zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Kinh tế học

Bài giảng môn Kinh tế học vi mô - Topica

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:265

Báo xấu

485
lượt xem 132
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng môn Kinh tế học vi mô của tổ hợp giáo dục Topica nhằm giúp sinh viên xác định được đối tượng nghiên cứu của kinh tế học và kinh tế vi mô, biết phân biệt rõ lĩnh vực nghiên cứu của kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô. Hiểu các nhóm chủ thể và vai trò của họ khi tham gia vào quá trình đưa các quyết định kinh tế. Học cách sử dụng các phương pháp và công cụ phân tích kinh tế vi mô. Mời bạn đọc tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng môn Kinh tế học vi mô - Topica

B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô BÀI 1: GI I THI U V KINH T VI MÔ N i dung • ð i tư ng nghiên c u c a Kinh t h c và Kinh t Vi mô. • Phân bi t Kinh t Vi mô và Kinh t Vĩ mô. • Các phương pháp và công c phân tích c a Kinh t Vi mô. M c tiêu Hư ng d n h c • Xác ñ nh ñư c ñ i tư ng nghiên c u c a • ð c tài li u. Kinh t h c và Kinh t Vi mô, bi t phân • T r i nghi m tư duy b ng cách cho m t bi t rõ lĩnh v c nghiên c u c a Kinh t Vi ngu n v n ñ u tư có h n và h c viên mô và Kinh t Vĩ mô. tìm cách suy nghĩ ñ tr l i 3 câu h i • Hi u các nhóm ch th và vai trò c a h cơ b n khi b t ñ u kinh doanh b ng khi tham gia vào quá trình ñưa ra các ngu n v n ñó: S n su t cái gì? S n quy t ñ nh kinh t . xu t như th nào? S n xu t cho ai? • H c cách s d ng ñư c các phương pháp • T ìm cách ph ân bi t Kinh t Vi mô và và công c phân tích Kinh t Vi mô. Kinh t Vĩ mô b ng cách liên h th c t v ñ i tư ng nghiên c u c a môn h c. • S d ng các phương pháp và công c phân tích khi tr l i 3 câu h i trên. Th i lư ng h c • 6 t i t. 1
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô TÌNH HU NG KH I ð NG BÀI Cú s c giá d u và ba v n ñ cơ b n c a kinh t h c T rư c th p k 70 c a th k 20, giá d u t hô trên th gi i ñã t ng m c r t th p, kho ng 4 ñô la M /thùng. ð u th p k 70, sau khi Hi p h i các nư c xu t kh u d u m (OPEC) ra ñ i, cú s c giá d u ñ u tiên t rên th gi i ñã xu t hi n vào gi a th p k 70. “Cú s c” th hai di n ra sau cu c Cách m ng H i giáo Iran năm 1979. Hi n nay, hi n tư ng giá d u tăng ñã b t ñ u t cu i năm 2003 v i s c tăng ngày càng cao và có t n su t cao hơn nhi u l n. Các b n tin t hông báo giá d u ti p t c tăng ñư c truy n ñi kh p th gi i vào m i bu i sáng. 100, 110, 120, 130, r i g n 140 U SD, giá m i thùng d u không ng ng phá v k l c c a chính nó trong th i gian ng n nh t. Theo các chuyên gia, m t “cú s c” m i trên th trư ng d u l a là chuy n c a hôm nay. Li u Th tư ng Anh Gordon Brown có lý hay không khi dùng khái ni m “cú s c giá l n th ba” trong l ch s ñ miêu t cu c kh ng ho ng giá d u hi n nay? Ông Jean-M arie Chevalier, Giám ñ c Trung tâm ð a chính tr Năng lư ng và Nguyên li u Pháp nh n ñ nh: “Bây gi là lúc mà ngư i ta có th nói ñ n “cú s c” giá d u l n th ba. Nhưng “cú s c” l n này có s c công phá m nh và r ng hơn. Trong 5 năm, giá m i thùng d u ñã tăng t 30 t i 130 USD, tăng g n 450%. Nh ng k l c tăng giá hai m c c a năm 1973 và 1979 m i ch l n lư t m c 400% và 250%”. D u l a là m t s n ph m ñ c bi t, giá c a nó dao ñ ng theo s tương quan gi a m c cung và c u. T năm 1999 – 2003, T ch c Các nư c Xu t kh u D u m (OPEC) v n có th gi n ñ nh giá d u phù h p. Tuy nhiên, cho ñ n cu i năm 2003, khi nhu c u v d u c a th gi i vư t t rên m c cung có th , các ngu n d tr c a OPEC cũng không còn kh năng ki m soát và bình n giá d u. “Vào gi a năm 2003, khi th trư ng d u th gi i ñang ch u h u qu tiêu c c t cu c chi n tranh mà M phát ñ ng t i Iraq, các nư c xu t kh u d u v n có th gi n ñ nh giá b ng cách tăng s n lư ng khai thác. Nhưng nay, ñi u ñó là không th ”, ông Jean-M arie Chevalier phân tích. Ngoài ra, n n ñ u cơ gây ra s tr i s t l n trên bi u ñ giá d u. S bi n ñ i m nh c a giá d u, dù tăng hay gi m ñ u gây h i t i s n ñ nh c a kinh t . Câu h i 1. Vì sao l i có th x y ra cú s c giá d u? 2. N n kinh t th gi i trư c khi có các cú s c giá d u ñã ph thu c ch y u vào d u. Sau khi có cú s c giá d u, vi c thay ñ i trong gi i quy t 3 v n ñ kinh t (s n xu t cái gì? s n xu t như t h nào? s n xu t cho ai?) c a n n kinh t th gi i như th nào? 3. Nh ng nhóm ch th nào nh hư ng ñ n s thay ñ i trong vi c gi i quy t 3 v n ñ c a n n kinh t th gi i? 2
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô 1.1. ð i tư ng nghiên c u c a Kinh t Vi mô 1.1.1. M c ñích và vai trò nghiên c u kinh t S c n thi t ph i nghiên c u các v n ñ kinh t g n li n v i s phát tri n c a xã h i loài ngư i. Trong th c t , c a c i và ngu n tài nguyên (ngu n l c) thì có h n và ngày càng tr nên khan hi m, trong khi nhu c u c a con ngư i và xã h i l i tăng lên. Vì v y, xã h i c n ph i nghiên c u cách th c s d ng ngu n l c h p lý hơn ñ ñáp ng nhu c u ngày càng tăng c a con ngư i. Hay nói m t cách khác, vì ngu n l c có h n trong khi nhu c u c a con ngư i và xã h i là không có gi i h n, nên nh ng nghiên c u c a Kinh t h c là nh m giúp xã h i và doanh nghi p ưu tiên l a ch n và tìm gi i pháp ñ có th s d ng ngu n l c ngày càng t i ưu hơn ñ ñáp ng nhu c u ngày càng tăng c a xã h i. ð hi u hơn v m c ñích nghiên c u c a các nhà kinh t , chúng ta c n hi u rõ quan ni m c a Kinh t h c