Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Tăng cường quản lý rủi ro tín dụng với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

i<br /> <br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Tín dụng là hoạt động chủ yếu và quan trọng nhất của các ngân hàng thương<br /> mại, chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng tài sản của các ngân hàng. Tín dụng là hoạt<br /> động tạo ra thu nhập chủ yếu cho các ngân hàng thương mại và cũng là hoạt động<br /> mang lại nhiều rủi ro. Tác động của rủi ro tín dụng đối với hoạt động ngân hàng<br /> thương mại là hết sức to lớn mà hậu quả là kết quả kinh doanh của ngân hàng bị<br /> giảm sút, trong nhiều trường hợp nếu rủi ro tín dụng quá lớn có thể đưa ngân hàng<br /> đến tình trạng vỡ nợ, phá sản. Vì vậy, việc tìm ra những giải pháp để hạn chế,<br /> phòng ngừa rủi ro tín dụng thực sự cần thiết đối với sự tồn tại và phát triển của các<br /> ngân hàng. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Tăng cường quản lý rủi ro tín<br /> dụng với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt<br /> Nam” có tính cấp thiết cao, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn.<br /> <br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> - Làm sáng tỏ một số vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng ngân hàng.<br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng về công tác hạn chế rủi ro tín dụng của SGD<br /> III - BIDV.<br /> - Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro tín dụng tại SGD<br /> III.<br /> <br /> CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ RỦI RO TÍN DỤNG<br /> TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI<br /> 1.1. Tổng quan về hoạt động tín dụng ngân hàng thương mại<br /> 1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ngân hàng thương mại<br /> Cùng với sự phát triển của nền sản xuất hàng hóa, từ chỗ là ngân hàng của<br /> các thợ vàng, người cho vay, ngân hàng sơ khai đã trở thành ngân hàng thương mại<br /> <br /> ii<br /> <br /> với chức năng chủ yếu là cho vay ngắn hạn rồi tiếp đó mở rộng cho vay trung và dài<br /> hạn, cho vay để đầu tư vào bất động sản, cho vay tiêu dùng, kinh doanh chứng<br /> khoán…khi cả ba nghiệp vụ: nợ (huy động vốn), nghiệp vụ có (cho vay) và nghiệp<br /> vụ trung gian (thanh toán) được hình thành thì lúc đó ngân hàng thực thụ đã xuất<br /> hiện.<br /> Theo hiệp định Basel II, “Ngân hàng là tổ chức tài chính cung cấp một<br /> danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất, đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ<br /> thanh toán và thực hiện chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh<br /> doanh nào trong nền kinh tế”.<br /> Theo luật các tổ chức tín dụng của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa<br /> Việt Nam, Luật sửa đổi ban hành tháng 6/2010 (có hiệu lực từ 1/1/2011)<br /> thì:“Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt<br /> động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này<br /> nhằm mục tiêu lợi nhuận”<br /> <br /> 1.1.2. Hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại<br /> Tín dụng ngân hàng là một giao dịch về tài sản (tiền hoặc hàng hóa) giữa bên<br /> cho vay (ngân hàng và các định chế tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân, doanh<br /> nghiệp và các chủ thể khác), trong đó bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên đi<br /> vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận, bên đi vay có trách<br /> nhiệm hoàn trả vô điều kiện vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán.