zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo " Nhận diện Độc quyền hành chính trong kinh doanh ở Việt Nam "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Báo xấu

73
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

“Độc quyền hành chính” có thể được hiểu là việc một chủ thể kinh doanh có được vị thế độc quyền nhưng không phải do sức mạnh kinh tế mà do sự tác động của quyền lực nhà nước. Độc quyền hành chính xuất hiện khi nhà nước và các cơ quan nhà nước lạm dụng quyền lực của mình thực hiện những hành vi nhằm phá huỷ và ngăn cản cạnh tranh một cách bình thường, và nó là kết quả của quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Nhận diện Độc quyền hành chính trong kinh doanh ở Việt Nam "

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 Nhận diện Độc quyền hành chính tr ong ki nh doanh ở Việ t Nam Trần Anh T ú** Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 144 Xuân Thuỷ, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 26 tháng 12 năm 2008 Tóm tắt. “Độc quyền hành chính” có thể được hiểu là việc một chủ thể kinh do anh có được vị thế độc quyền nhưng không phải do sức mạnh kinh tế mà do sự tác động c ủa quyền lực nhà nước. Độc quyền hành chính xuất hiện khi nhà nước và các cơ quan nhà nước lạm dụng quyền lực của mình thực hiện những hành vi nhằm phá huỷ và ngăn c ản cạnh t ranh một cách bình thường, và nó là kết quả của quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trun g sang nền kinh tế thị trường. B ài viết này góp phần nhận diện và phân tích những đặc thù c ủa hiện tượng độc quyền hành chính trong kinh doanh cũn g như những ảnh hưởng của hiện tượng độc quyền này tới môi trường kinh doanh ở Việt Nam hiện nay. 1. Khái niệm độc quyền hành chính trong đang có nền kinh t ế chuyển đổi, độc q uyền do chính s ách nhà nước t ạo ra là t ương đối kinh doanh* phổ biến. Từ t ự do cạnh tranh dẫn tới độc q uyền, Theo H u Agang, một nhà kinh t ế nổi t heo con đường t ruyền t hống mà kinh t ế học t iếng và là chuyên gia về các vấn nạn q uốc chỉ ra thì độc q uyền bắt nguồn t ừ s ự t ập gia Trung Quốc, đã cho rằng độc q uyền được t rung và t ích luỹ t ư bản. Tuy nhiên, đó chưa phân ra làm hai nhóm. Nhóm thứ nhất là độc phải là con đường duy nhất có thể dẫn t ới q uyền thị t rường và nhóm t hứ hai là độc độc q uyền. Trong một s ố trường hợp, nhờ q uyền hành chính nhà nước. Độc q uyền t hị q uyền lực chính t rị- xã hội mà một doanh t rường cụ thể được định nghĩa là việc s ử nghiệp, t ập đoàn có t hể giành được q uyền dụng s ức mạnh kinh tế, q uyền lực t hị t rường kinh doanh một s ố mặt hàng nhất định, còn và công n ghệ mới để điều khiển t hị t rường. Loại độc q uyền này không t hể t ạo ra t ham các nhà đầu t ư khác muốn tham gia k inh nhũng vì nó được điều chỉnh bởi luật chống doanh t rong những lĩnh vực đó thì không độc q uyền. Tuy nhiên, hầu hết các hiện t ượng được phép. Như vậy độc q uyền luôn gắn với độc q uyền ở Trung Quốc, Việt Nam và một chủ t rương của nhà nước với t ư cách là người s ố các q uốc gia đang t rong q uá t rình chuyển nắm giữ q uyền lực chính t rị. Trong các nước đổi khác lại rơi vào nhóm t hứ hai. Độc q uyền ______ hành chính nhà nước cụ t hể được hiểu là việc * ĐT: 84-4-3754.......... s ử dụng q uyền lực nhà nước để điều khiển E-mail: tutran anh78@yahoo.com 1 Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 2 t hị trường, làm t ổn hại đến mô hình phân t hì chủ t hể của độc q uyền hành chính là nhà phối lợi ích [1]. Ở Việt Nam, hiện t ượng độc nước và các cơ q uan t rực t huộc. Nếu phương q uyền hành chính trong kinh doanh đã và t hức t hực hiện của độc q uyền kinh tế là s ử đang t hu hút được s ự chú ý của các chuyên dụng s ức mạnh kinh tế, q uyền lực t hị t rường gia t