v “v t ph m kinh t ” hay “s khan hi m”. Trong kinh t h c, khái ni m “khan hi m” ñư c s d ng ñ ch v tình tr ng c a m t v t ph m khi mà t i m c giá b ng 0 thì c u v v t ph m ñó v n cao hơn cung v nó. ði u ñó có nghĩa là: N u m t v t ph m không ph i mua (giá b ng 0) mà c u v nó nh hơn cung v nó thì xã h i không c n ph i s n xu t và cũng không th bán ñư c. Ví d như không khí ta ñang dùng ñ th không c n ph i s n xu t. Nhưng khi mà m t v t cho không không còn ñ cung c p cho ngư i tiêu dùng – thì lúc này v t ñó s bán ñư c (giá l n hơn không) và xã h i s s n xu t ñ ñáp ng nhu c u v v t ph m ñó. Lúc này v t ph m ñó trong tr ng thái khan hi m và ñư c g i là “v t ph m kinh t ” tr thành hàng hoá có kh năng bán – mua trên th trư ng. ð s n xu t hàng hóa và d ch v ñáp ng nhu c u, xã h i c n s d ng tài nguyên. Tài nguyên (ngu n l c) là nh ng ñ u vào, nh ng y u t s n xu t, hay ngu n l c s n xu t c a doanh nghi p, gia ñình và c a qu c gia. Các ngu n tài nguyên ch y u ñư c chia thành 4 nhóm: Lao ñ ng, v n, ñ t ñai và năng l c doanh nghi p. Vì hàng hóa và d ch v khi s n xu t ñ u s d ng các ngu n l c khan hi m, nên b n thân các hàng hóa và d ch v cũng khan hi m. Vì không th có ñư c t t c các hàng hóa mà m i ngư i mong mu n, nên con ngư i ph i l a ch n m t s trong các hàng hóa mà h mong mu n. ðưa ra l a ch n trong m t th gi i khan hi m có nghĩa là chúng ta ph i t b hay ñánh ñ i m t s hàng hóa và d ch v nh t ñ nh. Do ñó, nh ng th (v t ph m hay s ph c v ) hoàn toàn mi n phí không thu c lĩnh v c nghiên c u c a kinh t h c. B i vì n u không có s khan hi m, thì con ngư i không c n ph i gi i quy t các v n ñ kinh t . 3
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô 1.1.2. Ba v n ñ cơ b n c a Kinh t Qua ph n 1.1 ta th y: Xã h i ngày càng ph i tăng cư ng gi i quy t các v n ñ kinh t vì ngu n l c tr nên khan hi m trong khi nhu c u c a con ngư i tăng lên và ngày càng ña d ng. Hi n có r t nhi u v n ñ kinh t c n ñư c gi i quy t, nhưng n u xem xét m t cách t ng quát, chúng ta th y chung quy v ba v n ñ cơ b n. Ba v n ñ ñó có th ñ t dư i d ng ba câu h i l n: S n xu t cái gì? S n xu t như th nào? S n xu t cho ai? Nh ng nghiên c u c a Kinh t h c trong quá kh , hi n t i và trong tương lai cũng nh m hư ng t i tr l i cho xã h i và cho các ch th kinh t ba câu h i này ngày m t t t hơn. • V n ñ th nh t là l a ch n s n xu t lo i hàng hóa gì và v i s lư ng bao nhiêu? M i xã h i, m i ngư i s n xu t c n xác ñ nh nên s n xu t hàng hoá gì trong vô s các lo i hàng hóa và d ch v có th s n xu t ñư c, s n xu t bao nhiêu và s n xu t chúng vào th i ñi m nào. Hi n nay Vi t Nam nên s n xu t thêm xe máy hay th t nhi u cà phê? • V n ñ th hai là s n xu t hàng hóa như th nào? M i m t xã h i và m i nhà s n xu t c n xác ñ nh ai s là ngư i s n xu t, s n xu t b ng ngu n l c nào, và c n s d ng k thu t công ngh nào ñ s n xu t. Ai s làm nông nghi p và ai s d y h c? Nên s n xu t ñi n b ng d u m , than ñá hay b ng năng lư ng nguyên t ? • V n ñ cu i cùng là s n xu t hàng hóa d ch v cho ai? M t trong nh ng nhi m v cơ b n c a b t kỳ xã h i nào, nhà s n xu t nào là quy t ñ nh xem ai là ngư i s ñư c hư ng các thành qu c a nh ng n l c kinh t c a xã h i và c a nhà s n xu t ñó. Ví d : Trên phương di n qu c gia, s n ph m qu c dân ñư c phân chia cho các h gia ñình khác nhau như th nào? Có ph i dân s hi n nay ña p là ngư i nghèo và có r t ít ngư i giàu hay không? Thu nh p cao c n dành cho nhà qu n lý, công nhân, hay cho các ch ñ t? Li u ngư i b b nh và ngư i già có ñư c chăm sóc t t hay không? Nên ñưa ra chính sách gì ñ cung c p nh ng d ch v , hàng hoá thi t y u cho ngư i nghèo? 4
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô Như v y, xét trên phương di n m t qu c gia, Chính ph và ngư i dân các nư c c n ñưa ra các chính sách kinh t và ñ u tư ñ l a ch n v s n xu t gì ñ có l i cho ngư i dân và qu c gia h . Nư c ñó nên khuy n khích các doanh nghi p l a ch n lo i hình công ngh nào, mô hình qu n lý nào, s d ng ngu n l c như th nào ñ s n xu t v i chi phí h p lý nh t có th và s bán s n ph m trong nư c hay xu t kh u ra nư c ngoài ñ có l i cho phát tri n kinh t c a ñ t nư c. N u xem xét doanh nghi p kinh doanh, h cũng c n ph i ñưa ra các quy t ñ nh: Nên s n xu t s n ph m nào cho có l i, s n xu t như th nào thì có l i th c nh tranh cao hơn ñ i th và bán s n ph m cho ai thì mang l i cho doanh nghi p nhi u l i nhu n nh t. Ví d : T rong th c t nông dân luôn ph i cân nh c xem s n xu t g o hay rau màu thì có l i hơn? S n xu t th công hay thuê máy móc lao ñ ng thì s có chi phí và ch t lư ng hàng hoá c nh tranh hơn nh ng ngư i nông dân khác? Bán ñâu thì có l i hơn, cho nhà buôn hay t i ch quê? Như v y, các nghiên c u kinh t s h tr các ch th kinh t ñưa ra các quy t ñ nh t i ưu khi tìm cách gi i quy t ba v n ñ cơ b n c a kinh t . 