Bài giảng Quản trị tài chính: Chương 4 - ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng QTTC<br /> <br /> Tài liệu đọc thêm<br /> <br /> Chương 4<br /> Chính sách cổ tức<br /> <br /> Ths. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Nội dung<br /> 1. Những vấn đề cơ bản về chính sách cổ tức<br /> 2. Chính sách cổ tức và giá trị công ty<br /> 3. Các yếu tố ảnh hưởng quyết định chính<br /> sách cổ tức<br /> <br /> 1.1 Một số khái niệm cơ bản<br /> <br /> Cổ tức (Dividends)<br /> <br /> Cổ tức là phần lợi nhuận sau thuế<br /> của công ty dành để chi trả cho<br /> các cổ đông<br /> <br /> Chính sách cổ tức<br /> (Dividend policy):<br /> <br /> Chính sách cổ tức là chính sách<br /> ấn định phân phối giữa lợi nhuận<br /> giữ lại tái đầu tư và chi trả cổ tức<br /> cho cổ đông.<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 1. Đặng Thị Quỳnh Anh (2010), Chính sách cổ tức của các công ty niêm<br /> yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam’, Tạp chí Công nghệ ngân<br /> hàng, số 48, tháng 03/2010.<br /> 2. Trần Chí Chinh (2009),’Công ty cổ phần nên áp dụng chính sách cổ<br /> tức nào?’, Tạp chí Công nghệ ngân hàng, số 42, tháng 09/2009.<br /> 3. Nguyễn Minh Hà, Ngô Thị Mỹ Loan (2011), ‘Tác động của chính<br /> sách cổ tức đến giá trị các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam’, Tạp<br /> chí Công nghệ ngân hàng, số 61+62, tháng 04+05/2011.<br /> 4. Dương Thị Nhi (2009),’Cổ tức công ty và chính sách cổ tức tại các<br /> công ty cổ phần Việt Nam’, Tạp chí Tài chính, tháng 10/2009.<br /> 5. Lê Phan Thị Diệu Thảo, Mai Thị Lê Huyền (2014),’Nhân tố ảnh<br /> hưởng đến chính sách chi trả cổ tức của các công ty niêm yết trên<br /> HOSE’, Tạp chí Thị trường tài chính tiền tệ, số 7(400), tháng<br /> 04/2014.<br /> <br /> 1. Những vấn đề cơ bản về chính sách cổ tức<br /> 1.1 Một số khái niệm<br /> 1.2 Cách thức chi trả cổ tức<br /> 1.3 Hình thức chi trả cổ tức<br /> 1.4 Tách, gộp cổ phiếu<br /> 1.5 Mua lại cổ phiếu<br /> <br /> 1.1 Một số khái niệm cơ bản<br /> Tỷ lệ lợi nhuận chi trả<br /> cổ tức (Dividend<br /> payout ratio)<br /> Tỷ suất cổ tức<br /> (Dividend yield):<br /> Tỷ lệ cổ tức<br /> <br /> Cổ tức / lợi nhuận sau<br /> thuế (cùng thời kỳ)<br /> Cổ tức hàng năm/giá thị<br /> trường cổ phiếu<br /> Cổ tức 1 cp / mệnh giá cp<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bài giảng QTTC<br /> <br /> 1.2 Cách thức chi trả cổ tức<br /> <br /> 1.2 Cách thức chi trả cổ tức<br /> Ví dụ:<br /> THÔNG BÁO TRẢ CỔ TỨC VNM (31/07/2014))<br /> Loại chứng khoán: Cổ phiếu phổ thông<br /> Mệnh giá:<br /> 10.000 đ<br /> Ngày giao dịch không hưởng quyền:<br /> 13/08/2014<br /> Ngày đăng ký cuối cùng:<br /> 15/08/2014<br /> Tạm ứng cổ tức đợt 1/2014 bằng tiền mặt:<br /> Tỷ lệ thanh toán: 20%/mệnh giá<br /> Thời gian thanh toán: 05/09/2014.