Bài giảng Lý luận pháp luật - Cơ chế điều chỉnh pháp luật nhằm trình bày về các giai đoạn của cơ chế điều chỉnh pháp luật, các yếu tố của Cơ chế điều chỉnh pháp luật, phân loại quy phạm, các quy phạm xã hội tiêu biểu.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Lý luận pháp luật - Cơ chế điều chỉnh pháp luật
- Cơ chế điều chỉnh pháp luật
Là hệ thống thống nhất các phương tiện
pháp lý đặc thù có mối quan hệ mật thiết,
tác động lẫn nhau (quy phạm pháp luật,
quyết định áp dụng quy phạm pháp luật,
quan hệ pháp luật, hành vi thực hiện quyền
và nghĩa vụ pháp lý), nhờ đó thực hiện sự
tác động có hiệu quả của pháp luật lên các
quan hệ xã hội nhằm thiết lập trật tự pháp
luật và tạo điều kiện cho các quan hệ xã hội
phát triển theo những mục tiêu, yêu cầu của
pháp luật.
- Các giai đoạn của
Cơ chế điều chỉnh pháp luật
1. Định ra quy phạm pháp luật
2. Áp dụng pháp luật (không bắt buộc)
3. Hình thành các quan hệ pháp luật
4. Hành vi thực tế thực hiện quyền và nghĩa vụ
pháp lý của các chủ thể
- Các yếu tố của
Cơ chế điều chỉnh pháp luật
1. Quy phạm pháp luật
2. Quyết định áp dụng pháp luật (không bắt
buộc)
3. Quan hệ pháp luật
4. Hành vi thực tế thực hiện quyền và nghĩa vụ
pháp lý của các chủ thể
- Quy phạm
Quy ph¹m lµ quy t¾c hµnh vi mang tÝnh
chÊt chung, thÓ hiÖn nh lµ nhng khu«n
mÉu chung, quy t¾c xö sù chung cña con
ngêi trong nhng tinh huèng, hoµn c¶nh cô
thÓ cña ®êi sèng thùc tÕ.
- Phân loại quy phạm
Quy phạm kỹ thuật là quy tắc tác động
(tương tác) của con người đối với các lực
lượng tự nhiên, các khách thể của tự nhiên,
kỹ thuật, công cụ, phương tiện lao động.
Quy phạm xã hội là quy tắc hành vi, điều
chỉnh các quan hệ xã hội giữa con người với
nhau và các tổ chức của họ.
- Các quy phạm xã hội tiêu biểu
1. Tập quán là nhưng cách xử sự trong sinh hoạt
thường ngày đã trở thành thói quen, thành nếp
sống của một cộng đồng hoặc của toàn xã hội.
2. Phong tục là một loại tập quán đã lan rộng, đã ăn
sâu hơn vào đời sống xã hội. Phong tục cũng là
nhưng khuôn mẫu ứng xử, nhưng mức độ, tính
chất bắt buộc cao hơn so với tập quán.
- Các quy phạm xã hội tiêu biểu
3. Luật tục là những tập quán, phong tục tồn tại dưới
dạng truyền khẩu và thành văn, là hệ thống những quy
tắc xử sự điều chỉnh mọi mặt của đời sống cộng đồng.
So sánh với những tập quán, phong tục bình thường:
luật tục không phải là tổng hợp mọi phong tục, tập
quán mà chỉ bao gồm những phong tục, tập quán mang
tính cộng đồng, mang tính bắt buộc.
- Các quy phạm xã hội tiêu biểu
4. Dạo đức theo nghĩa phổ quát nhất là nhưng quan niệm,
nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội về điều thiện,
điều ác, về danh dự, lương tâm, lẽ công bằng…
5. Các quy phạm của các tổ chức xã hội là nhưng quy tắc
xử sự do các tổ chức xã hội đặt ra, dùng để điều chỉnh
các quan hệ xã hội giưa các thành viên của tổ chức đó.
6. Quy phạm tôn giáo do các tổ chức tôn giáo đặt ra dùng
để điều chỉnh các quan hệ xã hội giữa những người
tham gia các tổ chức tôn giáo đó.