1.1.2.1. Các ch th kinh t Ba v n ñ kinh t cơ b n ñư c các ch th kinh t gi i quy t trong quá trình tham gia vào các ho t ñ ng kinh doanh. Có b n nhóm ch th kinh t , ñó là: H gia ñình, doanh nghi p, Chính ph , và ch th nư c ngoài. Các quy t ñ nh c a h và tác ñ ng qua l i gi a các ch th này s quy t ñ nh hi n tr ng phân b các ngu n l c c a m t n n kinh t . • H gia ñình ñóng vai trò chính, d n d t toàn b th trư ng. Như nh ng ngư i tiêu dùng, h gia ñình có nhu c u v hàng hóa và d ch v s n xu t. Là ch s h u các ngu n l c, các h gia ñình cung c p lao ñ ng, v n, ñ t ñai và năng l c kinh doanh cho các doanh nghi p, Chính ph và các nư c khác. • Các doanh nghi p, Chính ph , và khu v c nư c ngoài có nhu c u s d ng các ngu n l c do h gia ñình cung c p ñ cung c p hàng hóa và d ch v mà các h gia ñình c n. • Chính ph ñưa ra nh ng chính sách, lu t l kinh t ñ ñi u ti t ho t ñ ng c a n n kinh t . • Ch th nư c ngoài bao g m các h gia ñình, các công ty và Chính ph các nư c khác. Các ch th này s cung c p ngu n l c và s n ph m cho n n kinh t c a m t nư c. Ví d : Ch th nư c ngoài ñ u tư tr c ti p và gián ti p, tham gia vào ho t ñ ng thương m i, giao d ch tài chính ti n t v i Vi t Nam. Các ch th kinh t khi ñưa ra các quy t ñ nh kinh t s tác ñ ng lên các ho t ñ ng kinh t , t ñó hình thành s phân b h p lý hay không h p lý các ngu n l c ñư c s d ng trong n n kinh t . S phân b h p lý hay không h p lý các ngu n l c này, ngư c l i, s nh hư ng t i các ho t ñ ng kinh t , dòng luân chuy n hàng – ti n và s phát tri n b n v ng c a toàn b n n kinh t c a m t nư c và kinh t toàn c u. Các ch th kinh t gi i quy t ba v n ñ kinh t khác nhau, nhưng nguyên t c chung là gi i quy t ba v n ñ ñó sao cho s d ng ngu n l c hi u qu nh t và ñáp ng l i ích t t nh t cho h . 5
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô 1.1.3. Các h th ng kinh t Căn c vào m c ñ và cách th c mà các ch th kinh t tham gia vào gi i quy t ba v n ñ kinh t , trên th gi i ñã hình thành ba lo i hình kinh t khác nhau, ñó là: Kinh t th trư ng, kinh t ch huy (k ho ch hoá t p trung) và kinh t h n h p. 1.1.3.1. Kinh t “th trư ng” N n kinh t th trư ng là m t n n kinh t trong ñó các cá nhân và các doanh nghi p tư nhân t ra các quy t ñ nh kinh t ch y u v s n xu t, phân ph i và tiêu dùng. H th ng giá c , cung c u th trư ng, l i nhu n và thua l , khuy n khích và khen thư ng là nh ng ñòn b y kinh t cơ b n xác ñ nh s n xu t cái gì, như th nào và cho ai. Các hãng s n xu t hàng hoá nào ñ thu ñư c l i nhu n cao nh t (v n ñ cái gì) b ng các k thu t s n xu t gì ñ có chi phí h p lý nh t (v n ñ như th nào). Vi c mua hàng hoá và tiêu dùng ñư c xác ñ nh thông qua các quy t ñ nh cá nhân v vi c nên chi tiêu ti n lương và thu nh p t tài s n có ñư c t lao ñ ng và s h u tài s n c a h như th nào. Trong trư ng h p c a n n kinh t th trư ng hoàn h o, thì Chính ph h u như không có vai trò nào khi gi i quy t ba v n ñ kinh t . M t n n kinh t như v y ñư c g i là n n kinh t th trư ng t do hay kinh t c nh tranh hoàn h o. H ng Kông trư c khi v Trung Qu c là n n kinh t ñã ñư c xem là n n “kinh t th trư ng t do” nh t. 1.1.3.2. Kinh t ch huy Kinh t ch huy là n n kinh t trong ñó Chính ph ra m i quy t ñ nh v s n xu t và phân ph i. N n kinh t ch huy ñã t ng t n t i Liên Xô trong g n su t th k 20 (1917 – 1991). Chính ph s h u h u h t các tư li u s n xu t (ñ t ñai và v n). Chính ph còn s h u và ch ñ o tr c ti p các ho t ñ ng c a các doanh nghi p trong h u h t các ngành kinh t . Chính ph là ch thuê ñ i b ph n công nhân và ch huy h c n làm vi c ra sao. Chính ph trong n n kinh t ch huy còn quy t ñ nh c n phân ph i v t ch t và d ch v c a xã h i như th nào. Nói tóm l i, trong n n kinh t ch huy, Chính ph gi i ñáp các v n ñ kinh t ch y u thông qua s h u Nhà nư c các ngu n l c và quy n áp ñ t quy t ñ nh c a mình. 1.1.3.3. Kinh t h n h p Hi n nay, h u như không có m t xã h i nào l i hoàn toàn n m trong m t trong hai thái c c: Kinh t th trư ng t do hay kinh t ch huy như trên. Thay vào ñó, t t c các nư c ñ u có n n kinh t h n h p, có c các y u t c a th trư ng và ch huy. 6
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô Kinh t h n h p là n n kinh t mà trong ñó các quy lu t th trư ng và c các chính sách ñi u ti t kinh t c a Chính ph ñ u có tác ñ ng lên vi c gi i quy t các v n ñ kinh t . T rong l ch s , chưa bao gi có m t n n kinh t th trư ng 100% (m c dù Anh vào th k 19 ñã g n ñ t t i). Ngày nay, ph n l n các quy t ñ nh t i M ñư c gi i quy t trên thương trư ng. Nhưng Chính ph ñóng vai trò quan tr ng trong vi c ñi u ch nh ho t ñ ng c a th trư ng: Chính ph quy ñ nh lu t l và các quy t c ñ ñi u ti t ñ i s ng kinh t , cung c p các d ch v giáo d c và c nh sát, ñi u ti t ô nhi m và kinh doanh. Nư c Nga cũng như các n n kinh t xã h i ch nghĩa trư c ñây t i ðông Âu, không hài lòng v i n n kinh t ch huy c a h trư c kia cũng ñang tìm ki m cho mình m t hình thái kinh t h n h p ñ c thù. Tóm l i: Th c t trong ba lo i hình kinh t trên ch y u ch có lo i hình kinh t h n h p là lo i hình có tính th c ti n và ph bi n nh t hi n nay. Ngoài ra, ngày nay, nhi u n n kinh t còn b nh hư ng b i các t ch c tôn giáo và phong t c t p quán ñ a phương. Nh ng quan ni m c a nhà th , chùa chi n, ñ o giáo ñã và ñang tác ñ ng không nh lên các quy t ñ nh: S n xu t cái gì, như th nào và cho ai. 1.1.4. ð i tư ng nghiên c u c a Kinh t h c và Kinh t Vi mô Các ho t ñ ng kinh t hình thành t nhu c u th c t c a xã h i. Khi con ngư i không th ch khai thác t nhiên ñ tiêu dùng n a thì s xu t hi n ho t ñ ng s n xu t. Theo các nghiên c u v kh o c h c, chăn nuôi và tr ng tr t ñã xu t hi n t kho ng 12000 năm trư c công nguyên, s n xu t hàng th công cũng ñã xu t hi n t th i c ñ i. Nhưng t th i kỳ c ñ i cho ñ n trư c th i kỳ công nghi p hóa, các ho t ñ ng qu n lý kinh t ch y u là các nghi p v k toán hay qu n tr kinh t gia ñình ho c thu thu và chi tiêu c a Nhà nư c. Trong su t th i gian ñó, chưa có m t cơ s lý thuy t chung ñ các h gia ñình s d ng (ngư i qu n gia h c qu n lý qua kinh nghi m kinh doanh th c t c a gia ñình). 7
