Bài giảng Kinh tế học vi mô 2: Chương 7 - TS. Phan Thế Công (2013)

3/3/2013<br /> <br /> Nội dung chương 7<br /> Chương 7<br /> <br /> <br /> <br /> KHUYẾT TẬT CỦA THỊ TRƯỜNG<br /> VÀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ<br /> <br /> Các khuyết tật của thị trường<br /> Sức mạnh thị trường<br /> Thông tin không hoàn hảo<br /> Các ảnh hưởng ngoại ứng<br /> Vấn đề hàng hóa công cộng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vai trò của Chính phủ<br /> Các chức năng kinh tế của Chính phủ<br /> Các biện pháp can thiệp của Chính phủ trong nền kinh<br /> tế thị trường<br /> <br /> <br /> <br /> TS. GVC. Phan Thế Công<br /> <br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bàn tay vô hình<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Các quy luật kinh tế khách quan<br /> <br /> Khuyết tật của thị trường xảy ra khi bàn tay vô hình<br /> làm cho các quyết định của cá nhân không đưa đến<br /> sản lượng mà xã hội mong đợi<br /> Bất cứ khi nào khuyết tật của thị trường tồn tại thì có lý do<br /> để chính phủ can thiệp vào thị trường nhằm cải thiện sản<br /> lượng xã hội.<br /> <br /> <br /> <br /> “Bàn tay vô hình”: Thị trường cạnh tranh hoàn<br /> hảo đã dẫn dẵn các cá nhân tối đa hóa lợi ích của<br /> bản thân khi đưa ra sự lựa chọn, và sự lựa chọn cá<br /> nhân này cũng mang lại lợi ích lớn nhất cho xã<br /> hội.<br /> <br /> <br /> <br /> Có 4 lý do dẫn đến khuyết tật của thị trường:<br /> Sức mạnh thị trường<br /> Thông tin không hoàn hảo<br /> Các ngoại ứng<br /> Hàng hóa công cộng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> 2<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Khuyết tật của thị trường<br /> <br /> Nền kinh tế thị trường tự do là nền kinh tế được<br /> điều tiết bằng “bàn tay vô hình” của thị trường<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> 3<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Sức mạnh độc quyền<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> 4<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Sức mạnh độc quyền<br /> <br /> £<br /> <br /> £<br /> <br /> MC<br /> <br /> MC = MSC<br /> <br /> P1<br /> <br /> Pm<br /> <br /> P2 = MSB<br /> <br /> Ppc<br /> <br /> = MSC<br /> <br /> Thặng dư<br /> người TD<br /> <br /> b<br /> <br /> Tổn thất<br /> xã hội<br /> <br /> a<br /> <br /> Thặng dư<br /> nhà sản xuất<br /> <br /> MC1<br /> AR = MSB<br /> MR<br /> <br /> O<br /> <br /> Sản lượng độc quyền<br /> 3/3/2013<br /> <br /> Q1<br /> <br /> Q2<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> AR = D<br /> <br /> MR<br /> <br /> Q<br /> <br /> O<br /> <br /> Sản lượng CTHH<br /> 5<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Qpc<br /> <br /> Qpc<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Q<br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Thông tin không hoàn hảo<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thông tin không hoàn hảo<br /> Thị trường xe ô tô đã qua sử dụng<br /> <br /> Xảy ra khi những người tham gia trên thị trường<br /> nhận được thông tin không đầy đủ, hoặc không<br /> chính xác về giá cả thị trường, chất lượng sản<br /> phẩm, …<br /> Thông tin không hoàn hảo có thể làm cho<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giá<br /> D0<br /> D1<br /> <br /> P1<br /> <br /> Người sản xuất cung cấp quá nhiều một loại sản phẩm<br /> và quá ít loại sản phẩm khác<br /> Người tiêu dùng mua phải sản phẩm làm họ bị thiệt và<br /> không mua sản phẩm mang lại lợi ích cho họ…<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> <br /> <br /> 7<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> <br /> <br /> 9<br /> <br /> Các ảnh hưởng ngoại ứng<br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Trồng rừng<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Người hút thuốc lá gây ảnh hưởng đến sức khỏe của<br /> những người xung quanh<br /> Hãng xả chất thải gây ô nhiễm không khí và nguồn<br /> nước<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 10<br /> <br /> Khi có ngoại ứng tiêu cực, chi phí xã hội cận biên<br /> (MSC) lớn hơn chi phí cá nhân cận biên (MPC)<br /> <br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> 8<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Ngoại ứng tiêu cực<br /> <br /> Ngoại ứng tích cực xảy ra khi giao dịch thị trường<br /> có ảnh hưởng có lợi đến những người khác<br /> Ví dụ:<br /> <br /> <br /> Q<br /> <br /> Ngoại ứng tiêu cực xảy ra khi một giao dịch thị<br /> trường có ảnh hưởng gây bất lợi, gây thiệt hại đến<br /> những người khác<br /> Ví dụ:<br /> <br /> <br /> Ngoại ứng tích cực<br /> Ngoại ứng tiêu cực<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Q2<br /> <br /> Các ảnh hưởng ngoại ứng<br /> <br /> Các ảnh hưởng ngoại ứng là những ảnh hưởng<br /> của một quyết định đến bên thứ ba mà ảnh hưởng<br /> này không được tính đến trong quá trình đưa ra<br /> quyết định<br /> Có hai loại ngoại ứng:<br /> <br /> <br /> a<br /> <br /> Q1<br /> <br /> Các ảnh hưởng ngoại ứng<br /> <br /> <br /> S1<br /> <br /> P2<br /> <br /> 11<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Chi phí xã hội cận biên bao gồm tất cả các chi phí mà<br /> xã hội phải gánh chịu khi tiến hành sản xuất hàng hóa<br /> Chi phí xã hội cận biên được tính bằng chi phí cá nhân<br /> cận biên cộng với chi phí do những ảnh hưởng ngoại<br /> ứng tiêu cực tạo ra khi tiến hành sản xuất<br /> MSC = MPC + MEC<br /> (MEC: Marginal Externality Costs)<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 12<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Ngoại ứng tiêu cực<br /> MSC<br /> <br /> Price<br /> <br /> Hạn chế ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực<br /> <br /> Price<br /> <br /> <br /> MSCI<br /> <br /> MC<br /> <br /> B<br /> <br /> P*<br /> P1<br /> <br /> <br /> <br /> S = MCI<br /> <br /> <br /> <br /> A<br /> <br /> P1<br /> <br /> Đánh thuế đối với người tiêu dùng để làm cho<br /> đường cầu dịch chuyển sang trái<br /> Đánh thuế đối với nhà sản xuất làm cho đường<br /> cung dịch chuyển sang trái<br /> Đặt ra hạn mức sản xuất<br /> <br /> C<br /> MECI<br /> <br /> MEC<br /> D<br /> q* q1<br /> 3/3/2013<br /> <br /> Q*<br /> <br /> Firm output<br /> <br /> Q1<br /> <br /> Industry output<br /> 13<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Hạn chế ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Hạn chế ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực<br /> <br /> P<br /> <br /> P<br /> <br /> MSC<br /> C<br /> <br /> SSau thuế<br /> <br /> $1.00<br /> <br /> B<br /> <br /> S<br /> <br /> B<br /> $2.60<br /> <br /> A<br /> $2.00<br /> D<br /> <br /> 125<br /> <br /> Sản lượng<br /> hiệu quả<br /> 3/3/2013<br /> <br /> D<br /> Q<br /> <br /> 100<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 15<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Q<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 16<br /> <br /> EXTERNALITIES<br /> <br /> Positive Externalities and Inefficiency<br /> <br /> Figure 18.2<br /> External Benefits<br /> <br /> Lợi ích cận biên xã hội