Bản tin Cạnh tranh và người tiêu dùng Số 56 - 2016

CẠNH TRANH<br /> & NGƯỜI TIÊU DÙNG<br /> BẢN TIN<br /> <br /> SỐ 56 - 2016<br /> <br /> Ảo tưởng đa cấp<br /> Cục Quản lý cạnh tranh hoàn tất<br /> Báo cáo cuối cùng vụ việc điều tra<br /> áp dụng biện pháp tự vệ<br /> đối với mặt hàng phôi thép<br /> và thép dài (mã vụ việc: SG04)<br /> <br /> Hội nghị “Tổng kết thực thi<br /> pháp luật về phòng vệ thương mại<br /> và đề xuất giải pháp hoàn thiện”<br /> tại Hà Nội<br /> <br /> Sự phát triển của công nghệ thông<br /> tin và lưu ý cho người tiêu dùng<br /> <br /> BỘ CÔNG THƯƠNG<br /> CỤC QUẢN LÝ CẠNH TRANH<br /> <br /> BỘ CÔNG THƯƠNG<br /> <br /> “<br /> <br /> CỤC QUẢN LÝ CẠNH TRANH<br /> <br /> Cục Quản lý cạnh tranh là cơ quan do Chính phủ thành lập trong hệ thống tổ chức<br /> của Bộ Công Thương có nhiệm vụ thực thi Luật Cạnh tranh, Luật Bảo vệ quyền lợi<br /> người tiêu dùng, Pháp lệnh Chống bán phá giá, Pháp lệnh Chống trợ cấp và Pháp lệnh<br /> tự vệ.<br /> Với chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn quy định tại Quyết định số 848/QĐ-BCT<br /> ngày 05 tháng 2 năm 2013, Cục Quản lý cạnh tranh hoạt động nhằm mục tiêu thúc đẩy<br /> và duy trì môi trường cạnh tranh hiệu quả cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần<br /> kinh tế, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và người tiêu dùng.<br /> Lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh gồm một Cục trưởng do Thủ tướng bổ nhiệm theo<br /> đề nghị của Bộ trưởng Bộ Công Thương và một số Phó Cục trưởng do Bộ trưởng Bộ<br /> Công Thương bổ nhiệm.<br /> <br /> ”<br /> <br /> BẢN TIN<br /> CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG<br /> Của Cục Quản lý cạnh tranh<br /> <br /> Giấy phép xuất bản số 04/GP-XBBT<br /> Cấp ngày 05/01/2016<br /> <br /> Mục lục<br /> 04<br /> <br /> CHUYÊN MỤC<br /> <br /> Bán hàng đa cấp<br /> <br /> 08<br /> <br /> Phát hành vào ngày 20 hàng tháng<br /> <br /> NGƯỜI CHỊU TRÁCH NHIỆM XUẤT BẢN<br /> BẠCH VĂN MỪNG<br /> Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh - Bộ Công Thương<br /> BAN BIÊN TẬP<br /> NGUYỄN PHƯƠNG NAM, VÕ VĂN THÚY,<br /> TRẦN THỊ MINH PHƯƠNG, PHẠM CHÂU GIANG,PHẠM<br /> THỊ QUỲNH CHI, PHẠM HƯƠNG GIANG, PHAN ĐỨC QUẾ,<br /> PHÙNG VĂN THÀNH, CAO XUÂN QUẢNG, HỒ TÙNG BÁCH,<br /> TRẦN DIỆU LOAN, TẠ MẠNH CƯỜNG<br /> HỘI ĐỒNG CỐ VẤN<br /> TRƯƠNG ĐÌNH TUYỂN<br /> Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại<br /> PGS. TS. LÊ DANH VĨNH<br /> Nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thương<br /> ÔNG TRẦN QUỐC KHÁNH<br /> Thứ trưởng Bộ Công Thương<br /> GS. TS. HOÀNG ĐỨC THÂN<br /> Đại học Kinh tế Quốc dân<br /> PGS. TS. NGUYỄN NHƯ PHÁT<br /> Viện Nhà nước và Pháp luật<br /> TS. BÙI NGUYÊN KHÁNH<br /> Viện Nhà nước và Pháp luật<br /> <br /> 22<br /> <br /> TIN TỨC - SỰ KIỆN<br /> <br /> NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> Tổ chức sản xuất và phát