Tư tưởng Hồ Chí Minh - Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:156

Thêm vào BST

Báo xấu

184
lượt xem 47
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 Tài liệu Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh theo tư tưởng Hồ Chí Minh tập hợp một số bài viết giới thiệu tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng, về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh và sự vận dụng vào công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay theo tư tưởng của Người.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tư tưởng Hồ Chí Minh - Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh: Phần 2

Phẩn II m DỤNG ĐẢNG TRONG SẠCH, VŨNG MẠNH THEO TƯTUửNG Hố CHÌ MINH Tư TƯỞNG HỔ CHÍ MINH VỂ ĐẢNG CÁCH MẠNG' Đ ạ i tư ớ n g Võ N g u y ê n G iá p Nguyên ư ỷ viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Quân uỷ Trung ương Mục tiêu cuộc đòi hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh là giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con người; độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Để biến mục tiêu, lý tưởng cách m ạng th àn h hiện thực, vấn đề được Hồ Chí M inh quan tâm hàng đầu về m ặt tổ chức là sớm lập ra Đảng Cộng sản, một n hân tố quyết định sự p h á t triển và quyết định thắng lợi của cách m ạng Việt Nam. Tổ chức ra Đảng là để lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, đưa sự nghiệp cách mạng đến thành công, nên Người luôn đặt vấn đề Đảng gắn v ă mục tiều, lý tưởng, v ă yêu cầu của * Bài viết trích trong sách Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đương cách mạng Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008. 121
n h iệ m vụ cách m ạ n g . Đ ả n g ra đời, tồ n tạ i và p h á t triển là xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng. Đảng không p h ả i là tổ chức tự th ân , Đ ả n g k h ôn g có y ê u cầu, q uyền lợi, nhiệm vụ nào ngoài yêu cầu, quyền lợi, nhiệm vụ của giai cấp, của dân tộc, của sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cách mạng ở Việt N a m được h ìn h t h à n h từ n g bước tr ê n cơ sở v ậ n d ụ n g v à phát triển tư tưởng Lênin về đảng kiểu mối vào điều kiện thực tiễn của cách mạng Việt Nam. Công hiến vô cùng quan trọng của Hồ Chí Minh là đã xây dựng thành công Đ ảng Cộng sản ở m ột nước thuộc địa, nửa phong kiến, kinh t ế nông nghiệp lạc hậu, g ia i cấp công nhân nhỏ bé, nông dân chiếm đại bộ phận dân cư. Đ ảng do Người sáng lập và rèn luyện đã g iữ vững và p h á t huy bản chất g ia i cấp công nhân, g iữ vững lập trường quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin là "đội tiên phong dũng cảm và là bộ tham mưu sáng s u ố t" c ủ a g ia i cấ p c ô n g n h â n v à c ủ a d â n tộ c V iệ t Nam, xứng đáng vừa là người lãn h đạo, vừa là người đày tố tru n g th à n h của nhân dân cả trong cách m ạng dân tộc dân chủ và trong cách m ạng xã hội chủ nghĩa. Công hiên của Hồ Chí Minh trong vấn đề xây dựng Đ ả n g được th ể h iệ n trong n h ữ n g lu ậ n đ iểm n ổi bật sa u đây: 1. Cách m ạng muôn thành công "trước hết phải có đảng cách mệnh" N ghiên cứu kinh nghiệm của các phong trào yêu nưốc Việt Nam cũng như phong trào đấu tra n h của 122
các dân tộc và của giai cấp vô sản các nước trê n thê giới, đặc biệt là kinh nghiệm của Cách m ạng Tháng Mưòi Nga, Ngưòi đi đến kết luận: Cách mạng là việc chung của cả dân chúng chứ không phải của riêng một, hai ngưci. Cách m ạng cần phải có tổ chức bền vững mới giành được thắng lợi và sức cách m ạng phải tập trung, muòn tập tru n g phải có đảng. Về vai trò, ^Ị trí, tầm quan trọng của đảng cách mạng, ngay từ năm 1927, trong tác phẩm Đường cách mệnh, Người chỉ rõ: Cỉng nông là gốc của cách mạng, dân chúng là chủ của cách mạng, vì th ế "trước phải làm cho dân giác