Bài giảng Nghiên cứu kinh tế học vĩ mô

Chia sẻ: Fvdx Fvdx | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu kinh tế học nhằm nghiên cứu cơ chế vận hành của nền kinh tế, tìm ra những ưu, nhược điểm của nó và khả năng can thiệp của chính phủ nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nghiên cứu kinh tế học vĩ mô

Nghiên cứu kinh tế học để làm gì? N.A.§ - KTQL - §HBKHN Đối tượng của kinh Nền tế học kinh tế Kinh tÕ häc Trên thế giới, kinh Mang lại sự giàu vÜ m« tế thị trường phát có, sự liên kết, triển hòa nhập …… Ở Việt Nam, thay thế nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung – kinh tế thị trường đang tác động mạnh mẽ đến cuộc sống của mỗi chúng ta. Mọi người đều quan tâm đến các vấn đề kinh tế N.A.§OµN –KTQL- §HBKHN Nghiên cứu kinh tế học để làm gì? Nghiên cứu kinh tế học để làm gì? N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN Kinh tÕ häc nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò liªn quan trùc tiÕp ®Õn mçi chóng ta nh− t¨ng tr−ëng kinh tÕ, thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t,… Kinh tÕ häc lµ m«n khoa häc ®Ò cËp ®Õn lÜnh vùc quan träng nhÊt trong cuéc sèng cña chóng ta - ho¹t ®éng kinh tÕ. Môn khoa học mang tính phổ cập Môn cơ sở chuyên ngành, trang bị những kiến thức Kinh tế học cơ bản về: Kinh tÕ häc nghiªn cøu c¬ chÕ vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ, t×m ra nh÷ng −u, nh−îc ®iÓm Cơ chế hoạt động của nền kinh tế thị trường cña nã vµ kh¶ n¨ng can thiÖp cña chÝnh phñ Hành vi của các chủ thể kinh tế nh»m ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu cña xA héi. Môi trường kinh tế Các chính sách kinh tế ……… 1
PGS.TS. NguyÔn AÝ §oµn Chương 1 Gi¸o tr×nh GiỚI THIỆU KINH TẾ HỌC Kinh tÕ häc VÀ KINH TẾ HỌC VĨ MÔ vÜ m« Nhµ xuÊt b¶n b¸ch khoa – hµ néi TỔNG QUAN TỔNG QUAN N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN • Kinh tế học có mục đích gì và nghiên cứu cái gì? Mục tiêu cụ thể của chương 1: Y HỌC * Kh¸i niÖm Kinh tÕ häc vµ kinh tÕ häc vÜ m«. * Néi dung c¬ b¶n cña Kinh tÕ häc vÜ m«. Mục đích: Chăm sóc sức khoẻ cộng đồng * Ph−¬ng ph¸p m« h×nh trong kinh tÕ häc. Trả lời câu hỏi: Sức khoẻ con người = ƒ(?) Néi dung: Đối tượng nghiên cứu: Cơ chế hoạt động của cơ thể con người 1.1. khan hiÕm c¸c nguån lùc vµ Ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n KINH TẾ HỌC 1.2. Kh¸i niÖm kinh tÕ häc 1.3. hiÖu qu¶ Sö dông c¸c nguån lùc vµ néi dung c¬ b¶n Mục đích: Phát triển kinh tế (Chăm sóc sức khoẻ nền kinh tế) cña kinh tÕ häc 1.4. Kinh tÕ häc thùc chøng vµ kinh tÕ häc chuÈn t¾c Trả lời câu hỏi: Phát triển kinh tế = ƒ(?) 1.5. Kinh tÕ häc vi m« vµ kinh tÕ häc vÜ m« Đối tượng nghiên cứu: Cơ chế hoạt động của nền kinh tế 1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« 1.7. Ph−¬ng ph¸p m« h×nh trong kinh tÕ häc Câu hỏi: Cơ chế hoạt động của nền kinh tế là gì? 2