hành<br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN CẠNH TRANH (CCID)<br /> 25 Ngô Quyền - Hà Nội<br /> ĐT: (04) 2220 5305 * Fax: (04) 2220 5303<br /> Email: cncbulletin@moit.gov.vn<br /> Đại diện tại TP. Hồ Chí Minh<br /> Số 12 Võ Văn Kiệt, Quận 1, TP.HCM<br /> Phát hành tại<br /> Công ty phát hành báo chí Trung ương<br /> <br /> Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng xin trân trọng cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu ý kiến đóng góp của độc giả nhằm nâng cao chất<br /> lượng của Bản tin. Mọi ý kiến đóng góp, thư từ, tin, bài xin gửi về:<br /> Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng<br /> 25 Ngô Quyền - Hoàn Kiếm - Hà Nội<br /> ĐT: (04) 2220 5009 * Fax: (04) 2220 5303 * Email: cncbulletin@moit.gov.vn<br /> <br /> CHUYÊN MỤC<br /> Bán hàng đa cấp<br /> <br /> ẢO TƯỞNG ĐA CẤP<br /> <br /> Đ<br /> <br /> ừng ngạc nhiên nếu một ngày nào<br /> đó, một người bạn hoặc người<br /> quen cố gắng chào mời bạn mua<br /> vitamin, thảo dược, bột giảm cân, hoặc<br /> các sản phẩm chăm sóc sức khỏe khác.<br /> Đã có hàng triệu người Mỹ đăng ký làm<br /> nhà phân phối cho các công ty bán hàng<br /> đa cấp, thực hiện việc tiếp thị các sản<br /> phẩm này thông qua các cá nhân. Họ<br /> thường dùng thử các sản phẩm, kết luận<br /> rằng chúng hiệu quả sau đó tham gia bán<br /> hàng để trang trải phần nào cho việc tiêu<br /> dùng của mình.<br /> Bán hàng đa cấp (hay còn gọi là kinh<br /> doanh theo mạng lưới) là hình thức bán<br /> hàng trực tiếp, trong đó các nhà phân<br /> phối độc lập bán sản phẩm, thường là tại<br /> nhà của khách hàng hoặc qua điện thoại.<br /> Theo lý thuyết các nhà phân phối có thể<br /> kiếm tiền không chỉ từ việc bán hàng<br /> của riêng mình mà từ việc bán hàng của<br /> người tham gia mà họ tuyển dụng được.<br /> Trở thành một nhà phân phối của<br /> bán hàng đa cấp rất đơn giản và không<br /> đòi hỏi phải có kiến ​​<br /> thức thực tế về sức<br /> khỏe hoặc dinh dưỡng. Nhiều người đã<br /> tham gia vào mạng lưới bán hàng đa<br /> cấp để được giảm giá khi mua hàng. Với<br /> một khoản tiền không lớn, thường từ 35<br /> đến 100 đô la, các công ty cung cấp cho<br /> người tham gia một bộ công cụ hỗ trợ<br /> như sách quảng cáo sản phẩm, dụng cụ<br /> <br /> 4<br /> <br /> hỗ trợ bán hàng (chẳng hạn như một cuốn<br /> băng video hoặc băng ghi âm), bảng giá,<br /> đơn đặt hàng, và một sổ tay hướng dẫn<br /> chi tiết. Hầu hết các công ty bán hàng<br /> đa cấp đều xuất bản tạp chí, quyển giới<br /> thiệu sản phẩm hoặc bản tin giới thiệu<br /> về công ty, về triết lý kinh doanh, thông<br /> tin sản phẩm, những câu chuyện thành<br /> công và hình ảnh của nhân viên bán hàng<br /> có doanh thu dẫn đầu. Mẫu đơn xin gia<br /> nhập mạng lưới bán hàng đa cấp thường<br /> chỉ có một trang duy nhất trong đó yêu<br /> cầu người tham gia cung cấp thông tin cá<br /> nhân. Hàng triệu người Mỹ đã đăng ký,<br /> trong số đó có nhiều bác sĩ bởi họ bị thu<br /> hút bởi ý tưởng rằng bán sản phẩm đa cấp<br /> giúp bù đắp chi phí chăm sóc sức khỏe.