Bài giảng Đại cương Tài chính: Chương 2 - PGS.TS. Sử Đình Thành

ĐẠI CƯƠNG TIỀN TỆ<br /> PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH<br /> <br /> 9/7/2009<br /> <br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh<br /> <br /> 1<br /> <br /> Noäi dung nghieân cöùu<br /> SỰ RA ĐỜI TIEÀN TEÄ CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ CHÖÙC NAÊNG TIEÀN TEÄ<br /> <br /> 9/7/2009<br /> <br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh<br /> <br /> 2<br /> <br /> SÖÏ RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN TIEÀN TỆ<br /> <br /> Tieàn teä ra ñôøi vaø phaùt trieån gaén lieàn vôùi neàn saûn xuaát haøng hoùa: saûn xuaát saûn phaåm => Trao ñoåi qua mua baùn = > caàn phaûi coù tieàn.<br /> <br /> 9/7/2009<br /> <br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh<br /> <br /> 3<br /> <br /> SÖÏ RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN TIEÀN TỆ<br /> <br /> Caùc giai ñoaïn phaùt trieån neàn saûn xuaát haøng hoùa:<br /> Saûn xuaát töï cung – töï caáp Saûn xuaát haøng hoùa: H-H. Saûn xuaát haøng hoùa - tieàn teä: H-T-H<br /> <br /> 9/7/2009<br /> <br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh<br /> <br /> 4<br /> <br /> TIEÀN TEÄ LAØ GÌ ? Caùc hình thöùc phaùt trieån tieàn teä: Tieàn teä döôùi daïng haøng hoùa Phi kim loaïi . Kim loaïi. Tieàn giaáy (paper money) Tieàn giaáy coù theå chuyeån ñoåi ra vaøng. Tieàn giaáy khoâng chuyeån ñoåi ra vaøng (tieàn phaùp ñònh – Fiat money) . Tôø seùc (checks) Theû thanh toaùn (E-money)<br /> 9/7/2009 PGS.TS. Su Dinh Thanh 5<br /> <br /> TIEÀN TEÄ LAØ GÌ ? Theo doøng lòch söû: Xuaát hieän nhu caàu trao ñoåi (H-H): 9000 -6000 BC (Before Christ). Khoaûng 1200 BC (thôøi kyø ñoà ñaù), ôû Trung quoác ñaõ duøng voû soø nhö laø phöông tieän trao ñoåi. Tieàn kim loaïi ñaàu tieân xuaát hieän vaøo 1000 BC ôû Trung quoác (Cuoác xuoång, dao…) Kim loaïi baïc xuaát hieän vaøo 500 BC ôû caùc nöôùc vuøng Trung ñoâng – Vònh Persian (Thoå Nhó Kyø, Hy laïp…). Tieàn da thuù - daïng tieàn giaáy ngaân haøng ñaàu tieân xuaát hieän 118 BC ôû Trung quoác.<br /> 9/7/2009 PGS.TS. Su Dinh Thanh 6<br /> <br /> TIEÀN TEÄ LAØ GÌ ?<br /> Tieàn giaáy xuaát hieän töø theá kyû thöù 9 AD (Anno Domini) ôû Trung Quoác. Ñeán naêm 1455 tieàn giaáy bieán maát ôû Trung quoác. Khi ñoù tieàn giaáy xuaát hieän ôû Chaâu aâu. Theá kyû 16 ôû vuøng Baéc Myõ vaãn söû duïng voû soø, ñoà trang söùc nhö laø tieàn teä. Baûn vò vaøng xuaát hieän vaøo 1826 ôû Chaâu aâu. Myõ vaøo naêm 1900. Sau cuoäc Ñaïi khuûng hoaûng 29-33 => caùc nöôùc töø boû vaøng chuyeån sang tieàn giaáy.<br /> 9/7/2009 PGS.TS. Su Dinh Thanh 7<br /> <br /> TIEÀN TEÄ LAØ GÌ ?<br /> <br /> Caùc nhaø kinh teá hieän ñaïi (Friedman) ñònh nghóa tieàn teä nhö laø taát caû nhöõng gì ñöôïc chaáp nhaän thanh toaùn cho vieäc mua baùn haøng hoùa, dòch vuï hoaëc thanh toaùn caùc khoaûn nôï.<br /> <br /> 9/7/2009<br /> <br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh<br /> <br /> 8<br /> <br /> TIEÀN TEÄ LAØ GÌ ?<br /> <br /> Caàn phaân bieät tieàn teä (Money) vaø ñoàng tieàn (Currency): Ñoàng tieàn bao goàm tieàn giaáy vaø tieàn kim loaïi cuûa 1 quoác gia. Caùc giaáy tôø coù giaù ñöôïc xem nhö laø tieàn khi noù coù theå chuyeån thaønh tieàn giaáy vaø tieàn kim loaïi.