Bản tin Cạnh tranh và người tiêu dùng Số 50 - 2015

CẠNH TRANH<br /> & NGƯỜI TIÊU DÙNG<br /> BẢN TIN<br /> <br /> SỐ 50 - 2015<br /> <br /> Vai trò của tổ chức xã hội<br /> tham gia bảo vệ quyền lợi<br /> người tiêu dùng<br /> - thực tiễn Việt Nam<br /> và kinh nghiệm quốc tế<br /> Cục Quản lý cạnh tranh công bố<br /> <br /> tổng đài tư vấn, hỗ trợ<br /> người tiêu dùng<br /> Hội thảo Quyền được thông tin<br /> của người tiêu dùng<br /> - Thực trạng và giải pháp<br /> tại TP Hồ Chí Minh<br /> <br /> BỘ CÔNG THƯƠNG<br /> CỤC QUẢN LÝ CẠNH TRANH<br /> <br /> Bộ Công Thương<br /> <br /> “<br /> <br /> Cục Quản lý cạnh tranh<br /> <br /> Cục Quản lý cạnh tranh là cơ quan do Chính phủ thành lập trong hệ thống tổ chức<br /> của Bộ Công Thương có nhiệm vụ thực thi Luật Cạnh tranh, Luật Bảo vệ quyền lợi<br /> người tiêu dùng, Pháp lệnh Chống bán phá giá, Pháp lệnh Chống trợ cấp và Pháp lệnh<br /> tự vệ.<br /> Với chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn quy định tại Quyết định số 848/QĐ-BCT<br /> ngày 05 tháng 2 năm 2013, Cục Quản lý cạnh tranh hoạt động nhằm mục tiêu thúc đẩy<br /> và duy trì môi trường cạnh tranh hiệu quả cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần<br /> kinh tế, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và người tiêu dùng.<br /> Lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh gồm một Cục trưởng do Thủ tướng bổ nhiệm theo<br /> đề nghị của Bộ trưởng Bộ Công Thương và một số Phó Cục trưởng do Bộ trưởng Bộ<br /> Công Thương bổ nhiệm.<br /> <br /> ”<br /> <br /> BẢN TIN<br /> CẠNH TRANH & NGƯỜI TIÊU DÙNG<br /> Của Cục Quản lý cạnh tranh<br /> <br /> Mục lục<br /> 04<br /> <br /> CHUYÊN MỤC<br /> <br /> Bảo vệ người tiêu dùng<br /> <br /> Giấy phép xuất bản số 03/GP-XBBT<br /> Cấp ngày 06/01/2015<br /> <br /> 15<br /> <br /> Phát hành vào ngày 20 hàng tháng<br /> <br /> TIN TỨC - SỰ KIỆN<br /> <br /> NGƯỜI CHỊU TRÁCH NHIỆM XUẤT BẢN<br /> BẠCH VĂN MỪNG<br /> Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh - Bộ Công Thương<br /> BAN BIÊN TẬP<br /> NGUYỄN PHƯƠNG NAM, Võ Văn Thúy,<br /> Trần Thị Minh Phương, Phạm Châu Giang,Phạm Thị<br /> Quỳnh Chi, Phạm Hương Giang, Bùi Nguyễn Anh<br /> Tuấn, Phan Đức Quế, Phùng Văn Thành, Cao Xuân<br /> Quảng, Hồ Tùng Bách, Trần Diệu Loan,<br /> Tạ Mạnh Cường<br /> HỘI ĐỒNG CỐ VẤN<br /> TRƯƠNG ĐÌNH TUYỂN<br /> Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại<br /> PGS. TS. LÊ DANH VĨNH<br /> Nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thương<br /> ÔNG TRẦN QUỐC KHÁNH<br /> Thứ trưởng Bộ Công Thương<br /> GS. TS. HOÀNG ĐỨC THÂN<br /> Đại học Kinh tế Quốc dân<br /> PGS. TS. NGUYỄN NHƯ PHÁT<br /> Viện Nhà nước và Pháp luật<br /> TS. BÙI NGUYÊN KHÁNH<br /> Viện Nhà nước và Pháp luật<br /> <br /> 26<br /> <br /> NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> 30<br /> <br /> HOẠT ĐỘNG TRONG KỲ TỚI<br /> <br /> Tổ chức sản xuất và phát hành<br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN CẠNH TRANH (CCID)<br /> 25 Ngô Quyền - Hà Nội<br /> ĐT: (04) 2220 5305 * Fax: (04) 2220 5303<br /> Email: cncbulletin@moit.gov.vn<br /> Đại diện tại TP. Hồ Chí Minh<br /> Số 12 Võ Văn Kiệt, Quận 1, TP.HCM<br /> Phát hành tại<br /> Công ty phát hành báo chí Trung ương<br /> <br /> Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng xin trân trọng cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu ý kiến đóng góp của độc giả nhằm nâng cao chất<br /> lượng của Bản tin. Mọi ý kiến đóng góp, thư từ, tin, bài xin gửi về:<br /> Ban Biên tập