1.1. khan hiÕm c¸c nguån lùc vµ Ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n 1.1. khan hiÕm c¸c nguån lùc vµ Ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN Các nhà kinh tế tư duy như thế nào? C¸c nguån lùc Để làm gì? Sản Cần những gì? §Ó s¶n xuÊt ra l−¬ng thùc, nhµ ë vµ cña c¶i, vËt chÊt nãi xuất? chung, chóng ta cÇn sö dông c¸c nguån lùc - cßn ®−îc gäi lµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt - bao gåm lao ®éng, vèn tµi s¶n vµ ®Êt ®ai. Các nguồn lực (các Đáp ứng nhu cầu. yếu tố đầu vào) Lao ®éng lµ thêi gian cña con ng−êi sö dông cho s¶n xuÊt, nh− lµm viÖc trong c¸c ph©n x−ëng, lµm ®Êt ®Ó trång hoa, nÊu phë,… Nhu cầu luôn tăng Nguồn lực khan hiếm §Êt ®ai - hay tæng qu¸t h¬n lµ c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn - bao gåm ®Êt trång, ®Êt x©y dùng, tµi nguyªn rõng, kho¸ng s¶n, Nảy sinh các vấn đề: n−íc, khÝ hËu,... lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu cho qu¸ tr×nh Lựa chọn sản xuất sản phẩm gì? s¶n xuÊt. Sản xuất như thế nào để có nhiều sản phẩm nhất từ nguồn Vèn tµi s¶n lµ c¸c s¶n phÈm l©u bÒn cña nÒn kinh tÕ, ®−îc lực có hạn? chÕ t¹o ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm kh¸c. Vèn tµi s¶n bao gåm m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ x−ëng, ®−êng giao th«ng,... Phân phối lượng sản phẩm có hạn như thế nào? 1.1. khan hiÕm c¸c nguån lùc vµ Ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n 1.2. Kh¸i niÖm kinh tÕ häc N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN S¶n xuÊt c¸i g×? c¬ chÕ vËn ®èi t−îng cña kinh tÕ häc ®éng cña nÒn S¶n xuÊt nh− thÕ kinh tÕ Nhu cÇu nµo? t¨ng nhanh S¶n xuÊt cho ai? Cña c¶i s¶n xuÊt ra - s¶n xuÊt h¹n chÕ c¸i g×? Cơ chế kinh tế cộng đồng - s¶n xuÊt ph−¬ng thøc gi¶i Cơ chế kinh tế tự nhiên nh− thÕ quyÕt 3 vÊn ®Ò nµo? Cơ chế kinh tế thị trường - s¶n xuÊt Cơ chế kế hoạch hóa tập cho ai? trung §Êt ®ai, tµi Cơ chế kinh tế hỗn hợp nguyªn thiªn nhiªn kinh tÕ häc nghiªn cøu c¸ch thøc x· héi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n lµ: s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt nh− thÕ nµo vµ s¶n xuÊt cho ai? néi dung chñ yÕu cña kinh tÕ häc hiÖn ®¹i lµ nghiªn cøu c¬ chÕ vËn ®éng H×nh 1.1. Khan hiÕm c¸c nguån lùc vµ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ cña thÞ tr−êng - c¸ch thøc thÞ tr−êng gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n. c¬ b¶n cña x· héi 3
