Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Quản lý rủi ro tín dụng tại Sở Giao dịch Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam

1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Sự cần thiết của đề tài:<br /> Rủi ro mà các ngân hàng thƣơng mại phải đối mặt trong quá trình hoạt<br /> động kinh doanh rất đa dạng nhƣ: Rủi ro tín dụng, rủi ro lãi suất, rủi ro hối<br /> đoái...trong đó rủi ro tín dụng đƣợc coi là đặc biệt quan trọng. Đây là loại rủi<br /> ro đƣợc sự quan tâm rất lớn của không chỉ các ngân hàng thƣơng mại-tổ chức<br /> kinh doanh tiền tệ mà cả Ngân hàng Nhà nƣớc và các cơ quan quản lý nhà<br /> nƣớc khác vì nếu không quản lý và kiểm soát đƣợc thì hậu quả xảy ra là rất<br /> lớn trƣớc hết là đối với các ngân hàng thƣơng mại sau đó nó có thể tác động<br /> dây chuyền đến toàn bộ nền kinh tế.Việc quản lý rủi ro tín dụng một cách có<br /> hiệu quả nhất là vấn đề cấp thiết đƣợc đặt ra đối với tất cả các Ngân hàng<br /> thƣơng mại. Do vậy, sau quá trình học tập, nghiên cứu chƣơng trình Cao học<br /> chuyên ngành Tài chính, Lƣu thông tiền tệ và Tín dụng tại Trƣờng Đại học<br /> kinh tế quốc dân, tôi chọn đề tài: “Quản lý rủi ro tín dụng tại Sở Giao dịchNgân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của<br /> mình.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài:<br /> Trên cơ sở lý luận, phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng đề ra<br /> những giải pháp nhằm tăng cƣờng quản lý rủi ro tín dụng tại Sở Giao dịchNgân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam.<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài:<br /> Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài là hoạt động quản lý rủi ro<br /> tín dụng đối với khách hàng Doanh nghiệp tại Sở Giao dịch-Ngân hàng Ngoại<br /> thƣơng Việt Nam trong giai đoạn từ 01/01/2004 đến nay.<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu:<br /> Luận văn sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu duy vật biện chứng, phƣơng<br /> <br /> 2<br /> <br /> pháp phân tích hệ thống, phƣơng pháp phân tích tổng hợp, tƣ duy logic và<br /> một số các phƣơng pháp khác.<br /> 5. Đóng góp của luận văn:<br /> Nâng cao nhận thức về rủi ro tín dụng, đƣa ra các giải pháp nhằm tăng<br /> cƣờng hoạt động quản lý rủi ro tín dụng tại Sở Giao dịch- Ngân hàng Ngoại<br /> thƣơng Việt Nam.<br /> 6. Kết cấu của luận văn:<br /> Ngoài phần mục lục, danh mục các từ viết tắt, danh mục các sơ đồ,<br /> bảng, biểu, mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3<br /> chƣơng:<br /> Chƣơng 1: Lý luận về quản lý rủi ro tín dụng của các Ngân hàng<br /> thƣơng mại.<br /> Chƣơng 2: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Sở Giao dịch- Ngân<br /> hàng Ngoại thƣơng Việt Nam.<br /> Chƣơng 3: Các giải pháp nhằm tăng cƣờng quản lý rủi ro tín dụng tại<br /> Sở Giao dịch- Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam.<br /> Do thời gian và trình độ còn hạn chế, kinh nghiệm thực tiễn chƣa nhiều<br /> nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận<br /> đƣợc sự đóng góp ý kiến quý báu từ các chuyên gia và bạn đọc.<br /> Tôi xin trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Danh Lƣơng, Giám đốc Sở Giao<br /> dịch-Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam, đã hƣớng dẫn tôi hoàn thành luận<br /> văn này.<br /> <br /> 3<br /> <br /> CHƢƠNG 1<br /> <br /> LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA<br /> CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI<br /> 1.1. RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG<br /> THƢƠNG MẠI<br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm rủi ro.<br /> Hiện nay, tồn tại rất nhiều khái niệm về rủi ro nhƣ: “rủi ro là những bất<br /> trắc gây ra mất mát, thiệt hại”; “rủi ro là sự bất trắc cụ thể liên quan đến việc<br /> xuất hiện một biến cố không mong đợi”;...nhƣng nói chung, mọi ý kiến đều<br /> thống nhất khẳng định rủi ro là khả năng xảy ra tổn thất ngoài dự kiến. Rủi ro<br /> có thể xảy ra ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào, ngoài ý muốn của con ngƣời trong<br /> mọi lĩnh vực của đời sống.<br /> Theo quan điểm của tác giả, rủi ro là khả năng xảy ra những bất trắc<br /> gây nên những tổn thất ngoài ý muốn của con ngƣời.<br /> Trong kinh tế, rủi ro là những tổn thất mà các chủ thể phải đối mặt<br /> trong quá trình sản xuất kinh doanh. Ngân hàng là một tổ chức kinh doanh<br /> tiền tệ cũng phải chấp nhận những rủi ro đó. Thực tế đã chứng minh rủi ro,<br /> đặc biệt là rủi ro tín dụng trong kinh doanh của các ngân hàng thƣơng mại là<br /> rất lớn.