Bài giảng Đại cương Tài chính: Chương 6 - PGS.TS. Sử Đình Thành

CHÖÔNG VI CHÖÔNG<br /> NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG HAØNG ÖÔNG<br /> <br /> I . Quaù trình ra ñôøi cuûa NHTW<br /> Quaù trình ra ñôøi cuûa NHTW qua 2 giai ñoaïn : • Giai ñoaïn 1: Giai ñoaïn ra ñôøi ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn . • Giai ñoaïn 2: Giai ñoaïn ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn phaùt trieån thaønh NHTW<br /> <br /> Giai ñoaïn 1: Giai ñoaïn ra ñôøi ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn. Töø cuoái theá kyû 17 trôû veà tröôùc, hoaït ñoäng ngaân haøng mang 2 ñaëc tröng: Caùc ngaân haøng hoaït ñoäng ñoäc laäp, khoâng raøng buoäc laãn nhau. Moãi ngaân haøng ñeàu coù chöùc naêng: nhaän kyù thaùc, cho vay, chieát khaáu thöông phieáu, phaùt haønh giaáy baïc … Ñeán theá kyû 18, saûn xuaát phaùt trieån, löu thoâng haøng hoùa ñöôïc môû roäng laøm cho caùc ngaân haøng phaùt trieån laøm 2 loaïi :<br /> <br /> Ngaân haøng trung gian . Ngaân haøng phaùt haønh .<br /> <br /> 1<br /> <br /> Giai ñoaïn 2: Giai ñoaïn ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn phaùt trieån thaønh NHTW . Luùc ñaàu vieäc phaùt haønh giaáy baïc taäp trung vaøo ngaân haøng duy nhaát - ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn thuoäc sôû höõu tö nhaân. Sau cuoäc khuûng hoaûng 1929 – 1933 caùc nöôùc laàn löôït quoác höõu hoùa ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn.<br /> <br /> Canaña quoác höõu hoùa ngaân haøng phaùt haønh naêm 1938, Ñöùc naêm 1939, Phaùp quoác höõu hoùa ngaân haøng phaùt haønh theo ñaïo luaät 2/12/1945 (hieäu löïc töø ngaøy 1/1/1946), Anh quoác höõu hoùa ngaân haøng phaùt haønh theo ñaïo luaät 14/2/1946 … Khaùi nieäm “Ngaân haøng trung öông” ñaõ ra ñôøi thay theá cho khaùi nieäm “Ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn”. Ngoaøi chöùc naêng phaùt haønh, NHTW coù chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng tieàn teä –tín duïng ngaân haøng.<br /> <br /> II. Moâ hình toå chöùc NHTW<br /> 1. Ngaân haøng trung öông ñoäc laäp vôùi chính phuû • Chính phuû khoâng coù quyeàn can thieäp vaøo hoaït ñoäng cuûa NHTW, ñaëc bieät laø trong vieäc xaây döïng vaø thöïc thi chaùnh saùch tieàn teä. • Tieâu bieåu cho moâ hình naøy laø Heä Thoáng Döï Tröõ Lieân Bang Hoa Kyø vaø Ngaân Haøng Döï Tröõ Lieân Bang Ñöùc.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2. NHTW tröïc thuoäc Chính phuû<br /> • Chính phuû coù aûnh höôûng raát lôùn ñoái vôùi NHTW thoâng qua vieäc boå nhieäm caùc thaønh vieân cuûa boä maùy quaûn trò vaø ñieàu haønh ngaân haøng trung öông, thaäm chí Chính phuû coøn can thieäp tröïc tieáp vaøo vieäc xaây döïng vaø thöïc thi chaùnh saùch tieàn teä. • Moâ hình naøy ñöôïc aùp duïng ôû nhieàu nöôùc, ví duï Nhaät baûn, Anh ,Vieät nam…<br /> <br /> III . Chöùc naêng cuûa NHTW<br /> <br /> 1 . NHTW laø trung taâm phaùt haønh tieàn vaø ñieàu tieát löu thoâng tieàn teä • Giaáy baïc ngaân haøng do ngaân haøng trung öông ñoäc quyeàn phaùt haønh. • Hoaït ñoäng cung öùng tieàn cuûa NHTW taùc ñoäng moät caùch tröïc tieáp ñeán ñoä taêng, giaûm cuûa toång cung tieàn teä trong neàn kinh teá.<br /> <br /> Phaùt haønh qua keânh ngaân saùch Nhaø nöôùc Phaùt haønh qua thò tröôøng môû baèng vieäc tham gia mua baùn chöùng khoùan treân thò tröôøng tieàn teä. Phaùt haønh qua caùc giao dòch thò tröôøng vaøng vaø ngoaïi teä<br /> <br /> 3<br /> <br /> 2. NHTW laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng<br /> Môû taøi khoaûn vaø nhaän tieàn gôûi cuûa caùc ngaân haøng trung gian Caáp tín duïng cho caùc ngaân haøng trung gian<br /> Quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng<br /> <br /> 3. NHTW laø ngaân haøng cuûa Nhaø nöôùc<br /> NHTW thuoäc sôõ höõu nhaø nöôùc. NHTW nhaän tieàn gôûi cuûa kho baïc nhaø nöôùc. Laøm ñaïi lyù phaùt haønh caùc loaïi traùi phieáu nhaø nöôùc. Quaûn lyù döï tröõ quoác gia vaø Cho chính phuû vay ñeå caân baèng thu – chi ngaân saùch .<br /> <br /> IV. Chính saùch tieàn teä vaø vai troø quaûn lyù vó moâ cuûa NHTW<br /> 1 . Khaùi nieäm veà chính saùch tieàn teä (Money Policy)<br /> <br /> Laø toång hoøa nhöõng phöông thöùc maø ngaân haøng trung öông thoâng qua caùc coâng cuï tieàn teä taùc ñoäng ñeán khoái löôïng tieàn trong löu thoâng, nhaèm phuïc vuï cho vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc trong moät thôøi kyø nhaát ñònh.<br /> <br /> 4<br /> <br /> 2 . Muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä<br /> <br /> Muïc tieâu cuoái cuøng (goal, target): - Phaùt trieån kinh teá - Taïo coâng aên vieäc laøm - Kieåm soaùt laïm phaùt<br /> <br /> Thöïc hieän muïc tieâu cuoái cuøng, NHTW phaûi xaùc ñònh caùc muïc tieâu trung gian cuûa chiùnh saùch tieàn teä. Muïc tieâu trung gian thöôøng ñöôïc caùc NHTW söû duïng laø caùc khoái tieàn teä M1, M2, M3 vaø laõi suaát. Caùc muïc tieâu trung gian naøy laïi ñöôïc chi tieát hoùa baèng nhöõng muïc tieâu hoaït ñoäng .<br /> <br /> Döï tröõ baét buoäc Thò tröôøng môû Laõi suaát taùi chieát khaáu<br /> Nhöõng coâng cuï<br /> <br /> M1 M2 M3<br /> <br /> Cô soá tieàn MB<br /> <br /> Laõi suaát<br /> Nhöõng muïc tieâu trung gian n<br /> <br /> Tyû leä laïm phaùt Tyû leä thaát nghieäp Tyû leä GDP<br /> <br /> Nhöõng muïc tieâu hoaït ñoäng<br /> <br /> Muïc tieâu cuoái cuøng<br /> <br /> 5<br /> <br />