<br /> <br /> 9/7/2009<br /> <br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh<br /> <br /> 9<br /> <br /> TIEÀN TEÄ LAØ GÌ ? Tieàn vaø cuûa caûi (wealth): Tieàn – ñoàng tieàn Cuûa caûi bieåu hieän söï giaøu coù goàm tieàn, nhaø cöûa, xe hôi, chöùng khoaùn. => Tieàn vaø cuûa caûi ñaùp öùng nhu caàu caát tröõ giaù trò. Tieàn vaø thu nhaäp (income): Thu nhaäp phaûn aûnh doøng tieàn kieám ñöôïc treân 1 ñôn vò thôøi gian. Ngöôïc laïi, tieàn phaûn aûnh löôïng giaù trò toàn tröõ hieän coù .<br /> 9/7/2009 PGS.TS. Su Dinh Thanh 10<br /> <br /> CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ Cheá ñoä tieàn teä laø hình thöùc toå chöùc löu thoâng tieàn teä cuûa moät quoác gia, ñöôïc quy ñònh baèng luaät phaùp =><br /> <br /> Cheá ñoä tieàn teä hình thaønh keå töø khi coù söï can thieäp cuûa nhaø nöôùc vaøo lónh vöïc tieàn teä.<br /> <br /> Cheá ñoä tieàn teä bao goàm caùc quy ñònh: Baûn vò tieàn teä (cô sôû ñònh giaù ñoàng tieàn cuûa quoác gia hay choïn vaät ngang giaù chung). Ñôn vò tieàn teä (teân goïi cuûa ñoàng tieàn ). Quy ñònh veà söû duïng phöông tieän thanh toaùn.<br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh 11<br /> <br /> 9/7/2009<br /> <br /> CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ<br /> (Cheá ñoä baûn vò song song)<br /> <br /> Ñoàng tieàn cuûa quoác gia ñöôïc ñònh baèng moät troïng löôïng coá ñònh cuûa hai kim loaïi laø vaøng vaø baïc. Aùp duïng phoå bieán ñaàu theá kyû 19 ôû Phaùp, Thuïy só, Myõ vaø YÙ. Ví duï: ôû Myõ naêm 1792, 1 ñoâ la vaøng = 1,603 gram vaøng; 1 ñoâ la baïc= 24,06 gram baïc. ÔÛ Myõ, töø 1792 ñeán 1834, vaøng ruùt ra khoûi löu thoâng. Nhöng töø töø naêm 1834 ñeán 1893 baïc ruùt ra khoûi löu thoâng, chæ coøn vaøng.<br /> Caâu hoûi: taïi ra xaûy ra hieän töôïng naøy?<br /> 9/7/2009 PGS.TS. Su Dinh Thanh 12<br /> <br /> (Cheá ñoä baûn vò vaøng (töø cuoái theá kyû 19 - ñaàu theá kyû 20)<br /> <br /> CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ<br /> <br /> Ñoàng tieàn cuûa quoác gia ñöôïc ñònh giaù baèng vaøng => Tieàn giaáy cuûa quoác gia ñöôïc baûo ñaûm baèng vaøng. Nhaø nöôùc khoâng haïn cheá ñuùc vaøng. Tieàn vaøng töï do löu thoâng. => Nhaän xeùt: cheá ñoä baûn vò vaøng laø cheá ñoä ñaëc tröng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng trong giai ñoaïn tö do caïnh tranh.<br /> 9/7/2009 PGS.TS. Su Dinh Thanh 13<br /> <br /> CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ<br /> (Cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy)<br /> <br /> Tieàn giaáy laø tieàn daáu hieäu (ñaïi dieän giaù trò) Tieàn giaáy xuaát hieän baét nguoàn töø yeâu caàu trao ñoåi vaø löu thoâng haøng hoùa. Tieàn giaáy khaû hoaùn<br /> Cheá ñoä baûn vò ñoàng baûng Anh Cheá ñoä baûn vò ñoàng ñoâ la Myõ<br /> <br /> Tieàn giaáy baát khaû hoaùn gaén lieàn tieàn phaùp ñònh.<br /> 9/7/2009 PGS.TS. Su Dinh Thanh 14<br /> <br /> CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TE<br /> (Cheá ñoä baûn vò baûng Anh (sau chieán tranh laàn 1)<br /> <br /> Sau chieán tranh theá giôùi laàn 1, taïi hoäi nghò Gienô (YÙ), caùc nöôùc trong heä thoáng TBCN nhaát trí söû duïng ñoàng baûng Anh laøm ñoàng tieàn thanh toaùn vaø döï tröõ quoác teá . Ñoàng baûng Anh ñöôïc ñaûm baûo baèng vaøng. Ñoàng tieàn caùc nöôùc phaùt haønh vaø löu thoâng ngoaøi vieäc ñaûm baûo baèng vaøng coøn coù theå döïa vaøo ñoàng baûng Anh. Nhaän xeùt: cheá ñoä ñoàng baûng Anh ñöôïc xem laø cheá ñoä baûn vò vaøng bò caét xeùn ( vaøng thoûi)<br /> ÔÛ Anh, 1925 moät thoûi vaøng = 1500 baûng Anh ÔÛ phaùp 1928, moät thoûi vaøng = 225.000 Francs.<br /> PGS.TS. Su Dinh Thanh 15 9/7/2009<br /> <br />