rong lĩnh vực pháp lý và đã được để t ự do mua, bán, t hoả t huận phân chia t hị P GS.TS. P hạm Duy Nghĩa nhận diện, phân t rường, ngăn cản các đối t hủ cạnh t ranh khác t ích trong cuốn Chuyên khảo luật kinh tế: t ham gia vào t hị t rường t hì phương t hức của “Ngày nay, ở các quốc gia chuyển đổi, đặc độc q uyền hành chính là s ử dụng q uyền lực biệt l à ở Trung Quốc và Việt Nam, giới khoa học hành chính. Mục t iêu của độc q uyền kinh tế pháp l ý đang hướng sự chú ý và tì m cá ch nhận là t ìm kiếm lợi nhuận riêng cho t ừng t ổ chức diện một hình thái độ c quyền mới vốn l à con đẻ kinh doanh còn mục t iêu của độc q uyền hành của nền hành chính chậ m phát triển và vị trí độc chính là mang lại lợi ích khôn g chỉ cho các tôn của khối doanh nghiệp nhà nước- độ c quyền doanh nghiệp mà còn cho cả một cơ q uan hành chính” [2]. hay một vùng miền cụ t hể. Bởi vì độc q uyền Như vậy “Độc q uyền hành chính” có t hể hành chính có được q uyền lực áp đặt nhà được hiểu là việc một chủ thể kinh doanh có nước một cách hợp pháp, nó mang lại nhiều được vị t hế độc q uyền nhưng không phải do t ổn hại hơn là lợi ích s o với độc q uyền kinh tế s ức mạnh kinh tế mà do s ự t ác động của và nó khó khăn hơn trong việc điều chỉnh, q uyền lực nhà nước. Độc q uyền hành chính giám sát, và loại bỏ một cách hữu hiệu. xuất hiện khi nhà nước và các cơ q uan nhà Ở Việt Nam chưa có một con s ố t hống kê nước lạm dụng q uyền lực của mình t hực hiện chính t hức nào cho t hấy những t ổn hại thực những hành vi nhằm phá huỷ và n găn cản t ế mà độc q uyền hành chính đã gây ra, t uy cạnh t ranh một cách bình t hường, và nó là nhiên chúng t a vẫn có thể dễ dàng nhận t hấy kết q uả của q uá t rình chuyển đổi t ừ nền kinh những ảnh hưởng vô cùn g t o lớn mà độc t ế kế hoạch hoá t ập trung s ang nền kinh tế t hị q uyền hành chính đã mang lại cho nền kinh t rường. Bằng những văn bản pháp q uy, các t ế Việt Nam và chống độc q uyền hành chính q uyết định hành chính và hành vi hành t rong kinh doanh đã và đan g là một cuộc chính, các cơ q uan công q uyền và công chức cách mạng s âu s ắc, t rở t hành yéu t ố trọng nhà nước khi thi hành công vụ đã can t hiệp yếu nhất trong q uy t rình đổi mới ở Việt Nam vào hoạt động s ản xuất kinh doanh, t ạo ra hiện nay. những lợi t hế đặc biệt cho một s ố doanh nghiệp nhất định về t hị t rường, t ín dụng, khả năng t iếp cận các nguồn t ài nguyên…nhằm 2. Đặc điểm của độc quyền hành chính t ạo ra vị thế độc q uyền cho các doanh nghiệp này, đồng t hời, gây cản trở, khó khăn cho Xuất hiện trong những điều kiện riêng hoạt động kinh doanh bình t hường của các biệt và đặc biệt phổ biến ở những nền kinh tế doanh nghiệp khác. vừa t hoát t hai t ừ kinh tế kế hoạch hoá t ập Độc q uyền hành chính khác biệt s o với t rung chuyển s ang kinh t ế t hị t rường, độc độc q uyền kinh t ế không những t ừ chủ t hể, q uyền hành chính mang những đặc điểm rất phương t hức và mục đích độc q uyền mà còn khác biệt s o với các hình t hức ngăn cản và khác nhau về điều kiện phát s inh ra độc phá hủy cạnh t ranh mà chúng t a đã t ừng q uyền. Nếu chủ t hể của độc q uyền kinh tế là được biết . Sự khác biệt này thể hiện ở nhiều các doanh nghiệp, các hiệp hội nghề nghiệp phương diện t ừ chủ thể của độc q uyền hành Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 3 chính đến phương t hức thực hiện, mục đích hiện các chức năng q uản lý nhà nước về kinh và hậu q uả mà nó mang đến cho xã hội. t ế, bao gồm các bộ, cơ q uan ngang bộ, cơ - Chủ thể của độc quyền hành chính q uan t huộc chính phủ, các chính q uyền địa Nếu xem độc q uyền hành chính là hiện phương và các s ở, phòng, ban t rực t huộc. t ượng q uyền lực hành chính t ác động vào Bằng q uyền xây dựn g, giải t hích các văn bản môi trường