng.<br /> 1.4.3 Các chỉ tiêu xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> Các chỉ tiêu thường dụng để xếp hạng tín dụng doanh nghiệp gồm: các chỉ<br /> tiêu tài chính là các chỉ tiêu định lượng, được lấy trực tiếp hoặc tính toán trên cơ sở<br /> các báo cáo tài chính, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, bảng lưu chuyển tiền<br /> tệ của doanh nghiệp và các chỉ tiêu phi tài chính là các đánh giá về môi trường của<br /> doanh nghiệp, các thông tin về sản phẩm và thị trường của doanh nghiệp về quản<br /> trị doanh nghiệp<br /> Các chỉ tiêu thường sử dụng để xếp hạng tín dụng khách hàng cá nhân có thể<br /> chia thành ba nhóm chính: thông tin thể nhân, thông tin về tài chính và hành vi sử<br /> dụng tín dụng của khách hàng<br /> 1.4.4 Phương pháp xếp hạng tín dụng nội bộ<br /> Có thể chia các phương pháp xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng thành các<br /> nhóm: phương pháp dựa trên ý kiến chuyên gia; phương pháp dựa trên mô hình<br /> toán, thống kê hoặc kết hợp giữa hai phương pháp trên.<br /> 1.4.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến xếp hạng tín dụng nội bộ của NHTM<br /> Chất lượng, quy mô dữ liệu; năng lực, trình độ của cán bộ tín dụng và hạ<br /> tầng, công nghệ là các nhân tố chính tác động đến chất lượng hệ thống XHTD<br /> nội bộ<br /> 1.5 Kinh nghiệm xây dựng hệ thống XHTD của một số ngân hàng và tổ<br /> chức<br /> Luận văn nghiên cứu một số hệ thống XHTD của các tổ chức như Moody’s,<br /> S&P và một số NHTM Việt Nam như Viettinbank, BIDV từ đó rút ra các bài học<br /> cho TPBank<br /> Thứ nhất, xây dựng hệ thống XHTD có các chỉ tiêu định tính, định lượng có<br /> khả năng dự báo, đánh giá chất lượng, khả năng trả nợ của khách hàng cao nhất.<br /> <br />