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô Kinh t h c phát tri n như m t môn khoa h c ñ c l p và ñư c gi ng d y các trư ng chuyên nghi p trong th i kỳ công nghi p hóa ñ u tiên các n n kinh t Tây Âu vào th k th 18. Tài li u mà các nhà kinh t trên th gi i ñã công nh n như là m t tác ph m kinh ñi n ñ u tiên c a khoa h c kinh t là: “ B n ch t và ngu n g c c a c i c a các dân t c” xu t b n năm 1776 c a nhà kinh t ngư i Anh Adam Smith (ông ñư c các nhà kinh t th gi i g i là “cha ñ c a kinh t h c”). Kinh t h c nghiên c u cách th c và quy lu t mà xã h i (các ch th kinh t ) tìm cách s d ng, phân b các ngu n tài nguyên (ngu n l c) khan hi m như th nào ñ ñáp ng nhu c u ngày càng tăng c a con ngư i và xã h i. Như v y, ñ i tư ng chính c a kinh t h c là hành vi c a các ch th kinh t khi tham gia gi i quy t các v n ñ kinh t . T c là hành vi kinh t c a h gia ñình, doanh nghi p và Chính ph , ch th kinh t nư c ngoài, hay hành vi c a ngư i s n xu t và ngư i tiêu dùng và nhà ñi u hành toàn b n n kinh t . D a trên cách th c và ph m vi nghiên c u, Kinh t h c ñư c phân thành 2 b ph n: Kinh t Vĩ mô và Kinh t Vi mô. N i dung c a giáo trình này gi i thi u nh ng ki n th c cơ b n liên quan ñ n Kinh t Vi mô. Kinh t Vi mô phát tri n thành m t h th ng các lý thuy t chính nh vào các công trình nghiên c u chính th ng c a các nhà kinh t tân c ñi n c a các nư c: Áo, Anh, ð c, M . Nh ng nhà kinh t tiêu bi u ñ u tiên như Herman Gossen (ngư i ð c), Alfred M ashall (ngư i Anh), Karl M enger (ngư i Áo), v.v… Kinh t Vi mô nghiên c u hành vi ng x c a các h gia ñình (v i vai trò là ngư i tiêu dùng) và doanh nghi p (v i vai trò là ngư i bán) trên nh ng th trư ng hàng hoá và d ch v c th . Hay nói cách khác, Kinh t Vi mô nghiên c u các b ph n riêng l c a n n kinh t ñ tìm hi u v b n ch t và quy lu t ho t ñ ng c a nh ng th trư ng hàng hóa d ch v c th . Vì v y, giáo trình này ñ c p ñ n nh ng n i dung nghiên c u c a Kinh t Vi mô. ðó là v cung c u th trư ng, giá c th trư ng và nh ng nguyên t c l a ch n t i ưu c a các ch th kinh t khi tham gia ho t ñ ng kinh t trên th trư ng m t hàng hoá d ch v c th . Trong giáo trình, khi ñ c p v vai trò c a Chính ph là trình bày nh ng ho t ñ ng và chính sách c a Chính ph nh m tác ñ ng tr c ti p t i th trư ng (ngư i s n xu t và ngư i tiêu dùng) v m t lo i hàng hóa d ch v c th . Kinh t Vi mô là ngành khoa h c nghiên c u nh ng hành vi kinh t c a con ngư i, nh ng ngư i ñưa ra các quy t ñ nh v vi c mua gì hay bán gì, làm vi c như th nào và chơi như th nào, hay vay bao nhiêu cũng như ti t ki m bao nhiêu. Kinh t Vi mô xác ñ nh các y u t nh hư ng t i các l a ch n kinh t cá th và các th trư ng ph i h p nh ng l a ch n c a nh ng ch th ra quy t ñ nh khác nhau như th nào. Ví d : Kinh t Vi mô gi i thích giá và lư ng hàng hoá ñư c xác ñ nh như th nào trong th trư ng như th trư ng tr ng, th trư ng g o, v.v… ði u gì s x y ra n u có hàng trăm tri u doanh nghi p trên toàn th trư ng cùng ho t ñ ng. Vi c xác ñ nh t ng s n ph m, lao ñ ng và các v n ñ v tăng trư ng kinh t s ñư c nghiên c u như th nào. Kinh t vĩ mô nghiên c u nh ng v n ñ như v y c a n n kinh t . N u như Kinh t Vi mô nghiên c u chi ti t t i t ng cá th trong n n kinh t thì 8
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô kinh t vĩ mô l i nghiên c u t t c các cá th ho t ñ ng cùng m t lúc s tương tác và tác ñ ng như th nào trong n n kinh t , như trong m t b c tranh toàn c nh và l n. Kinh t vĩ mô nghiên c u s liên k t và tác ñ ng qua l i c a t ng th toàn b n n kinh t ñ xây d ng và phát tri n nh ng chính sách ñi u ti t, n ñ nh và phát tri n kinh t c a m t nư c (chi ti t s trình bày trong chương trình Kinh t Vĩ mô). CHÚ Ý Cũng c n lưu ý là không th có s phân bi t rõ ràng v ñ i tư ng và l i ích nghiên c u c a Kinh t Vĩ mô và Kinh t Vi mô. Nh ng ho t ñ ng kinh t luôn có m i quan h liên k t và tác ñ ng qua l i l n nhau nên khi gi i quy t m t v n ñ kinh t c n có s tr giúp c a c các nhà nghiên c u vi mô và vĩ mô. 1.1.5. Vai trò c a h c thuy t kinh t Kinh t h c ñư c xây d ng d a trên nh ng h c thuy t, quy lu t và mô hình kinh t . • H c thuy t kinh t là nh ng h th ng quan ñi m và các quy lu t kinh t . • Mô hình kinh t là nh ng thi t k m u (chu n) khái quát hoá toàn b hay m t s các quy lu t và ñ c ñi m, c u trúc ho t ñ ng cho m t n n kinh t hay cho m t th trư ng, b ph n kinh t c th . T rong th c t , có m t s quan ni m sai l ch khi cho r ng các h c thuy t kinh t ch là lý thuy t, ít h tr cho gi i quy t nh ng v n ñ c th . M t s ngư i l i cho r ng các lý thuy t ñưa ra thư ng ch ng mang l i ñi u gì h u ích. Tuy nhiên, các h c thuy t kinh t l i ñóng vai trò quan tr ng nh m gi i thích các ho t ñ ng kinh t th c t . Trư c h t, các h c thuy t này xây d ng nên các mô hình kinh t giúp khái quát hóa và tìm ra các quy lu t ho t ñ ng c a n n kinh t , qua ñó giúp cá nhân, doanh nghi p và xã h i phát tri n ñúng hư ng và hoàn thi n nhanh hơn. Có nh ng mô hình kinh t giúp con ngư i d báo ñư c tương lai và do ñó tránh ñư c các r i ro không c n thi t trong phát tri n kinh t b n v ng cho gia ñình, doanh nghi p và xã h i. TÓM L I Các h c thuy t kinh t và mô hình kinh t không ch giúp nâng cao s hi u bi t và nh n th c v các ho t ñ ng kinh t mà nó còn giúp các ch th kinh t ñưa ra ñư c nh ng gi i pháp và cách gi i quy t t i ưu v các v n ñ kinh t . 1.2. Các phương pháp phân tích Kinh t Vi mô ð phân tích các v n ñ kinh t , các nhà kinh t c n có các phương pháp ti p c n và công c phân tích phù h p nh m ñ t ñư c nh ng yêu c u ñ t ra. Trong ph n này chúng ta s tìm hi u m t s phương pháp và công c thư ng ñư c các nhà kinh t s d ng ñ ti p c n nghiên c u các hành vi và ho t ñ ng kinh t . Trư c khi xem xét c th v phương pháp và công c nghiên c u kinh t , chúng ta c n bi t ngh thu t ti p c n các v n ñ Kinh t Vi mô như th nào? 9