- Các quy phạm xã hội tiêu biểu
7. Quy phạm của các cộng đồng dân cư là nhung
quy tắc xử sự do các tổ chức của các cộng đồng
dân cư xây dựng nên, nhằm để điều chỉnh các mối
quan hệ xã hội phát sinh trong đời sống của cộng
đồng.
8. Quy phạm pháp luật
- Quy phạm pháp luật
Quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự (quy tắc
hành vi) do nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận, có
tính bắt buộc chung, thể hiện ý chí nhà nước,
được nhà nước đảm bảo thực hiện nhằm điều
chỉnh các quan hệ xã hội.
- Đặc điểm của QPPL
1. Đặc điểm chung với quy phạm xã hội:
chứa đựng các quy tắc xử sự chung
được thể hiện nhiều lần trong cuộc sống
2. Đặc điểm riêng:
Quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành
hoặc thừa nhận, đảm bảo thực hiện bằng
sức mạnh cưỡng chế nhà nước;
Quy phạm pháp luật có tính bắt buộc
chung;
Quy phạm pháp luật vừa mang tính xã hội,
vừa mang tính giai cấp;
Quy phạm pháp luật được thể hiện dưới
hình thức văn bản quy phạm pháp luật do
cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
June 12, 2014 11
- 2. CƠ CẤU CỦA QPPL
1.GIẢ ĐỊNH
2.QUY ĐỊNH
3.CHẾ TÀI
June 12, 2014 12
- 2. CƠ CẤU CỦA QPPL-
Giả định
Nêu những hoàn cảnh có thể
xảy ra trong cuộc sống mà cá
nhân, tổ chức có thể gặp phải
và cần phải xử sự theo yêu cầu
của pháp luật.
June 12, 2014 13
- 2. CƠ CẤU CỦA QPPL-
Quy định
Nêu cách xử sự nhà nước
yêu cầu tổ chức, cá nhân
phải thực hiện khi ở vào
hoàn cảnh, điều kiện, tình
huống mà phần giả định đã
nêu.
June 12, 2014 14
- 2. CƠ CẤU CỦA QPPL-
Chế tài
Nêu những hậu quả bất lợi mà nhà
nước áp dụng đối với chủ thể có hành
vi vi phạm các yêu cầu của bộ phận
quy định của QPPL.
June 12, 2014 15
- CÁCH THỨC THỂ HIỆN 1 QPPL
QPPL được thể hiện thông qua điều khoản
của văn bản QPPL;
Một điều luật: chứa 1 QPPL hoặc nhiều
QPPL;
Một QPPL được chứa trong 1 điều luật
hoặc nhiều điều luật;
Trật tự của các bộ phận có thể được sắp
xếp không giống nhau ở các điều luật
khác nhau.
June 12, 2014 16
- Ví dụ về phân tích QPPL
1. Công dân có quyền tự do kinh
doanh
Giả định Quy định
theo quy định của pháp luật.
2. Phạt tiền và tịch thu xe đối với người
đua
Chế tài Giả định
xe trái phép mà chống người thi
hành công vụ nhưng chưa đến mức
June 12, 2014 17
truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Văn bản quy phạm pháp luật
Khái niệm:
VBQPPL là hình thức thể hiện
các quyết định của cơ quan
nhà nước có thẩm quyền
(hoặc cá nhận, tổ chức được
nhà nước trao quyền) ban
hành theo thủ tục pháp lý
nhất định, trong đó quy định
những quy tắc xử sự có tính
bắt buộc chung đối với tất cả
các chủ thể pháp luật , được
áp dụng nhiều lần trong đời
sống
- Đặc điểm của VBQPPL
Là văn bản do cơ quan nhà nước có
thẩm quyền ban hành
Có chứa đựng các quy tắc xử sự
chung (QPPL)
Được áp dụng nhiều lần trong cuộc
sống, được áp dụng trong mọi
trường hợp khi có sự kiện pháp lý
xảy ra.
Tên gọi, nội dung và trình tự ban
hành các loại VBQPPL được quy
định cụ thể trong pháp luật
- Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật
Việt Nam
Căn cứ:
- Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật
2008
- Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của
Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân 2004
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