kinh doanh làm biến dạng, bóp pháp q uy, đưa ra các q uy chế, các q uyết định méo t hị trường t ự do cạnh t ranh t hì việc t ìm hành chính, các cơ q uan này có khả năng rất hiểu về chủ thể của độc q uyền hành chính lớn trong việc t ác động vào hoạt động kinh cần t hiết phải có s ự phân biệt rõ ràng giữa doanh và t ạo ra độc q uyền hành chính. chủ t hể gây ra độc q uyền hành chính và các + Các cán bộ, công chức nhà nước t rong đối t ượng được hưởng các đặc lợi t ừ s ự độc q uá trình t hi hành công vụ của mình, bằng q uyền đó. các q uyết định hành chính hay hành vi hành Nếu như chủ t hể của độc q uyền kinh t ế là chính cũng có khả năn g gâ y ảnh hưởng t rực các doanh nghiệp, các hiệp hội hành nghề t hì t iếp, t ạo ra những t huận lợi hay khó khăn chủ t hể của độc q uyền hành chính phải là cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp + Cuối cùng là các t ổ chức chính t rị hay những đối t ượng có t rong t ay q uyền lực nhà chính trị - xã hội. Nếu các chủ t hể này trong nước, đó có thể là chính bản t hân nhà nước, q ua trình hoạt động được t rao q uyền q uản lý các cơ q uan q uản lý nhà nước, các cán bộ, nhà nước t hì , với q uyền lực được giao, khả công chức nhà nước hoặc các t ổ chức chính năng gây ra nhữn g t ác động t ới môi t rường t rị, chính trị - xã hội khi được nhà nước trao cạnh tranh là hoàn t oàn có t hể. q uyền q uản lý nhà nước. Người được t hu hưởng những lợi ích đặc + Nhà nước, với t ư cách là người đại diện biệt do độc q uyền hành chính mang lại chính cho q uyền lực chính t rị, khi t ham gia vào đời là các chủ t hể kinh doanh. Đó có t hể là các s ống kinh t ế có t hể với nhiều vai t rò khác doanh nghiệp hoặc các hiệp hội hành nghề. nhau. Bên cạnh vai t rò q uản lý nhà nước, nhà Về mặt nguyên t ắc thì những đối t ượng này nước còn t ham gia vào các hoạt động kinh tế có thể thuộc mọi t hành phần kinh t ế khác như là một nhà đầu t ư, một nhà t iêu dùng nhau, có thể t huộc sở hữu nhà nước, s ở hữu lớn bằng cách s ở hữu những t ài s ản và công t ư nhân hay doanh nghiệp có vốn đầu t ư cụ s ản xuất q uan trọng. Trong các thời kỳ nước ngoài. Tuy nhiên, t rong t hực tế, do ảnh khác nhau, khi nhà nước đưa ra các chính sách hưởng của cơ chế chủ q uản, phổ biến nhất hoặc thay đổi các chính sách của mình đều có vẫn là độc q uyền hành chính của khối các khả năng tạo ra độc q uyền hành chính. doanh nghiệp công. Ở Việt Nam, t rong thời kỳ tồn tại nền kinh tế - Phương thức thể hiện của độc quyền hành chính tập trung, bao cấp và cả t rong giai đoạn hiện nay, Ở Việt Nam, Trung Quốc và một s ố các nhà nước ta chủ trương hình thành và duy trì q uốc gia chuyển đổi khác, độc q uyền t ồn t ại một số độ c quyền của nhà nướ c. Sự độ c quyền không đơn thuần là kết q uả của q uá trình này được bảo vệ bởi các l ý do như: “đảm bảo an ninh Quốc gia”, “duy trì và củng cố vai trò chủ phát triển kinh t ế, t ích t ụ và t ập trung về vốn, đạo của doanh nghiệp nhà nướ c” hay “bảo hộ sản chiếm ưu t hế cạnh t ranh t rên t hị trường t ạo xuất trong nước” [4]. nên mà nó ra đời phần nhiều do ý chí chủ + Các cơ q uan q uản lý nhà nước là những q uan của công q uyền t hông q ua các chính bộ phận cấu t hành nên bộ máy nhà nước, s ách kinh tế hay các q uyết định hành chính được t rao cho q uyền lực nhà nước để thực nhà nước. Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 4 Một doanh nghiệp có thể có được các ưu những lợi ích kinh tế cho riêng một chủ thể kinh t hế về cạnh t ranh s o với các doanh nghiệp doanh. Ngoài việc tạo ra những đặc lợi cho một khác mà không nhất t hiết phải dựa vào s ức hoặc một số doanh nghiệp nào đó, độc q uyền mạnh kinh t ế hay các hành vi liên kết, s áp hành chính còn có mục tiêu tạo ra những lợi ích nhập nếu doanh nghiệp đó có được s ự hậu riêng biệt cho một cơ quan hay một vùng miền, t huẫn của các cơ q uan q uản lý nhà nước. một đơn vị hành chính lãnh thổ. Bằng q uyền ban hành văn bản q uy phạm - Độc quyền hành chính l à một trong nh ững pháp luật và đặc b iệt là q uyền lập q uy, ban nguyên nhân, điều kiện cho sự xuất hiện và tồn hành các q uyết định hành chính, các cơ q uan tại của tham nhũng. q uản lý nhà nước ở trung ương và địa Tham nhũng vốn là vấn nạn chung của phương có t hể t ạo ra những đặc lợi cho một t hế giới và hiện đã, đang t rở thành q uốc nạn s ố các doanh nghiệp nào đó đồng t hời gây nhức nhối ở Việt Nam. Chúng t a hiểu rằng, bất lợi cho các doanh nghiệp còn lại. điều t hiết yếu nhất của việc chiến đấu chống Khi các Bộ, ngành và địa phương dùng quyền lại độc q uyền hành chính, chính là chiến đấu l ập quy và tự định đoạt hành chính để dành l ấy chống lại t ham nhũng vì độc q uyền hành l ợi thế cho doanh nghiệp do mình quản l ý thì chính là nguyên nhân gần nhất của t ham những đặc quyền này đượ c che dấu khéo l éo, ẩn ý nhũng ở Việt Nam hiện nay. dưới bóng cá c q uyết định, thông tư, nghị đị nh; Đối với các cơ q uan q uản lý nhà nước, các đặc l ợi đã được pháp l uật công khai bảo vệ [2]. cán bộ, công chức nhà nước t rong q uá trình Như vậy, ở hình thức độc q uyền hành t hực thi công vụ, bằng q uyền lực nhà nước chính, phương t hức thể hiện đặc t rưng của được trao, có t hể dễ dàng t ác động trực t iếp nó là dựa vào q uyền lực hành chính, dùng vào hoạt động s ản xuất , kinh doanh của q uyền lực hành chính để t ạo ra những khác doanh nghiệp t ạo ra những t huận lợi hay bất biệt t rong cạnh tranh t hay vì bằng q uyền lực lợi cho doanh nghiệp. Đây chính là cơ hội để và s ức mạnh thị t rường. họ có thể lạm dụng q uyền lực được giao để - Mục đích của độc quyền hành chính t rục lợi cho cá nhân, đơn vị mình. Khi đã giành được vị t rí độc q uyền hay vị “Uỷ Ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa gần như t rí t hống lĩnh t hị t rường t hông q ua các t hủ đáp ứng mọi điều kiện mà Chi đặt ra xung quanh pháp khác nhau, các danh nghiệp ở vị t rí đó dự án Rusal ka một cá ch vô l ối, từ đó Chi dễ dàng s ẽ s ử dụng những hành vi lạm dụng ví t rí l ừa một l oạt doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Có độc q uyền, vị t rí t hống lĩnh t hị t rường như: người nói rằng, trong vụ l ừa đảo này, UBND Bán phá giá nhằm loại bỏ đố i t hủ cạnh tranh; tỉnh khánh hòa l à cái bóng của Chi. Nhiều l úc cái áp đặt giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ; bóng" đó tung ra hàng l oạt văn bản pháp quy để hạn chế s ản xuất , phân phối hàng hóa, giới ngăn chặn cá c cá nhân và tập thể chống l ại hành hạn t hị trường; áp đặt các điều k iện t rong vi l ừa đảo của Chi. Không có Uỷ ban nhân dân giao kết hợp đồng với các doanh nghiệp tỉnh Khánh Hòa thì Chi không thể l ũng đoạn ở khác; ngăn cản s ự gia nhập t hị trường của các Khánh Hòa đến mứ c như vậy. Lời khai của Chi đối t hủ cạnh t ranh mới để nhằm tới hai mục (phải bỏ ra 700.000 USD để bôi trơn) không phải đích: nhằm t ránh được áp lực cạnh t ranh và không có l ý” (Lao động, số 184 ngày 05.07.2005). t ối đa hoá lợi nhuận Trong vụ việc “s iêu lừa Nguyên Đức Tuy nhiên, mục đích của độc quyền hành Chi” kể t rên, rõ ràng t a có thể nhận ra ngay chính không đơn thuần chỉ là việc tìm kiếm mối q uan hệ không bình t hường giữa UBND Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 5 t ỉnh Khánh H òa và nhà đầu t ư N guyễn Đức độ cao nhất. Nó có thể khai thác quyền l ực nhà Chi. Uỷ ban nhân dân t ỉnh đã t ạo ra những nước để trực tiếp kết hợp chúng với tha m nhũng đặc lợi cho N gu yễn Đức Chi t hông q uan các trong l ập pháp, hành pháp và các cơ q uan tư văn bản pháp q uy của mình. Ẩn đằng s