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô 1.2.1. Ngh thu t ti p c n các v n ñ Kinh t Vi mô 1.2.1.1. L i ích cá nhân “h p lý” Khi xem xét các hành vi c a các ch th kinh t , các nhà kinh t thư ng ñưa ra các gi ñ nh chu n v hành vi ñó. M t trong nh ng gi ñ nh quan tr ng trong nghiên c u kinh t là các cá nhân d a vào s nh n ñ nh có tính toán ñ ñ t ñư c m t m c l i ích h p lý khi ñưa ra l a ch n kinh t cho h . T c là, các nhà kinh t gi ñ nh là các cá nhân luôn hi u ñư c th nào là t t nh t cho l i ích c a h trư c khi ñưa ra s l a ch n kinh t . Hay nói m t cách khác, các nhà kinh t h c cho r ng con ngư i luôn c g ng ñ ñưa ra l a ch n t t nh t mà h có th . Vì sao l i là s l a ch n h p lý ñó? Vì m i m t cá nhân không th khi nào cũng bi t ch c ch n v l a ch n nào c a h s là t t nh t. Chính vì v y, ñơn gi n là h l a ch n d a trên k t qu d ñoán v l i ích cao nh t mà h có th nh n ñư c. TÓM L I L i ích cá nhân h p lý là khái ni m dùng ñ ch v giá tr gia tăng cao nh t có th ñ t ñư c v i chi phí nh nh t (chi phí kỳ v ng th p nh t). Phương pháp ti p c n quan tr ng các v n ñ Kinh t Vi mô là gi ñ nh: “ L i ích cá nhân h p lý”. Hay nói cách khác: Các nhà nghiên c u kinh t khi ti p c n các v n ñ kinh t , luôn cho r ng các cá nhân luôn tìm cách ñ t ñư c m c l i ích h p lý. 1.2.1.2. V ai trò c a “th i gian và thông tin” trong l a ch n h p lý Nh ng l a ch n h p lý ch có th ñ t ñư c khi cá nhân có th i gian và ngu n thông tin ñ y ñ . Nhưng th i gian và thông tin thư ng trong tình tr ng khan hi m. Thông tin thì thư ng c n ph i tr ti n m i có ñư c còn th i gian thì không ch ñ i ai, th i gian qua ñi thì cơ h i l a ch n h p lý cũng s m t ñi. Ví d : N u b n nghi ng v thông tin c n thi t cho vi c ñưa ra quy t ñ nh mua nhà, ô tô, máy tính, thì hãy nói chuy n v i nh ng ngư i m i mua nhà hay ô tô, hay máy tính cá nhân ñó, hay lên m ng xem có th bi t thêm thông tin. Hãy nói chuy n v i m t văn phòng c a m t công ty ñ quy t ñ nh khi nào thì h s n xu t m t s n ph m m i, xây d ng m t nhà máy m i. Có vô vàn các ví d khác nhau v cách tìm hi u thêm thông tin. Nhưng c n lưu ý là tìm hi u thêm thông tin thì chúng ta s tiêu t n thêm th i gian và khi th i gian qua ñi thì cơ h i t t cũng có th m t ñi. T t c nh ng ñi u ñó nói lên r ng, khi ti p c n các v n ñ kinh t c n gi ñ nh: Khi ñưa ra nh ng l a ch n, các ch th kinh t c n thi t ph i có th i gian và thông tin. Do thông tin có giá tr , nên chúng ta thư ng ph i tr ti n ñ nh n ñư c nh ng thông tin ñó. Nh ng t m b n ñ , tài li u hư ng d n du l ch, b n phân tích ch ng khoán, các 10
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô v trí nhà hàng hay ñơn gi n là các website cung c p thông tin t ng h p, t t c ñ u ph i tiêu hao ngu n l c m i t o nên chúng và vì v y c n tr ti n ñ có ñư c chúng. Như v y, ñ có ñư c thông tin chúng ta ph i m t ti n ñ tr cho thông tin ñó. Nên yêu c u thông tin c n d a vào s cân nh c gi a chi phí và l i ích do thông tin ñem l i. V nguyên t c chung, nh ng ch th khi ñưa ra các quy t ñ nh h p lý s ti p t c yêu c u có thêm thông tin n u l i ích kỳ v ng tăng thêm ñư c t thông tin có thêm ñó nhi u hơn chi phí tăng thêm khi ti p c n thông tin ñó. Vi c ñưa ra m t l a ch n c a các ch th kinh t luôn d a vào s cân nh c ñ nh n ñư c l i ích h p lý và ñ nh n ñư c như v y, các ch th kinh t luôn cân nh c không ch v kh năng ngu n l c mà h có ñư c mà còn cân nh c c v th i gian và các thông tin c n thi t. TÓM L I Cách ti p c n th hai c a Kinh t h c là: • Các nghiên c u kinh t c n d a trên ngu n thông tin c n thi t và c n ki m nghi m qua th i gian. • Nhà kinh t khi nghiên c u v các hành vi kinh t luôn c n quan ni m r ng các ch th kinh t là nh ng ngư i luôn tìm cách có ñư c s l a ch n t i ưu nh t trong trong ñi u ki n th i gian và thông tin cho phép. 1.2.2. Các phương pháp phân tích kinh t 1.2.2.1. Phương pháp phân tích “c n biên” Thu t ng c n biên (hay còn g i t t là “biên”) dùng ñ nói t i m t s thay ñ i c a m t bi n s kinh t (hay m t s thay ñ i ngu n l c, k t qu ho t ñ ng kinh t ) so v i hi n tr ng ban ñ u. Do l a ch n kinh t thư ng d n ñ n s ñi u ch nh, thay ñ i tr ng thái hi n th i nên khi phân tích chúng c n d a trên so sánh gi a d tính v chi phí gia tăng và l i ích gia tăng khi th c hi n thay ñ i ñó. Biên ñây có nghĩa là xem xét s thay ñ i cu i cùng, so sánh t s gi a ph n gia tăng, ph n thêm nh n ñư c (hay chi ra) so v i ngu n l c chi ra (hay nh n ñư c) khi th c hi n ho t ñ ng kinh t . M t quy t ñ nh h p lý s thay ñ i hi n tr ng ban ñ u v i ñi u ki n l i ích biên kỳ v ng t s thay ñ i l n hơn chi phí biên kỳ v ng. Ví d : Nhà trư ng s thuê thêm giáo viên n a khi mà h bi t r ng, giáo viên ñó có th ñem l i nhi u l i ích cho nhà trư ng hơn là chi phí ñ thuê giáo viên ñó. Các công ty s ph i l a ch n v vi c nên xây thêm m t nhà máy m i, khi bi t ñi u này s làm tăng thêm l i nhu n hay làm cho doanh nghi p phá s n. Các phân tích biên ñóng vai trò r t quan tr ng trong phân tích kinh t . B ng cách t p trung vào hi u qu c a m t ñi u ch nh biên t tr ng thái ban ñ u, các nhà kinh t có th tách các phân tích l a ch n kinh t ra thành nh ng ph n có th nghiên c u ñư c. 11