ngộ"\ phải bày sách lược cho dân, phải đoàn kết dân lại... Để làm được viéc đó "phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức '^à vô sản giai cấp mọi nơi"^. Người nhấn mạnh; "Đảng (ó vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy"l Chính với tuan điểm đó mà từ cuổì năm 1924, Người đã đề nghị Qu)c tế Cộng sản, cho về nước hoạt động và từ 1925-1930 là thòi gian cùng với việc hoàn thành những nhiệm /ụ do Quốc tế Cộng sản giao phó. Ngưòi đặc biệt tập trin g vào truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin và đưòng lối cÉch mạng mới vào phong trào công nhân và phong trào yêi nước Việt Nam, chuẩn bị những điều kiện cẩn thiết để thành lập một đảng cách mạng chân chính của Việt Nam - Đảng Cộng sản Việt Nam. 1, 2, 3. Hồ Clí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 267, 267-268, 268. 123
Trong quá trình cách mạng Việt Nam, :r:ải qua các thời kỳ, các giai đoạn cách mạng khác nhau, Ngưòi đều nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng, lucn quan tâm đến việc xây dựng Đảng, rèn luyện Đảng. Trước lúc đi xa, điều Người quan tâm trước hết cũng là "nói về Đảng". Trong quá trìn h tồn tại, hoạt động c ia Đảng và trong những điều kiện cụ th ể khác nhau của tìn h hình th ế giới và trong nước, Đ ảng ta đã lây nhiều tên khác nhau. Như trong cuốn Đường cách mệnh, Người gọi là "đảng cách mệnh"; khi th à n h lập Đảng, Người đề nghị lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam, sau theo chỉ thị của Quốc tế Cộng sản, đổi thành Đảng Cộng sản Đông Dương; sau Cách mạng Tháng Tám, trước tình hình khó khăn của đất nước, Đảng rú t vào hoạt động bí mật, trong các tài liệu đều dùng chữ Hội; tháng 2-1951, Đảng ra công khai, lấy tên là Đảng Lao động Việt Nam; đến Đại hội IV (12-1976), Đ ảng trỏ lại với tên ban đầu là Đảng Cộng sản Việt Nam cho đến nay. Tuy nhiên, bản chất của Đảng không hề thay đổi: đó là đảng kiểu mới của giai cấp công nhăn, là đội tiên phong của giai cấp vô sản, đấu tran h vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản. Đảng luôn tu ân th ủ những nguyên tắc của một đảng kiểu mới: Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng lý luận, kim chỉ nam cho hành động; lấy tập tru n g dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản, lấy tự phê bình và phê bình làm quy luật phát triển; Đảng phải có kỷ luật sắt và kỷ lu ật tự 124
giác; đảng viên phải tuân theo tôn chỉ, mục đích của Đ ả n g v à h o ạ t đ ộ n g tr o n g tổ ch ứ c cơ sở c ủ a Đ ả n g , V.V.. Theo Ngưòi, đây là những nguyên tắc căn bản của một Đảng Cộng sản chân chính, một đảng chiên đấu theo tổ chức và đường lối của Quốc tế Cộng sản, khác với Đảng Xã hội dân chủ, đảng của Quôc tê II. Đây cũng là một trong những vấn đề cơ bản, Ngưòi đã coi là một căn cứ để lựa chọn và quyết định đứng về phía Quốc tế Cộng sản tại Đại hội Tua (12-1920). 2. Đảng Cộng sản Việt Nam là "sản phẩm của sự kết hỢp chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước" Đối với một nước thuộc địa nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu, để giải phóng đất nưốc khỏi ách ngoại xâm và khỏi nghèo nàn, lạc hậu, việc xác định phải có đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo, lấy liên minh công nông (sau bổ sung thêm: công nhân, nông dân, lao động trí óc) làm nền tảng là một sáng tạo lớn. Vấn đề còn khó khăn hơn là phải tổ chức, hình th àn h và xây dựng như th ế nào để Đảng thực sự là một đảng cách mạng chân chính, là người tiên phong lãnh đạo toàn bộ sự nghiệp cách mạng của giai cấp công n h ân và của dân tộc Việt Nam. Lênin đã khái lỊuát quy luật hình thành cua Đang Xa hội dân chủ Nga (sau này đổi là Đảng Cộng sản - Đảng B ônsơvích) là s ự hết hỢp g iữ a ch ủ n g h ĩa M á c với p h o n g trào công nhân. liênin viêt: "Trong tấ t cả các nước, chỉ có 125