au pháp. Độc quyền hành chính l à tham nhũng của những văn bản đó là những mối liên nhóm, và được bảo vệ bởi pháp l uật” [5]. q uan về lợi ích kinh tế. Chúng t a hiểu rằng Như vậy, ở đây có một vấn đề pháp lý rất không phải đươn g nhiên Nguyễn Đức Chi có đáng lưu t âm là nếu những đặc lợi cho doanh t hể có được những đặc lợi s o với các nhà đầu nghiệp được t ạo ra do s ự lạm q uyền của một t ư khác. Bỏ q ua những khuất t ất trong mối cá nhân nào đó trong q uá trình t hi hành công q uan hệ giữa Chi và một s ố cá nhân q uan vụ được giao t hì chúng t a có t hể dễ dàng xử chức t rong Tỉnh t hì rõ ràng cái cớ mà Chính lý bằng các công cụ hiện có như chế t ài hành q uyền địa phương đưa ra khi ủng hộ Chi là chính, hình s ự, trách nhiệm công chức. những đặc lợi mà Chi có t hể mang lại cho Nhưng nếu độc q uyền hành chính được tạo ra đơn vị hành chính này. không phải xuất phát t ừ sự lạm q uyền vì mục Đối với các doanh ngh iệp được hưởng đích tư lợi mà xuất phát t ừ những lợi ích cục bộ các đặc lợi t ừ độc q uyền hành chính, để có của một ngành, lĩnh vực, địa phương t hì cơ chế được s ự t rợ giúp bởi q uyền lực công t ừ phía xử lý sẻ trở nên phức tạp hơn nhiều. các cơ q uan công q uyền, đương nhiên, họ Nếu như “độc q uyền hành chính t heo phải làm t hỏa mãn những lợi ích mà phía bên chiều dọc” được hiểu là s ự bảo hộ bằng kia đề ra, t ừ đó mà phát s inh ra các hành vi q uyền lực hành chính của các cơ q uan q uản hối lộ, mãi lộ, vi phạm các ngu yên t ắc về t ài lý ngành đối với các doanh nghiệp t rực t huộc chính, kế t oán. Các doanh nghiệp độc q uyền t hì “độc q uyền hành chính t heo chiều ngang” luôn có xu hướng liên hệ và tranh thủ s ự ủng là s ự bảo hộ của các chính q uyền địa phương hộ của các cơ quan quản lý nhà nước để bảo vệ đối với các doanh n ghiệp do địa phương vị thế độc quyền của mình, t ìm kiếm các ưu đãi q uản lý. Quyền lực của chính q uyền địa có t ính phân biệt đối xử s o với các chủ thể kinh phương có t hể được s ử dụng t heo nhiều cách doanh khác. Điều này làm xuất hiện nguy cơ nhằm t ạo ra những đặc lợi cho doanh nghiệp tham nhũng, tha hóa bộ máy nhà nước. địa phương. Nhiều chính q uyền địa phương, Không những chỉ là n guyên nhân và điều vì lợi ích cục bộ địa phương, s ẵn s àng s ử kiện cho t ham những phát s inh và t ồn t ại, dụng q uyền lực hành chính để ấn định, chia nhiều học giả còn cho rằng bản thân độc cắt thị trường nhằm t ạo ra đặc lợi cho doanh q uyền hành chính chính là t ham nhũng, nghiệp của địa phương mình. Ví dụ rõ t hấy t hậm chí, là t ham nhũng nhóm vì đôi khi nhất là trường hợp UBND Tỉnh Quảng Ninh, những lợi ích mà độc q uyền hành chính t rong năm 2002, đã t ự cho ban hành q uy chế mang lại khôn g chỉ dành riêng cho một cá về kinh doanh t han mỏ với mục đích ngăn nhân nào. Theo t ác giả Tong Dahuan t hì: cản doanh nghiệp của các địa phương khác “Hiểu một cách đơn giản, tham nhũng có nghĩa l à t ham gia khai t hác, kinh doanh t han mỏ t ại việc sử dụng quyền l ực công để mang l ại lợi ích Quảng Ninh. cá nhân hoặc xú c tiến l ợi í ch của một nhóm, ban “Văn phòng Chính phủ đã ra văn bản hoặc một nền công nghiệp, cho dù dưới hì nh thứ c yêu cầu chính q uyền Tỉnh Quảng Ninh bãi l ợi ích hữu hình hay “uy tín chính trị”. Độc bỏ q uyết định ban hành q uy chế kinh doanh quyền hành chính có thể coi l à tham nhũng ở mức t han mỏ. Lý do là văn bản này mang t ính cục Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 6 bộ địa phương, t rái với t inh thần Luật Doanh t hể kinh doanh. Mặc dù H iến pháp 1992 đã nghiệp. Các điều kiện kinh doanh than mỏ chính t hức khẳng định q uyền bình đẳng giữa đã được q uy định cụ t hể t rong Nghị định các t hành phần kinh t ế t rước pháp luật , công 11/1999/NĐ-CP của Chính phủ, nhưng dân có