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô Ví d : Nhà kinh t có th b t ñ u v i m t l a ch n biên và sau ñó s xem l a ch n này nh hư ng như th nào t i m t th trư ng c th và sau ñó m i có th ñ xu t ñ phát tri n h th ng kinh t th trư ng ñó theo hư ng hi u qu nh t. 1.2.2.2. Phương pháp th c ch ng và chu n t c Có hai phương pháp nghiên c u khoa h c ñư c s d ng cho khoa h c kinh t , ñó là kinh t h c th c ch ng và kinh t h c chu n t c. • Kinh t h c th c ch ng gi i thích s ho t ñ ng c a n n kinh t m t cách khách quan và khoa h c. Phương pháp này cũng giúp gi i thích t i sao n n kinh t ho t ñ ng như nó ñang ho t ñ ng. Ngoài ra, phương pháp này t p trung vào vi c d ñoán n n kinh t s ph n ng như th nào v i nh ng thay ñ i c a hoàn c nh và các nhân t nh hư ng ñ n n n kinh t d a vào nh ng d li u thu th p khách quan t n n kinh t . • Kinh t h c chu n t c là phương pháp ñưa ra nh ng ch d n ho c khuy n ngh d a trên nh ng ñánh giá theo tiêu chu n cá nhân. Kinh t h c chu n t c liên quan t i ñ o lý và ñánh giá v giá tr hơn là các v n ñ kinh t khách quan ñơn thu n. Ngoài ra, phương pháp này còn phân tích các v n ñ ñ t ñó ñưa ra nh ng khuy n ngh , cách th c ñ ñ t ñư c m c tiêu. Nhìn chung các nhà nghiên c u trên th gi i khi s d ng phương pháp th c ch ng thì thư ng có ti ng nói chung, nhưng khi s d ng phương pháp chu n t c thì thư ng b t hòa v i nhau và r t nhi u quan ñi m không th ng nh t. 1.2.2.3. D báo hành vi c a s ñông Yêu c u ñ i v i m t mô hình kinh t là d báo nh ng nh hư ng c a m t s ki n kinh t t i các l a ch n kinh t , và ngư c l i d báo c nh ng nh hư ng c a nh ng l a ch n này t i nh ng th trư ng ho c m t n n kinh t c th . ði u này có ph i là các nhà kinh t h c ñang c g ng d báo hành vi c a ngư i tiêu dùng ho c nhà s n xu t c th hay không? Không hoàn toàn v y, b i vì nh ng cá nhân luôn có hành vi b t ñ nh. Nh ng hành vi không th d ñoán c a các cá nhân s b lo i b trong quá trình phân tích xu hư ng kinh t , mà thay vào ñó nh ng hành vi c a s ñông l i hoàn toàn có th d ñoán khá chính xác. Ví d : Khi Chính ph tăng giá xăng, h u h t các doanh nghi p s d ng các thi t b tiêu dùng xăng s tăng giá s n ph m c a mình. ðó là hành vi s ñông và hoàn toàn có th d ñoán ñư c. Do ñó, nh ng hành vi c a nh ng cá nhân c th thư ng có nh ng xu hư ng khác nhau, nhưng nh ng hành vi c a m t nhóm s ñông có th d ñoán chính xác hơn nh ng hành vi c a t ng cá nhân c th . 12
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô TÓM L I Nh ng nhà kinh t h c ch t p trung vào vi c nghiên c u hành vi c a nh ng nhóm ngư i, hành vi c a s ñông ñ t ñó d ñoán nh ng xu hư ng v n ñ ng c a n n kinh t khi các y u t nh hư ng thay ñ i. 1.2.2.4. M t s sai l m trong phân tích kinh t • Nh m tư ng khi k t h p là t o ra k t qu ð gi ñ nh r ng s ki n A t o ra s ki n B ñơn gi n ch vì hai s ki n này có s k t h p v i nhau (hay x y ra cùng m t kho ng th i gian) trong cùng m t kho ng th i gian chính là m t s nh m tư ng trong khi k t h p ñ t o ra k t qu là m t l i thư ng g p trong phân tích. Hãy nh k r ng: S k t h p không nh t thi t t o ra k t qu . Ví d : Cách ñây 2 th p k , s bác sĩ chuyên ñi u tr ung thư tăng lên nhanh chóng. Cùng th i ñi m ñó, s ngư i b b nh ung thư cũng tăng nhanh chóng. Như v y có th k t lu n r ng các bác sĩ gây nên b nh ung thư hay không? Ch c ch n là không. • Sai l m v thành ph n Sai l m này nói lên r ng nh ng gì tin r ng s ñúng cho m t cá th cũng s ñúng cho m t nhóm ho c nhi u nhóm ngư i l n hơn. Khi xem bóng ñá, n u m t ngư i ñ ng d y v i mong mu n xem rõ hơn thì s ñ t m c tiêu, nhưng s không có tác d ng gì n u t t c m i ngư i cùng ñ ng lên. Tương t v y, vi c ñi mua vé trư c cũng không có ích gì n u m i ngư i cùng ñi mua vé. ðây là nh ng ví d v sai l m thành ph n. • Sai l m c a vi c lo i b nh ng tác ñ ng th y u Nh ng hành ñ ng kinh t luôn có tác ñ ng th y u ñôi lúc còn có tác ñ ng ngư c chi u gây nên nh ng h u qu nghiêm tr ng hơn tác ñ ng chính. Các tác ñ ng th y u thư ng phát tri n ch m và không l rõ, nh ng nhà phân tích kinh t t t hoàn toàn có th th y trư c ñư c ñi u này, th m chí còn ño lư ng ñư c h u qu c a các tác ñ ng th y u này. Ví d : Năm 2008 Chính ph Vi t Nam ñưa ra các chính sách ñ ñ y lùi l m phát b ng m i cách. Ví d như tăng lãi su t, tăng d tr b t bu c v.v… Tác ñ ng lan ra c a chính sách này s x y ra và khác v i tác ñ ng mà nh ng ngư i ñưa ra chính sách t p trung vào (m c tiêu ki m soát tăng giá). ðó là, theo th i gian, các doanh nghi p thua l ñóng c a vì vi c kinh doanh mang l i l . Hơn th n a, các ngân hàng càng tr nên t i t hơn vì không th có b t kỳ khuy n khích nào trong vi c cho vay, khó thu h i n ñ duy trì ho t ñ ng trong khi l i ph i huy ñ ng ti n g i v i lãi su t cao. Do ñó, thay vì ki m ch l m phát ñ n ñ nh thì l i càng làm b t n hơn. Sai l m ñây là khi ban hành chính sách Chính ph ñã lo i tr tác ñ ng th y u, hay còn g i là nh ng h u qu không tính trư c ñư c c a chính sách. 1.3. Các công c phân tích trong Kinh t h c 1.3.1. Hi u v ñ th dùng trong Kinh t h c Chúng ta cùng b t ñ u v i m t m i quan h gi n ñơn. Gi ñ nh r ng b n ñang l p k ho ch ñ lái xe xuyên Vi t và mu n xác ñ nh xem b n ñi ñư c bao xa. K ho ch là 13