<br /> Nhà phân phối có thể mua các sản<br /> phẩm với giá “bán buôn” và bán lại bằng<br /> giá “bán lẻ” sau đó tuyển dụng thêm<br /> những nhà phân phối khác để thực hiện<br /> công việc bán hàng tương tự như vậy. Khi<br /> tuyển dụng được một số lượng nhà phân<br /> phối nhất định, nhà phân phối đó sẽ được<br /> hưởng một tỷ lệ nhất định từ doanh số<br /> bán hàng của những nhà phân phối tuyến<br /> dưới. Các công ty bán hàng đa cấp cho<br /> rằng quá trình này tạo ra cơ hội mang<br /> lại lợi nhuận cực lớn. Tuy nhiên, những<br /> nhà phân phối gia nhập sau hoặc không<br /> tham gia giai đoạn ban đầu không dễ gì<br /> xây dựng mạng lưới các nhà phân phối<br /> gia nhập sau mình và thu được doanh thu<br /> <br /> từ họ. Tháng 07/1999, công bố của Tổng<br /> Liên Đoàn luật sư quốc gia Hoa Kỳ cho<br /> thấy các hành vi gian lận trong bán hàng<br /> đa cấp và kinh doanh theo mô hình kim<br /> tự tháp là một trong 10 hành vi khiếu nại<br /> nhiều nhất bởi người tiêu dùng.<br /> Nhiều nhà phân phối tích trữ hàng<br /> để đạt yêu cầu về doanh số bán hàng<br /> hoặc hi vọng tăng khoản hoa hồng nhận<br /> được song thực tế gặp khó khăn với số<br /> hàng tồn và chi phí này có khi lên tới<br /> hàng ngàn USD. Để tránh tình trạng này,<br /> một số công ty cho phép nhà phân phối<br /> đặt hàng trực tiếp nhưng nguy cơ thua<br /> lỗ vẫn rất cao. Việc phải đầu tư cho các<br /> công cụ hỗ trợ bán hàng, các công cụ<br /> tiếp thị (chẳng hạn như các trang web)<br /> và danh sách khách hàng tiềm năng hoặc<br /> việc tham dự các hội thảo có thể dẫn đến<br /> tổn thất tài chính thậm chí còn lớn hơn.<br /> Quảng cáo không rõ ràng<br /> Trên thị trường Mỹ hiện nay có hơn<br /> một trăm công ty đa cấp đang tiếp thị các<br /> sản phẩm liên quan đến sức khỏe. Trong<br /> đó, hầu hết các công ty đưa ra thông điệp<br /> sản phẩm của họ có hiệu quả trong việc<br /> ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh. Một vài<br /> công ty chỉ đơn thuần quảng cáo mọi<br /> người sẽ cảm thấy tốt hơn, trở nên đẹp<br /> hơn hoặc có nhiều năng lượng hơn nếu<br /> họ bổ sung chế độ ăn uống của họ bằng<br /> các thực phẩm chức năng bổ sung dưỡng<br /> chất. Khi quảng cáo về công dụng có thể<br /> <br /> C ẠNH TR ANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG | Số. 56 - 2016<br /> <br /> V C A<br /> <br /> CHUYÊN MỤC<br /> Bán hàng đa cấp<br /> <br /> chữa bệnh trong các tài liệu giới thiệu<br /> sản phẩm, công ty sẽ dễ dàng bị cơ quan<br /> chức năng phát hiện và xử lý. Tuy nhiên,<br /> một số công ty vẫn chấp nhận rủi ro này<br /> với hi vọng sẽ ko bị phát hiện cho đến<br /> khi lượng khách hàng của họ đã tương<br /> đối ổn định. Một số công ty khác không<br /> thực hiện quảng cáo quá mức trên tài<br /> liệu giới thiệu sản phẩm nhưng dựa vào<br /> cảm nhận cá nhân của người sử dụng,<br /> khuyến khích khách hàng dùng thử sản<br /> phẩm và quảng cáo sản phẩm khi có bất<br /> kỳ tác dụng cải thiện sức khỏe.