q uyền t ự do kinh doanh. Tuy nhiên UBND Quản g N inh vẫn giao cho các s ở, cũng chính vì do s ự t ác động t heo hướng ngành của t ỉnh xây dựn g q uy chế kinh doanh t hiên lệch của q uyền lực nhà nước mà môi t han mỏ áp dụng riêng t rên địa bàn mình. t rường cạnh tranh bình đẳng bị bóp méo, Quy chế này hoàn t oàn t rái với Luật Doanh công dân mất đi những cơ hội kinh doanh nghiệp khi q uy định “chỉ các doanh nghiệp chính đáng của mình. Tình t rạng phân biệt t rên địa bàn được UBND t ỉnh cho phép mới đối s ử giữa các t hành phần kinh t ế, đặc biệt được hoạt động k inh doanh t han mỏ”. Trước là giữa các doanh n ghiệp q uốc hữu và các khi ban hành văn bản này, UBND Tỉnh doanh nghiệp dân doanh nghiệp diễn ra phổ Quảng Ninh đã chỉ đạo Sở KH &ĐT thu hồi biến. Ngoài ra, s ự phân biệt đối xử còn được đăng ký kinh doanh t han mỏ của 16 doanh đặt t heo đơn vị hành chính lãnh t hổ. Tình nghiệp và chi nhánh doanh nghiệp vì “chưa t rạng đó làm xuất hiện những rào cản t hương có ý kiến chấp thuận của UBND t ỉnh”. Theo mại ngay t rên chính t hị trường nội địa t heo công văn của Văn phòn g Chính phủ, Thủ cách t hức chỉ được mua xi măng của t ỉnh nhà t ướng giao cho UBND Tỉnh Quảng Ninh t rong xâ y dựn g hay chỉ nhữn g doanh nghiệp kiểm điểm các cơ q uan chuyên môn trong được đăng ký t ại địa phươn g mới có thể t iệm việc đề xuất , ban hành s ai t hẩm q uyền các cận với các cơ hội kinh doanh. Như vậy, độc văn bản q uy phạm pháp luật t ại địa q uyền hành chính là đối cực của t ự do cạnh phương”. [Theo Tuổi Trẻ, Vnexpress.net, Thứ t ranh, là cản t rở lớn đối với t ự do k inh bảy, 20/7/2002, 08:13 (GMT+7)] doanh. Sẽ không thể xây dựng được một môi Trước đây, một s ố người t hường s ử dụn g trường cạnh tranh thực sự bình đẳng nếu độc “lợi ích q uốc gia ” và “các nền công n ghiệp q uyền hành chính vẫn còn t iếp t ục được duy nhà nước” như là cái cớ để khai thác độc trì. q uyền hành chính cho lợi ích cá nhân. Nhưng Thứ hai, q uyền hành chính làm ảnh ngày nay, chúng t a đã có được cách nhận biết hưởng t ới mô hình t iêu t hụ và cấu t rúc của t ốt hơn về bản chất và t ác hại của độc q uyền t hị trường. Độc q uyền hành chính diễn ra hành chính, mọi người đều biết rằng cái mà khá phổ biến ở các ngành, lĩnh vực cung cấp được gọi là “ lợi ích q uốc gia ” và “các nền các s ản phẩm dịch vụ t hiết yếu cho xã hội công ngh iệp nhà nước” chỉ là những lý lẽ và như điện, điện t ử viễn t hông, dịch vụ bưu s ự lừa dối bởi vì các hoạt động độc q uyền, chính, đường s ắt , hàng không, cung cấp đặc biệt là t rong t rường hợp độc q uyền hành nước… Nếu như giá của các s ản phẩm t rên chính, đã bị phơi bày t rước công chúng. Độc cao ngất t rời và không có s ự giảm, chắc chắn q uyền hành chính không những gây t ổn hại các cá nhân sẽ giảm bớt chi t iêu các sản phảm đến lợi ích công cộng và các doanh nghiệp, khác để trả cho các s ản phẩm này. Sự chuyển mà còn gây t ác hại đến lợi ích lâu dài của chi phí này không nhữn g làm cản t rở bước q uốc gia. phát triển lành mạnh của các nền công Thứ nhất , độc q uyền hành chính làm phá nghiệp phi nhà nước, mà dẫn đến làm mất vỡ môi t rường cạnh t ranh bình đẳng, làm cân bằng mô hình t iêu t hụ và cấu t rúc của các hạn chế q uyền t ự do kinh doanh của các chủ nền công nghiệp. Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 7 Thứ ba, độc q uyền hành chính đã làm 3. Nhu cầu kiểm soát độc quyền hành chính lãng phí s âu s ắc và gây hại đến các nguồn lực trong kinh doanh xã hội. Ví dụ, độc q uyền hành chính đã dẫn Đã đến lúc chúng t a phải đồng nhất với ý t ới t ham nhũng và làm giảm t ính hiệu q uả kiến cho rằng xoá bỏ độc q uyền hành chính của q ủn lý bưu điện, và điều này đã làm là một bước cách mạng xã hội nền t ảng. chuyển các mất mát s ang người t iêu dùng Thêm vào đó, độc q uyền hành chính còn cần bằng cách t ăng giá dịch vụ. Bước chuyển này phải được xoá bỏ ở mọi nền công n ghiệp độc đã làm t hị t rường t iêu dùng giảm và kết q uả q uyền. Nếu nó không được t hực thi một cách là hệ thống bưu điện chỉ hoạt động được đồng t hời ở t ất cả các nền công nghiệp, ít dưới mức công s uất. nhất nó phải bắt đầu t ừ các nền công nghiệp Thứ t ư, độc q uyền hành chính gây xâm cung cấp “nguồn s ống” đối với mọi người, hại cho q uyền lợi của người t iêu dùng. Có như điện, nước, giáo dục, chăm s óc s ức khoẻ t hể dễ nhận t hấy, các nền công n ghiệp độc và nhà cửa. Các doanh nghiệp dân doanh và q uyền hành chính bao gồm không những nước ngoài nên được cho phép t rực t iếp nền công nghiệp cung cấp cho dân t hường t ham gia vào các nền công n ghiệp t rên ví s ự các nhu cầu t hiết yếu hàng ngày, mà còn cả nỗ lực t rong việc t hiết lập cạnh tranh công những nền công nghiệp mang lại “nguồn bằng. Điều này không những t ạo ra lợi ích s ống- lifeblood” cho họ, như giáo dục, và cho mọi người mà chắc chắn nó còn dẫn đến chăm s óc s ức khoẻ. H iện nay, độc q uyền s ự điều chỉnh t oàn diện t ới s ự phát t riển lành hành chính ở nước t a mang t ính bao t rùm lên mạnh, ổn định và bền vững của nhữn g nền t oàn bộ nền kinh t ế q uốc dân, t ồn t ại ở hầu công nghiệp đó. hết các lĩnh vực lớn như điện, nước, xăng Về giả i pháp nhằm t iết chế độc q uyền dầu, bưu chính viễn t hông [7]. Nền công hành chính. Có một s ố ý kiến cho rằng độc nghiệp bất động s ản một phần nào đó nằm q uyền hành chính là một hiện t ượng cụ t hể giữa độc q uyền và bán độc q uyền. Giá độc t rong t iến t rình chuyển đổi của nền kinh tế q uyền đã cao hơn so với khả năng mua của Việt Nam và độc q uyền hành chính sẽ giảm người dân. Tuy nhiên, đối với n gười dân xuốn g một cách t ự nhiên theo t iến t rình cải t ổ t hường các s ản phẩm đó là không t hể t hay hệ thống kinh t ế và chính t rị. Bên cạnh đó, t hế được, điều này đã ép buộc họ phải cắt đây t hực chất là một t iến t rình của việc giảm chi t iêu cho thực phẩm và các nhu cầu chuyển đỏi chức năng Nhà nước và việc bãi t hiết yếu hàng ngày khác để có t hể trả cho bỏ các q uy định để làm phá vỡ độc q uyền các s ản phẩm đó. Vì vậy, các nền công hành chính. Nếu hiện t ượng độc q uyền hành nghiệp độc q uyền đó thường rơi vào những chính bị bắt buộc đưa vào Luật cạnh t ranh để t ình huống mất cân bằng. Tổn thất vì lý do điều chỉnh t hì sẽ rất khó khăn cho việc t hiết độc q uyền còn lớn hơn nhiều s o với t ổn t hất kế các biện pháp giám s át. Một s ố ý kiến khác gây ra bởi mức t ham nhũng của những người lại cho rằng những gì ảnh hưởng t ới cạnh làm việc cho các nền công nghiệp độc q uyền. t ranh công bằng t ại t hị trường Việt Nam chủ Vì lẽ đó, chúng t a xó t hể kết luận rằng độc yếu là một s ố loại độc q uyền hành chính, luật q uyền hành chính đã trở t hành một trong chống độc q uyền của Việt Nam s ẽ không phù những điểm t ắc nghẽn đối với s ự phát triển hợp với t hực t iễn của Việt Nam nếu không kinh tế của đất nước. giải q uyết vấn nạn của độc q uyền hành Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 8 chính. H iện nay, Luật cạnh tranh 2005 đã đưa khi có độc q uyền hành chính xảy ra (Điều 51, ra bốn điều cấm các cơ q uan q uản lý nhà Luật cạnh t ranh Trung Quốc q uy định Cơ nước không được phép t hực hiện t rong q uá q uan q uản lý cạnh tranh có t hể yêu cầu các t rình t hực hiện chức năng q uản lý nhà nước cơ q uan hành chính nhà nước chấm dứt hành về kinh doanh mà thực chất đó là s ự mô t ả về vi ngăn cản, phá huỷ cạnh t ranh). Giám s át bốn dạng độc q uyền hành chính đã và s ẽ và đi t ới loại bỏ độc q uyền hành chính trong phát s inh ở Việt Nam: kinh doanh, t heo PGS.TS. P hạm Duy