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô t rung bình 50 km/gi . S k t h p gi a kho ng cách và th i gian lái xe ñư c cho b ng dư i ñây: B ng 1.1: M i quan h gi a kho ng cách và th i gian lái xe S gi lái xe T ng kho ng cách trong (km) 1 50 A 2 100 B 3 150 C 4 200 D 5 250 E K t h p các thông s c a ñ th trên chúng ta có ñư c ñ th bi u di n m i quan h gi a s gi lái xe và kho ng cách lái xe. Hình 1.2 th hi n m i quan h này. Như v y, ñ v ñ th trong kinh t h c vi mô chúng ta s thi t l p ñ th d a trên b s li u cho trư c trong ñó các bi n s có m i quan h nh t ñ nh v i nhau. Sau ñó n i các ñi m có ñư c trên ñ th s cho ta hình v bi u di n trên ñ th . E D C B A H ình 1.2 . M i quan h gi a kho ng cách và s gi lái xe ð d c c a ñ th – ðơn v ño lư ng và phân tích c n biên ð d c c a m t ñư ng th ng xác ñ nh giá tr tr c tung thay ñ i bao nhiêu khi tăng thêm m t ñơn v giá tr c a tr c hoành. Như v y, ñ d c là thương s gi a s thay ñ i c a kho ng cách tr c tung khi tăng thêm m t ñơn v kho ng cách tr c hoành. Các ñơn v ño lư ng ñư c s d ng trong giáo trình khá phong phú tùy theo t ng ví d c th . Chúng ta không th so sánh khi ñơn v ghi là m t t n v i m t lít. Thay vào ñó chúng ta c n tìm các ñơn v quy ñ i sao cho có th so sánh ñư c và bi u di n ñư c m i quan h kinh t v i nhau. Vi c cùng ñơn v trên m t tr c ñ th là quan tr ng, và hơn h t các m i quan h kinh t khác nhau thư ng ñư c quy ñ i v ti n t ho c v 14
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô m t s giá tr nh t ñ nh ñ cùng so sánh v i nhau. ðó là nguyên t c ñơn v ño lư ng th ng nh t trong Kinh t Vi mô. Cu i cùng là nh ng v n ñ v phân tích c n biên. Các phân tích c n biên ñư c s d ng khi phân tích các v n ñ l i ích tiêu dùng, s n ph m, lao ñ ng, chi phí, doanh thu, v.v… Các phân tích này s ñóng vai trò trung tâm trong vi c khám phá các quy lu t kinh t . Xem hình 1.3 ñ th hoá khái ni m và cách phân tích c n biên. H ình 1.3 . ð th hoá khái ni m và cách phân tích c n biên D ch chuy n c a các ñư ng ñ th Lưu ý r ng các ñư ng trên ñ th ch d ch chuy n khi các bi n s ñ c l p c a ñ th thay ñ i. S thay ñ i c a các bi n s ph thu c ho c c a ñ d c ch làm cho ñ th xoay xung quanh tr c. D ch chuy n ñ th th hi n s thay ñ i m i giá tr tr c tung khi tr c hoành thay ñ i giá tr . Hình 1.4 dư i ñây th hi n s d ch chuy n c a ñ th . H ình 1.4 . S d ch chuy n c a ñ th 15
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô 1.3.2. Giá th c t và giá danh nghĩa Kinh t h c phân bi t giá c hàng hoá thành hai lo i: • Giá th c t là giá hàng hoá tính theo giá tr ñ ng ti n chu n c a năm g c. • Giá danh nghĩa là giá hàng hóa tính theo năm hi n hành. Giá th c t hàng hóa thư ng ñư c dùng ñ phân tích trong Kinh t Vi mô nh m tìm nh ng quy lu t kinh t th trư ng khi chưa tính ñ n vai trò c a l m phát. Giá th c t = Giá danh nghĩa /Ch s giá tiêu dùng CPI (ho c Ch s giá hàng s n xu t) 1.3.3. Chi phí cơ h i T rong phân tích, kinh t h c thư ng s d ng khái ni m chi phí cơ h i. Chi phí cơ h i là chi phí m t ñi khi ta s d ng ngu n l c không theo phương án hi u qu nh t. Ví d : Khi ch n ñi h c thì chi phí cơ h i c a ñi h c là gì? Hay thay vì nhà ñ u tư ñ u tư vào ch ng khoán l i g i ti n vào ngân hàng thì cơ h i m t ñi là gì? CHÚ Ý Chi phí cơ h i luôn ñư c ñánh giá d a theo quan ñi m c a nhà ñ u tư và nhà phân tích. Vì s ñánh giá luôn c n có chu n m c ñ so sánh, chu n m c c a m i ngư i thì khác nhau và vì v y mà chi phí cơ h i khác nhau. 1.3.4. L i th so sánh, chuyên môn hoá và s trao ñ i • Lu t l i th so sánh Nhà kinh t s d ng công c so sánh (m i quan h tương ñ i) ñ ñánh giá và phân tích các l a ch n kinh t t i ưu. ðây là m t công c h u hi u khi các so sánh tuy t ñ i khó có th xác ñ nh ñúng các quy t ñ nh kinh t . • L i th tuy t ñ i Nhi u l a ch n kinh t có th d a trên l i th tuy t ñ i v ngu n l c. Nhưng vi c s d ng ngu n l c trong ñi u ki n có l i th tuy t ñ i thư ng nhi u khi là không hi u qu . Vì các l i th tuy t ñ i thư ng mang l i l i ích kinh t không trong ñi u ki n c nh tranh. • Chuyên môn hoá và s trao ñ i Kinh t càng phát tri n thì quá trình chuyên môn hoá s n xu t càng sâu hơn và s trao ñ i càng phát tri n hơn. Chuyên môn hoá là phân chia chuyên nghi p hoá s d ng ngu n l c trong gi i quy t ba v n ñ kinh t cơ b n. Càng chuyên môn hoá sâu thì càng c n trao ñ i nhi u vì con ngư i c n nhi u hàng hoá mà h càng ngày l i càng chuyên môn hoá ch s n xu t m t lo i th m chí là m t chi ti t nh c a m t s n ph m hoàn thành. Phân công lao ñ ng và l i ích t chuyên môn hoá s n xu t T i p c n gi i quy t các v n ñ kinh t c n ñ ng trên quan ñi m tăng chuyên môn hoá và phân công lao ñ ng xã h i và phát tri n trao ñ i vì ñây chính là xu th giúp xã h i s d ng ngu n l c ngày càng hi u qu hơn. Ví d : Thuê d ch v ngoài hi n nay là xu th ngày càng phát tri n M và trong các t p ñoàn s n xu t l n hi n nay. 16