<br /> Một số lỗi quảng cáo các công ty<br /> bán hàng đa cấp gặp phải:<br /> Đưa ra các thông tin sai lệch khiến<br /> người tiêu dùng lo sợ và thần thánh hóa<br /> việc uống thuốc bổ sung chất mà có thể<br /> họ không cần.<br /> Đưa ra các thông tin sai lệch về tính<br /> ưu việt của sản phẩm để lôi kéo người<br /> mua trong khi cùng sản phẩm này lại<br /> được bán với giá rẻ hơn ở các cửa hàng<br /> bán lẻ.<br /> Đưa ra các thông tin vô căn cứ rằng<br /> sản phẩm của họ sẽ ngăn chặn hay cải<br /> thiện các vấn đề về sức khỏe.<br /> Sử dụng kết quả nghiên cứu để<br /> quảng bá sản phẩm trong khi những kết<br /> quả này chưa đủ để chứng minh hiệu quả<br /> sử dụng sản phẩm.<br /> Cung cấp thông tin sai lệch, không<br /> đầy đủ liên quan đến tác dụng của vi<br /> chất. Ví dụ, họ nói một chất dinh dưỡng<br /> nhất định là rất quan trọng song lại cố<br /> tình bỏ qua yếu tố là những người có chế<br /> độ ăn uống hợp lý thì không cần phải bổ<br /> sung thêm.<br /> Phóng đại quá mức về thu nhập từ<br /> bán hàng đa cấp.<br /> Các cách thức lôi kéo khách hàng<br /> đáng chú ý:<br /> Sự “thành công” của hoạt động tiếp<br /> thị qua mạng lưới phụ thuộc vào sự nhiệt<br /> tình của người tham gia. Phần lớn người<br /> tham gia bán hàng đa cấp nghĩ rằng họ<br /> đang giúp đỡ bạn bè bằng cách chia sẻ<br /> câu chuyện thành công của mình. Những<br /> người đưa ra cảm nhận, câu chuyện thực<br /> tế như vậy thường được thúc đẩy bởi<br /> mong muốn chân thành là giúp đỡ những<br /> người thân hoặc bạn bè. Do con người có<br /> xu hướng tin vào những gì người khác<br /> nói với họ về kinh nghiệm cá nhân, cho<br /> nên những câu chuyện thực tế thường có<br /> sức thuyết phục mạnh mẽ.<br /> Có lẽ việc chia sẻ kinh nghiệm cá<br /> nhân là hình thức dễ thuyết phục và dẫn<br /> đến quan niệm sai lệch về thông tin nhất.<br /> Khi một người cảm thấy khỏe hơn sau<br /> khi sử dụng một sản phẩm hoặc liệu<br /> <br /> V C A<br /> <br /> trình thì tự nhiên họ đã trở thành bằng<br /> chứng sống cho chính sản phẩm hoặc<br /> liệu trình đó. Tuy nhiên, cái gì cũng có<br /> hạn chế nhất định. Mỗi người có thể gặp<br /> phải những thể bệnh khác nhau, và ngay<br /> cả bênh nan y cũng có thể chuyển biến<br /> từng ngày theo các phương pháp điều trị<br /> khác nhau. Ngoài ra, việc điều trị thường<br /> tạm thời làm giảm các triệu chứng (hiệu<br /> ứng giả dược). Chính vì thế, việc kiểm<br /> nghiệm khoa học luôn cần thiết để xác<br /> định liệu phương pháp nào mới thực sự<br /> hiệu quả. Nhưng thay vì kiểm định các<br /> sản phẩm, các công ty đa cấp thường yêu<br /> cầu chính khách hàng của mình dùng thử<br /> sản phẩm đó và quảng cáo về sản phẩm<br /> khi khách hàng cảm thấy hài lòng. Một<br /> số sản phẩm thường được ưa chuộng vì<br /> chúng có chứa caffeine, ephedrine (chất<br /> kích thích), valerian (thuốc an thần), hoặc<br /> các chất có tác dụng gây tác động đến<br /> thần kinh, tâm trạng.