<br /> <br /> 1.1.3. Rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại<br /> Trong hoạt động ngân hàng, rủi ro tín dụng xảy ra khi khách hàng vay nợ có<br /> thể mất khả năng trả nợ một khoản vay nào đó.<br /> Rủi ro tín dụng có thể do nguyên nhân chủ quan từ ngân hàng: do chính sách<br /> tín dụng không hợp lý, sự yếu kém về trình độ công nghệ, trình độ cán bộ ngân<br /> hàng còn hạn chế hoặc vấn đề đạo đức của cán bộ ngân hàng.<br /> Nguyên nhân khách quan gây rủi ro tín dụng bao gồm nguyên nhân từ phía<br /> khách hàng vay vốn, nguyên nhân từ môi trường pháp lý, môi trường tự nhiên, môi<br /> <br /> iii<br /> <br /> trường kinh tế xã hội.<br /> Rủi ro tín dụng có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của ngân hàng thương mại:<br /> làm giảm uy tín của ngân hàng, ảnh hưởng tới khả năng thanh toán, làm giảm lợi<br /> nhuận và nguy hiểm hơn là có thể gây phá sản ngân hàng.<br /> <br /> 1.3. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại<br /> 1.3.1. Xây dựng chính sách và quy trình tín dụng<br /> Chính sách tín dụng là cơ sở để hình thành nên quy trình tín dụng với<br /> những hướng dẫn nghiệp vụ chi tiết, các bước cụ thể trong quá trình cấp tín<br /> dụng.<br /> <br /> 1.3.2. Phân tích tín dụng<br /> Phân tích tín dụng là xác định khả năng trả nợ và ý muốn của khách hàng<br /> trong việc hoàn trả tiền vay, tìm kiếm những tình huống có thể dẫn đến rủi ro cho<br /> ngân hàng khi cho vay và tiên lượng khả năng kiểm soát của ngân hàng về các rủi<br /> ro đó, cũng như dự kiến các biện pháp phòng ngừa và hạn chế những thiệt hại có thể<br /> xảy ra.<br /> <br /> 1.3.4. Phân định trách nhiệm trong các khâu của quá trình cấp tín dụng<br /> Nếu áp dụng mô hình Quản lý Rủi ro phân tán, tức là từng bộ phận kinh<br /> doanh tự thực hiện nhiệm vụ Quản lý Rủi ro theo quy trình, hay nói cách khác các<br /> bộ phận kinh doanh đồng thời thực hiện các chức năng trên thì công tác Quản lý Rủi<br /> ro chưa thực sự phát huy hiệu quả, đây được xem như một sự vi phạm nguyên tắc<br /> Quản lý Rủi ro của một ngân hàng hiện đại.<br /> <br /> 1.3.5. Phân tán rủi ro<br /> Các Ngân hàng thương mại thường ban hành các quy định, quy trình tác<br /> nghiệp nhằm đảm bảo mối một chức năng, một khâu của quá trình cấp tín dụng từ<br /> front office, middle office, back office đều một bộ phận chuyên môn độc lập thực<br /> hiện nhằm đảm bảo mỗi một khoản cấp tín dụng không phải do một bộ phận thực<br /> hiện từ đầu đến cuối,các bộ phận có sự kiểm tra chéo lẫn nhau, đảm bảo tính độc lập<br /> <br /> iv<br /> <br /> khách quan trong quá trình xét cấp tín dụng nhằm hạn chế tối đa rủi ro xảy ra.<br /> <br /> 1.3.6. Bảo đảm tín dụng<br /> Các hình thức bảo đảm tín dụng bao gồm: thế chấp tài sản, cầm cố tài sản,<br /> bảo đảm bằng tài sản hình thành bằng vốn vay của chính khách hàng vay hoặc bên<br /> thứ ba. Bảo đảm tín dụng thương được xem như là cái phao cuối cùng giúp ngân<br /> hàng thu hồi khoản cho vay có vấn đề, tuy nhiên bảo đảm tín dụng cũng chưa hẳn<br /> loại bỏ được toàn bộ rủi ro tín dụng.