sự k ê t hỢp g iữ a ch ủ n g h ĩa x ã h ộ i với p h oĩiỊ trào cô n g nhân mới xây dựng được một cơ sở vững chac cho cả hai. Nhưng trong mỗi nưốc, sự kết hỢp ấy lại là mậ; sản phẩm của lịch sử, lại được thực hiện bằng những COI đưòng đặc biệt, tuỳ theo điều kiện không gian và thời giai"\ Sau Cách mạng Tháng Mười Nga, Quốc tí Cộng sản thành lập năm 1919 đề ra 21 điều kiện củs một Đảng Cộng sản nhằm cách mạng hoá các Đảng D âr chủ xã hội đã bị ảnh hưởng của chủ nghĩa cơ hội của Qiổc tế II và thúc đẩy sự ra đòi của các Đảng Cộng sản I các nước. Chứứi trong điều kiện đó, Đảng Cộng sản Phá) ra đòi, và Nguyễn Ái Quốc là một trong những người áng lập. ở châu A, Đông Nam Á, nhiều Đảng Cộng sản cũng được thành lập: Đảng Cộng sản Inđônêxia vào năm .920, Đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 1921, Đảng Cộrg sản N hật vào năm 1922, Đảng Cộng sản Triều Tiên vào răm 1925. Ngay sau khi trở th àn h đảng viên Đảng Cộng sản Pháp và là cán bộ của Quôc tê Cộng sản, N gứi đã nhận thức rõ việc thành lập ở Việt Nam một đảng :ách mạng theo nguyên tắc Đảng của Lênin và của Quic tế Cộng sản là cần thiêt, nên Ngưòi đã quyêt định plải về nưóc đê thực hiện nhiệm vụ ấy. Nhưng vấn đề tặt ra cho Người lúc bấy giò là ở nước ta những điều liện th àn h lập Đảng Cộng sản đã chín muồi chưa? íon đưòng th ành lập Đảng phải như th ế nào?... 1. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơví 1976 t 4, tr. 471. 126
N g ư ờ i c h o r ằ n g : x u ấ t p h á t từ tìn h h ìn h k in h tế , chính trị, xã hội ỏ Việt Nam khác các nước phương Tây, con đưòng của cách mạng Việt Nam là đi từ cách mạng dân tộc dân chủ tiế n lên cách mạng xã hội chủ nghĩa, phong trào yêu nước giải phóng dân tộc thì rộng rãi, sôi nổi, còn giai cấp công nhân mới hình thành, phong trào công nhân còn non yếu; do vậy, quá trình thành lập Đ ảng không thể chỉ dựa vào phong trào công nhân mà còn phải dựa cả vào phong trào yêu nước. Tình hình đặc th ù của Việt Nam lúc bấy giò chưa cho phép thành lập ngay một Đảng Cộng sản, mà phải chuẩn bị từng bước. Trưóc hết, phải truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối cách m ạng mối vào Việt Nam, nâng cao trìn h độ lý lu ận chính trị cho các phần tử háng hái yêu nước nhưng còn bê tắc về đường lối. Việc tập hỢp những th a n h n iê n yêu nước v à o tr o n g V iệ t N a m Thanh n i ê n c á c h m ệ n h đồng c h í h ội, m ộ t tổ ch ứ c t iề n th â n của Đ ảng Cộng sản sau này, là một sáng tạo lớn của Hồ Chí Minh. Trong Báo cáo gửi Q u ố c tê C ộ n g sản, n g à y 18-2-1930, và ngày 5-3-1930, Người đã nêu; "Hội An Nam Thanh n iê n cách mạng do c h ú n g tôi tổ chứ c từ n ă m 1925. Có th ể nói rằng, nó là quả trứng, mà từ đó, nở ra con chim non cộng sản (Đảng Cộng sản)"^ và "Trong tư tưởng của những ngứồi đứng ra tổ chức thì hội này sẽ là cơ sở cho một đảng lốn hơn và tương lai đã chứng minh điều đó"^. 1, 2. Hồ Chí Minh; Toàn tập, Sđd, t. 3, tr. 13, 35. 127
Khái quát về quy luật đặc th ù của con đường hình t h à n h Đ ả n g C ộ n g s ả n V iệ t N a m , tr o n g b ài 3 0 n ă m h o ạ t độn g của Đ ảng, Ngưồi v iết; "C hủ n g h ĩa M ác - L ên in k ế t hỢp vớ i p h o n g tr à o c ô n g n h â n v à p h o n g trào y êu nư ốc đã dẫn tới việc thành lập Đ ảng Cộng sản Đông Dương vào đầu năm 1930"^ N hận thức và vận dụng đúng quy luật vê' sự ra đòi của Đảng Cộng sản Việt Nam để hướng tới việc thành lập Đảng, thực sự là một sự sáng tạo, thể hiện quá trình phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như của các t h ế h ệ c ộ n g s ả n V iệ t N a m là từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa Lênin, chủ nghĩa quốc t ế vô scn; từ giác n g ộ d â n tộc p h á t triể n đ ế n g i á c n g ộ g i a i cấp, kết hỢp g i á c n g ộ d â n tộc với g i á c n g ộ g i a i c ấ p tr ê n n ền tả n g c h ủ n g h ĩa M á c - L ê n in . N h ậ n th ứ c v ề v ấ n đ ề n à y cũ n g :ó ý n g h ĩa rấ t lớn trong sự nghiệp xây dựng Đảng, trong giáo dục, rèn luyện đảng viên, nâng cao trìn h độ chính trị của đảng viên ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ iấu tranh dân tộc và đấu tran h giai cấp ngày càng phát triển. 