Bài 4 Quy phạm pháp luật hành chính và quan hệ pháp luật hành chính giúp sinh viên: Nắm được kiến thức sâu rộng của ngành học. Nắm được kiến thức cơ bản của môn học và mối quan hệ mật thiết với lĩnh vực văn thư, lưu trữ và quản trị văn phòng. Nắm được sự thay đổi, phát triển của luật HC.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Luật hành chính (TS. Nguyễn Lệ Nhung) - Bài 4
- 4. Quy phạm Luật hành chính và
quan hệ pháp luật hành chính
www.themegallery.com
- 4.1. Quy phạm pháp luật hành chính:
4.1.1. Khái niệm
4.1.2. Nội dung của QPPL hành chính
4.1.3. Đặc trưng của QPPL hành chính
4.1.4. Cơ cấu QPPL hành chính
4.2. Quan hệ pháp luật hành chính:
4.2.1. Khái niệm
4.2.2. Đặc điểm của QHPL hành chính
4.2.3. Phân loại QHPL hành chính.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- 4.1.1. Khái niệm
Luật hành chính không phải là tập hợp máy móc, giản
đơn các quy phạm, mà là một hệ thống, một chỉnh thể
thống nhất các nhóm quy phạm có quan hệ hữu cơ với
nhau. Các quy phạm Hành chính gồm: các quy phạm vật
chất và các quy phạm thủ tục.
Các quy phạm vật chất Luật hành chính tạo thành bộ
phận luật vật chất Luật hành chính (Luật hành chính
theo nghĩa truyền thống).
Các quy phạm thủ tục Luật hành chính tạo thành ngành
luật được gọi là Luật thủ tục hành chính.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- 4.1.2. Nội dung của quy phạm pháp luật hành chính
gồm: phần chung và phần riêng:
Phần chung bao gồm các quy phạm điều chỉnh các quan hệ
có tính chất chung, phát sinh trong mọi lĩnh vực, phạm vi
QLHCNN:
Tổ chức và hoạt động của CQ HCNN, chế độ công vụ và
quy chế CB, CCNN;
Sự tham gia của cá nhân, tổ chức vào tổ chức và hoạt động
QLHCNN;
Hình thức, ph/pháp hoạt động của CQ, CB, CCNN trong
thực hiện quyền hành pháp;
Các phương thức kiểm tra, giám sát đối với hệ thống HCNN
để bảo đảm pháp chế, kỷ luật.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- Phần riêng bao gồm:
các nhóm QP điều chỉnh hoạt động QLHCNN
đối với các l/vực QL liên ngành
các nhóm QP điều chỉnh hoạt động QL đối với
các ngành KTQD
các nhóm QP điều chỉnh h/động QL văn hoá
xã hội
các nhóm QP điều chỉnh h/động QL trong các
l/vực nội vụ, quốc phòng, tư pháp...
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- Các quy phạm thủ tục hành chính quy định về các
loại thủ tục hành chính khác nhau, có nghĩa là
quy định trình tự thực hiện các quy phạm vật
chất Luật hành chính, tạo thành ngành luật thủ
tục (tố tụng) hành chính.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- 4.1.3. Đặc trưng của QPPL HC
điều chỉnh các QHXH phát sinh trong l/vực QLHC NN
bằng p/pháp mệnh lệnh, quyền lực phục tùng
Có loại QP bắt buộc trực tiếp phải hành động hoặc cấm
hành động, theo một cách thức nhất định trong một đk
nhất định.
Có loại QP cho phép ta lựa chọn một trong những
phương án hành vi nhất định do QP đã quy định trước.
Có loại QP trao khả năng hành động theo xét đoán của
mình, tức là thực hiện hoặc không thực hiện các hành
động do QP đó xác định
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- 4.1.4. Cơ cấu QPPL hành chính
bao gồm hai bộ phận: giả định và hệ quả (hệ quả
có thể là quy định hoặc chế tài).
Giả định là phần của quy phạm nêu rõ
những điều kiện thực tế mà nếu có chúng thì
mới có thể thi hành hoặc áp dụng những quy
phạm đó. Nó trả lời những câu hỏi: Ai? Khi
nào? Trong những hoàn cảnh, điều kiện
nào?
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- Hệ quả (quy định hoặc chế tài)
Quy định là phần của quy phạm đặt ra quy tắc
hành vi, tức là nội dung quyền và nghĩa vụ, trình
tự thực hiện các quyền và nghĩa vụ. Nó trả lời
câu hỏi: Phải làm gì? Được làm gì? Làm như thế
nào?
Chế tài là phần quy phạm chỉ rõ các biện pháp
tác động của Nhà nước đối với chủ thể vi phạm
phần quy định của quy phạm, nó trả lời câu hỏi:
hậu quả gì nếu không làm đúng những quy định
của Nhà nước?
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- 4.2. Quan hệ pháp luật hành chính:
4.2.1. Khái niệm
Quan điểm 1 cho rằng: quan hệ pháp luật là QHXH được
QPPL điều chỉnh, do đó quan hệ pháp luật hành chính là
QHXH được QPPL hành chính điều chỉnh.