Bản tin Cạnh tranh và Người tiêu dùng<br /> 25 Ngô Quyền - Hoàn Kiếm - Hà Nội<br /> ĐT: (04) 2220 5009 * Fax: (04) 2220 5303 * Email: cncbulletin@moit.gov.vn<br /> <br /> Chuyên mục<br /> <br /> Bảo vệ người tiêu dùng<br /> <br /> Ủ<br /> Xu hướng khiếu nại<br /> của người tiêu dùng<br /> tại Hoa Kỳ<br /> trong thời gian<br /> gần Đây<br /> <br /> 4<br /> <br /> y ban Thương mại liên bang Hoa Kỳ (US.FTC) là cơ<br /> quan trực thuộc chính phủ Hoa Kỳ thực hiện cả hai<br /> chức năng: quản lý cạnh tranh và bảo vệ người tiêu<br /> dùng. Để thực hiện chức năng bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng,<br /> UF.FTC theo dõi, điều tra những tổ chức, cá nhân vi phạm pháp<br /> luật; phát triển hệ thống luật pháp BVQLNTD; và thực hiện<br /> công tác tuyên truyền về lĩnh vực này trên cả nước. Ngoài ra,<br /> US.FTC còn tiếp nhận khiếu nại và phản ánh của người tiêu<br /> dùng thông qua trang web econsumer.gov. Trong năm 2014,<br /> US.FTC công bố thống kê về khiếu nại trong khoảng thời gian<br /> từ tháng 01 năm 2013 đến tháng 12 năm 2013. Các con số cho<br /> thấy xu hướng tiêu dùng và xu hướng khiếu nại của người tiêu<br /> dùng cụ thể như sau:<br /> 1. Sản phẩm/dịch vụ bị khiếu nại nhiều nhất<br /> <br /> C ạnh tr anh & Người tiêu dùng | Số. 50 - 2015<br /> <br /> V C A<br /> <br /> Chuyên Mục<br /> <br /> Bảo vệ người tiêu dùng<br /> Trong năm 2013, trang web econsumer.gov tiếp nhận tổng<br /> số 23437 khiếu nại liên quan đến rất nhiều sản phẩm/dịch vụ.<br /> Có thể thấy trong các loại hình sản phẩm dịch vụ, thì mua sắm<br /> tại nhà (mua theo catalogue sản phẩm) bị khiếu nại nhiều nhất<br /> với tỷ lệ 15% (tương đương 3460 khiếu nại). Con số này cho<br /> thấy xu hướng thương mại và tiêu dùng tại Hoa Kỳ hiện tại tập<br /> trung thực hiện thông qua các phương thức giao dịch gián tiếp<br /> như thương mại điện tử, bán hàng qua điện thoại, qua truyền<br /> hình… Đồng thời, do đặc điểm của các phương thức này là<br /> người tiêu dùng hoàn toàn dựa trên thông tin do nhà sản xuất/<br /> nhà kinh doanh đưa ra để quyết định việc mua sản phẩm, do đó<br /> dễ dẫn đến các tranh chấp giữa hai bên khi chất lượng không<br /> đạt hoặc thông tin không chính xác, không đầy đủ...<br /> Sau mua sắm tại nhà là bán đấu giá trên mạng và sản phẩm<br /> linh kiện/phần mềm của máy tính với tỷ lệ 7% (tương đương<br /> 1574 khiếu nại). Khiếu nại về thẻ tín dụng và điện thoại lần<br /> lượt chiếm 5% (1072 khiếu nại) và 4% (922 khiếu nại) trong<br /> tổng số các khiếu nại. Cuối cùng là nhóm điện thoại, dịch vụ<br /> internet, tài chính – ngân hàng, chăm sóc sức khỏe và trang<br /> sức – đồng hồ cùng chiếm 3% (mỗi loại hình sản phẩm/dịch<br /> vụ chiếm từ 650 – 800 khiếu nại).<br /> Các nhóm sản phẩm/dịch vụ khác bị khiếu nại như Du<br /> lịch, cơ hội việc làm, đầu tư theo hình thức timeshare, ô tô,<br /> dịch vụ thông tin trên mạng chiếm tỷ lệ từ 1,6 – 2,5 % (tương<br /> đương 370 – 520 khiếu nại).<br /> 2. Những hành vi bị khiếu nại nhiều nhất<br /> <br /> Trong tổng số các đơn khiếu nại được US.FTC tổng hợp,<br /> những khiếu nại tổ cáo về việc không nhận được sản phẩm/<br /> dịch vụ chiếm 16% (tương đương 4864 khiếu nại), tiếp theo là<br /> tình trạng không được hoàn lại tiền và không thể liên lạc với<br /> người bán hàng với tỷ lệ 11% (tương đương 3248 khiếu nại).<br /> Hàng hóa với chất lượng kém chiếm 6% tổng số khiếu nại<br /> (tương đương 1886). Tình trạng sử dụng trái phép thông tin<br /> cá nhân và tài khoản của người tiêu dùng cũng được báo cáo<br /> với tỷ lệ 4% (1200 khiếu nại). Bên cạnh đó, việc không có bảo<br /> hành, sản phẩm không đúng như đơn đặt hàng, sản phẩm đến<br /> muộn cũng bị khiếu nại nhưng ở mức thấp hơn (3%).