<br /> <br /> 1.3.7. Mua bảo hiểm tín dụng<br /> Trong một số trường hợp, ngân hàng yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm tín<br /> dụng. Đây là biện pháp quản lý rủi ro cần quan tâm, đặc biệt trong điều kiện hoạt<br /> động của các ngân hàng thương mại tại Việt nam.<br /> <br /> 1.3.8. Lập quỹ dự phòng rủi ro tín dụng<br /> Dự phòng rủi ro tín dụng được trích ra theo định kỳ từ thu nhập của ngân<br /> hàng trước khi nộp thuế để hình thành nên quỹ dự phòng rủi ro tín dụng. Trong<br /> trường hợp xảy ra khoản tín dụng không thể thu hồi, ngân hàng có thể sử dụng quỹ<br /> dự phòng rủi ro để bù đắp nhằm khắc phục.<br /> <br /> CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI SỞ GIAO<br /> DỊCH III – NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM<br /> 2.1. Tổng quan về Sở giao dịch III BIDV<br /> 2.1.1. Lịch sử hình thành<br /> SGD III BIDV chính thức được thành lập và đi vào hoạt động theo Quyết<br /> định số 39/QĐ-HĐQT ngày 01/07/2002 của Hội đồng Quản trị với chức năng,<br /> nhiệm vụ chủ yếu đó là:<br /> Trực tiếp làm nhiệm vụ là chủ dự án; Thực hiện các hoạt động nghiệp vụ<br /> Ngân hàng;Thực hiện dịch vụ ngân hàng Đại lý, quản lý vốn đầu tư cho các dự án<br /> theo yêu cầu của khách khách hàng; dịch vụ thanh toán giữa các khách hàng và các<br /> <br /> v<br /> <br /> nghiệp vụ khác theo ủy nhiệm của Tổng giám đốc BIDV.<br /> <br /> 2.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh<br /> Một số kết quả hoạt động kinh doanh chính đến 31/12/2009: Dư nợ Dự án<br /> TCNT đạt 4.422 tỷ VND trong đó SGD III bắt đầu triển khai Dự án TCNT III với<br /> dư nợ đạt 325 tỷ VND; tiếp nhận ủy thác phục vụ các chương trình, dự án với tổng<br /> số vốn ủy thác đạt tương đương 1.637 triệu USD, đạt 109% kế hoạch năm. Dư nợ<br /> tín dụng bán lẻ tại SGD III đạt 1.516tỷđ tăng trưởng 20% so với đầu năm, tăng<br /> trưởng bình quân 3 năm 36% cơ cấu tín dụng dần dần được cải thiện theo định hướng<br /> của BIDV, phù hợp với thông lệ quốc tế, thu dịch vụ ròng lũy kế năm 2009 đạt 32,6<br /> tỷ VND tăng 10% so với năm 2008, lợi nhuận trước thuế đạt 363 tỷ VND, tăng 83%<br /> so với năm 2008.<br /> <br /> 2.2. Cơ cấu tổ chức và quy trình cấp tín dụng tại Sở giao dịch III<br /> Thực hiện theo quy định chung trong hệ thống BIDV, các phòng chức năng<br /> có liên quan đến hoạt động cấp tín dụng bao gồm: phòng QHKH, phòng QLRR,<br /> phòng QTTD. Các phòng được phân công thực hiện việc cấp tín dụng, theo dõi thu<br /> gốc, thu lãi, xử lý nợ theo nguyên tắc “hai tay” tức là mỗi một công việc đều có 02 bộ<br /> phận chức năng độc lập thực hiện nhằm kiểm tra chéo lẫn nhau.<br /> <br /> 2.3. Thực trạng và tồn tại trong hoạt động tín dụng tại Sở giao dịch III<br /> Về chất lượng tín dụng: SGD III đã phát sinh nợ nhóm 2 (nợ cần chú ý)<br /> ngay trong năm đầu khi triển khai hoạt động tín dụng và phát sinh nợ nhóm 3 ngay<br /> trong năm thứ hai khi triển khai hoạt động tín dụng. Năm 2009, mặc dù có giảm tỷ<br /> lệ nợ xấu, nợ quá hạn song xét về số tuyệt đối, nợ nhóm 2 chỉ giảm 5tỷđ và nợ<br /> nhóm 3 chỉ giảm 2tỷđ.<br /> Về cơ cấu tín dụng: Tỷ trọng cho vay trung, dài hạn chiếm tới 74% tổng dư<br /> nợ và tập trung tại một số ít khách hàng trong các lĩnh vực thủy điện, dầu khí, xi<br /> măng trong đó cho vay ngành xi măng (11% tổng dư nợ) đang được đánh giá là có<br /> mức độ tiềm ẩn rủi ro cao.<br /> Dư nợ cho vay có TSBĐ: chiếm tỷ trọng rất thấp trong tổng dư nợ (36%),<br /> <br />