<br /> Mọi hoạt động kinh doanh đều có thể gặp rủi ro và lợi nhuận càng lớn<br /> thì khả năng xảy ra rủi ro càng lớn. Vấn đề đặt ra đối với các chủ thể là làm<br /> thế nào để giảm thiểu rủi ro nhằm đạt đƣợc mục tiêu đề ra với hiệu quả cao<br /> nhất. Muốn vậy phải nhận diện và quản lý đƣợc rủi ro.<br /> 1.1.2. Các loại rủi ro phổ biến trong hoạt động kinh doanh của ngân<br /> hàng thƣơng mại.<br /> Phần lớn nguồn tiền của ngân hàng là các khoản tiền gửi phải trả khi có<br /> <br /> 4<br /> <br /> yêu cầu. Quá trình gia tăng cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng, giữa các<br /> ngân hàng với các thể chế tài chính khác dƣới hỗ trợ của công nghệ thông tin,<br /> cùng với quá trình toàn cầu hoá, khu vực hoá thị trƣờng tài chính, nguồn tiền<br /> của các ngân hàng thƣơng mại đang có sự thay đổi mạnh mẽ. Các nguồn tiền<br /> gửi của cá nhân, tổ chức trở nên dễ dàng di chuyển và nhạy cảm với lãi suất<br /> hơn. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho một ngân hàng trong việc tìm kiếm<br /> các nguồn tiền song lại làm tăng tính kém ổn định của cả hệ thống.<br /> Tài sản của các ngân hàng chủ yếu là các tài sản tài chính (các khoản<br /> cho vay, chứng khoán) với tính rủi ro thị trƣờng, rủi ro tín dụng rất cao. Ngày<br /> nay, công nghệ hiện đại cho phép ngân hàng có thể tài trợ, đầu tƣ tới các<br /> vùng, các thị trƣờng khác nhau ngày càng xa trụ sở chính. Điều này, một mặt<br /> cho phép ngân hàng giảm bớt rủi ro thông qua đa dạng hoá khách hàng, đa<br /> dạng sản phẩm và thị trƣờng, mặt khác cũng làm tăng tính rủi ro do sự biến<br /> động lớn trên thị trƣờng khu vực và thế giới, do thông tin sai lệch...<br /> Có một số quan điểm cho rằng rủi ro là toàn bộ tổn thất có thể xảy ra<br /> đối với ngân hàng. Một số khác lại cho rằng rủi ro chỉ là những tổn thất có<br /> thể xảy ra ngoài dự kiến. Nhƣ vậy, rủi ro của ngân hàng phải gắn liền với<br /> giảm sút thu nhập ngoài dự kiến. Hiện nay, trong hoạt động của ngân hàng<br /> ngƣời ta phân chia ra các loại rủi ro sau:<br /> 1.1.2.1. Rủi ro tín dụng:<br /> Theo Điều 2 của Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự<br /> phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động của TCTD ban hành theo<br /> Quyết định số 493/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 của Thống đốc Ngân hàng<br /> Nhà nƣớc (NHNN), rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt<br /> động ngân hàng của tổ chức tín dụng (TCTD) do khách hàng không thực<br /> hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết.<br /> Khi thực hiện một hoạt động cho vay cụ thể, ngân hàng không dự kiến<br /> <br /> 5<br /> <br /> là khoản cho vay đó sẽ bị tổn thất. Tuy nhiên, những khoản cho vay đó luôn<br /> hàm chứa rủi ro. Rủi ro tín dụng đƣợc xem là rủi ro lớn nhất trong các loại rủi<br /> ro mà ngân hàng phải đối mặt. Nó thƣờng xuyên xảy ra và có thể gây nên<br /> những hậu quả nặng nề. Rủi ro tín dụng của ngân hàng gắn liền với rủi ro của<br /> khách hàng vay vốn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, rủi ro tín dụng xảy ra còn vì<br /> khách hàng cố ý không trả nợ lãi và gốc cho ngân hàng, chiếm dụng vốn…rủi<br /> ro tín dụng xảy ra có thể làm tê liệt khả năng thanh toán của ngân hàng, thậm<br /> chí đƣa ngân hàng đến bờ vực phá sản. Chính vì vậy, trong quá trình hoạt<br /> động kinh doanh ngân hàng không đƣợc xem nhẹ vấn đề rủi ro tín dụng.<br /> 1.1.2.2. Rủi ro hối đoái<br /> Rủi ro hối đoái là khả năng xảy ra những tổn thất mà ngân hàng phải<br /> chịu khi tỉ gía hối đoái thay đổi vƣợt quá dự tính. Trong cơ chế thị trƣờng, tỉ<br /> gía thƣờng xuyên dao động. Sự thay đổi này cùng với trạng thái hối đoái của<br /> ngân hàng tạo ra thu nhập thặng dƣ hoặc thâm hụt tạm thời. Tuy nhiên, có<br /> những thay đổi tỉ gía ngoài dự kiến dẫn đến tổn thất cho ngân hàng.<br /> 1.1.2.3. Rủi ro lãi suất<br /> Khi huy động vốn từ doanh nghiệp và dân cƣ, ngân hàng phải trả lãi.<br /> Khi tài trợ, ngân hàng thu lãi. Lãi suất đƣợc hiểu theo nghĩa chung nhất là giá<br /> cả của tín dụng. Lãi suất ngân hàng (cả bên tài sản và bên nguồn vốn) thƣờng<br /> xuyên biến động, có thể làm gia tăng lợi nhuận cho ngân hàng và ngƣợc lại<br /> gây tổn thất cho ngân hàng. Rủi ro lãi suất là khả năng thu nhập giảm do<br /> chênh lệch lãi suất giảm khi lãi suất thị trƣờng thay đổi ngoài dự kiến gắn với<br /> thay đổi nhiều nhân tố khác nhƣ cấu trúc và kỳ hạn của tài sản và nguồn, quy<br /> mô và kỳ hạn của các hợp đồng kỳ hạn… Rủi ro lãi suất có liên quan chặt chẽ<br /> với rủi ro tín dụng.<br /> 1.1.2.4. Rủi ro thanh khoản<br /> Các ngân hàng cũng rất quan tâm tới sự nguy hiểm của tình trạng thiếu<br /> <br />