bằng lợi ích cận biên cá nhân<br /> cộng với lợi ích thu được từ ảnh hưởng ngoại ứng tích<br /> cực trong việc sản xuất và tiêu dùng hàng hóa hay dịch<br /> vụ<br /> MSB = MPB + MEB<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> 18.1<br /> <br /> Khi có ngoại ứng tích cực, lợi ích cận biên xã hội<br /> (MSB) lớn hơn lợi ích cận biên cá nhân (MPB)<br /> <br /> <br /> 125<br /> <br /> Sản lượng cân bằng mới<br /> sau khi đánh thuế<br /> <br /> Sản lượng<br /> cân bằng<br /> <br /> Ngoại ứng tích cực<br /> <br /> <br /> S<br /> <br /> $1.00<br /> A<br /> <br /> $2.00<br /> $1.60<br /> <br /> 100<br /> <br /> 14<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> When there are positive<br /> externalities, marginal<br /> social benefits MSB are<br /> higher than marginal<br /> benefits D.<br /> The difference is the<br /> marginal external benefit<br /> MEB.<br /> The price P1 results in a<br /> level of repair, q1.<br /> A lower price, P*, is<br /> required to encourage the<br /> efficient level of supply, q*.<br /> <br /> 17<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> Hàng hóa công cộng<br /> <br /> Imperfect Information on Product Quality<br /> <br /> <br /> <br /> Có hai đặc tính:<br /> <br /> <br /> Không cạnh tranh: Khi một người tiêu dùng hàng hóa<br /> không ảnh hưởng đến việc tiêu dùng của người khác<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> F<br /> <br /> 19<br /> <br /> Hàng hóa công cộng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> <br /> <br /> Không thể ngăn những người không trả tiền mà vẫn<br /> được hưởng lợi từ hàng hóa<br /> Do vậy, thị trường sẽ không cung cấp một cách hiệu<br /> quả hàng hóa công cộng<br /> Cần sự can thiệp của Chính phủ để buộc mọi người đều<br /> phải đóng góp để tạo ra hàng hóa, dịch vụ công cộng<br /> qua hình thức đóng thuế.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 21<br /> <br /> Các công cụ điều tiết của Chính phủ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chi tiêu của Chính phủ<br /> Kiểm soát lượng tiền lưu thông<br /> Thuế<br /> Tổ chức và sử dụng hệ thống kinh tế nhà nước<br /> <br /> Xây dựng các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế<br /> xã hội<br /> Xây dựng pháp luật, các quy định và quy chế điều tiết<br /> Ổn định và cải thiện các hoạt động nền kinh tế<br /> Tác động đến việc phân bổ các nguồn lực<br /> Quy hoạch và tổ chức thu hút các nguồn đầu tư về kết<br /> cấu hạ tầng<br /> Đảm bảo công bằng xã hội<br /> <br /> Các phương pháp điều tiết<br /> Điều tiết giá cả, điều tiết sản lượng<br /> Dollars<br /> <br /> $80<br /> <br /> $20<br /> <br /> A<br /> <br /> C<br /> F<br /> MR<br /> 50,000<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 22<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> $38<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> 20<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Không thể loại trừ: Một khi hàng hóa đã được cung<br /> cấp, không thể ngăn người khác cũng được hưởng hàng<br /> hóa này<br /> <br /> Các chức năng kinh tế của Chính phủ<br /> <br /> Vấn đề những “kẻ ăn không”<br /> <br /> <br /> Một hàng hóa được coi là không mang tính cạnh tranh nếu với<br /> một mức sản lượng đã cho, chi phí biên của việc cung cấp<br /> hàng hóa cho thêm một người tiêu dùng bằng 0<br /> <br /> 23<br /> <br /> 3/3/2013<br /> <br /> B<br /> <br /> LRATC<br /> MC<br /> D<br /> <br /> 100,000<br /> 85,000<br /> <br /> GIẢNG VIÊN: PHAN THẾ CÔNG<br /> <br /> Q<br /> <br /> 24<br /> <br /> 4<br /> <br />