<br /> Phát hành cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ NVCSH<br /> Tỷ lệ thực hiện: 20%<br /> Số lượng dự kiến phát hành: 166.687.464 cổ phiếu<br /> <br /> 1.2 Cách thức chi trả coå tức<br /> <br /> Ngaøy<br /> coâng<br /> boá<br /> <br /> 12/8<br /> <br /> 13/8<br /> <br /> 05/09<br /> <br /> 15/08<br /> <br /> Ngày giao<br /> Ngaøy<br /> dịch không<br /> ghi soå<br /> hưởng<br /> quyền<br /> <br /> Ngaøy chi traû<br /> <br /> Giá cổ phiếu được điều chỉnh giảm một<br /> khoản bằng cổ tức<br /> <br /> 1.2 Cách thức chi trả coå tức<br /> <br /> Ngày công bố cổ tức (dividend declaration date): là ngày<br /> công ty công bố mức chi trả cổ tức (tỷ lệ cổ tức)<br /> Ngày giao dịch cuối cùng được hưởng quyền (withdividend date): là ngày cuối cùng được hưởng cổ tức, tức là<br /> ngày mà nhà đầu tư nên mua cổ phiếu để được hưởng cổ<br /> tức.<br /> Ngày giao dịch không hưởng quyền (ex –<br /> date) là ngày mà nếu các nhà đầu tư mua cổ<br /> không được hưởng cổ tức. Giá tham chiếu của<br /> ngày này thường được điều chỉnh giảm tương ứng<br /> tức để đảm bảo bình đẳng giữa các cổ đông.<br /> <br /> 31/7<br /> <br /> dividend<br /> phiếu sẽ<br /> cổ phiếu<br /> với số cổ<br /> <br /> 1.3 Hình thức chi trả cổ tức<br /> <br /> Ngày chốt danh sách cổ đông hay ngày ghi sổ<br /> (holder-of- record date): là ngày Trung tâm lưu ký đóng<br /> sổ, chốt danh sách những cổ đông được hưởng cổ tức.<br /> Ngày thanh toán cổ tức hay ngày chi trả (dividend<br /> payment date): là ngày mà các cổ đông sẽ nhận được<br /> cổ tức (thường là 2-3 tuần sau ngày chốt danh sách cổ<br /> đông).<br /> <br /> Trả cổ tức bằng tiền mặt<br /> <br />  Trả cổ tức toàn bộ bằng tiền mặt<br /> <br /> Là việc chi trả tiền mặt cho cổ đông theo một tỷ lệ<br /> phần trăm so với mệnh giá cổ phiếu.<br /> <br />  Trả cổ tức toàn bộ bằng cổ phiếu<br /> <br /> Nguồn chi trả cổ tức: lợi nhuận sau thuế<br /> <br />  Kết hợp trả cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu<br /> <br /> Trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm tiền mặt và lợi<br /> nhuận giữ lại, do đó làm giảm tổng tài sản của công<br /> ty<br /> Giá cổ phiếu vào ngày giao dịch không hưởng quyền<br /> = Giá trước khi trả cổ tức – Cổ tức tiền mặt<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bài giảng QTTC<br /> <br /> Ví dụ 1<br /> <br /> Trả cổ tức bằng cổ phiếu<br /> Trả cổ tức bằng cổ phiếu là việc công ty phát hành<br /> thêm cổ phiếu theo tỷ lệ đã được Đại hội đồng cổ<br /> đông thông qua.<br /> Công ty không nhận được khoản tiền thanh toán nào<br /> từ phía cổ đông. Do đó, không làm thay đổi tổng tài<br /> sản của công ty.