3. Đảng Cộng sản V iệt Nam - "đảng củâ giai cấp công nhân, đổng thời là đảng của dân tộc Việt Nam" Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đều khắng định Đ ảng Cộng sản là đảng của giai cíp vô sản, đ ấ u tr a n h ch o q u y ề n lợ i c ủ a g ia i c ấ p v ô sả n rứ ốc m ìn h và toàn bộ giai cấp vô sản th ế giới. Đảng góm những 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, S đ d , t. 10, tr. 8. 128
phần tiỉí tiên tiến trong giai cấp vô sản, là đội tiên phong, bộ tham mưu của giai cấp vô sản. Tron.g T u y ê n n g ô n của Đ ả n g Cộng sản, khi phân biệt ngưòi cộng sản và ngưòi vô sản, Mác - Àngghen viêt: "Những người cộng sản chỉ khác với các đảng vô sản khác trê n hai điểm: một là, trong các cuộc đấu tra n h của những ngưòi vô sản thuộc các dân tộc khác nhau, họ đặt Lên hàng đầu và bảo vệ những lợi ích không phụ thuộc vào dân tộc và chung cho toàn th ể giai cấp vô sản; hai là, trong các giai đoạn khác nh au của cuộc đấu tr a n h g iữ a v ô s ả n v à tư s ả n , h ọ lu ô n lu ô n đ ạ i b iê u ch o lợi ích c ủ a to à n bộ p h o n g trà o ... M ụ c đ íc h trư ố c m ắ t c ủ a những người cộng sản cũng là mục đích trước m ắt của tấ t cả cac đảng vô sản khác: tổ chức những người vô sản th à n h g ia i cấp , lậ t đ ổ sự th ố n g tr ị c ủ a g ia i cấp tư sả n , giai cấp vô sản giành lấy chính quyền"\ V ận dụng luận điểm đó vào cách m ạng Việt Nam, Ngưòi đã khẳng định là trong thời đại ngày nay, giai c ấ p c ô n g n h â n là g ia i c ấ p d u y n h ấ t v à độc n h ấ t có sứ lợi c u ô i m ệ n h lịc h sử lã n h đ ạ o c á c h m ạ n g đ ế n t h ắ n g cùng. Giai cấp nông dân là lực lượng cách m ạng to lốn, là đồng minh tin cậy của giai cấp công nhân. Nhưng vì n ô n g d â n m a n g t ín h c h ấ t p h â n tá n , tư h ĩĩu , n ê n k h ô n g t h ể Cioi n ô n g d â n là lự c lưỢ ng lã n h đ ạ o c á c h m ạ n g . Ngưồa đã phê phán trào lưu cơ hội thổi phồng vai trò 1. C .M ác và P h .Ả n g g h e n : T o à n t ậ p , N x b . C h ín h trị quốc gia, H à N ộ i, 1995, t. 4, tr. 6 1 4 -6 1 5 . 129
của nông dân và của các tầng lớp, giai cấp khác mà không thấy vai trò, sứ mệnh lịch sử của giaii cấp công nhân trong cách mạng Việt Nam và cũr.g phê phán khuynh hướng cô độc, hẹp hòi, chỉ thiên vê công nông mà không thấy h êt vai trò sức m ạnh của toàn dân tộc. Đảng Cộng sản Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân. Nhưng cái quyết định bản chất giai cấp công nhân của Đảng không phải chỉ ở th àn h phần xuất thân của đảng viên, mà cơ bản là ở nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin, ở mục tiéu, đường lối của Đảng thực sự vì sự nghiệp giải phóng dán tộc, giải phóng giai cấp và ở vấn để Đảng nghiêm túc tu ân thủ những nguyên tắc tổ chức của đảng kiểu mới. Do đó, Đảng không chỉ kết nạp công nhân ưu tú m à còn kết nạp cả nông dân ưu tú, lao động trí óc ưu tú, và những người thuộc các thành phần khác th ậ t hăng hái, giác ngộ, được rèn luyện, thử thách, tự nguyện chiến đấu trong hàng ngũ của Đảng. Mặt khác, Đảng đặc biệt chú ý đên việc giáo dục, rèn luyện đảng viên, không ngừng nâng cao trình độ chủ nghĩa Mác - Lênin, nâng cao giác ngộ dân tộc và giác ngộ giai cấp. Người xác định: Mục tiêu của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng là mục tiêu của toàn dân Việt Nam: Độc lập cho dân tộc, dân chủ cho nhân dân, tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (2-1951), Người đã khẳng định: "Trong giai đoạn này, quyền lợi của giai cấp công nhân 130
