Bài giảng Quản trị học: Chương 7 - Trường Đại học Kinh tế

CHÖÔNG 7

CHÖÙC NAÊNG ÑIEÀU KHIEÅN

I. KHAÙI NIEÄM II. LAÕNH ÑAÏO III. ÑOÄNG VIEÂN IV. THOÂNG TIN V. QUAÛN TRÒ XUNG ÑOÄT

I. KHAÙI NIEÄM

I.1 Khaùi nieäm Ñieàu khieån laø chöùc naêng quaûn trò nhaèm duy trì vaø phaùt trieån moät thaùi ñoä laøm vieäc tích cöïc vaø hieäu quaû trong toå chöùc.

I. KHAÙI NIEÄM

Noäi dung chính cuûa Ñieàu khieån :  Xaây döïng phong caùch laõnh ñaïo  Ñoäng vieân nhaân vieân  Giaûi quyeát caùc maâu thuaãn xung ñoät

I. KHAÙI NIEÄM

 Ñoái töôïng cuûa ñieàu khieån {Con ngöôøi- Coâng vieäc - Hieäu quaû}  Cô sôû thöïc hieän

Tính thaåm quyeàn cuûa caáp quaûn trò

 Yeâu caàu cuûa nhaø quaûn trò

5W + 1H

I. KHAÙI NIEÄM

I.2 Vai troø cuûa chöùc naêng ñieàu khieån  Taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng  Thuùc ñaåy toå chöùc ñaït ñöôïc muïc tieâu treân cô sôû cuûa laõnh ñaïo hieäu quaû.  Khôi daäy nhöõng noã löïc cuûa nhaân vieân ñeå hoï thöïc hieän coâng vieäc toát hôn.  Cuûng coá vaø phaùt trieån vaên hoùa coâng ty

II. LAÕNH ÑAÏO

II.1 Khaùi nieäm Laõnh ñaïo laø laøm cho coâng vieäc ñöôïc

hoaøn thaønh bôûi ngöôøi khaùc.

Laõnh ñaïo laø chæ daãn ñieàu khieån, ra leänh

vaø ñi tröôùc.

Laõnh ñaïo laø tìm caùch aûnh höôûng ñeán

ngöôøi khaùc ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa toå chöùc.

II. LAÕNH ÑAÏO

Phong caùch laõnh ñaïo laø taäp hôïp cuûa nhöõng quan ñieåm, haønh vi, phöông phaùp maø nhaø quaûn trò söû duïng ñeå taùc ñoäng vaøo nhaân vieân, coâng vieäc vaø taäp theå . Coù nhieàu caùch tieáp caän khaùc nhau veà phong caùch laõnh ñaïo daãn tôùi nhieàu moâ hình phong caùch khaùc nhau.

II. LAÕNH ÑAÏO

II.2 Caùc phong caùch laõnh ñaïo a/ Tieáp caän treân möùc ñoä quyeàn löïc (QUAN

ÑIEÅM CUÛA KURT LEWIN)

Phong caùch ñoäc ñoaùn Phong caùch daân chuû Phong caùch töï do

II. LAÕNH ÑAÏO

Con ngöôøi

cao

b/ Tieáp caän treân möùc ñoä quan taâm ñeán coâng vieäc vaø con ngöôøi (quan ñieåm cuûa Ñaïi hoïc OHIO)

S2

S3

thaáp

cao

Coâng vieäc

S4 S1

II. LAÕNH ÑAÏO

c/ Sô ñoà löôùi laõnh ñaïo (quan ñieåm cuûa BLAKE vaø MOUTON) Töông töï caùc bieán soá cuûa moâ hình OHIO, nhöng ñöôïc chia chi tieát ra 9 möùc cuûa moãi bieán soá. Phong caùch 1,1 Phong caùch 1,9 Phong caùch 9,1 Phong caùch 5,5 Phong caùch 9,9

1,9

9,9

Ø

Á

5,5

Â

I Ô Ö G N N O C N E Ñ M A T N A U Q

1,1

9,1

QUAN TAÂM ÑEÁN SAÛN XUAÁT

Miền lựa chọn liên tục hành vi lãnh đạo

II. LAÕNH ÑAÏO

II.3 Löïa choïn phong caùch laõnh ñaïo  Bạn là một nhà quản lý? Bạn đang lựa chọn cho mình

một phong cách quản lý hoàn hảo để áp dụng với tất cả các nhân viên của mình?

 Đừng phí công, không có phong cách nào tốt nhất. Thực tế, việc quản lý hiệu quả đòi hỏi nhiều phong cách quản lý khác nhau. Điều này tùy thuộc: Tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm cuûa nhaø quaûn trò (trình ñoä, naêng löïc,

söï hieåu bieát vaø tính caùch cuûa nhaø quaûn trò)

Tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm cuûa nhaân vieân (trình ñoä, naêng löïc, söï

hieåu bieát veà coâng vieäc vaø phaåm chaát cuûa nhaân vieân)

Tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm coâng vieäc phaûi giaûi quyeát (tính caáp baùch, möïc ñoä phöùc taïp, taàm quan troïng cuûa coâng vieäc,…)

III. ÑOÄNG VIEÂN

III.1 Khaùi nieäm Ñoäng vieân laø taïo ra söï noã löïc hôn ôû nhaân vieân trong quaù trình thöïc hieän nhieäm vuï cuûa toå chöùc treân cô sôû thoaû maõn nhu caàu caù nhaân

 Bieát caùch ñoäng vieân ñuùng seõ taïo ra söï thay ñoåi tích

cöïc trong thaùi ñoä vaø haønh vi cuûa con ngöôøi,treân cô sôû ñoù caùc muïc tieâu ñöôïc thöïc hieän

 Muoán ñoäng vieân ñöôïc nhaân vieân , nhaø quaûn trò phaûi

taïo ra ñoäng löïc thuùc ñaåy hoï laøm vieäc

ÑOÄNG LÖÏC LAØM VIEÄC LAØ GÌ ?

Ñoäng löïc laøm vieäc laø :

 Nhöõng gì thuùc ñaåy chuùng ta laøm ñieàu ñoù..  Ñieàu caàn thieát khi chuùng ta mong muoán ñaït ñöôïc

moät muïc ñích naøo ñoù.

 Söï khích leä khieán chuùng ta coá gaéng laøm moät

ñieàu gì ñoù Muoán taïo ñoäng löïc cho ai laøm vieäc gì ñoù baïn phaûi laøm cho hoï muoán laøm coâng vieäc aáy. Taïo ñoäng löïc lieân quan nhieàu ñeán söï khích leä , khoâng theå laø söï ñe doaï hay duï doã

CAÙI GÌ TAÏO NEÂN ÑOÄNG LÖÏC LAØM VIEÄC CUÛA MOÃI CAÙ NHAÂN ?

Tuøy thuoäc vaøo giaù trò vaø thaùi ñoä cuûa mình, moãi caù

nhaân coù theå coi nhöõng yeáu toá khaùc nhau laø taùc nhaân taïo ñoäng löïc hay trieät tieâu ñoäng löïc trong moâi tröôøng laøm vieäc cuûa mình.

Ñöôïc giao quyeàn Phong caùch laõnh ñaïo phuø hôïp Moät coâng vieäc yeâu thích Thu nhaäp haáp daãn

Ñoäng löïc laøm vieäc cuûa con ngöôøi ñöôïc taêng leân hay giaûm xuoáng bôûi nhöõng ñieàu khoâng gioáng nhau .

III. 2 Caùc lyù thuyeát ñoäng vieân a/ Lyù thuyeát cuûa Maslow (5 nhu caàu)

Töï theå hieän

Toân troïng

Xaõ hoäi

An toaøn

Sinh lyù

THUYEÁT NHU CAÀU CUÛA MASLOW

NHU CAÀU TÖÏ THEÅ HIEÄN Phaùt trieån caù nhaân. Töï hoaøn thieän.