<br /> <br /> Coå phaàn thöôøng (meänh giaù<br /> 10.000 ñ, 1.000.000 coå phaàn)<br /> <br /> 10.000 trñ<br /> <br /> Thaëng dö voán<br /> <br /> 20.000 trñ<br /> <br /> Lôïi nhuaän chưa phaân phối<br /> <br /> 5.000 trñ<br /> <br /> Toång voán coå phaàn<br /> <br /> 35.000 trñ<br /> <br /> Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu được áp dụng khi<br /> doanh nghiệp dự định giữ lợi nhuận cho các mục<br /> đích đầu tư.<br /> <br /> Coâng ty XYZ coâng boá tỷ leä lôïi nhuaän traû coå töùc<br /> 20%. Giaù thò tröôøng hieän taïi 50.000 ñ/cp. Voán coå<br /> phaàn seõ thay ñoåi nhö theá naøo vaø tính giaù coå<br /> phieáu vào ngày giao dịch không hưởng quyền trong<br /> trường hợp công ty trả cổ tức bằng tiền mặt và trả cổ tức<br /> bằng cổ phiếu?<br /> <br /> Ví dụ 1<br /> <br /> Giaù coå phieáu sau khi traû coå töùc<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> Trước khi<br /> trả cổ tức<br /> <br /> Vốn góp CP<br /> thöôøng<br /> <br /> 5.000 trđ<br /> <br /> Giá cổ phiếu sau khi trả cổ tức tiền mặt<br /> 50.000 – 1.000 = 49.000<br /> <br /> 20.000 trđ<br /> <br /> Lôïi nhuaän giöõ<br /> laïi<br /> <br /> Sau khi trả<br /> cổ tức CP<br /> <br /> 10.000 trđ<br /> <br /> Thaëng dö voán<br /> <br /> Sau khi trả cổ<br /> tức TM<br /> <br /> 35.000 trđ<br /> Toång voán coå<br /> phaàn thöôøng<br /> Giá trị sổ sách của 1<br /> 35.000 đ<br /> cổ phần (BVPS)<br /> <br /> 1.4 Tách, gộp cổ phiếu<br /> Tách (gộp) cổ phiếu là việc làm tăng (giảm) số<br /> cổ phiếu đang lưu hành của một công ty cổ phần<br /> mà không làm thay đổi vốn điều lệ, vốn cổ phần<br /> hay toàn bộ giá trị thị trường tại thời điểm tách<br /> (gộp) cổ phiếu.<br /> Tùy theo mục đích của công ty và tình hình thị<br /> trường mà công ty có thể tiến hành tách (gộp) cổ<br /> phiếu. Việc tách (gộp) cổ phiếu thường được quy<br /> định trong điều lệ công ty và do Đại hội cổ đông<br /> quyết định,<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Giaù coå phieáu sau khi<br /> trả cổ tức cổ phần<br /> <br /> =<br /> <br /> 50.000<br /> 1 + 0,2<br /> <br /> = 41.667 đ/cp<br /> <br /> Tách cổ phiếu<br /> • Làm tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành<br /> • Làm giảm mệnh giá cổ phiếu tương ứng với tỷ lệ tách, do đó<br /> giá cổ phiếu trên thị trường cũng sẽ giảm tương ứng<br /> •Việc tách cổ phiếu thường được thực hiện khi giá cổ phiếu<br /> trên thị trường tăng quá cao làm cho các giao dịch sẽ khó thực<br /> hiện<br /> • Làm tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu của công ty<br /> • Làm tăng số lượng cổ đông của công ty -> giảm nguy cơ bị<br /> thâu tóm.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Bài giảng QTTC<br /> <br /> Ví dụ 2<br /> Công ty cổ phần ABC có 1 triệu cổ phiếu đang lưu hành,<br /> mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu và giá thị trường tại thời<br /> điểm hiện tại là 100.000đồng/cổ phiếu. Công ty tiến<br /> hành tách cổ phiếu theo tỷ lệ 1:2, hỏi khi đó tổng số cổ<br /> phiếu mới của công ty và giá thị trường mới của cổ<br /> phiếu là bao nhiêu?