v à n h â n d â n la o đ ộ n g v à c ủ a d â n tộc là m ột. C h in h VI Đảng Lao động Việt Nam là đảng cua giai câp công nhân và nh ân dân lao động, cho nên nó phai la đang của dân tộc Việt Nam "‘. Không chỉ trong cách mạng dân tộc dân chủ, mà khi chuyển, s a n g cách m ạ n g x ã h ộ i c h u n g h ĩa , lu ậ n đ iê m đo v ẫ n đưỢc N g ư ò i n h ắ c lạ i v à c h ỉ đ ạo to à n bộ cô n g tá c củ a Đảng. Trong bài nói chuyện với cán bộ và đảng viên lâu năm vào ngày 9-12-1961, Người lại nói: Đang ta la đảng của giai cấp, đồng thòi cũng là của dân tộc, không thiên tư, thiên vị"'^. Cũng từ luận điểm đúng đắn đó mà Đảng Cộng sản V iệ t N a m đ ã th ự c s ự g ắ n bó m á u t h ị t với g i a i cấ p , với n h â n d â n , với d â n tộc tr o n g m ọ i g i a i đ o ạ n , m ọ i th ờ i k ỳ p h á t tr iể n c ủ a cá ch m ạ n g V iệ t N a m . T u y ệ t đ ại đa s ố những người dân Việt Nam, dù là đảng viên hay ngoài Đảng, dù thuộc giai tầng nào, đều cảm thấy Đảng là Đảng của mình, tự hào vối niềm tự hào của Đảng, băn khoăn lo lắng và thấy mình cũng có trách nhiệm trước n h ữ n g s a i lầ m , th iế u s ó t c ủ a Đ ả n g ... Đó là sức mạnh, và đó cũng là niềm vinh dự, tự hào của Đảng, của toàn dân Việt Nam. Cũng chính vì những thực tê và tình cảm đó của quần chúng đôi với Đảng và vì những gì mà Đảng đưa lại cho nhân dân, d ấ n tộ c m ằ C h ii C h í M iiih , k h i n o i c h u y ç n VƠI 1. H ồ Chí M inh: T o à n tậ p , S đ d , t. 6, tr. 175. 2. Ho Chi M inh: T o à n tạ p , S đ d , t. 10, tr. 467, 131
nhân dân và các giới đồng bào vê Đảng, Người thường dùng cụm từ: "Đảng ta"; "Đảng của chúng ta"; "Đảng yêu quý của chúng ta"; "Đảng th ân yêu và vĩ đại của chúng ta", V .V ., để chỉ Đảng Cộng sản Việt Nam. Quán triệ t tư tưởng đó củ a Người, B á o cá o c h ín h t r ị của Ban Chấp hàn h Trung ương khoá VI tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu: "Khăng định bản chất giai câp công nh ân của Đảng, chúng ta không tách rời Đảng và giai cấp với các tầng lớp nh ân dân lao động khác, với toàn thể dân tộc. N g a y t ừ k h i m ớ i t h à n h lậ p , Đ ả n g ta đ ã m a n g t r o n g minh tính thống nhât giữa yếu tô giai cấp và yếu tô dân tộc. Chính lập trường và lợi ích giai cấp công nhân đòi hỏi trước hết p h ả i giải phóng dân tộc. Đảng tim thấy nguôn sức mạnh không chỉ ở giai cấp công nhăn, mà còn ở c á c t ầ n g lớ p n h â n d â n la o đ ộ n g . Cũng từ đó, n h â n dân lao động và cả dân tộc đã thừa nhận Đảng ta là người lãnh đạo, người đại biểu chân chính cho quyền lợi cơ bản, th iết th ân của m ình"’. Cũng quán triệ t tư tưởng ấy, đồng chí Tổng Bí th ư Đ ô M ư ờ i đ ã n êu : " Đ ả n g ta m a n g b ả n c h ấ t g ia i cấp c ô n g nhân. Bản chât ây thể hiện ỏ nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; ở cương lĩnh, đường lôi, chính sách của Đảng, ơ lig u y s ĩi tâ c tạ p tr u n g d â n ch u ; ơ môi liê n h ệ m ạt t h i ê t 1. Đ ảng Cộng sản V iệt Nam: Văn kiện Đ ại hội đạ i biểu toàn quốc lần th ứ VII, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1991, tr. . 28. 132
giữa Đảng với nhiâii dán, với dân tộc; ở chủ nghĩa yêu nước chân chính v à tinh th ần quốc tê trong sáng... Vối bản chất ấy, Đảĩig ta là người đại biểu cho lợi ích c ủ a g ia i cấp cô n g n h â n , n h â n d â n la o đ ộ n g v à c u a c a d â n tộc. Trên ý nghĩa đó, Đảng ta cũng là đảng của cả dân tộc"'... Trong Bài nói tại Hội nghị triển khai công tác xây d ự n g Đ ả n g , t h á n g 1 0 -1 9 9 6 , s a u k h i n ê u lê n k ê t q u ả cô n g tác xây dựng Đảng trong 10 năm đổi mới, đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mưòi cũng đã nói: "Những kết quả và thành tựu đó một lần nữa thể hiện bản lĩnh chính trị vững v à n g , sự k iên đ ịn h v à sự n h ạ y b én s á n g tạo, củ a Đ ả n g ta - đảng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đảng của giai cấp công n h â n v à củ a d â n tộ c V iệ t N a m " \ 4. Đảng cầm quyển, dân là chủ Từ sau Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 thắng lợi, Đảng ta đã trở thành "đảng cầm quyển". Suốt 24 năm, là người đứng đầu Nhà nước, Hồ Chí Minh đã giải quyết đúng đắn, sáng tạo vấn đề "đảng cầm quyền". Người đã có những đóng góp to lớn vào lý luận "đảng cầm quyền" và những luận điểm vê "đảng cẩm quyền" của Ngưòi là một nội dung quan trọng của tư tương Hồ Chí Minh về Đảng, về Nhà nước. Theo Ngưòi, "Đảng cầm quyền" là Đảng tiếp tục lãnh đcạo §ự nghiệp cách mạng trong điều kiện Đảng đã 1. Đô Mười; Đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới vi chủ nghia xã hội, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, t. VI, tr. 58. 2. Tạp chí Cộn^ sản, số 3-1997, tr. 6. 133
lã n h đ ạo q u ầ n c h ú n g n h â n d â n g ià n h đưỢc q u y ề n lực nhà nước và Đảng trực tiêp lãnh đạo bộ máy nhà nước đó đ ể tiế p tụ c h o à n th à n h sự n g h iệ p độc lậ p dân tộc d ân chủ và chủ nghĩa xã hội. Khi chưa có chính quyền, nhiệm vụ chính của cuộc đấu tranh của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng là lật đổ chính quyền thống trị của bè lũ thực dân, phong k iê n , t h iê t lậ p c h ín h q u y ề n c ủ a n h â n d ân . Phương thức l ã n h đ ạ o , c ô n g tá c c ủ a m ỗ i ngư ờ i, m ỗ i c ấ p u ỷ là g i á o d ụ c , t h u y ế t p h ụ c , v ậ n đ ộ n g , tô c h ứ c q u ầ n chúng, đ ư a q u ầ n c h ú n g và o đ ấ u t r a n h g i à n h c h í n h quyền. Ngày nay, Đảng lãnh đạo n h ân dân giành được chính quyên, nhiệm vụ mới của cách mạng là đấu tr a n h b ảo v ệ v à x â y d ự n g c h ê độ m ố i. Đ ả n j lã n h đ ạ o xây dựng, củng cô chính quyền của nhân dân và sử dụng chính quyền nhà nước như một công cụ quyền lực, một phương tiện có hiệu lực để quản 1} xã hội, tổ chức huy động mọi tiềm lực, mọi lực lượng cảa toàn xã hội nhăm thực hiện toàn diện những nhiệm vụ chính trị, kinh tê, văn hoá, xã hội, an ninh quôc p^iòng do sự n g h iệ p cá c h m ạ n g đ ặ t ra c h o từng th ò i k ỳ C ù n g v ớ i p h ư ơ n g th ứ c v ậ n đ ộ n g q u ầ n c h ú n g l à m cá c h m ạ n g v ố n l à p h ư ơ n g th ứ c l ã n h đ ạ o , c ô n g tá c cơ b ả n "ủa Đ ả n g , Đảng có thêm phương thức lãnh đạo, quản l-i xã h ộ i, tổ chư c, h u y đ ộ n g lự c lư ợ n g q u ă n c h ú n g b ă n g b iệ n p h á p hành chính, pháp lý thông qua bộ m áy nhà nước. Về những vấn đề của đảng cầm quyền, Ngiời thường nhấn mạnh: 134
4 1. "Đảng cầm quyền", nhưng dân là chủ. Mọi "quyền h à n h v a lực lư ợ n g đ ề u ở nơi d ã n ''\ N gư ờ i đặc b iệt quan tâm đến vân đề này, cho đây là điêm khac biẹt giưa Đảng Cộng sản và đảng tư sản trong cầm quyền. Ngưòi uôn nhấn m ạnh vân đề quyên lực thuộc ve dan la van đề nguyên tắc, là bản chât chê độ mơi ma Đang ta, nhan dân ta ra sức xây dựng. Đang lãnh đạo cach mạng, lanh đạo chính quyển là nhằm thiết lập và củng cố quyền làm chủ của dân, mọi quyển lực phải thuộc về dân. Trái với nguyên tắc đó, Đảng sẽ thoái hoá, biên chat, trơ thanh Đảng đối lập VỚI dân, đứng trên dân, trên pháp luật; còn đ ả n g v iên , c á n bộ củ a Đ a n g s ẽ trơ th a n h n h iĩn g on g quan cách m ạng", những kẻ "vinh th â n p h ì gia , VI q u y ề n lợi ích k ỷ củ a b ả n th â n , g ia đ ìn h , d òn g họ. Muốn vậy, phải có cơ chê, phải xây dựng cơ che "đảng cầm quyền". Cốt lõi của cơ chê đó là quan hẹ giiíâ Đảng với nhân dân, với Nhà nước; - Đ ả n g p h ả i tr o n g sạ c h , x ứ n g đ á n g là người lả n h đ ạ o , ngư ờ i đ à y t ớ c ủ a d â n . - Nhà n ư ố c là Nhà nước của dân, do dân, ưì dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, cán hộ chính quyên các cáp đ ề u l à cô n g bộc c ủ a d â n , đ à y tớ c ủ a d â n . - Dân làm chủ - Mọi quyền hành, mọi lực lượng la ơ d â n . N h â n d â n th ự c s ự t h a m g i a q u ả n lý n h à nước. 'ígười dậy; "Dân chủ là thê nào? Là dân làm chu. Dân làm chủ thì Chủ tịch, bộ trưỏng, thứ trưởng, uỷ viên 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, S đd , t. 5, tr. 698. 135