<br /> 3. So sánh với thực tiễn tại Việt Nam<br /> Cùng thực hiện chức năng và nhiệm vụ như US.FTC, Cục<br /> Quản lý cạnh tranh là cơ quan trực thuộc Bộ Công Thương,<br /> thực hiện chức năng quản lý cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi<br /> người tiêu dùng (bên cạnh phòng vệ thương mại). Trong năm<br /> 2014 vừa qua, Cục Quản lý cạnh tranh đã tiếp nhận và xử lý<br /> khoảng trên 1000 khiếu nại của người tiêu dùng với các thông<br /> <br /> V C A<br /> <br /> tin cụ thể như sau:<br /> STT<br /> Ngành hàng<br /> Tỷ lệ<br /> 1<br /> Điện thoại, viễn thông, truyền hình<br /> 50.02%<br /> 2<br /> Bất động sản, nhà ở<br /> 8.13%<br /> 3<br /> Máy tính, mạng internet<br /> 7.42%<br /> 4<br /> Hàng hóa tiêu dùng thường ngày<br /> 7.36%<br /> 5<br /> Thiết bị điện tử gia dụng<br /> 6.17%<br /> 6<br /> Dịch vụ vận tải, Phương tiện vận tải<br /> 6.12%<br /> 7<br /> Làm đẹp, sức khỏe<br /> 4.54%<br /> 8<br /> Dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm<br /> 3.60%<br /> 9<br /> Nội thất, ngoại thất<br /> 2.16%<br /> 10 Thời trang, trang sức<br /> 2.10%<br /> 11 Năng lượng, môi trường<br /> 1.58%<br /> 12 Giáo dục, giải trí<br /> 0.80%<br /> Như vậy, tại Việt Nam trong năm 2014, ngành hàng/sản<br /> phẩm bị khiếu nại nhiều nhất là điện thoại/viễn thông (50.02%).<br /> Sau đó là bất động sản – máy tính, mạng internet – hàng hóa<br /> tiêu dùng thường ngày và các loại sản phẩm khác.<br /> Trong khi đó, khiếu nại về điện thoại tại Hoa Kỳ chỉ chiếm<br /> 4%. Điều này cho thấy, giữa Việt Nam và Hoa Kỳ có những<br /> sự khác biệt nhất định về sự phát triển của các phương thức<br /> thương mại và tiêu dùng. Lĩnh vực điện thoại – viễn thông tại<br /> Hoa Kỳ đã được quản lý khá tốt chất lượng và dịch vụ liên<br /> quan, trong khi tại Việt Nam, vấn đề này vẫn còn rất nóng.<br /> Ngoài ra, lĩnh vực và hành vi bị khiếu nại tại US.FTC cũng<br /> có phần đa dạng và phong phú hơn. Một số lĩnh vực và hành<br /> vi bị khiếu nại nhiều tại Hoa Kỳ nhưng tại Việt Nam thì lại<br /> chưa xuất hiện nhiều như: những khiếu nại liên quan đến cơ<br /> hội nghề nghiệp, đấu giá trên mạng, mua hàng theo catalogue<br /> tại nhà, đầu tư theo hình thức timeshare..<br /> 4. Kết luận<br /> Với vị trí vai trò là nền kinh tế số 01 thế giới, có thể nói<br /> Hoa Kỳ cũng là thị trường kinh doanh và tiêu dùng tiêu biểu<br /> trên thế giới. Với sự phát triển cao của nền kinh tế và sự sôi<br /> động, phong phú của thị trường tiêu dùng, những thực tiễn và<br /> kinh nghiệm từ Hoa Kỳ là rất quý báu và có tính tham khảo<br /> cao với nhiều quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.<br /> Do sự tương đồng về chức năng, nhiệm vụ giữa US FTC<br /> và Cục QLCT, việc xem xét, so sánh các số liệu liên quan đến<br /> các vụ việc khiếu nại do các bên giải quyết sẽ giúp Cục QLCT<br /> có thêm thông tin về xu hướng phát triển của thị trường kinh<br /> doanh – tiêu dùng cũng như xu hướng của các hành vi vi phạm.<br /> Việc có thêm thông tin không chỉ hỗ trợ các cơ quan bảo vệ<br /> quyền lợi người tiêu dùng của Việt Nam xử lý tốt các vụ việc<br /> hiện tại mà còn có thể có sự chuẩn bị tốt hơn cho việc xử lý<br /> các vụ việc vi phạm trong tương lai.<br /> Lê Vân Anh<br /> (Tổng hợp từ nguồn của US.FTC)<br /> <br /> C ạnh tr anh & Người tiêu dùng | Số. 50 - 2015<br /> <br /> 5<br /> <br />