Bài 3 Nguồn gốc của Luật hành chính VN giúp sinh viên: Nắm được kiến thức sâu rộng của ngành học. Nắm được kiến thức cơ bản của môn học và mối quan hệ mật thiết với lĩnh vực văn thư, lưu trữ và quản trị văn phòng. Nắm được sự thay đổi, phát triển của luật HC.
Nội dung Text: Bài giảng Luật hành chính (TS. Nguyễn Lệ Nhung) - Bài 3
L/O/G/O
3. Nguồn của
Luật hành chính VN
3.1. Khái niệm và phân loại nguồn của Luật
HCVN
3.1.1. Khái niệm
3.1.2. Phân loại nguồn của Luật HCVN
3.2. Hệ thống hoá nguồn của Luật HCVN
3.2.1. Khái niệm
3.2.2. Các phương pháp hệ thống hoá
nguồn Luật HCVN.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 2
3. Nguồn của Luật hành chính VN:
3.1. Khái niệm và phân loại nguồn của Luật HCVN
3.1.1. Khái niệm
Xác định nguồn của Luật HC VN tuỳ thuộc vào quan niệm
chung về nguồn của pháp luật:
VB QPPL của các CQ quyền lực NN, cơ quan HCNN, văn
bản liên tịch giữa cơ quan QLHCNN với cơ quan TCXH,
VB của CQ TCXH ban hành để thực hiện ch/năng qu ản lý
HCNN khi được NN trao quyền;văn bản h/dẫn xét xử
của Toà án nhân dân tối cao.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 3
3.1.2. Phân loại nguồn của Luật
HCVN
• Theo cấp độ hiệu lực pháp lý của
văn bản:
+ Văn bản luật.
+ Văn bản dưới luật.
• Theo phạm vi hiệu lực có:
+ Văn bản do CQNN ở TW ban hành.
+ Văn bản do CQNN ở địa phương
ban hành.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 4
• Theo chủ thể ban hành văn bản có:
+ Văn bản của các cq quyền lực NN
(QH, UBTVQH, HĐND các cấp).
+ Văn bản của các CQHCNN
+ Văn bản của cq tổ chức xã hội ban
hành để thực hiện chức năng
QLHCNN khi được NN uỷ quyền.
+ Văn bản liên tịch
+ Văn bản do Hội đồng thẩm phán
TAND Tối cao, Chánh án TANDTC,
Viện trưởng VKSNDTC
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 5
Một số VB quy phạm pháp luật - nguồn
đặc biệt quan trọng của Luật hành
chính
- Hiến pháp là đạo luật cơ bản của toàn bộ hệ thống pháp
luật, là nguồn cơ bản của Luật hành chính Việt Nam
- Luật tổ chức Chính phủ nước CHXHCNVN
- Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân
- Các luật, bộ luật về QLHCNN đối với ngành và lĩnh vực
- Pháp lệnh và nghị quyết của Uỷ ban th ường v ụ Qu ốc h ội
Lệnh, Quyết định của Chủ tịch nước
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 6
- Nghị định, Nghị quyết của Chính phủ, Quyết
định, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ
- Các quyết định, chỉ thị, thông tư của Bộ trưởng
- Các nghị quyết, thông tư liên tịch giữa cq NN có
thẩm quyền với tổ chức CT-XH ban hành
- Quyết định, chỉ thị, thông tư của Chánh án
TANDTC, Viện trưởng VKSNDTC có liên quan
chặt chẽ đến QLHCNN v.v...
- Các nghị quyết của HĐND, quyết định, chỉ thị
của UBND các cấp, có chứa đựng các QPPL
hành chính
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 7
3.2. Hệ thống hoá nguồn của Luật HCVN
3.2.1. Khái niệm
là hoạt động nhằm chấn chỉnh các quy định của
Luật hành chính, đưa chúng vào một hệ th ống
nhất định
- Tạo ra một hệ thống VB pháp luật HC hoàn
chỉnh, thống nhất,…
- Làm cho nội dung các quy định của pháp luật
HC phù hợp với những nhu cầu của QLHCNN
trong nền kinh tế thị trường, có hình thức rõ
ràng, dễ hiểu và dễ áp dụng.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 8
3.2.2. Các ph/pháp hệ thống hoá nguồn
Luật HCVN
- Hoạt động hệ thống hoá nguồn của Luật hành
chính được thực hiện theo hai phương thức: Tập
hợp hoá và pháp điển hoá.