naj^ khac la lain gi? Làm đày tỏ. Làm đày tớ cho nhân dân, chứ không phải là làm quan cách mạng"' Theo Người thì, nhân dân muốn thực sự bảo đảm được quyên lực của mình, cần phải có sự lâxih đạo của Đảng Cộng sản; Đảng muốn giữ vững được vai trò lãnh đạo, phải củng cố cái nền nhân dân, phải "lấy dân làm gốc", m ỗi người d â n p h ả i h iể u b iế t q u y ề n lợi củ a m ìn h bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà. 4.2. "Đ ảng cầ m quyền" - m ộ t s ố lớn c á n bộ, đ ả n g v iên của Đảng được giao những nhiệm vụ trong bộ máy quyền lực, bộ m áy h à n h c h ín h - x ã h ội có q u a n h ệ đ ến q u y ền lực, q u y ền lợi. N h ư n g n g ư ờ i c ộ n g s ả n k h ô n g bao g i ờ đư ợc xa rời mục tiêu, lý tưởng cao đẹp của minh. Ngxíòi nhắc nhơ, nhưng ngươi cộng san chúng ta không một phút nào được quên lý tưởng cao cả của mình là đấu tranh cho Tổ quôc hoàn toàn độc lập, cho chủ nghĩa xã hội hoàn toàn thắng lợi trên đất nước ta và trên toàn th ế giói. Không vì đia VỊ, quyên lợi riêng tư, không dựa vào quyền lực nhân dan giao pho mà tha hoá, biên chất, lo cá nhân, hưởng thụ. Can bộ, đang viên phải thường xuyên náng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân. 4.3. N h iệ m vụ c ủ a đ ả n g c ầ m qu yền " k h ó k h ă n hơn, to lơn hơn, phức tạp hơn. Đảng phải làm rất nhiều việc phai chăm lo đáy đủ đến mọi m ặt của đời sống nhấn dân từ việc nhỏ đến việc lớn. Người thường so sánh rằng trước 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, S đ d , t. 8, tr. 375, 136
đây Đỉnig ta tô chức đánh Tây, đánh N hật rất gian nan cực khổ. Nhưng so với trước, công việc bây giờ to lớn hơn, khó khăn hơn, phức tạp hơn. Bảy giờ Đảng ta phải làm nhiều chuyện: xây dựng nhà máy, xây dựng hợp tác xã; làm SCO cho người nông dân, người công nhãn ăn no, mặc ấm; lám sao cho nước càng ngày càng mạnh, dân càng ngày càng giàu. N gày nay làm cả việc chống trời nữa... "Dân không đủ muối, Đảng phải lo. Dân không có gạo ăn đủ no, dân không có vải mặc đủ ấm, Đảng phải lo. Các cháu bé không có trường học, Đảng phải lo. Tôi lo chuyện này lắm: các cháu m ắt choẹt, da bủng. Tất cả mọi việc, Đảng phải lo. Việc xây dựng chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản, đấu tran h giành thông nhất nưốc nhà, Đảng phải lo. Ngay đến cả tương, cà, mắm, muối c ủ a d â n , Đ ả n g đ ề u p h ả i lo"^ T ro n g D i ch ú c, Người n h ắ c nhở: "Đảng ta là m ộ t đảng c ầ m q u y ề n . M ỗ i đ ả n g v iê n v à c á n bộ p h ả i th ậ t sự th ấ m n h u ầ n đ ạ o đ ứ c c á c h m ạ n g , t h ậ t sự c ầ n k iệ m liêm c h ín h , c h í cô n g v ô tư . P h ả i g iữ g ìn Đ ả n g ta th ậ t tro n g sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ th ậ t trung thành của nhân dân"^. 5. Thường xuyên xây dựng Đảng và chỉnh đốn Đảng Đảng Cộng sản Việt Nam trở th àn h đảng duy nhất ẵnh đạo cách mạng Việt Nam từ năm 1930 đên nay. 1. Hồ Chí Minh: T o à n t ậ p , S đ d , t. 10, ti’. 4 6 3-464. 2. Hồ Chí Minh: T o à n t ậ p , S đ d , t. 12, tr, 510, 137