<br /> Tổng số cổ phiếu mới: 2.000.000 cp<br /> Mệnh giá cổ phiếu mới: 10.000/2 = 5.000 đồng/cp<br /> Giá thị trường cổ phiếu mới: 100.000/2 = 50.000 đ/cp<br /> <br /> Ví dụ 3<br /> Công ty cổ phần DEF có 6 triệu cổ phiếu đang lưu hành,<br /> mệnh giá 10.000 đ/cổ phiếu, giá thị trường đang ở mức<br /> 12.000 đồng/cổ phiếu.<br /> Để tránh cho giá cổ phiếu của công ty giảm xuống thấp hơn<br /> mệnh giá, công ty cổ phần DEF tiến hành gộp cổ phiếu theo<br /> tỷ lệ 3:1. Hỏi sau khi gộp, tổng số cổ phiếu mới của công ty<br /> <br /> Gộp cổ phiếu<br /> Gộp cổ phiếu sẽ làm giảm số lượng cổ phiếu<br /> đang lưu hành, mệnh giá cổ phiếu tăng lên và<br /> giá thị trường của cổ phiếu cũng tăng lên tương<br /> ứng với tỷ lệ gộp cổ phiếu.<br /> Mục đích duy nhất của việc gộp cổ phiếu là làm<br /> cho cổ phiếu đó có giá trị hơn trên thị trường và<br /> tăng tính thanh khoản của cổ phiếu.<br /> <br /> 1.5 MUA LẠI CỔ PHIẾU<br /> <br />  Các trường hợp mua lại cổ phiếu<br />  Tác động của việc mua lại cổ phiếu<br />  Ưu điểm<br />  Nhược điểm<br /> <br /> và giá thị trường của của cổ phiếu mới là bao nhiêu?<br /> <br /> Mua lại cổ phiếu<br /> Là việc công ty mua lại toàn bộ hoặc một phần số cổ<br /> phiếu do chính công ty đã phát hành, làm cho số cổ<br /> phiếu đang lưu hành trên thị trường giảm xuống<br /> Số cổ phiếu được mua lại gọi là cổ phiếu quỹ, không<br /> được chi trả cổ tức.<br /> Việc mua lại làm tăng giá cổ phiếu, do đó gia tăng lợi<br /> ích cho các cổ đông hiện tại, tương tự như trả cổ tức<br /> bằng tiền mặt.<br /> Nguồn vốn dùng để mua lại cổ phiếu: lợi nhuận giữ lại,<br /> thặng dư vốn, quỹ đầu tư phát triển…<br /> <br /> 1.5 MUA LẠI CỔ PHIẾU<br /> Eximbank mua cổ phiếu quỹ để giảm tiền trả cổ tức<br /> EIB dự định mua 61,7 triệu cổ phiếu. Đợt 1 dự tính mua 11<br /> triệu cổ phiếu, bắt đầu từ ngày 18/12 đến ngày 16/1/2014<br /> với lý do giảm áp lực chi trả cổ tức và bảo vệ quyền lợi cổ<br /> đông.<br /> Theo đó, nhà băng dự kiến mua lại tối đa 11 triệu và tối<br /> thiểu 330.000 cổ phiếu thông qua phương thức thỏa thuận,<br /> khớp lệnh tại sàn.<br /> Giá mua không quá 14.500 đồng một cổ phiếu, cao hơn giá<br /> đóng cửa của EIB tại ngày 6/12 (13.100 đồng). Nguồn vốn<br /> thực hiện giao dịch trích từ thặng dư vốn cổ phần và quỹ đầu<br /> tư phát triển.<br /> <br /> (Nguồn: Vnexpress, ngày 9/12/2013)<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 4<br /> <br /> Bài giảng QTTC<br /> <br /> Các trường hợp mua lại cổ phiếu<br /> <br /> Các cách mua lại cổ phiếu<br /> Cách 1 - Thông qua thị trường: Công ty công bố<br /> kế hoạch mua lại cổ phiếu trên TTCK với tư cách<br /> như một nhà đầu tư<br /> <br /> TH1: Công ty phân phối tiền mặt cho cổ đông<br /> thông qua