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô TÓM LƯ C CU I BÀI T rong bài 1 này chúng ta ñã xem xét các n i dung chính liên quan ñ n ñ i tư ng và phương pháp nghiên c u Kinh t Vi mô: • M c ñích nghiên c u kinh t xu t phát t th c t là do các ngu n l c kinh t luôn trong tình tr ng khan hi m và nhi u ngu n l c trong tình tr ng ngày càng c n ki t d n trong khi nhu c u c a con ngư i ngày càng tăng lên. • Ba v n ñ cơ b n c a kinh t h c là: S n xu t cái gì? S n xu t như th nào? S n xu t cho ai? Có b n nhóm ch th chính tham gia ra quy t ñ nh kinh t trong ba lo i kinh t chính: ðó là h gia ñình, doanh nghi p, Chính ph và khu v c nư c ngoài. • Kinh t h c v a là m t môn khoa h c nhưng l i là m t môn ngh thu t, nghiên c u v hành vi c a các ch th kinh t khi ñưa ra các quy t ñ nh kinh t . • Công c , phương pháp phân tích và nh ng sai l m có th g p ph i trong phân tích xây d ng các h c thuy t và mô hình kinh t là nh ng hi u bi t cơ b n ñ sau này chúng ta s d ng trong th c t sau khi ra trư ng. • Bài 1 là n n t ng c a các bài sau. Khi tìm hi u n i dung các bài sau, n u g p ph i khó khăn trong ti p c n, c n quay l i xem xét l i bài 1 ñ n m v ng hơn v phương pháp nghiên c u và phân tích kinh t và cách th c ti p c n các v n ñ kinh t . 17
B ài 1: G i i thi u v kinh t V i mô CÂU H I ÔN T P 1. Khi Nhà nư c tăng thu xu t kh u thép trong năm 2008 làm cho th trư ng thép Vi t Nam ñóng băng. Ho t ñ ng ñó c a Nhà nư c thu c lĩnh v c nghiên c u c a Vi mô hay Vĩ mô? 2. Phân tích xem hi n nay không khí ta ñang th t i sao l i chưa ph i là s n ph m khan hi m? 3. N u cho b n vay 200 tri u ñ ng v i lãi su t ưu ñãi 6% năm, b n s l a ch n b t ñ u v i phương án kinh doanh gì? Hãy tr l i 3 câu h i chính cho phương án b n l a ch n: S n xu t cái gì? S n xu t như th nào? S n xu t cho ai? Có lý gi i c th vì sao l i làm như v y? 18
B ài 2: Thi trư ng − C ung và c u BÀI 2: TH TRƯ NG – CUNG VÀ C U N i dung • Khái ni m và nh ng công c dùng ñ phân tích c u và cung. • Nh ng nhân t nh hư ng ñ n c u và cung. • Cân b ng th trư ng và s thay ñ i giá và s n lư ng cân b ng. • B t cân b ng th trư ng. • Co giãn c u và cung. M c tiêu Hư ng d n h c • Hi u c u, cung th trư ng, s hình • Nghe bài gi ng qua video – C n chú ý các thành giá c và s n lư ng cân b ng v n ñ chưa hi u rõ ho c yêu c u mà giáo th trư ng. viên ñưa ra. • Bi t ñư c nh ng nhân t cơ b n nh • ð c tài li u và tóm t t nh ng n i dung hư ng ñ n c u và cung v hàng hóa chính c a t ng bài theo nh ng v n ñ mà và d ch v , tác ñ ng c a chúng lên giáo viên gi ng, chú ý nh ng ñi m chưa giá và s n lư ng cân b ng. hi u khi nghe gi ng. N u ñ c sách v n không hi u thì ghi l i ñ h i tr gi ng. • Hi u hơn v nh ng tình hu ng b t cân b ng th trư ng. • Làm bài t p và luy n thi tr c nghi m theo yêu c u t ng bài. • Hi u khái ni m quan tr ng trong Kinh t Vi mô: Co giãn và vi c s • Luôn liên h và l y ví d th c t khi h c ñ n d ng ch s kinh t ñ ñưa ra các t ng v n ñ và khái ni m ñang h c, h i quy t ñ nh kinh t c a doanh nghi p. thêm b n bè, ngư i thân v nh ng v n ñ mang tính suy lu n v hành vi c a các ch th tham gia th trư ng. • Lên m ng xem thông tin bi n ñ ng th trư ng (giá – cung c u) v các hàng hoá và d ch v c th và th tìm cách áp d ng lý thuy t ñã h c ñ t d báo bi n ñ ng c a th trư ng trong th i gian t i. Th i lư ng h c • T p vi t bài t lu n v ñánh giá phân tích • 8 t i t h c. t h trư ng. 18
B ài 2: Thi trư ng − C ung và c u TÌNH HU NG KH I ð NG BÀI Bi n ñ ng cung c u nh hư ng ñ n giá d u m như th nào? T rong b i c nh th trư ng có áp l c và s ñ u cơ ngày càng l n, cơ h i gi m giá không ph i là không có. Cũng có tu n, giá d u ñã xu ng sau khi liên t c vư t ngư ng k l c. Nhưng t t c di n bi n tăng gi m ñó cu i cùng ñ u v ra bi u ñ ñi lên c a giá d u. V dài h n, ai s ñưa ra “ñ nh giá cân b ng” c a m i thùng d u? Vì sao lư ng d u m mua bán trên th t rư ng bi n ñ ng thư ng xuyên và có biên ñ dao ñ ng giá l n hơn nhi u so v i nh ng hàng hóa khác? Ngu n khai thác d u s c n ki t? Là m t d ng năng lư ng hóa th ch nên ngu n khai thác d u là có gi i h n. M i cu c kh ng ho ng d u m ñ u tái hi n m t th c tr ng là ngu n d u m s ch ñáp ng ñ nhu c u c a chúng ta trong vòng 40 năm t i. Cung d u m thì ngày càng c n ki t l i còn b các qu c gia OPEC kh ng ch cung và b nhà ñ u tư dùng d u như m t hàng hóa ñ u cơ. Trong khi c u v d u l i càng ngày càng tăng do s phát tri n c a n n kinh t và con ngư i khi s d ng ngày càng nhi u các phương ti n ô tô. Th hình dung th trư ng d u m s ra sao sau 50 năm n a? Vi c d báo cơn s t giá d u s ñ n ñâu cũng ñang khi n nhi u chuyên gia nghiên c u ñau ñ u. ð u nh ng năm 2000, không ai có th tư ng tư ng r ng s có ngày giá m i thùng d u lên t i 100 USD. Chúng ta nh ñ n năm 2008 giá d u ñã tăng t i m c 150 ñô la M /thùng và khôn g ai dám nói ñó là m c giá “ch m tr n”. Các chuyên gia d báo r ng giá d u cao nh t s là giá c a ngu n năng lư ng có th thay th d u. D u m s không th ñ t hơn th năng lư ng thay t h nó, n u có, trong tương lai. V n ñ ch là nhân lo i v n chưa tìm ra ñư c ngu n năn g lư ng nào có th thay th d u m . Ga sinh h c, năng lư ng m t tr i, năng lư ng nguyên t …. Nhưng th c t ñ n ñ u năm 2009 giá d u l i gi m m nh xu ng m c 40 U SD/thùng.. Vì sao l i như v y? Câu h i 1. Con ngư i s d ng D u làm gì? Nhu c u ñó tăng do nhân t nào? 2. Nh ng nư c nào cung c p ña s d u thô ra th trư ng th gi i? Vi c cung c p c a h do nh ng y u t nào chi ph i? 3. Vì sao giá d u dao ñ ng m nh (tăng hay gi m nhanh)? 19

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.