- văn bản được đăng trên Công báo có giá trị như
văn bản chính thức Nghị định số 104/2004/NĐ-
CP ngày 23-3-2004 của Chính phủ: Công báo in
và Công báo điện tử
+ Công báo ở TW (Phụ trương công báo)
+ Công báo ở ĐP
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 9
Tập hợp hóa
• Ở nước ta, “Công báo” là ấn phẩm chính thức công bố
tất cả các cơ quan nhà nước cấp trung ương, ra theo
định kỳ phù hợp với thời gian ban hành văn bản. Theo
luật ban hành văn bản quy phạm pháp lu ật 2008, văn
bản của trung ương (ngoại trừ trong trường hợp khẩn
cấp) phải được đăng công báo. Ngoại trừ trường hợp
khẩn cấp hoặc thuộc bí mật nhà nước, các văn bản của
TW nếu không được đăng công báo thì không có hi ệu
lực thi hành (Điều 78, Luật ban hành văn bản QPPL
2008). Ở địa phương, hội đồng nhân dân và ủy ban
nhân dân mỗi tỉnh cũng có ấn phẩm riêng chính th ức đ ể
công bố theo định kỳ các văn bản của mình. Riêng văn
bản cấp huyện, xã thì phải được công khai niêm yết.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 10
Các văn bản pháp luật là nguồn của Luật
hành chính được tập hợp theo vấn đề,
theo ngành, theo từng cơ quan ban hành
v.v... phát hành thành những tuyển tập.
Tuỳ theo mục đích của cơ quan, của
người thực hiện việc tập hợp mà số lượng
văn bản, loại văn bản, các phần của từng
văn bản được đưa vào các tuyển tập có
khác nhau
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 11
• Tuy nhiên, ấn phẩm “công báo” là hình thức công
bố chính thức văn bản pháp luật, không phải là
kết quả công tác tập hợp hóa. Hiện tại, công tác
tập hợp hoá nguồn của luật hành chính nếu có là
những tập sách: “Quản lý nhà nước trong lĩnh
vực xây dựng”, Quản lý nhà nước trong lĩnh vực
quy hoạch”; “Xử lý vi phạm hành chính”... Dù đã
có xuất bản đa dạng và có một số sách khá công
phu, song đây là sự tập hợp hoá không chính
thức. Từ đó cho thấy, công tác tập hợp hoá vẫn
chưa được quan tâm đúng mức.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 12
Pháp điển hóa
- Pháp điển hoá là hình thức hệ thống hoá
pháp luật quan trọng nhất. Pháp điển hoá
gắn liền với tập hợp hoá. C/tác này có ý
nghĩa bảo đảm pháp chế, thi hành và áp
dụng đúng đắn pháp luật, tạo điều kiện
thuận lợi cho việc đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ pháp lý, cán bộ HCNN
- chỉ do cq NN có thẩm quyền thực hiện
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 13
Pháp điển hóa (tiếp)
• Đối với ngành luật hành chính, pháp điển hóa gặp khó
khăn lớn do số lượng quy phạm của nó rất nhiều, các
quan hệ xã hội thuộc ngành, lĩnh vực mà nó điều ch ỉnh
rất đa dạng. Mặt khác, quản lý nhà nước là một hoạt
động luôn phải được cập nhật theo những nhiệm vụ mà
nó thực hiện theo từng thời kỳ. Vì vậy, các quy phạm
luật hành chính phải luôn thay đổi, phát triển và hoàn
thiện. Với lý do đó, trên thực tế, ta chỉ có th ể th ấy việc
pháp điển hóa được tiến hành đối với từng vấn đề, từng
loại chế định hoặc từng lĩnh vực. Ví dụ, Pháp lệnh xử lý
vi phạm hành chính 2002, Luật giao thông đường bộ vv.
• Ví dụ: Luật Hành chính Hà lan (Awb- General
Administrative Law Act)
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 0912581997
www.vanthuluutru.com 14