việc mua lại cổ phiếu thay vì trả cổ tức<br /> <br /> Cách 2 – Giao dịch trực tiếp: Công ty tuyên bố<br /> sẵn sàng mua lại một lượng xác định cổ phiếu với<br /> mức giá cố định (thường cao hơn giá thị trường)<br /> để khuyến khích các cổ đông bán trực tiếp<br /> <br /> TH2: Công ty muốn thay đổi cấu trúc vốn<br /> <br /> TH3: Công ty muốn giảm thiểu sự pha loãng cổ<br /> phiếu, tránh nguy cơ bị thao túng quyền kiểm soát<br /> <br /> Cách 3 – Giao dịch có mục đích: Việc mua lại<br /> được thực hiện thông qua thương lượng trực tiếp<br /> với một số cổ đông lớn. Được gọi là giao dịch<br /> “greenmail”<br /> <br /> Mua laïi coå phaàn - coâng ty HP<br /> <br /> Cơ chế tác động<br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> Tiếp theo ví dụ 1:<br /> Thay vì trả cổ tức bằng tiền mặt, công ty XYZ đang<br /> xem xét việc dùng tiền trả cổ tức mua lại cổ phiếu.<br /> <br /> Trước khi trả<br /> cổ tức<br /> <br /> LN còn lại<br /> <br /> 1.000.000<br /> <br /> EPS<br /> <br /> 5.000 đ/cp<br /> <br /> Giá cổ phiếu<br /> <br /> 50.000 đ<br /> <br /> P/E<br /> <br /> 10<br /> <br /> LN trả cổ tức<br /> <br /> 1.000 trđ<br /> <br /> Số lượng CP<br /> mua lại<br /> <br /> 20.000<br /> <br /> Öu ñieåm cuûa mua laïi coå phaàn<br /> <br /> <br /> <br /> Mua laïi coå phaàn coù theå tieâu bieåu cho moät tín<br /> hieäu vôùi caùc nhaø ñaàu tö laø ban ñieàu haønh döï<br /> kieán doanh nghieäp coù lôïi nhuaän vaø doøng tieàn<br /> cao hôn trong töông lai.<br /> <br />  Coå<br /> <br /> ñoâng coù quyeàn löïa choïn baùn hoaëc khoâng<br /> baùn coå phieáu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Laøm taêng giaù coå phieáu vaø EPS so vôùi traû coå töùc<br /> baèng tieàn maët<br /> Giaûm nguy cô bò thao tuùng quyeàn kieåm soaùt<br /> Taïo ra nhöng thay ñoåi treân quy moâ lôùn trong<br /> cô caáu voán<br /> <br /> Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Mua lại cổ phần<br /> <br /> 5.000 trđ<br /> <br /> Số lượng CP<br /> đang lưu hành<br /> <br /> Trả cổ tức tiền<br /> mặt<br /> <br /> Nhöôïc ñieåm cuûa mua laïi coå phaàn<br /> <br /> <br /> <br /> Coå ñoâng coù theå khoâng phaân bieät coå töùc vaø laõi<br /> voán. Do ñoù, so vôùi mua laïi coå phieáu, traû coå töùc<br /> tieàn maët aûnh höôûng toát hôn tôùi giaù coå phieáu<br /> <br />  Nếu thu nhập töø laõi voán chòu thueá suaát cao hôn<br /> <br /> thu nhaäp töø coå töùc, caùc coå ñoâng seõ bò thieät khi<br /> baùn laïi coå phieáu cho coâng ty<br /> <br />  Vieäc<br /> <br /> mua laïi coå phieáu vôùi giaù cao ñeå traùnh bò<br /> thaâu toùm coù theå laøm thieät haïi tôùi lôïi ích cuûa<br /> caùc coå ñoâng.<br /> <br /> <br /> <br /> Nhöõng coå ñoâng mua coå phieáu cuøng luùc khi<br /> coâng ty mua laïi coù theå bò thieät haïi khi coâng ty<br /> döøng chương trình mua laïi<br /> <br /> 5<br /> <br />