1.2. Kh¸i niÖm kinh tÕ häc Cơ chế thị trường 1.2. Kh¸i niÖm kinh tÕ häc N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN CÇu cña ng−êi TD S¶n xuÊt - cung Gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng thÞ tr−êng thÞ tr−êng lao ®éng hµng ho¸ ngo¹i hèi G¹o, quÇn ¸o, G¹o, quÇn nhµ ë … ¸o, nhµ ë… S¶n xuÊt c¸i g×? thÞ tr−êng C¸c S¶n xuÊt nh− thÕ C¸c hµng ho¸ thÞ tr−êng hé gia ®×nh nµo? doanh nghiÖp tiÒn tÖ S¶n xuÊt cho ai? Lao ®éng, ®Êt Lao ®éng, ®Êt ®ai, Gi¸ c¶ trªn ®ai, vèn,… thÞ tr−êng thÞ tr−êng lµ mét c¬ chÕ trong ®ã ng−êi mua vèn tµi s¶n… vµ ng−êi b¸n t−¬ng t¸c víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh yÕu tè s¶n xuÊt gi¸ c¶ vµ s¶n l−îng cña hµng ho¸ hay dÞch vô. Cho thuª - cung §i thuª - cÇu c©n b»ng thÞ tr−êng lµ sù c©n b»ng gi÷a tÊt c¶ ng−êi mua vµ ng−êi b¸n kh¸c nhau H×nh 1.2. ThÞ tr−êng dùa vµo cung-cÇu ®Ó gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò kinh tÕ 1.3. hiÖu qu¶ Sö dông c¸c nguån lùc vµ néi 1.2. Kh¸i niÖm kinh tÕ häc… N.A.§ - KTQL - §HBKHN dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc N.A.§ - KTQL - §HBKHN Khái niệm hiệu quả Nguồn lực có hạn Hiệu quả Kinh tÕ häc lµ m«n khoa häc nghiªn cøu c¸ch thøc x· héi sö dông c¸c nguån lùc khan hiÕm nh− thÕ nµo ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c Đường giới hạn khả năng sản xuất s¶n phÈm vµ ph©n phèi chóng cho c¸c ®èi t−îng kh¸c nhau Lúa: 6 tấn Phương án A: Diện tích lúa: 9 t; ngô: 0 t đất 1 Ngô: 4 tấn Giải thích cơ chế vận Ngô động của nền kinh tế C Phương án C: Mục tiêu 12 • F lúa: 0 t; ngô: 12 t • B Diện tích Lúa: 3 tấn Luận chứng các khả năng • H điều tiết kinh tế từ phía nhà nước 8 • đất 2 •E Ngô: 8 tấn Phương án B: •G • D lúa: 6 t; ngô: 8 t Nhà nước tác động như thế nào? A • Đường giới hạn khả năng sản xuất 0 6 9 Lúa Ưu điểm? chỉ ra mức sản lượngmà nền kinh tế Kinh tế thị H×nh 1.3. §−êng giíi h¹n có thể đạt được trong một thời kỳ trường Nhược điểm? kh¶ n¨ng s¶n xuÊt (PPF) nhất định, với số lượng đầu vào và trình độ công nghệ có sẵn. 4
1.3. hiÖu qu¶ Sö dông c¸c nguån lùc vµ 1.3. hiÖu qu¶ Sö dông c¸c nguån lùc vµ néi néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN Thay đổi đường giới hạn khả năng sản xuất Hiệu quả và phi hiệu quả: Phân bổ nguồn lực Ngô C Ngô 12 • F Ngô Sử dụng nguồn lực 12 • C 12 • C • B • H 8 • B B Nội dung cụ thể của kinh tế học: •E • • 8 Nghiên cứu thị trường các yếu tố sản xuất và •G • D 8 cách thức phân bổ các nguồn lực A Nghiên cứu thị trường tài chính… • A A Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến tăng 0 6 9 Lúa • • trưởng kinh tế 0 6 9 Lúa 0 5 9 Lúa H×nh 1.3. §−êng giíi h¹n Nghiên cứu chu kỳ kinh doanh kh¶ n¨ng s¶n xuÊt (PPF) H×nh 1.3b. Thay đổi giíi h¹n H×nh 1.3b. Thay đổi giíi h¹n Nghiên cứu phân phối thu nhập kh¶ n¨ng s¶n xuÊt (PPF) kh¶ n¨ng s¶n xuÊt (PPF) Nghiên cứu khả năng điều tiết của chính phủ Nghiên cứu thương mại quốc tế ………………. Chú ý N.A.§ - KTQL - §HBKHN 1.4. Kinh tÕ häc thùc chøng vµ kinh tÕ häc chuÈn t¾c N.A.§ - KTQL - §HBKHN Tính hiệu quả của cơ chế? Nghiên cứu cơ Kinh tế học Gi¶i thÝch sù ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ mét chế kinh tế thị Những yếu tố làm thực chứng c¸ch kh¸ch quan, khoa häc, dùa trªn c¸c trường giảm hiệu quả? chøng cø thùc tÕ. Kinh tế học Đ−a ra c¸c chØ dÉn hoÆc c¸c khuyÕn nghÞ Giải pháp nâng chuẩn tắc dùa trªn nh÷ng ®¸nh gi¸ theo tiªu chuÈn cña cao hiệu quả? c¸ nh©n. 5