NHU CAÀU TÖÏ TROÏNG Thaønh ñaït Töï tin Töï troïng Ñöôïc coâng nhaän

NHU CAÀU XAÕ HOÄI Ñöôïc chaáp nhaän Ñöôïc yeâu thöông Ñöôïc laø thaønh vieân cuûa taäp theå. Tình baïn

NHU CAÀU AN TOAØN Söï ñaûm baûo Söï oån ñònh Hoaø bình

NHU CAÀU SINH HOÏC Thöïc phaåm Khoâng khí Nöôùc Giaác nguû

b/ Thuyeát X, Y

Thuyeát X cuûa McGregor laø nhöõng giaû ñònh raèng con ngöôøi khoâng thích laøm vieäc vaø caàn phaûi ñöôïc kieåm soaùt vaø chæ daãn. Thuyeát Y cuûa McGregor laø yù kieán cho raèng con ngöôøi, trong ñieàu kieän thích hôïp seõ yeâu thích coâng vieäc, tìm kieám traùch nhieäm vaø töï kieåm soaùt.

Ñoái vôùi ngöôøi mang “baûn chaát X” nhaø quaûn trò neân nhaán maïnh ñeán caùc bieän phaùp kích thích baèng vaät chaát, keát hôïp vôùi söï ñoân ñoác vaø kieåm tra thöôøng xuyeân.

Ñoái vôùi ngöôøi mang “baûn chaát Y” nhaø quaûn trò neân toân troïng yù kieán cuûa hoï, khuyeán khích tính chuû ñoäng vaø saùng taïo trong coâng vieäc vaø taïo cho hoï cô hoäi thaêng tieán

c/ THUYEÁT 2 YEÁU TOÁ CUÛA HERZBERG

Caùc yeáu toá ñoäng vieân (Lieân quan ñeán tính chaát coâng vieäc, noäi dung coâng vieäc & nhöõng töôûng thöôûng )

Caùc yeáu toá duy trì (Lieân quan ñeán quan heä giöõa caùc caù nhaân vaø toå chöùc, boái caûnh laøm vieäc hoaëc phaïm vi coâng vieäc )

Söï thöû thaùch coâng vieäc Caùc cô hoäi thaêng tieán YÙ nghóa cuõa caùc thaønh töïu Söï nhaän daïng khi coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän. YÙ nghiaõ cuûa caùc traùch nhieäm Söï coâng nhaän Söï thaønh ñaït

Phöông phaùp giaùm saùt Heä thoáng phaân phoái thu nhaäp Quan heä vôùi ñoàng nghieäp Ñieàu kieän laøm vieäc Coâng vieäc oån ñònh Chính saùch cuûa coâng ty Ñòa vò Quan heä giöõa caùc caù nhaân

AÛnh höôûng cuûa yeáu toá duy trì

AÛnh höôûng cuûa yeáu toá ñoäng vieân

Khi ñuùng

Khi sai

Khi ñuùng

Khi sai

Baát maõn

Thoaû maõn

Khoâng thoaû maõn

Khoâng coù söï baát maõn

AÛnh höôûng tieâu cöïc (chaùn naûn, thôø ô,….)

Khoâng taïo ra söï höng phaán hôn.

Khoâng coù söï baát maõn (Vaãn giöõ ñöôïc möùc bình thöôøng)

Höng phaán trong quaù trình laøm vieäc (haêng haùi hôn, coù traùch nhieäm hôn)

Nhöõng yeáu toá laøm thoûa maõn khaùc vôùi nhöõng

nhaø quaûn trò khoâng theå mong ñôïi söï thoûa

nhoùm yeáu toá gaây neân söï baát maõn

maõn cuûa ngöôøi lao ñoäng baèng caùch ñôn giaûn laø xoùa boû caùc nguyeân nhaân gaây neân söï baát maõn.

Muoán ñoäng vieân nhaân vieân ñoøi hoûi phaûi aùp

duïng ñoàng thôøi caû hai nhoùm yeáu toá duy trì vaø ñoäng vieân

d/ Thuyeát mong ñôïi (kì voïng)

Ñoäng cô thuùc ñaåy = Mâ x K x S

M = Möùc say meâ: Giaù trò cuûa phaàn thöôûng

khi thöïc hieän toát coâng vieäc.

K = Kyø voïng ñaït ñöôïc: Keát quaû coâng vieäc

S = Söï cam keát cuûa nhaø quaûn trò: Söï chaéc

ñöôïc giao (tính hieän thöïc).

chaén seõ nhaän ñöôïc phaàn thöôûng.