Trách nhiệm , vinh dự đó của Đảng không phải do ý muốn của một ai, cũng không phải là sự xếp đặt chủ quan của một giai cấp, một lực lượng nào, mà trước hết vì Đảng đã đáp ứng được yêu cầu khách quan của sự p h át triển cách m ạng và đưỢc quần chúng công nhận. Nhiều lần, Người dạy là người cộng sản không thể viết lên trán mình chữ cộng sản là đã được quần chúng tin yêu, mà phải bằng hành động gương mẫu, bằng phẩm chất, đạo đức, tài năng của mình thể hiện ở những việc làm ích nước, lợi dân, thực sự phục vụ cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người... thì mới được quần chúng yêu mến, tin tưởng. "Đảng không thể đòi hỏi M ặt trậ n thừ a nhận quyền lãnh đạo của mình, mà phải tỏ ra là một bộ phận tru n g th àn h nhất, hoạt động n h ấ t và chân thực nhất. Chỉ trong đấu tra n h và công tác hằng ngày, khi quần chúng rộng rãi th ừ a nhận chính sách đúng đắn và năng lực lãnh đạo của Đảng, thì Đảng mới giành đưỢc địa vị lãnh đạo"\ ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu, th àn h phần đảng viên đại bộ phận là nông dân, tiểu tư sản, trìn h độ lý luận, trìn h độ văn hoá thấp, kinh nghiệm đấu tranh, n h ất là kinh nghiệm lãn h đạo xây dựng xã hội còn hạn chế. Do đó, phải không ngừng xây dựng Đảng, rèn luyện Đảng theo chuẩn mực của 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, S đ d , t. 3, tr. 139, 138
một đảng kiểu mới - một đảng Mác - Lênin chân chính, trong sạch, vững mạnh. Năm 1927, Ngưòi vạch rõ; "Đảng có vững, cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy'” . Năm 1947, Người đã viết tác phẩm Sửa đổi lối làm việc nhằm giáo dục, rèn luyện đảng viên, chỉnh đôn Đảng. Năm 1951, tại Đại hội II cua Đảng, Ngưòi lại nêu; "Đảng Lao động Việt Nam phải là một đảng to lớn, m ạnh mẽ, chắc chắn, trong sạch, cách mạng triệ t đ ể''l Phải rèn luyện Đảng, xây dựng Đảng th àn h Đảng th ậ t mạnh, th ậ t trong sạch... Năm 1957, miền Bắc bước vào thòi kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Ngưòi lại nhấn mạnh; Trong thời kỳ cách m ạng xã hội chủ nghĩa, Đảng phải mạnh hơn bao giờ hết. M ặt nữa, để xây dựng Đảng đáp ứng yêu cầu của từng giai đoạn cách mạng, nâng cao mình lên ngang tầm vối nhiệm vụ, Người thường xuyên nhấn mạnh vân đ ề "chỉnh đốn Đảng". N hững ngày đầu kháng chiến toàn quốc, Người nói: Để thúc đẩy mọi nhiệm vụ công tác ngày càng phức tạp, nặng nề của cách mạng; từ đẩy m ạnh k h án g chiến, nâng cao sức m ạnh của chính quyền, đẩy m ạnh sản x u ất và tiế t kiệm, chấn chỉnh các đoàn thể... "trước hết phải chỉnh đốn nội bộ Đảng"^. 1. H ồ C hí Minh: T o à n tậ p , S đ d , t. 2, tr. 2 6 8 . 2. H ồ C hí M mh: T o à n t ậ p , S đ d , t. 6, tr. 174. 3. H ồ C hí Minh: T o à n tậ p , S đ d , t. 5. tr. 551. 139
Trưốc tình hình chuyển biến mối, để chuẩn bị chuyển m ạnh sang tổng phản công (4-1952), Người lại nhấn mạnh là Đảng phải th ật m ạnh, thật trong sạch để lãnh đạo những nhiệm vụ công tác mới. "M tốn lãnh đạo vững thì trước hêt cán bộ và đảng viên phả) có tư tưởng và lập trường vững chắc để lãnh đạo, để xung phong làm g ư ơ n g m ẫ u . V ì vậy, c h ỉn h Đ ả n g là v iịc c h ín h m à c h ú n g ta p h ả i l à m ngay"'^. Đặc biệt là trong D i ch ú c (bản bổ su ĩig thínig 5-1968), N gư ời ch ỉ rằng: "Việc cầ n p h ả i là m trước t:ên là c h ỉn h đ ố n lạ i Đ ả n g ”^. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, mục đích cua xây dựng Đảng, chỉnh đôn Đảng là nhằm làm cho Đ ảng luôn trong sạch, vững mạnh; bảo đảm là đảng của giai cấp công nhân, nh ân dân lao động và của dân tộc; là tổ ch ứ c tiê n p h o n g c h iê n đ ấ u chứ k h ô n g phải là t ổ ch ứ c làm quan, phát tài; Đảng phải tẩy bỏ những phần tử h ủ h o á ra n g o à i, là m ch o đội n g ũ đ ả n g v iên c ủ a Đ ả n g luôn luôn giữ vững đạo đức cách mạng, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, luôn làm "kiểu mẫu" để lôi cuốn quần chúng. Trong D i c h ú c , Ngưòi gắn việc chỉnh đến Đảng với y ê u cầ u n h iệ m v ụ cá ch m ạn g: " C h ỉn h đ ố n lạ; Đ ả n g , là m cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bó đểu ra sức 1. Hồ C hí M inh: T o à n tậ p , S đ d , t. 6, tr. 465. 2. Hồ C hí M inh: T o à n tậ p , S đ d , t. 12, tr. 503. 140