1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« 1.5. Kinh tÕ häc vi m« vµ kinh tÕ häc vÜ m« N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN 1.6.1. Nh÷ng quan t©m c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« Các chỉ tiêu: Chỉ tiêu quan Sản lượng trọng nhất? Phát triển Giá kinh tế Tỷ lệ thất nghiệp Đặc trưng của kinh Cán cân thương mại tế thị trường? Các chủ thể của Nợ nước ngoài Kinh tế Nghiên cứu hành vi của nền kinh tế thị học vi mô các chủ thể kinh tế trường? Thâm hụt ngân sách …….. Kinh tế Nghiên cứu hoạt động tổng học vĩ mô thể của nền kinh tế 1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« 1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN 1.6.1. Nh÷ng quan t©m c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch S¶n l−îng cña nÒn kinh tÕ kinh tÕ vÜ m« Sản lượng tiềm năng Tốc độ tăng trưởng kinh tế Sản lượng Các vấn SL = ƒ(LAO ®éng, vèn, ®Êt ®ai) thực tế đề cơ bản của chính Chu kỳ kinh t sách kinh doanh tế vĩ mô Lạm phát Y=Yn YYn Tỷ lệ thất Tỷ lệ thất Yn=ƒ(lao động, vốn, đất đai…) …….. Tính chu kỳ và các tình trạng nghiệp tự nhiên nghiệp cao của nền kinh tế thị trường Y =ƒ(lao động, vốn, đất đai… thùc sö dông ) 6
1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« 1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN 1.6.2. C¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« Nhà nước tác động vào nền kinh tế thị trường bằng cách nào? c¸c chiÕn l−îc dµi h¹n cã môc tiªu lµ t¸c qu¶n ®éng ®Õn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt – c¸c nguån Chính sách tài chính lý lùc, t¨ng s¶n l−îng tiÒm n¨ng Các chính Chính sách tiền tệ kinh sách kinh tÕ vÜ tế Chính sách thu nhập c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ng¾n h¹n ( æn ®Þnh m« ho¸) cã môc tiªu chèng dao ®éng chu kú, Chính sách kinh tế đối æn ®Þnh t¨ng tr−ëng,lµm cho s¶n l−îng ngoại Quỹ vốn, thùc tÕ b»ng víi s¶n l−îng tiÒm n¨ng. quỹ tiền ……… Thu Chi tiêu Tài chính là gì? Ngân sách nhà nước Thu thuế Chi tiêu 1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« 1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN Các chính sách kinh tế Khái quát về tác động của các chính sách kinh tế ChÝnh s¸ch tµi chÝnh lµ c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vÒ chi tiªu ng©n s¸ch vµ ®¸nh thuÕ. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi cung tiÒn vµ lAi suÊt. Chính sách tài chính Chính sách tiền tệ ChÝnh s¸ch thu nhËp lµ viÖc kiÓm so¸t tiÒn c«ng, Y=Yn YYn gi¸ c¶ vµ thu nhËp thùc tÕ nãi chung. Chính sách thu nhập Chính sách kinh tế đối ngoại ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ viÖc kiÓm so¸t Tính chu kỳ và các tình trạng ……… của nền kinh tế thị trường quan hÖ kinh tÕ víi n−íc ngoµi, bao gåm kiÓm so¸t xuÊt, nhËp khÈu, tû gi¸ hèi ®o¸i... 7