THUYEÁT MONG ÑÔÏI (KÌ VOÏNG)

Ñoäng vieân

Noã löïc

Khen thöôûng

Hieäu quaû coâng vieäc

Neáu ñoäng vieân laø ñeå nhaèm muïc ñích taêng keát quaû coâng vieäc thì moïi khía caïnh cuûa chu trình naøy “ ñoäng vieân – noã löïc – hieäu quaû coâng vieäc – khen thöôûng” caàn phaûi ñöôïc xem xeùt.

NGÖÔØI LAÕNH ÑAÏO LAØM GÌ ÑEÅ TAÏO ÑOÄNG LÖÏC LAØM VIEÄC CHO NHAÂN VIEÂN ?

Coá gaéng hieåu vaø taïo ñieàu kieän giuùp thoaû maõn caùc caáp ñoä nhu caàu cuûa nhaân vieân. Taïo moâi tröôøng laøm vieäc toát :

- Ñieàu kieän laøm vieäc - Baàu khoâng khí laøm vieäc

Coâng vieäc :

- Phaân coâng coâng vieäc hôïp lyù, coâng baèng. - Luaân chuyeån coâng vieäc vaø môû roäng coâng vieäc - Thuù vò hoaù coâng vieäc

NGÖÔØI LAÕNH ÑAÏO LAØM GÌ ÑEÅ TAÏO ÑOÄNG LÖÏC LAØM VIEÄC CHO NHAÂN VIEÂN ?

Khen thöôûng hôïp lyù Taïo cô hoäi tham gia :

- Tham gia trao ñoåi muïc tieâu, quyeát ñònh - Phaùt trieån nhoùm töï quaûn - Phaùt trieån nhoùm chaát löôïng

Caùc kó thuaät hoã trôï

- Lòch laøm vieäc naêng ñoäng - Kì nghæ - Sinh hoaït chung.

IV.THOÂNG TIN

 Giúp nhà quản trị ra quyết định đúng đắn  Giúp nhà quản trị nắm được tiến độ thực hiện và kịp

thời điều chỉnh

 Giúp nhân viên hiểu rõ mục tiêu phát triển cty cũng

như nhiệm vụ họ phải thực hiện.

=> Không có thông tin không quản trị được tổ chức

Vai trò của thông tin:

IV.THOÂNG TIN

QUÁ TRÌNH TRUYỀN THÔNG TIN

Thoâng ñieäp

Maõ hoaù

Keânh truyeàn

Giaûi maõ

Ngöôøi göûi

Ngöôøi nhaän

Phaûn hoài

IV.THOÂNG TIN

Lôøi noùi Chöõ vieát Cöû chæ thaùi ñoä Trung gian ñieän töû.

Các hình thức truyền thông tin

IV.THOÂNG TIN

Naâng cao hieäu quaû thoâng tin Ñaûm baûo söï caân ñoái giöõa thoâng tin chính

thöùc vaø phi chính thöùc

hôïp: - Tăng sự phản hồi giữa người gửi thông tin và người

nhận thông tin

- Dùng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu - Thông tin kịp thời, đúng lúc

Thieát laäp caùc keânh thoâng tin roõ raøng vaø phuø

V. QUAÛN TRÒ XUNG ÑOÄT

nhöõng bieåu hieän leäch laïc, tieâu cöïc beân trong toå chöùc.

Quan ñieåm coå ñieån cho raèng xung ñoät laø

Quan ñieåm cuûa khoa hoïc nghieân cöùu haønh vi thì cho raèng xung ñoät laø moät hieän töôïng töï nhieân

 Xung ñoät coù theå taïo ra nhieàu lôïi ích cho toå chöùc neáu noù ñöôïc quaûn lyù moät caùch ñuùng ñaén

V. QUAÛN TRÒ XUNG ÑOÄT

Xung ñoät phi chöùc naêng: Laø söï ñoái ñaàu giöõa caùc phía maø keát cuïc laø seõ caûn trôû vieäc hoaøn thaønh muïc tieâu (choáng ñoái, phaù hoaïi laãn nhau).

Xung ñoät chöùc naêng: Laø söï ñoái ñaàu giöõa caùc phía maø söï ñoái ñaàu naøy aûnh höôûng tích cöïc ñeán vieäc thöïc hieän nhieäm vuï (kích thích söï ham hieåu bieát vaø thi ñua vôùi nhau).