Nghĩa, 1. Buộc doanh nghiệp, cơ q uan, t ổ chức, chúng t a chỉ có thể bắt đầu bằng những bước cá nhân phải mua, bán hàng hoá, cung ứng đi khiêm t ốn, phù hợp với những điều k iện dịch vụ với doanh n ghiệp được cơ q uan này về kinh t ế, xã hội, pháp lý ở nước t a hiện nay chỉ định, t rừ hàng hoá, dịch vụ với doanh [2] như: củng cố cơ chế giám s át văn bản, nghiệp được cơ q uan này chỉ định, t rừ hàng t ăng cường vai t rò của hệ thống các Toà hoá, dịch vụ t huộc lĩnh vực độc q uyền nhà H ành chính, phân t ách chức năng q uản lý nước hoặc t rong t rường hợp khẩn cấp t heo hành chính nhà nước với chức năng q uản lý q uy định của pháp luật . kinh doanh, t ản q uyền t ài s ản... 2. P hân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp 3. Ép buộc các hiệp hội n gành n ghề hoặc Tài liệu tham khảo các doanh nghiệp liên kết với nhau nhằm loại t rừ, hạn chế, cản trở các doanh nghiệp khác [1] Hu Aguang, T he current state and p roblemms cạnh tranh t rên t hị trường. of Anti-Monopo ly legislation in the Peoples 4. Các hành vi khác cản t rở kinh doanh republic of Chin a, B eijing Y outh Daily hợp pháp của doanh nghiệp. 24.09.2004 [2] Phạm Duy Nghĩa, Chuyên khảo Luật kinh tế, Đây được xem là những cố gắn g của Nhà xuất bản ĐHQGHN, 2004. những người xây dựn g Luật cạnh t ranh [3] Chen Lijie, T he current state and problemms of nhằm đưa ra những q uy định có t ính nguyên Anti – Monopoly legislation in the Peoples t ắc trong việc kiểm s oát những hành vi can republic of Chin a, B eijing Y outh Daily t hiệp không bình t hường của các cơ q uan 24.09.2004 [4] Nguyễn Như Phát, B ùi Nguyên Khánh, T iến tới q uản lý nhà nước vào hoạt động kinh doanh. xây dựng ph áp luật cạnh tranh tron g điều kiện Tuy nhiên, t hật đáng t iếc là những q uy định chuyển sang nền kinh tế thị trường ở Việt Nam, này không có (và cũn g khôn g t hể có được) NXB Công an Nhân dân, 2001. những chế t ài t ương t hích trong Luật cạnh [5] Dahuan T ong, Administrat ive Monopo ly is t ranh vì Cơ q uan q uản lý cạnh t ranh, không Corrupt ion, B eij ing Y outh Daily 24.09.2001, riêng ở Việt Nam, được thiết kế nên chỉ với reprinted in Peoples Daily 09.01.2002. chức năng điều t iết cạnh t ranh, kiểm s oát độc [6] Xiaoye Wang, T he Prospect of Antimonopo ly Legislat ion in China, Washin gton University q uyền của các doanh nghiệp và các hiệp hội Global Studies Law Review, 2002 Vol 1. hành nghề. Luật cạnh t ranh của Trung Quốc [7] Viện nghiên cứu Kinh tế T rung ương ( CI EM), năm 2007 cũng chỉ t iến xa hơn chúng t a trong Các vấn đề pháp lý và thể chế về cạnh tranh và việc t ạo ra cầu nối giữa cơ q uan q uản lý cạnh kiểm soát độc quyền kinh do anh, NXB Giao t ranh với các cơ q uan hành chính nhà nước thông Vận tải, 2002. Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.
T.A. Tú / Tạp ch í Kh oa học ĐHQGHN, Luật 24 (2008) 1-15 9 Admin istrative mon opo ly in busin ess of V ietn am Tran Anh Tu Facul ty of Law, Vietnam National University, Hanoi, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam “Adminis trat ive monopoly” in bus iness can be known as when a bus ines s s ubj ect has been grant ed an exclus ive pos it ion by t he power of s t at e, not by t he power of economy. “Adminis trat ive monopoly” has occured when t he st at e and t he organizat ions of st ate have abus ed t heir power t o dest roy and prevent a normal compet ion and it ’s the res ult of a t rans it ive process from the centrally planned economy t o t he market economy. Evaluation notes were added to the output document. To get rid of these notes, please order your copy of ePrint 5.0 now.

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA

165 tài liệu

2068 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.