1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« 1.6. Néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vÜ m« N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN Khái quát về tác động của Khái quát về tác động của các chính sách kinh tế các chính sách kinh tế VÝ dô: Gi¶m Thu nhËp xi m¨ng d− thõa s¶n xuÊt gi¶m Mua Ýt quÇn ¸o, dÇy dÐp,… 1.7. Ph−¬ng ph¸p m« h×nh trong kinh tÕ häc 1.7. Ph−¬ng ph¸p m« h×nh trong kinh tÕ häc N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN VÝ dô: Z M« h×nh kinh tÕ lµ sù thÓ Q0=b M« t¶ viÖc mua g¹o. hiÖn ®óc kÕt lý thuyÕt, tr×nh bµy Z0 E thùc tÕ d−íi d¹ng tãm t¾t, th−êng ƒ(Q) hoÆc Z=PQ. Sè tiÒn: Z=ƒ Z=PQ sö dông ®å thÞ hoÆc ph−¬ng tr×nh, L−îng g¹o cÇn mua: Qcm =b, nh»m môc ®Ých chØ ra nh÷ng mèi M« h×nh mua g¹o liªn hÖ then chèt gi÷a c¸c biÕn sè Q0 Q Z = PQ kinh tÕ. H×nh 1.7. M« h×nh tæng qu¸t H×nh 1.5. M« h×nh Q=b vÒ mua g¹o. ng«i nhµ 8
1.7. Ph−¬ng ph¸p m« h×nh trong kinh tÕ häc 1.7. Ph−¬ng ph¸p m« h×nh trong kinh tÕ häc N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN M« h×nh c¬ cÊu chØ ra nh÷ng c¬ chÕ truyÒn ®éng, c¸c biÕn sè m« h×nh c¸c biÕn nh÷ng con ®−êng mµ theo ®ã nh÷ng biÕn sè ®Çu vµo ngo¹i sinh sè néi sinh ¶nh h−ëng ®Õn nh÷ng biÕn sè kh¸c M« h×nh rót gän xem xÐt ¶nh h−ëng gi÷a c¸c biÕn sè ®¬n gi¶n b»ng c¸ch nh×n trùc tiÕp vµo mèi quan hÖ Cã hai lo¹i biÕn sè: gi÷a chóng, mµ kh«ng m« t¶ nh÷ng kªnh truyÒn t¸c -BiÕn sè néi sinh lµ biÕn sè ph¸t sinh tõ m« h×nh; ®éng riªng biÖt - BiÕn sè ngo¹i sinh lµ biÕn sè gi¶i thÝch m« h×nh. M i i y M« h×nh chØ ra t¸c ®éng cña nh÷ng thay ®æi cña c¸c biÕn sè ngo¹i sinh ®Õn c¸c biÕn sè néi sinh. m i i y Đồ thị Đồ thị N.A.§ - KTQL - §HBKHN N.A.§ - KTQL - §HBKHN y y y x=ay+b y’=y+b’ y y=ax+b y2 x=f(y) y’ x=f(y) 1 y2 y=f(x) y1 y=ax+b y1 x’=x+b’ y1 y1 x1 x2 x x1 x2 x1 x x1 x’1 x x y y=f(x) DÞch chuyÓn song song DÞch chuyÓn song song y2 theo trôc ®øng {y=f(x)} theo trôc ngang {x=f(y)} §å thÞ y cho biÕt øng víi mçi ∆y gi¸ trÞ cho tr−íc cña x th× gi¸ y1 α trÞ cña y lµ bao nhiªu. ∆x x1 x2 x H.1.0. Độ dốc của y=ƒ(x) 9
Ưu điểm của nền kinh tế thị trường? Những điểm cần chú ý trong chương 1 Nhược điểm của nền kinh tế thị trường? • Mục đích của kinh tế học • Các nhà kinh tế học hướng vào trả lời câu hỏi tổng quát gì? • Cơ chế thị trường là gì? • Phát triển kinh tế học được đo lường bằng các chỉ tiêu nào? • Sản lượng nền kinh tế phụ thuộc những gì? • Những ưu, nhược điểm của nền kinh tế thị trường? Y=Yn YYn • Các tình trạng cơ bản của nền kinh tế thị trường trong ngắn hạn? Tính chu kỳ và các tình trạng • Mục tiêu điều tiết kinh tế vĩ mô? của nền kinh tế thị trường • Các công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô? 10