Quan điểm 2 cho rằng: quan hệ pháp luật là hình thức
pháp lý của các QHXH được điều chỉnh bởi QPPL, là áo
khoác pháp lý của các QHXH.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- “Quan hệ pháp luật hành chính là QHXH…”
Các bên tham gia (chủ thể) quan hệ pháp luật HC có
thể là các cq, cán bộ, công chức NN, các XN và tổ
chức cơ sở NN, tổ chức xã hội, công dân Việt Nam,
người nước ngoài và người không quốc tịch
Quan hệ pháp luật HC không xuất hiện một cách tự
nhiên, đồng thời với QPPL hành chính
Cần phân biệt chủ thể Luật hành chính với chủ thể
quan hệ pháp luật hành chính.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- 4.2.2. Đặc điểm của QHPL HC
Quan hệ pháp luật hành chính xuất hiện trong
những lĩnh vực hoạt động chấp hành và điều
hành, là hoạt động mang tính chất tổ chức
quyền lực, là loại hoạt động mà trên cơ sở của nó
QHPL hành chính phát sinh, thay đổi, chấm dứt.
Đây là đặc điểm đầu tiên, đặc điểm cơ bản
của QHPLHC. Có nghĩa hoạt động HC là giới hạn
của QHPLHC
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- để quan hệ pháp luật HC xuất hiện, phải có sự tham gia
của bên bắt buộc là CQ, TC, cá nhân có thẩm quyền mà
trong đó chủ yếu là CQ HCNN, là bên được giao những
quyền hạn mang tính pháp lý, nhân danh NN, vì lợi ích
của NN tham gia quan hệ.
quan hệ pháp luật HC có thể xuất hiện theo sáng kiến
của bất kỳ bên nào CQ, TC, người có thẩm quyền,
công dân, v.v...
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- tranh chấp giữa các bên tham gia quan hệ pháp luật HC,
được giải quyết chủ yếu theo trình tự hành chính. Ví dụ:
nếu bất kỳ bên nào vi phạm yêu cầu của quy phạm luật
HC thì người đó phải chịu trách nhiệm trước NN, trước
CQ hoặc người có thẩm quyền đại diện cho NN
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- 4.2.3. Phân loại quan hệ pháp luật HC
Quan hệ dọc là quan hệ trong đó một bên phải phục
tùng bên kia do giữa hai bên có quan hệ trực thuộc nhau
về tổ chức, hoặc một bên đại diện cho quyền lực NN
Quan hệ ngang là quan hệ giữa các bên không những
không trực thuộc nhau về tổ chức, mà trong quan hệ đó
ý chí của các bên được biểu hiện theo phương pháp thoả
thuận
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- Căn cứ vào mục đích, ý nghĩa của quan hệ pháp luật
hành chính: các quan hệ phát sinh trong quá trình tổ
chức, thực hiện các nhiệm vụ của QLHCNN (gọi là quan
hệ tích cực) và các quan hệ có liên quan tới hoạt động
bảo vệ pháp luật, chống vi phạm trong QLHCNN (quan
hệ bảo vệ pháp luật).
Căn cứ nội dung cụ thể của các quan hệ ta có các quan
hệ vật chất và phi vật chất
Theo vị trí, vai trò của các chủ thể ta có quan hệ giữa
các CQNN và quan hệ có sự tham gia của công dân và
tổ chức xã hội.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- Theo phương thức bảo vệ ta có các quan hệ được
bảo vệ theo trình tự thủ tục HC và theo trình tự thủ
tục tư pháp.
Căn cứ tính chất các quan hệ ta có các quan hệ
vật chất và quan hệ thủ tục
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- Việc phân loại quy phạm luật HC
1. Dưới góc độ nội dung và hình thức thủ tục: Quy
phạm luật hành chính được chia thành quy phạm
vật chất và quy phạm thủ tục.
Quy phạm vật chất là quy phạm trả lời câu hỏi
cần phải làm gì, cần tuân thủ quy tắc hành vi
nào. Còn quy phạm thủ tục trả lời câu hỏi phải
làm như thế nào, các quy tắc đó được thực hiện
theo trình tự nào.
Luật hành chính chia thành hai bộ phận: các
quy phạm vật chất và các quy phạm thủ tục luật
hành chính.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- a) Các quy phạm vật chất Luật HC
gồm các chế định sau:
Về nguyên tắc quản lý HCNN;
Về địa vị pháp lý HC của các cơ quan HCNN;
Về địa vị pháp lý HC của các đối tượng bị quản lý các
đơn vị cơ sở XN, công ty, CQ, TC sự nghiệp...
Về địa vị pháp lý HC của các TCXH, TCQChúng;
Về công vụ, công chức nhà nước;
Về địa vị pháp lý HC của công dân;
Về hình thức và phương pháp quản lý HCNN;
Về quyết định HCNN;
Về cưỡng chế HC và trách nhiệm HC;
Về kiểm soát đối với hoạt động HC;
Về giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
- b) Các quy phạm thủ tục Luật HC
Quy phạm thủ tục Luật hành chính là một bộ phận
quan trọng của Luật hành chính. Quy phạm thủ
tục là phương tiện để đưa các quy phạm nội
dung của Luật hành chính và một số ngành luật
khác vào cuộc sống.
TS. Nguyễn Lệ Nhung - 09125819
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