<br /> Một yếu tố khác trong việc lôi kéo<br /> các “tín đồ” đa cấp đó là hiệu ứng tâm lý<br /> đám đông. Ví dụ, hãy tưởng tượng rằng<br /> bạn cảm thấy cô đơn, buồn chán, chán<br /> nản hay mệt mỏi,một ngày một người<br /> bạn nói với bạn rằng “cải thiện chế độ<br /> dinh dưỡng “ có thể khiến bạn cảm thấy<br /> tốt hơn. Sau khi bán cho bạn một số sản<br /> phẩm, anh ta sẽ hỏi thăm thường xuyên<br /> để tìm hiểu thêm về tình trạng của bạn<br /> làm cho bạn sẽ có cảm giác được quan<br /> tâm hơn. Sau một thời gian, bạn được mời<br /> đến nghe các bài giảng thú vị hấp dẫn,<br /> nơi bạn sẽ gặp gỡ những người giống như<br /> mình. Sau đó, bạn được mời trở thành<br /> một nhà phân phối, giúp cho bạn bận rộn,<br /> thu nhập của bạn tăng lên, và dễ dàng tiếp<br /> cận với bạn bè cũ và làm quen với nhiều<br /> người bạn mới trong bầu không khí háo<br /> hức, nhiệt thành. Một số khách hàng của<br /> bạn thể hiện lòng biết ơn, đem lại cho bạn<br /> <br /> cảm giác hoàn thành trách nhiệm. Khi<br /> thu nhập tăng, quan hệ xã hội mở rộng,<br /> vị thế bản thân được nâng cao, người ta<br /> sẽ có sự cải thiện về tinh thần, giúp giảm<br /> các triệu chứng về tâm lý.<br /> Các công ty đa cấp gọi quy trình<br /> này là “chia sẻ trải nghiệm” và cho rằng<br /> tất cả mọi người tham gia đều là “người<br /> chiến thắng.”<br /> Sự tham gia của bác sĩ<br /> Nhiều bác sĩ cũng tham gia bán các<br /> sản phẩm về sức khỏe theo hình thức đa<br /> cấp cho bệnh nhân tại phòng khám của<br /> mình. Các bác sĩ thường được tuyển dụng<br /> với lời hứa rằng thu nhập tăng thêm và họ<br /> sẽ có thêm thu nhập bù vào khoản chi phí<br /> sức khỏe (health care management cost).<br /> Một số khuyến nghị đối với người<br /> tiêu dùng<br /> Người tiêu dùng cần phải tỉnh táo<br /> trước các lời mời chào đối với các sản<br /> phẩm bán hàng đa cấp liên quan sức<br /> khỏe. Các loại thực phẩm chức năng có<br /> giá trị dinh dưỡng như vitamin và thực<br /> phẩm ít cholesterol thường rất đắt và đôi<br /> lúc không cần thiết. Những quảng cáo<br /> như thuốc chữa bệnh hầu hết chưa được<br /> chứng minh, không có thật, hoặc không<br /> phù hợp để tự điều trị.<br /> Các cơ quan Chính phủ nên tích cực<br /> theo dõi hoạt động bán hàng đa cấp,sử<br /> dụng điều tra viên bí mật và khởi tố hình<br /> sự khi phát hiện hành vi sai trái. Những<br /> người cảm thấy bị lừa bởi các công ty<br /> bán hàng đa cấp thì nên khiếu nại với luật<br /> sư, văn phòng đại diện của Cục Quản lý<br /> thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ hoặc<br /> Ủy ban Thương mại liên bang Hoa Kỳ<br /> tại các địa phương.<br /> PHƯƠNG TRANG<br /> Nguồn: directsellingnews.com<br /> <br /> C ẠNH TR ANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG | Số. 56 - 2016<br /> <br /> 5<br /> <br />